SIEĆ DZIEDZICTWA KULINARNEGO WIELKOPOLSKA

The Network of Culinary Heritage Wielkopolska SIEĆ DZIEDZICTWA KULINARNEGO WIELKOPOLSKA

The Network of Culinary Heritage Wielkopolska SŁOWO WSTĘPNE Preface

W ostatnich latach możemy zaobserwować stały In recent years, we may have observed a steady in- wzrost zainteresowania tradycyjną, naturalną żyw- crease in interest in traditional, natural food, which is nością, co jest efektem wzrostu świadomości spo- the result of increased public awareness in terms of łeczeństwa w zakresie zdrowego żywienia. healthy nutrition. Samorząd Województwa Wielkopolskiego szcze- The Self-government of the Greater Poland gólną uwagę przywiązuje do promowania wielko- Voivodeship pays special attention to the promotion polskich produktów regionalnych i tradycyjnych. of regional and traditional products. As a great ex- Doskonałym tego przykładem jest uczestnictwo ample serves the fact of the participation of Greater Wielkopolski w Europejskiej Sieci Dziedzictwa Poland in the European Culinary Heritage Network, Kulinarnego, której nasz region jest członkiem of which our region has been a member since 2008. od 2008 r. Bardzo ważnym warunkiem, żeby znaleźć A fundamental condition for entering the Network się w Sieci jest wytwarzanie produktów w oparciu is the manufacture of products based on raw ma- o surowce pochodzące z naszego województwa. terials from our voivodeship. Culinary Heritage is, Dziedzictwo Kulinarne jest zatem symbolem wyso- therefore, a symbol of high-quality traditional local kiej jakości tradycyjnej żywności lokalnej i poka- food and indicates that success in the food-groceries zuje, że sukces w branży spożywczej nie zawsze sector shall not always have to arise from innovation, musi wynikać z innowacji, postępu technologicz- technological progress and mass production. Good nego i produkcji na masową skalę. Dobry produkt product may also be made in traditional conditions, może powstać również w tradycyjnych warunkach, based on well-known, nonetheless often-forgotten na bazie dobrze znanych, choć często zapomnianych recipes. Both the taste and health values of the food przepisów. Walory smakowe i zdrowotne tak wytwo- thus produced cannot be overestimated for con- rzonej żywności są dla konsumentów nie do przece- sumers. Enterprises participating in the project may nienia. Przedsiębiorstwa mogą liczyć na wiele dzia- count on many promotional activities undertaken by łań promocyjnych podejmowanych przez Samorząd the Voivodeship Self-Government, including partici- Województwa w tym m.in. na udział w krajowych pation in whether national and international food in- i międzynarodowych targach branży spożywczej dustry fairs or presentations of their companies and czy prezentacje swoich firm i produktów w publi- products in publications issued by the Marshal Office kacjach wydawanych przez Urząd Marszałkowski in Poznan. w Poznaniu. I want to encourage agricultural producers and food Zachęcam producentów rolnych, przetwórców processors whose products are made on based on żywności, których wyroby powstają na bazie wiel- Greater Poland raw materials, as well as restaurants kopolskich surowców, a także restauracje, lokalne and local shops promoting Greater-Poland-originated sklepy, które w swojej ofercie proponują wielkopol- natural food in their offers to join the Greater Poland ską, naturalną żywność, do przystąpienia do Sieci Culinary Heritage Network. Dziedzictwa Kulinarnego Wielkopolska. Krzysztof Grabowski Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego Fot. Krzysztof Tollas Deputy Marshal of the Wielkopolska Region EUROPEJSKA SIEĆ REGIONALNEGO REGIONY DZIEDZICTWA KULINARNEGO CZŁONKOWSKIE The Network’s concept Region Members

NORWEGIA

SZWECJA SZKOCJA Regionalne Dziedzictwo Kulinarne jest siecią, której członkami są regiony DANIA ŁOTWA z całej Europy. Wspólnym celem jest rozwój regionów poprzez regionalną LITWA żywność i tradycje kulinarne. Europejską Sieć Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego tworzą restauracje, producenci żywności, przetwórcy BIAŁORUŚ i sklepy farmerskie. Idea narodziła się w 1995 r. od współpracy szwedz- POLSKA kiego regionu Skania i duńskiej wyspy Bornholm. Celem była pomoc NIEMCY lokalnym producentom żywności. Pomysł rozwijał się bardzo szybko, UKRAINA a lokalne przedsiębiorstwa zwiększyły swoją dochodowość i nawiązały współpracę na ponadregionalnym poziomie. Obecnie do Sieci należy 45 regionów, a ich głównym celem jest promocja regionalnej żywności opartej na lokalnych produktach. Pojęcie kulinarnego dziedzictwa sprowa- dza się do wspólnego logo, marketingu, kryteriów uczestnictwa oraz dzia- łań na szczeblu regionalnym i europejskim. Wielkopolska aktualnie zrzesza CHORWACJA w Sieci Dziedzictwa 115 podmiotów.

TURCJA

The Regional Culinary Heritage is a network of which regions through- out Europe constitute members thereof. The common goal is the development of regions through regional food and culinary tradi- tions. The European Regional Culinary Heritage Network consists Vitebsk | Białoruś Elbe Weser Nordsee, Angus | Szkocja of restaurants, food producers, processors and farm stores.The idea was Lüneburger Heide, Pfalz, Split-Dalmacja | Chorwacja Blekinge, Gotland, originated in 1995 as a result of the cooperation of the Swedish region of Vorpommern-Rügen | Niemcy Skåne, Småland, Öland, Scania and the island of Bornholm. The goal was to help local food pro- Bornholm, Sjaelland, Agder Telemark, Östergötland | Szwecja ducers. The idea underwent very rapid development, and local enterpris- Thy-Mors, Vestjylland | Dania Buskerud, Oslofjord | Norwegia es kept increasing their profitability and established cooperation at a su- Alanya, Gaziantep | Turcja Hiiumaa | Estonia pra-regional level. Presently, 45 regions belong to the Network, and their Kujawy i Pomorze, Dolny Lwów, Rivne | Ukraina superior goal is to promote regional food based on local products. The Aukštaitija, Dzūkija, Śląsk, Mazowsze, Małopolska, concept of culinary heritage boils down to either a common logo, mar- Mažoji Lietuva, Suvalkija, Opolskie, Pomorskie, keting, participation criteria and activities at regional and European level. Žemaitija | Litwa Warmia Mazury Powiśle, Wielkopolska currently associates 115 entities in the Heritage Network. Świętokrzyskie, Wielkopolska, Kurzeme, Latgale, Ryga, Zachodniopomorskie | Polska Vidzeme, Zemgale | Łotwa

4 5 WIELKOPOLSKA Wielkopolska Region

Wielkopolska to jeden z największych regionów w Polsce. Jego stolicą jest Poznań. Dzieje Wielkopolski związane są z początkami państwa pol- skiego. To właśnie tutaj, pośród licznych wzniesień i lasów, powstały pierwsze osady ludów słowiańskich, tworząc tym samym zalążki państwa Polan. Aktualnie województwo wielkopolskie ma blisko 3,5 mln miesz- kańców i zajmuje powierzchnię ok. 30 tys. km2. Wielkopolska dzieli się na 35 powiatów, w tym 4 na prawach powiatu, a te z kolei na 226 gmin miejskich, wiejskich i miejsko-wiejskich. Region ten to niepowtarzalne krajobrazy oraz urozmaicona rzeźba terenu. Charakteryzuje się łagodnym klimatem, co sprzyja rozwojowi rolnictwa. W Wielkopolsce rośnie popu- larność turystyki wiejskiej, w tym m.in. agroturystyki. Goście odwiedza- jący gospodarstwa agroturystyczne cenią sobie ciszę, bliskość natury oraz możliwość spróbowania regionalnych przysmaków. Gospodarze chętnie sięgają do dawnych przepisów, sprawdzonych przez nasze babcie i dziad- ków. Niepowtarzalne dania często powstają z produktów pochodzących z własnych ogródków, co tylko zapewnia im dodatkowe walory smakowe.

Greater Poland constitutes one of the largest regions in Poland. Poznan is its capital. The history of Greater Poland is related to the beginnings of the Polish state. It was there, among the numerous hills and forests, that the first settlements of Slavic villages arose, thus forming the germs of the state of Polan. As of the present, the Greater Poland Voivodeship is represented by nearly 3.5 million residents, and its area spreads across approx. 30,000 km2. Greater Poland is divided into 35 counties, including 4 with counties rights, and those, in turn, into 226 municipal, rural and municipal-rural communes. Both unique landscapes and varied terrain characterize this region. There is a moderate climate, which is condu- cive to the development of agriculture. The popularity of rural tourism, including agritourism, is growing in Greater Poland. Visitors to agritourism appreciate the quiet, closeness to nature, as well as the opportunity to try regional delicacies. Hosts willingly reach for old recipes, tested by our grandmothers and grandparents. Inimitable dishes are often made with products originating from their own gardens, which just ensures their additional flavour values.

Fot. Elżbieta Weigt 7 SPIS TREŚCI Index

3. SŁOWO WSTĘPNE Preface 4. EUROPEJSKA SIEĆ REGIONALNEGO DZIEDZICTWA KULINARNEGO The network’s concept 5. REGIONY CZŁONKOWSKIE Region Members 7. WIELKOPOLSKA Wielkopolska Region 10. SPIS PRODUCENTÓW Producers Index

8 9 SPIS PRODUCENTÓW 41. PHU Iglak, Ewa Lewandowska Producers Index 42. Aga Bagietka P.W.A.R. Agnieszka Kotowska 43. Piekarnia-Cukiernia „Natura” Zbigniew Piskorski 44. „Piekarnia Junikowska” Czesław Jurgiel PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI 45. „To Nie Piekarnia” Działalność Gospodarcza / WĘDLINY Maria Bany-Szadeberg Cold Cuts 46. Zakład Cukierniczy Urszula Cicha-Kinowska – Producent Oryginalnych Andrutów Kaliskich 66. Zakład Mięsny Sp.j. Konarczak 67. „Waldi” Zakłady Mięsne Sp. z o.o. sp.k. 68. Zakład Mięsny Tomasz Łucyk 69. Escapada – Wędzarnia Barbarka PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI 70. „Smak Tradycji” Irena Olejniczak / MIODY / OLEJE 71. „Nowicki Naturalnie” Jacek Nowicki Honey Oils 72. Pracownia Produktu Tradycyjnego „Wiorek – Smaki Tradycji” Józef Wiorek 16. Gospodarstwo Pasieczne Bednarek 30. Zakład Wytłaczania Oleju i Wyrobu Kitu „Notecki Miód“ OLEJARNIA Krzysztof Gałkowski PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI 73. „Wiejski Stół” Dr Maryniak / NABIAŁ 74. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Kruszewnia 17. Pasieka „Bartnik-Wielkopolska.pl” 31. SemCo Sp. z o.o. Sp.k. Dairy Products Tomasz Szeląg 32. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo- 75. Zakład Przetwórstwa Dziczyzny „Laspol” 18. Gospodarstwo Pszczelarskie SUSZKA -Usługowe VITACORN sp. z o.o. 50. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Roman Markowski 19. Gospodarstwo Rolno-Pasieczne w Czarnkowie 76. Przedsiębiorstwo Handlowo-Produkcyjne „Pasieka Sosenka” Paweł i Ewa Sosnowscy 51. Serowarnia CAPRI Grażyna Szłapka „Tradycyjne Jadło” Beata Lis 20. Pasieka Specjalistyczna 52. Zakład Produkcji Spożywczej i Handlu 77. „Wędliniarstwo-Słociński” Krystyna i Jerzy Bangier Krosno Frąckowiak Sp.j. Bukowiec Stefan Słociński 21. Gospodarstwo Pasieczne 53. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole „Miody Szlaku Piastowskiego” Agata i Karol Patalas 54. Spółdzielnia Produkcji Rolnej i Przetwórstwa „Nowa Droga” Kurowo 22. Gospodarstwo Pasieczne 55. Mleczarnia Jan Korbik Sp.j. Wojciech Kociemba PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI 23. „Dary Ula” & „Miodosytnia” / PIEKARNIE I CUKIERNIE 56. Wytwórnia Lodów i Artykułów Spożywczych Michał Imbiorowicz Bakery Products Michał Młynarczyk 24. Gospodarstwo Pasieczne Radziejewski 57. Obiekt Rolny Linie Marek Grądzki Karol Radziejewski 36. Piekarnia „Bułeczka” Maria Wielgosz 58. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska 25. Gospodarstwo Pasieczne „Noteckie Miody” 37. Piekarnia „Sarnowska” TOP-TOMYŚL Kamila Lisińska 38. Ekologiczne Gospodarstwo Rolne 59. Hellimpol – sery cypryjskie Yusuf Suleyman 26. Ekologiczne Gospodarstwo Damian Nowak. Zębowo 60. Spółdzielnia Mleczarska Udziałowców Pasieczne„Naturplon” Bartłomiej Dendek 39. Piekarnia KUCZ w Strzałkowie 27. Mateusz Sikora – Rolnik Indywidualny 61. Średzka Spółdzielnia Mleczarska JANA „Pasieka Sikora” 40. „Chleb z Komorowa” Aleksandra Brylewska Błoch 62. Spółdzielnia Mleczarska Września

10 11 137. „Pastela” Restaurant & Cafe 138. Pierogarnia „Pierożak” 139. Restauracja „Bazar 1838” 140. Restauracja „Hyćka” 141. Restauracja „Monidło” PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI ROLNICY, OGRODNICY, RESTAURACJE, INNE PUNKTY 142. Restauracja „Oberża Pod Dzwonkiem” / WARZYWA I OWOCE PRZEDSIĘBIORSTWA RYBACKIE GASTRONOMICZNE ORAZ OBIEKTY Fruit and Vegetables Farmers, gardeners and fishing enterprises ŚWIADCZĄCE USŁUGI HOTELARSKIE 143. Linie w Ogniu – Kuchnia Historyczna Restaurants, other gastronomy 144. Restauracja „Pretekst” 80. Tłocznia Soków Owocowych TESO 100. Gospodarstwo Agroturystyczne and facilities with hotel services 145. Restauracja „Ratuszova” Izabela Płonka „Ranczo w Dolinie” Hanna Sudoł 146. 3 Kolory Cafe & Restaurant 81. Frankfood Sp. z o.o. 101. Gospodarstwo Agroturystyczne 114. Pałac Tłokinia – Restauracja Hotel „Karczma Kaliska” 82. SOK-POL Małgorzata Prządek 115. „Smakosz” Bar Restauracyjny 102. Gospodarstwo Agroturystyczne 83. DRAKE Krzysztof Kaczor 116. Restauracja „Komoda Club” „Owocowy Raj nad Zalewem” 84. Bene Sp. z o.o. „Benedyktynka” 117. Restauracja „P jak Pysznie” 103. Ośrodek Turystyki Wiejskiej 85. VIN-KON S.A. „Tamarynowa Osada” 118. AgroSkansen „Leśna Polana” Bogdan Boroński 86. Winnica Lipka Wielka 104. Gospodarstwo Rolnicze „Jachna” 119. Skansen Olenderski, Restauracja „Olandia” 87. Browar Bojanowo 105. Gospodarstwo Ekologiczne w Przychodzku 120. Folwark Wąsowo – Restauracja „Źrebięciarnia” Stanisław Suchorski 88. Browar Fortuna Sp. z o.o. 121. „Jansowo” Ośrodek Szkoleń i Rekreacji SPRZEDAWCY ARTYKUŁÓW 106. Gospodarstwo Rolne Mariusz Tadeusz 89. Zakład Ogrodniczy Piotr Sierpowski 122. Gospodarstwo Agroturystyczne ROLNO–SPOŻYWCZYCH WYSOKIEJ Przedsiębiorstwo Handlowe TMT „Zagroda na Zadupiu” JAKOŚCI I SKLEPY FARMERSKIE 90. Gościniec Gryszczeniówka 107. Gospodarstwo Agroturystyczne 123. „Gościniec Sucholeski” Sellers of high quality agricultural 91. Przedsiębiorstwo Produkcyjne „Wojciechówka” Beata i Wojciech Walkowiak and food products and Farm Stores Katarzyna i Tomasz Rembowscy 124. Restauracja Catering „Adamo” – Adam Bilski 108. Gospodarstwo Sadowniczo-Rolne 92. MicroFood Piotr Barczyk Beata Peksa i Oskar Peksa 125. Restauracja „Glamour” 150. Strefa Zdrowia Magdalena Jagiełka 93. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo 109. Eko Przetwórstwo Płodów Rolnych 126. Restauracja „Siedem Drzew” -Usługowe JAGODA PLUS „Naturplon” Rafał Dendek 127. Restauracja TASTE_it w hotelu HOT_elarnia Gabriela Swędrowska 110. Gospodarstwo Rolne 128. Restauracja „Villa Aurora” 94. Gospodarstwo Rolno-Warzywne Renata i Jarosław Gumuła Szymon Bednarek 129. Gospodarstwo Agroturystyczne „Pod Lipami” 111. Folwark Wąsowo Małgorzata i Andrzej Fajkowscy 95. Zakład Przetwórstwa Rolno-Spożywczego „Wiórek” Marek Nyćkowiak 130. Folwark Konny Hermanów – Gospoda „Pod Rozbrykanym Kucem” 96. Przetwórstwo Przemysłu Spożywczego. Dagmara Cieślak 131. „Karczma Kołodziej” Dorota Kamińska 97. Przedsiębiorstwo Produkcji Spożywczej 132. Restauracja „A nóż widelec” Michał Kuter „Frykas” Sp. z o.o. 133. Gospodarstwo Agroturystyczne „Pałac Popowo Stare” 134. Restauracja „Delicja” 135. Restauracja „Hacjenda” L.A.S. Wiatrowscy s.c. 136. Hotel HP Park Restauracja „Panorama” 12 13 PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI / MIODY

Honey

15 GOSPODARSTWO PASIECZNE BEDNAREK PASIEKA TOMASZ SZELĄG Notecki Miód Bartnik-Wielkopolska.pl

Gospodarstwo Pasieczne Bednarek „Notecki Miód“ jest gospodarstwem Pasieka składa się z ponad 60 rodzin pszczelich i zlokalizowana jest rodzinnym, prowadzonym obecnie przez małżeństwo – Paulinę i Dawida. w trzech miejscach, z dala od cywilizacji: przy lasach w Brzostowie, Pasieka mieści się w Kuźnicy Czarnkowskiej, niewielkiej wsi położonej na terenach dziko rozciągających się łąk w Łuszczanowie i na obsza- w zachodniej części Wielkopolski. W pobliżu są piękne tereny, m.in. część rze występowania robinii akacjowych w Chwałkowie Kościelnym. Miód Kotliny Gorzowskiej, skraj Puszczy Noteckiej – otoczenie wspaniałych pobierany jest dawną metodą przez dwie miodarki 3-ramkowe i sączony noteckich łąk, z dala od terenów miejskich. Cały ten teren znajduje się na przez grube sito, po czym ulega naturalnej krystalizacji. Miód jest rozle- Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Noteci. Gospodarstwo posiada wany do słoików bez obróbki termicznej. Specjalnością gospodarstwa prawie 150 uli. Naturalne, świetne warunki, w jakich zlokalizowana jest są miody odmianowe: rzepakowy, akacjowy, lipowy, faceliowy, gryczany pasieka, przyczyniają się do intensywnego rozwijania pasji pszczelarskiej oraz malinowy i inne. – gospodarstwo konsekwentnie się rozszerza i doskonali.

The ”Notec Honey” apiary farm is a family farm, run by Paulina and Dawid. This apiary consists of more than 60 bee colonies and is located in three The apiary is located in Kuznica Czarnkowska, a small village located in the places, away from the civilization: near the forests of Brzostowo, on the western part of Wielkopolska. Nearby there are beautiful areas like part of meadows stretching in the wilderness in Luszczanow and on the area with the Gorzow Valley, edge of the Notec Forest – surrounded by wonderful acacia robins in Chwalkow Koscielny. Honey is obtained using the tradi- meadows lying away from urban areas. The entire area is located on the tional method by two 3-frame honey extractors and filtered through a thick area of Protected Landscape Area of the Notec Valley. The farm has nearly sieve, after which it crystallizes naturally. Honey is poured into jars without 150 hives. Great natural conditions in which the apiary is located, contrib- heat treatment. The farm specializes in producing single flower honeys: ute to intensive development of apicultural passion – the farm keeps on rapeseed, acacia, lime, facelite, buckwheat, raspberry and other types. expanding and improving.

os. Śmietankowo 3A 64-700 Kuźnica Czarnkowska powiat czarnkowsko-trzcianecki Brzostów 2 +48 512 314 414 63-233 Jaraczewo +48 502 472 721 powiat jarociński [email protected] +48 535 362 120 www.noteckimiod.pl [email protected]

16 | Przetwórcy żywności / Miody 17 GOSPODARSTWO PSZCZELARSKIE GOSPODARSTWO ROLNO-PASIECZNE Suszka „Pasieka Sosenka” Paweł i Ewa Sosnowscy

„Pszczoły mają tu jak w domu!” – reklamują swoją pasiekę właściciele, Pasieka Sosenka istnieje nieprzerwanie od czterech pokoleń. Jej początek doświadczeni hodowcy. Tradycja pozyskiwania miodu sięga tutaj lat 40. zainicjował prapradziadek Ignacy Sosnowski, leśnik oraz, z zamiłowania, XX w. Pasieki położone są na terenie parków krajobrazowych, gdzie panują pszczelarz. Obecnie synowie Państwa Sosnowskich zdobywają bezcenną doskonałe warunki przyrodnicze. Oprócz naturalnego miodu pszczelego wiedzę, uzyskując kwalifikacje technika pszczelarza. Pasieki zlokalizowane (rzepakowego, wielokwiatowego, akacjowego i lipowego) uwagę znaw- są m.in. w Rogalińskim Parku Krajobrazowym. W ciągu kilku minionych ców i smakoszy przykuwa także miód wrzosowy. W gospodarstwie są lat, dzięki zastosowanym skutecznym metodom hodowlanym, udało się również wytwarzane: wosk, propolis „pierzga” i pyłek pszczeli. Dobra pozyskać takie perełki wśród miodów, jak miód nawłociowy, malinowy jakość produktów wynika m.in. z pożytecznego wykorzystania wiedzy czy miód wielokwiatowy leśny. Równie dobre recenzje zbierają miody przekazywanej z pokolenia na pokolenie. akacjowe, lipowe, wrzosowe i rzepakowe.

”Bees feel like home here!” – that is the slogan with which the owners, Pasieka Sosenka has been operating continuously for four generations. It experienced breeders, advertise their apiary. The tradition of obtaining was launched by great-great-grandfather Ignacy Sosnowski, forest officer, honey dates back to the 1940s. Apiaries are located on the area of land- and keen beekeeper. Currently, the sons acquire invaluable knowledge by scape parks, where natural conditions are perfect. In addition to natu- obtaining the qualifications of a technician beekeeper. Apiaries are locat- ral bee honey (rapeseed, multicultural, acacia and lime) experts are also ed, among others, in Rogalin Landscape Park, forests of Wielkopolska. attracted by heather honey. On the farm there are also produced: wax, Over the past few years, thanks to the effective breeding methods, it has propolis and bee pollen. Good quality of products results from, among been possible to obtain real gems among honeys, such as goldenrod hon- other things, appropriate use of knowledge passed down from generation ey, raspberry honey and forest multi-flower honey. Acacia, linden, heather to generation. and rape honeys receive equally good reviews.

ul. Farbiarska 18a ul. Huby 58, Konarskie 62-050 Mosina 62-035 Kórnik powiat poznański powiat poznański +48 66 49 37 027 +48 508 798 419 [email protected] +48 600 050 917 www.miodysuszka.pl [email protected]

18 | Przetwórcy żywności / Miody 19 KRYSTYNA I JERZY BANGIER KROSNO GOSPODARSTWO PASIECZNE AGATA I KAROL PATALAS Pasieka Specjalistyczna Miody Szlaku Piastowskiego

Rodzina od prawie pół wieku z powodzeniem zajmuje się pszczelarstwem. Miłość do pszczelarstwa gości w rodzinie od dwóch pokoleń. Pasieki Kolorowe ule z rodzinami pszczelimi znajdują się w miejscowości Krosno umiejscowione są w gminie Pobiedziska i na skraju Puszczy Zielonki, obfi- koło Mosiny oraz w Brodniczce (gmina Brodnica). W okolicy występuje tującej w bogatą roślinność, lasy liściaste i mieszane oraz inne pszczele wiele interesujących i pożytecznych gatunków kwiatów oraz roślin, które pożytki. W produkcji łączy się tradycyjne podejście do hodowli z nowo- dostarczają mnóstwo nektaru i pyłku kwiatowego. Pola w większości czesnym sposobem pozyskiwania oraz konfekcjonowania - na przykład obsiane są rzepakiem i facelią, a wśród drzew dominują akacje, klony i dęby do kontaktu z miodem używa się specjalnych narzędzi kwasoodpornych, – to prawdziwy raj dla rodzin pszczelich. Pozyskiwane są tutaj wyjątkowe co gwarantuje wysoką jakość. Najbardziej popularne i poszukiwane są miody, m.in. mniszkowy, wielokwiatowy, rzepakowy, akacjowy, lipowy, miody: akacjowy, faceliowy, wielokwiatowy, lipowy, gryczany, rzepakowy. spadziowy liściasty.

This family has been successfully dealing with apiculture for nearly half This family has been loving beekeeping for two generations. Its apiaries a century. Colored beehives with bee colonies are located in Krosno near are located in the Pobiedziska municipality, at the edge of the Zielonka Mosina and in Brodniczka (Brodnica municipality). There is a huge variety Forest, which has rich vegetation, deciduous and mixed forests, as well of interesting and useful species of flowers and plants that provide plen- as other factors beneficial for bees. Their production involves traditional ty of nectar and pollen. On local fields one can see mostly rapeseed and approach to breeding, combined with modern way of obtaining and pack- phacelia, and with regard to trees, there are acacias, maples and oaks – aging - for example, special acid-resistant tools are used for contact with this is a true paradise for bee colonies. Unique types of honey are obtained honey, which guarantees its high quality. The most popular and sought-af- here: dandelion, multi-flower, rape, acacia, linden, deciduous. ter types of honey are: acacia, facelift, multiflorous, lime, buckwheat, rape.

ul. Witosa 16 ul. Boczna 25 62-007 Biskupice 62-050 Mosina powiat poznański powiat poznański +48 792 155 119 +48 61 81 36 297 +48 606 690 435 [email protected] [email protected] [email protected] www.miodyszlakupiastowskiego.pl

20 | Przetwórcy żywności / Miody 21 WOJCIECH KOCIEMBA MICHAŁ IMBIOROWICZ Gospodarstwo Pasieczne „Dary Ula” & „Miodosytnia”

Pszczelarstwo jest w tej rodzinie starannie pielęgnowaną tradycją – pasją Gospodarstwo stworzyło własną, już rozpoznawalną wśród smako- zarażane są kolejne pokolenia. Naturalne środowisko, różnorodność szy markę Dary Ula. Lokalizacja pasieki sprzyja produkcji wysokiej jako- drzew, kwiatów, poszycia leśnego i ziół sprawia, iż pozyskiwany miód ma ści miodu. Przybrodzin i tereny przynależne znajdują się na obszarze wyjątkowe walory smakowe i zdrowotne. Tutejsze pszczoły produkują dziewiczego Powidzkiego Parku Krajobrazowego, którego sercem jest miód przede wszystkim z klonów, akacji, lip, nawłoci. Oprócz świetnych słynące z czystej wody Jezioro Powidzkie, największe w Wielkopolsce. jakościowo miodów, gospodarstwo oferuje produkty z odkładów oraz Miodosytnia zaś zajmuje się produkcją znakomitego miodu pitnego, któ- zajmuje się hodowaniem pszczelich matek. Ważnym elementem działal- rego wytwarzanie opiera się na naturalnej fermentacji. W ofercie marek ności jest również propagowanie pszczelarstwa, m.in. w formie populary- szeroki wybór miodów, m.in. lipowe, akacjowe, gryczane, faceliowe, rze- zatorskich warsztatów. pakowe, spadziowe czy wielokwiatowe.

In this family, beekeeping is a carefully cultivated tradition – successive The farm created its own Dary Ula brand, which is already recogniza- generations become infected with this passion. Currently, this impressive ble among experts. Location of the apiary is conducive to production of apiary has more than 160 bee colonies. Natural environment, variety of high-quality honey. Przybrodzin and its neighboring areas, are located trees, flowers, forest plains and herbs, makes the obtained honey excep- in the area of the unspoilt Powidz Landscape Park, the heart of which is tional in terms of taste and influence on health. Bees produce here mainly the Powidz Lake, which is famous for its clean waters and the largest in honey from maple, acacia, lime and goldenrod. In addition to fine-quali- Wielkopolska. Miodosytnia produces excellent mead, based on natural ty honey, the farm offers products from new colonies and breeds queen fermentation. The apiary’s offer includes a wide selection of linden, aca- bees. An important element of the farm’s activity is also the promotion of cia, buckwheat, phacelia, rapeseed, honeydew or multiflorous honeys. beekeeping in the form of popularizing workshops.

Przybrodzin 2 ul. Wierzbowa 16 62-430 Powidz 62-040 Puszczykowo powiat słupecki powiat poznański +48 724 098 490 +48 61 81 93 163 [email protected] [email protected] www.daryula.pl www.miodyzpuszczykowa.blogspot.com www.imbiorowicz.pl

22 | Przetwórcy żywności / Miody 23 KAROL RADZIEJEWSKI KAMILA LISIŃSKA Gospodarstwo Pasieczne Radziejewski Gospodarstwo Pasieczne „Noteckie Miody”

Gospodarstwo Pasieczne utworzone zostało w 2005 r. Dwie duże pasieki Noteckie Miody są pieczołowicie produkowane w nowoczesnym rodzin- rozmieszczone są na terenach gminy Duszniki. Pszczele rodziny umiesz- nym gospodarstwie. Biezdrowo to niezwykle urokliwa wioska, a pasieka czone są w tradycyjnych drewnianych ulach, skonstruowanych na tzw. leży na skraju ogromnego kompleksu leśnego Puszczy Noteckiej, ramce wielkopolskiej. Gospodarstwo nastawione jest na wytwarzanie w zachodniej Wielkopolsce. To praktycznie dziewicze tereny, pełne wysokiej jakości produktów pszczelich, takich jak różnego rodzaju miody lasów i czystego powietrza. Pasieka prezentuje się imponująco – liczy (m.in. rzepakowy, wielokwiatowy, akacjowy, lipowy, nektarowo-spa- ponad 300 rodzin pszczelich, rezydujących w pięknych, drewnianych dziowy), pyłek i propolis. To produkty całkowicie naturalne – nie są pod- ulach typu wielkopolskiego. Produkty pochodzące z takiego wyjątko- dawane żadnym procesom mechanicznym. wego miejsca muszą się odznaczać najwyższą jakością i wyjątkowymi walorami smakowymi.

This apiary farm was established in 2005. Two large apiaries are located in Noteckie Miody are carefully produced on a modern family farm. the Duszniki municipality. Families of bees are placed in traditional wood- Biezdrowo is a very charming village and apiary is located at the edge of en huts, constructed on the so-called Wielkopolska frame. The farm fo- a vast Notec forest complex in the western part of Wielkopolska. This is an cuses on production of high-quality bee products such as various types area practically unspoilt by civilization, full of forests and clean air. The api- of honey (e.g. rapeseed, multiflorous, acacia, linden, nectar-honeydew), ary is impressive – it has over 300 colonies of bees which reside in beauti- pollen and propolis. These are entirely natural products – they are not sub- ful wooden the Wielkopolska-style huts. Products from such unique place jected to any mechanical processes. are surely of the highest quality and exceptional taste.

Biezdrowo 48a ul. Bukowska 18 64-510 Wronki 64-550 Duszniki powiat szamotulski powiat szamotulski +48 602 654 372 +48 661 071 903 [email protected] [email protected] www.noteckiemiody.pl

24 | Przetwórcy żywności / Miody 25 BARTŁOMIEJ DENDEK. EKOLOGICZNE GOSPODARSTWO PASIECZNE MATEUSZ SIKORA - ROLNIK INDYWIDUALNY Naturplon Pasieka Sikora

Naturplon osadzony jest w rodzinnej tradycji. Pasieka usytuowana Historia pasieki rozpoczyna się w połowie lat 50. Początkowo pozyski- jest w malowniczym Anielinie, położonym na styku trzech woje- wanie produktów pszczelich ograniczało się do miodu i wosku pszcze- wództw. Jej tradycją stało się coroczne wzbogacanie „bazy pożytko- lego, lecz później, w latach 70., głównym produktem pszczelim stało się wej” dla pszczół. Pola obsiewane są m.in. facelią, gryką czy nostrzy- mleczko pszczele. Sukcesywne powiększanie liczby uli, rozbudowa zaple- kiem, co umożliwia pozyskiwanie unikatowych, cenionych miodów cza technicznego i ciągły rozwój parku maszynowego pozwoliły w roku odmianowych. Również tradycja nasadzeń drzew i krzewów mio- 2017 przygotować do zimy 350 rodzin. Obecnie pasieka jest w pełni dodajnych jest kontynuowana. Początkowo były to lipy, klony, mobilna, co oznacza, że wszystkie ule są przewożone na aktualnie kwit- akacje, wierzby, a teraz nawet korkowce amurskie, kasztany jadalne, nące pożytki. Miody pozyskiwane w Wielkopolsce to: rzepakowy, wielo- czy tulipanowce. Obecnie pasieka liczy około 80 rodzin produkcyjnych. kwiatowy, akacjowy i lipowy.

Naturplon is embedded in the family tradition. The apiary is located in the The history of the apiary begins in the mid-1950s. Initially, the acquisition picturesque Anielin, situated at the meeting point of three provinces. The of bee-origin products was limited to honey and beeswax, but later on, annual enrichment of the “nutrient base” for bees has become the tradi- in the 1970s, royal jelly became the main bee-origin product. Either the tion of the Naturplon. Fields are sown over, among others, with phacelia, gradual increase in the number of beehives, the expansion of technical buckwheat or sweet clover, which allows obtaining unique, valued varietal facilities and the continuous development of the machine park allowed, in honeys. The tradition of planting melliferous trees and shrubs has also 2017, to get 350 families prepared for wintertime. Nowadays, the apiary is been continued. Initially, these were linden, maples, acacias and willows, fully mobile, which means that all beehives are transported for currently and now even Amur cork trees, sweet chestnuts and tulip trees. Currently, flowering crops. Kinds of honey sourced in Greater Poland are as follows: the apiary has about 80 production families. rapeseed, multiflorous, acacia and linden.

ul. Poznańska 144 ul. Miodowa 1 64-330 Opalenica 64-965 Okonek powiat nowotomyski powiat złotowski +48 505 020 557 +48 607 893 707 [email protected] [email protected] www.pasiekasikora.pl

26 | Przetwórcy żywności / Miody 27 PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI / OLEJE

Oils

29 KRZYSZTOF GAŁKOWSKI Zakład Wytłaczania Oleju i Wyrobu Kitu Olejarnia SemCo Sp. z o.o. Sp.k.

Olejarnia to firma rodzinna, sięgająca swoją historią początków XX wieku. SemCo to firma rodzinna, która zajmuje się produkcją olejów zawierają- Obecnie wykorzystuje ona małe prasy ślimakowe, co pozwala na uprosz- cych nienasycone kwasy tłuszczowe. Olej lniany wielkopolski jest wytwa- czenie technologii filtracji oleju. Sprzedaż do celów spożywczych odbywa rzany tradycyjnymi metodami, przy użyciu lokalnych surowców – ma się w sklepie firmowym, ale firma prowadzi także sprzedaż wysyłkową. bardzo korzystny dla diety układ kwasów Omega 3 i Omega 6 (zawiera Oferta obejmuje następujące oleje: lniany, rydzowy, słonecznikowy, aż 90% kwasów nienasyconych). Wytwarzany jest z nasion lnu włókni- makuch lniany, makuch rzepakowy, makuch rydzowy, olej do natłuszcza- stego. Olej rydzowy powstaje na bazie lnianki siewnej, ludowo określanej nia pasz oraz olej rzepakowy czysty nierafinowany, wykorzystywany do w Polsce jako „rydz” lub „rydzyk”, ze względu na rdzawy kolor jej nasion. produkcji biopaliw. W Olejarni produkowany jest również olej do natłusz- Olej ten zawiera wiele poszukiwanych w dietetyce składników – szczegól- czania pasz (do celów technicznych). nie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Olejarnia is a family business that was founded at the beginning of SemCo is a family business that manufactures oils containing unsaturated the 20th century. At present, the use of small presses simplifies oil fil- fatty acids. Flax oil from Wielkopolska is produced using traditional meth- tration technology. The company sells food products in its store but ods, using local raw materials – it contains very beneficial Omega 3 and also distance selling. The offer includes the following types of oils: Omega 6 fatty acids (contains as much as 90% unsaturated fatty acids). It flax, ‘rydzowy’, sunflower, press oil cake, ‘rydzowy’ oil cake, rape oil is made of fiber flax seeds. Gold-of-pleasure oil is produced on the basis of cake, oil for lubrication of feeds and clean unrefined rape oil, used camelina, popularly referred to in Poland as ”rydz” or ”rydzyk” (red-brown for production of biofuels. Olejarnia also produces lubricating oil (for mushroom), due to the color of its seeds. This oil contains many nutrients technical purposes). desired in dietetics – especially polyunsaturated fatty acids.

ul. Spacerowa 75, Śmiłowo ul. Żwirki i Wigury 15 64-500 Szamotuły 62-065 Grodzisk Wlkp. powiat szamotulski powiat grodziski +48 61 29 20 402 +48 61 44 45 618 +48 502 556 466 [email protected] [email protected] www.olejarnia.pl www.semco.pl

30 | Przetwórcy żywności / Oleje 31 PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNO-HANDLOWO-USŁUGOWE Vitacorn Sp. z o.o. Sp.k.

Firma rodzinna założona w 1988 r., w której produkuje się żywność o natu- ralnych walorach, wytwarzaną tradycyjnymi metodami. Głównym profi- lem produkcji są oleje tłoczone na zimno, nierafinowane. Vitacorn produ- kuje m.in. olej sezamowy, słonecznikowy, z orzechów włoskich czy olej lniany „złocisty”. Dzięki tradycyjnemu procesowi tłoczenia oleje zacho- wują, oprócz swoistych cech organoleptycznych, naturalny, niezmieniony skład chemiczny, w tym witaminy (E, B), lecytynę, nienasycone kwasy tłuszczowe (Omega 3 i Omega 6).

A family-owned business founded in 1988, which produces foods with natural values using traditional methods. The main production profile involves cold-pressed, unrefined oils. Vitacorn produces sesame oil, sunflower oil, walnut oil and linseed oil. Thanks to this traditional process of pressing they retain, apart from their organoleptic characteristics, natu- ral, unchanged chemical compositions, including vitamins (E, B), lecithin, unsaturated fatty acids (Omega 3 and Omega 6).

ul. Kołłątaja 24 61-413 Poznań +48 61 89 32 432 +48 61 63 90 377 [email protected] www.vitacorn.com.pl Fot. Joanna Maria Drahajm 32 | Przetwórcy żywności / Oleje 33 PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI / PIEKARNIE I CUKIERNIE

Bakery Products

35 MARIA WIELGOSZ PIEKARNIA Piekarnia „Bułeczka” Sarnowska

Piekarnia rodzinna od pokoleń zajmuje się wypiekiem chleba, ale również Piekarnia ta oferuje wyłącznie zdrowe pieczywo na zakwasach: żytnim, wytwarzaniem żuru tradycyjnego wielkopolskiego. Pieczywo wyróżnia się orkiszowym, ryżowo-gryczanym. Zakwasy własnej produkcji są pieczoło- wysoką jakością – mąka do wypieku pochodzi z Wielkopolski. Wyjściową wicie pielęgnowane od wielu lat i stanowią o najwyższej jakości pieczywa. fazą w wypieku chleba jest produkcja żuru, wytwarzanego z mąki i wody. Chleby wypiekane są bez drożdży, barwników, polepszaczy i spulchniaczy. Wśród chlebów proponowanych przez piekarnię prym wiodą m.in. chleb Proces produkcyjny bochenka trwa niemal 24 godziny. Pieczywo wykony- foremkowy żytni, pieczywo razowe, chleb graham, chleb firmowy i chłop- wane jest ręcznie, bez pośpiechu, ze szczególną starannością, by zado- ski – wszystkie produkty bez dodatków barwiących czy ulepszaczy. Żur wolić podniebienia największych smakoszy i znawców. Rozmaite przy- Pyszny Tradycyjny otrzymał wiele prestiżowych wyróżnień. prawy, jakie są dodawane do ciasta, sprawiają, iż każdy w ofercie znajdzie odpowiedni smak dla siebie.

This family bakery has been baking bread for many generations but it also The Sarnowska bakery offers only healthy bread on sourdough: rye, produces traditional Wielkopolska white borscht. Bread produced here is spelled, rice-buckwheat. Our own sourdoughs have been cultivated care- distinguished by its high quality – flour comes from Wielkopolska. The in- fully for many years and are one of the factors for creating top-quality itial phase of bread baking is production of white borscht from flour and breads. Breads are baked without yeast, dyes, improvers and condition- water. Rye, wholemeal bread, graham bread, company’s bread and peas- ers. The process of loaf production lasts almost 24 hours. Bread is made ant’s bread are most popular – none of these products contains dyes or by hand, without haste, with special attention paid to satisfying experts. enhancers. The company’s Delicious Traditional White Borscht received Various spices added to the dough will make everyone find the right taste many prestigious awards. for themselves.

Zagorzyn 16 ul. Platanowa 2 62-812 Jastrzębniki 62-070 Dąbrówka powiat kaliski powiat poznański +48 62 75 12 017 +48 883 317 258 [email protected] [email protected] www.piekarniabuleczka.pl www.piekarniasarnowska.pl

36 | przetwórcy żywności / PIEKARNIE, CUKIERNIE 37 EKOLOGICZNE GOSPODARSTWO ROLNE PIEKARNIA Damian Nowak. Zębowo Kucz

Tradycja wypieku chleba żytniego znana jest w tej piekarniczej familii od Rodzinna piekarnia istnieje od 1920 r. i stosuje wyłącznie ręczne metody wielu pokoleń. Narodziła się w Zębowie i tu jest kontynuowana. Chleb obróbki ciasta. Chleby wyrastają na deskach, bez koszyczków. Wszystkie żytni wielkopolski przyrządza się wyłącznie z mąki żytniej, na zakwasie, są wypiekane na naturalnym, 4-fazowym kwasie, zaś pieczywo żytnie nie według niezmiennej od dziesiątków lat receptury. Do wypieku wykorzy- zawiera drożdży. Nie stosuje się żadnych konserwantów czy barwników. stywany jest nadal specjalny, dawny piec chlebowy, pochodzący jesz- W piekarni nie używa się także margaryny, lecz jedynie masło z nowo- cze z czasów sprzed II wojny światowej. Chleb żytni wielkopolski został tomyskiej mleczarni, smalec z rzemieślniczego zakładu z Bukowca i olej wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych, prowadzoną przez Ministra z rodzinnej tłoczni z Grodziska Wlkp. Pieczywo wypiekane jest w piecu cera- Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W gospodarstwie wypiekane są także smaczne micznym. Firma wprowadziła do oferty zdrowe, w 100% żytnie słodkości chleby: chleb orkiszowy, chleb na korbolu oraz chleb żytni razowy. – tartaletki i muffinki, a także chleb gryczany z mąk bezglutenowych.

In this family of bakers, the tradition of baking rye bread has been known for This family bakery was founded in 1920 and uses only manual methods of many generations. It began in Zebow and it is continued here. Rye bread of dough processing. Breads are placed on boards without baskets. They are the Wielkopolska region is prepared exclusively from rye flour, using sour- all baked on a natural 4-phase acid, and rye bread does not contain yeast. dough, according to the recipe that has not changed for dozens of years. No preservatives or dyes are used. The bakery does not use margarine For baking it is still used a special old bread oven, which dates back to the – only butter from the Nowy Tomysl dairy cooperative, lard from a handi- Times before the II World War. Wielkopolska-style rye bread was included craft facility in Bukowiec and oil from a family-owned compression facility on the List of Traditional Products, prepared by the Minister of Agriculture in Grodzisk Wlkp. Bread is baked in ceramic oven. The company expanded and Rural Development. Other delicious breads are baked on the farm, as its offer with healthy 100%-rye muffins, as well as buckwheat bread made well: spelled bread, cranberry bread and rye whole-meal bread. of gluten-free flour.

ul. Parkowa 12 ul. Zbąszyńska 2 64-310 Lwówek 64-300 Nowy Tomyśl powiat nowotomyski powiat nowotomyski +48 66 83 02 496 +48 602 179 795 +48 668 302 496 [email protected] [email protected] www.piekarniakucz.pl

38 | przetwórcy żywności / PIEKARNIE, CUKIERNIE 39 ALEKSANDRA BRYLEWSKA BŁOCH EWA LEWANDOWSKA Chleb z Komorowa PHU Iglak

Cieszący się wielkim uznaniem wśród konsumentów, chleb z Komorowa Cukiernio-piekarnia Iglak to firma rodzinna, która od 4 lat zajmuje się przygotowywany jest według przepisów, które przekazuje się w rodzi- wypiekiem jedynego w Pile ekologicznego pieczywa oraz domowych nie z pokolenia na pokolenie (tradycja sięga XIX w.). Receptura i sposób ciast bazujących tylko na naturalnych składnikach. Od samego początku wyrabiania ciasta nie uległy przez lata istotnej zmianie (bochen może być działalności piekarnia stawia na jakość oferowanego pieczywa, dlatego podłużny bądź kwadratowy, skórka powinna być lekko popękana, w kolo- wypieka je z mąk BIO oraz zakwasu żytniego bez jakichkolwiek ulepszaczy, rze jasnego brązu). Chleb, wypiekany w piecu opalanym drewnem, przy- konserwantów czy drożdży. W piekarni wypiekane są obecnie trzy rodzaje gotowywany jest z mąki żytniej i razowej, z dodatkiem wody, maślanki chleba: Żytni 100% BIO, Pszenno-Żytni BIO oraz Żytnio-Pszenny BIO. i serwatki. W 2007 r. chleb z Komorowa został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych.

Komorow bread is very popular among consumers, being prepared ac- The Iglak bakery and confectionery is a family company which for cording to the recipes passed down from generation to generation (the 4 years has been baking the only organic bread in Pila and homemade tradition dates back to the 19th century). The recipe and method of pre- cakes based only on natural ingredients. From the very beginning, the bak- paring dough has not changed for years (a loaf may be long or square, ery has focused on the quality of bread, therefore it bakes it from BIO flour its crust should be slightly cracked, light brown). The bread is prepared and rye leaven without any improvers, preservatives or yeast. Three types from rye flour with water, buttermilk and whey and baked in a wood- of bread are currently baked in the bakery: 100% BIO rye, BIO wheat-rye fired oven. In 2007, the bread from Komorow was included on the List of and BIO rye-wheat. Traditional Products.

Komorów 134 al. Niepodległości 140a 63-510 Mikstat 64-920 Piła powiat ostrzeszowski powiat pilski +48 62 73 10 277 +48 605 978 828 [email protected] [email protected]

40 | przetwórcy żywności / PIEKARNIE, CUKIERNIE 41 AGNIESZKA KOTOWSKA ZBIGNIEW PISKORSKI Aga Bagietka P.W.A.R. Piekarnia-Cukiernia „Natura”

Niewielka, przydomowa piekarnia znajduje się w Więckowicach, nieopodal Firma od 10 lat zajmuje się wypiekiem pieczywa oraz produkcją m.in. tra- Poznania. Jej twórcy są zaprzysięgłymi zwolennikami ekologii. Jako pasjo- dycyjnych rogali świętomarcińskich. Certyfikowane rogale, koniecznie naci zdrowego żywienia, sami dbają o jakość jedzenia. Po wielu staraniach z nadzieniem z białego maku, są w Poznaniu i innych miejscach Wielkopolski i efektywnej pracy udało się uzyskać certyfikaty i pozwolenia, by w pełni stałym elementem obchodów Dnia Świętego Marcina – 11 listopada się stać przydomową piekarnią bio. Zarówno pieczywo, jak i dodatki, uży- (posiadają świadectwo Chronionego Oznaczenia Geograficznego). wane do chleba, są bio. Ekologiczne mąki pochodzą z młyna Babalskich, Wszystkie wyroby piekarnicze i cukiernicze przygotowywane są na bazie młyna Naturplon oraz młyna Niedźwiady. Dobrze przygotowany chleb naturalnych składników najwyższej jakości (zakwasu i drożdży), bez użycia przechodzi długi proces przygotowawczy, zanim zostanie ostatecznie ulepszaczy, barwników i konserwantów. Jako jedna z nielicznych piekarni wypieczony. Pieczywo jest chrupiące, smaczne i przede wszystkim długo w regionie oferuje chleb orkiszowy. utrzymuje świeżość.

A small family bakery is located in Wieckowice, near Poznan. Its founders For 10 years this company has been baking bread and producing traditional are professed supporters of ecology. As enthusiasts of healthy nutrition, swietomarcinskie croissants. These certified croissants with white poppy they care about the quality of food. After many efforts and effective work, stuffings, are a standard part of St. Martin’s Day celebrations on the 11th of they were able to obtain certificates and permits to become a family bio November (they were awarded the certificate of Protected Geographical bakery in full. Both bread and additives used for bread are bio. Ecological Indication) in Poznan and in whole Wielkopolska. All bakery and confec- flour comes from the mill of the Babalskis, the mill of Naturplon and the tionery products are prepared on the basis of natural ingredients of the Niedzwiady mill. Well prepared bread goes through a long preparatory highest quality (sourdough and yeast), without improvers, dyes and pre- process before it is finally baked. The bread is crispy, tasty and, above all, servatives. As one of the few bakeries in the region, this company offers stays fresh for a long time. spelled bread.

ul. Poznańska 99A ul. Wierzbowa 6, Więckowice 62-006 Kobylnica 62-070 Dopiewo powiat poznański powiat poznański +48 601 338 099 +48 691 778 916 [email protected] [email protected] www.piekarnia-natura.pl

42 | przetwórcy żywności / PIEKARNIE, CUKIERNIE 43 CZESŁAW JURGIEL MARIA BANY-SZADEBERG Piekarnia Junikowska To Nie Piekarnia

Piekarnia, o niezwykle barwnej historii rodzinnej, powstała w 1937 r. Właściciel i pomysłodawca firmy od przeszło trzydziestu lat zajmuje się i do dziś chleb wypiekany jest w piecu postawionym ponad 70 lat temu. wypiekami z polskiej, domowej piekarni. Zbiera stare, zapomniane prze- Aktualnie oferowane są trzy podstawowe, tradycyjne gatunki pieczywa: pisy, adaptuje do współczesnych warunków i wypieka w domowych żytnio-pszenne, razowe i pszenne. Oprócz chleba piekarnia słynie z pie- warunkach. Tworzy i zbiera także własne przepisy na chleby i ciasta. czywa cukierniczego, m.in. z kruchych drożdżówek i dużego asortymentu W swojej ofercie studio piekarnicze posiada między innymi chleb żytni pieczywa maślanego, m.in. z rogalików, bułek i chałek. Uznaniem kon- razowiec, chleb kwaskowato-słodki, chleb marcowy, chleby pszenno-żyt- sumentów cieszą się także robione według domowych receptur serniki, nie i żytnio-pszenne, baby drożdżowe, mazurki, marcepany, pierniki i pier- jabłeczniki czy placki drożdżowe. Ofertę uzupełniają popularne kruche niki toruńskie. ciasteczka. Najbardziej znanym produktem piekarni jest chleb cygański.

This bakery, with its exceptionally rich family history, was founded in 1937 The owner and originator of the company for over thirty years has been and still bakes bread in an oven which was built over 70 years ago. At pres- baking from a Polish home bakery. She collects old, forgotten recipes, ent, it offers three basic types of bread: rye, wheat and rye-wheat. In addi- adapts them to modern conditions and bakes at home. She also creates tion to bread, this bakery is famous for its confectionary (fragile buns), and and collects her own recipes for bread and dough. The bakery studio’s a wide range of buttermilk breads - including croissants and sweet rolls. offer includes, among others, wholemeal rye bread, sour-sweet bread, Cheese, apple and yeast cakes made using home recipes, are also pop- March bread, wheat-rye and rye-wheat bread, yeast brioches, mazurkas, ular among consumers. Popular fragile biscuits make the offer complete. marzipan, gingerbread, and Torun gingerbread. The most famous product of the bakery is the Gypsy bread.

ul. Komornicka 163 ul. Junikowska 5 62-051 Wiry 60-163 Poznań powiat poznański +48 61 86 89 541 +48 515 048 224 +48 603 744 744 [email protected] [email protected] www.toniepiekarnia.pl

44 | przetwórcy żywności / PIEKARNIE, CUKIERNIE 45 ZAKŁAD CUKIERNICZY URSZULA CICHA–KINOWSKA Producent Oryginalnych Andrutów Kaliskich

Cukiernia produkuje słynne andruty kaliskie, które są polskim produk- tem zarejestrowanym od 2009 r. w Unii Europejskiej jako Chronione Oznaczenie Geograficzne, co potwierdza specyficzne, regionalne cechy produktu. Andruty mają swoją długą tradycję – ich wyjątkowy smak zapewniają tylko mąka, olej i odrobina cukru, bez dodatku konserwan- tów czy emulgatorów spożywczych. Ręczny wypiek, czyli absolutny brak automatyzacji, oryginalne narzędzia i bezpośredni wpływ cukiernika na przebieg produkcji, powodują, że andrut kaliski jest wytworem jedynym w swoim rodzaju, niepowtarzalnym.

The company produces the famous Kalisz wafers – since 2009 are a Polish product registered in the European Union as the Protected Geographical Indication, which confirms specific regional characteristics of the product. Wafers have a long tradition – their flavor is unique thanks to flour, oil and a little sugar, without any addition of preservatives or food emulsifiers. Hand-made baking, absolute lack of automation, original tools and direct effect of confectioner on the process of production, make the Kalisz wafer an unique, special product.

ul. Kopernika 15/1 62-800 Kalisz powiat kaliski +48 62 75 72 758 +48 604 549 208 [email protected] www.andruty.eu

46 | przetwórcy żywności / PIEKARNIE, CUKIERNIE 47 PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI / NABIAŁ

Dairy Products

49 Fot. Serowarnia Capri OKRĘGOWA SPÓŁDZIELNIA MLECZARSKA W CZARNKOWIE GRAŻYNA SZŁAPKA OSM Czarnków Serowarnia Capri

Na tym terenie rozwój spółdzielczości mleczarskiej datuje się od początku Serowarnia Capri jest firmą rodzinną, która powstała z pasji do natural- XX wieku. To wielka i wspaniała tradycja – spółdzielnia czarnkowska prze- nego jedzenia. Doświadczenie, zdobyte w trakcie pracy w małych fran- chodziła różne koleje losu, ale udało się ocalić ducha wartościowej pro- cuskich serowarniach, przeniesiono na rodzimy grunt i wykorzystano dukcji. Dzięki intensywnym działaniom i zaangażowaniu unowocześniono polskie mleko do robienia serów najwyższej jakości. Sery wytwarzane są bazę maszynową i stworzono solidną bazę surowcową, dlatego obecnie ręcznie, tradycyjnymi metodami, z udziałem szlachetnych szczepów bak- OSM Czarnków należy do czołowych producentów artykułów mleczar- terii bez polepszaczy i konserwantów, za to z najlepszej jakości mleka, od skich w Polsce. Następujące produkty zostały wytypowane do otrzyma- krów wypasanych na soczystych nadnoteckich łąkach. Wyroby Serowarni nia logo Sieci Dziedzictwa Kulinarnego: wielkopolski ser smażony, twaro- Capri cieszą się ogromnym powodzeniem i uznaniem, zdobywając liczne żek domowy gzik, twaróg półtłusty krajanka. nagrody w konkursach.

In this area, development of dairy cooperative dates back to the early 20th The cheese dairy Capri is a family company which has emerged out century. A great and wonderful tradition was born then – the Czarnkow of passion for natural food. The experience gained in small cheese cooperative survived difficult history but it was able to save the spirit dairies in France was transferred to Poland to produce high-quality of valuable production. Thanks to intensive efforts and commitment, cheeses from Polish milk. Cheeses are manufactured manually, with its machine base was modernized and a solid base of resources was cre- the use of traditional methods, noble bacterial strains, without food ated, which is why the Czarnkow cooperative is currently one of leading enhancers and preservatives, from best-quality milk of cows grassed dairy brands in Poland. The following products were selected for receiving on luscious meadows on the banks of the River of Notec. Our products the logo © of the Culinary Heritage Network: Wielkopolska-style fried are extremely popular and recognized, receiving numerous awards in cheese, homemade cottage cheese, semi-fat cottage cheese in slices. various competitions.

ul. Kościuszki 105 ul. Gałczyńskiego 17 64-700 Czarnków 64-800 Chodzież powiat czarnkowsko-trzcianecki powiat chodzieski +48 672 552 811 +48 604 504 524 [email protected] [email protected] www.osmczarnkow.pl www.serycapri.pl

50 | Przetwórcy żywności / Nabiał 51 ZAKŁAD PRODUKCJI SPOŻYWCZEJ I HANDLU OKRĘGOWA SPÓŁDZIELNIA MLECZARSKA W KOLE Frąckowiak Sp.j. OSM Koło

Firma zajmuje się produkcją sera smażonego od 1992 r. Ser smażony Kolska Spółdzielnia to obecnie jedna z najnowocześniejszych spółdzielni produkowany jest z twarogu pochodzącego ze starannie wybranych mleczarskich w Polsce. W ciągu roku przerabia prawie 200 mln litrów zakładów mleczarskich. Receptura pozostaje dawna, przechowywana mleka. Skupowane mleko jest najwyższej klasy, należy do grupy jakościo- w archiwach rodzinnych i przekazywana z pokolenia na pokolenie. Tak wej Ekstra. Firma łączy tradycję z nowoczesnością w produkcji całej gamy od zawsze robiono ów ser w Wielkopolsce. Zakład w Granowie, jako jedyny znanych na rynku produktów mlecznych. Sławą i dobrymi opiniami konsu- w Polsce, posiada certyfikat na produkcję sera smażonego ekologicznego mentów cieszą się maślanki i kolskie mleko, a do najpopularniejszych na – BIO z Granowa. Wielkopolski ser smażony został również wpisany przez rynku wyrobów należy serek wiejski typu Cottage Cheese. Szczególnie Komisję Europejską do Rejestru Chronionych Oznaczeń Geograficznych. cenione są: masło extra, masło wiejskie extra, osełkowe masło extra czy serek twarogowy.

The company has been producing fried cheese since 1992. The fried The Kolo Cooperative currently represents one of the most modern dairy cheese is made from cottage cheese from carefully selected dairy facili- cooperatives across Poland. Annually, it processes almost 200 million li- ties. The recipe is traditional, kept in family records and passed down from tres of milk. The purchased milk is of the highest class and belongs to the generation to generation. This cheese has been simply ”always” made in Ekstra quality group. The company combines tradition with modernity in Wielkopolska. The plant in Granowo, as the only one in Poland, is certified the production of a whole range of dairy products known on the market. for production of fried organic BIO cheese from Granowo. Wielkopolska- Buttermilk and Kolo-originated milk get fame and good opinions of con- style fried cheese is also listed by the European Commission in the Register sumers, and Cottage Cheese is one of the most popular products on the of Geographical Indications. market. The products with special recognition are as follows: extra butter, extra cottage butter, whetstone extra butter or cottage cheese.

ul. Towarowa 6 ul. Polna 15 62-600 Koło 62-066 Granowo powiat kolski powiat grodziski +48 63 27 20 900 +48 61 44 72 161 +48 63 26 28 700 [email protected] [email protected] www.frackowiak-sery.pl www.osmkolo.pl

52 | Przetwórcy żywności / Nabiał 53 SPÓŁDZIELNIA PRODUKCJI ROLNEJ I PRZETWÓRSTWA MLECZARNIA „Nowa Droga” Kurowo Jan Korbik Sp.j.

Spółdzielnia wytwarza produkty mleczarskie na bazie mleka pochodzą- Firma rodzinna, która funkcjonuje od 1995 r., z powodzeniem podtrzymuje cego od krów z własnej hodowli (gospodarstwo obejmuje ponad 260 ha). tradycje mleczarskie tego miejsca, sięgające okresu międzywojennego. Mleko przeznaczone do produkcji spełnia wymagania klasy Extra. Flagowe Mleko pozyskiwane jest z okolicznych gospodarstw. W swojej produk- wyroby w ofercie Nowej Drogi to przede wszystkim mleko, twarogi i śmie- cji mleczarnia stawia wyłącznie na naturalne produkty – bez barwników, tana. Naturalne, bez konserwantów, przygotowywane według dawnych, soli, konserwantów. I co także istotne w całym precyzyjnym procesie sprawdzonych receptur. Potwierdzeniem wysokiej jakości wyrobów jest produkcyjnym – pakowanie odbywa się ręcznie. Najpopularniejszym funkcjonujący system HACCP oraz liczne nagrody i wyróżnienia, np. tytuł specjałem mleczarni jest twarożek pełnotłusty. Na liście preferowanych „Wzorowego Producenta Żywności” nadany w 2008 r. przez Korporację wyrobów znajdują się jeszcze m.in. jezierzycki twaróg półtłusty, jezie- Producentów Żywności – Klub Promocji Jakości. rzyckie masło ekstra, jezierzycki zakwas, zsiadłe mleko oraz jezierzyckie masło klarowane.

This cooperative produces dairy products based on cow milk from its This is a family company operating since 1995, which successfully sustains own farm (the farm stretches on over 260 hectares). Milk intended for the dairy traditions of this place, from the interwar period. Milk is obtained production meets the requirements of the Extra Class. Flagship products from nearby farms. In its production, this dairy facility uses only natural from the Nowa Droga offer are mainly milk, cottage cheese and cream. products – without dyes, salt, preservatives. It is also important in the They are natural, without preservatives, prepared according to tradition- entire precise production process – that packaging is carried out manually. al and tested recipes. High quality of the products is confirmed by the The most popular specialty of the dairy facility is a full-fat cottage cheese. functioning HACCP system, as well as many awards and distinctions, e.g. On the list of preferred products one can find half-fat cottage cheese, extra the ”Original Food Producer” title awarded in 2008 by the Food Producers butter, sourdough, curdled milk and clarified butter – all from Jezierzyce. Federation – Quality Promotion Club.

ul. Parkowa 4, Kurowo ul. Leszczyńska 2 64-100 Kościan 64-117 Jezierzyce Kościelne powiat kościański powiat leszczyński +48 65 51 20 210 +48 65 53 31 584 [email protected] [email protected] www.nowa-droga.pl www.korbik.pl

54 | Przetwórcy żywności / Nabiał 55 MICHAŁ MŁYNARCZYK MAREK GRĄDZKI Wytwórnia Lodów i Artykułów Spożywczych Obiekt Rolny Linie

Firma istnieje od 1947 r. i jej podstawowym nurtem działalności W gospodarstwie produkowane są sery kozie na bazie mleka pasteryzo- jest wytwarzanie naturalnych lodów, według tradycyjnych receptur. wanego, pochodzącego od kóz żywionych wyłącznie zielonką z własnych Najpopularniejszymi wśród szerokiej palety wyrobów są lody „Pingwin” ekologicznych łąk, a zimą sianem oraz ześrutowanym ziarnem (własna oraz „Cassate”. To w 1948 r. pierwszy właściciel, Stanisław Młynarczyk, produkcja). Kozy dojone są ręcznie. Sery powstają w wyniku szczepienia opatentował lody „Pingwin” (do dziś obowiązuje ta sama metoda wytwa- szlachetnymi kulturami bakterii, a następnie mleko jest ścinane oryginalną rzania oraz proporcje podstawowych składników) i udało się im przetrwać podpuszczką roślinną lub zwierzęcą. Po kąpieli solankowej dojrzewają na rynku, mimo rosnącej konkurencji. Warto zaznaczyć, że wszystkie lody trzy miesiące w odpowiednio przygotowanych pomieszczeniach piwnicz- są ręcznie pakowane. nych. Właściciel prowadzi zarówno warsztaty związane z produkcją sera, jak i kulinarne.

This company was founded in 1947 and it focuses on production of natu- The farm produces goat’s cheese based on pasteurized milk from goats ral ice cream according to traditional recipes. From this palette, the most fed exclusively with greenery from farm’s own ecological meadows, popular products are ”Penguin” and ”Cassate” ice cream. In 1948, the first and in winter with hay and seeded grain (farm’s own production). Goats owner, Stanislaw Mlynarczyk, patented the ”Penguin” ice cream (they are milked manually. Cheeses are produced as a result of adding lactic bac- are still produced using the same recipe) and was able to survive on the teria and then milk curdles after adding original plant or animal rennet. market in spite of growing competition. It is worth to mention that all ice After brine bath, they ripen for three months in properly prepared creams are hand-packed. cellar rooms. The owner conducts workshops related to cheese and culinary production.

ul. Machnikowskiego 8 64-100 Leszno Linie 3 powiat leszczyński 64-310 Lwówek +48 65 52 66 723 powiat nowotomyski [email protected] +48 502 267 193 [email protected] www.lodymlynarczyk.pl www.serygradzkie.pl

56 | Przetwórcy żywności / Nabiał 57 OKRĘGOWA SPÓŁDZIELNIA MLECZARSKA YUSUF SULEYMAN TOP-TOMYŚL Hellimpol – Sery Cypryjskie

Spółdzielnia może się pochwalić wieloletnią tradycją – działa na terenie Przygotowywanie serów w rodzinie Yusufa ma ponad trzystuletnią trady- zachodniej Wielkopolski od ponad 60 lat. Produkcja odbywa się tradycyj- cję. Yusuf Suleyman Drewbor to rdzenny Cypryjczyk, który osiadł w Polsce nymi metodami, a wyroby zawierają w swoim składzie wyłącznie natu- i propaguje sztukę wyrabiania świetnych serów według wielowiekowej ralne składniki (w 100 proc. pochodzące z mleka). Mleko skupowane jest tradycji. Do produkcji serów używa produktów pochodzących z wielkopol- z najlepszych gospodarstw spośród położonych w tamtej części regionu, skich gospodarstw. Oprócz wyróżnionych certyfikatem Sieci Dziedzictwa których właściciele są członkami spółdzielni. Jednym ze sztandarowych Kulinarnego Wielkopolska produktów, takich jak: ser twardy dojrzewający produktów spółdzielni jest wielkopolski ser smażony, wpisany przez wielkopolski oraz masło i twaróg wielkopolski, Yusuf Suleyman Drewbor Komisję Europejską do Rejestru Chronionych Oznaczeń Geograficznych. z powodzeniem produkuje swoje rodzime sery.

The cooperative can boast with many years of tradition – it has been Preparation of cheeses in Yusuf’s family has over three hundred years operating in the western Wielkopolska for more than 60 years. The pro- of tradition. Mr Yusuf Suleyman Drewbor is an indigenous Cypriot who duction is based on traditional methods and the products contain only settled in Poland and promotes the art of making great cheese according natural ingredients (100% milk). Milk is bought from the best farms of to the centuries-old tradition. He uses products from farms of Wielkopolska that region, whose owners are members of the cooperative. One of the for the production of cheese. In addition to the products awarded flagship products of the cooperative is Wielkopolska-style fried cheese, with the Wielkopolska Network of Culinary Heritage certificate, such listed by the European Commission in the Register of Protected as: Wielkopolska’s hard ripened cheese and butter and cottage cheese Geographical Indications. from Wielkopolska, Yusuf Suleyman Drewbor successfully produces his native cheeses.

ul. Kolejowa 33 64-300 Nowy Tomyśl Bobrowniki 30 powiat nowotomyski 63-520 Grabów nad Prosną +48 61 44 22 631 powiat ostrzeszowski [email protected] +48 691 881 632 www.toptomysl.pl [email protected]

58 | Przetwórcy żywności / Nabiał 59 SPÓŁDZIELNIA MLECZARSKA UDZIAŁOWCÓW W STRZAŁKOWIE ŚREDZKA SPÓŁDZIELNIA MLECZARSKA SMU Strzałkowo Jana

Spółdzielnia Mleczarska Udziałowców w Strzałkowie jest jedynym przed- Spółdzielnia Mleczarska Jana kontynuuje działalność mleczarni, która siębiorstwem zajmującym się przetwórstwem mleka na obszarze powiatu powstała tu w 1885 r. Podstawowe wyroby to różne masła, twarogi, słupeckiego i zarazem spadkobierczynią ponad stuletnich tradycji w zakre- mleka, maślanki, kefiry, śmietany, serki kanapkowe i jogurty. Surowiec sie przemysłowego przerobu mleka, a także kontynuatorką chlubnych skupowany jest z terenu okolicznych gmin, położonych na obszarze czy- wartości spółdzielczości mleczarskiej na tym terenie. Produkty wytwa- stym ekologicznie. Mleczarnia Jana należy do czołowych producentów rzane w spółdzielni charakteryzują się wysoką jakością i świetnymi walo- artykułów nabiałowych w kraju, umiejętnie łącząc nowoczesną technolo- rami smakowymi. Szczególnym uznaniem cieszą się twaróg śmietankowy gię z zachowaniem tradycyjnych sposobów wytwarzania. Konsekwentnie i twaróg wiejski, a także masło ze Strzałkowa i jogurt śmietankowy wiejski. czynione są też nowe inwestycje.

The Dairy Cooperative in Strzalkow is the only milk processing company The Dairy Cooperative Jana continues operation of dairy cooperative in the Slupca County and, at the same time, the heir to over 100-year-old which was established here in 1885. Its main products are various types traditions in the field of industrial milk processing, carrying on dairy coop- of butter, curd, milk, buttermilk, kefir, cream, sandwich cream and yogurt. eratives’ values in this area. The cooperative’s products are characterized Raw materials are bought from nearby municipalities located on areas that by high quality and excellent taste. Cream cheese and cottage cheese, as are ecologically clean. The Dairy Cooperative Jana is one of the leading well as Strzalkow butter and cream cottage yoghurt, are among especially dairy producers in the country, which skillfully combines modern technol- appreciated products. ogy with traditional production methods. Consequently, new investments are being made, too.

ul. Daszyńskiego 6 ul. gen. Sikorskiego 28 63-000 Środa Wlkp. 62-420 Strzałkowo powiat średzki powiat słupecki +48 61 28 53 835 tel./fax 63 27 50 027 [email protected] e-mail: [email protected] [email protected] www.smu.com.pl www.jana.com.pl

60 | Przetwórcy żywności / Nabiał 61 SPÓŁDZIELNIA MLECZARSKA Września

Spółdzielnia Mleczarska Września to zakład mleczarski z prawie stuletnią tradycją, jednak nowoczesny i innowacyjny we wszystkich obszarach swo- jej działalności. Wśród bogatego asortymentu można wymienić: mleko w proszku, masło, maślanki, kefiry, śmietanki, śmietany, a w szczegól- ności doskonałe twarogi. Swoje walory smakowe i jakościowe produkty zawdzięczają tradycyjnej metodzie wytwarzania. Wprowadzamy na rynek nowe tradycyjne produkty: serek śmietankowy ręcznie wyrabiany, serek twarogowy „Klinek”, tradycyjne masło oraz zsiadłe mleko.

The Dairy Cooperative in Wrzesnia is a milk processing plant with a history of nearly 100 years, however using modern and innovative techniques in all fields of its activity. The very rich assortment consists of: powdered milk, butter, buttermilks, kefirs, creams, in particular excellent cottage cheeses. Our traditional manufacturing method guarantees the flavours and qualities of our products. We put new traditional products onto the market: cream cheese made by hand, cottage cheese “Klinek”, traditional butter and soured milk.

ul. Czerniejewska 1 62-300 Września powiat wrzesiński +48 509 302 325 [email protected] www.smw.com.pl

62 | Przetwórcy żywności / Nabiał 63 PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI / WĘDLINY

Cold Cuts

65 ZAKŁAD MIĘSNY ZAKŁADY MIĘSNE SP. Z O.O. SP.K. Konarczak Sp. J. Waldi

Zakład Mięsny Konarczak to firma z wieloletnią tradycją – jej początki Zakłady Waldi powstały w Grodzisku Wlkp., w 1992 r., jako przedsię- to mała masarnia, która dzięki wytrwałości i zaangażowaniu właści- wzięcie rodzinne, będące kontynuacją dzieła nestora rodu – Stanisława cieli przekształciła się w nowoczesny zakład produkujący najwyższej Joksia. Początkowo ta niewielka masarnia zaspokajała apetyty tylko klien- jakości wyroby mięsne i wędliniarskie. Wyrobem, który otrzymał Certyfikat tów indywidualnych, sprzedając wędliny w sklepie firmowym. Rosnący Dziedzictwa Kulinarnego Wielkopolska, jest kiełbasa biała parzona popyt na produkty firmy przyspieszyły m.in. decyzję o zakupie w 1998 r. wielkopolska – wpisana w 2018 r. do Rejestru Chronionych Oznaczeń ubojni, mieszczącej się w pobliskim Ptaszkowie. Oferta obecnie jest nie- Geograficznych. Kiełbasa produkowana jest ze świeżego, schłodzonego zwykle szeroka i obejmuje ponad 100 produktów: od wędzonek, wędlin, i niepeklowanego mięsa, wyłącznie wieprzowego. Wyróżnikiem produktu podrobów, aż po produkty blokowe i smalec (także z Listy Produktów jest dodatek w postaci majeranku. W Wielkopolsce tę kiełbasę podaje się Tradycyjnych). w żurku.

Zaklad Miesny Konarczak represents a company with multi-annual tradition. The company Waldi was established in Grodzisk Wlkp., in 1992, as a family It began as a small butcher’s shop, which owing to the persistence and com- enterprise, which is a continuation of the work of the elder member of mitment of the owners has evolved into a modern plant producing the high- the family – Stanislaw Joks. Initially, this small butcher’s company satisfied est quality meat and sausage products. The product that was awarded the appetites only of individual customers, selling aged meat. Demand for Greater Poland Culinary Heritage Certificate is the steamed Wielkopolska products of the company kept on growing thanks to, among other things, white sausage – entered, in 2018, in the Register of Protected Geographical decision to buy a slaughterhouse in nearby Ptaszkow in 1998. Its offer is Indications. The sausage is made of fresh, chilled and uncured meat, sole- currently extremely wide and covers over 100 products: from smoked ly pork-origin. The product distinguishes itself with marjoram as a supple- meats, cold meats, offal, to block and lard products (also from the List of ment. Across the Greater Poland, this very sausage is served in a soup made Traditional Products). from fermented rye flour.

ul. Gostyńska 5 ul. Powstańców Chocieszyńskich 97 63-860 Pogorzela 62-065 Grodzisk Wlkp. powiat gostyński powiat grodziski +48 65 572 74 64 +48 61 44 21 172 [email protected] [email protected] www.konarczak.pl www.waldigrodzisk.com

66 | przetwórcy żywności / WĘDLINY 67 ZAKŁAD MIĘSNY ESCAPADA Tomasz Łucyk Wędzarnia Barbarka

Firma rodzinna, prężnie rozwijana, specjalizująca się w produkcji wędlin, Rodzinna inwencja i działalność, która formalnie została zarejestrowana mięsa i wyrobów garmażeryjnych. Wędliny powstają z surowca pozyska- w 2012 r. Barbarka jest już zastrzeżonym znakiem towarowym, należą- nego od lokalnych producentów i są wyrabiane według dawnych orygi- cym do firmy Escapada (stworzonej przez rodzinę). W wędzarni, opala- nalnych receptur – bez ulepszaczy czy koloryzatorów. Jedyny naturalny nej drewnem, przygotowywane są limitowane produkcje. Misją zakładu konserwant stanowi sól peklowa. Wędzenie odbywa się w tradycyjnej jest produkowanie wędlin według tradycyjnych, staropolskich receptur. wędzarni, dymem z drewna olchowego. Największą dumą zakładu jest Oferta Barbarki obejmuje kilkadziesiąt różnych wyrobów. Wśród najbar- kiełbasa długa śląska, której receptura jest przekazywana w rodzinie dziej polecanych znaleźć można m.in. szynkę szlachecką wędzoną, polęd- od pokoleń. Kiełbasa wyrabiana jest ręcznie, formowana w długie pęta wicę wędzoną, polędwicę zaborowską, kiełbasę białą, kabanosy wie- i wędzona dymem z drzewa owocowego (najlepiej z czereśni). przowe, kiełbasę cienką wędzoną, boczek wędzony.

A family business, thriving, specializing in production of sausages, meat This is a family initiative and activity that was registered formally in 2012. and delicatessen. Meats are made from raw materials obtained from local Barbarka is a registered trademark owned by Escapada (family-owned producers and are prepared according to old recipes – without enhanc- company). Limited-edition products are prepared in the smokehouse. The ers or colorants. The only natural preservative is pickling salt. Smoking is company’s mission is to produce cold meat according to the traditional carried out in a traditional smokehouse made of alder wood. The greatest Polish recipes. The offer of Barbarka covers dozens of different products. reason for pride of the facility is the long Silesian sausage, the recipe for Among the most recommended ones you can find smoked ham, smoked which is passed down in the family for generations. The sausage is hand- tenderloin, Zaborow-style tenderloin, white sausage, pork sausages, made, molded in long sticks and smoked using fruit tree smoke (prefera- smoked sausage, smoked bacon. bly cherries).

Złotniki Małe Kolonia 2 Barbarka 14 62-820 Stawiszyn 62-590 Golina powiat kaliski powiat koniński +48 604 175 138 +48 608 327 511 [email protected] [email protected] www.lucyk.com.pl www.barbarka.eu

68 | przetwórcy żywności / WĘDLINY 69 IRENA OLEJNICZAK JACEK NOWICKI Smak Tradycji Nowicki Naturalnie

Wszystkie produkty wytwarzane przez firmę Smak Tradycji przygoto- Tradycja wytwarzania wędlin w rodzinie Nowickich sięga 1936 r. Rodzinna wywane są według tradycyjnych receptur. Jak wspominają właściciele, firma, prężnie się rozwijająca i skutecznie utrwalająca swoją markę na wiele z tych przepisów zrodziło się podczas rodzinnych i towarzyskich rynku, specjalizuje się w produkcji wędlin i wędzonek metodą trady- spotkań po świniobiciu, kiedy spontanicznie opracowywano czy udosko- cyjną. Bazę do przygotowywania wyrobów stanowi głównie wieprzowina nalano pomysły na różne wyroby. Surowiec pochodzi z certyfikowanych złotnicka. Naturalnym konserwantem produktów jest sól oraz peklosól, lokalnych ubojni, a przyprawy i dodatki od gospodarzy z regionu. Wśród stosowane w długim procesie peklowania mięs. Wędzenie odbywa się konsumentów i różnego rodzajów gremiów konkursowych uznaniem naturalnym dymem olchowym. Specjałami firmy są m.in. kiełbasy podsu- cieszą się: smalec po świniobiciu, kiełbasa po świniobiciu i wątrobianka szane, parzone i surowe, parówkowe, wędzonki oraz pasztety zapiekane. po świniobiciu.

All products manufactured by the company Smak Tradycji are prepared The tradition of producing cold meats in the Nowicki family dates back to according to traditional recipes. As the owners say, many of these recipes 1936. This family company, which is constantly developing and effectively were created during family and social meetings after pig slaughter when establishing its brand on the market, specializes in production of smoked ideas for different products came or were or refined spontaneously. Raw meat using traditional methods. The base for preparation of products is material comes from certified local slaughterhouses, whereas spices and mainly Zlotnicka pork meat. The natural preservative of the product is salt additives from local farmers. Consumers and various types of competition and pickles, used in the long process of pickling of meat. Smoking is car- juries appreciate the company’s lard after pig slaughter, sausage after pig ried out using natural alder smoke. Its specialties include: dried sausages, slaughter and liver after pig slaughter. steamed and raw sausages, smoked sausages and roast pates.

ul. Gruszowa 5, Potaśnia Ujazdowo 19A 63-500 Ostrzeszów 64-140 Włoszakowice powiat ostrzeszowski powiat leszczyński +48 62 73 00 800 +48 605 181 851 +48 782 142 828 [email protected] [email protected] www.smak-tradycji.pl www.nowickinaturalnie.pl

70 | przetwórcy żywności / WĘDLINY 71 PRACOWNIA PRODUKTU TRADYCYJNEGO DR MARYNIAK „Wiorek – Smaki Tradycji” Józef Wiorek Wiejski Stół

Firma powstała, jak podkreślają właściciele, by „nie zaprzepaścić dorobku Rodzinna firma, w której przetwórstwem mięsa zajmuje się już ósme przodków i utrwalić ich osiągnięcia”. Wysoka jakość mięsa używanego do pokolenie rzeźników. Mięso pochodzi od wielkopolskich hodowców. produkcji to zasługa lokalnych hodowców, którzy przykładają wagę do Część asortymentu wytwarzana jest na bazie wieprzowiny ze świni złot- tradycyjnych metod chowu. Taka hodowla trwa dłużej, ale jakość uzyska- nickiej. W ofercie dominują wędliny dojrzewające, m.in. ceniona polęd- nego mięsa jest nieporównywalnie wyższa. Wyroby nie zawierają żadnych wica dojrzewająca staropolska, baleron dojrzewający staropolski, szynka konserwantów i dodatków spożywczych. W smakowitej ofercie znajdują staropolska dojrzewająca, a także kiełbasa wiejska wędzona dojrzewająca. się m.in. kiełbasa wiejska ostrzeszowska, kabanosy wieprzowe, kiełbasa Inne rarytasy to m.in. szynka z liściem pieczona, polędwiczki pieczone, biała wielkopolska, szynka pieczona, wędzonka ostrzeszowska parzona, szynka rolka wielkopolska, a wśród kiełbas wyróżniają się: kiełbasa jałow- schab wędzony czy salceson biały. cowa, kiełbasa szynkowa, kiełbasa wiejska pieczona czy kiełbasa biała.

The company was founded, as its owners emphasize, ”so as not to lose This is a family-owned company where already the eighth generation ancestors legacy and to consolidate their achievements”. High quali- of butchers processes meat. Meat comes from local breeders. Part of the ty of the meat used in production is achieved thanks to local breeders assortment is made from the Zlotnicka pig meat. The offer is dominated who value the traditional breeding methods. Such breeding takes more by aged meats like traditional Polish tenderloin steak, aged ripening ham, time but the quality of obtained meat is incomparably higher. Products traditional Polish ham, as well as smoked sausage. Other rarities include do not contain any preservatives or food additives. This company’s roast ham with leaf, roast tenderloin, Wielkopolska-style ham roll (grand- tasty offer includes: Ostrzeszow-style pork sausage, pork dry sausage, ma’s ham) and sausages: juniper sausage, ham sausage, roasted sausage roasted ham, Ostrzeszow-style smoked grilled sausage, smoked pork or white sausage. loin or white salceson.

ul. Kowalskiego 16 63-500 Ostrzeszów ul. Kolejowa 35 powiat ostrzeszowski 60-185 Skórzewo +48 62 73 04 464 powiat poznański +48 603 758 723 +48 61 81 43 687 [email protected] [email protected] www.produkttradycyjny.pl www.drmaryniak.pl

72 | przetwórcy żywności / WĘDLINY 73 ROLNICZA SPÓŁDZIELNIA PRODUKCYJNA ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA DZICZYZNY Kruszewnia „Laspol” Roman Markowski

Spółdzielnia istnieje od 1952 r. – założycielami było kilku gospodarzy Firma Laspol powstała w 1977 r. Od 1991 r. poszerzono sferę działalności z Kruszewni. Receptura wyrobów oparta jest na starej, wiejskiej tradycji. o skup dziczyzny. Cały proces przetwarzania surowca przebiega w eko- Mięso pochodzi z własnego gospodarstwa oraz z pobliskich, sprawdzo- logiczny sposób. Produkcja wygląda praktycznie podobnie, jak w przy- nych ubojni. Wędzenie dymem z drzewa olchowego odbywa się w wędzar- padku tradycyjnych wyrobów wędliniarskich. Również tutaj nie ma mowy niach tradycyjnych. Zakład produkuje różne smaczne kiełbasy, kaszanki, o „ingerencji chemii”. Tylko naturalne metody. Obecnie firma specjalizuje salcesony oraz wątrobianki. Najsłynniejsze wyroby z Kruszewni to: się w pieczeniu dziczyzny w całości lub jej poszczególnych elementów. kiełbasa wiejska kruszewska, salceson wiejski kruszewski i wątrobianka Usługi swoje świadczy nie tylko dla branży gastronomicznej, ale też dla wiejska kruszewska. odbiorców indywidualnych. W ofercie jest m.in. dzik w sosie borowiko- wym, comber z sarny w warzywach czy szynka z dzika.

This cooperative exists since 1952 – its founders were several farmers The Laspol company was established in 1977. Since 1991, the company’s from Kruszewnia. The recipe is based on the old rural tradition. The meat offer was expanded with buying venison. The whole process of raw ma- comes from the company’s farm and from nearby tested slaughterhouses. terial processing is carried out ecologically. Production is practically the Smoking takes place in traditional smokehouses and alder trees are used same as in the case of traditional sausage products. There is no ”chemical for that purpose. The facility produces various tasty sausages, sausage interference” here, either – only natural methods. Currently, the company puddings, bacon and liver. The most famous products from Kruszewnia specializes in roasting venison as a whole or of individual parts. It provides are: country sausage, bacon and liver. services for the catering industry, as well as for individual consumers. The offer includes boar in boletus sauce, haunch of roe deer in vegetables, boar ham.

ul. Spółdzielcza 37 Gruszczyn, ul. Mechowska 2 62-020 Swarzędz 62-006 Kobylnica powiat poznański powiat poznański +48 61 81 72 578 +48 61 81 74 040 +48 61 81 81 935 +48 601 748 226 [email protected] [email protected] www.rspkruszewnia.pl www.laspol.swarzedz.pl

74 | przetwórcy żywności / WĘDLINY 75 PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLOWO-PRODUKCYJNE STEFAN SŁOCIŃSKI „Tradycyjne Jadło” Beata Lis „Wędliniarstwo-Słociński” Bukowiec

Zakład produkuje wyroby wędliniarskie z mięsa najwyższej jakości, Rodzinny zakład wędliniarski produkujący wyroby tradycyjne pochodzącego z hodowli sprawdzonych wielkopolskich gospodarstw. i regionalne, według sprawdzonych pokoleniowych receptur (w produkcji Cały proces produkcyjny jest oparty na ręcznie wykonywanej pracy, nie stosuje się zamienników mięsa i tłuszczu). Surowiec pochodzi z wła- według dawnych receptur i tradycji podtrzymywanej na wielkopolskiej snego gospodarstwa, z cenionych świń rasy złotnickiej, które są żywione wsi. Wędzenie szynek i wędlin dymem odbywa się w naturalny sposób paszami gospodarskimi (ubój prowadzony jest w certyfikowanych w wędzarniach opalanych drewnem olchowym i bukowym, pochodzącym pobliskich ubojniach). Specjalnością zakładu są: udziec pieczony (z mięsa z Puszczy Zielonki. Dużą wagę przykłada się także do rozpoznawalnych, świni złotnickiej), kiełbasa nowotomyska dojrzewająca, leberka wędzona zdecydowanych smaków poszczególnych wyrobów. Wędliny doprawiane wielkopolska. są naturalnymi mieszankami przypraw.

The company manufactures meat products of the highest quality meat, A family-owned cold meat company, producing traditional and regional which comes from tested regional farms. The entire production process products in accordance with recipes tested for generations (no substitutes involves hand work, according to old recipes and traditions that are still for meat and fat are produced). Raw materials come from the company’s present in the Wielkopolska countryside. Smoking of hams and cold meat farm, from the esteemed Zlotnicka breed of pigs, which are fed with live- is carried out naturally in smokehouses using alder and beech woods, stock feed (they are slaughtered in nearby certified slaughterhouses). coming from the Zielonka Forest. Great attention is paid also to recog- The company’s specialty are: roasted pig leg, Nowy Tomysl-styleaged nizable, distinct flavors of particular products. Meats are seasoned using sausage, Wielkopolska-style smoked leek. natural spices.

ul. Górki 12 63-000 Środa Wielkopolska ul. Kościelna 37 powiat średzki 64-300 Bukowiec +48 601 955 411 powiat nowotomyski [email protected] +48 61 44 11 552 www.tradycyjnejadlo.pl [email protected]

76 | przetwórcy żywności / WĘDLINY 77 PRZETWÓRCY ŻYWNOŚCI / WARZYWA I OWOCE

Fruit and Vegetables

79 IZABELA PŁONKA Tłocznia Soków Owocowych TESO Frankfood Sp. z o.o.

Tradycja wytwarzania domowych soków, tłoczonych na zimno ze świe- Frankfood to niewielkie przedsiębiorstwo, stworzone z rodzinnej pasji, żych owoców, sięga XIX w. i jest w tej rodzinie przekazywana z pokolenia specjalizujące się w sokach NFC – czyli takich, które nie są produkowane na pokolenie. Produkcja odbywa się ze świeżych owoców i tylko w okresie z koncentratu. Przetwarzanie owoców i warzyw wyrasta z wielopokole- zbiorów. Niemożliwe jest używanie owoców z przechowalni lub mrożo- niowej tradycji, która jest tu starannie kontynuowana. Produkty są natu- nych. Wszystkie zbierane są ręcznie i pochodzą ze sprawdzonych plantacji ralne, ekologiczne, ale przede wszystkim zdrowe. Obecnie działalność z terenu Wielkopolski. Dzięki technologii stosowania prasy warstwowej firmy koncentruje się na wytwarzaniu naturalnego, mętnego soku, tło- oraz przekładek z wikliny i naturalnych włókien, soki zachowują wszystkie czonego ze świeżych jabłek z dodatkiem innych owoców (gruszka, aronia) składniki świeżych owoców. i warzyw (burak, marchew).

The tradition of making homemade, cold-pressed juices from fresh fruits, Frankfood is a small, family-owned company specializing in NFC juices dates back to the nineteenth century and has been passed in this family that are not made from concentrate. Processing of fruits and vegetables onto next generations. Only fresh fruits are processed and only during har- is a result of a many-generations’ long tradition which is continued here. vest. It is not possible to use stored or frozen fruits. All of tchem are hand- Products are natural and organic but, above all, healthy. At present, the picked and come from tested plantations from the Wielkopolska Province. company focuses on production of natural muddy juice, pressed from Thanks to the technology of layered presses, as well as wicker and natural fresh apples, other added fruits (pear, chokeberry) and vegetables (beet- fiber separators, these juices retain all ingredients of fresh fruits. root, carrots).

Kolonia Kokanin 10 62-817 Żelazków ul. Łukowska 2 powiat kaliski 64-600 Oborniki Wlkp. +48 62 76 12 924 powiat obornicki +48 605 850 220 +48 600 295 421 [email protected] [email protected] www.domowesoki.pl www.frankfood.eu

80 | przetwórcy żywności / warzywa i owoce 81 PRZĄDAK MAŁGORZATA KRZYSZTOF KACZOR SOK-POL DRAKE

Firma SOK-POL została stworzona z rodzinnych inspiracji. Familia DRAKE to pierwsza i jedyna rzemieślnicza destylarnia okowit owocowych Prządaków od kilku pokoleń zajmuje się sadownictwem i przetwarzaniem w Wielkopolsce. Okowita OVII produkowana jest z najsmaczniejszych zebranych owoców. Podstawę produkcji stanowią obecnie naturalne soki owoców z serca Wielkopolski. To tutaj, w krainie najżyźniejszych gleb, pól jabłkowe o różnych smakach, a także chipsy jabłkowe oraz inne przetwory i sadów owocowych, ale także słynnej wielkopolskiej gospodarności, od z jabłek, które tworzone są na bazie tradycyjnych receptur. Soki natural- wieków poszukiwano pomysłu na najlepszy sposób wykorzystania obfi- nie tłoczone powstają ze świeżych, zdrowych i posortowanych jabłek, tych plonów, jakie dawała ziemia. Tak powstały niewielkie, lokalne gorzel- marchwi, buraków, malin, gruszek, porzeczek oraz truskawek. Soki są bez nie, słynące z doskonałych trunków. Do ich tradycji odwołuje się firma konserwantów, barwników i wody, natomiast suszone chipsy jabłkowe DRAKE oferując wysokiej jakości okowity, charakteryzujące się szlachet- nie zawierają tłuszczu i dodatkowego cukru. nym aromatem i przednim smakiem owoców.

This is a family-inspired company. For several generations, the Przadak DRAKE represents the first and only artisan fruit-spirit distillery within family has been engaged in fruit and vegetable processing. The produc- Greater Poland. The OVII spirit is produced from the tastiest fruit from the tion currently focuses on natural apple juices with different flavors, as heart of Greater Poland. This is a place, in the land of the most fertile soils, well as apple crisps and other apple products, created on the basis of tra- fields and fruit orchards, but also of the famous Greater Poland’s econom- ditional recipes. Natural juices are made from fresh, healthy and sorted ic value, where ideas for the best way to exploit the abundant crops that apples, carrots, beetroots, raspberries, pears, currants and strawberries. the soil has given, have been sought out for centuries. That is how mi- Moreover, dried apple crisps do not contain fat and added sugar. nor, local distilleries, famous for their excellent liquors, were established. DRAKE refers to their tradition by offering high-quality fruit spirits, charac- terized by a noble aroma and frontal fruit flavour.

Maksymilianowo 40 ul. Dębowa 5 64-060 Wolkowo 62-025 Trzek powiat grodziski powiat poznański +48 697 970 602 + 48 61 897 82 13 [email protected] [email protected] [email protected] www.zdrowesoki.com.pl www.drake.com.pl

82 | przetwórcy żywności / warzywa i owoce 83 BENE SP. Z O.O. Benedyktynka VIN-KON S.A.

Benedyktynka to wyśmienity likier ziołowy o leczniczym działaniu, z ponad Firma powstała w 1991 r. i pozostaje jedną z największych w Wielkopolsce, 500-letnią tradycją. Własnoręcznie wytwarzają ją mnisi w dawnym opac- jeśli chodzi o przetwórstwo owoców i warzyw. Specjalnością zakładu jest twie w Lubiniu, w czterech wersjach smakowych. Lubińska receptura produkcja win owocowych. Zastosowana technologia gwarantuje wysoką oparta jest – choć ciągle udoskonalana – aż na 21 składnikach. Receptura jakość, odpowiednią trwałość oraz zachowanie naturalnych walorów sma- ulegała modyfikacji, niektóre zioła zastępuje się innymi, kolejne dodaje, kowo-zapachowych. Proces produkcji oparty jest na metodzie tradycyjnej by uzyskać rozszerzone i wzmocnione działanie oraz wpłynąć na finalny fermentacji. Firma niedawno uzyskała certyfikat Ekogwarancja dla żyw- smak i aromat. Benedyktynka doskonale sprawdza się zarówno w pro- ności ekologicznej – to wyróżnienie dotyczy czterech rodzajów win: z dzi- filaktyce w procesach trawiennych, jak i w leczeniu dolegliwości związa- kiej róży, jarzębiny słodkiej, aronii wytrawnej i czarnej porzeczki słodkiej. nych z układem pokarmowym. Wszystkie wina firmy posiadają znak „Poznaj dobrą żywność”.

Benedictine is an exquisite herbal liqueur with therapeutic effect, with over The company was established in 1991 and remains one of the largest in 500 years of tradition. Monks produce it in the former abbey in Lubin in Wielkopolska in terms of fruit and vegetable processing. The specialty of four flavors. The Lubin formula is based – although it is constantly refined this facility is production of fruit wines. The technology used guarantees – on 21 ingredients. Some recipes were altered, some herbs were replaced high quality, good durability and preserving natural flavors. The produc- by different ones, whereas other herbs are added to enhance effect and tion process is based on the traditional fermentation method. Recently influence the final taste and aroma. Benedictine is suitable for prophylaxis the company obtained the Ekogwarancja certification for organic food - in igestive processes, for treatment of gastrointestinal ailments. this distinction applies to four types of wines: wild rose, rowan, dry choke- berry and black currant. All wines made by this company are marked with the symbol ”Get to know good food”.

ul. Mickiewicza 6 ul. Dąbrowskiego 35 64-010 Lubiń 62-500 Konin powiat kościański powiat koniński +48 65 51 18 352 +48 63 24 64 107 +48 516 155 697 [email protected] [email protected] www.vinkon.com.pl www.benedyktynka.pl www.potegatradycji.pl

84 | przetwórcy żywności / warzywa i owoce 85 WINNICA BROWAR Lipka Wielka Bojanowo

Położona na zachodzie Wielkopolski winnica produkuje wina gronowe, Historia browaru w Bojanowie sięga XIX wieku, kiedy to niemiecki przed- białe i czerwone. Głównie są to wina wytrawne, powstające z winogron siębiorca Franz Junke założył swój browar. Krótko przed wybuchem pochodzących z własnych upraw. Krzewy winorośli zajmują około 2 ha, II wojny światowej firmę przejęła poznańska spółka. Po wojnie przed- jest to największa winnica w Wielkopolsce. Uprawiane są w niej odmiany siębiorstwo zostało znacjonalizowane. W latach 70. moce produkcyjne winorośli białych (Solaris, Seyval Blanc, Muskat Odeski, Bianca, Johanniter) znacznie zwiększono. Jednak w 1999 r. browar został postawiony w stan i winorośli czerwonych (Regent, Cabernet Cortis, Rondo, Marechal Foch, likwidacji. Dopiero w 2012 r. zabytkowe budynki browaru przejął Marek Leon Millot). Obiekt wyposażony jest w odpowiedni sprzęt, laboratorium Jakubiak i postanowił wskrzesić tradycję warzenia piwa w Bojanowie. i magazyny. Właściciele zapraszają na wycieczkę po winnicy i winiarni, Certyfikat SDKW przyznano na piwa: Bojan Toporek, Bojan Tradycyjne, połączoną z degustacją win. Bojan Miodowe oraz Bojan Pszeniczne.

Situated in the west of Greater Poland, the vineyard specializes in the pro- The history of the Bojanow brewery dates back to the 19th century, when duction of either grape, white and red wines. They are mainly represent- the German entrepreneur, Franz Junke founded his brewery. Shortly prior ed by dry wines made from grapes from their own crops. Vine bushes are to the outbreak of World War II, the company was taken over by a Poznan spread across about 2 hectares, which makes it the largest vineyard in company. After the war, the company was nationalized. In the 70s, pro- Greater Poland. Variety of both white (Solaris, Seyval Blanc, Odessa Muscat, duction capacity underwent a significant increase. In 1999, nonetheless, Bianca, Johanniter) and red (Regent, Cabernet Cortis, Rondo, Marechal the brewery was put into liquidation. It was not until 2012 that the histor- Foch, Leon Millot) viniculture are grown in there. The facility is fitted up with ic brewery buildings were taken over by Marek Jakubiak who, afterwards, appropriate equipment, laboratory and warehouses. The owners invite to managed to revive the tradition of brewing beer in Bojanow. The RCH have vineyard and winery tour, combined with wine tasting. Certificate was awarded for the following beers: Bojan Toporek, Bojan Tradycyjne, Bojan Miodowe and Bojan Pszeniczne.

ul. Browarowa 2 Lipka Wielka 28 63-940 Bojanowo 64-310 Lwówek powiat rawicki powiat nowotomyski +48 65 54 54 555 +48 515 057 930 [email protected] [email protected] www.browar-bojanowo.pl

86 | przetwórcy żywności / warzywa i owoce 87 BROWAR ZAKŁAD OGRODNICZY Fortuna Sp. z o.o. Piotr Sierpowski

Tradycje piwowarskie Miłosławia sięgają XVI wieku, a Fortuna jest browa- Zakład Ogrodniczy słynie przede wszystkim z ogórka kiszonego osiec- rem ze stuletnią tradycją. Słynie ze znakomitych piw ciemnych i jasnych. kiego. Tradycja kiszenia ogórków w Osieku sięga 1945 r. – wówczas beczki W browarze jest cały czas kultywowana regionalna tożsamość rzemiosła dębowe z ogórkami były zanurzane w pobliskim stawie, wykorzystywa- piwowarskiego. Wielkopolska Fortuna, jako jedyny browar w Polsce, pali nym jako naturalna chłodnia. Surowiec do kiszenia stanowią kształtne swój słód samodzielnie. Woda natomiast jest pozyskiwana z własnego ogórki gruntowe, pochodzenia krajowego, układane w beczkach z takimi ujęcia głębinowego w Miłosławiu, co wpływa na walory smakowe piw. przyprawami, jak chrzan, czosnek, koper, liście wiśni, a następnie zale- Niektóre z nich wzbogacane są naturalnymi dodatkami, np. miodem – wane solanką. O ostatecznych walorach smakowych i jędrności ogórków tu też korzysta się z zaplecza wielkopolskiego, w tym wypadku z pasiek decyduje specyficzna metoda kiszenia. Gospodarstwo oferuje także inne z okolic Miłosławia. smaczne warzywa, m.in. pomidory, kapusty czy sałaty.

Brewery traditions of Miloslaw date back to the 16th century, and the Above all, this Horticultural Facility is known for its pickled cucumber. The Fortuna Brewery has 100 years of tradition. In the brewery, famous for tradition of cucumber picking in Osiek dates back to 1945 – at that time its excellent dark and light beers, the regional identity of Wielkopolska oak casks with cucumbers were dipped in a nearby pond, used as a natural brewing art is constantly cultivated. The Wielkopolska Fortuna burns its cooler. Shaped cucumbers of domestic origin that are placed in barrels, own malt independently as the only brewery in Poland. However, water are a resource for pickling with the use of spices like horseradish, garlic, is extracted from its own deep-sea source in Miloslaw, which influences dill, cherry leaves, and are subsequently brined. Method of pickling de- taste of beers. Some of them are enriched with natural additives like hon- termines final taste and texture of cucumber. The facility also offers other ey - here they also use regional products, in this case from apiaries from tasty vegetables: tomatoes, cabbage or lettuce. near Miloslaw.

ul. Wrzesińska 24 Osiek 56 62-320 Miłosław 63-920 Pakosław powiat wrzesiński powiat rawicki +48 61 43 82 096 +48 601 435 129 [email protected] [email protected] www.browarfortuna.pl www.ogorekosiecki.pl

88 | przetwórcy żywności / warzywa i owoce 89 GOŚCINIEC PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNE Gryszczeniówka Katarzyna i Tomasz Rembowscy

Gryszczeniówka to rodzinna firma – niezwykle klimatyczne miejsce na Gospodarstwo, gdzie „życie zgodne z naturą rozpoczęło się ponad 30 lat odpoczynek z dala od zgiełku i na smaczne posiłki, a zarazem oparta na temu” – jak wspominają właściciele, od 2001 r. dysponuje własną prze- długiej tradycji prywatna przetwórnia. Miejsce znane z pysznej, domowej twórnią i specjalizuje się w produkcji soków owocowych, tłoczonych na kuchni wielkopolskiej. Specjalnością są tu popularne pierogi z Wargowa, zimno. Jednym z jego firmowych produktów jest też cydr Wielkopolski, przyrządzane według własnej, starej receptury, oraz wyroby ze świniobi- oparty na recepturze z XIX w. Sposób wytwarzania soków także nawiązuje cia. Istnieje również przetwórnia, która charakteryzuje się produkcją krót- do tradycyjnych procesów technologicznych – używane są tu takie urzą- kich serii przetworów owocowo-warzywnych: powideł, dżemów, syro- dzenia, jak prasa przekładkowa, filtry materiałowe, rozlewnia rzędowa, pów, soków, nektarów, konfitur, kompotów, musów i dań gotowych. czy stosowane rozdrabnianie przy pomocy młynka. Soki produkowane są z cenionych odmian jabłek, m.in. Boskop i Reneta.

Gryszczeniowka is a family company – a place full of atmosphere, suit- This is a farm where ”life in harmony with nature began more than able for resting away from the hustle and bustle and for tasty meals, at 30 years ago” – as the owners say, since 2001 it has its own processing that same time, being a private processing plant with a long tradition. The plant and specializes in production of cold-pressed fruit juices. However, place is known for delicious, homemade products of the Wielkopolska cui- one of the best-known company’s products is the Wielkopolski cider – ac- sine. The local specialty are popular dumplings from Wargowo, prepared cording to the recipe from the nineteenth century. The process of making according to the farm’s own old recipes, as well as pig meat products. juices is also linked with traditional technological processes – and makes There is also a factory which produces short series of fruit and vegeta- use of devices such as intermittent presses, material filters, in-line bottling ble products: marmalades, jams, syrups, juices, nectars, jam, compotes, or grinding mill. Juices are produced from high-quality apples, among oth- mousses and ready meals. ers types, from Boskop and Reneta.

Wargowo II 87 Żukowo 12 64-605 Wargowo 64-606 Popówko powiat obornicki powiat obornicki +48 61 29 72 067 +48 61 29 71 179 [email protected] [email protected] www.gryszczeniowka.pl www.rembowscy.pl

90 | przetwórcy żywności / warzywa i owoce 91 PIOTR BARCZYK PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNO-HANDLOWO-USŁUGOWE MicroFood „Jagoda Plus” Gabriela Swędrowska

MicroFood to rodzinna firma, która postanowiła stworzyć przekąskę Rodzinna firma producencko-handlowa, zajmująca się głównie przetwarza- w 100% naturalną. W ten sposób powstały Puffins – chrupiące owoce niem grzybów i owoców, pochodzących z Wielkopolski. Na terenie przed- w lekkiej formie. To rozwiązanie możliwe jest dzięki zastosowaniu unika- siębiorstwa znajduje się duża suszarnia, w której suszy się zakupione grzyby towej na skalę światową technologii suszenia owoców metodą próżniową. oraz owoce. Jagoda Plus oferuje m.in. grzyby w zalewie octowej, grzyby Przekąski spod marki Puffins mogą wręcz zrewolucjonizować dotychcza- solone, grzyby suszone, jagody w soku własnym, maliny w syropie, a także sowe myślenie o „zdrowym podjadaniu”. Od 2017 r. firma wprowadza na różne owoce suszone. Borowik wielkopolski, wielkopolskie grzyby rynek nowe, chrupiące i zdrowe produkty – są to warzywa Puffin (mar- solone oraz susz wigilijny wielkopolski znajdują się na Liście Produktów chewki, buraki, pomidory i topinambur – słonecznik bulwiasty). Wszystkie Tradycyjnych Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. produkty są bezglutenowe i wegańskie.

MicroFood is a family business which decided to create a 100% natural This is a family-owned, manufacturing and trading company, which pro- snack. In this way, there were created Puffins – light crunchy fruits. This cesses mainly mushrooms and fruits from the Wielkopolska region. The solution is possible thanks to the unique world-wide technology of vacu- company has a large drying room, where purchased mushrooms and fruits um drying fruits. Puffins snacks can even revolutionize the way we think are dried. Jagoda Plus offers for sale mushrooms in acacia, salted mush- about “healthy snacks”. In 2017, the company launched new healthy crispy rooms, dried mushrooms, berries in their own juice, raspberries in syrup, products – these are Puffin vegetables (carrots, beetroots, tomatoes and as well as various dried fruits. Wielkopolska-style boletus, salted mush- topinambur – tuberous sunflower). All products are gluten-free and vegan. rooms and Christmas dried fruit, can be found on the List of Traditional Products of the Minister of Agriculture and Rural Development.

ul. Bolesława Śmiałego 1 63-500 Ostrzeszów ul. Kaliska 45 powiat ostrzeszowski 63-308 Gizałki +48 62 58 60 323 powiat pleszewski +48 605 882 929 +48 62 74 11 069 [email protected] +48 608 064 366 www.puffins.co [email protected]

92 | przetwórcy żywności / warzywa i owoce 93 GOSPODARSTWO ROLNO-WARZYWNE ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA ROLNO-SPOŻYWCZEGO Szymon Bednarek „Wiórek” Marek Nyćkowiak

Tradycja jest tu szczególnie pielęgnowana – gospodarstwo przekazywane Wiórek jest firmą rodzinną, specjalizującą się w sałatkach warzywnych, jest z pokolenia na pokolenie i konsekwentnie rozwijanie. Gospodarze produkcji i przetwarzaniu ogórków, papryki, buraczków, pomidorów czy tego miejsca korzystają wyłącznie z surowców pozyskiwanych z wła- kapusty. Owoce do produkcji kompotów domowych (również z owo- snych upraw. Przyprawy typu czosnek, koper, chrzan i inne pozyskiwane ców leśnych – z jeżyn i jagód), syropów czy powideł pochodzą z upraw są od lokalnych, zaufanych rolników. Proces kiszenia odbywa się tylko ze specjalistycznych gospodarstw sadowniczych z terenów Wielkopolski. w beczkach, bez zastosowania jakichkolwiek konserwantów i sztucznych W latach 2006-2009 produkty spod marki Wiórek otrzymały wiele cer- barwników. Kapusta kiszona produkowana jest na bieżąco przez cały rok, tyfikatów oraz wyróżnień np. za kompot malinowy, buraka nadwarciań- natomiast ogórki kiszone są w sezonie i magazynowane w specjalnie skiego, szarlotkę do ciast i deserów oraz przecier jabłkowy. przystosowanych pomieszczeniach.

The tradition is cultivated here to a great extent – the farm is passed onto Wiorek is a family company specializing in vegetable salads, production next generations and consistently developed. The hosts of this place use and processing of cucumbers, peppers, beets, tomatoes and cabbage. only resources obtained from their own crops. Spices, garlic, dill, horse- Fruits for the production of home compotes (also from forest fruits - from radish and other spices are obtained from local farmers. The process of blackberries and blueberries), syrups or plum jam come from crops from pickling takes place only in barrels, without using any preservatives or ar- specialized fruit farms from Wielkopolska. In the years 2006-2009, prod- tificial colorants. Sauerkraut is produced throughout the whole year and ucts from the Wiorek brand received many certificates and awards, for whereas cucumbers are pickled and stored in specially adapted rooms. example for raspberry compote, beetroot from Warta, as well as apple pie for cakes and desserts, and apple puree.

ul. Ogrodowa 4, Nowe Oborzyska ul. Szkolna 10 64-000 Kościan 61-160 Poznań powiat kościański +48 61 89 39 476 +48 723 516 968 [email protected] [email protected] www.wiorek.com.pl

94 | przetwórcy żywności / warzywa i owoce 95 PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI SPOŻYWCZEJ Dagmara Cieślak Frykas Sp. z o.o.

Ta firma rodzinna, z zakładem przetwórczym usytuowanym w niezwykle Przedsiębiorstwo powstało w 1996 r. i od początku działalności słynie malowniczej wsi, działa skutecznie na rynku już ponad 20 lat. Podstawowa z produkcji szparagów konserwowych, które były wielokrotnie nagra- produkcja skupia się na przygotowywaniu przetworów z warzyw, m.in. dzane. Firma prężnie się rozwija i rozszerza produkcję o inne smaczne sałatek warzywnych, robionych na podstawie starych, rodzinnych recep- i zdrowe przetwory warzywne oraz dania gotowe, m.in. żurek z kiełbasą, tur, ale także kompozycji warzyw i owoców, w tym znakomitych buracz- flaczki domowe czy zupę pomidorową. Walory smakowe tychże przetwo- ków z jabłkami w słoikach (buraczki i jabłka pochodzą od wielkopolskich rów doceniają zarówno amatorzy kulinarni, jak i doświadczeni kucharze. rolników i sadowników). Innym kierunkiem produkcyjnym, prężnie się Produkty firmy, m.in. słynne szparagi, papryki czy ogórki, pojawiają się rozwijającym, są produkty garmażeryjne. Wszystko przygotowywane bez na stołach renomowanych restauracji i w hotelach. Jakość gwarantowana żadnych środków konserwujących. jest dzięki starannie dobranym, świeżym surowcom.

This is a typical family company, with a processing plant located in an The company was established in 1996 and since the beginning of its ac- unthinkably picturesque village, which has been active on the market for tivity it has been famous for the production of pickled, which have been more than 20 years. Its basic production focuses on preparation of vegeta- awarded many times. The company is dynamically developing and ex- ble products, among other things, vegetable salads, made on the basis of panding production with other tasty and healthy vegetable products and traditional family recipes, but also compositions of vegetables and fruits ready meals, among others, sour rye soup with sausage, home-made like excellent beetroots with apples in jars (beetroots and apples come tripe and tomato soup. The taste values of these preserves are appreci- from regional farmers and fruit growers). Another thriving focus of pro- ated by both culinary amateurs and experienced cooks. The company’s duction is the field of food products. Everything is prepared without pre- products, including famous asparagus, peppers or pickles, can be found servatives. on the tables of renowned restaurants and hotels. The quality is guaran- teed thanks to carefully selected fresh raw materials.

ul. Reymonta 4 Świerczyna 52a 64-000 Kościan 64-113 Osieczna powiat kościański powiat leszczyński +48 65 51 20 757 +48 65 53 50 853 +48 65 51 10 595 [email protected] [email protected] www.cieslakswierczyna.pl www.frykas.koscian.pl

96 | przetwórcy żywności / warzywa i owoce 97 ROLNICY, OGRODNICY, PRZEDSIĘBIORSTWA RYBACKIE

Farmers, gardeners and fishing enterprises

99 Fot. Przemysław Szewczyk GOSPODARSTWO AGROTURYSTYCZNE GOSPODARSTWO AGROTURYSTYCZNE „Ranczo w Dolinie” Hanna Sudoł Karczma Kaliska

Gospodarstwo położone jest w sercu Puszczy Zielonki. Wszystkie dania Zabudowa gospodarstwa nawiązuje do historycznego miejsca, związa- podawane gościom przygotowywane są według tradycyjnych przepisów nego z głównym traktem drogowym i ostatnim miejscem postoju przed kuchni staropolskiej, a produkty naturalne pochodzą z własnego gospo- granicą dawnych imperiów. Jak za dawnych lat, znajdują się tu m.in. darstwa lub od lokalnych dostawców. W menu można znaleźć takie rary- karczma, spichlerz, piec chlebowy czy wędzarnia. Goście mogą przede tasy, jak kaczka pieczona w jabłkach, rolada wieprzowa tradycyjna, pierogi wszystkim skosztować wyśmienitych przetworów domowych, których domowe (m.in. z farszem z gęsi) czy łosoś w sosie cytrynowym. W gospo- tradycja wytwarzania w rodzinie sięga kilku pokoleń. Do ich przygotowy- darstwie wypiekany jest prawdziwy żytni chleb na zakwasie, pieczone są wania stosuje się surowce pochodzące z własnego sadu i ogrodu, gdzie domowe ciasta i wyrabiane własne wędliny. Goście mogą uczestniczyć owoce i warzywa są uprawiane bez zastosowania środków chemicznych. w warsztatach kulinarnych czy rękodzieła.

This farm is located in the heart of the Zielonka Forest. All dishes served to The farmhouse history is linked to a historic site on the main road and the guests are prepared in accordance with traditional recipes of the tradition- last stop before borders of the former empires: German and Russian. As in al Polish cuisine and natural products come from this very farm or from the past, one can find here, among other buildings, an inn, granary, bread local suppliers. In the menu you can find such rarities as roasted duck in oven and smokehouse. Guests can enjoy first-class homemade products apples, traditional pork rolls, homemade dumplings with stuffed goose or that have traditionally been made by the family for several generations. salmon in lemon sauce. On this farm is baked real rye bread, homemade In their own orchard and garden, chemicals-free fruits and vegetables are cakes and this farm’s own meats. Guests can participate in culinary work- grown and used for preparation of these products. shops or handcrafts.

Dąbrówka Kościelna 20 Szadek 44 62-280 Kiszkowo 62-834 Ceków powiat gnieźnieński powiat kaliski +48 603 964 094 +48 62 76 31 255 [email protected] [email protected] www.ranczowdolinie.pl www.karczmakaliska.pl

100 | Przetwórcy żywności / Rolnicy, ogrodnicy, przedsiębiorstwa rybackie 101 GOSPODARSTWO AGROTURYSTYCZNE OŚRODEK TURYSTYKI WIEJSKIEJ Owocowy Raj nad Zalewem Tamarynowa Osada

Owocowy Raj nad Zalewem istnieje od 2009 r. i znajduje się w miej- Tamarynowa Osada jest ośrodkiem turystyki wiejskiej zajmującym scowości Modła Kolonia, tuż nad zalewem na rzece Powie. To rodzinne ponad 30 ha. Położona jest na Pojezierzu Międzychodzko-Sierakowskim, gospodarstwo położone jest na ośmiu hektarach, z czego większość pomiędzy wioskami Dormowem i Łowyniem. Z każdej strony jest oto- zajmują sady wiśniowe, czereśniowe, jabłoniowe i gruszowe. Przebojem czona lasami. Niewątpliwie wyjątkową stroną tego miejsca jest propozy- smakowym miejsca są m.in. marynowane czereśnie w sosie winnym cja kulinarna. W Tamarynowej Osadzie nie ma typowej restauracji z kartą (choćby jako dodatek do mięs). Nie brakuje domowych ciast i miodów menu. Preferowane są posiłki z wykorzystaniem najlepszych i najśwież- z pasieki w sadzie. W 2011 r. gospodarstwo zajęło I miejsce w konkur- szych produktów, uwzględniające sezonowość, mające na celu osiągnię- sie na najlepszy obiekt turystyki na obszarach wiejskich w Wielkopolsce, cie jak najwyższej jakości. Kuchnia opiera się na tradycjach kuchni polskiej a w 2012 r. otrzymało certyfikat „Miejsca z klimatem”, oznaczający, że jest i wielkopolskiej. przyjazne środowisku.

Owocowy Raj nad Zalewem exists since 2009 and is located in Modla Tamarynowa Osada is a rural tourism center which is spread over 30 ha, Kolonia, just by the lagoon on the Powie River. This family farm stretches located in the Miedzychod-Sierakowski Lake District, between the villages on eight hectares and in most places you can find cherry, apple and pear of Dormow and Lowien, surrounded by forests on each side. Undoubtedly, orchards. You can find here delicious marinated cherries in vinegar sauce the unique side of this place is the culinary proposition. There is no typical (even if added to meat). There are enough homemade cakes and honey restaurant with a menu card in Tamarynowa Osada. Preferred are meals from apiary in the orchard. In 2011, the farm was awarded the 1st prize in using the best and freshest products, taking into account seasonality, the contest for the best rural tourism facility in the Wielkopolska Province aimed at achieving the highest quality. The cuisine is based on the tradi- and in 2012 it gained the ”Places with climate” certification, which means tions of Polish and Greater Poland cuisine. that it is environmentally friendly.

Modła Kolonia 18a ul. Dormowska 4 62-571 Stare Miasto 64-426 Łowyń powiat koniński powiat międzychodzki +48 63 24 16 345 +48 534 090 774 [email protected] [email protected] www.owocowyraj.pl www.tamarynowaosada.pl

102 | Przetwórcy żywności / Rolnicy, ogrodnicy, przedsiębiorstwa rybackie 103 GOSPODARSTWO ROLNICZE GOSPODARSTWO EKOLOGICZNE W PRZYCHODZKU Jachna Stanisław Suchorski

Pierwsze ekologiczne gospodarstwo rybackie Jachna znajduje się na Gospodarstwo Ekologiczne w Przychodzku, prowadzone w rodzinnej terenie obszaru chronionego krajobrazu oraz Natura 2000 Dolina Noteci. atmosferze, specjalizuje się w uprawie warzyw i dostarczaniu zamówio- Początki gospodarstwa sięgają 1983 r., kiedy w śródleśnej dolinie nowi nych produktów bezpośrednio do klienta. W swojej ofercie ma także właściciele postanowili stworzyć od podstaw karpiowe stawy rybne żywność ekologiczną od innych producentów, którzy posiadają odpo- zasilane wodą źródlaną. Gospodarstwo obecnie oferuje karpie, pstrągi, wiednie atesty. Gospodarstwo, istniejące od 1988 r., położone jest wśród liny, tołpygi i amury, hodowane zgodnie z planem zrównoważonego obszarów leśnych, należących do strefy chronionego krajobrazu Natura zarządzania, który gwarantuje zarybianie bez szkody dla środowiska. 2000. Pierwszy atest ekologiczny otrzymało już w 1993 r. Obecnie pozo- Równocześnie Jachna jest też największym w Polsce producentem ekolo- staje cały czas pod kontrolą jednostki certyfikującej Ekogwarancja PTRE gicznych jaj zielononóżki kuropatwianej. (Polskie Towarzystwo Rolnictwa Ekologicznego).

The first ecological fishing farm (certified since 1994) Jachna is located in This Ecological Farm in Przylek, run in a family atmosphere, specializes the protected landscape area and the Natura 2000 Valley of Notec wildlife ingrowing vegetables and delivering ordered products directly to its cus- reserve. Its origins date back to 1983, when, in an abandoned forest valley, tomers. It also offers organic food from other producers who have appro- new owners decided to create fish ponds with spring water. The farm now priate certificates. The farm, which exists since 1988, is located on the offers carp, trout, tench, silver carp and amour, all bred in accordance with Natura 2000 wildlife reserve areas. It obtained its first ecological certifi- sustainable management plan that guarantees restocking without harm- cation in 1993. Currently, it is still subject to control by the Ekogwarancja ing the environment. At the same time, Jachna is also the largest producer PTRE certifying body (Polish Society of Organic Farming). of organic the Green-legged Partridge eggs in Poland.

Przychodzko 18 Jachna 1, Śmiłowo 64-360 Zbąszyń 64-810 Kaczory powiat nowotomyski powiat pilski +48 68 38 67 188 +48 604 199 777 +48 696 842 376 [email protected] [email protected] www.eko-jachna.pl www.bio-appetit.pl

104 | Przetwórcy żywności / Rolnicy, ogrodnicy, przedsiębiorstwa rybackie 105 GOSPODARSTWO ROLNE MARIUSZ TADEUSZ BEATA I WOJCIECH WALKOWIAK Przedsiębiorstwo Handlowe TMT Gospodarstwo Agroturystyczne „Wojciechówka”

W gospodarstwie rolnym znajduje się plantacja ekologiczna aronii Wojciechówka to gospodarstwo z tradycjami, przekazywane w rodzinie o powierzchni ponad 15 ha (została założona w 2005 r.). Wielkie aroniowe kolejnym pokoleniom. Rozciąga się na powierzchni 28 ha (w tym 8 ha pole od początku uprawiane jest metodami ekologicznymi. Owoce aronii lasu). Stąd wywodzi się słynny szparag pakosławski. Głównym profilem są surowcem do produkcji ekologicznego soku tłoczonego, który sprzeda- produkcji są szparagi kiszone. Proces ich kiszenia, z zachowaniem starych wany jest właśnie pod nazwą wspólną Aroniowe Pole, a także dżemu aro- receptur, jest podobny do kiszenia ogórków: dodaje się m.in. liście czar- niowo-jabłkowego. Sok tłoczony tradycyjną metodą – wyciskany. Jakość nej porzeczki (bogate w witaminę C) i liście dębowe (służące zachowaniu znakomita, potwierdzona fachowymi opiniami i wyróżnieniami. Aronia jędrności). Szparagi doskonale komponują się m.in. ze zrazami wieprzo- ma znaczenie zdrowotne – bogata w witaminy C, PP, B2, B9, E, karoten wymi. Gości, szczególnie rodziny z dziećmi, witają domowe zwierzęta: (prowitamina A), wpływa dobrze m.in. na ciśnienie krwi. bażanty, króliki oraz kurki zielononóżki.

On the farm there is an ecological plantation of chokeberry that stretches Wojciechowka is a farm with traditions that are passed within the family on an area of over 15 hectares (established in 2005). This large chokeberry onto next generations. It stretches on the area of 28 hectares (including field has been exploited organically from the very beginning. Chokeberry 8 hectares of forest). That is where the famous Pakoslaw asparagus comes fruit is a resourcefor production of pressed organic juice, with the com- from. All in all, the production focuses on pickled asparagus. The process mon name Chokeberry Field, as well as chokeberry jam. Juice is pressed of their picking, while preserving old recipes, is similar to cucumber pick- using the traditional method – by squeezing. Excellent quality, confirmed ing: blackcurrant (rich in vitamin C) and oak leaves (for preserving firm- by professional opinions and awards. Chokeberry improves health – it is ness) are added. Asparagus blends perfectly with pork loins. On arrival, rich in the C, PP, B2, B9 and E vitamins, as well as carotene (provitamin A), our guests, especially families with children, are welcome by home pets: having a positive influence on blood pressure. pheasants, rabbits and green leg hens.

ul. 40-lecia 5 Troszczyn 19 63-920 Pakosław 64-330 Opalenica powiat rawicki powiat nowotomyski +48 65 54 78 256 + 61 44 73 966 +48 660 273 944 +48 601 560 350 [email protected] [email protected] www.wojciechowka.pl

106 | Przetwórcy żywności / Rolnicy, ogrodnicy, przedsiębiorstwa rybackie 107 BEATA PEKSA I OSKAR PEKSA RAFAŁ DENDEK. EKO PRZETWÓRSTWO PŁODÓW ROLNYCH Gospodarstwo Sadowniczo-Rolne Naturplon

To rodzinne, wielopokoleniowe gospodarstwo sadowniczo-rolne trady- Rodzinne gospodarstwo wielopokoleniowe położone jest wśród lasów, cjami sięga prawie momentu odzyskania niepodległości (w tym kształcie we wsi na skraju Pojezierza Wałecko-Drawskiego. Pierwszy certyfi- funkcjonuje od 1924 r.). Słynie z konfitur, syropów, soków (m.in. sok ze kat Stowarzyszenia Ekoland otrzymało w 1991 r., co czyni właścicieli świeżych wiśni – odmiana Łutówka) oraz innych przetworów, wytwarza- pionierami ekoupraw w Polsce (uprawiane są tu m.in. gryka i orkisz). nych przez prawie stulecie, według dawnych receptur. Surowce pocho- Gospodarstwo ma samodzielną przetwórnię owocowo-warzywną oraz dzą z pieczołowicie pielęgnowanego sadu i wzorcowego gospodarstwa. tradycyjny młyn żarnowy, w którym mielone są zboża z własnych upraw. Konfitury tu wytwarzane sprawdzają się znakomicie m.in. jako dodatki do W ofercie Naturplonu znajdują się warzywa i owoce, a także przetwory domowych ciast, deserów i lodów, a także mięs. Zaś syropy wykorzysty- z nich wykonane, zboża i mąki (również przetwory zbożowe) oraz miody. wane są do różnego rodzaju napojów i koktajli. Smakołykiem są jajka od kur zielononóżek.

The tradition of this orchard-agricultural farm dates back almost to the This multi-generational farm is located among forests in a village on the time of regaining independence by Poland (it has been functioning in edge of the Walecko-Drawskie Lakeland. It obtained the first certifica- its current form since 1924). It is famous for its preserves, syrups, juices tion of the Ekoland Association in 1991, which makes its owners the pi- (including fresh cherry juice – the Lutowka variety) and other processed oneers of ecological farming in Poland (they grow here buckwheat and products, now made for almost a century, in accordance with old recipes. spelt). The farm has an independent fruit and vegetable processing plant Resources come from this carefully nurtured orchard and model farm. and a traditional grinding mill where grain from the farm’s own crops is Jams produced here are excellent, among other things, as an addition to milled. Naturplon offer includes vegetables and fruits, as well as products homemade cakes, desserts and ice cream, as well as meats. Syrups are processed by them, cereals and flour (also cereal products) and honey. used for different drinks and cocktails. Eggs from local green leg hens are delicious.

Anielin 3 ul. Złotej Rybki 5, Przyborowo 64-965 Okonek 64-500 Szamotuły powiat złotowski powiat szamotulski +48 603 473 134 +48 602 313 309 [email protected] [email protected] www.naturplondendek.pl

108 | Przetwórcy żywności / Rolnicy, ogrodnicy, przedsiębiorstwa rybackie 109 GOSPODARSTWO ROLNE FOLWARK Renata i Jarosław Gumuła Wąsowo

Oferowany przez gospodarstwo produkt to ser podpuszczkowy wytwa- Folwark Wąsowo jest producentem przetworów z ekologicznych warzyw: rzany według tradycyjnej receptury, przekazywanej ustnie z pokolenia ogórków kiszonych, nagrodzonych złotym medalem Natura Food, buracz- na pokolenie. W składzie sera znajdują się: mleko, podpuszczka, ków z miodem oraz z jabłkami czy wegańskiego barszczu czerwonego. sól oraz zioła i przyprawy (m.in. zioła prowansalskie, papryka, czarnuszka, Produkty te są wytwarzane według tradycyjnych, rodzinnych receptur, suszone pomidory, czosnek), w zależności od upodobań konsumentów. bez konserwantów, ulepszaczy czy dodatków chemicznych, na bazie Mleko, będące głównym składnikiem sera, pochodzi od krów z własnej warzyw z własnych pól. Czerpiąc z inspiracji natury, z historii tego miej- hodowli, rasy HF. Gospodarstwo dysponuje nowoczesną halą udojową sca, przetwory komponowane są tak, aby zachwycały smakiem, za każ- i spełnia wszelkie warunki dotyczące utrzymania i dobrostanu zwie- dym razem od nowa. rząt gospodarskich.

The product offered by the farm is rennet cheese manufactured in line Folwark Wąsowo constitutes a producer of preserves made of ecological with a traditional recipe, passed down orally from generation to genera- vegetables: pickled cucumbers, awarded with the Natura Food gold med- tion. The composition of the cheese includes milk, rennet, salt, as well as al, beetroot with honey, as well as apples and vegan red borscht. These herbs and spices (including Provence herbs, paprika, black cumin, dried products are made following whether the traditional family recipes, with- tomatoes, garlic), depending on the tastes of consumers. Milk, constitut- out preservatives, improvers or chemical additives, based on vegetables ing the main ingredient in the cheese, originates from cows from their from their own fields. Drawing on both the inspiration of nature and from own breeding, the HF breed. The farm disposes of a modern milking the history of that place, the preservers are composed so that they delight parlour and meets all conditions, as far as the maintenance and welfare of with taste, each time, as at the first time. farm animals are concerned.

ul. Poznańska 2, Wąsowo Cicha Góra 54 64-316 Kuślin 64-300 Nowy Tomyśl powiat nowotomyski powiat nowotomyski +48 61 44 72 924 +48 691 017 027 [email protected] [email protected] www.folwarkwasowo.pl

110 | Przetwórcy żywności / Rolnicy, ogrodnicy, przedsiębiorstwa rybackie 111 RESTAURACJE, INNE PUNKTY GASTRONOMICZNE ORAZ OBIEKTY ŚWIADCZĄCE USŁUGI HOTELARSKIE

Restaurants, other gastronomy and facilities with hotel services

113 RESTAURACJA HOTEL BAR RESTAURACYJNY Pałac Tłokinia Smakosz

Pałac Tłokinia to dawna rezydencja szlacheckiej rodziny państwa Zofii Smakosz w Bogdanowie nastawiony jest wyłącznie na serwowanie tra- i Ignacego Chrystowskich, pochodzący z początków XX wieku. Obecnie dycyjnych, regionalnych dań. Świeże produkty pochodzą od lokalnych w starannie odrestaurowanych wnętrzach funkcjonują hotel i restau- wytwórców, a do przyprawiania używa się tylko ziół, warzyw i natural- racja. W karcie menu znajdują się dania tradycyjne, docenione przez nych przypraw – hasło przewodnie w tym miejscu to „jedzenie ma być certyfikat Dziedzictwa Kulinarnego, inspirowane kuchnią pierwszej właści- jak domowe”. Specjalnościami Smakosza są m.in.: wielkopolska czernina, cielki pałacu, Zofii Chrystowskiej. O doborze dań serwowanych gościom żurek na naturalnym zakwasie, wielkopolski rosół z kury, polewka poznań- decyduje sezonowość produktów. Szef kuchni starannie je dobiera, hojnie ska z pyrkami, plyndze ziemniaczane z dodatkiem prawdziwej wiejskiej korzystając z dobrodziejstw natury w danym okresie. śmietany, golonka gotowana, pierogi. W Smakoszu kontynuowana jest także tradycja wypiekania chleba na naturalnym zakwasie.

The Tlokinia Palace is a former residence of the noble family of Zofia and Smakosz is located in Bogdanow and serves exclusively traditional dish- Ignacy Chrystowski and its origins date back to the early 20th century. es. Fresh products come from local producers and for seasoning are used Nowadays, in its carefully restored interiors, the palace hosts the hotel only herbs, vegetables and natural spices – the local slogan is ”food has and the restaurant. The menu includes traditional dishes, recognized and to be like at home”. The company’s specialties include: Wielkopolska-style awarded the Culinary Heritage Certificate, that are inspired by cuisine of black soup, white borscht made of natural sourdough, Wielkopolska-style the first owner of the palace, Zofia Chrystowska. Choice of dishes served chicken soup, Poznan-style soup with potatoes, potato pancakes with real to guests is determined by seasonality of products. The chef choos- country cream, pork leg, dumplings. In the Smakosz restaurant, the tradi- es them carefully and makes use of benefits of nature that are available tion of baking bread on natural sourdough is also cultivated. in a given period.

ul. Kościelna 46 Bogdanowo 25 62-860 Tłokinia Kościelna 64-600 Oborniki powiat kaliski powiat obornicki +48 62 76 78 888 +48 61 29 63 988 +48 533 353 313 +48 509 283 007 [email protected] [email protected] www.palac-tlokinia.pl www.smakosz-bogdanowo.pl

114 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 115 RESTAURACJA RESTAURACJA Komoda Club P jak Pysznie

Komoda Club (zarówno hotel, jak i restauracja) jest głównym organiza- W Restauracji P jak Pysznie największą uwagę przyciąga okno, które torem Święta Ulicy Niecałej, która to impreza została uznana za jedną umożliwia nieustanne podglądanie pracy szefa kuchni i jego zespołu. z najlepszych imprez kulturalno-kulinarnych Kalisza. Do przygotowywania Marzeniem właściciela był mały, fajny biznes, w którym nie traci się kon- dań używa się surowców i produktów pochodzących wyłącznie z regionu taktu z klientem. Zaraz po klientach najważniejsza jest dla właściciela (mięso, wędliny, warzywa i owoce, a także wyroby nabiałowe). Najwyższy restauracji świeżość i jakość produktów. Kuchnia serwowana w P jak standard wyposażenia doskonale wpisuje się w historię budynku, w któ- Pysznie jest sezonowa – karta zmienia się co 2 miesiące. Wykorzystanie rym mieściła się niegdyś sławna na świecie fabryka lalek Szrajera. W menu owoców i warzyw sezonowych jest tak samo ważne, jak otwartość łączy się dania regionalne z europejskimi smakami. na ludzi. Karta restauracji charakteryzuje się smakami kuchni polskiej z przełamaniem kuchni nowoczesnej.

Komoda Club (both hotel and restaurant) is the main organizer of the In the P jak Pysznie Restaurant the most attention is attracted by the Niecala Street Festival, which is considered one of the best cultural and window which allows you to constantly watch the work of the chef and culinary events in Kalisz. Only raw materials and regional products (meat, his team. The dream of the owner was a small, cool business where you sausages, vegetables, fruits and dairy products) are used for the prepa- do not lose contact with the customer. What matters to me the most, ration of dishes. The highest standard of equipment perfectly fits into right after the customers, is freshness and quality of products. The cui- the history of the building which used to be the world-famous factory of sine served in P jak Pysznie is seasonal – menu changes every 2 months. Szrajera dolls. The club’s location in the very center of the oldest Polish The use of seasonal fruit and vegetables is just as important as open- city, makes this place extremely attractive. The menu combines regional ness to people. The restaurant’s menu is characterised by the flavours dishes with European flavors. of Polish cuisine and the overcoming of modern cuisine.

ul. Niecała 6a 62-800 Kalisz ul. Walki Młodych 9 powiat kaliski 63-600 Kępno +48 62 76 70 712 powiat kępiński +48 602 599 419 +48 605 978 120 [email protected] [email protected] www.komodaclub.pl www.restauracja-p-jak-pysznie.eatbu.com

116 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 117 BOGDAN BOROŃSKI OLANDIA – SKANSEN OLENDERSKI AgroSkansen „Leśna Polana” Restauracja Olandia

Leśna Polana to ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy, usytuowany Restauracja wchodzi w skład Skansenu Olenderskiego „Olandia”, malowniczo na wysokim brzegu Jeziora Ślesińskiego. Restauracja, która mieszczącego się w zespole dworskim nad Jeziorem Kuchennym. mieści się na terenie ośrodka, oferuje miejscowe specjały, m.in. własny Uzupełnieniem pysznego menu jest wypiekany w olenderskim piecu chleb, smalec, ogórki małosolne, pyrczok, pierogi (np. z gęsiną), białą chlebowym tradycyjny chleb. Atrakcję stanowi także prawdziwa wędzar- kiełbasę, salceson golonkowy pana Staszka, ryby, drób, wieprzowinę, nia, w której wędzone są ryby z własnego jeziora oraz oparte na starych kapustę ochweśnicką, obsypunkę (kiszka ziemniaczana). W tym miejscu recepturach wędliny. Olandia stworzyła także własną markę tradycyj- od kilku lat organizowany jest Festiwal Kuchni Ochweśnickiej, gdzie przy- nych wyrobów Olenderskie Smaki – w ofercie jest kilkanaście wyrobów, pomina się stare przepisy kulinarne z regionu Ślesina, Lichenia czy innych m.in. świetne konfitury z malin i truskawek czy rydze marynowane w mio- gmin obecnego powiatu konińskiego. dzie lipowym.

Lesna Polana is a training and recreation center, situated picturesquely on The restaurant is part of Open Air Museum ”Olandia”, located in the man- the high bank of Lake Slesin. The restaurant, located in the resort, offers or complex of Lake Kuchenne. In addition to delicious dishes, you can local specialties, like bread, lard, small cucumbers, ‘pyrczok’, dumplings find here traditional bread baked in oven. Another attraction is also a real (e.g. with goose), white sausage, Staszek’s pork nee bacon, fish, poultry, smokehouse where fish from the restaurant’s own lake and cold meat are pork, local-style cabbage, ‘obsypunka’ (potato salad). For the last several smoked in accordance with old recipes. Olandia has also established its years, this place has been hosting the Ochwescin. Cuisine Festival, where own brand of traditional products called Olenderskie Smaki – with a doz- there are cultivated old recipes from the region of Slesin, Lichen, or other en of products, including great raspberry and strawberry jam, as well as municipalities of the present Konin County. lemons marinated in lime honey.

Tokary 5 Prusim 5 62-561 Ślesin 64-420 Kwilcz powiat koniński powiat międzychodzki +48 63 27 04 127 +48 61 29 15 379 +48 501 579 207 +48 608 467 367 [email protected] [email protected] www.lesna-polana.com.pl www.olandia.pl

118 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 119 FOLWARK WĄSOWO OŚRODEK SZKOLEŃ I REKREACJI Restauracja Źrebięciarnia Jansowo

Dziewiętnastowieczny folwark powstał dzięki pasji jednego człowieka – Jansowo jest malowniczo położonym na ponad 17 ha ośrodkiem, zewsząd Richarda von Hardta, który zrealizował swoją wizję stworzenia unikato- otoczonym przez lasy mieszane. Podczas pobytu w ośrodku można do wego i najnowocześniejszego w Europie gospodarstwa. Obecnych wła- woli obcować „z wielkopolskim duchem owego miejsca”, a prawdziwej ścicieli napędza ta sama energia. Pieczołowicie i z dbałością o szczegóły tradycji można pokosztować zaznajamiając się z miejscową kuchnią. przywracają świetność zabytkowym budynkom. W Folwarku znajdziemy Gościom serwowane są wyłącznie dania oparte na tradycyjnych przepi- aromatyczne zioła w ogrodzie, posmakujemy dań, obejrzymy wspa- sach i wytwarzane z lokalnych, naturalnych surowców. W menu restau- niałą architekturę. Potrawy przygotowywane w restauracji Źrebięciarnia racji można znaleźć dużo regionalnych dań zapisanych w wielkopolskiej są przygotowywane między innymi ze zbiorów z własnego, ekologicz- gwarze, m.in. pyry z gzikiem, ślepe ryby, rumpuć, parzybrodę, krokiety nego gospodarstwa. z fasoli i mięsa, zupę ziemniaczaną, krupnik, pierogi i wiele innych potraw.

The nineteenth-century grange was created as an outcome of the passion Jansowo is located picturesquely, on more than 17 hectares of land sur- of one man, Richard von Hardt, who made his vision of creating a unique rounded by mixed forests. During your stay at the resort, you might prefer and most modern farm in Europe realized. The same energy drives the ”to get acquainted with the Wielkopolska spirit of this place” and experi- current owners. Meticulously and with attention to detail, they restore ence true tradition by familiarizing yourself with the local cuisine. Guests splendour to historic buildings. In Folwark we may either experience ar- are served only traditional dishes based on local natural ingredients. In the omatic herbs in the garden, taste dishes, have a glance at magnificent restaurant menu you can find a lot of regional dishes written in the Poznan architecture. The dishes prepared in the restaurant Źrebięciarnia are pre- dialect, including names of potatos, fish, rumpus, croissants with beans pared, among others, from harvestings from their own ecological farm. and meat, potato soup, krupnik, dumplings and many other dishes.

ul. Poznańska 2, Wąsowo ul. E. Szczanieckiej 23 64-316 Kuślin 64-316 Kuślin powiat nowotomyski powiat nowotomyski +48 61 44 72 924 +48 61 44 78 626 [email protected] [email protected] www.folwarkwasowo.pl www.jansowo.pl

120 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 121 GOSPODARSTWO AGROTURYSTYCZNE GOŚCINIEC Zagroda na Zadupiu Sucholeski

Zagroda na Zadupiu słynie m.in. z tego, że gościom serwowany jest natu- „Umiłowanie tradycji, wytężona praca i optymizm jutra” – te trzy filary ralny chleb, powstający w tradycyjnym piecu chlebowym opalanym drew- charakteru wielkopolskiego pielęgnowane są w Gościńcu Sucholeskim. nem. Chleb ten wypiekany jest na naturalnym zakwasie. W procesie przy- Specjałami kuchni są regionalne zupy, m.in. staropolski rosół z gęsi, gotowywania ciasta nie stosuje się żadnych półproduktów czy polepszaczy barszcz, czernina, żurek, a wśród dań mięsnych królują te sporządzone – używana w produkcji mąka pszenna i żytnia sprowadzana jest z młyna z gęsiny, kaczki, indyka czy królika. Sporo innych oryginalnych przysma- z Nowego Tomyśla. Zagroda na Zadupiu należy do Ogólnopolskiej Sieci ków, np. placek ziemniaczany z płatkami polędwicy wieprzowej z suszo- Zagród Edukacyjnych. Prowadzone są m.in. warsztaty wypieku chleba dla nymi pomidorami i kurkami, czy stek z polskiej dojrzewającej polędwicy szkół, przedszkoli i innych grup zorganizowanych. W gospodarstwie zgro- wołowej. Ponadto polecane są własne, tradycyjne pierogi, szagówki oraz madzono także wiele sprzętów i maszyn z ubiegłych stuleci. pyzy drożdżowe.

Zagroda na Zadupiu, among other things, is famous because of the fact ”The love of tradition, hard work and optimism for tomorrow”– these that guests are served with natural bread made in a traditional bread oven. three pillars of the character of Wielkopolska are cultivated in this place. This bread is baked using natural sourdough. In the process of preparing Regional specialties include: traditional Polish goose broth, borscht, white dough no raw products or improvers are used – wheat and rye flour are borscht, whereas among meat dishes there are those of goose, duck, tur- imported from a mill in Nowy Tomysl. Zagroda na Zadupiu belongs to the key or rabbit. What is more, you can taste here are a lot of other original National Network of Educational Sites. There are carried out bread making delicacies like potato cake with pork tenderloin fillets, dried tomatoes and workshops for schools, kindergartens and other organized groups. On the chanterelles or aged beef tenderloin steak. Traditional dumplings, muffins farm there are also gathered different types of equipment and machines and yeast desserts are the next recommended specialties. from the last century.

Sycyn 4 ul. Sucholeska 6 64-606 Popówko 62-002 Suchy Las powiat obornicki powiat poznański +48 61 84 71 248 +48 61 89 26 992 +48 605 139 775 +48 61 89 26 993 [email protected] [email protected] www.sycyn-podlipa.pl www.gosciniec-sucholeski.com.pl

122 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 123 RESTAURACJA CATERING RESTAURACJA „Adamo” Adam Bilski Glamour

Restauracja Adamo swoją działalność rozpoczęła w 1993 r., chociaż tra- Glamour to miejsce, w którym można połączyć podróż biznesową czy dycje kulinarne rodziny sięgają lat międzywojennych. Dania oferowane turystyczną z relaksem i wypoczynkiem oraz zabiegami poprawiającymi w karcie są charakterystyczne dla regionu i produkowane z lokalnych zdrowie i urodę. W karcie restauracji znajdują się dania bazujące na lokal- składników. W Adamo kuchnia polska propagowana jest w wielu orygi- nych produktach, eksponujące wyśmienitą i zdrową gęsinę. Właśnie z niej nalnych daniach. Należą do nich: befsztyk tatarski, stek z polędwiczki słynie to miejsce. Zaletą oferowanych potraw jest wykorzystywanie eko- z masełkiem czosnkowym, golonka pieczona z warzywami, kaczka pie- logicznych produktów. Inne ciekawe potrawy to m.in. zupa borowikowa czona z jabłkami, kieszonka z kurczaka nadziewana szpinakiem, rumsztyk z łazankami, krem z pieczonej papryki, żurek przyrządzany na własnym z polędwicy podany z cebulką, barszcz czysty, czernina z makaronem, zakwasie, saszetka z kurczaka z suszonymi pomidorami, rolada wielkopol- żurek na białej kiełbasie z wędzonym boczkiem i jajkiem. ska podawana z pyzami i buraczkami.

The Adamo restaurant started its activity in 1993 but actually, the culi- Glamour is the place where business or leisure travel go hand in hand with nary traditions of this family date back to the interwar period. The dishes relaxation and rest, as well as health and beauty treatments. The restau- offered in the menu are region-specific and produced from local ingredi- rant’s menu includes dishes based on local production, with the focus on ents. In Adamo, the Polish cuisine is promoted in many original dishes: delicious and healthy goose meat - the place is famous for its goose meat. tartar beefsteak, tenderloin steak with garlic butter, roasted pork leg with The advantage of offered dishes is the use of ecological products. Other vegetables, roasted duck with apples, chicken breast stuffed with spinach, suggested interesting dishes include boletus mushroom soup with small tenderloin fillet served with onion, borscht, black soup with pasta, white square noodles, roasted paprika cream, white borscht made of the restau- borscht with smoked sausage, bacon and egg. rant’s own sourdough, chicken breast with dried tomatoes, Wielkopolska- style roulade with dumplings and beetroot.

ul. Konopnickiej 30 ul. Rynkowa 92 62-050 Mosina 62-081 Przeźmierowo powiat poznański powiat poznański +48 61 81 91 766 +48 61 81 41 535 +48 519 727 933 +48 721 294 202 [email protected] [email protected] www.restauracja-adamo.pl www.glamourhouse.pl

124 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 125 RESTAURACJA RESTAURACJA Siedem Drzew TASTE_it w hotelu HOT_elarnia

W jednym miejscu mieszczą się: piękny gościniec i klimatyczna restau- W niecodziennym menu restauracji TASTE_it znaleźć można nowoczesne racja z wystrojem z elementami starego młyna, a także oferowane są warianty tradycyjnych dań kuchni wielkopolskiej, przyrządzane z najlep- zabiegi relaksujące. Dania restauracyjne przygotowywane są z natural- szych produktów regionalnych i czerpiące z bogactwa składników sezo- nych składników i na podstawie tradycyjnych przepisów pochodzących nowych. Goście mogą tu spróbować m.in. tradycyjnej kaczki, podawanej z wielkopolskiego regionu. W menu można znaleźć m.in. deskę wielkopol- z poznańskimi pyzami i modrą kapustą, udka lub piersi z gęsi czy nieczę- skich przysmaków, wielkopolską polewkę, rumpuć „na bogato”, czerninę sto spotykanej perliczki. W menu zwracają też uwagę m.in. zupa z boro- z flaczkami z kaczki, zupę drwala (zupa gulaszowa), zupę z pokrzyw, pie- wikami i selerem korzennym, sałatka z wątróbką drobiową czy pieczona rogi ruskie mamy Eli oraz „kaczkę – dziwaczkę” czy „końskie zaloty”, czyli golonka duszona. HOT_elarnia to firma rodzinna, której siedziba położona policzki końskie marynowane w czerwonym winie i świeżym tymianku. jest w malowniczym otoczeniu Wielkopolskiego Parku Narodowego, tuż nad rzeką Wartą.

In one place there is a beautiful inn, a restaurant with climate, decorated TASTE_it restaurant captivates consumers with flavors. In the restaurant’s with elements of old mill, and relaxing treatments. The restaurant’s dish- unusual menu one can find modern variants of traditional Wielkopolska es are prepared from natural ingredients and based on traditional recipes dishes, made of the best regional products and making use of the rich- from the region. In the menu one can find local-style soup, ‘rumpuc’, black ness of seasonal ingredients. Guests can try traditional duck served with goulash soup, Ela’s Russian dumplings, as well as special dishes made of Poznan dumplings and chopped cabbage, goat leg or breast, as well as duck or horse cheeks marinated in red wine and fresh thyme. rare guinea fowl, The menu also includes: boletus soup with spicy celery, salad with chicken liver, as well as roasted pork leg. HOT_elarnia is a fami- ly-run business, located in picturesque surroundings of the Wielkopolska National Park on the Warta River.

ul. Krótka 24 ul. Morenowa 33 62-007 Biskupice 62-040 Puszczykowo powiat poznański powiat poznański +48 664 912 316 +48 61 89 83 780 +48 537 025 974 +48 61 89 83 781 [email protected] [email protected] www.siedemdrzew.pl www.tasteit.pl

126 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 127 RESTAURACJA MAŁGORZATA I ANDRZEJ FAJKOWSCY Villa Aurora Gospodarstwo Agroturystyczne „Pod Lipami”

Villa Aurora to rodzinna restauracja, a zarazem miejsce, gdzie króluje „Pod Lipami” położone jest u wrót Nadwarciańskiego Parku Krajobra- śliwka bojanówka, która na stałe wpisała się w smaki kuchni regional- zowego – w malowniczej okolicy, pełnej łąk i lasów. Pani Małgorzata, nej. Dzięki wielkiej pasji, dbałości o szczegóły oraz wracaniu do korzeni, niekwestionowany autorytet w sztuce kulinarnej, jest laureatką wielu do historycznych przepisów, pochodzących z regionu, udało się odtwo- konkursów. Specjały „Pod Lipami” są przygotowywane pod jej czujnym rzyć tutaj prawdziwą wielkopolska kuchnię. Na smak potraw wpływają okiem i według starannie pielęgnowanych przepisów. W menu dominuje wyselekcjonowane produkty pozyskiwane od lokalnych producentów. kuchnia regionalna, z potrawami wielkopolskimi. Wśród oryginalnych dań W menu można znaleźć wiele ciekawych propozycji, m.in. rosół królew- można znaleźć m.in. golonkę po bambersku, smalec wielkopolski, pierogi ski z kapłona, kaczkę wielkopolską glazurowaną powidłami ze śliwki boja- z mięsem, pasztet rodzinny (surowiec dostarcza miejscowa masarnia). nówki, a także pierogi ze śliwką w parzonym cieście. Gospodarstwo otrzymało wiele nagród i wyróżnień.

Villa Aurora – a family restaurant, at the same time it is the place where ”Pod Lipami” is situated at the entrance to the Nadwarcianski Landscape the Bojanowka plum is very popular, and this fruit takes a permanent place Park – a picturesque area, full of meadows and forests. Ms. Malgorzata, an in the regional cuisine flavors. Thanks to great passion, attention to detail undisputed authority in culinary arts, is a laureate of many competitions. and returning to the roots, to regional historical recipes, the owners man- ”Pod Lipami” delicacies are prepared under her watchful eye and accord- aged to recreate here a true nature of the Wielkopolska cuisine. The taste ing to long-cultivated recipes. The menu is dominated by regional cuisine of food is influenced by selected products obtained from local produc- with Wielkopolska dishes. Among original dishes one can find Bamber- ers. In the menu you can find many interesting proposals like capon royal -style pork leg, Wielkopolska-style lard, dumplings with meat, family pate broth, Wielkopolska-style duck glazed with Bojanowka plums, dumplings (the meat is provided by a local butcher). The farm received a lot of awards with plums in brewed dough. and distinctions.

Gołaszyn 28 Stawisko 9 63-940 Bojanowo 62-410 Zagórów powiat rawicki powiat słupecki +48 65 54 57 788 +48 63 27 62 664 +48 602 337 788 +48 603 053 208 [email protected] [email protected] www.villaaurora.pl www.ampodlipami.eu

128 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 129 FOLWARK KONNY HERMANÓW DOROTA KAMIŃSKA Gospoda Pod Rozbrykanym Kucem Karczma Kołodziej

Gospoda oferuje bogactwo potraw kuchni staropolskiej, sporządzanych Karczma Kołodziej to miejsce nasączone tradycją. Od początku działal- według regionalnych przepisów, przekazywanych z pokolenia na pokole- ności oferowane są tu regionalne dania, m.in. szare kluchy z boczkiem nie. W menu można znaleźć m.in. wielkopolski rosół, staropolski żurek, i kapustą, pierogi, karkówka z ziołami, czosnkiem, podawana z kopytkami, czerninę, pierogi, gołąbki, pieczoną kaczkę z jabłkami, pieczeń z dzika, pierś kaczki bejcowana w miodzie i occie balsamicznym z pyzami droż- szare kluchy czy wielkopolskie wędliny. Biesiada w takim miejscu należy dżowymi i modrą kapustą, pierś kurczaka zapiekana z serem i porem oraz do nie lada przyjemności – kucharz podejmie się każdego zadania, które polędwica wieprzowa w sosie kurkowym. Wśród zup regionalnych prym jest oparte o wiejskie jadło, więc można u niego zamówić posiłek według wiodą czernina z makaronem domowym, pomidorowa (także z maka- własnej koncepcji. Modę na dawną kuchnię w Hermanowie próbuje się ronem domowym) i żur wielkopolski w chlebie. Klientom oczekującym zaszczepić również wśród młodzieży. na danie proponuje się świeży chleb własnego wypieku z domowym smalcem.

The tavern offers a richness of traditional Polish dishes, prepared according Karczma Kolodziej (Wheelwright Inn) is a place impregnated with tradi- to regional recipes that are passed down from generation to generation. tion. Ever since it was founded, it has been offering regional dishes: grey In the menu one can find, among other dishes, the Wielkopolska broth, dumplings with bacon and cabbage, dumplings, pork neck with herbs, traditional Polish borscht, black soup, dumplings, cabbage rolls, roasted garlic and dumplings, duck breast in honey and balsamic vinegar with duck with apples, roast venison, gray potato dumplings or Wielkopolska yeast parsley and cabbage, chicken breast with cheese and leek, as well meats. Feasting in such a place is a pleasure - the cook will accept as pork loin in chicken sauce. Among regional soups the most popular any task that is based on country food so you can order it according ones are black soup and tomato soup with homemade noodles, and to your own idea. In Hermanow old cuisine fashion is also popularized Wielkopolska-style white borscht in bread. To awaiting customers is among the youth. offered homemade lard.

Hermanów 1 ul. Poznańska 10 63-040 Nowe Miasto n. Wartą 62-085 Skoki powiat średzki powiat wągrowiecki +48 61 28 73 015 +48 61 81 24 046 +48 607 426 664 +48 500 845 012 biuro@hermanów.pl [email protected] www.hermanow.pl www.karczmakolodziej.pl

130 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 131 RESTAURACJA GOSPODARSTWO AGROTURYSTYCZNE „A nóż widelec” Michał Kuter Pałac Popowo Stare

Odwiedzając tę restaurację, goście wkraczają w wielowymiarowy świat Gospodarstwo agroturystyczne Pałac Popowo Stare rozwija się z powo- smaków i aromatów kuchni wielkopolskiej. Tutaj tradycja spotyka się dzeniem od 1996 r. Imponujący zespół pałacowo-parkowy położony jest z nowoczesnością, prezentując innowacyjną wizję kulinarnego dziedzic- na terenie wspaniałego Przemęckiego Parku Krajobrazowego. W pieczo- twa regionu. Ponadto w restauracji wypieka się chleb według własnego łowicie odrestaurowanym pałacyku swój klimat odnajdą poszukiwacze przepisu oraz kusi na deser lodami owocowymi, również według własnej tradycyjnych smaków, przede wszystkim smakosze dawnej kuchni zie- koncepcji. Karta autorskich dań została skomponowana z bogactwa sezo- miańskiej i myśliwskiej. Kuchnia pałacowa w Popowie specjalizuje się nowych produktów – delektować się tu można m.in. gołąbkiem ze sma- w faszerowanych kaczkach i gęsiach – wszystkie mięsiwa i inne produkty żoną kaszanką, tatarem z regionalnej polędwicy, udkiem z kaczki confit, pochodzą od miejscowych hodowców i rolników. Wyjątkowym specjałem a wśród zup króluje rumpuć wielkopolski. jest wykwintna zupa z rodzimych raków.

Guests of this restaurant enter the multidimensional world of flavors of The Popowo Stare Palace agrotourism farm has been successfully expand- the Wielkopolska cuisine. Here, tradition meets modernity, presenting an ing its activities since 1996. The impressive palace and park complex are innovative vision of the region’s culinary heritage. Most of them are long- located in the magnificent Przemecki Landscape Park. In this meticulously term partners, members of the Wielkopolska Culinary Heritage. In addi- restored palace, seekers of traditional tastes will find their own climate, es- tion, the restaurant bakes bread according to its own recipe, and tempts pecially gourmets who are fans of old farmland and hunters’ cuisine. The its guests with fruit ice cream – also according to their own recipe. The Popov palace specializes in stuffed ducks and geese - all meats and other menu of original dishes consists of seasonal products - you can enjoy here products come from local breeders and farmers. An exquisite specialty is cabbage rolls with fried meat pudding, tartar of regional loin, confit duck crayfish soup. leg, as well as Wielkopolska-style ‘rumpuc’ soup.

ul. Czechosłowacka 133 Lipowa 26 61-425 Poznań 64-234 Stare Popowo +48 61 83 29 178 powiat wolsztyński +48 506 831 265 +48 65 54 98 575 [email protected] +48 503 922 151 www.anozwidelec.com www.palac-popowo.pl

132 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 133 RESTAURACJA RESTAURACJA Delicja „Hacjenda” L.A.S. Wiatrowscy s.c.

Restauracja Delicja działa nieprzerwanie od 1981 r. Kulinarne specjały Restauracja opiera się na ponad 40-letniej tradycji. Swoich pierwszych są komponowane z wielką starannością w zależności od pory roku. Mięsa gości przyjęła 1 sierpnia 1973 r., otwierając tym samym (jeszcze nieświa- i warzywa pochodzą od regionalnych dostawców, z wielkopolskich, eko- domie) jedno z ważniejszych miejsc na kulinarnej mapie Poznania. Do logicznych upraw i hodowli. Firmowy żurek, cieszący się uznaniem sma- każdego dania podchodzi się tutaj ze szczególnym zaangażowaniem. koszy, jest od ponad 20 lat przyrządzany według tej samej receptury, Najwyższa jakość produktów oraz wiedza i doświadczenie kucharzy to której bazą jest naturalny zakwas chlebowy, przygotowywany z mąki żyt- gwarancja niepowtarzalnego smaku i możliwość poznania tradycyjnej niej. Równie popularne są tradycyjny barszcz czerwony z kołdunami czy kuchni wielkopolskiej. Długo trzeba by szukać drugiej tak samo smacznej: zupa z borowików. Innym interesującym regionalnym daniem jest pie- kaczki, czerniny czy kotletów de volaille. czona kaczka.

The restaurant Delicja has been operating continuously since 1981. Culinary The restaurant is based on over 40 years of tradition. Its very first guests specialties are composed with great care and the menu content depends were hosted on August 1, 1973, thus opening (unknowingly) one of the on the season. Meat and vegetables come from the regional suppliers most important places on the culinary map of Poznan. They put special from Wielkopolska organic farms. The company’s borscht soup, which has attention, with a special commitment to each dish. The highest quality been recognized for over 20 years, is made according to the same, based of products, as well as the knowledge and experience of our chefs, shall on natural sourdough prepared from rye flour. Traditional red borscht with guarantee a unique taste and the opportunity to get familiar with the tradi- quilts or boletus soup is equally popular. Another interesting regional dish tional Greater Poland cuisine. It would take a long time to look for another is roasted duck. equally tasty duck, czernina or cutlets de volaille.

Plac Wolności 5 ul. Morasko 38 61-738 Poznań 61-680 Poznań +48 61 85 21 128 +48 61 81 25 278 +48 502 350 086 +48 666 039 424 [email protected] [email protected] www.delicja.eu www.restauracja-hacjenda.pl

134 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 135 HOTEL HP PARK RESTAURANT & CAFE Restauracja Panorama Pastela

Hotel HP Park jest wyjątkowo zlokalizowany – praktycznie w centrum Pastela to miejsce dla tych, którzy kochają aromatyczną kuchnię wielko- Poznania, a jednocześnie w malowniczej okolicy, nad samym brzegiem polską. Karta dań zmienia się sezonowo, by wykorzystać pojawiające się Jeziora Maltańskiego. Hotel zaprasza do przytulnej i eleganckiej restau- na rynku warzywa i owoce. Zatem wiosną i latem dominują świeże sałaty, racji Panorama, oferującej wykwintne potrawy kuchni polskiej i euro- chłodniki i domowe ciasta owocowe, a jesienią i zimą m.in. grzyby, kasze pejskiej. W menu można znaleźć wiele intrygujących pozycji, do których i rozgrzewające zupy. W Pasteli korzysta się z takich tradycyjnych skład- należą: czernina z kaczki, kaczka pieczona z jabłkami, golonka pieczona ników, jak olej lniany czy kasza jaglana. Wśród mięsnych dań pierwszeń- 30 godzin, pierogi z kaczką, polędwiczki wieprzowe z białymi burakami stwo mają: mięso królika, kaczki i gęsi owsianej, świni złotnickiej, perliczki czy duszone żeberka wieprzowe. wielkopolskiej oraz kurczaka z chowu gospodarskiego.

The HP Park Hotel is located in a unique place – almost in the center of Pastela is the place for those who love aromatic Wielkopolska cuisine. The Poznan, yet in a picturesque setting, right on the shores of the Malta Lake. menu changes seasonally and makes use of the fruits and vegetables that The hotel invites its guests to a cozy and elegant Panorama restaurant appear on the market. Thus, in the spring and summer there dominate that offers exquisite Polish and European dishes. There are many intrigu- fresh lettuce, cold soups and homemade fruit cakes, whereas in autumn ing dishes in the menu: duck black soup, roasted duck with apples, pork and winter: mushrooms, groats and warming soups. Pastela uses tradi- leg roasted over 30 hours, duck dumplings, pork tenderloin with white tional ingredients such as linseed oil and millet. The most popular meat beets, as well as stewed pork ribs. dishes are rabbit, duck and oat goose, Zlotnicka pig, Wielkopolska guinea hen, and farm chicken.

ul. Abpa A. Baraniaka 77 ul. 23 Lutego 40 61-131 Poznań 61-744 Poznań +48 61 87 41 100 +48 61 85 01 490 [email protected] [email protected] www.poznan.hotelepark.pl www.pastela.com.pl

136 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 137 PIEROGARNIA RESTAURACJA Pierożak Bazar 1838

Pierogarnia Pierożak jest firmą rodzinną, stworzoną w oparciu o wielo- Legendarny Poznański Bazar to miejsce wręcz przytłoczone wielką histo- letnie doświadczenie w branży gastronomicznej. Jest ziszczeniem wizji rią – tu rozgrywały się wydarzenia, które podnosiły kraj z kolan po ponad o przybliżeniu klientom domowej kuchni polskiej, zaczynając od przygo- 100 latach zniewolenia. Bazar 1838 to szczególne miejsce dla każdego, towań, aż po smak. Szeroka gama farszów i różne rodzaje ciasta stano- kto ceni smak potraw i sposób ich podania. Tutaj tradycyjna polska kuch- wią elementy, które klienci sami łączą, tworząc własne pierogi. Zarówno nia występuje w nowoczesnej odsłonie. Dzięki bogatemu doświadczeniu goście z alergiami pokarmowymi, jak i wegetarianie czy weganie również szefa kuchni, dania restauracji charakteryzują się swobodą, fantazją i kolo- mogą skomponować danie dla siebie. Sercem każdego lokalu Pierożaka rytem, a karta restauracyjna ma sezonowy charakter. Wśród najbardziej jest przeszklona lada, oprószona mąką, na której lepione są pierogi z naj- oryginalnych dań są: tatar z gęsi, królik z jabłkami, pierogi z dziczyzną, świeższych składników. duszone żebro wołowe czy filet kukurydziany.

The Dumpling Bar Pierozak is a family company, founded thanks to many The legendary Poznan Bazar is a place overwhelmed by history – it wit- years of experiences in the catering sector. The Dumpling Bar Pierozak nessed events that made the country get up from its knees after more embodies the vision to bring home-made Polish dishes closer to custom- over 100 years of enslavement. Bazar 1838 is a special place for anyone ers, from their preparations to flavours. A broad range of stuffing and dif- who appreciates taste and manner of serving dishes. Here the tradition- ferent types of dough are the components customers combine by creat- al Polish cuisine is presented in a modern setting. Thanks to experience ing their own dumplings. Guests suffering from food allergies, vegetarians of the chef, the restaurant’s cuisine is characterized by freedom, fantasy or vegans may also compose a dish for themselves. The heart of each and color, and the restaurant menu is of seasonal character. Among the facility of the Dumpling Bar Pierozak is a glassed counter, sprinkled with most original dishes are goose tart, rabbit with apples, game dumplings, flour, where dumplings are prepared from the freshest ingredients. stewed beef rib and corn fillet.

ul. Półwiejska 10 ul. Wrocławska 23 ul. Paderewskiego 7 61-833 Poznań 60-770 Poznań +48 533 566 534 +48 61 22 26 864 +48 504 007 200 +48 666 050 163 [email protected] [email protected] www.pierozak.eu www.bazar1838.pl

138 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 139 RESTAURACJA RESTAURACJA Hyćka Monidło

Restauracja Hyćka rozpoczęła swoją działalność w czerwcu 2014 r. na Restauracja Monidło to miejsce, które przyciąga miłośników kulinariów poznańskiej Śródce. Stworzyło ją małżeństwo – Alicja i Marcin Sadowscy. chcących zasmakować najlepszych dań kuchni polskiej i wielkopolskiej. Restauracja mieści się w pomieszczeniach po historycznej piekarni, nale- Do naszych popisowych dań klasycznych zaliczyć można: kaczkę pieczoną żącej niegdyś do państwa Borowiaków. Nazwa lokalu wzięła się od syropu z jabłkami, golonkę po wielkopolsku, pyry z gzikiem, żur na białej kieł- z kwiatów i owoców czarnego bzu – produktu tradycyjnie wytwarzanego basie czy wielkopolską czerninę z szarymi kluskami. W menu pojawiają w Wielkopolsce pod nazwą hyćka lub hyczka. Tradycja jest inspiracją dla się także specjały sezonowe, jak menu szparagowe, truskawkowe lub proponowanej tu kuchni: dań regionalnych, wielkopolskich, przygoto- grzybowe. Tworzymy przyjazną przestrzeń, w której smak oraz sprawna wywanych w oparciu o własną produkcję – pyry z gzikiem, czernina, sza- obsługa sprzyjają spotkaniom – stanowią dla nich najlepsze tło. gówki, kaczka z pyzami, szare kluchy z kapustą.

The Hycka restaurant was established by Alicja and Marcin Sadowscy in Monidlo is a restaurant that attracts food lovers who wish to taste the best Poznan Srodka in June, 2014. The restaurant adopted the premises of Polish and regional dishes from Wielkopolska. Our specialities include: a historic bakery, formerly owned by the Boroviak family. The name of the duck roasted with apples, ham hock boiled Wielkopolska-style, baked place comes from flower and elderberry fruit syrup – a product traditional- potatoes with gzik (cottage cheese), zur (a traditional sour soup), and lo- ly produced in Wielkopolska under the name hycka or hyczka. Tradition is cal duck’s blood soup with dumplings. Our menu also presents seasonal the inspiration for the cuisine proposed here: regional Wielkopolska-style specialities, for example asparagus, strawberries ,mushrooms. Our aim is dishes, on the basis of the restaurant’s own production – potatoes with to create a friendly space where good taste and service create the right cottage cheese, black soup, szagowki, duck with potato dumplings, gray atmosphere for enjoyable meetings. dumplings with cabbage.

ul. Jana Matejki 68 Rynek Śródecki 17 60-772 Poznań 61-126 Poznań +48 61 86 68 182 +48 535 045 035 +48 501 322 872 [email protected] [email protected] www.hycka.pl www.restauracjamonidlo.pl

140 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 141 RESTAURACJA OBIEKT ROLNY LINIE MAREK GRĄDZKI Oberża Pod Dzwonkiem Linie w Ogniu – Kuchnia Historyczna

Oberża pod Dzwonkiem powstała jako rodzinna firma, łącząca tradycyjną Restauracja „Linie w Ogniu – Kuchnia Historyczna” mieści się w wiosce kuchnię staropolską z nowoczesnym i zdrowym podejściem do gotowa- Linie, położonej w Wielkopolsce, niedaleko Lwówka. W miejscu tym nia. Nieustanne poszukiwania pierwszorzędnych, regionalnych produk- wszystkie dania powstają na oczach gości, tylko i wyłącznie na żywym tów, pochodzących od rolników, którzy mogą poszczycić się certyfikatem ogniu. Goście mogą popróbować, zgodnie z nazwą, kuchni historycznej, Dziedzictwa Kulinarnego Wielkopolski, zaowocowały niezwykłą jakością czyli dań sporządzanych według najstarszych przepisów. Do najważniej- smaku i wyglądu dań. Restauracja, jako jedyna w Poznaniu, posiada cer- szych elementów dań należą sery oraz koźlęcina. Potrawy są przyrządzane tyfikat Menu bez Glutenu w pełni gwarantując zachowanie smaków i aro- w największym w Europie piecu grillowym, do którego wybudowania matów kuchni naszego regionu. zużyto 6,5 tony cegieł. Restauracja przygotowuje również okoliczno- ściowe przyjęcia.

Oberza pod Dzwonkiem restaurant was established as a family business,- The restaurant “Linie w Ogniu – Kuchnia Historyczna” is situated in the combining traditional Old Polish cuisine with modern and healthy approach village of Linie, located in Greater Poland, near Lwowek. In that place, all to cooking. Continuous search for first-class, regional products from farm- dishes are made in front of guests, only on real fire. As the name, his- ers boasting a certificate of the Culinary Heritage of Wielkopolska, result- torical cuisine, suggests, guests can taste the dishes prepared as per the ed in a remarkable quality of taste and appearance of dishes. The restau- oldest recipes. One of the most important ingredients of the dishes are rant is the only one in Poznań to have a certificate of Menu without Gluten, both cheese and goatling meat. The dishes are prepared in the largest grill fully guaranteeing the preservation of flavours and aromas of the cuisine furnace in Europe, which was built with 6.5 tons of bricks. The restaurant of our region. is also a host of occasional parties.

ul. Garbary 54 Linie 3 61-758 Poznań 64-310 Lwówek +48 509 758 444 powiat nowotomyski [email protected] +48 502 267 193 www.oberza.com.pl [email protected]

142 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 143 RESTAURACJA RESTAURACJA Pretekst Ratuszova

Restauracja Pretekst działa na poznańskim rynku od ponad 15 lat, Kamieniczka, w której mieści się Ratuszova, ma za sobą barwną, 700-let- serwując tradycyjną kuchnię wielkopolską, wzbogaconą potrawami nią historię (gościł w niej m.in. król Jan Kazimierz). Sama restauracja umie- z całego świata. Miejsce to cechuje niesamowita atmosfera z muzyką na jętnie wpisuje się w tę opowieść, specjalizując się w tradycyjnej kuchni żywo. Zespół osób pracujących w lokalu składa się z pasjonatów sztuki polskiej. Na szczególną uwagę zasługują dania typowe dla Wielkopolski: kulinarnej. Z szacunku do zabytkowego otoczenia, serwowane są dania czernina z ręcznie robionym makaronem, kaczka pieczona z jabłkami, z wielkopolskiej kuchni, takie jak: perliczka, pierś z kaczki i wołowina z pol- pierogi, deska serów kozich, kociołek leśnych skrzatów. Warto też spró- skich krów. Surowce do przygotowywanych dań pochodzą z Wielkopolski. bować specjałów z dziczyzny. W restauracji wykorzystywane są surowce Oferta menu wzbogacona jest również o regionalne piwo i inne trunki najwyższej jakości, pochodzące od producentów regionalnych, m.in. sery z Poznania. kozie i mięso ze świni złotnickiej.

The restaurant Pretekst has operated on the market of Poznan for over The tenement house where the Ratuszova is housed, has a rich 700-year 15 years now. Traditional cuisine of Wielkopolska, enriched with dishes history (among other guests, the King Jan Kazimierz visited this place). from the whole world. The restaurant offers an outstanding atmosphere The restaurant itself fits into this tale, specializing in traditional Polish cui- with live music. The team of the restaurant consists of lovers of culinary sine. Among typical Wielkopolska dishes one can find here black soup arts. In respect of the location, the restaurant serves dishes of the re- with hand-made noodles, roasted duck with apples, dumplings, board gional cuisine of Wielkopolska, e.g: guinea fowl, duck breast and beef of of goat cheese, wild boletus mushrooms. It is also worth to try venison Polish cows. Ingredients for preparing the dishes come from the region of specialties. The restaurant prepares its dishes of top quality raw materials Wielkopolska. There are also regional beers and other alcohols of Poznan delivered from regional producers, like goat cheese, Zlotnicka pig meat. on the menu.

Stary Rynek 55 ul. Fredry 7 61-772 Poznań 61-809 Poznań +48 61 85 10 513 +48 515 749 333 +48 506 079 185 [email protected] [email protected] www.restauracjapretekst.pl www.ratuszova.pl

144 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 145 CAFE & RESTAURANT 3 Kolory

Marka 3 Kolory istnieje od ponad 5 lat, ale jej sukces to owoc doświadczeń zebranych przez firmę-matkę ABC Kuchni. Menu 3 Kolorów potwierdza to założenie – można tu znaleźć ciekawe, regionalne potrawy, wymagające „błysku” i talentu kulinarnego, popartego znajomością reguł dawnej, pol- skiej kuchni, m.in. racuchy z cukinii, zupę borowikową, klasyczne pierogi z własnej pracowni, konfitowaną kaczkę w sosie z polskich śliwek, pie- czoną wołowinę podawaną z kopytkami z serem bursztyn, polędwiczki wieprzowe w sosie borowikowym czy faszerowaną kaszą bulgur włoską kapustę w sosie z pieczonych buraków.

The 3 Kolory has been around for over 5 years, however, its success is the result of experiences gathered by its superordinate company – ABC Kuchni. The menu of 3 Kolory confirms this assumption – you can find here interesting regional dishes that require culinary talent and skills, backed by knowledge of rules of the traditional Polish cuisine, such as courgette sweet dumplings, boletus mushrooms soup, classic home- made dumplings, preserved duck in plum sauce, roasted beef served with potato dumplings with Bursztyn cheese, pork tenderloin in boletus sauce or Italian cabbage stuffed with groats in baked beetroot sauce.

ul. Wiankowa 3 61-131 Poznań +48 61 87 50 210 +48 501 402 827 [email protected] www.3-kolory.pl

146 | restauracje, inne punkty gastronomiczne oraz obiekty świadczące usługi hotelarskie 147 SPRZEDAWCY ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH WYSOKIEJ JAKOŚCI I SKLEPY FARMERSKIE

Sellers of high quality agricultural and food products and Farm Stores

149 MAGDALENA JAGIEŁKA Strefa Zdrowia

Strefę Zdrowia można znaleźć w skórzewskiej Galerii Mallwowa. Sklep jest jak dwa w jednym: łączy w sobie najlepsze cechy sklepu z ekologicznymi i regionalnymi produktami, a równocześnie funkcjonuje jako zielarnia, w której klienci mogą zasięgnąć indywidualnych, cennych rad dietetyka. Na sklepowych półkach Strefy znaleźć można produkty wegetariańskie, bezglutenowe, suplementy diety, zioła, naturalne certyfikowane kosme- tyki oraz naturalne środki czystości. Najważniejszą działalnością z punktu widzenia wartości firmy pozostaje jednak produkcja dań z własnej kuchni oraz dodatków do potraw na wynos.

You can find the Strefa Zdrowia in the Galeria Mallwowa in Skorzewo. The store is like two in one: it combines the best features of a shop with or- ganic and regional products, and at the same time functions as herbalist where customers can seek individual valuable advice of a dietician. On the store shelves, you can find vegetarian and gluten-free products, food sup- plements, herbs, natural certified cosmetics and natural cleaning prod- ucts. The most important activity from the point of view of the company’s value, however, is the production of dishes from its own kitchen and take- away ingredients.

Galeria Mallwowa ul. Malwowa 162 60-185 Skórzewo powiat poznański +48 61 22 45 888 [email protected]

150 | SPRZEDAWCY ARTYKUŁÓW ROLNO – SPOŻYWCZYCH WYSOKIEJ JAKOŚCI I SKLEPY FARMERSKIE 151 Zdjęcie okładkowe: Fot. Damian Michałek

Zdjęcia na stronach 2, 6, 33, 98 pochodzą z „Konkursu Fotograficznego o Nagrodę Marszałka Województwa Wielkopolskiego”. URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W POZNANIU

al. Niepodległości 34 61-714 Poznań tel. +48 61 626 66 66 fax. +48 61 626 67 44 [email protected] www.umww.pl

Informacji udziela i przyjmuje wnioski:

DEPARTAMENT ROLNICTWA I ROZWOJU WSI

al. Niepodległości 34 61-714 Poznań tel. +48 61 626 65 00 [email protected] www.umww.pl