“Het decor van Luik-Baste-

Depotnummer: D/2016/0332/003 Depotnummer: naken-Luik is het mooiste

Cartografie: Toerisme Oost-Vlaanderen | Fotografie: Diego Franssens | Druk: Albe De Coker Coker De Albe Druk: | Franssens Diego Fotografie: | Oost-Vlaanderen Toerisme Cartografie:

Werkten mee: Jonas Heyerick, Jelle Vermeersch, Patrick Vincent | Vormgeving: pjotr.be Vormgeving: | Vincent Patrick Vermeersch, Jelle Heyerick, Jonas mee: Werkten van alle klassiekers, op 5 Denaeghel Jeroen Tekst: | Gent 9000 2, Wilsonplein Woodrow Oost-Vlaanderen,

Vlaamse Ardennen, in samenwerking met Bahamontes. | V.U. Katia Versieck, Toerisme Toerisme Versieck, Katia V.U. | Bahamontes. met samenwerking in Ardennen, Vlaamse kilometer na dan. Waarom De Bahamontes Koers-kaart is een publicatie van Toerisme Oost-Vlaanderen en Toerisme Toerisme en Oost-Vlaanderen Toerisme van publicatie een is Koers-kaart Bahamontes De sturen ze La Doyenne door

Ans? Volgens mij zitten er

een paar vervelende contac- ten met lokale politici in de BONNE ROUTE! BONNE weg”

RODRIGO BEENKENS, RTBF-verslag-

gever

waar je onderweg even op adem kunt komen. komen. kunt adem op even onderweg je waar

toe, net als onze eigenzinnige selectie van kroegen kroegen van selectie eigenzinnige onze als net toe,

van Luik-Bastenaken-Luik van de voorbije 126 jaar aan aan 126 jaar voorbije de van Luik-Bastenaken-Luik van

Luik aanvatten? We voegen er nog de beste verhalen verhalen beste de nog er voegen We aanvatten? Luik

te voet de nog véél steilere klim naar de Citadel van van Citadel de naar klim steilere véél nog de voet te

van Remouchamps verkennen of na de Saint-Nicolas Saint-Nicolas de na of verkennen Remouchamps van

de beklimming van La Redoute niet eens de grotten grotten de eens niet Redoute La van beklimming de

bezienswaardigheden in de streek. Waarom zou je na na je zou Waarom streek. de in bezienswaardigheden

als de Côte de Wanne of de Rosier, maar ook naar de de naar ook maar Rosier, de of Wanne de Côte de als

alleen makkelijk de weg naar legendarische hellingen hellingen legendarische naar weg de makkelijk alleen

klassieker in kaart te brengen. Voortaan vindt u niet niet u vindt Voortaan brengen. te kaart in klassieker

rond het parcours van de oudste nog bestaande bestaande nog oudste de van parcours het rond

bundelden de krachten om het wielerleven op en en op wielerleven het om krachten de bundelden

Wallonië België Toerisme (WBT) en Bahamontes Bahamontes en (WBT) Toerisme België Wallonië

de harten van renners én fans verblijdt. fans én renners van harten de

Bastenaken-Luik, het monument dat al sinds 1892 1892 sinds al dat monument het Bastenaken-Luik,

Als uitgangspunt namen we het parcours van Luik- van parcours het we namen uitgangspunt Als

hun trappist graag een everzwijnenworst smikkelen. smikkelen. everzwijnenworst een graag trappist hun

de stilte en de geuren in de uitgestrekte wouden en bij bij en wouden uitgestrekte de in geuren de en stilte de

kicken op langere hellingen, geen genoeg krijgen van van krijgen genoeg geen hellingen, langere op kicken

Gevonden vreten dus voor al die wielerliefhebbers die die wielerliefhebbers die al voor dus vreten Gevonden

verwennen met een koerskaart van de échte Ardennen. Ardennen. échte de van koerskaart een met verwennen HONGER voorjaar van 2017, willen we onze lezers dit jaar jaar dit lezers onze we willen 2017, van voorjaar HELLINGEN EN ATTRACTIES

Na de koerskaart van de Vlaamse Ardennen in het het in Ardennen Vlaamse de van koerskaart de Na DORST Kasseistrook Kerkgate in Mater Kerkgate Kasseistrook Wijnendaele Van Monument Karel

LUIK BASTENAKEN- LUIK- 1. Côte Saint-Roch 99 1. Stockeu 99 1. Roche-Aux-Faucons 99 1. Café de la Gare 1. Val de Wanne 1. Montagne 1. De Grotten Tilleur 99 Wanne 99 de Bueren 99 van Remouchamps 99 BAHAMONTES ‘RIP Michele Scarponi 1979-2017 L’Aquila di Vanuit het historisch centrum van Stave- Het landschap is mooi en duur. Steuntrek- Filottrano’ staat nog steeds duidelijk leesbaar op de lot rijd je het pas gerestaureerde bruggetje over de kers wonen er zo te zien niet in dit stukje van Esneux, “Het was een zothuis op de Het station van Tilleur, aan voet van de Côte de Op de baan van Wanne naar Trois-Ponts ligt de Geen enkele klim in L-B-L is zo steil als deze. Met Vlak bij La Redoute ligt de hemel voor de onder- straat gekalkt in de eerste tientallen meters van deze Amblève over en daar vertrekt hij al, dat monster tussen Méry via Hony naar Avister. De lui die hier Mur Saint-Roch. Oscar Saint-Nicolas, is aan het eind van de 20ste eeuw langste skipiste van het land. Stel je daar geen Les een gemiddelde hellingsgraad van 28% komen suk- grondse fans van stalactieten en stalagmieten, onder muur. De Italiaan die hier vaak bij de uitblinkers van Stockeu. Je kunt hem niet missen. Er vertrek- wonen, gebruiken de fiets ook niet. En de postbode Freire zei me achteraf dat volledig dichtgemetseld. Maar het Café de la Gare Deux Alpes of Arlberg bij voor, maar ook als er geen kelaars als Le Stockeu, La Redoute et les autres zelfs andere een in de vorm van de Heilige Maagd met behoorde, stierf enkele dagen voor de editie 2017 van ken een paar klimmetjes in alle richtingen, maar de doet alles met de camionette. De jakkerende renners hij een publiek nog nooit zó schuin ertegenover is nog steeds in business. Niet in sneeuw ligt, heb je hier prachtige vergezichten op de niet in de buurt. De beklimming is dan ook meer een kindje Jezus in haar handen. Er is een tour van 1,2 L-B-L. De zijstraat van de Rue de Houffalize begint Stockeu is degene waar de locals blikjes Jupiler op de missen het allermooiste, even voorbije de eigenlij- het minst dankzij de vele Italianen die hier naar de vallei van de Amblève. Zeker van op het terras van de kunstje voor de Van Aerts en Van der Poels van deze kilometer waarvan je een deel te voet aflegt en een aan het pleintje met de Duitse Panzertank (in 2018 overhangende takken hebben gespietst. Vooral het ke klim. Er zijn een paar parkeerplaatsen aan een had zien tekeergaan. Niet in wedstrijden van hun favoriete ploegen komen kijken: grote kantine, een blokhut met oude ski’s, skistokken wereld. Fiets op de schouders en hop, 374 trappen deel in een bootje op de Rubicon. Dat zijriviertje van nog in restauratie) en van in het begin is het harken eerste stuk is moordend. Tot bij het monument van snelstromende beek. Stap vandaar nog 50 meter een de Tour, niet in de Vuelta, Milan, Inter, Juve, Roma én Palermo. Lokaal hebben en de occasionele hertenkop aan de muur. Voor de op. Die overbruggen een hoogteverschil van 70 meter de vlakbij gelegen Amblève heeft niets met Julius tussen de nette huisjes in Ardense steen. Dat we hier , ongeveer halverwege. Het is een steen beslijkt bergje op en je wordt beloond met een van zelfs niet in het Baskenland. ze een voorkeur voor stamnummer 4, Royal FC Liè- verkleumde zielen staan er fauteuils rond een gigan- tussen het centrum van Luik en de Citadel, vanwaar Caesar te maken, maar is wel verantwoordelijk voor vlakbij het Groothertogdom zijn, zie je ook aan de waaruit een rennerslijf in brons komt gekropen, of de meest fabuleuze uitzichten in ons land. Je staat geois in de tweede amateurklasse, niet het nochtans tische houtkachel. je een machtig zicht hebt op de stad, de Maas en de deze prachtige grotten. De Remoucastriens mogen Letzeburgse slogans: ‘Eemol Schleck, emmer Schleck.’ toch de linkerkant van die renner, samen met een nu boven op de Valkenrots en 130 meter onder jou, En ook Rodriguez zei dat dichterbij gelegen Standard. zeer wijde omtrek. ook pronken met een wereldrecord. De Rubicon is de Na de bebouwde kom volgen de weilanden en tegen deel van zijn stuur en zijn linkerpedaal. Eddy’s kont ligt de Boucle de l’Ourthe, een prachtige meander in die ambiance alleen verge- langste bevaarbare ondergrondse rivier ter wereld. Vol ALLES de top aan, wanneer de muur een rustiger klimme- staat er niet op. Het was wel een goed idee dat ze er hoefijzervorm. Onvergetelijk. lijkbaar was met voetbal- Verhle tje geworden is, staan de chique nieuwbouwvilla’s. destijds ook Merckx’ naam hebben bijgebeiteld, want 1. Hotel Bonhomme 1. Barisart 1. Museum van het Circuit Wie boven geraakt, kan al sinds 1634 bescherming het hoofd van het beeld lijkt meer op dat van Freddy matchen van Barça in Camp Remouchamps 99 Spa 99 van Spa-Francorchamps 99 1. De megalieten WAT JE MOET afsmeken tegen de pest in de kapel van Sint-Rochus. Maertens. 1. Côte Saint-Nicolas 99 Nou” van Wéris 99 Of gaan supporteren voor de Royal Entente Sportive De klokkentoren van de kerk in Remouchamps staat In de afdaling van de Rosier naar Spa liggen een hoop Stavelot is een van de oudste stadjes van ons land. WETEN OVER Houffalize, de fiere leider in de 3de Provinciale F Saint-Nicolas is een oude koolmijngemeen- na zijn zege in 2011 er al sinds 1230. Zo oud is Hotel Bonhomme, vlak bij bronnen, onder andere die van Barisart, bij Neder- Het werd al in 648 gesticht door de heilige Rema- Niet ver van Durbuy ligt het charmante dorpje Wéris, van Luxemburg. Op 450 meter moet dit een van de 1. Col de Rosier 99 te en dat zie je nog aan de smalle Rue Bordelais, een de beroemde grotten, niet. Maar het viert in 2018 landers vast beter bekend als Spa Rood. Vul er gerust clus. Zijn abdij, aan de overkant van het bruggetje de site van ’s lands oudste bouwwerken. 5000 jaar oud LA DOYENNE hoogst gelegen stadions van het land zijn. Een ideetje aaneenschakeling van eenvoudige rijhuizen, som- zijn 250ste verjaardag en dat doen er niet veel na. Al gratis uw kruiksken, om het met Urbanus te zeggen. over de Amblève als je van Le Stockeu komt, werd zijn ze, de overblijfselen van ons eigen Stonehenge. voor de winterstage van Anderlecht? Je kunt de Rosier langs drie kanten op. migen met voortuin, al dan niet vol puin of stortaf- die tijd bleef het ook nog in dezelfde familie. Albert Boven de bron, in het midden van het bos, staat 1000 jaar later volledig verwoest door de troepen van De enorme prehistorische puddingstenen hebben De mooiste en ook lastigste klim vertrekt aan een val. De zogenoemde Côte des Italiens gaat een eind I, Fernandel en de Argentijnse F1-legende Juan Ma- een imposante chalet met hellende daken en grote de Franse Zonnekoning, maar later heropgebouwd namen als Le Lit de Diable of Le Pas-Bayard, maar de prachtige hoeve in het plaatsje Ruy, een gehucht van recht op recht, maar vanaf een spoorviaduct begint nuel Fangio sliepen hier. Binnen heerst de sfeer van glaspartijen waar je in een modern kader lekker kunt in Luikse barokstijl. De abdijsite is voortdurend in indrukwekkendste zijn de dolmen van Wéris en Op- 1. Col de Haussire 99 Stoumont in het dal van de Roannay. Hij kronkelt hij te slingeren, langs identieke arbeidershuisjes in de belle époque en wie er op het terras eentje gaat tafelen en buiten de maaltijduren ook gewoon iets renovatie en oogt nog altijd indrukwekkend. Naast pagne, grafmonumenten met dekstenen van meer dan mooi door de bossen, langs nóg zo’n idyllisch ge- donkere, grauwe baksteen. Hoe hoger, hoe beter het drinken heeft een mooi zicht op de wild stromende kunt gaan drinken. ruïnes vind je er ook enkele musea, onder andere het 30 ton. Dat zijn zes grote olifanten of drie F-16’s. En Toegegeven, het is al een tijd geleden hucht, Andrimont met zijn prachtige vakwerkhuizen zicht op het dal met de fabrieken en schoorsteenpij- Amblève. Museum van het Circuit van Spa-Francorchamps. een hydraulische kraan om die stenen op hun plaats dat de Col de Haussire nog in het parcours van La en eeuwenoude schuren. Let op dat je niet over de pen naast de Maas. In een S-bocht rijd je rond een In de overwelfde kelders van de abdij staat een grote te krijgen hadden ze nog niet in het stenen tijdperk. Doyenne zat, maar de klim is volgens de hellingen- plaatselijke Bobby rijdt, het hondje dat de weg hier aartslelijk woonblok van 11 verdiepingen met rode verzameling raceauto’s en -motoren die mee de Wéris is een magische plek voor iedereen die meer te bijbel Cotacol de moeilijkste van heel België. In 3,4 heldhaftig bewaakt. Op de top, op 570 meter, ligt een terrassen en satellietschotels. Hier liet VDB Boogerd 1. A L’Amitié geschiedenis van ‘het mooiste circuit ter wereld’ heb- weten wil komen over de tijd van de Flintstones. kilometer klim je van 223 meter, aan de oever van de T-kruispunt, links naar La Gleize, rechts naar Spa. ter plaatse toen hij won in 1999. Naarmate je de top La Roche-en-Ardenne 99 ben geschreven. Wie zijn Trek, BMC of Merckx heel Ourthe, net buiten het centrum van La Roche-en-Ar- Die tweede afdaling heeft een paar lekkere haar- van de Côte nadert, wordt het netter en de huizen even moe gezien is, kan zich hier komen vergapen denne, naar 498 meter, midden in het woud. Er zijn speldbochten in het bos, voorbij het Musée de la ook wat kneuteriger. Denk: tuingarnituur. De top zelf Aan de rotonde op de gezellige Place du Bronze, aan een Ferrari, Bugatti of Arrows. 1. Bastogne hellingen met steilere stukken, maar de Haussire is Fôret et des Eaux, voorbij de Ski Club Spa en voor- is een anticlimax. Twee glasbakken en een container tussen de Rue Corumont en de Rue du Chalet ligt War Museum 99 constant lastig. Tussen kilometer 2 en 3 zak je nooit bij de bronnen van Géronstère en Barisart. Langs voor tweedehandskleren. het pretentieloze, maar joviale café A l’Amitié, vlak onder 11%. De officiële straatnaam van de klim is Val de prachtige Rue de Barisart met haar statige art bij de brug over de Ourthe. Een jukebox, een flipper- 1. Casino Overal langs het parcours van L-B-L zie je herinne- du Pierreux, naar het gelijknamige bergbeekje dat décohuizen en halve kastelen daal je verder af tot in kast, aantrekkelijk geprijsde bieren van hoge en lage van Spa 99 ringen aan de Slag van de Ardennen: tanks, kanonnen, de hele tijd naast de weg blijft lopen, onderweg enkel het centrum van het nog steeds prettig mondaine 1. Ans 99 gisting, een klapke met de locals. Meer moet dat voor kerkhoven, gedenkplaten. Maar nergens is de geschie- even onderbroken door een meertje dat ze Le Diable Spa. ons gewoonlijk niet zijn. Wie de Rosier afdaalt langs de bron van Barisart denis zo tastbaar als in Bastenaken. Wat het In Flan- Château gedoopt hebben. Het is een steenweg van 13 in een dozijn, komt in Spa uit. De Romeinen kenden de helende ders Fields Museum in Ieper is voor de Eerste Wereld- Op de top staat in het bos een gedenksteen voor maar de N3 die vanuit het hart van Luik naar Ans kracht van het water in deze streek al en doorheen oorlog in ons land is het recent volledig vernieuwde Claudy Criquielion: ‘Citoyen d’honneur de la ville de 1. La Redoute 99 klimt en hier de Rue Walthère Jamar heet, is ver- de geschiedenis heeft het in Spa altijd gekrioeld van Bastogne War Museum voor de Tweede. Net zoals in KAART La Roche-en-Ardenne et fidèle parrain de la Vélomé- domd pittig. Die anderhalve kilometer rechtdoor was de gekroonde hoofden en ander adellijk volk die zich Ieper kun je op interactieve wijze vier personages vol- diane.’ Die laatste is een cyclosportieve van 170 ki- Zowat de helft van de straten boven het de voorbije jaren bijna altijd de scherprechter in de hier kwamen laten verwennen. Geen wonder dat Spa gen in hun verhaal van de Battle of the Bulge: een Ame- UIT LIEFDE VOOR DE STIEL lometer over 21 Ardense côtes. Het opvallendst is de centrum van Remouchamps heet La Redoute. Vorig koers. Vraag maar aan Alejandro ‘El Imbatido’ Val- dan ook het de titel van het eerste ‘moderne’ casino rikaanse soldaat, een Duitse officier, een jonge Waalse absolute stilte in het woud. Af en toe een vogel, c’est jaar stierf iemand nadat de hulpverleners in een verde. Je vindt er de voor een stedelijke randgemeen- ter wereld claimt (1763). De huidige casinogebou- lerares en een schooljongen. Vlakbij staat ook Le tout, of in het seizoen misschien wat burlende herten verkeerde La Redoute waren beland. Daarom heet te stilaan herkenbare verzameling banken, mutuali- wen in het centrum zijn na WOI op de plek van hun Mémorial de Mardasson, het 12 meter hoge monument of grommende everzwijnen in het Parc Gibier. de La Redoute die wij kennen van L-B-L tegenwoor- teiten, gokkantoren en verwaarloosde winkelpanden. verwoeste voorganger gebouwd. 90 jackpots staan er in de vorm van een ster ter ere van de Amerikaanse dig de Rue du Fond Jamin. De klim begint naast de En helemaal boven drie cafeetjes van min of meer klaar voor wie geen zin heeft in roulette, blackjack of bevrijders. Op de top heb je een schitterend uitzicht op oprit van de E25, vlakbij een nieuw welnesshotel groot verdriet. In Le Brignou zitten ze al van vóór het poker. En elke dinsdag is het bingoavond voor de iets de slagvelden van de laatste oorlogswinter. 1. Côte de Wanne 99 en een rotonde die Place Gilbert is gedoopt, naar aperitiefuur aan de pils, terwijl de patron La Meuse minder avontuurlijke speler. de hier geboren wereldkampioen. Waar de straat leest en de ene sigaret met de andere opsteekt. Niet veel Waalse dorpjes zijn schilder- ferm begint te stijgen, staat een gedenksteen: ‘Hier Op de top, aan de verkeerslichten, gaan de renners ‘Liever dan deze prachtige lente­ achtiger dan Wanne. Op de top staan prachtige, forceerden de grootste wielerkampioenen hun overwin- niet rechtdoor, richting Sint-Truiden, maar ze “Toen ik op de helling in Ans 1. Brasserie klassieker te laten aankomen eeuwenoude hoeves rond een kerk mét kerkhof. De ningen in L-B-L.’ Alsook een bord: ‘Pas de service de draaien links de laatste rechte lijn op: de Rue Jean versnelde, kon niemand Lupulus 99 grasperken zijn uitstekend onderhouden en ook de déneigement’. Wat gaat dat geven tijdens een nieuwe, Jaurès die leidt naar de oprit van de E25. Net over de Fiets welkom in de groezelige randgemeent- fans van kruis- en Jezusbeelden en oorlogskanon- winterse koers, zoals in 1980? Overal op de baan spoorwegbrug staat Taverne Le Relais, chez Sylvia et volgen. De weersomstandig- Het bekendste bier uit de regio van L-B-L wordt en van Luik, zou de organisa- nen en -monumenten komen hier ruimschoots aan staat het vierletterwoord PHIL geschilderd, en ook Christophe leeg en te koop. Aan de overzijde een Q8 heden speelden ook in mijn Bij Wallonië België Toerisme (WBT), de toeristische dienst van onze uiteraard gebrouwen door de grootste biergigant ter tie er beter een hommage aan hun trekken. Maar ook de klim ernaartoe vanuit het één keer – een slimmerik – PILS. met 18 pompen, een Pizzahut en een Carrefour met voordeel: sneeuw, regen, ha- Waalse buren, vind je info over een zeer uitgebreid gamma van fiet- wereld in Jupille-sur-Meuse. Een goede tweede is de de geboorteplek van Philippe dorp Grand-Halleux, aan de kerk rechts omhoog de Net voorbij een Mariakapelletje wordt het écht steil. een grote parking. Wie zijn finishlijnen graag totaal gel. Bij ‘wolvenweer’ stegen stochten en knooppuntenroutes van alle mogelijke lengtes en voor Brasserie d’Achouffe tussen La Roche-en-Ardenne Rue du Sculpteur Vinçotte op, is misschien wel de Zelfs met de auto moet je er terugschakelen naar charmeloos heeft, is hier aan het juiste adres. alle mogelijke fietsers: gezinnen, mountainbikers en uiteraard ook en Houffalize met haar fameuze kabouterbieren, Gilbert van maken: Remou- mooiste van de wedstrijd. Af en toe lijkt het alsof je in eerste versnelling. Voor dalende auto’s is er zelfs een mijn kansen. Toen Philippe wielertoeristen. Bovendien werd in Wallonië het label ‘Fiets Welkom’ ondertussen ook een toeristische trekpleister. Maar champs-Bastogne-Remou- de Pyreneeën zit. Er zit zelfs een afdaling in door een détour. Gilbert won, was het 25 gra- ontwikkeld voor gîtes, gastenkamers, hotels, restaurants, bistro’s, onze Luxemburgse landgenoten zijn tegenwoordig champs. Dan kunnen alle holle weg, maar zodra je de Ruisseau de Tigeonville Ook op de top staat een gedenksteen. ‘Ici l’armée den. Dat zou niks voor mij musea en toeristische attracties die je als fietser alle faciliteiten bieden naast hun trappist uit Orval vooral trots op hun over bent, gaat het weer even steil de hemel in. Op Française vainquit les troupes Autrichiennes.’ De pas op het vlak van stalling en reparatie en je met open armen zullen Brasserie Lupulus in Courtil, tussen Houffalize en commentatoren ook eindeloos de top moet je wel maken dat je geen pech hebt. In uitgeroepen Franse Republiek gooide op deze idyl- geweest zijn” ontvangen. Je vindt ze terug op interactieve kaarten op de uitstekende Vielsalm. Daar brouwt Pierre Gobron samen met doorbomen over waarom ze de Wanne passeert slechts één bus per dag. Om 7.12 uur lische top de Habsburgers eruit. We spreken over 18 Nederlandstalige website van WBT. zijn zonen een paar subliem lekkere Lupulus-bieren. inwoners Remoucastriens noe- ’s ochtends. september 1794. Gobron was een van de oprichters van Brasserie d’A- chouffe, maar begon na de verkoop van die brouwerij men en niet Remouchiens’ Alle informatie op walloniebelgietoerisme.be aan Duvel-Moortgat van voor af aan. In het weekend Een edito van L’AVENIR, na de zege van Philippe is hun familiale brouwerij ook te bezoeken. Proef Gilbert in de Ronde van Vlaanderen van 2017. zeker de Hopera en de Organicus. Paterberg In Den Hengst Café N20 N278 231 Zout leeuw SIMPELVELD 44

WÜRSELEN SINT-TRUIDEN N278 WITTEM RIEMST N80 n BORGLOON

TONGEREN EIJSDEN AACHEN STOLBERG ( Vaals

Bass enge 's G ravenvo eren EN Heer s Ging elom N69

Plom bières 264 VISÉ Orey e Hers tappe

E25 Cris née KELMIS Dalh e m Jupr elle OUPEYE 258 E40 Aube l Berl o z WAREMME

Remi court Lont zen RAEREN UT BLÉGNY Geer “Soms is het hier een ander R62 Fexhe-l e-Haut- Clocher Awan s HERSTAL Rue des Montagnards Faimes 11% ANS Laaste klim naar Welkenra edt land. De taal is anders en de aankomst van het landschap is anders. De Luik-Bastenaken-Luik Thim ister mensen zijn ook rustiger. Er Donc eel Roet gen GRÂCE-HOLLOGNE LIÈGE is minder stress. Ik heb die HERVE A27

rust nodig. En ik geniet van E421 Brai ves SAINT-NICOLAS N3 Bael e n de natuur” Côte de Saint-Nicolas 8.6% BEYNE-HEUSAY woonde een tijd

in Stoumont, vlakbij de Rosier. FLÉMALLE-GRANDE Limb ourg SOUMAGNE DISON Verlai n e

Sain t-Georg es-sur- Meuse SERAING

N677 Olne VERVIERS

CHAUDFONTAINE Côte de Barrage de la Gileppe Engi s 5.3% N64 Drolenval 10.8% Côte de la Baraque Michel - Nord Trooz 13% Villers -le-Bou illet Pepi nster 214 Rue Sur Steppes 8.5% Jalh ay La Roche-aux-Faucons M Neuv ille-en -Condro z 9.4% MEMORABELE Héro n AMAY

WANZE EDITIES ESNEUX N62

HUY Mur de Huy in Mater Kerkgate Kasseistrook 8.7%

Nand rin N678 E46 SPRIMONT 8 1892 – De uiteindelijke bedoeling was Luik- 8 1971 – Eddy Merckx werd in 1967 op de piste Parijs-Luik, maar om al eens te oefenen orga- van Rocourt nog in de sprint geklopt door La Redoute Col du Maquisard N90b 8.9% 5% SPA niseerde de Liège Cyclist Union een wedstrijd , maar zou wraak nemen met NDENNE van 250 kilometer naar Bastenaken en terug. 5 zeges. Niemand deed ooit beter. Zijn meest Sohe it-Tinl o t Côte de Chambralles 17 van de 33 starters, voornamelijk uit Luik en memorabele overwinning was misschien die Marc hin Anth isnes 9.5% E42 omstreken, finishten de race. Lang nadat de helft waarin De Kannibaal 90 kilometer voor de Comb lain-au -Pont AYWAILLE van het deelnemersveld in Bastenaken op de streep op Le Stockeu uit de groep met favorieten trein naar huis was gestapt, kwam Léon Houa, demarreerde, maar een beetje te overmoedig Rosier - Nord 4.9% N647 ondanks een kapotte pedaal, na 10 uur en 48 alleen was verder gereden, een inzinking kreeg minuten als winnaar over de streep, 22 minuten en enkele kilometers vóór Luik nog werd Côte de la Ferme Libert voor de tweede. Houa zou ook de volgende twee bijgehaald door . Merckx, in de 11.2% Rosier - Est edities op zijn naam schrijven. Daarna zou het Belgische driekleur, zette zich met zijn laatste 5.9% 14 jaar duren voor de vierde editie er kwam, in krachten in het wiel van de Antwerpenaar, Moda v e 1908. weigerde nog over te nemen en klopte Pintens Ouff e t Ohey Rosier - Sud 3.8% uiteindelijk in de sprint. Zijn rivaal kreeg later, 8 1943 – In tegenstelling tot de Ronde van na hun beider carrières, een job in Merckx’ Bütg enbach Hamo i r MALMEDY Vlaanderen én de Waalse Pijl lieten de nazi’s fietsfabriek. Côte de la Vecquée 4.9% La Doyenne tijdens WOII maar één keer Waimes doorgaan. Ze gaven echter géén toestemming 8 1980 – 174 renners aan de start, slechts 21 aan “Het is de mooiste klassieker Clav ier Haute Levée 5.6% voor een aankomst in het centrum van Luik. de aankomst. Nog vóór de draai in Bastogne op de kalender en de eni- Stou mont De finish verhuisde naar een sintelpiste in hadden al meer dan 100 renners opgegeven. Dat Côte de Werbomont Côte de Bellevaux 6.8% ge koers waarin je er zeker Ferrièr e s 4.6% Seraing. Richard Depoorter uit Ichtegem won, deed ook bijna, maar toen er bij van bent dat de renners op Stav elot vóór de lokale held Joseph Didden. De volgende de bevoorrading een zeldzaam zonnestraaltje Thier de Coo editie kwam pas twee jaar later, slechts enkele door de wolken priemde, besloot hij toch Have lange 17% Stockeu het podium die dag ook de N68 9.8% maanden na het einde van de oorlog, en liep door verder te rijden. Op 77 kilometer van de meet E25 Côte de Brume 7.9% na de Slag van de Ardennen zwaar verwoeste ging Le Blaireau er alleen vandoor om in die sterksten waren. In andere Côte des Hézalles Côte de Pont E46 L’Ancienne Barrière 9.2% 10.4% dorpen en steden. helse omstandigheden aan te komen met bijna koersen kunnen slimmig- 4.6% Trois -Ponts 10 minuten voorsprong op . heidjes je soms nog helpen. 8 1951 – Bijna 60 jaar na de eerste editie was De Noor Jostein Wilmann, die dag 21ste en In Luik niet. Daar telt pure L-B-L nog vooral een regionale koers met laatste, vertelde in Bahamontes: “Toen Hinault N97 amper buitenlandse renners. Dat veranderde vertrok, bleef iedereen zitten. Het leek alsof we kracht. Tactiek komt er veel Col de Rideux - Nord Amel DURBUY 7.8% Roche-à-Frêne pas na de oorlog met de komst van Coppi vastgevroren zaten aan ons zadel. Die dag heb ik minder bij kijken” 8.3% en – vooral – in 1951 door de opname van de renners op hun fiets zien huilen van ellende en

MICHELE BARTOLI Hamo i s E42 wedstrijd in de Challenge Desgrange-Colombo, ontbering.” Somm e-Leuze Cote du Wanne de verre voorloper van de UCI ProTour. De koers 7.8% verhuisde van de zomer naar de lente en werd 8 1999 – In het slotjaar van het vorige millennium bovendien in hetzelfde weekend georganiseerd was Frank Vandenbroucke op zijn allerbest. als de tot dan toe veel populairdere Waalse En nergens liet hij zijn meesterschap meer Pijl. De zege in beide wedstrijden ging naar blijken dan in deze L-B-L. Op La Redoute de Zwitserse superster Ferdi Kübler, die dat ging hij eerst de ontsnapte , indrukwekkende kunstje een jaar later nog eens de winnaar van de twee vorige edities, halen frivool zou overdoen. om hem dan ter plaatse te laten. En op Saint- CINEY Nicolas deed hij precies hetzelfde met Michael Erez é e Manh ay 8 1957 E46 – Slechts 27 van de 107 starters finishten in Boogerd. “Ik wilde op de vélo bewijzen wie de een editie die geteisterd werd door mist, sneeuw beste is”, verklaarde hij zijn twee opzienbarende N675 Lier neux Sank t Vith en vriestemperaturen. Voor de beklimming nummertjes na de koers doodgemoedereerd bij naar Wanne, hielden de renners een sanitaire Michel Wuyts. VDB zag eruit alsof hij net even stop om op hun diepgevroren handen te plassen. naar de bakker gefietst was. Hott o n Vier renners, onder wie en , reden door een gesloten 8 2010 – Aleksandr Vinokoerov en zijn N30 spoorwegovergang in Cierreux. Derycke won voornaamgenoot Kolobnev reden weg van na demarrages op de Haute Levée en de Rosier. de andere favorieten kort na La Roche-aux- Maar , die drie minuten na Faucons. In de spurt op de Avenue Jean Jaurès hem over de streep was gekomen, diende klacht klopte de Kazak de Rus. Maar niet helemaal Côte de Beffe 9% in omwille van die overweg en Derycke werd volgens het boekje. In de daaropvolgende Rend eux gediskwalificeerd. Limburger Schoubben trok maanden werd een keer 100.000 en een keer

MARCHE-EN-FAMENNE 60 enkele dagen later zijn klacht in, maar kreeg van 50.000 euro overgeschreven op een rekening het organisatiecomité toch nog de gedeelde zege van Kolobnev in Zwitserland. Opdrachtgever: met Derycke. Vinokoerov. Genoeg bewijs voor de Luikse Wint ersp raadkamer om de twee met een beschuldiging van corruptie aan hun broek naar de correctionele rechtbank te verwijzen. Het proces begint op 13 maart 2018. Col du Haussire Burg -Reulan d 6.2%

Gouv y La R oche-en -Ardenn e Heck h

N836

N89 ROCHEFORT Côte du Pied Monti “Op school hadden ze me 5.4% Groß kampe LEGENDE LEGENDE E421 geleerd dat België een vlak E46 K E25 land is met een gematigd Lütz kampen La Longue Virée EN AFSPANNINGEN EN AFSPANNINGEN klimaat. Mooi niet, ik had 11.2% Hars pelt CAFÉS CAFÉS N94 Weiswa mpach Leid e n het gezicht van mijn aard- Houf falize Herz feld Nass ogne 2 ‘t Sportpaleis 23 In den Hengst 2 ‘t Sportpaleis 23 In den Hengst rijkskundeleraar wel eens Côte Saint-Roch Seve nig (Ou r ) 11.2% Seng e willen zien vandaag” Trois vierges Rosc heid 6 d’Oude Schelde 30 Café Berghof 6 d’Oude Schelde 30 Café Berghof 7 Café Koppenberg 33 Reymundo 7 Café Koppenberg 33 Reymundo Fransman JEAN BOBET, broer van Louison, Esch feld na de memorabele winterse editie van 1957. 10 Flandrien 34 ‘t Juiste verzet 10 Flandrien 34 ‘t Juiste verzet

14 Jan Van Gent 35 In de zon 14 Jan Van Gent 35 In de zon Reif f Tenne ville 15 Den Obus 38 d’Oude Hoeve 15 Den Obus 38 d’Oude Hoeve

Bert ogne 16 ‘t Sprankelend Toeval 42 Molen ten Hotond 16 ‘t Sprankelend Toeval 42 Molen ten Hotond Reip eldinge n Wellin Telli n 410 17 In den Groenen Boom 47 De Harmonie 17 In den Groenen Boom 47 De Harmonie

Dahn e n K 18 De Nieuwe Keizer 48 Bar Gidon 18 De Nieuwe Keizer 48 Bar Gidon E421 Dale iden Olms N30 21 ‘t Hol van Pluto 49 ‘t Hemelrijck 21 ‘t Hol van Pluto 49 ‘t Hemelrijck N4

Cler vaux 22 ‘t Hoekske 22 ‘t Hoekske Winc range J Dasb urg HELLINGEN EN KASSEIEN HELLINGEN EN KASSEIEN N40 Prei scheid E46 1 Wannegem-Lede 40 Kraai 1 Wannegem-Lede 40 Kraai Ambe rloup Sain t-Huber t (Karnemelkbeekstraat) (Karnemelkbeekstraat) 12 Edelareberg 12 Edelareberg Dave rdisse Seve nig bei Neuerb urg Hosi ngen 19 Varent 41 19 Varent 41 Affl e r Paterberg Paterberg 26 Berg Hostellerie 43 Fiertelmeers 26 Berg Hostellerie 43 Fiertelmeers BASTOGNE Sche itenko Über eisenba c h Herb s t 27 Berendries 45 Kruisberg 27 Berendries 45 Kruisberg Esch weiler 29 Eikenmolen 50 Muur 29 Eikenmolen 50 Muur Rode rshause n Wilw erwiltz Gemü n d B e Libi n 15 Waldho f- Falke nstein E421 MONUMENTEN MONUMENTEN Wins eler Baul e r Wilt z Keppesh ausen 3 Brouwerij CONTRERAS 37 Monument Karel van 3 Brouwerij CONTRERAS 37 Monument Karel van Puts cheid Wijnendaele, stichter van Wijnendaele, stichter van 5 Monument Paddestraat de Ronde van Vlaanderen 5 Monument Paddestraat de Ronde van Vlaanderen E25 9 Centrum RVV 39 Ronde van Vlaanderen­ 9 Centrum RVV 39 Ronde van Vlaanderen­ straat, waar op het weg­ straat, waar op het weg­ 24 Wielermonument 24 Wielermonument N40 dek elke meter de naam dek elke meter de naam Vianden Rondedorp Brakel van een ex-winnaar is Rondedorp Brakel van een ex-winnaar is geschreven. geschreven. 32 Gedenksteen Eddy 32 Gedenksteen Eddy Merckx op de plaats Merckx op de plaats Bavi gne Goes dorf 44 Wielermuur van Ronse 44 Wielermuur van Ronse LIBRAMONT waar hij zijn laatste waar hij zijn laatste Esch -sur-Sû r e wedstrijd won. 46 Passage - Vrijheid wedstrijd won. 46 Passage - Vrijheid Vaux-s ur-Sûre Bour scheid

Palis eul G

Tande l

A m Boul aide

N85 19

Diek irch E46 Erpe ldange

15 Bert rix Fauvill ers Ette lbruck

N4 Neuf château Wahl Mert zig Mart elange Ramb rouch Schi eren Gros bous