Powiat Kołobrzeski Portret Historyczny Kołobrzeg County Historical Profile Landkreis Kolberg Historisches Portrait Wstęp Broszura pt. „Portret Historyczny”, wydana w języku polskim, niemieckim i angielskim, jest kontynuacją cyklu publikacji o powiecie kołobrzeskim. Niniejsze wydawnictwo opowiada o historii powiatu: wydarzeniach, bi- twach, życiu społeczeństwa i jego przemianach, ale także o dziejach za- bytków architektury i pomników przyrody. Słowu towarzyszą fotografie, ukazujące materialne bogactwo, które świadczy o dawnej świetności Ziemi Kołobrzeskiej. Dzięki temu, jest to idealna publikacja dla turystów, ale także i dla mieszkańców powiatu kołobrzeskiego, ułatwiająca zapoznanie się z przeszłością. ‘Historical Profile’ published in Polish, German and English is further in the series on Kołobrzeg County. This publication tells about the history of the County: events, battles, life and changes of the community, but also about the past of historic buildings and natural features of historic importance. The written word is accompanied by pictures showing material wealth testifying to the glory days of Kołobrzeg Land. This makes it ideal publication for tourists and the inhabitants of Kołobrzeg County, making it easier to find out about the past. Die Broschüre „Historisches Portrait“, in polnischer, deutscher und eng- lischer Sprache herausgegeben, ist eine weitere Publikation aus der Reihe „Kreis Kolberg“. Dieses Portrait erzählt von der Geschichte des Kreises: Er- eignisse, Kämpfe, das gesellschaftliche Leben und sein Wandel, aber auch die Geschichte der architektonischen Baudenkmäler und der Naturdenkmäler. Bilder begleiten den Text: Sie zeigen den materiellen Reichtum, der von der ehemaligen Herrlichkeit des Kolberger Landes zeugt. Damit ist dies eine ideale Publikation, die den Besuchern wie auch Bewohnern des Landkreises Kolberg die Bekanntschaft mit der Vergangenheit erleichtert. Artur Mackiewicz Starosta Kołobrzeski Na początku byli łowcy reniferów W okresie Pierwsze ślady bytowania człowieka na Ziemi Ko- i szeroka na około 50 cm. W jej wnętrzu znajdował łobrzeskiej pochodzą sprzed dziesięciu tysięcy lat. się otoczony masą torfową szkielet młodej kobiety przedhisto­ Ustępujący wówczas z tych terenów lądolód umożli- germańskiej z II/III w. n.e. Kości od torfu (borowiny) rycznym wił ich zasiedlenie przez hordy polujących plemion przybrały czarno-brązowy kolor… na zwierzynę tundrową, a zwłaszcza renifery. Około Germańską piękność z Bagicza można zobaczyć Ziemię osiem tysięcy lat przed naszą erą klimat Pomorza w szczecińskim Muzeum Morskim na Wałach Chro- zaczął się stopniowo ocieplać. Miejsce tundry zajęły brego, gdzie jest perłą kolekcji muzealnej. Koło­ lasy mieszane i dębowe, a zamiast reniferów pojawiły W 1877 r. w Grzybowie, w torfowisku, natrafiono brzeską się dziki, sarny, jelenie, bobry, tury i niedźwiedzie. na dużą ilość monet orientalnych, w tym perskich W okresie przedhistorycznym Ziemię Kołobrzeską i arabskich. Niektóre ze znalezionych monet zna- zamiesz­ zamieszkiwały plemiona różnych kultur. Pozostało- lazły się w kołobrzeskim muzeum. Skarb świadczy ścią po tych kulturach są zabytki archeologiczne. o tym, że mógł tędy we wczesnym średniowieczu kiwały W Rusowie archeolodzy dokonali cennego od- prowadzić szlak handlowy z południa na północ. plemiona krycia osadów z okresu wczesnej epoki żelaza (650– W 1913 r. w żwirowni w Piotrowicach miało 550 lat p.n.e) i okresów wpływów rzymskich. Znale- miejsce niezwykłe odkrycie archeologiczne. Miesz- różnych ziono tu liczne groby skrzyniowe, a w nich oprócz kaniec wsi znalazł złoty ważący 1883 g naszyjnik zwykłych popielnic, także urny twarzowe, ponadto z VI w. Naszyjnik prawdopodobnie stanowił import kultur. odkryto tu unikalne zabytki, takie jak np. obręcze skandynawski, o czym zaświadczają jego zdobienia ozdobne na szyje z brązu. Znalezisko to sugeruje, że w postaci półksiężyców i ryb morskich. W okresie właśnie przez naszą ziemię przebiegał bursztynowy międzywojennym był symbolem kołobrzeskiego szlak, który przez kilka tysiącleci łączył wybrzeże muzeum. Obecnie naszyjnik przechowywany jest Bałtyku z krajami śródziemnomorskimi. w ratuszu w Lubece. W 1899 r. rybak z Bagicza znalazł prastarą trumnę, W Dargocicach w 1834 r. podczas zakładania odsłoniętą z wydm po sztormie. O znalezisku powia- ogrodu natrafiono na starożytny skarb złożony ze domiono muzealników ze Szczecina, tam też prze- srebrnej biżuterii i monet. Skarb przekazano w darze niesiono eksponat do naukowego opracowania. przyszłemu królowi Fryderykowi Wilhelmowi IV, Trumna została wykonana z przepołowionego ten zaś udostępnił znalezisko dla zwiedzających i wyżłobionego pnia dębu, długa prawie na 3 m Muzeum Państwowemu w Berlinie. 2 In prehistory Kołobrzeg Land was inhabited by tribes who left characteris­ tic cultures from the period. At the Beginning there Were reindeer hunters Archaeological evidence puts the beginnings of hu- there was a skeleton of a young German woman man settlement on Kołobrzeg Land before the tenth wrapped in peat of the 2nd–3rd century AD. Due to millennium BC. The disappearing glacier provided peat the bones turned black brown… for settling the land by a wave of tribes hunting The German beauty from Bagicz can be seen in tundra wildlife, and reindeers in particular. In about the Maritime Museum in Wały Chrobrego in the the eighth millennium BC the climate of Pomerania Archaeological Gallery, where she is the pearl of started to grow warmer. Tundra was replaced with the museum’s collection. mixed and oak forests and wild boars, deer and In 1877 a huge number of oriental coins, includ- roe deer, beavers and aurochsen started to appear ing Persian and Arabic, was found in a peat bog in place of reindeer. In prehistory Kołobrzeg Land in Grzybowo. Some of the coins can be seen in was inhabited by tribes who left characteristic cul- Kołobrzeg Museum. The hoard found seems to tures from the period. Archaeological remains of indicate that a trade route could have run here those cultures survived down to our times. A few from the south to the north in the early Middle examples are worth mentioning. Ages. Arabic merchants arrived on the Baltic coast Archaeologists unearthed precious finds of lay- for amber. ers dating to early Iron Age (650–550 BC) and the In 1913 an exceptional archaeological find was time of Roman influence in Rusowo. These include made in a gravel peat in Piotrowice. A village numerous stone chambers, where apart from urns dweller found a 1883-gram necklace of the 6th also face urns were found and moreover unique century AD. The necklace might have come from remains such as bronze necklaces. This find suggest Scandinavia, as the ornaments in the form of the Amber Road traversed our land from the Baltic crescents and fish seem to be indicating. In the coastline to the Mediterranean. inter-war period it was the symbol of Kołobrzeg In 1899 a fisherman from Bagicz found an an- Museum. Currently the necklace is kept in the cient coffin which became unearthed on the dunes Town Hall in Lübeck. following a storm. Historians of the museum in In 1834, while lying out a garden, ancient hoard Szczecin were informed, and the find was trans- consisting of silver jewellery and coins was found. ferred there for further research. The coffin was The hoard was offered to the future king, Frederick made of an oak trunk, almost 3 meters long and William IV of Prussia and he in turn made the find 50 centimetres wide, halved and hollowed. Inside available to the State Museum in Berlin. 3 Am AnfAng waren es rentierjäger Die ersten Spuren der Anwesenheit von Menschen Skelett einer germanischen Frau aus dem 2./3. Jahr- In prähisto­ im Kolberger Land stammen aus der Zeit vor etwa hundert n.Ch. umgeben von Torfmasse. Die Knochen 10.000 Jahren. Da das Eisschild sich damals von wurden vom Torf (Moor) dunkelbraun ... rischer Zeit diesen Gebieten zurückzog, konnten sich hier Hor- war das den, die Tundrentiere, vor allem Rentiere jagten, Die germanische Schönheit aus Bagicz / Boden- ansiedeln. Vor etwa acht Tausend Jahren wurde hagen ist im Meeresmuseum in Szczecin / Stettin an Kolberger das Klima von Pommern allmählich wärmer. Tun- der Hakenterasse / Waly Chrobrego zu sehen, wo dra wurde durch Misch- und Eichenwald, Rentiere sie die Perle der Museumssammlung ist. Land von wurden durch Wildscheine, Rehe, Hirsche, Biber, 1877 wurden in Grzybowo / Gribow im Torf Völkern ver­ Auerochsen und Bären ersetzt. In prähistorischer zahlreiche orientalische, darunter persische und Zeit war das Kolberger Land von Völkern verschie- arabische Münzen gefunden. Einige Münzen sind schiedener dener Kulturen bewohnt. Überreste dieser Kulturen jetzt im Kolberger Museum zu sehen. Dieser Schatz sind archäologische Denkmäler. weist darauf hin, dass hier der Nord-Süd-Handels- Kulturen In Rusowo / Rützow entdeckten Archäologen weg im frühen Mittelalter führen konnte. bewohnt. Ablagerungen aus der frühen Eisenzeit (650–550 1913 kam es in der Kiesgrube in Piotrowice / v. Chr.) und der römischen Zeit. Es wurden hier Peterfitz zu einer ungewöhnlichen archäologischen zahlreiche Kastengräber, darin neben einfachen Entdeckung. Ein Dorfbewohner fand eine 1883 g Urnen auch Gesichtsurnen gefunden. Es wurden schwere Halskette aus dem 6. Jahrhundert. Bei der auch einzigartige Funde, wie zum Beispiel Halsreife Kette handelt es sich wahrscheinlich um skandi- aus Bronze entdeckt. Diese Entdeckung legt nahe, navischen Import. Davon zeugen Verzierungen in dass durch unsere Gebiete die Bernsteinstraße Form von Halbmonden und Meeresfischen.