Strategia Rozwoju Miasta I Gminy Chmielnik 2012 – 2020 Badanie Diagnostyczne I Rozwojowe
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 – 2020 Badanie diagnostyczne i rozwojowe Projekt: Wersja 1.0 – 30,12,2011. Chmielnik, grudzień 2011 Opracowano w ramach projektu Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 – 2020. Badanie diagnostyczne i rozwojowe. Projekt: Wersja 1.0 – 30.12.2011. Wzmocnienie potencjału samorządu Miasta i Gminy Chmielnik Człowiek - najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ul. Targowa 18, 25-520 Kielce tel./fax 041 343 01 24 e-mail: [email protected] www.inicjatywalokalna.pl 2 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 – 2020. Badanie diagnostyczne i rozwojowe. Projekt: Wersja 1.0 – 30.12.2011. SPIS TREŚCI WSTĘP ....................................................................................................................................... 4 SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA GMINY CHMIELNIK .................................. 7 Finanse gminy .............................................................................................................. 11 Edukacja i wychowanie przedszkolne ...................... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Mieszkalnictwo, infrastruktura techniczna, komunikacja ............................................ 15 Gospodarka ................................................................................................................... 16 Rynek pracy, bezrobocie .............................................................................................. 17 GMINA CHMIELNIK NA TLE WYBRANYCH GMIN ....................................................... 20 SPIS TABEL, WKRESÓW I MAP ......................................................................................... 49 3 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 – 2020. Badanie diagnostyczne i rozwojowe. Projekt: Wersja 1.0 – 30.12.2011. DIAGNOZA STANU OBECNEGO WSTĘP Gmina Chmielnik jest gminą miejsko-wiejską położoną w powiecie kieleckim, w województwie świętokrzyskim. Odległość do stolicy województwa wynosi 31 km. Północna część należy do mezoregionu Pogórze Szydłowskie (makroregion Wyżyna Kielecka), a część południowa – do mezoregionu Niecka Połaniecka (makroregion Niecka Nidziańska). Odległość między południowym a północnym krańcem gminy to około 17 km. Między wschodnim i zachodnim – 16 km. Gmina Chmielnik graniczy z gminami: od północy z gminami Morawica i Pierzchnica, od zachodu z gminą Kije oraz Pińczów, od południa z gminą Busko-Zdrój, a od wschodu z gminą Gnojno. Przez gminę przebiega droga krajowa nr 73 relacji Kielce – Tarnów oraz droga krajowa nr 78 relacji Chałupki – Chmielnik. Mapa 1. Województwo świętokrzyskie Mapa 2. Powiat kielecki Źródło: www.gminy.pl Źródło: www.gminy.pl 4 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 – 2020. Badanie diagnostyczne i rozwojowe. Projekt: Wersja 1.0 – 30.12.2011. Mapa 3. Gmina Chmielnik Źródło: www.chmielnik.com Południowo-zachodnia część gminy znajduje się w granicach Szanieckiego Parku Krajobrazowego, a cały wschodni obszar oraz część północno-zachodnia – w granicach Chmielnicko-Szydłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Do końca 1998 roku, przed wprowadzeniem reformy administracyjnej Gmina Chmielnik przynależała do województwa kieleckiego. Gminę tworzy miasto Chmielnik wraz z 25 sołectwami. Są to: Borzykowa, Celiny, Chomentówek, Ciecierze, Grabowiec, Holendry, Jasień, Kotlice, Lipy, Lubania, Łagiewniki, Ługi, Minostowice, Piotrkowice, Przededworze, Suchowola, Suliszów, Suskrajowice, Sędziejowice, Szyszczyce, Śladków Duży, Śladków Mały, Zrecze Chałupczańskie, Zrecze Duże, Zrecze Małe. Chmielnik to czterotysięczne miasteczko położone w południowej części powiatu kieleckiego. Leży na pograniczu Niecki Nidziańskiej i Pogórza Szydłowskiego, nad rzeką 5 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 – 2020. Badanie diagnostyczne i rozwojowe. Projekt: Wersja 1.0 – 30.12.2011. Wschodnią. Przez Chmielnik przebiegają trasy: droga nr 73 relacji Kielce – Tarnów, droga krajowa nr 78 relacji Chmielnik – Jędrzejów oraz droga nr 765 na odcinku Chmielnik – Staszów. Choć jego historia sięga XI wieku, sławny stał się w 1241 roku, kiedy to pod Chmielnikiem rozegrała się bitwa z Tatarami – jedna z największych w XIII-wiecznej Europie. Prawa miejskie uzyskał w 1551 roku. Przez wieki Chmielnik zmieniał właścicieli, do 1945 roku stanowił własność rodziny Tańskich. II wojna światowa całkowicie zmieniła obraz miasta, zwłaszcza jego strukturę narodowościową. Świadectwem bogatej historii Chmielnika są zabytki. Są to: Kościół św. Trójcy – jego dzieje sięgają XIV wieku, a obecna budowla pochodzi z XVI wieku, Kościół Parafialny p. w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z XVII wieku, Synagoga wybudowana staraniami tamtejszej licznej gminy żydowskiej w XVII wieku oraz cmentarz żydowski przy ulicy Mruczej, Rynek – układ architektoniczny wytyczono w XIX wieku, obecna postać została nadana w latach 2004-2005. 6 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 – 2020. Badanie diagnostyczne i rozwojowe. Projekt: Wersja 1.0 – 30.12.2011. SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA GMINY CHMIELNIK Tabela 1. Powierzchnia oraz ludność gmin Stan ludności ogółem wg. faktycznego Powierzchnia miejsca zamieszkania - stan na dzień Gęstość Jednostka terytorialna 31.XII.2010 zaludnienia (na 1 km2) ha km2 Ogółem Mężczyźni Kobiety Bodzentyn 15975 160 11 656 5 769 49% 5 887 51% 73 Chęciny 12739 127 14 853 7 342 49% 7 511 51% 117 Chmielnik 14219 142 11 483 5 740 50% 5 743 50% 81 Morawica* 14038 140 14 347 7 186 50% 7 161 50% 102 Daleszyce 22239 222 15 343 7 670 50% 7 673 50% 69 Suchedniów 7495 75 10 513 5 112 49% 5 401 51% 140 Sędziszów 14565 146 12 791 6 313 49% 6 478 51% 88 Kazimierza Wielka 13986 140 16 395 8 000 49% 8 395 51% 117 Skalbmierz 8594 86 6 772 3 384 50% 3 388 50% 79 Ożarów 18329 183 11 127 5 468 49% 5 659 51% 61 Połaniec 7501 75 11 848 5 903 50% 5 945 50% 158 POLSKA - gminy - - - - - - - 85 miejsko-wiejskie ŚWIĘTOKRZYSKIE - - - - - - - - 96 gminy miejsko-wiejskie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Powierzchnię 142 km2 zamieszkuje 11 483 osób1, a gęstość zaludnienia wynosi 81 osób na 1 km2 – jest to wynik zbliżony do średniej gęstości zaludnienia w kraju dla gmin miejsko – wiejskich (85) oraz nieznacznie niższy od średniej w województwie świętokrzyskim (96 osób). W 2010 roku miasto Chmielnik liczyło 3 891 mieszkańców, z czego 1 863 to mężczyźni, a 2 028 to kobiety. W sołectwach natomiast, łączna liczba ludności wyniosła 7 592 osób – 3 877 mężczyzn i 3 715 kobiet. Liczba mieszkańców gminy na przestrzeni lat 2000 – 2010 nieznacznie spadła. Stan ludności gminy Chmielnik w poszczególnych latach z podziałem na płeć przedstawia tabela: 1 Stan na 31 grudnia 2010 roku. Dane Głównego Urzędu Statystycznego. 7 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 – 2020. Badanie diagnostyczne i rozwojowe. Projekt: Wersja 1.0 – 30.12.2011. Tabela 2. Liczba ludności według faktycznego miejsca zamieszkania (stan na dzień 31 XII) Relacja 2000 2003 2006 2009 2010 2000/2010 Ogółem 11569 11574 11541 11531 11483 - 0,74% Mężczyźni 5816 5797 5767 5773 5740 - 1,31% Kobiety 5753 5777 5774 5758 5743 - 0,17% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Struktura ludności gminy rozkłada się proporcjonalnie na przestrzeni badanych lat, w 2010 roku mężczyźni oraz kobiety stanowili po 50% ogółu ludności. Z powyższej tabeli wynika, że liczba ludności gminy Chmielnik podlega znikomym wahaniom, które są konsekwencją ruchu naturalnego ludności, lecz nie powodują znaczących zmian w strukturze ludności gminy. Liczba mieszkańców na danym terenie zależy przede wszystkim od przyrostu naturalnego oraz migracji. Przyrost naturalny w gminie Chmielnik na 1 000 ludności w 2010 roku ukształtował się na poziomie -3,6. Jest to wartość niższa niż średnia dla kraju (0,9), województwa świętokrzyskiego (-1,2) oraz powiatu kieleckiego (1,8). Drugim czynnikiem wpływającym na liczbę ludności w gminie są migracje. Na przestrzeni ostatnich lat migracje na terenie gminy przedstawiały się następująco: Tabela 3. Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych gminy Chmielnik w latach 2006 – 2010 (osoba) 2006 2007 2008 2009 2010 Saldo migracji wewnętrznych Ogółem 3 26 2 -14 -5 Mężczyźni 10 23 10 -6 -4 Kobiety -7 3 -8 -8 -1 Saldo migracji zagranicznych Ogółem -2 3 -1 1 -1 Mężczyźni -1 2 -1 1 0 Kobiety -1 1 0 0 -1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. 8 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Chmielnik 2012 – 2020. Badanie diagnostyczne i rozwojowe. Projekt: Wersja 1.0 – 30.12.2011. Ważnym czynnikiem rozwojowym dla danej jednostki terytorialnej jest również struktura wiekowa mieszkańców, a przede wszystkim udział poszczególnych grup ekonomicznych w danym wieku w ogólnej liczbie ludności. W gminie Chmielnik wielkości te przedstawiają się następująco: Tabela 4. Ludność wg. ekonomicznych grup wieku Relacja LATA 2000 2003 2006 2009 2010 2000/2010 W wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej) Ogółem 2955 2726 2496 2381 2287 - 22,61% Mężczyźni 1479 1342 1239 1192 1148 - 22,38% Kobiety 1476 1384 1257 1189 1139 - 22,83% W wieku produkcyjnym Ogółem 6566 6845 7082 7146 7177 9,31% Mężczyźni 3648 3758 3848 3928 3945 8,14% Kobiety 2918 3087 3234 3218 3232 10,76% W wieku poprodukcyjnym Ogółem 2048 2003 1963 2004 2019 - 1,42% Mężczyźni 689 697 680 653 647 - 6,10% Kobiety 1359 1306 1283 1351 1372 0,96% W wieku W wieku W wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym (17 lat i mniej) Relacja 2000/2010 Polska -23,49% 5,82% 13,86% Świętokrzyskie -28,10% 4,91% 7,18% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Z powyższej tabeli wynika,