Raporu PDF Olarak Görüntülemek Için Tıklayın…
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
TİHV Türkiye İnsan Hakları Vakfı Türkiye İnsan Hakları Raporu 2020 Hazırlayanlar TİHV Dokümantasyon Merkezi: Eylem Yıldızer, Cihan Deniz Zarakolu, Coşkun Üsterci Ankara, Haziran 2021 Türkiye İnsan Hakları Vakfı Yayınları 141 Türkiye İnsan Hakları Vakfı, Türk Medeni Yasası’na göre kurulmuş, hükümet dışı ve bağımsız bir kuruluştur. Statüsü 30 Aralık 1990 tarihli ve 20741 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. ISBN: 978-605-9880-31-2 Bu rapor, TİHV’in Ankara, Diyarbakır, İstanbul, İzmir ve Van Temsilcilikleri ile Cizre Referans Merkezinde profesyonel ve gönüllü olarak çalışan arkadaşlarımızın çok değerli katkılarıyla hazırlanmıştır. TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VAKFI Mithatpaşa Cad. 49/11 6. Kat 06420 Kızılay, Ankara Tel: (312) 310 66 36 • Faks: (312) 310 64 63 E-posta: [email protected] Web: http://www.tihv.org.tr BULUŞ Tasarım ve Matbaacılık Hizmetleri San. Tic., Ankara Tel: (312) 222 44 06 • Faks: (312) 222 44 07 www.bulustasarim.com.tr Bu yayın Hrant Dink Vakfı Hibe Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır. İçeriğin sorumluluğu tamamıyla Türkiye İnsan Hakları Vakfı’na aittir ve Avrupa Birliği’nin ve/veya Hrant Dink Vakfı’nın görüşlerini yansıtmamaktadır. -II- İÇİNDEKİLER KISALTMALAR .........................................................................................................................................VII ÖNSÖZ .........................................................................................................................................................IX 1. YAŞAM HAKKI .........................................................................................................................................1 1.1. Operasyonlar ve Saldırılar .................................................................................................................................. 2 1.1.1. Türkiye ....................................................................................................................................................... 2 1.1.2. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi .......................................................................................................... 8 1.1.3. Suriye ........................................................................................................................................................ 11 1.2. Yargısız İnfaz, Dur İhtarı, Rastgele Ateş Açma Olayları Sonucu Meydana Gelen Ölümler ve Yaralanmalar ............................................................................................................................................................. 13 1.3. Kara Mayınları ve Sahipsiz Patlayıcılar Sonucu Yaşamını Yitiren veya Yaralanan Kişiler ..................... 19 1.4. Güvenlik Güçlerine Ait Araçların Çarpması Sonucu Yaşamını Yitiren veya Yaralanan Kişiler ............ 20 1.5 Gözaltında Şüpheli Ölümler ............................................................................................................................. 21 1.6. Şüpheli Asker Ölümleri .................................................................................................................................... 22 1.7. Yasadışı Örgüt Cinayetleri .............................................................................................................................. 25 1.8. Açlık Grevi ve Ölüm Orucu ............................................................................................................................ 26 1.9. İş Cinayetleri ...................................................................................................................................................... 27 1.10. Kadın ve Nefret Cinayetleri ........................................................................................................................... 27 1.11. Irkçı Saldırılar ................................................................................................................................................. 28 1.12. COVİD-19 Salgını........................................................................................................................................... 31 1.13. Davalar .............................................................................................................................................................. 32 1.13.1. Yargısız İnfaz ve Diğer Davalar .......................................................................................................... 32 1.13.2. Doksanlar Faili Meçhul, Yargısız İnfaz Davaları ............................................................................. 40 1.13.3. Bombalı ve Silahlı Saldırı Davaları ..................................................................................................... 41 1.13.4. Cezaevleri ile İlgili Davalar ................................................................................................................. 43 2. KİŞİ GÜVENLİĞİ ....................................................................................................................................45 2.1. İşkence ve Diğer Kötü Muamele ..................................................................................................................... 46 2.2. Kaçırılma ve Zorla Kaybetme .......................................................................................................................... 70 2.2.1. Kaçırılma ................................................................................................................................................. 70 2.2.2. Zorla Kaybetme ...................................................................................................................................... 72 2.3. Davalar ................................................................................................................................................................ 73 3. CEZAEVLERİ ...........................................................................................................................................77 3.1. Yaşam Hakkı ...................................................................................................................................................... 83 3.2. İşkence ve Diğer Kötü Muamele ..................................................................................................................... 87 3.3. Sağlık Hakkı .....................................................................................................................................................104 3.3.1. COVİD-19 Salgını ................................................................................................................................109 3.4. Kültürel, Sosyal, İletişim ve Diğer Haklar ....................................................................................................114 3.5. Açlık Grevleri ve Ölüm Orucu ......................................................................................................................123 4. ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ ............................................................................................................129 4.1. Gözaltı ve Tutuklamalar .................................................................................................................................132 4.1.1. Gözaltına Alınan Milletvekilleri, Belediye Başkanları, Belediye Meclis Üyeleri ve Muhtarlar .......132 -III- 4.1.1.1. Gözaltına Alınan Milletvekilleri ...........................................................................................132 4.1.1.2. Saldırıya Uğrayan Milletvekili ..............................................................................................132 4.1.1.3. Gözaltına Alınan Belediye Başkanları, Belediye Meclis Üyeleri ve Muhtarlar ..............133 4.1.2. Gözaltına Alınan Siyasi Parti ve Kurum Üye ve Yöneticileri .........................................................138 4.1.2.1. Gözaltına Alınan ve Tutuklanan HDP Üye ve Yöneticileri ............................................138 4.1.2.2. Gözaltına Alınan ve Tutuklanan DBP Üye ve Yöneticileri .............................................147 4.1.2.3. Gözaltına Alınan ve Tutuklanan ESP Üye ve Yöneticileri ..............................................148 4.1.2.4. Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Diğer Parti Üye ve Yöneticileri ...................................149 4.1.3. Gözaltına Alınan Dernek, Vakıf, Sendika, Meslek Örgütü, İnisiyatif ve Platform Üye ve Yöneticileri ..................................................................................................................................................150 4.1.4. Gözaltına Alınan Hak Savunucuları ..................................................................................................155 4.1.5. Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Diğer Kişiler .................................................................................156 4.2. Soruşturmalar ve Davalar ..............................................................................................................................170 4.2.1. Siyasi Parti Başkan/Eş Başkanları ve Yöneticileri, Milletvekilleri, Belediye Başkanları Hakkında Açılan Soruşturmalar ve Davalar ...............................................................................................170 4.2.1.1. Önceki Dönem Milletvekilleri Hakkında Açılmış Davalar ..............................................170 4.2.1.2. 27. Dönem Milletvekilleri Hakkında Açılmış Davalar, Soruşturmalar ve Fezlekeler .......173 4.2.1.2.1. Milletvekilleri Hakkında Açılmış Davalar ..................................................173