Afvalketen in Beeld
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Afvalketen in Beeld Grondstoffen uit Amsterdam Oktober 2015 Colofon Afval in Beeld is één van de bouwstenen voor het op te stellen Afvalplan, zoals aangekondigd in de Agen- da Amsterdam Duurzaam. Afval in Beeld is gemaakt in opdracht van het college van burgemeester en wethouders en het Afval Regie Orgaan, het regieor- gaan voor de Amsterdamse afvalketen. Tekst, vormgeving & redactie: Gemeente Amsterdam, Ruimte & Duurzaamheid. Met dank aan alle partners in de stad en collega’s bin- nen de gemeente Amsterdam die hebben bijgedra- gen aan de totstandkoming van dit product. Speciale dank voor de bijdrage van de medewerkers van het AEB Amsterdam en CREM. Amsterdam Oktober 2015 Afvalketen in Beeld Grondstoffen uit Amsterdam Oktober 2015 Voorwoord Voor u ligt een bijzonder naslagwerk. We zitten als Er is enorm veel potentie om meer afval te scheiden. stad namelijk in een bijzondere fase als het gaat Alle cijfers zijn nu op een rijtje gezet, wat een goede om onze omgang met afval. In de nabije toekomst basis vormt om beleid te formuleren om tot hogere moeten we slimmer ons afval inzamelen, meer afval scheidingspercentages te komen. Binnenkort komt scheiden en meer grondstoffen terugwinnen, en het college daarom ook met een plan om hier een dat gaat de stad en haar inwoners en ondernemers sprong in te maken. De uitgangspunten daarvoor bovendien minder kosten. zijn: schoner, duurzamer en goedkoper. Om ons denken hierover te ondersteunen is het Veel leesplezier. noodzakelijk om genoeg kennis van zaken te hebben. Voor het eerst is er daarom een grondige Abdeluheb Choho analyse uitgevoerd van wat we als stad allemaal Wethouder Duurzaamheid en Openbare Ruimte weggooien, hoe we dat doen en hoe we daar mee omgaan. Het was een enorme opgave om deze inzichten te krijgen en ik ben er dan ook trots op ze nu te kunnen delen met de stad. Het is eigenlijk vreemd dat een dergelijke analyse nog niet eerder is gedaan. Afval gaat om zo veel: veel geld - van afvalstoffenheffing tot de kosten en baten van recycling -, veel belangen – kijk maar wie er allemaal een rol spelen in de afvalketen- en ook veel betrokkenheid en veel goede ideeën van bewoners en bedrijven. Dat levert ook heel veel gegevens op en dat hebben we nu mooi in beeld gebracht. Inhoudsopgave Voorwoord 4 1 Waar gaat het over 6 2 Scheidingspercentages 12 3 Samenstelling van het afval 20 4 Trends 26 5 Dienstverlening 30 5 6 Wat gebeurt er met ons afval 46 7 Inspiratie 56 De Amsterdamse 1 afvalketen Over welk afval hebben we het? Dagelijks ontstaan er in Amsterdam zeer grote hoe- veelheden afval. Niet alleen het huishoudelijk afval, dat ieder Amsterdams huishouden heeft en kwijt moet. Ook bedrijven en kantoren hebben aanzienlijke hoeveelheden bedrijfsafval dat afgevoerd en verwerkt dient te worden. In de openbare ruimte wordt afval achtergelaten in de daarvoor bestemde prullenbak- ken of als zwerfafval gewoon op straat of in de bosjes. Zelfs ons rioolsysteem bevat afval dat verwerkt dient te worden. In het afvalplan worden de volgende soorten afval be- handeld: • fijn huishoudelijk afval: al het afval dat bij huis houdens ontstaat en in een vuilniszak past, • grof huishoudelijk afval: afval dat bij huis houdens ontstaat en niet in een vuilniszak past, 7 • bijplaatsingen rondom verzamelcontainers: fijn of grof huishoudelijk afval dat wordt geplaatst op een plek die daarvoor niet bedoeld is, • afval vallend onder het reinigingsrecht: afval van bedrijven dat vergelijkbaar is in samenstelling en hoeveelheid met dat van huishoudens. In het afvalplan zijn de volgende soorten afval buiten beschouwing gelaten: • bedrijfsafval: afval dat ontstaat bij bedrijven en afwijkt in samenstelling en hoeveelheid van dat van huishoudens, • zwerfafval: afval dat op straat, in de parken of in de grachten terecht komt, Bedrijfsafval versus huishoudelijk afval: Slechts 14% van al het afval is huishoudelijk afval, dit is een gemiddelde waarde in Nederland. • afval uit de openbare prullenbakken op straat. (Bron: Landelijk Afvalbeheerplan 2) • rioolafval. Afvalketen: hergebruik van grondstoffen AANBIEDEN CONSUMEREN De afvalketen kan het best vanuit het begrip ‘grond- stoffen’ worden bekeken. Afval ontstaat uit producten die gebruikt worden door bedrijven, bezoekers en in- woners van Amsterdam. Deze producten worden nog vaak gemaakt van primaire grondstoffen. Na gebruik OPSLAG van deze producten kan het afval (verpakkingsmate- OPENBARE RUIMTE DISTRIBUTIE riaal of het product zelf) dat hieruit is ontstaan aan- geboden worden. Dit gebeurt in de openbare ruim- te. De manier waarop dit gebeurt is bepalend voor het verdere vervolg van de grondstof in de afvalke- ten. Ongescheiden afval wordt ingezameld en direct verbrand bij het AEB Amsterdam (Afval & Energie). Gescheiden afval kan gesorteerd en verder verwerkt worden. In gescheiden afval komt nog vaak ‘vervui- ling’ voor, deze vervuiling gaat ook naar het AEB HERGEBRUIK Amsterdam. Dit is echter een erg klein deel van het INZAMELEN PRODUCEREN gescheiden aangeboden afval. Het grootste gedeel- x x x 8 te kan worden hergebruikt als product of als materi- aal. Bij product hergebruik kan gedacht worden aan oude meubels die via de kringloopwinkel een nieuwe eigenaar vinden, bij materiaalhergebruik aan plastic GRONDSTOF SORTEREN dat als grondstof kan dienen voor nieuwe plastic pro- UIT RECYCLING ducten. Daarnaast worden bepaalde stromen ook ge- bruikt in een biomassa energiecentrale, bijvoorbeeld hout dat niet geschikt is voor recycling. PRIMAIRE GRONDSTOF BIOMASSA AEB VERBRANDEN ICOV vuilnismannen en schoonmakers de straten schoon. A De afvalstoffenheffing valt jaarlijks op de deurmat l ke van de meeste Amsterdamse huishoudens, sommige in huishoudens ontvangen een kwijtschelding. De klan- w e tenservice van de afvalketen is bereikbaar via 14020, s O n of via apps en website (denk aan meldingen open- a r G Bele g ids a bare ruimte). Andere delen van de afvalketen zijn n st m w m en ed W nauwelijks zichtbaar: het sorteren en verwerken van a i e o v a d w a d g t r het afval, het opnieuw gebruiken van grondstoffen. r 1402 e e in 0 r l e t r k r d t s e e n Hierachter zit een hele organisatie. Binnen de ge- a n M s l i r e a o s e t r meente Amsterdam zijn diverse organisatieonder- n a t m B o c delen betrokken bij deze afvalketen. Zo zijn er per ) A i A n i m stadsdeel afdelingen die de inzameling uitvoeren en B m s ( E t afdelingen die de stad schoon houden (reiniging). De e B y A r e d n gemeente is 100% aandeelhouder van de verwerker n h a g e a m e t n i (AEB Amsterdam). Vanuit stadsdeel West is de inza- n . e p n u g r l i p l meling ondergebracht bij Afval Service West. Ook n m O a i M v y f e p Waternet speelt in deze keten een rol, bijvoorbeeld K A R e S r a i n n g e l l o l e bij innovatie rond voedselrestenvermalers. Binnen o k b t p n i w t n a h r e 9 e deze gemeentelijke keten zorgt het AfvalRegieOr- e a R m u e i m gaan voor strategische aansturing. Hierin zijn de G t e gemeente Amsterdam en het AEB Amsterdam ver- t s tegenwoordigd. De stad kent handhavers en toezicht- e S t W i c houders, die betrokken zijn bij het juist aanbieden van e h c t i i v n r g e s A l a f v A het afval door de Amsterdammer. Ook de beheer- en T I S openbare ruimte afdelingen hebben met de keten te R e p a r c maken, even als de centraal georganiseerde inkopers, o bijvoorbeeld van containers en voertuigen. De belas- tingdienst int de afvalstoffenheffing. Dienstverlening en het callcentrum beantwoorden vragen en houden Organisatie van de afvalketen meldingen bij, die vanuit de uitvoering opgepakt Als Amsterdammer ‘zie’ je de afvalketen in huis en op worden. Communicatie verzorgt campagnes, web- straat. Bijvoorbeeld de onder- en bovengrondse af- site en andere online communicatie. Onderzoek en valcontainers of de prullenbakken op straat. Je zet je statistiek doet onderzoek naar beleving van Amster- grofvuil op de juiste ophaaldag op straat, of ziet het dammers t.o.v. en verwerkt deze o.a. in jaarlijkse Staat grofvuil dat buurtgenoten buiten zetten. Wekelijks rij- van Amsterdam. Bestuurlijk is het college van B&W den vuilniswagens van de gemeente Amsterdam en betrokken vanuit diverse portefeuilles (duurzaamheid, van andere inzamelbedrijven rond om afvalcontainers financiën). Bevoegdheden voor de afvalinzameling te legen en dagelijks maken reinigingswagens en liggen bij de bestuurscommissies. Stad en inwoners Amsterdam telt 822.272 inwoners en 442.693 huis- Op dit moment telt Amsterdam 417.096 woningen tainer bij de woning te plaatsen, maar moet hier bin- houdens, waarvan 235.152 eenpersoons huishou- (OIS, 2015). Het grootste gedeelte van deze wonin- nenshuis een oplossing voor vinden. Daarnaast maakt dens (Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS), stand gen zijn hoogbouwwoningen (88%). Hoogbouwwo- de openbare ruimte van Amsterdam het ingewikkeld per 1/1/2015). ningen hebben vaak kleine woonoppervlakten en om afval te scheiden, zeker in de dichtbevolkte en beperkte toegang tot een buitenruimte, het gemid- dichtbebouwde wijken van de stad. Bovengronds De verwachting is dat deze aantallen de aankomende delde oppervlak van een woning is tussen de 70 en wordt om de bestemming van iedere vierkante me- jaren sterk zullen toenemen naar zo’n 900.000 inwo- 80 vierkante meter. De grootte van een woning blijkt ter gestreden. Ondergronds is er vanwege een uit- ners en bijna 500.000 huishoudens. Door de groei mede bepalend te zijn voor het scheidingsgedrag gebreid netwerk van kabels en leidingen ook weinig van Amsterdam zal de hoeveelheid afval toenemen, van bewoners.