Symbole I Maskotki Olimpijskie Symbole I Maskotki Olimpijskie Symbole Imaskotki – Moimwnukom Elizie Iwitoldowi Maria Rotkiewicz

MARIA ROTKIEWICZ Symbole i maskotki olimpijskie Symbole i maskotki olimpijskie Symbole imaskotki – moimwnukom Elizie iWitoldowi Maria Rotkiewicz

Maria Rotkiewicz

Symbole i maskotki olimpijskie

Polski Komitet Olimpijski Warszawa 2016 4 www.grzeg.com.pl Agencja Reklamowo-Wydawnicza A.Grzegorczyk Projekt, DTP, druk: ISBN 978-83-7585-288-2 Wydanie IIpoprawione, rozszerzone © Copyright by Polski Komitet Olimpijski, Warszawa 2016 Polski Komitet Olimpijski Wydawca: Zdjęcie nastr. Images 21–©Getty Sikora,PKOl Szymon Zdjęcie naokładce: © www.otl-aicher-piktogramme.de © InternationalOlympicCommittee Zdjęcia emblematów maskotek, ipiktogramów ze zbiorów Szajowska Katarzyna Korekta: Deberny, Rabsztyn Grażyna Katarzyna Iwona Marcinkiewicz, II: Redakcja wydania Zuchora Krzysztof Rabsztyn, Grażyna Hądzelek, Garlej, Kajetan Magdalena I: Redakcja wydania pobudzający dorzeczy pięknych jako źródło piękna ijako czynnik Sport powinien być traktowany Pierre deCoubertin

5 6 Spis treści VII. VI. V. IV. III. II. I.

Bibliografi Tabele Podsumowanie Piktogramy olimpijskie olimpijskich igrzysk Emblematy olimpijskie Maskotki Flaga olimpijska Koła olimpijskie Motto olimpijskie Znaczenie symboliolimpijskich Wprowadzenie

114 107 105 77 57 21 17 15 13 11 9

7 8 (piktogramy) zawierają głęboko przemyślane treści; –letnieizimowe. olimpijskie ne sąigrzyska z historii, miastipaństw, folkloru organizowa- wktórych oraz muzyki wOlimpii,zkultury, sztuki, igrzysk żytnych do którejolimpijskiej, czerpie sięwiedzę zdziejów staro- XXXI deJaneiro OlimpiadywRio (2016). (2014)orazIgrzysk wSoczi Olimpijskich Zimowych Igrzysk XXII poprawione orazposzerzone osymboleimaskotki grafi naświeciezestawieniem ikono- dąc jednym zpierwszych bę- sięw2012roku, ukazała dotej pory po razpierwszy dy wznawia książkę olimpijskie. oraz maskotki Ich grafi świat poznał tradycję, kulturę ienergię deJanerio. Rio sięFestiwalodbywał Kulturowy, któremu cały dzięki XXXI Igrzysk Olimpiady okazji zmagań.Przy olimpijskich go, sąrównież inspiracjądlaaktualnierozgrywanych sportowe- emocjiipiękna taniec sąodzwierciedleniem malarstwo, rzeźba, zkulturą.Literatura, muzyka, sportu wten sposóbtradycje orazzwiązki ukazując wyrazu, prezentacji różnychności, sprzyjały form artystycznego Wprowadzenie Maskotki, emblematy (logotypy) i znaki grafi iznaki (logotypy) emblematy Maskotki, symboliki przedstawia znaczenie iwartości Książka XXXI Igrzysk Olimpia- zokazji Polski Komitet Olimpijski odstarożyt- począwszy olimpijskie, igrzyska Każde zostało Drugie książki wydanie olimpijskich. i igrzysk cznym obrazowaniem sąemblemat,piktogramy Symbole imaskotki olimpijskie , która , która czne olimpijskich. Stanowią miłąpamiątkęzigrzysk dzieciństwa. ją okres starszemu pokoleniuprzypomina- zabawek ifantastyki, światbaśni, ukazują –dzieciomimłodzieży maskotki we. wieku. Sąradościąludziw każdym lubimyWszyscy cze. Wzbogacają sztukęmałych kulturo- form iwartości w ichwybór. Pomysły iodkryw- symbolisązaskakujące zaangażowanie społeczeństwa go świataorazwielkie i wzorów, twórczość igrafi ukazują artystów propozycji starannie wyselekcjonowane ztysięcy maty (logotypy) ipiktogramy (logotypy) grafimaty (znaki fl sobą kółolimpijskich, fi gra- wyżej, silniej),znaki Citius-Altius-Fortius (szybciej, łacińskim go wchodzą również: wjęzyku motto igrzysk olimpijskie- skiego, ognia olimpijskiego, przyrzeczenia i konkurencje sportowe. onowe sięprogramjak poszerza dyscypliny olimpijski wzbogacasięonowe elementy,na igrzyska podobnie tradycję. posiadająca kilkudziesięcioletnią Zigrzysk krajów. wnich orazuczestniczących zacji iimprez sportowych czne i symbole plastyczne, takie jakpięćsplecionychczne isymbole plastyczne, takie ze Symbolika sportowa jestformą sportowa identyfi Symbolika W skład symboliki olimpijskiej obokhymnu olimpij- olimpijskiej symboliki W skład olimpijska, Najbardziej popularnajestsymbolika aga olimpijska, maskotki, emble- maskotki, aga olimpijska, ✸ czne). kacji organi- kacji ków zcałe-

9 10 WPROWADZENIE wydawnictwa imonografi wydawnictwa symboli. oraz geneza,rozwój iznaczenie tych iautorzy cy graficzne –ichpomysłodaw-bole plastyczne iznaki sym- flagazpięciomakołamiolimpijskimi, pijskie, W opracowaniu wykorzystano różnorodneW opracowaniu materiały: wykorzystano Przedmiotem są:motto tegoolim- wydawnictwa olim- e dotyczące igrzysk na pełnezilustrowanie naszego wydawnictwa. serdecznie dziękujemy. zaktóry Olimpijski, Pozwolił on Komitet Międzynarodowy namprzez przekazany emblematówplet ilustracjimaskotek, ipiktogramów, i informacje zinternetu. Szczególnie cenny jestkom- i Turystyki w Warszawie, czasopisma encyklopedie, Muzeum Sportu iruchuolimpijskiego, zbiory pijskich epoki lub okresu ikręgówspołecznych. lubokresu epoki stopień uogólnienia. duży symboli można uzyskać byćnie przestał terminem wieloznacznym. Zapomocą wyrazu „symbol” wróżnych używano znaczeniach. Idziś dany zdwóch części rozpoznawczy. przedmiot Później „sýmbolon” oznaczał skła- (wiązaćrazem); pierwotnie siędopromowania ideiolimpijskiej. oraz przyczyniło znaczniewzbogaciło oprawęsymboli olimpijskich igrzysk niżsłowocej elementów pisane. przekazu Wprowadzenie emocje. Symbole zawierają artystyczne nierazwię- biorcy nią, zapadajągłębokowświadomość, wzbudzająuod- nośnik nowoczesnej informacji; sąjegomyślą przewod- symbole, które stanowią wdobieobecnejspecyfi 1. Znaczenie symboli olimpijskich I. W. Kopaliński, Symbole są charakterystyczne dla określonej kultury, dlaokreślonej Symbole sącharakterystyczne b) przedmioty, wyobrażenia ma- pojęcia,czynności, a) konwencjonalneznaki (fl na: Symbole dzieląsięzazwyczaj Termin „symbol” pochodziodstarogreckiego słowa dlanich cechują charakterystyczne olimpijskie Igrzyska litery, cyfry, znaki matematyczne, chemiczne); litery, znaki znaki cyfry, jące „wspólny rytm”. Słownik symboli , Warszawa 1990,s. 7. a świat symboli żyje wnas a światsymboliżyje Żyjemy wświeciesymboli, agi, godło, herb, hymn, JeanChevalier¹ czny i fl należąkołaolimpijskie olimpijskich, wadzone doigrzysk w sporcie. wróżnychnował wprzyszłości dziedzinach,również ne bądźpisane. Ten trend będziecoraz bardziej domi- symbole, kodycoraz częściej zastępują słowo mówio- medycyny. aobecniestanowi symbolcałej Asklepiosa, lecznictwa podróżnej boga był wmitologii atrybutem greckiej wokół wążowinięty laski – symbolemchrześcijaństwa; pszczoła –symbolempracowitości; krzyż ności istraży; sowa jestsymbolemmądrości; pies–symbolemwier- dom –stanowi bezpieczeństwo; chlebisól–gościnę; które długądrogę przechodziły ewolucji; naprzykład: nych, sięztradycji, folkloru, baśni,mitu, wywodzących narodowa, godłopaństwowe) dosymboliuniwersal- tów wizualnych, (alfabet,pismo, odkrajowych fl rodowego rozgłosu. siędozdobywania nich międzyna- przez przyczyniając inwencjitwórczych artystów, iprojektantów, plastyków doprzedstawienia stanowi okazję naigrzyska z igrzysk ipiktogramy.gotypy) Proces różnych kreowania symboli ofi tach siedemdziesiątych XX wieku pojawiły sięnastępne Pierre olimpijskich deCoubertin. igrzysk żytnych W la- Ichpomysłodawcąaga olimpijska. był twórca nowo- cjalne symbole olimpijskie: maskotki, emblematy (lo- emblematy maskotki, cjalne symboleolimpijskie: Do pierwszych symboli,które zostały ofi Do pierwszych We współczesnej technice komputerowej znaki, Świat dookołanaspełenjestznaków, symboliiskró- cjalnie wpro- aga

11 12 ZNACZENIE SYMBOLI OLIMPIJSKICH olimpijskich; emblemat igrzysk przekazuje wformie przekazuje emblematigrzysk olimpijskich; olimpijskie. wstępu naigrzyska fi bowiem wpływy wielokrotnie tem komercyjnym –dochódzmaskotek przewyższa Sąrównież ważnym produk-nalną pamiątkęzigrzysk. dlawidzów miłąiorygi- rywalizacji, miątkę sportowej stanowią pa- uczucia.Dlaolimpijczyków i przyjazne Budząteż radosne igrzysk. –gospodarza rodę kraju które historię, odzwierciedlają tradycję, kulturę iprzy- sięróżnorodne treści, jakosymbolemkryją maskotką Pod olimpijskie. igrzyska inazwą formą, kolorystyką oneswoją uatrakcyjniają nych plastyków; artystów olimpijskich. igrzysk ły sięczęścią artystycznej oprawy tucji, mediów ifi resowanie organizatorów, zawodników, widzów, insty- stalerosnące zaobserwowano nimizainte- olimpijskich, naigrzyskach i piktogramy pojawiły sięporazpierwszy Logotypy (emblematy) stanowią istotną cechę igrzysk Logotypy stanowią istotną (emblematy) cechę igrzysk wybit- sąprojektowane przez Maskotki zazwyczaj (logotypy) emblematy maskotki, Od czasukiedy rm handlowych. Odczterdziestu latsta- nansowe zbiletów Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Międzynarodowy prawo iwyłączne wszelkie posiada doktórych olimpijskie, usankcjonowana w Olimpijskiej”„Karcie jakotzw. dobra mają znaczenie międzynarodowe. mentacji sportowej, wróżnych itp.; wydawnictwach wdoku- naobiektachsportowych, wykorzystywane kolejnychprzez Piktogramy organizatorów igrzysk. są nieznaczniezmienianegraficji sportowej. Bywają konkuren- dyscypliny czy rakterystyczny dlaokreślonej Piktogramy stanowią wyraźny symbol, cha- olimpijskie sięgają pradawnych, mitologicznych czasów ludzkości. zawodników;swojące sylwetki kreskowane tradycją pismaobrazkowego,szczególne znaki przedstawiają- olimpijskie. sięigrzyska odbywają wktórym i rokiem, miasta oraznazwą pięciomakołamiolimpijskimi pijskim: jestdodatkowo sygnowaneolimpijskich symbolemolim- z tradycją ikulturąmiasta, regionu logoigrzysk bądźkraju; znaku uczestnikom iwidzom związane różne wartości, Obecność symboli na igrzyskach olimpijskich jest jest olimpijskich Obecność symbolinaigrzyskach Piktogramy też ideogramami) –to (zwane sportowe cznie kom” ( wstydu przod- inieprzynieść etyki aby nie naruszyć sposób, wtaki innych, tym jednakpostępować przy w gdyHomer antycznej przeszłości, echa zgłębokiej wodnicwo uczniów. iwspółza--Fortius, podsumowując sportowy wysiłek Citius-Altius- słowa łacińskie te trzy nie wypowiedział spontanicz- w Arcueil, HenriDidonporaz pierwszy towych, zorganizowanych 7marca 1891roku wszkole czania nagród szkolnych zwycięzcom zawodów spor- W swoim przemówieniu, wygłoszonym podczaswrę- Byłdoskonałymmówcą. nawzorachoparł brytyjskich. szkolnej. Program wychowania fi ca XIXwiekuważny środek młodzieży wychowawczy sięsporcie koń- sprawności wodradzającym dostrzegł dzielnościifi męskiej zwolennik Jako wielki wArcueil, wpobliżuParyża. tor École Albert-le-Grand Henri Didon(1840-1900),dyrek-zakonu dominikanów ruchuolimpijskiego.żającą aspiracjenowożytnego Olimpijskiego, nawiązującą do antycznej tradycji iwyra- również ofi wyżej, silniej).Jestono sło Citius-Altius-Fortius (szybciej, II. Motto olimpijskie Iliadzie Można dopatrzyć się w tym apelu lub wezwaniu apelulubwezwaniu sięwtym Można dopatrzyć Autorem pedagogikaznodzieja mottajestfrancuski stanowi trójczłonoweMotto olimpijskie ha- łacińskie Iliada wołał: „Być walecznym od izawsze lepszym Komitetu cjalną dewiząMiędzynarodowego , księga VI, wiersz205-209). Citius-Altius-Fortius wszkolezycznego zycznej Wielkanocną w kościele katolickim pod wezwaniem pod wezwaniem wkościele katolickim Wielkanocną ne wrażenie. Pod wNiedzielę tego wpływem przeżycia nanimogrom- wywarł stej ceremonii otwarcia igrzysk, do słów Kostisa Palamása, wykonany podczasuroczy- Spyrosa kompozytora greckiego Samarasa olimpijski odrestaurowanym Hymn stadionie panatenajskim. Grecji –wbliskości króla rzędzie Giorgiosa I–na szym I OlimpiadywAtenach w1896roku izasiadał wpierw- ale winnejkolejnościCitius-Fortius-Altius. oraz nadyplomachpamiątkowych uczestników kongresu, Comité w1894roku International desJeuxOlympiques”) du MKOl numeruBiuletynu główku („Bulletin pierwszego Komitetu Olimpijskiego. Hasłoznalazłosięrównież wna- Altius-Fortius Międzynarodowego dewiząutworzonego słowa w1894roku Citius- Pierre uczynił ryżu deCoubertin 1891 roku wbiuletynie Athlétiques”.„Les Sports hasłoHenriegoDidona,izamieściłje14marca cytując szkolną wArcueil, sprawozdanie, zktórej napisałkrótkie patriotyzm. wspólne ideały iwielki długoletniaprzyjaźń, sło. iDidonałączyła Coubertina w swoich nato pismachpowoływał ha- sięwielokrotnie i wprowadził później doruchuolimpijskiego. Również Henri Didon był honorowym gościem Igrzysk Henri Didonbył honorowym gościemIgrzysk wPa- KongresuPodczas Olimpijskiego Konstytucyjnego Pierre został zaproszony deCoubertin nauroczystość Pierre (1863-1937) Dewizę tę deCoubertin zapożyczył

13 14 MOTTO OLIMPIJSKIE przez sport. przez dagogicznych wszkoleArcueil –wychowaniu uczniów HenriDidonmówił oswoichsportu, doświadczeniach pe- częściW trzeciej Kongresu, poświęconej problematyce erudycjąautorytetem, był ielokwencją HenriDidon. Kongresu. Jednym zgłównych referentów, górujących hasłoCitius-Altius-Fortius jakodewizę roku przyjęto krajów. wszystkich dzieży napostawęnarodów moralnąmło- iwpłyniekorzystnie siędobraterstwa dowego przyczyni ruchusportowego sportowców światapodczasnowegokanie międzynaro- IOlimpiadyNowożytnej. Uważał, że spot- z Igrzyskami porównał antyczne igrzyska wktórym mienne kazanie, św. Dionizego pło- (St.Denis)HenriDidonwygłosił Podczas wHawrze IIKongresu w1897 Olimpijskiego towarzyszy igrzyskom olimpijskim dodzisiaj. olimpijskim igrzyskom towarzyszy isiły. HasłoCitius-Altius-Fortius kości, wytrzymałości sięwzajemnie,prześcigając kolejnirekordziści szyb- sportowego. Kucałego światadoczynu niemudążą, świecie. apelzagrzewa młodzież Dziśten dźwięczny jebowiem olimpizmirozpowszechniłPrzyjął nacałym międzynarodowego ruchuolimpijskiego. Citius-Altius-Fortius zostały ofi wAntwerpii w1920roku słowa oliwną.OdIgrzysk łązką ga- projektów iozdobione artystycznie kółolimpijskich Pierre’awpisane przez w jedenzpierwszych deCoubertin Powodzenie oczekiwania. wszelkie przeszło dewizy Citius-Altius-Fortius zostały Słowa mottaolimpijskiego ✸ cjalnie uznanezamotto słowem olimpijskiego: olimpijskiego: później kołasymbolusłowa wpisałwzewnętrzne motta Pierre nych olimpijskich deCoubertin. igrzysk W dwalata zaprojektowałolimpijski w1912 roku inicjator nowożyt- tynentów świata,połączonych Symbol ideąolimpijską. Reprezentująstwo iuniwersalizm olimpijski. pięćkon- dole, zgodnie zprezentowaną powyżej kopiągrafi znajdująsięnagórze,i czerwone akołażółte izielonena regach (odlewego doprawego); czarne kołaniebieskie, umieszczone sąwdwóch kołaolimpijskie brzegami sze- czarnym, żółtym, zielonymskim, iczerwonym. Splecione lorach (wkolejnościodlewej strony doprawej): niebie- jednakowej średnicy, wko- zwanych kołamiolimpijskimi, III. Koła III. Koła olimpijskie Splecione koła olimpijskie symbolizują pokój, brater- Splecione kołaolimpijskie sięzpięciusplecionych składa kół Symbol olimpijski Altius i ozdobił artystycznie gałązką oliwną, gałązką iozdobił artystycznie Citius i Fortius , a dwa dolne koła połączył , adwadolne kołapołączył czną. czną. de Coubertin, pełniący funkcję sekretarza generalnego funkcjęsekretarza pełniący de Coubertin, Athlétiques), którego pomysłodawcą był również Pierre Atletycznych (UniondesSocietés Françaises desSports do emblematuUniiFrancuskich Towarzystw Sportów 20-leciaMKOlgres w1914roku. zokazji Ten projekt został przygotowany najubileuszowy kon- którą wieńczono olimpioników wantycznej Olimpii. Symbol kół olimpijskich miałpewnepodobieństwo Symbol kółolimpijskich COUBERTIN, Olympism , str. 595

15 16 KOŁA OLIMPIJSKIE tej idei. światadowłączenia krajów siędo chętą dlawszystkich ijestza- ideę międzynarodowego ruchu olimpijskiego – Coubertin emblemat”. prawdziwiei młodymiChinami.Oto międzynarodowy z nową fl sąsiadują Hiszpanii żółć węgierski; iczerwień włoski, belgijski, niemiecki, amerykański, angielski, francuski, i bielGrecji, trójkolor błękit iżółć Szwecji, Błękit wyjątku. narodówwionych bez reprezentuje wszystkich kolory (wliczając białetłofl jąć twórcze współzawodnictwo. Co więcej, tych sześć ści świata,oddanych igotowych przy- ideiolimpijskiej żółte, czarne, –reprezentuje zieloneiczerwone pięć czę- nentach. Pierre pisał: deCoubertin „Pięć kół–niebieskie, różnorodność napięciukonty- ikrajów społeczeństw ówczesnych narodowych fl tują podstawowe barwy, znajdujące sięnawszystkich fl wrazzbiałąbarwą pięciu kółolimpijskich motto: oraz łacińskie „Ludus pro Patria”. zawierałszeń dwasplecioneze sportowych) sobąkoła USFSA (która powstała stowarzy- zdwóch francuskich Unii wlatachdziewięćdziesiątych XIXwieku. Emblemat Obecnie –zgodniez założeniami Pierre´a de Koła stanowią emblematfl Logo USFSA z prywatnego archiwum K. Lennartz archiwum K. Logo USFSAzprywatnego ze starąJaponią iaustralijską, agą brazylijską symbol pięciu kół olimpijskich podkreśla podkreśla symbol pięciukółolimpijskich agi) kolorów wten sposóbzesta- agach świata, charakteryzują agach świata,charakteryzują agi Kolory olimpijskiej. agi reprezen- zwiastując rozpoczęcie XXIII Olimpiady.zwiastując Igrzysk stadionu. wieży Tam buchnąłogromnym płomieniem, anastępnie powędrowałsymbol olimpijski, na doczaszy moment iluminował przez Ogień efektowniepijskich. coraz wyżej, docierającdoemblematupięciukółolim- którą przez płomieńprzemieszczał się rurki, tu szklanej płonącąpochodniędowylo- na stadionie, przykładając Rafer Johnsondokonałiluminacjiznicza olimpijskiego w Los Angeles(1984)ostatnibiegaczsztafety ognia XXIII podczasceremonii Olimpiady otwarcia Igrzysk kład naprzy- olimpijskich; wczasieigrzysk tach sportowych i rok igrzysk. oraznumer igrzysk miasta–gospodarza niającą nazwę zdodatkową informacją olimpijskich uwzględ- igrzysk umieszczony jestrównież naemblematach (logotypach) Elementpięciukół olimpijskich. plakatach wszystkich taznajdujesięnaprawie symbolika roku. Odtej pory wLakePlacid w1932 Olimpijskich III Zimowych Igrzysk znakten widniał naofi Po razpierwszy kompozycyjny, olimpijskich. umieszczano naplakatach gólnych kółżadnemuzkontynentów. kolorów poszcze- nieprzypisuje Olimpijska Karta skich. olimpij- sportowców zcałegoświatapodczasigrzysk oraz symbolizujeuniępięciukontynentów ispotkanie działalnośćRuchuOlimpijskiego wyraża kół olimpijskich Symbol kół olimpijskich znajdujesiętakże naobiek-Symbol kółolimpijskich jakowyodrębnionyZnak kółolimpijskich, element MKOl ofi Olimpijska Karta że symbol cjalnie orzeka, cjalnym plakacie Fot. Szymon Sikora, PKOl nia zumieszczonymi naniejpięciomasplecionymi ze olimpijskimi. zigrzyskami związanych jestpodczaspublicznych imprez Używana olimpijskiej. jednościwspólnoty ijestwyrazem chu olimpijskiego IV. Flaga olimpijska Flagę olimpijską tworzy białepolebezobramowa- tworzy Flagę olimpijską stanowiFlaga symboluniwersalizmu ru- olimpijska rokości. Emblemat pięciu kół olimpijskich umieszczonyrokości. Emblematpięciukółolimpijskich sze- bliżej masztu.długościi2metry Flaga ma3metry zlewejw górnejczęści strony układu znajdujesięnaj- izielonym orazżółtym rze nadole. niebieski Krąg do prawej): czarnym iczerwonym niebieskim, nagó- wdwóch szeregachsobą kołamiolimpijskimi (odlewej

17 18 FLAGA OLIMPIJSKA

Fot. Szymon Sikora – PKOl kim Bon Marché się wpobliżu w Paryżu, mieszczącym kim krawiec- została wzakładzie awykonana de Coubertin, na fl a sześć kolorów fl tują pięćkontynentów, złączonych ideąolimpijską, narodami świata.Kolorowewszystkimi kołareprezen- ludźmi,abiel tłafl dzy jest centralnie. harmoniipanującej mię- Jestonoznaką Flagę olimpijską zaprojektowałFlagę olimpijską w 1913 roku Pierre agach państw świata.agach państw agi to barwy, które można odnaleźć Vancouver 2010 agi symbolizuje pokój pomiędzy agi symbolizujepokójpomiędzy Pierre’a deCoubertin. Qudinot,gdzieznajdowała sięposiadłośćbarona ulicy letnich i zimowych igrzysk olimpijskich. olimpijskich. letnich izimowych igrzysk ceremoniałusię nieodłącznym olimpijskiego atrybutem cia Igrzysk VII OlimpiadywAntwerpii w1920roku, stając łopotała nagłównym maszcie stadionupodczasotwar- go 18marca 1915roku. Komitetu Olimpijskie- DniaMiędzynarodowego z okazji miejscu wczasie Wystawy Powszechnej wSanFrancisco, igrzysk. wBerlinie.olimpiada bez Byłatodzenia pierwsza igrzysk plany, wszystkie jakrównieżczył możliwość przeprowa- wojnypierwszej światowej wsierpniu1914roku zniwe- VI OlimpiadywBerlinie1916roku. Jednakwybuch twierdzili fl ofi nowożytnej, uczestnicy podczasktórych ery olimpijskich owznowieniu igrzysk 20-lecia decyzji MKOl Sesja jubileuszoweXVI orazuroczystości zokazji wersytetu wParyżu (Université deParis) odbyła się 1914rokuW dniach13-23czerwca wamfi egipskich. igrzysk w Chatsby wAleksandriizokazji 1914roku podczasotwarcia stadionu 5 kwietnia wnichreprezentacjiczących narodowych. wersalnej fl myślCoubertinowi uni- wprowadzenia naigrzyskach w Londynie (1912)podsunęły (1908)iwSztokholmie dia, Czechy, Węgry) podczasceremonii otwarcia igrzysk tet Organizacyjny Igrzysk. Rytuał wniesienia fl Rytuał tet Organizacyjny Igrzysk. wyłonionych Komi- przez isportu, nych dziedzinkultury osiem jednakowoprzez ubranych wybitnych osóbzróż- horyzontalnej wniesionanastadionwpozycji czyście Konfl Podczas fl ceremonii otwarcia igrzysk fl whistorii igrzysk Po razpierwszy Rok później fl powiewać naIgrzyskach Flaga miałaporazpierwszy fl Po razpierwszy narodoweikty ujarzmionych państw (Finlan- agę olimpijską. agi, stanowiącej wspólny symboluczestni- agę eksponowano nahonorowym zaprezentowanoagę olimpijską aga olimpijska za- aga olimpijska aga zostaje uro- teatrze Uni- teatrze agi olimpij- cane za- cjalnie Fot. Szymon Sikora – PKOl go Komitetu Organizacyjnego Igrzysk. go Komitetu Organizacyjnego MKOl prezydenta iprzewodniczące- w towarzystwie ska, sięigrzy- odbywają wktórym państwa, głowy przybycia formacie. omniejszym pijskie Komitet Organizacyjny, licznefl sąwywieszone miejscach, zaktóre odpowiedzialnyoraz wszystkich jest wwiosce olimpijskiej naobiektacholimpijskich, pijskie, olimpijskich. igrzysk ipowiewa całyczastrwania nadnimprzez skiego główny masztfl Następnie fl państwa. narodowej, głowę przez tużpootwarciu igrzysk muzyki tradycyjnej dźwiękach sięprzy nastadionodbywa skiej Ceremonia zamknięcia igrzysk rozpoczyna sięod rozpoczyna Ceremonia igrzysk zamknięcia olim- igrzyska czasiewmieścieorganizującym W tym hymnu olimpij- dźwiękach przy agowy aga zostaje powoli wciągnięta na agi olim- Pekin 2008 talnym poza stadion. osiem osóbwpołożeniu jejprzez i wyniesienie horyzon- fl we) igrzysk. wceremonii uczestniczyć zamknięcia zawodnicy, by wspólnie (bezpodziałuna grupy narodo- w Atenach w1896roku. Następnie nastadionwchodzą p.n.e. –393r. nowożytnej IOlimpiady ery n.e.) iIgrzysk antycznychnowi nawiązanie doigrzysk wOlimpii(776r. jest fl zfl rąży iustawiają sięwokół podium.Cho- wigrzyskach czących wchodzą chorążowie uczestni- ze sztandaramipaństw fl hymnu olimpijskiego dźwiękach przy agi olimpijskiej aga wciągana jestnamaszt.Następnie nastadion Głównym momentem jestopuszczenie uroczystości ijego Rozlega sięhymn igrzysk, gospodarza kraju, aga Grecji igrany jesthymn grecki. Ten sta- rytuał agą Grecji pochód. otwiera Namasztwciągana

19 20 FLAGA OLIMPIJSKA gaśnie zniczolimpijski. fanfar dźwiękach lata.Przy zacztery świata naspotkanie izapraszamłodzież olimpijskie igrzyska zamyka czyście anastępnie MKOl, prezydent uro- który nego Igrzysk, narodowa. iwciąganatego państwa zostaje namasztjegofl fl od fl sąmniejsze ajejwymiary kółolimpijskich, w barwach nadrzewcuFlaga posiadaobramowanie olimpijska burmistrzowi miastaorganizatora następnych igrzysk. towi lata MKOl, nacztery aten zkoleidajejąwdepozyt prezyden- przekazuje igrzysk miastagospodarza mistrz wniesiona zostaje fl Równocześniezatora następnych olimpijskich. igrzysk MKOl prezydent miastaorgani- orazburmistrz igrzysk, darzeń, odbywających siępodpatronatem odbywających darzeń, MKOl, jakna się te imprezy. Powiewa wy- także podczaswszystkich odbywają wktórych nabudynkach, bywa Wywieszana MKOl. uroczystościom i sesjomMKOl orazważniejszym olimpijskich. torom letnich igrzysk jestkolejnym miastom organiza- przekazywana z Seulu XXIV Olimpiady.ną podczasIgrzysk Odtego czasufl jedwabiuiprzekaza- zkoreańskiego uszytą olimpijską, olimpijskich. w czasiezimowych igrzysk jesttylko Używana Olimpijskich. VI Zimowych Igrzysk zaną MKOl miastapodczasotwarcia burmistrza przez agowym stadionu. agowym Po grany jejprzekazaniu jesthymn W 1952roku Osloufundowało nową fl Przemawia Komitetu Organizacyj- przewodniczący Na podiumwchodzą: miastagospodarza burmistrz Flaga olimpijska towarzyszy również kongresom towarzyszy Flaga olimpijska W 1988roku miasto ofi Seul agi olimpijskiej powiewającej agi nagłównym olimpijskiej maszcie aga olimpijska nadrzewcu, którąaga olimpijska bur- arowało MKOl nową fl agę, przeka- agę, agę aga aga ła przekazana do Muzeum Olimpijskiego wLozannie. doMuzeum Olimpijskiego ła przekazana wokół stadionuwAntwerpii. Flagaolimpijskich tazosta- ta jestdużo większa,leczprawdopodobnie jednazfl powiewająca nagłównympijska maszcie stadionu, gdyż żeświadczyło, niemogłato być fl oryginalna MKOl 135,5cmx94cm,co HaigPrieste, miaławymiary Z ofi 2001roku. później 19kwietnia miesięcy w kilka XXVII Olimpiady.gości podczasotwarcia Igrzysk Zmarł MKOl. Następnie HaigPrieste był jednym zhonorowych do rąkAntonio Samarancha,ówczesnego prezydenta fl zwrot gdzie nastąpiłuroczysty igrzyskami, przed doSydney tuż ku itrudnościwporuszaniusięprzybył lat. Sprawa nabrałarozgłosu. HaigPrieste mimowie- i ukradł fl i ukradł dowolnym na100mstylem stą wpływaniu –namaszt medali- –złotym wrazzDukeKahanamoku się wnocy wspiął dowody zwieży wskokach medalu olimpijskiego dowemu Komitetowi Olimpijskiemu. Międzynaro- w Antwerpii (1920), którą pragnie zwrócić fl niu pierwszej HaigPrieste –jestwposiada- –Amerykanin olimpijski wówczaswiadomość, że najstarszy 103-letnimedalista XXVII Olimpiady wSydney, pojawiła sięsensacyjna pijskiej wOlimpii,naPeloponezie.pijskiej Olim- Akademii nasesjachMiędzynarodowej przykład Sprawę kradzieży fl Sprawę kradzieży Haig Prieste przyznał się, żeHaig Prieste pozdobyciu przyznał brązowego Igrzyskami przed miesięcy W roku 2000,nakilka że fl wynika, cjalnego raportu która uniegoaż80 przeleżała agę olimpijską, zIgrzysk agiVII Olimpiady olimpijskiej analizie.agi poddanodokładnej ✸ aga, którą zwrócił aga olim- aga agi ag to drobiazg, który kryje wiele tajemnic. to drobiazg, kryje który lają uzawodników wiarę wjejmagiczną moc. Maskotka nienia wczasiezawodów. napięcia stanustartowego, osłabienieuczuciaosamot- cą nacelu zmniejszenie lękusytuacyjnego, złagodzenie wodników zaswoistą metodę autopsychoterapii, mają- czajenie, przejaw ekstrawagancji. przyzwy- wśrodowiskuobyczaj sportowym, panujący maskotek sązróżnicowane: osoby, prezent odbliskiej posiadania Motywy koszulki). nego stroju: czapeczki, kowy, (ozdoby użytkowe przedmioty lubczęści ulubio- pod- muszelki, postaciezbajek),kamyki, osiołki, pieski, pluszowe (misie, słonie, kotki, zwierzątka zabawek: lalki, ocharakterze dziecięcych sąprzedmioty maskotkami ocenie sędziów.podlega subiektywnej wymiernych, efekt ćwiczenia wktórych wykonania nie- i dyscypliny sportowej, alenajczęściej wsportach wodniczek, jakizawodników, niezależnieodwieku zapewnić zawodnikom szczęście izwycięstwo. giczną moc. miała Ichobecnośćnaarenach sportowych ste, sobie, wichma- wierząc które zawodnicynosiliprzy osobi- znichbyłystych XX maskotki wieku. Pierwszymi V. Maskotki olimpijskie Sukcesy osiągane sportowe „dzięki” maskotce utrwa- Posiadanie wielu za- uważanejestprzez maskotki Najczęściej Różnorodność maskotek jestolbrzymia. pojawiła się zarówno namaskotki Moda wśród za- pojawiłyW sporcie sięwlatachdwudzie- maskotki

© Getty Images ną mocmaskotek nabrałatajemniczego wymiaru. imarketingu, awiarawmagicz- ności, wizjiartystycznej zrobiły zawrotnąskich podwzględempopular- karierę urwisów.wadiackich dwie towarzyszyły był rezolutnymaskotką „Willie”, aw1974roku piłkarzom światawpiłce nożnejNa mistrzostwach w1966roku (wpiłce wgrach nożnej). drużyny sportowych cza przez wał do wioski olimpijskiej podczas Igrzysk XOlimpiady podczas Igrzysk olimpijskiej wał do wioski „Smoky”, przywędro- czarny który żywy, terier szkocki, Kiedy maskotki pojawiły się na igrzyskach olimpij- pojawiły sięnaigrzyskach maskotki Kiedy zostałyzwłasz- sportowe spopularyzowane Maskotki Pierwszą nieofi Pierwszą maskotki: maskotki: „Tips i Taps” za- owyglądzie był olimpijską cjalną maskotką

21 22 MASKOTKI OLIMPIJSKIE której twórcami byli Eduardo Terrazas i Lance Wyman. byław Meksyku stylizowana białagołębica „Paloma”, pamiątkowych.przedmiotach szach, ofi znajdowały sięnaafi z symboliMeksyku. Ich wizerunki kowej mieścieMajów, piramidziezChichénItza¹, jednym wzorowany nakształcietronu schod- wprekolumbijskiej go godłaMeksyku, oraz bezimienny czerwony jaguar, quetzala–święte- rysunku tradycyjnego na motywach sombrero nagłowie, „Pico” oparty –sympatyczny ptak, ki: „Juanito” wdużym –zabawny chłopiecmeksykański nieofi towarzyszyły 1968 olimpijczykom «What isit»?” (Co to jest?). można rzec,osoba anizwierzątko, że było to pierwsze nych, sięwówczas wyraziła omaskotce: „To niebyła Michele Verdier, dyrektor MKOl doprojektów specjal- narodowe Francji: białe, iciemnobłękitne. czerwone zjeżdżać). szybko – czyli „Schuss” ubrany był wbarwy znane jestokreślenie polskim (w języku „szusować” pędzienarciarza –stądimię jącego w dużym „Schuss” zjeżdża- me Lafargue. przypominała Sylwetkamaskotki o imieniu „Schuss”, według pomysłu wykonana mada- narciarza, zgłową wkształcieglobusa, na kukiełka w Grenoble w1968roku pojawiła sięstylizowa- Podczas Olimpijskich maskotki. XZimowych Igrzysk siątych XX wieku, wprowadzono kolejnenieofi inapisem ciu kółolimpijskich „Mascot”. zemblematem pię- białapelerynka przykrywała grzbiet łapy,krótkie ogon.Jego ipodwinięty sterczące uszy skotkę. Pies sierść, miałciemnąkręconą długi tułów, (1932) izostał sportowców przez namaszczony nama- 1. zokoło –ruiny Jukatan, miastaMajów wMeksyku,Chichén Itza napółwyspie IX wieku; zabytek przedmiotów zbogatą zawartością artystycznych. Symbolem światowego pokojuna igrzyskach wrokuPodczas XIXOlimpiadywMeksyku Igrzysk Znacznie później, bodopiero wlatachsześćdzie- iróżnychcjalnych olimpijskich publikacjach cjalne maskot- cjalne cjalne - rze. Zjawiają się podczasceremonii otwarcia izamknięcia narowe- inanartach, jeżdżą nałyżwach pływają, skaczą, biegną, Awięc maskotki olimpijskich. nych naigrzyskach ikonkurencjach rozgrywa- dyscyplinach we wszystkich przedstawiane, wformie rysunkowej, zwłaszcza niemal dzo je są „usportowiono”; latmaskotki odkilkunastu skich. olimpij- miast iwybitnychwydarzeń ludzibądźigrzysk siadają imiona,które nawiązują dolegend, skojarzeń, z talentem ipomysłowością ichtwórców. po- Maskotki wszystkim aprzede nu lubmiastaorganizatora igrzysk, regio- na ogółwiąże sięztradycją, folklorem, przyrodą puterową. zmaskotek jestinnainiepowtarzalna; Każda nowoczesną przez zmu bądźwykreowane grafi ce ucieleśnieniebajkowej abstrakcjizelementamikomi- stanowią- maskotki, wymyślali coraz bardziej wyszukane kulturowe ce dziedzictwo Zbiegiem kraju. czasuartyści skie”. Później pojawiły reprezentują- siępostacie ludzkie, wten sposóbpowstałolub kraju; jużcałe olimpij- „zoo dladanegoregionu charakterystyczne lubptaki rzęta –jednalubkilka. maskotki atrakcyjne pojawiają sięróżnorodne olimpijskich igrzyskach wych psów wBawarii. „Waldi”, reprezentował który najbardziej popularnąrasę wabiącego się –jamnika, cjalną maskotkęolimpijską ofi zaproponowaliw 1972roku. jakopierwszą Niemcy XX OlimpiadywMonachium swój projekt naIgrzyskach zrealizowali byli Niemcy, olimpijskiej którzy symboliki gołębi podczasceremonii otwarcia igrzysk. białychdo tego symbolubyło wypuszczenie 10tysięcy nym tlewidniałpodpis: „La Paloma delaPaz”. Nawiązaniem naczar- pokoju).Pod białejgołębicy wizerunkiem (Igrzyska Reprezentowała hasłoigrzysk: „Los juegosdelaPaz” Wraz zpopytem irozwojem produkcji maskotek bar- Początkowo zwie- wyobrażały olimpijskie maskotki kolejnych letnichizimo- nawszystkich Od tej pory Inicjatorami wprowadzeniaInicjatorami ofi cjalnych maskotek do kękom- - Charles’a fragment Chivota. ztekstu Oto francuskiego: Audrana (1840-1901)dotekstu Alfreda DuruiHenriego pt. 1880 roku aktach komicznejwtrzech wParyżu operetki ten został wprowadzony powystawieniu 28grudnia czarnoksiężnik). Dopowszechnego stosowania termin „mascoto” (amulet,talizman)bądź „masco” (czarodziej, „mascotte”, awłaściwiezdialektuprowansalskiego od w roku 2016swoje 44.urodziny. ria ofi stały sięichczęścią. Tak sięodroku 1972histo- toczy paraolimpijskich, iigrzysk olimpijskich igrzysk symboliki ny. Odlatsiedemdziesiątych XX wiekuweszły nastałedo zapewniająsukces komercyj- organizatorai kraj igrzysk, myślżają oryginalną (hasło, promują przesłanie), miasto wyra- ideiolimpijskiej, nałym sposobemprzekazywania duże znaczenie, gdyżsąonedosko- przywiązuje igrzysk cza dzieci;budząmiłewspomnienia. miliony sąsympatiąprzez ludzi,zwłasz- Otaczane skotek. Występują pojedynczo, ma- wparachalbogrupie kilku wczasiezawodów obiektach olimpijskich sportowych. isąobecnena spacerują powiosce olimpijskiej igrzysk, Słowo „maskotka” francuskiego pochodzizjęzyka Do wyboru maskotki komitet organizacyjny każdych maskotki Do wyboru La Mascotte cjalnych które maskotek obchodzą olimpijskich, Heureux celui que leciel dote d`une Mascotte Sont deMascottes, mes amis. Ces envoyés du paradis francuskiego kompozytora Edmonda kompozytora francuskiego ✸ czono na język angielski pt. angielski czono najęzyk Operetkę sięsławą przetłuma- dokońcażycia. cieszył La Mascotte słowoi spopularyzowała „mascotte”. szczęście, miałaogromnekomo przynosiła powodzenie wkostiumiescenicznym. Biżuteria, która rze- artystki ką tematem wieluanegdot. sąteż Maskotki irozwoju cywilizacji. postępu wiedzy człowiekowizłożonego towarzyszącego mimo zjawiska, tego dotyczących znajdujesięsporo publikacji nictwie pomyślność, szczęście,przynieść sukces. W piśmien- wiącą talizmanowłaściwościach magicznych, mającą stano- lubrzecz sięosobę, określa zwierzątko maskotką formie ściej wjegofrancuskiej „mascotte”. jednaknajczę- encyklopedycznych, ków iwydawnictw szczęście. Słowo później doinnych to przeniknęło języ- przynoszące osobęlubzwierzę przedmiot, jakiś jący termin oznacza- angielskiego w ten sposóbdojęzyka specyfi ce La Mascotte W ostatnichdwudziestulatachXIXwiekuoperetkę Współczesne informują, że hasłaencyklopedyczne sukcesWielki madameGrizier-Montbazon woperet- W tłumaczeniu na język polski fragment ten brzmi: polski W tłumaczeniu najęzyk cznej biżuterii – bransoletki z wisiorkiem –fi zwisiorkiem cznejbiżuterii –bransoletki szczęśliwy jest ten, kogo niebo obdarza maskotką. są maskotkami, moimi przyjaciółmi, Ci wysłannicy raju wystawiano 1700razy, aEdmondAudran skłonił francuskich jubilerów dowyrobu francuskich skłonił The Mascot , wprowadzając gur-

23 24 © International Olympic Committee czący Komitetu Organizacyjnego Igrzysk w Monachium, wMonachium, Igrzysk Komitetu Organizacyjnego czący długowłose iszorstkowłose o maścirdzawej lub czarnej. i długie uszy. Hodowane sąróżne krótkowłose, odmiany: cowate łapy, ciało, krótkie klinowaty, wydłużony pysk znorbądźjakopsypokojowe.rzyny długie wal- Mają posokowców, zwie- głównie dowypłaszania używanych jamników.cy początku latsiedemdziesiątych XX wiekuokoło35tysię- w Bawarii. Obliczono, że wsamym było Monachium na w1972roku. wMonachium nek pojawił sięnaigrzyskach MKOlprzez był stylizowany którego pies–jamnik, wizeru- Maskotka Igrzysk XX OlimpiadywMonachium(1972) MASKOTKI LETNICHIGRZYSK OLIMPIJSKICH Pomysłodawcą był maskotki Willi Daume, przewodni- to rasamałych psówJamniki myśliwskich zgrupy należądonajbardziej popularnejrasypsów Jamniki ofi Pierwszą zatwierdzoną olimpijską cjalną maskotką „Waldi” symbolizował radośćiwesołość. Barwny zpięciukółolimpijskich. barw wały dotrzech łąkipól. –koloralpejskich i żółty nawiązy- Trzy kolory niebailustrzanych jezior, –błękit niebieski azielony Bawarii: krajobraz miałyodzwierciedlać jamnika Barwy byłyi ciemniejszy. kolorowe. Również ogoniuszy pysk, zkolorów każdy miałdwaodcienie–jaśniejszy czym zielonejiżółtej, niebieskiej, pastelowych przy barwach: stiku. Tułów zdobiły pionowe maskotki pasywtrzech kowany wróżnych formach irozmiarach zpluszuipla- upór izwinność. nieodzowne odporność, wytrwałość, usportowców: żeskotkę tłumaczono psytej tym, rasyposiadającechy miałpsatej rasywdomu. który nama- Wybór jamnika a później także na igrzyskach paraolimpijskich. paraolimpijskich. a później także na igrzyskach letnich izimowych, nanastępnychpijskich igrzyskach zaakceptowane MKOl przez jakojedenzsymboli olim- zostały ofi że maskotki otym, przesądziły sowy orazwformie breloczków, koszulkach kach, wisiorków itp. Wizerunek umieszczono naafi jamnika imieniu:Cherievon Birkenhof.jamnik odźwięcznym rudy, –84-dniowy długowłosya modelemmaskotki Twórcą grafi był monachijski maskotki wabiłsię Jamnik maskotka „Waldi” izostał wyprodu- Duży popyt na maskotkę igrzysk ijejsukces fi popyt namaskotkę igrzysk Duży zrobiła zawrotną komercyjną. Maskotka karierę Pies jamnik „Waldi” sah pocztów- szach, Aicher,k Otl cjalnie nan-

25 26 MASKOTKI OLIMPIJSKIE tym łuskami; między palcamimabłonępławną. między łuskami; tym tułów ze spłaszczonymposiada duży ogonem,pokry- Obecnie bóbrjestustawowo chronionym gryzoniem; wdawnych jakolekarstwo wiekach. i sadła,używanego zębami.futra Dostarczałyktóre pięknego ścinająostrymi wodnych gałęzieipniedrzew, domków wykorzystują misternychgórami bobrowymi. swych Dobudowy na- doścignionymi tamiżeremi, zwanych budowniczymi –Kingston”. regat żeglarskich skich się wherbieMontrealu, atakże wherbiemiastaolimpij- znajduje narodowych Kanady. tego Sylwetka zwierzątka tak uzasadniałten wybór: „Bóbr jestjednym zsymboli Olimpijskich, Igrzysk Komitetu Organizacyjnego niczący RogerRousseau, przewod- olimpijską. cjalną maskotką Olimpiady wMontrealu witałbóbr „Amik”, ofi będący Maskotka Igrzysk XXI OlimpiadywMontrealu (1976) niegdyś tereny północnej Ameryki w pobliżu rzeki wpobliżurzeki niegdyś tereny północnejAmeryki Algonquian), wdialekcie Ojibwa, zamieszkujących grupy (Algonquin, etnicznej Algonkinów diańskich rem. „Amik” plemionin- bobrawjęzyku jestnazwą Północnej.ważną działalnośćgospodarczą Ameryki Kanady, gdyżhandeljegofutrem stanowił wówczas siędorozwoju ekonomicznego przyczynił kanadyjski bóbr laty iAmeryce. Przedw Kanadzie kilkudziesięciu ( bobra kanadyjskiego Wyróżnia ( siębobraeuropejskiego wzalesionych wód; pobrzeżach żyją sąnie- Bobry XXI naIgrzyska Sportowców przybyłych z92krajów Bóbr związany był też blisko z kanadyjskim folklo- był teżBóbr związany bliskozkanadyjskim Castor canadensis Castor fi ber ), żyjącego ), żyjącego ) oraz -

© International Olympic Committee 1. przy medalachwręczanych olimpijskim. przy zwycięzcom dowstążek nawiązywała z pięciomakołamiolimpijskimi bobra nagrzbiecie szarfa czerwona olimpijskie; ska inarodową,towała historię azarazem lokalną igrzy- która reprezen- maskotką, Amikbył pierwszą pijski. zdobiła też afi Maskotka montrealskich. igrzysk widniałemblemat(logo) wonym naktórym paskiem, Amik miałciemnobrązową ibył przepasany barwę czer- Guy St.Arnaud, Yvon Laroche, Pierre Yves Pelletier. i pracowitości. Bóbr jestpowszechnie uważany zawzór cierpliwości świata. sięróżnymi ludziposługujących przez językami że jestonozarówno proste, jakiłatwe dowymówienia uważał, Olimpijskich Komitet Organizacyjny Igrzysk ki, Akceptując imię Ottawy¹. „Amik” dlabobrajakomaskot- Jest to najbardziej rozpowszechniona „rodzina językowa” wśród tubyl- tych plemion opierasię narówności, solidarnościimatriarchacie. Delaware, Fox, Iroquois, Ojibwa, Shawnee iinne. Organizacja społeczna Arapahó, (około20plemion): Abenaki, ców Blackfoot, Kanady Cheyenne, Twórcami maskotki byli trzej plastycy kanadyjscy: Twórcami kanadyjscy: byli plastycy trzej maskotki Bóbr „Amik” Bóbr sz olim- sz tami, ale największą aprobatą cieszył się niedźwiadek. sięniedźwiadek. tami, ale największą aprobatą cieszył Sportu”. Głosowano zalisem, jeleniemiinnymi zwierzę- pt. „W świeciezwierząt” orazczytelników „Sowieckiego widzów telewizji popularnegoprogramucy radzieckiej symbolem Związku Radzieckiego. uosobienie odwagi isiły. były narodowym Niedźwiedzie jako niedźwiedzia ludowych często występujemotyw się ztradycją starorosyjską; wopowieściach ilegendach Toptygin. tę. Potapycz Michaił Pełne brzmiało: imięmaskotki atle- Swoją przypominał kółek olimpijskich. sylwetką stanowiło którego pięćkolorowym klamerkę paskiem, usposobieniu. Jegobeżowy przepasany brzuszek był brunatny niedźwiadek puchaty „Misza” oradosnym Maskotka Igrzysk XXII OlimpiadywMoskwie (1980) W wyborze maskotki igrzysk uczestniczyło 40tysię- uczestniczyło igrzysk maskotki W wyborze wiązał namaskotkę olimpijską Wybór niedźwiadka był XXII OlimpiadywMoskwie Igrzysk Maskotką

© International Olympic Committee się również wielkim powodzeniem.się również wielkim ka „Wigri”, icieszyła która stałasię talizmanem żeglarzy „Miszy” nieofi amerykański. wLos Angeles– szając nakolejneigrzyska „Sam” –orzeł żegnał zawodników iwidzów, aobok niegostał, zapra- ogromny nazielonymje, wizerunek utworzyła tle. maskotki stadionu,torów ubranawróżnokolorowe natrybunie stro- XXII Olimpiady młodzieżjednegozsek-nii otwarcia Igrzysk z Grecji doZwiązku Podczas dotarła Radzieckiego. ceremo- wpowitaniu kiedy sztafety olimpijskiej, Uczestniczył dzie rakiety „Sojuz” poleciałnastacjękosmiczną „Salut 6”. oraznaproduktach handlowych. stemplem igrzysk, pocztowych, kasowanychniała naznaczkach specjalnym także wystąpiła wfi Maskotka zdanie: wydawała dźwięczne maskotka „Życzę sukcesu”. ny, drewna orazmetalu. szkła, Zanaciśnięciempluszowa a także uprawiał narciarstwo. W latachmłodości grał wkoszykówkę, Wiktor Czyżykow były eksponowane wBolonii,Bratysławie iHelsinkach. w walce opokój”. dladzieci Jegoilustracjewksiążkach mi został nagród laureatem nawystawie pt. kilku „Satyra setki szkiców niedź szkiców setki Zanim Zwierzęta były jegoulubionym tematem ilustracyjnym. sta plastyk Wiktor ilustrator Czyżykow, książek dladzieci. wiony jako maskotka Igrz wiony jakomaskotka 19 grudnia 1977roku „Misza” zostałofi W mieście regat żeglarskich w W mieścieregat żeglarskich Tallinie obok królowała XXIIPodczas Olimpiady Igrzysk zamknięcia „Misza” „Misza” był został wykonany zpluszu,Miś plastiku, gumy, porcela- Twórcą arty- był moskiewski sympatycznej maskotki się „Misza” cjalna maskotka –mała,sympatyczna focz- cjalna maskotka pierwszą maskotką wkosmosie;napokła- maskotką pierwszą Niedźwiadek „Misza”Niedźwiadek narodził, aut wiadka. Przwiadka. ysk XXII Olimpiady. lmie animowanym iwid- ed igrzyskami olimpijski- ed igrzyskami or przez pół roku kreślił kreślił półroku or przez cjalnie przedsta-

27 MASKOTKI LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 28 MASKOTKI OLIMPIJSKIE Igrzyskach Olimpijskich wLos Angeles, 83złote. Olimpijskich wtym Igrzyskach zdobyli aż174medale na boAmerykanie niosła skutek, te medaleolimpijskie. od- Widocznie zachętamaskotki ozło- sportowej dowalki zawodników amerykańskich na tużurku: „Go for hasło to theGold”; miałoinspirować zfl olimpijskich dium zwycięzców po- bądźstojącego nanajwyższym chodnią olimpijską Przedstawiano go najczęściej uniesionąpo- zwysoko ustępliwość, waleczność, pewnośćsiebieiodwagę. z ptaków symbolizowała drapieżnych. nie- Maskotka wyżej, silniej). motta:Citius-Altius-Fortius (szybciej, ści olimpijskiego patriotyczny motyw,-niebieski alerównież wwarto- prążki. „Sam” wczerwono-biało- sięnietylko wpisywał również zdobiła wbiało-czerwone dużamuszka, Szyję w brązowy strój, spodktórego wychylał siębiałyogon. Ubrany był widniałopięćkółolimpijskich. którym na otokiem, pasy zniebieskim w biało-czerwone Nagłowie miałcylinder Wujazamiast skrzydeł. Sama isymbolnarodowy USA. bienie patriotyzmu chy charakterystyczne „Wuja Sama” (UncleSam)–uoso- ofi – godłonarodowe na Stanów Zjednoczonych Ameryki studio Walt orła wykreował DisneyProductions. Artysta ogonie. około 1metra,obrązowo-płowym ibiałym upierzeniu Haliaeetus leucocephalus (zool.zawodników iwidzów bielikamerykański orzeł Maskotka Igrzysk XXIII OlimpiadywLos Angeles (1984) cjalną maskotkę igrzysk, wykorzystując imięorazce- wykorzystując cjalną maskotkęigrzysk, Orzeł Orzeł „Sam” był radosnąimitacjąnajpotężniejszego Orzeł „Sam” był postaciąkreskówkową zrękami Twórcą Moore, awykonawcą był Robert maskotki XXIII OlimpiadywLos Angeleszapraszał Na Igrzyska ), ptakdrapieżny długości agą USAinapisem lionów dolarów. 200mi- Za10 milionów maskotekzłote uzyskano jajka. chętnie sięfotografowali igrzysk. zdużąmaskotką olimpijczycy iobiektachsportowych; wiosce olimpijskiej duży również wczasieigrzysk „Sam” spacerował po wzdłużrzającej iwszerz Stany Zjednoczone Ameryki; wiał sięnatrasiesztafety ognia olimpijskiego, przemie- cjalistycznych, ZSRR. zwłaszcza sięjednakdo tego również so- bojkotkrajów Przyczynił

Orzeł Orzeł „Sam” sięrównież znoszącym ptakiem okazał Sam”„Żywy jeszcze rozpoczęciem przed poja- igrzysk © International Olympic Committee Orzeł amerykański Orzeł amerykański „Sam” i nieustępliwie. cicho, szybko koty: dzikie w sposób, charakteryzuje jaki Reprezentanciolimpijskich. Korei mieliwygrywać wzdobywaniu laurównadto pomócKoreańczykom właśniebył ludzi.Itaki przyjaciel „Hodori”. po- Miał ale legendach,jednakniejakodrapieżnik, ańskich w czarnepręgi. Zwierzę to występuje wwielu kore- ny kotów (długoścido3m)omaściżółtawordzawej (zool.tycki –symbolodwagi, siłyi waleczności. grysek Tygrys azja- pozycji. maskotkęnadesłano 4344pro- wyłonić konkurs mający Na stanowiły przemyślane dobrze symboliki. elementy słabo znanejwEuropie. jakilogo Zarówno maskotka, narodowego zbliżenia, czerpaną ztradycji koreańskiej, gólnie mocnozaangażował sięwsymbolikęmiędzy- Maskotka Igrzysk XXIV (1988) OlimpiadywSeulu Maskotką igrzysk był młody, igrzysk zaufaniety- Maskotką budzący XXIVKomitet Olimpiadyszcze- Organizacyjny Igrzysk

© International Olympic Committee Panthera tigris ) jest drapieżnikiem zrodzi- ) jestdrapieżnikiem „Hosuni” („suni” pokoreańsku oznacza „dziewczynka”). nieofi „Hodori”tygryska Obok sportowych. strację naobiektach iurządzeniach stanowił ilu- sportowych, dyscyplinach we wszystkich tach sportowych. Wykreowany wpostaciolimpijczyka zawodników naobiek- iwczasierywalizacji olimpijskiej wwiosce podczasceremonii otwarcia igrzysk, pijskim lokomocji;był nastadionieolim- iśrodkach pamiątkach znaklitery chu głową tworzył „S” –jak „Seul”. ru- przy tygryska sznurekZwisający kapelusza ze środka skami”. Sang-mosymbolizował również miasto igrzysk. „cieszmy się wspólną zabawą, cieszmy sięrazem igrzy- co oznaczało społecznośćolimpijską, międzynarodową nosił ten symboliczny gestouniwersalnym znaczeniu na ipublicznośćdo wspólnej zabawy.zyków „Hodori” prze- sznura, którym „zagarnia”, lassem,aktorów, niczym mu- wirowanie zamaszyste głową, wykonuje nia ikręcąc wbieganazakończenie przedstawie- właśnie kapeluszu teatru ludowegoreańskiego „kwanno”. Tancerz wtakim nym pośrodku, zwany „Sang-mo” –znany ztradycji ko- przymocowa- zdługim sznurkiem, kapelusz okrągły anagłowie mały kę zpięciomakołamiolimpijskimi, miałzawieszoną wstąż- Naszyi jak ikulturę olimpijską. izabawę. usposobieniu symbolizował przyjaźń ołagodnym tygrysek iserdecznym Radosny koreański zagencjiDesign Park. Hyuna stał wykreowany Kima przez zo- maskotki Rysunek Igrzysk. Komitetu Organizacyjnego napłynęłydo z2295propozycji, jakie zostało wybrane ki maskot- to popularne zdrobnienieImię imionmęskich. znaczy „mały tygrys”: „ho” od „horangi” (kor. a tygrys), „dori” „Hodori” produktach, był wszędzie –nawszystkich „Hodori” reprezentował zarówno kulturę koreańską, nazwano Maskotkę „Hodori”, koreańskim co wjęzyku cjalnie pojawiała się tygrysiczka cjalnie pojawiała siętygrysiczka Tygrys „Hodori”

29 MASKOTKI LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 30 MASKOTKI OLIMPIJSKIE oraz sterczące uszy. się z sze- Pozbawiona głowa stykała szyi wbok pyszczek, zcharakterystycznym grymasem krzywiony nieco wy- Miał psa,awłaściwieszczeniaka. przypominającą przedstawiał postaćtrudnądorozpoznania, alewyglądem samozwolenników, tyle co krytyków. miał Mariscal sobie drogę dopublicznejakceptacji maskotki. ztrudemtorowała wyróżnieniami. Kubistyczna wizjaartysty (mebli, wzorów, itp.), tkanin nagrodzony licznymi medalami i Javier Mariscal, plastyk znany użytkowej projektantski sztuki Olimpico Barcelona (COOB). Autorem był kataloń- maskotki wBarcelonie –Comite Igrzysk Organizacyjnego Organizador Komitetu którego nazwy imiębyło odhiszpańskiej skrótem owczarek nazwany ocechach ludzkich pirenejski „Cobi”, również olimpijskiej. wprojekcie maskotki jak w licznych ipamiątkach, użytkowych przedmiotach Olimpijskich, Igrzysk Komitetu Organizacyjnego blikacjach to również wformie iwystroju wpu- obiektów olimpijskich, Joan Miró, Pablo Picasso, Antonio Tάpies. Uwidoczniłosię awangardowejki artystów, oraztakich jakSalvadore Dali, Maskotka Igrzysk XXV OlimpiadywBarcelonie (1992) Zgeometryzowany rysunek awangardowegoZgeometryzowany rysunek „Cobi” XXV Olimpiadyzostał wybrany Na maskotkęIgrzysk isztu- Barcelona słyniezwzornictwa –stolica Katalonii

© International Olympic Committee mion, pełna energii, uśmiechnięta dziewczynka. tą byłanie w1992roku. Maskotką „Petra”, pozbawiona ra- pojawiła sięnaParaolimpiadzie jaka wBarcelo- maskotki, Katalończycy. polubili gorównież wszyscy basenuBarcelony, sięzportowego go plastikuwyłonił towców, akiedy „Wielki Cobi”, wykonany znadmuchane- masowo zwizerunkiem sprzedawały pamiątki „Cobiego”. nych jeszcze igrzyskami nadługoprzed miasthiszpańskich Barcelony Sklepy iin- igrzyska. barcelońskie reklamujących toreb,peczek, breloczków, nalepekorazinnych akcesoriów pamiątek olimpijskich. „Cobi” cza- zdobił tysiące koszulek, została zaadaptowanamaskotka wytwórców przez licznych itp. wszechstronnym Dzięki umiejętnościomsportowym bądź żeglarz szermierz, karz, „Cobi” zpochodniąolimpijską koszy- jakobiegacz,pływak, powiednim stroju sportowym ożywiając wych, „Cobiego” takdalece, że pojawiał się wod- swe „psie dziecko” wróżnych sporto- pozach idyscyplinach Przeciwnie, opiniatawcaleon Mariscala niepeszyła. rysował sobiez kpiwało „Cobiego”, go. JednakJaviera karykaturując kubizm. waż zabardzo przypominał Wielu ilustratorów po- Właśnie dlatego stałsięobiektem ponie- prasowej nagonki, tradycyjny sposóbprzedstawiania zwierząt. łamującym Ferrera Ferrana. ilustrowana Jaume izfabułąautorstwa Mariscala przez „Trupa Cobiego” samym podtym tytułem, orazksiążeczka dladziecipt. serialtelewizyjny 26-odcinkowy opowiadały: choćśmiesznie. Oprzygodach glądał przyjaźnie, „Cobiego” chłopięce zwidocznym emblematem igrzysk. W całościwy- były dziecięce. Ubrany granatowe był wskromne ubranko tułowiem. Ręce inogi tego ikrótkim dziwacznegopsa rokim Javier był Mariscal również projektantem pierwszej podbiłaserca widzówOstatecznie maskotka ispor- Niewątpliwie „Cobi” innowacyjnym, prze- był zjawiskiem Pies „Cobi” Maskotka Igrzysk XXVI OlimpiadywAtlancie (1996) wygląd maskotki był wprawdzie maskotki wygląd zgodny zduchem pytaniem skim „What isit?” (Co to jest?).Innowacyjny „Whatizit”, co było angiel- zniekształconym wjęzyku no było rozpoznać, jąpoczątkowo określano zwrotem ze Ponieważ studiaDesignRyan Neft. maskotkętrud- wo którą opracowana zaprojektował maskotka, John komputero- dladzieci.Byłatorysunkowego pierwsza bohatera postaćowyglądzie zfi była abstrakcyjna Maskotką Stulecia Igrzysk Olimpijskich wAtlancie Olimpijskich StuleciaIgrzysk Maskotką

© International Olympic Committee lmu Maskotka abstrakcyjna „Izzy” Adventure”. wideo pt. „Izzy’s Questfor theOlympicRings” oraz „Izzy’s bohaterem rych była maskotka „Izzy”. sięteż gra Ukazała ło seriękrótkometrażowych fi emitował różnokolorowe w dłoni,który pijskim gwiazdki. najczęściej ze zniczem olim- występowała narysunkach we płomieniaolimpijskiego. Dlatego wnętrzu maskotka – Żył zbłyskawicami. wświeciefantastyki w trampkach ogonemzłożonymlobarwnym zpierścieniinanogach nosem, białymidłońmi,wie- oczamiidużym z dużymi trochę stroju, niezdarnym wniebieskim grubaskiem dumnie,brzmi jakzwycięzca. „Izzy” był śmiesznym, że Wybór imieniauzasadnionotym, Ameryki. „Izzy” napłynęłyoddziecizcałych Stanów Zjednoczonychkie imię „Izzy” z3300różnych dlamaskotki propozycji, ja- Doradcza DziecizAtlanty, wwieku 7-12lat,wybrała mediów.wersje ikrytykę w Barcelonie (1992).Budziłajużwówczas pewnekontro- XXV Olimpiady Igrzysk czas ceremonii zamknięcia rozpoczął erę maskotek projektowanych komputerowo. narodowym było zaskoczeniem. Futurystyczny „Izzy” oznaczeniu iludzkich z tradycją maskotek zwierzęcych cyfrową wieków, przełomu czasu isztuką leczzerwanie Studio AnimacjiFilmowej wyprodukowa- Roman Inc. Wyselekcjonowana grupa, tzw. 32-osobowa Rada Amorfi pod- została pokazana czna postaćmaskotki lmów telewizyjnych, któ-

31 MASKOTKI LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 32 około 60cm.Posiada opływowe ciemno- ciało, pokryte lądowo-wodny stekowców ssakzrzędu odługościciała Walia, którego stolicą jestSydney. stanuNowa Południowanieją nagodłachaustralijskiego wid- –powietrze.ziemię, Dziobak ikukabura kukabura dziobak–wodę, – kolczatka żyją: naturalne, wktórym nych symbolizujące środowisko wAustralii zwierząt, nentu. zasymbolcałegokonty- uważająkangura Australijczycy iopiekunem.Dzisiejsi był praprzodkiem ichduchowym według tubylców który – –Aborygenów nich kangura, Tasmanii: było kolczatkęikukaburę. wśród Nie dziobaka, wAustralii inawyspie wyłącznie żyjące me zwierzęta, w Sydney naofi (2000)wybrał Maskotki Igrzysk XXVII OlimpiadywSydney (2000) Dziobak (zool. ichronio- rzadkich to okazy maskotki Trzy wybrane XXVII Olimpiady Komitet Organizacyjny Igrzysk Platypus Ornithorhynchus anatinus Ornithorhynchus Platypus Dziobak „Syd”,kolczatka „Millie”, kukabura „Olly” cjalne maskotki trzy rodzi- trzy cjalne maskotki ) – na skraju lasów i w dużych zadrzewieniach. Gniazduje zadrzewieniach. lasów iwdużych na skraju Żyje ogon. szeroki palcachorazkrótki otrzech krótkie dziób. sztyletowaty Nogiz grzebieniem ma orazkrótki tu lazurowe, odspodurdzawe; posiadadużągłowę brązowo-białe,śmiechu. upierzenie Ma grzbie- środkiem zbliżony doludzkiego dźwięk, piskliwy wydaje który nadrzewach, (długość od28do42cm),mieszkającym bylców nosinazwę „kookabura”. lądowym Jestptakiem w norach. żony pyszczek. itermitami; sięmrówkami Żywi mieszka posiadalicznekolce,70-80 cm);nagrzbiecie mawydłu- dorodziny naziemnychleży stekowców (długośćokoło Żywi siędrobnymiŻywi bezkręgowacami. małe, brakmałżowinrogowym dziobem,oczy usznych. brązowym futrem iszeroki ogon.Pysk zakończony jest Kukabura to ptak z rodziny zimorodków; w języku tu- to ptakzrodzinyKukabura wjęzyku zimorodków; Kolczatka

(zool. Echidna Tachyglossus aculeatus ) na- (od Millenium) symbolizowała(od Millenium) nowe oraz tysiąclecie –energię kolczatka Australijczyków iwigor; „Millie” symbolizował środowisko orazcechy przywódcze cechy.wartościowe XXVII OlimpiadywSydney iprezentującezujące Igrzyska małymi gadami,anawet innych pisklętami ptaków. w dziuplachdrzew, sięowadami, myszami, wężami, żywi Dziobak, który otrzymał imię otrzymał który Dziobak, „Syd” odSydney), (skrót imionasymboli- otrzymały maskotki trzy Wszystkie war handlowy. skie „Syd”, „Millie” i „Olly” stanowiły również świetny to- olimpij- zostały zpluszu. wykonane Maskotki Maskotki aniżeli natura. jeubarwił piękniej naturalne zwierząt, Sydney,Hatton, mieszkaniec zachowując cechy który i szczodrość. symbolizowałOlympic Games) duchaolimpijskiego itwórcze idee,aktywność akukabura „Olly” (od Projektodawcą Matthew plastyk maskotek był artysta

33 MASKOTKI LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 34 MASKOTKI OLIMPIJSKIE emblematu igrzysk. jakoodwołanie ibarwy domorza a Apollo–niebieską pomarańczową tunikę, co stanowi nawiązanie dosłońca, lubkolorowego zceramiki wykonane pluszu:Atena ma XXVIII Olimpiady. Igrzysk zostały na maskotki Maskotki Ateny stałysięinspiracjądowyboru iApolla lalki greckie starożytne terakoty,z ceramiki, tkaniny; drewna czy datowane sąna lalki VIII-VII wiekp.n.e. Wykonywano je fi sięzwcześniejszych wykształciła lalka greckiej kultury wieku dziewczynek. W złotym dzieci,zwłaszcza kami Archeologicznym wAtenach. sięwNarodowym Muzeum znajdujących lalek, kach wzorowanych nastarożytnych terakotowych fi zentowali projektyofi religijnych daidala)z kwizytów (onazwie VII wiekup.n.e. stopy.i wielkie Sąwiernymi terakotowych replikami re- Design L.T.D. ciała,długie szyje majątrójkątne Lalki biurawzorcowegoGogosa, wwykonaniu Paragraph Spyrosa plastyka projekt artysty greckiego że zwyciężył 2001roku 26października KomisjaOcenyzycji. ogłosiła, z całegoświata.Dofi – zbiurprojektowych iodindywidualnych artystów pijską. Wpłynęło 196różnych wzorów ipropozycji w Atenach (ATHOC) ogłosiłkonkursnamaskotkęolim- (Phèvos), bogaświatłaimuzyki. (Athenà), boginię mądrości ipatronkę Aten, oraz Apolla zujące postaciemitologicznych bogów Atenę greckich: w Atenach w2004roku greckie, były symboli- dwielalki Maskotki Igrzysk XXVIII OlimpiadywAtenach (2004) gurek bożków isymbolipłodności.Najstarsze greckie Lalki są najstarszymi inajbardziej ulubionymi zabaw- sąnajstarszymi Lalki zapre- organizatorzy igrzyskami Na dwalataprzed 26 lutego 2001roku Komitet Organizacyjny Igrzysk Ofi XXVIII Olimpiady Igrzysk cjalnymi maskotkami nału zakwalifi nału cjalnych maskotek olimpijskich, kowano 127propo- gur- rym patronował Apollo, z przydomkiem patronował Apollo,rym zprzydomkiem „Pytyjski”. w Delfachobejmowały agony któ- imuzyczne, sportowe Pytii); igrzyska pochodziodwyroczni (nazwa pytyjskie Delfy, gdzieodroku 586p.n.e. organizowano igrzyska kultu Apollona–ichmitologicznego – były założyciela IOlimpiadyw1896roku. Ośrodkiem wadzono Igrzyska przepro- na miejscudawnego stadionu panatenajskiego od566roku p.n.e.grywano Nastadioniezbudowanym towym były Panatenaje poświęcone Atenie, które roz- oraz braterstwo.nie kobietimężczyzn olimpijskiej”. Rodzeństwo ucieleśniarównouprawnie- stwo imiaływten sposóbsymbolizować „więź rodziny Obydwiestanowiły bliźniaczeżytnej. rodzeń- maskotki nowo- ery wOlimpii aigrzyskami tycznymi igrzyskami an- Helladyaczasaminowożytnymi,rożytnej między i „Apollo” dziejamista- miałystanowić pomostmiędzy olimpijskie: Maskotki i szlachetnarywalizacja. „Atena” jakdziedzictwo, braterstwo,skiego, takimi równość ruchuolimpij- nowożytnego stawowymi wartościami W starożytnych świętem spor- Atenach największym Bogowie Grecji starożytnej byli utożsamiani zpod-

© International Olympic Committee Lalki „Atena”Lalki i „Apollo” wiedział podczasprezentacji LinQi,przewodniczący czenia dobrobytu iharmonii”„pokoju, przyjaźni, –po- oneży- wyrażały świata icałego ruchuolimpijskiego; pozostałodo ceremonii 1000dni. otwarcia igrzysk o godzinieósmejwieczorem. Od12listopada 2005roku XXIX Olimpiadywdniu8sierpnia 2008 roku,Igrzysk z rozpoczęciem otwarciem odliczaniaczasuprzed wanie imedialny rozgłos. Prezentacja była związana duże zaintereso- w Pekinie; towarzyszyło wydarzeniu nie zaprezentowane wpiątek 11listopada 2005roku Króla Małp. mityczny aJiangsupromowało smok, legendarnego fascynował Gansu tygrysa; proponowała chińskiego prowincja Fujian tybetańską; wyginięciem antylopą prowincja Qinghailobbowałachińska zazagrożoną zachodnia głównie zwierząt; gionów Chinidotyczyły 662 projektantów. Propozycje zróżnych napływały re- szu fi wyprodukowała zkolorowego Maskotki Han Meilin. plu- ornamentu izdobnictwa. Twórcą maskotek był artysta folkloru, słynącego zbogatej sztuki chińskiego genezy turę: wodę, las, ogień, ziemię iniebo.do Nawiązywały tem iwzorem nagłowie, gatunekina- symbolizującym z wyglądu, aleróżniące sięcharakterystycznym elemen- roku. Byłyto stylizowane postaci,podobnedosiebie XXIX OlimpiadywPekinie Igrzyskom w2008 warzyszyło Maskotki Igrzysk XXIX OlimpiadywPekinie (2008) Maskotki były Pekinu specjalnym dla podarunkiem Maskotki ofi zostały porazpierwszy maskotki Chińskie O mianoofi Pięć to- maskotek wkolorachpięciukółolimpijskich rma ShanghaiHaixin Toys. ubiegałosię igrzysk cjalnej maskotki Maskotki „Fuwa”: ryba „Beibei”,ryba Maskotki „Fuwa”:panda „Jingjing”, antylopa tybetańska „Yingying” ijaskółka „Nini” cjal- ogień olimpijski ogień olimpijski „Huanhuan”, 300 milionów dolarów i był wyższy aniżeli300 milionów wAtenach. dolarów ibył wyższy maskotek przekroczył oraz gadżetów zlogoigrzysk oznajmił, LaiMing że dochódze sprzedaży Igrzysk ruchuolimpijskiego. żytnego w poszczególnych stuletniąhistorię nowo- odcinkach 2007 roku. Zgodnieze ilustrowały scenariuszem maskotki lu wliczbie55odcinków rozpoczęto wdrugiej połowie w Chinachseriętelewizyjnych Emisjęseria- kreskówek. genezę pochodzenia świata. i niebo, uważanych za starożytnych przez Chińczyków wodę, las, ogień, ziemię natury: wały pięćsiłiżywiołów orazsymbolizo- zały sięzpięciomakołamiolimpijskimi pięciumaskotek wią- ludzi znaturą.Liczbaibarwy życia narodowe fi oraz tradycyjną cechy charakterystyczne niczną kulturę Chin;wyrażały serca ludzinacałymświecie”. tu. Jestem również poruszątakże pewien,że maskotki całemuświa- przesłanie olimpijskie i pomoże przekazać popularna staniesięniezwykle mała grupa przyjaciół olimpijskiego. misiępodobająiwierzę,Wszystkie że ta reprezentującychwe, ducha mająctakwielezwierząt, napisał, że w którym „Chiny powinny czućsięszczęśli- listgratulacyjny, Igrzysk Komitetu Organizacyjnego nascenie artystom. ły występującym rozmiarów dużych galimaskotki towarzyszy- uroczystej (BOCOG). Igrzysk PodczasKomitetu Organizacyjnego Dyrektor marketingu Komitetu Organizacyjnego Dyrektor marketingu Komitetu Organizacyjnego maskotekW celu nakręcono spopularyzowania Maskotki reprezentowałyMaskotki wielowiekową iwieloet- Prezydent MKOl Jacques do Roggeprzesłał lozofi ę harmonijnegowspół-

35 MASKOTKI LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 36 MASKOTKI OLIMPIJSKIE skie morze; niosłaze morze; sobą błogosławieństwo,skie pomyśl- ichiń- jeziora, rzeki wody: reprezentującąrybą, żywioł i pięćkółolimpijskich. znajdował sięnapis: Beijing2008 podktórym igrzysk, logo maskotek widniałowyhaftowane Na brzuszkach „Bei jinghuanyingni” ioznaczało „Witamy wPekinie”. szczęścia”. frazy: Pięć imionpochodziłozchińskiej zwę „Fuwa”, oznaczało – chińskim co wjęzyku „lalki na- nosiładźwięczną maskotek olimpijskich piątka bawę małych, rozbawionych dzieci. Wspólnie cała bowiem swoją ekspresją symbolizowały radośćiza- czułościdzieciom.Maskotki sposobem okazywania z powtórzenia sylaby, co jesttradycyjnym chińskim i stworzony zimionto rym Każde „Nini” (jaskółka). (ogień olimpijski); „Yingying” tybetańska) (antylopa skiego. Ichimionabrzmiały: lizowała arównocześnie ogień olimpijski, duchaolimpij- symbo- ijaskółkę;piątamaskotka tybetańską antylopę pandę, Chin:rybę, zwierzęta larne icharakterystyczne Niebiesko-biała maskotka o imieniu maskotka Niebiesko-biała „Beibei” była (panda); „Huanhuan” „Jingjing”(ryba); „Beibei” zmaskotek reprezentowałyCztery najbardziej popu-

© International Olympic Committee ebiJnjn Huanhuan Jingjing Beibei olimpijskie. olimpijskie. nowała grom wpiłkę;reprezentowała koło czerwone malowidłami zDunhuang. Maskotka „Huanhuan” patro- były inspirowane nagłowie maskotki Płomienne wzory ze –Pekinu. strony igrzysk gospodarza płe przyjęcie pasję icie- maprzedstawiać sportową Jego czerwień Symbolizowała iduchaolimpijskiego. ogień olimpijski stanowiła centralną postaćwszystkich „Fuwa”. ną; reprezentowała czarnekołoolimpijskie. (960-1279). Song „Jingjing” siłęfi charakteryzowała zczasów na porcelanie dynastii widniejących chińskiej tów lotosu najejgłowie został zwzorów zaczerpnięty pokoleń. dlaprzyszłych Wizerunekdóbr przyrody kwia- wzgodzieznaturąiochronę człowieka życia trzebę ze sobąuśmiech,szczęście iradość. Symbolizowała po- Niosła lasyiprzyrodę. była pandą,symbolizującąchińskie i reprezentowała kołoolimpijskie. niebieskie wodnych sportów opiekunką łagodności iczystości, malowideł. chińskich to ze starych „Beibei” była ostoją ność idobrobyt. Faliste najejgłowie zaczerpnię- wzory Czerwono-biała maskotka oimieniu maskotka Czerwono-biała „Huanhuan” oimieniu maskotka Biało-czarno-zielona „Jingjing” zycz- © International Olympic Committee Jej skrzydła symbolizowały nieskończoność iprzestrzeń. Jej skrzydła reprezentowała żółte kołoolimpijskie. dokonkurencji lekkoatletycznych; ność nawiązywała „Yingying” ze względunaswoją wszechstronną spraw- Tybetu –zzachodnichczęści Chin. itradycji Sinkiang dotradycyjnych elementów nawiązywały kultury skotki nagłowiew zgodzieznaturą.Ozdoby ma- dekoracyjne zdrowiaprzesłanie isiły, ze współistnienia płynących harmonięinaturę. krajobrazu, ze sobą chińskiego Niosła symbolizowałaprawną ochroną. rozległość Maskotka objętych zwierząt należałydopierwszych tybetańskie poruszającąsięzgracją Antylopy antylopą, iwdziękiem. tybetańską reprezentowała izwinną ziemię, była szybką Zielono-złota maskotka oimieniu maskotka Zielono-złota „Nini” była jaskółką. oimieniu Żółto-beżowo-zielona maskotka „Yingying” igigNini Yingying w Pekinie: świat–jednomarzenie”.„Jeden nych igrach wideo. „Fuwa” hasłoIgrzysk odzwierciedlała Fuwa”. Pojawiały sięrównież wprzedstawieniach teatral- cinków serialuanimowanego pt. przygody „Olimpijskie symbole. transmitowanoW telewizji 100od- chińskiej symbolizowały tę tradycję swoje doskonalepoprzez isymbole. wyrażonychżyczeń, znaki poprzez „Fuwa” ła gimnastyce; reprezentowała zielonekołoolimpijskie. patronowa-niewinne ipełneradościstworzenie. Maskotka Pekinu.– to dawna nazwa „Nini” stanowiła wśród „Fuwa” brzmi języku wchińskim jaskółki Nazwa „yan”, a „Yanjing” zepomyślności sobążyczenia Niosła ipowodzenia wżyciu. Starożytną kulturęStarożytną Chincechowała tradycja dobrych

37 MASKOTKI LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 38 MASKOTKI OLIMPIJSKIE

© LOCOG stopu stali użytej do budowy stadionu olimpijskiego. dobudowy stopu staliużytej tek niebył przypadkowy, powstały bowiem z kropelek z efektownymi „wstawkami”. kształt masko- Stalowy fi Design wLondynie. Agency Projektantempijskich. maskotek był GrantHunter zIris oraznarodziny paraolim- ruchuolimpijskiego igrzysk ki począt- podłoże historyczne. Przybliżają mają brytyjskie „Wenlock” ijegokuzynka „Mandeville”, imiona których razem.czaj obydwie maskotki wLondynie prezentowali igrzysk zazwy- Organizatorzy („Wenlock”) Paraolimpijskich („Mandeville”). orazIgrzysk XXX Igrzysk OlimpiadywLondyniemaskotki 2012roku BBC zostały ofi „The OneShow”, nadawanego wprogramie telewizji Maskotka Igrzysk XXX OlimpiadywLondynie (2012) ction. To zasługapołączenia opływowych kształtów Maskotki miały wygląd niczym zfi niczym miaływygląd Maskotki były dwiestalowefi Maskotkami jednookie 19 maja2010roku, podczaswieczornego programu Wenlock Mandeville Mandeville Wenlock cjalnie przedstawione dwie futurystyczne cjalnie przedstawione dwiefuturystyczne (Igrzyska Paraolimpijskie) (Igrzyska ló science lmów gurki: gurki: greckim, a zwycięzcy otrzymywali wieńce oliwne otrzymywali a zwycięzcy greckim, Podczas niesionofl otwarcia igrzysk wnawiązaniu doantycznej Grecji. sportu ne wartości moral- orazpopularyzowało patronowało igrzyskom (Much Olimpijskie Wenlock które OlympianSociety), również wMuch założył Wenlock Stowarzyszenie wsi. W październiku 1850roku William Penny Brookes kulturalnegotej orazwzbogacenie życia młodzieży zadaniem było wszechstronne wychowanie fi Much pod nazwą Wenlock OlympianGames, których Williama Penny igrzyska Brookesa (1809-1895)lokalne ipedagogadra 1849 zostały zainicjowane lekarza przez Much Wenlock wShropshire wAnglii,której wroku są wlogoigrzysk. zaopatrzone Obydwie maskotki ucieleśniał wytrwałość. dzać ciepłewrażenia, astalowo-błękitny „Mandeville” boliczne; złoto-srebrno-brązowy „Wenlock” miałwzbu- ciałbyły sym- stóp.nogom brakbyło palców czy Barwy Opływowym irekordów wyników rzenia naigrzyskach. „Mandeville” prawej manaprzegubie stoper domie- ręki przedramieniu, ażółtena lewym izielone–naprawym; – czarneiczerwone niebieskie, olimpijskie: zujące kółka „Wenlock” symboli- rąkbransoletki manaprzegubach wLondynie. kształtem stadionolimpijski i przypominają woko-obiektyw sązaopatrzone Kamery olimpijskich. deo, rejestrujące ważniejsze naigrzyskach wydarzenia światełkami. „Twarze” wi- maskotek stanowią kamery równieżmiczny kolarski, ze kształtgłowy, kask niczym taksówek. londyńskich „Mandeville” posiadaaerodyna- światełko, widniejetrójkątne wy inspirowane światłami medale:złoty,pijskie srebrny naczubkugło- ibrązowy; kształtgłowy Okrągły „Wenlocka” olim- reprezentuje trzy Imię Imię „Wenlock” nadanomaskotce nacześć wioski Figurka „Wenlock” agę znapisem zyczne zyczne niej, z okazji Igrzysk XIV OlimpiadywLondynie (1948), Igrzysk niej, zokazji Centrum latapóź- Uszkodzeń awcztery Kręgosłupa, zostało szpitalu Narodowe założone w tamtejszym paraolimpijskich. narodziłaW roku sięideaigrzysk 1944 wBuckinghamshire, miastaStoke gdzie Mandeville zwy nowożytnej. ery do zorganizowania olimpijskich igrzysk tazainspirowałaża się, że Pierre´a wizyta deCoubertin Revue Athlétique” (nr12,s. 705-713).Powszechnie uwa- Une pagedel’histoire del’athlétisme pt. sał jewartykule oglądał Pierre i25grudnia 1890roku deCoubertin opi- Commonwealthu.Igrzyska re podrugiej wojnie światowej przemianowano na któ- Brytyjskiego, Imperium się znichtradycja Igrzysk (1877)iHadley(1883). (1867), Shrewsbury Wywodziła ganizowano zawody wLondynie (1866),Birmingham podktórego(National OlympianSociety), egidą or- kształciło sięwNarodowe Olimpijskie Stowarzyszenie wMuch Olimpijskie ne Stowarzyszenie Wenlock prze- w latach1859,1870,1875i1889. W roku 1865lokal- wAtenach ogólnogreckich z organizatorami igrzysk onścisłykontaktkurs wpoezjiieseistyce. Utrzymywał Penny Brookes wprowadziłrównież kon- doigrzysk turniejrycerski. W roku 1859 Williami wkrykieta, wfootball gry pięciobój),wyścigi wworkach, (w tym konkurencji lekkoatletycznych obejmował kilka cany; (m.in. Birmingham).Program był stalewzboga- igrzysk Much wodach braliudziałmieszkańcy Wenlock iokolic Pindara: „Nagroda zapełnechwały zwycięstwo”. W za- zcytatem Nike dal miałwizerunek bogini zwycięstwa me- maltańskiego. Każdy i medalewkształciekrzyża Imię drugiej maskotki drugiej maskotki Imię „Mandeville” pochodziodna- wMuch W październiku 1890rokuWenlock igrzyska Les àMuchWenlock. JeuxOlympiques , nałamachpisma „La w komiksachorazkrótkometrażowych kreskówkach. mu animowanego. pojawiły Obydwie siętakże maskotki Morpungo. Książkęnastępnie zekranizowano wformie fi 2012 Mascots dzieci pt. Paraolimpijskie”. w 1984roku na „Paraolimpiada”, apóźniej na „Igrzyska zmieniono Osób Niepełnosprawnych, nazwę których Paraolimpijskich”. Igrzysk Coubertinem dział doLudwiga Guttmanna sławne zdanie: Pan„Jest powie- naaudiencjipapieżJanXXIII, który przyjął Organisation for theDisabled, ISOD) iMKOl. Uczestników Inwalidów Sport (International Organizacji Sportu Olimpiady),podpatronatem XVII Międzynarodowej w1960roku (bezpośrednio poIgrzyskach w Rzymie Federation, ISMGF). Games Stoke (International Stoke Mandeville Mandeville Federacjisię onepodegidą Międzynarodowej Igrzysk ków, które następnie corocznie. rozgrywano Odbywały dlainwalidów Stoke Mandeville –paraplegi- Igrzyska W roku 1952zorganizowano Międzynarodowe pierwsze łucznictwo, szermierkęlekkoatletykę, itenis stołowy. nej. W następnych latachwłączono kręgle, dorozgrywek pewność siebieizmniejszającpoczucieizolacji społecz- i psychicznej, podnosząc uludziniepełnosprawnych skuteczne zarówno wrehabilitacji motorycznej, jak (International się ZawodyWheelchair Games). okazały dlaOsóbna Wózkach Igrzyska Międzynarodowe nazwą: pod nieformalne pierwsze w Stoke igrzyska Mandeville neurochirurg szpitalaLudwig Guttmannzorganizował „Wenlock” i „Mandeville” dla byli bohaterami książki Tak została dla zapoczątkowana tradycja Igrzysk Inwalidów odbyły się Olimpijskie Pierwsze Igrzyska Out of a Rainbow: The Original Story oftheLondon Story TheOriginal ofaRainbow: Out znanego brytyjskiego autora Michaela autora Michaela znanegobrytyjskiego l-

39 40 Maskotka Igrzysk XXXI deJaneiro (2016) OlimpiadywRio i „Tom” Ig –dlamaskotki imiona: „Vinicius” XXXI Igrzysk Olimpiady –dla maskotki i Tom. Oddano łącznie323327głosów. Przegłosowano imion: ObaiEba, Tiba Tuque iEsquindimoraz Vinicius Do ostatecznego konkursuzakwalifi imionmaskotek nastroniekonano wyboru internetowej. cjalna prezentacja aniebawem obumaskotek, poniejdo- ostateczny projekt; 23listopada 2014roku nastąpiłaofi różnych głosowaniu wanonimowym dziedzin, wybrało zylii. W sierpniu2013roku jury, złożone zprzedstawicieli specjaliści zdziedziny designu, animacjiiilustracjiwBra- maskotek wzięłyudziałnajwiększe fi Paraolimpijskich. Igrzysk maskotki W przetargu naprojekt Najczęściej pojawiałai kulturę sięwtowarzystwie Brazylii. była bajkową, fi Maskotka Igrzysk XXXI deJaneiro Igrzysk OlimpiadywRio Maskotka glarną istotą, reprezentującą przyrodę rzysk Parrzysk aolimpijskich. Imionami Imionami aolimpijskich. Vinicius rmy reklamowe oraz kowały się trzy pary pary kowały siętrzy - le nacześćsportowej byłe- deJaneiro nazwanej wRio Experimental Olimpico JuanAntonio Samaranch –szko- deJaneiro). dzielnicą miastaRio napisał jest Viniciusportugalskim (Ipanema deMoraes niej skomponował Tom wjęzyku Jobim,atekst piosenki do sławnych przez oraz wykonań Muzykę piosenkarzy. wielewersji Grammy Rokuizyskała Piosenka wkategorii dziesiątych XX stulecia,awroku 1965zdobyła nagrodę latsześć- stałasięświatowym przebojem bossa novy rota deIpanema” wstylu zIpanemy”) („Dziewczyna i jazzu. najbardziej Ichautorstwa popularnapieśń „Ga- samby bossanova, brazylijskiej łączącego elementy ki muzy- nowegoJobim (1927-1994)–twórcy kierunku Vinicius (1913-1980)i deMoraes kompozytorzy: Tom maskotek uhonorowani brazylijscy zostali dwaj wybitni Po raz pierwszy maskotki wystąpiły publiczniewGinásio wystąpiły maskotki Po razpierwszy (Igrzyska Paraolimpijskie) (Igrzyska Maskotka „Vinicius” Tom olimpijskich ze swoją kuriozalną fryzurą zżółto-zielonych ze swoją olimpijskich kuriozalną fryzurą ptaka. imitowały skrzydła „Tom” Para- Igrzysk –maskotka stroju z zielonym ogonkiem; stroju zzielonym ogonkiem; dżungliBrazylii. nę tropikalnej Występowała wżółtym Reprezentowała ilataćjakptak. fau- zwierząt wszystkich potrafi orazptaka; małpki zcechami fi miała postaćludzką Maskotka nia różnych zwierząt. gatunków brazylijskich (biol. mieszaniec),którabryda powstała ze skrzyżowa- studioBirdoprzez Produções wSãoPaulo. popkultury,w stylu gier wideoipostacizkreskówek zostały Obydwie wykreowane maskotki w Brazylii. zainteresowanie imedialny społeczeństwa rozgłos go prezesa MKOl-u. duże Wydarzeniom towarzyszyło „Vinicius” XXXI Igrzysk Olimpiady –to hy- –maskotka ła naśladować cechy igłos błękitne ramiona błękitne zycznymi dzikiego kota, dzikiego zycznymi i dłonie kości kraju naświecie. kości kraju tego piątego podwzględemwiel- isportu muzyki sztuki, różneświatu przez symbolebogatej tradycji, kultury, ideaprzybliżenia deJaneiro wRio przyświecała pijskich togramów XXXI Paraolim- Igrzysk OlimpiadyiIgrzysk entuzjazm. dlatego kraju atakże typowy brazylijskiej, reprezentowałyRazem różnorodność narodu ikultury Żyły ze sobąwprzyjaźni. muzyki. rodzaje brazylijskiej orazróżne natury. Lubiły sekrety sporty i znaływszystkie lesie wbrazylijskim o radosnym usposobieniu. Mieszkały paraolimpijskich. bądźigrzysk olimpijskich igrzysk fl liści nagłowie –była ucieleśnieniembujnejtropikalnej Nastrojach kraju. maskotek widniałyemblematy ory Wszystkim twórcom emblematówWszystkim maskotek, ipik- Obydwie były magicznymi stworzeniami maskotki

41 42 szył sięszczególną popularnościąudzieci. szył Wizerunek cie- –pluszowego który gą wersję maskotki bałwanka, gościnność. słynną tyrolską wała śniegizimę, rozśpiewany iroztańczony Tyrol oraz dośnie oduchadoucha.Postać reprezento- bałwanka idotego uśmiechał sięra- zbiałymsznurkiem kapelusz duże czarneoczy, anagłowie pomarańczowy tyrolski dłonieistopy. przylegały wanka konana zbiałegoplastiku;bezpośrednio bał- dogłowy plastyk artysta Walterki Poetsch. została wy- Maskotka nie: „Schneemandl”. Projektantem był austriac- maskotki o imieniu „Mandele”; stądpojawiało sięczęsto określe- roku. Byłto bałwanek(poniemieckuSchneemann) w1976 wInnsbrucku Olimpijskich Zimowych Igrzyskach w Innsbrucku(1976) Maskotka XIIZimowych Igrzysk Olimpijskich MASKOTKI ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH Specjalnie dlakolekcjonerów wyprodukowano dru- Bałwanek miałczerwony nos, wkształciemarchewki, ofi Pierwsza pojawiła sięnaXII cjalna maskotka ki przebywały na wszystkich obiektach sportowych. obiektachsportowych. na wszystkich przebywały ki bałwan- Olimpijskie wInnsbrucku. miątkowych zigrzysk znajdował sięnaróżnychmaskotki pa- przedmiotach © International Olympic Committee Bałwanek „Mandele” mat XIII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Lake Placid. w LakePlacid. Olimpijskich mat XIII Zimowych Igrzysk widniałemble- Natorsiesprzętem maskotki narciarskim. ize wiano najczęściej jakonarciarza wstroju sportowym gogle noszone narciarzy. przez Toteż „Roniego” przedsta- przypominają na pysku oczy szopa oraz duże, wypukłe ny. Uważanobowiem, czarnepasy że charakterystyczne Zwierzę łatwo sięoswajazczłowiekiem. względu szop hodowany bywa ludzinafermach. przez styczny długi pręgowany ogon(długości25cm).Ztego żółtawo-brązowawo-siwejfutro orazcharaktery- barwy położonedla górAdirondack, wktórych jestLakePlacid. imię „Roni”. Szop praczjestcharakterystycznym zwierzęciem Procyon lotor Placid był nadrzewny ssakdrapieżny szop pracz(zool. w Lake Placid(1980) Maskotka XIIIZimowych Igrzysk Olimpijskich Wybór szopa na maskotkę igrzysk był niezwykle traf- był niezwykle Wybór szopa namaskotkęigrzysk Zwierzę to (odługościokoło65-80cm)posiadacenne wLake Olimpijskich XIIIZimowych Igrzysk Maskotką

© International Olympic Committee ), o nazwie angielskiej angielskiej ), onazwie „racoon”, któremu nadano indiańskich, awśród nich indiańskich, ków. Tom plemion wieleksiążek natemat życia przeczytał te tereny białychzamieszkiwali osadni- przybyciem przed zplemieniaIrokezów, Indian przez szopa, używana którzy szopa praczanazwał „Roni”. Byłato forma skrócona nazwy sympatycznego który z Guilderland, Jork, wstanieNowy nazwisku: chłopiec opolskim Tom ze szkoły Golonka szop „Rocky” igrzysk. jednakniedoczekał zLakePlacid, który nawcą fi DonaldMoss,Zwycięzcą awyko- konkursuzostał artysta na konkursrozpisany Komitet przez Organizacyjny Igrzysk. spośród 500projektówmaskotkę olimpijską nadesłanych przydomek „pracz”, jakodrugi członjegonazwy. coś prały. że jakby wygląda, tak, poruszają łapkami Stąd ten zjedzeniem przed płucząwwodzie. tym karm Przy alepo- roślinnym,zarówno pokarmem jakizwierzęcym, stosować siędoróżnych warunków bytowych. się Żywią alepotrafi Żyją głównie wlasachinadrzekami, wych, kibicując zawodnikom. kibicując wych, naobiektach sporto- oraz przebywał wioskę olimpijską stanowe wSyrakuzach. Podczas igrzysk „Roni” odwiedzał Ameryko”„Dzień dobry targi orazgościzwiedzających cza witałatelewidzów popularnejaudycji koncernu ABC szopa pra- wLakePlacidmaskotka Olimpijskich Igrzysk wali szopa śnieżnegoimałegoszopa, wymyślił imię „Roni”. jakOniente Ati-Ron, Ati-Ron nazy- jakIrokezi iNiwa-a kich irokua-kaddo, ta- wjęzyku Drumm, zanimzwieluokreśleń W konkursie na imię maskotki zwyciężył 12-letni 12-letni zwyciężył W konkursienaimięmaskotki Stylizowany szopa praczazostał wybrany na rysunek sukcesu. Szopy stanowią symbolamerykańskiego Jeszcze otwarciem XIIIZimowych nadługoprzed rma Capital Sports. Modelem dla maskotki był żywy był żywy dlamaskotki Modelem rma Capital Sports. Szop pracz „Roni” Kulturę Irokezów pióra Judith pióraJudith ą przy- ą

43 MASKOTKI OLIMPIJSKIE 44 MASKOTKI ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH haterem tysięcy artykułów prasowych, reportaży radio- prasowych, reportaży artykułów tysięcy haterem ne iulubionepostaciezDisneylandu. „Vučko” był bo- śmiesz- Od początkubudziłsympatię, gdyżprzypominał iudanychbardziej wyrazistych maskotek olimpijskich. (vuk). wilka określenia się zserbsko-chorwackiego nadane maskotce: Imię olimpijskie. „Vučko” wywodziło i siła,które zawodnikom sąpotrzebne wwalce omedale zdecydowały odwaga jegocechy: maskotkę olimpijską na tego zwierzątka Owyborze iwiewiórką. kozicą górską łasicą,jeżem, barankiem, nalistami konkursu:śnieżynką, larnych konkurujączinnymi gazet jugosłowiańskich, fi popu- kilku 836czytelników przez maskotkę olimpijską regionu. Symbolizuje też zimę. Wilczek został wybrany na ne jestSarajewo. Wilk bohaterem jestczęstym baśnitego wśród położo- których Dynarskich, Gór puje naobszarze ta kopytne. Żyje wstadach(watahach).Zwierzę to wystę- dowę nocąnazwierzę- imocneuzębienie. Poluje zwykle bu- ogoniedo50cm;posiadamasywną cm ipuszystym 85 ok. 130cm,wysokości psowatych odługościciałaok. lupus Jože artysta Trobeć nadSawą. zKranj Wilk (zool. iuśmiechu,spojrzeniu którego słoweński wykreował oporozumiewawczym rajewie był młodywilkgórski w Sarajewie (1984) Maskotka XIVZimowych Igrzysk Olimpijskich „Vučko” donaj- należałpodwzględemartystycznym wSa- Olimpijskich XIVZimowych Igrzysk Maskotką ) jest największym zwierzęciem gatunkuzrodziny zwierzęciem ) jestnajwiększym Canis - niekorzystny wizerunek rejonie. wilków wtym niekorzystny umiejętności nadrabiałambicją,bojowością iodwagą. brak który się jakonarciarz,łyżwiarz, skoczek narciarski, pojawiał itransmisjitelewizyjnych.wych Na rysunkach Według MKOltej maskotce dzięki udałosięzmienić

© International Olympic Committee Wilczek „Vučko” w Calgary (1988) w Calgary ZimowychMaskotki Igrzysk Olimpijskich XV Kanadyjczyków. zawodników Para ta zapraszaławszystkich w Calgary. Rodzeństwo uosabiało serdeczność igościnność nych maskotek Johnstone, była Kim uczennica ze szkoły sympatycz- chrzestną Matką amerykańskiego. kontynentu nowiły symboleobszaruarktycznego w północnej części od „How doyou do” sięmasz?). (Jak „Hidy” i „Howdy” sta- mieści wsobie „Hi”, angielskie „Cześć”, aHowdy” to skrót ły dopopularnych pozdrowień angielskim. wjęzyku „Hidy” no „Hidy”, achłopca „Howdy”. maskotek nawiązywa- Imiona lata. ażtrzy i ichimiontrwał zorganizowanego zoo przez wCalgary. Wybór maskotek napłynęłoaż7000projektówIgrzysk wramachkonkursu DoKomitetu Organizacyjnego para maskotek. pierwsza Scott Productions. olimpijskich Byłato whistorii igrzysk Great przez awykonane SheilęScott, przez kreowane polarne, wy- witałydwamłodeniedźwiedzie w Calgary Misie polarnebyły rodzeństwem. nazwa- Misie Dziewczynkę Olimpijskich Uczestników Zimowych Igrzysk XV Niedźwiadki polarne Niedźwiadki „Hidy” i „Howdy”

© International Olympic Committee trud i wolę zwycięstwa. trud iwolę zwycięstwa. klonowegoliścia:odwagę, kraju odpornośćna osadnicy cechy, kanadyjskich posiadali pierwsi pijczyków jakie uolim- miaływyzwolić kowbojskie), w stroje ikapelusze oninowe państwo. tworzyli kach Kanady. osadnicy pierwsi trudnychW niebywale warun- imyśliwi – samotnietraperzy przemierzali indiańskie, plemiona przez zamieszkane zwierzyny, i pełnedzikiej tyczny region. ten ark- ludzi,zamieszkujących wsąsiedztwie zimy iżyją Ursus maritimus re zapadająwsenzimowy, polarne(zool. niedźwiedzie i francuskim: àCalgary”.„Rassemblez-vous –angielskim: Kanady zykach „Come Together inCalgary” wdwóch ofi doCalgary i widzów naigrzyska Maskotki, nawiązujące dotamtych czasów,Maskotki, (ubrane tePrzed rozległe wiekami tereny, porośnięte borami brunatnych, któ- doniedźwiedzi W przeciwieństwie ) pozostają aktywne wczasiemroźnej) pozostają aktywne cjalnych ję- cjalnych

45 MASKOTKI OLIMPIJSKIE 46 MASKOTKI ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH w Albertville (1992) w Albertville Maskotka Zimowych Igrzysk Olimpijskich XVI wiedzę z zakresu historii igrzysk olimpijskich, konieczną olimpijskich, wiedzę historii igrzysk zzakresu wolontariuszeprogramowi poznawali edukacyjnemu specjalnemu Dzięki wanych wigrzyskach. do pomocy rów, tysiące ochotników zaangażo- korzystało zktórych w Albertville. Występowała naterminalach kompute- nik kursuszkoleniowego igrzysk dlawolontariuszy wbajkach. snoludki nosząkra- nasznurku, jaką zpomponikiem na czapka nym Głowę zdobiła błękicie. spiczastaczerwo- maskotki narodowych Francji:w barwach bieli i ciem- czerwieni, bolizował iwyobraźnię, marzenia był astrój maskotki gwiazdydo skojarzenia zmagią. Kształtgwiazdy sym- gór,minała gwiaździstego skrzata aimięodnosiłosię w oryginalnym kształciegwiazdy. przypo- Maskotka – Corinne Requet,azaprojektował PhilippeMairesse myśliła, komputerowym IBM opierającsięnarysunku torom krociowe zyski. szczęście, francuskiej aorganiza- ekipie miała przynieść mieszkańców. ciszę ispokój chichotem przerywać głym, przejmującym na- dowych, nawiedzając niegdyś okolicznewsie, zwykł –psotny duchgór,ski według dawnych który legendlu- krainy Sabaudii. symbol alpejskiej – była kozica górska wAlbertville Olimpijskich Igrzysk Maskotka Maskotka „Magique” narodziła sięjakoprzewod- Tę tajemnicząmaskotkęzfi nazwano Maskotkę „Magique” czarodziej), (magik, bo wygrał chochlikgór- Ostatecznie konkursolimpijski Pierwotnym pomysłem Zimowych namaskotkęXVI glarnym uśmiechem,wy-

XVI Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Albertville. wAlbertville. Olimpijskich Zimowych Igrzysk XVI takularnej, wręcz ceremonii czarodziejskiej otwarcia w różnych miejscach isytuacjach.Przewodziła też spek- itp.sportowych wynikach zawodnikach, macje oprogramie olimpijskim, infor- potrzebne zainteresowani mogliuzyskać wszyscy rach podróży, wszkołach, gdziezpomocą „Magique´a” w różnych wbiu- miejscach:naobiektacholimpijskich, w ichcodziennej pracy. Terminale zostały zainstalowane © International Olympic Committee W czasie igrzysk maskotka maskotka W czasieigrzysk „Magique” pojawiała się Chochlik górski Chochlik górski „Magique” teriałów iwróżnych rozmiarach, jakopluszowe lalki, Olimpijskich. Zimowych Igrzysk widniało logoXVII naktórych ztamtej epoki, strojew tradycyjne norweskie ubranych dziecikrólewskich włosych iniebieskookich Sverre. króla córka Håkona–Kristin, ischronieniajówki udzieliłaimciotka śnieżne napółnocdoØsterdalen. Podczas kry- ucieczki izamiecie bory przez nanartach rało sięzdzieckiem Sverre, króla sięcznym Håkonem,wnukiem iprzedzie- wrogiem przed nocązLillehammer 18-mie- umknęło Podczas starć wojennych królewskich dwóch żołnierzy Baglersom. wojnę żądnym przeciwko toczył władzy wspierany swoich przez stronników Birkebeinersów, orodowodzie maskotki historycznym. orazpierwsze kie obrazujące postacieludz- olimpijskie maskotki pierwsze Byłyto królewny Kristin. w latach1217–1263,ijegociotki, Norwegii HåkonaIVHåkonsona,króla Lillehammer: orazokolic storyczne, ważnedladziejów Norwegii Grossmann zaprojektowali XIII-wiecznepostaciehi- i Kari Werner norwescy w Lillehammerplastycy w Lillehammer(1994) ZimowychMaskotki Igrzysk Olimpijskich XVII Maskotki zostały wyprodukowane zróżnychMaskotki ma- zostały przedstawione jakodwojeMaskotki jasno- Legenda Sverre, głosi,że Norwegii wXIIIwiekukról Olimpijskich Zimowych Igrzysk XVII Na maskotki Królewskie dzieci „Håkon” i „Kristin”

© International Olympic Committee Håkons Hall i Kristins Hall. Håkons HalliKristins nacześć nazwanych maskotek: lodowiskach siadujących odbyły sięnadwóch olimpijskich są- naigrzyskach skie różne okolicznościowe. wydawnictwa Zawody łyżwiar- ozdoby metalowe. Zdobiły również afi drewnianerzeźbione fi z plastiku oraz pamiątki gurki, oraz sze igrzysk

47 MASKOTKI OLIMPIJSKIE 48 MASKOTKI ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH

© International Olympic Committee i rozpiętości skrzydeł około 160 i rozpiętości skrzydeł nych. Posiadają ciałoodługości około60cm krępe należądo drapieżnychczykowatych ptaków chronio- powietrze, „Lekki” –ziemię, a „Tsukki” –wodę. Reprezentowały żywioły cztery wNaganoorazsymbolemszacunkudla ekologii. mi igrzysk sowy „Snowlets” –pojapońsku „Yukinko” –zostały maskotka- nego. śnieżne zmienionotrasę, Byichniepłoszyć, acztery natrafi ją Nazwano nikiem. „Snowple”, apojapońsku „Okajo”. czapeczkęzpompo- iczerwoną kurtkę ubraną wczerwoną łasiczkę, na maskotkęolimpijską mysłu Ootsuki Masako zaprojektował Susumu Matsushita według artysta po- ski w Nagano(1998) ZimowychMaskotki Igrzysk Olimpijskich XVIII Sowy śnieżne(zool. Sowy trasolimpijskich narciarskich Jednak podczaswytyczania wNaganojapoń- Olimpijskie ZimoweNa XVIII Igrzyska ono naskupiskosów śnieżnych –gatunkuchronio- Bubo scandiaca Sowy śnieżne „Sukki”, Sowy „Nokki”, „Lekki”, „Tsukki” : „Sukki” –ogień, „Nokki” – cm. Są ) zrodziny pusz- suto upierzone stycznym oczu. sowim wyrazie sów. Były to raczej różnokolorowe ocharaktery- pluszaki Honsiu, Sikoku. Kiusiu, Hokkaido, główne wyspy japońskie: razem reprezentowały jednejolimpiadyorazcztery okres bolizowała jeden rok zczterech latolimpiady, sowy acztery spośród 47484propozycji Japończyków. znichsym- Każda „Nokki”, „Lekki” i „Tsukki”. sówek zostały Imiona wybrane liter imionsów, pierwszych ze zlepki nazwanych: „Sukki”, uchodząza symbol mądrości. Sowy Północnej. środkowejnach Skandynawii, iAmeryki Azji chu. Występują nabezdrzewnych, pagórkowatych tere- dają doskonaływzrok isłuch.Polują oświcieizmierz- dziób. hakowaty osadzone frontalnie Posia- iostry oczy duże Mają zczarnymi plamkami. o białymubarwieniu Wizerunki maskotek niebyły podobnedośnieżnych sów śnieżnych nazwa Angielska „Snowlets” pochodzi © International Olympic Committee bielejące zciemnymi końcamiuszu; sierści;latem szarobrązowe,zmienne ubarwienie azimą posiada (dług. 55cm),który mniejszego ok. odszaraka wlasachGórSkalistych: cych troje zrodziny chronionychpijskie ssaków żyją- zwierząt olim- namaskotki wybrał wSaltLake City Olimpijskich w Salt Lakew Salt City(2002) Maskotki XIXZimowych Igrzysk Olimpijskich budowie ciała; brunatnym imasywnej (wys. 1,2–2,5 m) oubarwieniu i legendy amerykańskiego Zachodu. i legendy amerykańskiego sierść żółtawą wszare i czarneplamki. (dług. 1miwys. 55cm),posiadającego ok. małego wilka niedźwiedzia (zool. białego zająca–bielaka Komitet Organizacyjny XIXZimowych Igrzysk kojota Te symbolizowały maskotki tradycję, przyrodę trzy Biały zając „Powder”, niedźwiedź „Coal” ikojot „Copper”

(zool.

Canis latrans (zool. Ursus americanus ), drapieżnika o wyglądzie owyglądzie ), drapieżnika Lepus americanus ), drapieżnika ), drapieżnika ), uaktywnienia dzieci i młodzieży wmyśl hasła: dzieciimłodzieży uaktywnienia „Maskotki rozpoczęłaigrzysk) się1lipca2000roku. Byłato akcja Kampania „Three Names for theGames” imiona dla (Trzy dlamaskotek. rozpisał konkursnanazwy Igrzysk cyjny Jednocześnie Komitet Organiza- Olimpijskich. Igrzysk ceremoniąnie 1000dniprzed otwarcia XIXZimowych cją dlatwórców LandorPublicis. maskotek olimpijskich: wstanieUtahstałysięinspira- zwierząt rysunki Naskalne wzgodzieznaturalnym środowiskiem. orazżycia rząt całe pokolenialudziszacunkuirespektu dlaświatazwie- legendirodzimychwierzeń, przekazów, które nauczyły Te petroglify stałysiępodstawą naskalne prymitywne terenie. natym które żyły zwierząt, nach górsylwetki StanuUtah–grawerowalimieszkańcy naskalnych ścia- Ofi –pierwotni plemionaindiańskie Przed wiekami cjalnej prezentacji maskotek dokonanodokład-

49 MASKOTKI OLIMPIJSKIE 50 MASKOTKI ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH wierzchnię ziemi. wierzchnię sięnafi które obniżyło słońca, wkierunku złukustrzałę wystrzelił góry, skąd nawierzchołek mocno ziemię, zającpobiegłszybko Legenda słońce ogrzewałoszybciej. za głosi,że kiedy góry, ogromną moc niedźwiedzia. iumiejętnośćwspinania siękojotanawysokie zwinność ibystrość zająca, szybkość i charakter tych zwierząt: typ wyrażało szczegóły orazpełneekspresji historyjki, Wiele zdawnych opowiadań, bogatych wkulturowe wyżej, silniej). Citius-Altius-Fortius (szybciej, olimpijskie motto wiednią interpretacją łacińskie odzwierciedlały Utah orazdośniegu. dosurowcówmaskotek nawiązywały naturalnych stanu „Copper” – (miedź),niedźwiedzia „Coal” (węgiel). Imiona białegozająca– nazwano: „Powder” (proszek), kojota– Utah. propozycji, głównie oduczniów szkółwStanie 42 000 więździecizigrzyskami”. tworzą olimpijskie Wpłynęło Biały zając „Powder” wrazzodpo- Cechy tych zwierząt charakterystyczne maskotki sierścizwierząt Zgodnie zubarwieniem rmamencie niebaiochłodziłopo-

reprezentował słowo

Citius – z powrotem ciepłonaziemię. naszczycie, przynosząc płomień zogniska górę iukradł ciemności iogarnąłmróz, kojotwspiął sięnanajwyższą gór. światokryły że kiedy Dawne przekazują, wierzenia gdyż potrafi uciesze. wiani przez „żywe” kuichwielkiej olimpijskie, maskotki podczas pobytu naigrzyskach. a nabywcom radośćiprzepowiadane duże szczęście zapewniając organizatorom sukces marketingowy, iwwiosce olimpijskiej, cjach, naobiektacholimpijskich na lotnisku, wcentrum miasta,whotelach, restaura- fi witrażyki, szklane ki, torby, maskotek (koszulki, runkami wisior- breloczki, od nich. isprytniejszy sięsilniejszy ten okazał go niedźwiedzia, odważnimyśliwiże kiedy zaczęli polować napotężne- reprezentował słowo Niedźwiedź „Coal”,Niedźwiedź Kojot „Copper” reprezentował słowo Pod widzowie byli skoczniąnarciarską zaba- ikibice Pluszowe orazinnedrobiazgi zwize- maskotki wspinać położone sięnanajwyżej szczyty

Fortius odwieczny symbolpotęgi isiły, lmy sprzedawano rysunkowe) –silniej. Starabaśńgłosi, Altius –wyżej, maskotki cieszyły się dużym popytem. siędużym cieszyły maskotki Pluszowestrojach maskotek widniałemblemat igrzysk. „Gliz” kostium.Na lodu, ubranąwniebieski był kostką okrąglonych kształtach,ubranąwczerwony kostium; olimpijskie. zimowesię odbywać igrzyska śniegilód, niemogłyby bez których zimy: ne elementy dwanatural- odzwierciedlały obydwietwórcy maskotki fairplay iduchawspółzawodnictwa. przyjaźń, W myśl reprezentują wartości: że jegomaskotki olimpijskie imionach: „Neve” i „Gliz”. Pedro Albuquerque powiedział, stawiające śnieżnąkulęikostkęlodu, odźwięcznych postacie, dwierysunkowe przed- olimpijskie: maskotki zaprezentowali organizatorzy stością otwarcia igrzysk, zimy. był krajobraz twórczą artysty projektant Pedroportugalski Albuquerque. Inspiracją indywidualnych projektantów. Konkurswygrał 38-letni od różnych igrafi agencjireklamowych Napłynęło237prac Olimpijskich. XX Zimowych Igrzysk konkursnamaskotki rozpisał międzynarodowy (TOROC) (2006) w Turynie Maskotki XX Zimowych Igrzysk Olimpijskich „Neve” oza- śnieżką miłąielegancką była delikatną, We 2004roku, wrześniu uroczy- na500dniprzed 25 marca 2003roku Komitet Organizacyjny Igrzysk cznych orazod Śnieżka „Neve” ikostka lodu „Gliz”

© International Olympic Committee wych dladzieci.wych filmów animowanychstoryjek, igier komputero- zobrazkowych hi- sylwetki przypominały Maskotki ienergii.symbolem młodejgeneracji,pełnejżycia wały radość, entuzjazm,pasjęikulturę. były Razem Obie maskotki uśmiechałysięfiluternie iemito- Obie maskotki

51 MASKOTKI OLIMPIJSKIE 52 MASKOTKI ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH

© International Olympic Committee Vancouver w Kolumbii Brytyjskiej. Ubarwiona nagrzbie- Vancouver Ubarwiona w KolumbiiBrytyjskiej. wOceanie Spokojnym około 5ton,rze w pobliżu żyje waleniodługości6-10 metrówwatych irzędu icięża- (zool. Orka iwpołowie białymniedźwiedziem. w połowie orką Indian. chodniokanadyjskich wane nardzennej faunieizainspirowane legendamiza- były wzoro- istoty Design.twórnię Meomi Maskotkami Murphy,i Michael awyprodukowane zostały wy- przez cjalna maskotka). Twórcami maskotek byli: Vicki Wong oraz cjalne maskotki) „Mukmuk” imnieofi (towarzysząca nadanoimiona którym maskotki, „Miga” i „Quatchi” (ofi w Vancouver(2010) Maskotki XXI Zimowych Igrzysk Olimpijskich „Miga” morskim, była mitycznym niedźwiedziem trzy wybrano Olimpijskie Na XXI Zimowe Igrzyska Orcinus orcaOrcinus Niedźwiedź morski morski Niedźwiedź „Miga”, Wielka Stopa „Quatchi” ), ssakdrapieżny zrodziny delfi no- - - kiem oraz czarną płetwą grzbietową. Szyję miałaowi- grzbietową. orazczarną płetwą Szyję kiem ibiałymbrzusz- zbiałym pyskiem o czarnym ubarwieniu kermodei był również znany jakoniedźwiedź–duch. chodzi do1,60m. Według dawnych legendniedźwiedź stopy.(2,5 m)orazszerokie do- wkłębie Jegowysokość wo. stosunkowo Ma małągłowę, długi tułów długąszyję, bieguna północnego. jestbiałolubkremo- Ubarwiony ipolachlodowych wokół wybrzeżach nawyspach, jący dei grzbietową. piersiowe płetwę idługątrójkątną płetwy trójkątne cie czarno, odspodubiało. duże pysk, zaokrąglony Ma ) – najbardziej pospolity niedźwiedź biały,) –najbardziej niedźwiedź pospolity występu- „Miga” jakpluszowy wyglądała miś jako maskotka –baribal(zool. Niedźwiedź i świstak górski i świstakgórski „Mukmuk” Ursus americanus kermo- Quatchi przy- –jakorudobrązowa włochatamaskotka odpowiednikiem Yetirykańskim śniegu). (człowieka tajemnicze lasyzachodniejKanady. Jestpółnocnoame- wprzeszłości stopach. Zamieszkiwał nogach odużych sięnadwóch poruszającym nym zlegendindiańskich, człekokształtnymchatym, stworem (małpoludem),zna- (wzrostu około2–2,40m)wło- Sasquatch był dużym człowiek), znany podnazwą „Big Foot” Stopa). (Wielka nazwy: sięzangielskiej wywodziło ki „Sasquatch” (dziki Maskotka reprezentowałaMaskotka snowboarding. widniałologoigrzysk. niętą zielonym szalem,naktórym Drugą ofi cjalną maskotką był cjalnąmaskotką „Quatchi”. maskot- Imię zaczerpnięte z hymnu Kanady: zaczerpnięte zhymnu Kanady: „O Canada”. brzmiało „With Glowing Hearts” sercami) (Zgorejącymi – w Olimpijskich ZimowychVancouver, Igrzysk które świszcze. szarożółtym idługim ogonie.barwieniu Zaniepokojony z rodziny wiewiórkowatych. Świstak oza- maciałokrępe „Mukmuk” świstak(zool. –górski nieofi często zaprzyjaźniona, szyła lodzie. Reprezentował stworka. hokejnapominał dzikiego Wszystkie trzy maskotki reprezentowały maskotki hasłoXXI trzy Wszystkie ofi Maskotkom towarzy- cjalnymi „Quatchi” „Miga” Marmota cjalna maskotka maskotka cjalna ), gryzoń ), gryzoń

53 MASKOTKI OLIMPIJSKIE 54 trowa – białego zajączka. Maskotki olimpijskie zostały wy- olimpijskie trowa Maskotki –białego zajączka. polarnego, aSylwia Pie- Oleg Seredecznij –niedźwiadka Wadim plastycy: znani rosyjscy Pak lamparta, wykreował olimpijskich. zwycięzców Twórcami maskotek byli trzej również miejscnapodium dotrzech skotek nawiązywał szacunek idążenie dodoskonałości. ma- Wybór trzech przyjaźń, olimpijskie: najważniejsze wartości wały trzy polarny izajączek. niedźwiedź symbolizo- Trzy maskotki (ang. leopard), lampart maskotki: ników iwidzów trzy nastadionieFisztOlimpijskich witałyzawod- wSoczi w Soczi (2014) w Soczi Maskotki XXII Zimowych Igrzysk Olimpijskich Podczas ceremonii otwarcia XXII Zimowych Igrzysk Lampart, niedźwiedź polarny niedźwiedź izajączekLampart, zwycięsko wyszło trio maskotek: lampart uzyskał 28,4% uzyskał lampart triomaskotek: wyszło zwycięsko 2014 –Finał” wdniu26lutego 2011roku. Zrywalizacji telewizja wprogramiewała rosyjska pt.: Sochi „Maskotki. polarnegoizajączka. leoparda, niedźwiedzia rę śnieżną,delfi pante- brunatnego niedźwiadka, maskotek olimpijskich: zakwalifi biznesuipolityki sportu, złożone z przedstawicieli oświaty,su jury kultury, nauki, konkur- 20 048projektów Dodrugiej fazy rysunkowych. napłynęło konkursie, naktóry brane wogólnokrajowym Finał internetowego iwynik głosowania transmito- ziębę, słoneczko,na, ptaszka matrioszkę, kowało kilka projektów kowało kilka drapieżnych. Zamieszkują arktyczne regiony świataoraz couver polarnenależądorodziny –2010).Misie ssaków –1988iw (wCalgary olimpijskimi Van-niej maskotkami wiedzie polarne(zool. orazdynamikęzmianwkraju. świat zwierząt naturalnego.środowiska Symbolizował się odradzający orazochrona nadwolontariuszami, sportem opieka była wSoczi Olimpijskich misją naZimowych Igrzyskach górskiego. iratownika Jego pełnił funkcjęprzewodnika Uprawiałrzeniem. snowboard, górskie, lubiłwspinaczki był szczęśliwym stwo- olimpijska jakomaskotka Lampart warczenie. mruczenie iniskie głębokie przypominają Odgłosywydawane lamparta przez życia. samotny tryb Prowadzi nocny, igryzoniami. mi, ptakami zazwyczaj w kształcierozetek ryba- naciele. sięssakami, Żywi iczarnymi zbiałymbrzuchem plamami te ubarwienie iostresztyletowate pazury, kły posiadabrązowo-żół- 60-90kg;mamuskularnąbudowę,60-80 cmiważy Olimpijskich. ła swoją misjędospełnienianaZimowych Igrzyskach ztych maskotek posiadała swojąKażda legendęimia- Rosji,reprezentuje tego kraju. terytorium więcprzyrodę a więcrazem 63,1%głosów. Trójka zamieszkuje zwierząt głosów, polarny 18,3%,zajączek 16,4%, niedźwiedź tych ( drapieżnym zrodziny ssakiem kotowa-ną. Jestdużym je regiony aobecniejestwRosjipodochro- Kaukazu, również oddawna zawodnikom. zamieszku- Lampart potrzebne skoczność, siłaiwytrzymałość, zwinność, skotkę zadecydowały jegocechy fi W symbolice Zimowych Igrzysk Olimpijskich niedź- Olimpijskich W symbolice Zimowych Igrzysk (zool. lamparta O wyborze Felidae ), osiąga długość 100-150 cm, wysokość ), osiągadługość100-150cm,wysokość Ursus maritimus Panthera pardus zyczne: szybkość, szybkość, zyczne: ) były jużwcześ- ) nama- Soczi. Soczi. 25-rublową monetę, naktórej znajdowały się maskotki i widzów. wyemitowano wRosjinową igrzysk Zokazji żegnając zawodników Olimpijskich, XXII Zimowych Igrzysk Pojawiłyską. sięrównież podczasceremonii zamknięcia olimpij- rywalizację obserwując arenach sportowych, kich nawszyst- przebywały sympatię. igrzysk W czasietrwania odpoczątkubudziły wSoczi olimpijskie maskotki trzy kie wSoczi. Olimpijskich Wszyst-emblemat Zimowych Igrzysk widniał maskotkach Nawszystkich gram kulturalny igrzysk. fi uprawiał łyżwiarstwo czi było witanieuczestników igości.Lubił śpiewaćitańczyć, był aktywny, igościnny.olimpijska życzliwy JegomisjąwSo- ibystry.ny Zajączek Europy jakomaskotka Jestszybki iAzji. z szarobrązowego nabielejące. Zamieszkujepółnocnetere- czterosiekaczowców.z rzędu Zimązmieniaubarwienie ły zając(zool. (2002).Bia- wSaltLakeCity Olimpijskich Igrzysk wych rodniczo-kulturowe kraju. i bobslejami.Reprezentował przy- tradycję idziedzictwo saneczkarstwem szybkim, narciarstwem, łyżwiarstwem świata.Interesowałi ciekawość sięróżnymi sportami: cechowałyjako maskotkęwSoczi gościnność wdzięk, polarnego samotny, Misia życia. tryb wodno-lądowy Polująnale biegająipływają. głównie Prowadzą nafoki. od mrozu poruszaniesiępolodzie. iułatwiając Dosko- jełączniezłapami,chroniąc niu. Długie futro pokrywa białemulubkremowemu ubarwie- lodu iśniegudzięki sąnatle jestochroną Niewidoczne ty międzynarodową. nego. Amur. uujściarzeki W Rosjiżyją ten Gatunek obję- wyspy, ipolalodowe wybrzeża wokół biegunapółnoc- Również biały zając był w przeszłości maskotką Zimo- Również białyzającbył maskotką wprzeszłości Lepus timidus gurowe. Byłodpowiedzialny zapro- ) należy dorodziny ssaków) należy

pów olimpijskich posiadają92-letniątradycję –czas pów olimpijskich obrazkowej inowych technologii. Projekty logoty- wXX ły logotypy stuleciu, wrazzrozwojem kultury w 1780roku. Jednaknajwiększą popularnośćzyska- pismo egipskie, pismochińskie. pismohieroglifi wczesnekład pismoklinoweczy wswoim logotypy alfabecie, jaknaprzy- korzystywały światawy- względnie słowa. Niektóre języki całe zgłoski, obejmująca drukarska, lubmatryca Logotyp to czcionka odsłowa greckiego się zjęzyka „logos” –rozumna mowa. tującego jedynie znaczenie. Termin „logotyp” wywodzi symbolugrafisię odpiktogramu, czyli różni ijegopostaćfonetyczną, czym (nazwę) cały wyraz cje komputerowe bądźadresy internetowe igrzysk. wnimabstrak- awostatnichlatachprzeważają i sztuki, le narodowe; później reprezentował spuściznękultury początkowo miastaorganizatorów bądźsymbo- igrzysk jest emblemat,ofi VI. Emblematy igrzysk olimpijskich igrzysk VI. Emblematy Logotypy wynalazł angielski drukarz H.Johnson drukarz Logotypy angielski wynalazł wpostaciobrazkowejLogotyp-symbol przedstawia olimpijskich Integralną częścią wizualizacji igrzysk identyfi cjalne logo(logotyp), cznego, reprezen- kujący kujący czne, reklamowych. biletach wstępu, pocztowych imateriałach znaczkach Umieszczano jeteż nastrojach maskotek olimpijskich, iwprasiesportowej. z igrzysk wpublikacjach pijskich, olim- igrzysk tów naplakatach były często utrwalane grafi do Ichwzorcew Garmisch-Partenkirchen. nawiązywały Olimpijskich roku IV Zimowych Igrzysk wlogotypie X OlimpiadywLos Angeles, anastępnie w1936 w1932roku Igrzysk wlogotypie tach porazpierwszy pojawił sięnaemblema- Symbol olimpijski pijskimi. pięciomakołamiolim- czyli ne symbolemolimpijskim, miastaorganizatorówprzez niebyły sygnowa- igrzysk apoichwprowadzeniuposiadały żadnegologotypu, w dziedziniesztuki. medalolimpijski niewątpliwienazłoty które zasłużyły i 19projektów olimpijskich, –symbolizimowych igrzysk 21 projektów olimpijskich –symboliletnichigrzysk wizualnej. Przegląd historyczny obejmuje logotypów wystarczający, by doprowadzić jedodoskonałości Początkowo nowożytne igrzyska olimpijskie nie Początkowo olimpijskie igrzyska nowożytne ki artystycznej tamtych czasów. emblema- artystycznej ki Rysunki

EMBLEMATY LETNICHIGRZYSK OLIMPIJSKICH w Paryżu(1924) Emblemat emblematu. uzupełniałainformacja Rysunek po Sekwanie. tekstowa: l fl oliwną. symbolnarodowy.oraz gałązką W projekcie wykorzystano Nadmotywem –Citius-Altius-Fortius imottem olimpijskim symbolem pięciukółolimpijskich tarczę przedstawiającym fl herbowąlogotypem zmotywem Igrzyska XOlimpiadywLos Angeles (1932) Igrzyska IXOlimpiadywAmsterdamie (1928) emblematpojawił sięna Po razpierwszy kół olimpijskich. i Comité OlympiqueFrançais. –pięciu Logo nieposiadałosymboluolimpijskiego ideą olimpijską. ideą olimpijską. znakideologicznego reżimu IIIRzeszy,bardziej przypominał górującego nad Projekt jakkolwiek ten stałsiępowszechnym igrzysk, symbolemberlińskich widniał napis: „Ich rufe dieJugendder Welt!” młodzieżcałegoświata). (Wzywam Pod kołami – symbolu nadziei,wolności izwycięstwa. w konturachdzwonu Lewald niechciałzatwierdzić projektu izaproponował, umieścić aby kompozycję dr Igrzysk Komitetu Organizacyjnego Berlina. Jednakprzewodniczący Theodor zBramy orła jednegozsymboli wszponachprzez Brandenburskiej, trzymanych Johannes Boehland. Początkowo emblematprzedstawiał pięćkółolimpijskich, agi widniałnapisX Igrzysk XI Olimpiady w Berlinie (1936) IgrzyskXIOlimpiadywBerlinie th . wnimherbParyża: żaglowiosłowiec płynący Wykorzystano OlimpiadLos Angeles1932.

Igrzyskach VIII Olimpiady Igrzyskach VIII e OlympiadeParis 1924

identyfi agi amerykańskiej, amerykańskiej, agi nieposiadały

zaprojektował kwn były kowane

59 60 EMBLEMATY IGRZYSK OLIMPIJSKICH nadal imponujedobrąfi próbę czasuidzisiaj, po64latach logoprzetrwał Modernistyczny styl Helsinki. z prawej umieszczono strony rok Olympia 1952,anadolenapisXV wieży światowej. pięciukółolimpijskich, W emblemacienadwieżąwidniałrysunek XII Olimpiadyw1940roku, które nieodbyły sięzpowodu drugiej wojny wybuchu w 1938roku według projektu fi został zbudowany wHelsinkach w Los Angeles(1932).Stadion olimpijski XOlimpiady naIgrzyskach Fin oszczepem olimpijski w rzucie Järvinen mistrz Matti ileosiągnął 72,71m–tyle wysokości: owymownej wHelsinkach olimpijskiego w barwach Emblemat Igrzyska XIVOlimpiadywLondynie (1948) umieszczony napis: XVI był ugóry było pięćkółolimpijskich. stadionu, W owalu, bieżnięlekkoatletyczną imitującym nadktórą zawieszonych widniałapochodniaolimpijska, boiska zielonej płyty był wtonacji zieleniiprzedstawiał owalny konturstadionuolimpijskiego. Natle ofi Emblemat miasta igrzysk. znakbył symbolem wyjątkowo czytelnym Londonmiasta irok: 1948.Brytyjski Olympiad; natleparlamentuumieszczono apodniminazwę kołaolimpijskie, emblemat wizerunek brytyjskiego parlamentuzdominującąneogotycką emblemat wizerunek brytyjskiego na zegarze słynnego Big Bena wskazówki pokazywały godzinę16 pokazywały na zegarze słynnegoBigBenawskazówki nadal imponuje pomysłowością. która rysunku, estetyka wyjątkowa Emblemat charakteryzowała terytorium. naswoim gościł olimpijczyków porazpierwszy Australii,duma kontynentu który 1956,otoczone Melbourne wieńcem oliwnym. Zemblematuprzebijała igrzysk: cjalnego otwarcia igrzysk. W półkolunadparlamentem widniałnapis:XIV Igrzysk XVI OlimpiadywMelbourne(1956) Igrzysk XVI OlimpiadywHelsinkach(1952) Igrzysk XV

biało-niebieskich przedstawiał charakterystyczną wieżę przedstawiał stadionu charakterystyczną biało-niebieskich ńską szkołą kompozycji grafi szkołąkompozycji ńską architekta ńskiego Yrjo Lindgrena naIgrzyska th Olympiad, a na dole nazwa miasta irok Olympiad, anadolenazwa cznej.

wykorzystały jako wykorzystały

zaprojektowany utrzymany utrzymany 00

– czas wieżą; th

Emblemat oddawałylogo dobrze tradycję ipowagę Wiecznego Miasta. charakter numeracjairzeźbiarski MCMLX.Klasyczna rzymskimi: wpisany cyframi Emblemat zawierał orazrok dodatkowo igrzysk symbolpięciukółolimpijskich miasta. braciRomulusaiRemusa,założycieli bliźniaczych karmiącą kapitolińską, Armando plastyk włoski Testa legendarny herbmiasta–wilczycę wykorzystał W projekcie emblematu przestrzenności iruchu.przestrzenności Zdobił również afi iluzję został wpisany dyskretnie 68.Logotyp wywoływał kół olimpijskich wcyfrę kształtem bieżnięstadionu. Symbol pięciu o potrójnej kresce, przypominającymi Igrzysk „MEXICO 68”, owalnymi została dużymi, czarnymi wykonana literami miasta w typowej Nazwa dlalat sześćdziesiątych XX op-artu. wiekumanierze wMeksyku. Logotyptakże został zespół wykonany piktogramów naIgrzyska typografi i ciekawą Emblemat o nieprzemijającej wartości. przedstawieniu Kraju Wschodzącego Emblematzaliczono dodzieł Słońca. 1964”. doskonalesprawdził Charakterystyczny czerwony krąg sięwplastycznym inapis: umieszczono symbolpięciukółolimpijskich kolorze wzłotym „Tokyo fl kołozjapońskiej emblematu stanowiło czerwone znowoczesną kompozycji i czystość grafi tradycji prostotę zjapońskiej wypływającą Yusaku połączył który Kamekura,

Igrzysk XIX OlimpiadywMeksyku(1968) Igrzysk XVIII Olimpiadyw Igrzysk XVIII Tokio (1964) ę. Autorem logobył Lance zaprojektowałWyman, który

Igrzysk XVII Olimpiady w Rzymie (1960) OlimpiadywRzymie Igrzysk XVII sz olimpijski. czną informacją. Górnączęść agi apodnim Hinomaru,

zaprojektował

miał prostą

61 EMBLEMATY LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 62 EMBLEMATY IGRZYSK OLIMPIJSKICH Montréal 1976 do wody, wfi wtechnice, fi użytkowych, atakże wsporcie: włyżwiarstwie człowiek wprodukcji wsztuce ornamentacyjnej, przedmiotów wykorzystuje Zwoje iwżyciu. spirali zmianamiwprzyrodzie jestteż zcyklicznymi związana muszlach,napajęczynie); motylach, (nakwiatach, wprzyrodzie występujących Spirala jestjednąznajbardziej efektownych form wśród wzorów ideseni znaków olimpijskich. znaknależałdoodważnych doop-artu Nawiązujący wMonachium. Igrzysk tle pastelowych barw. Twórcą Aicher, logobył Otl piktogramów autor olimpijskich promieniami światła,przedstawiany zukośniepadającymi najczęściejokrąg na Emblemat „spiralą szczęścia”. Pod symbolemwidniał napis:Munich1972. również zmagań.Symbol ten iszlachetnośćsportowych nazwano czystość Monachium” też symbolizowaćideę: Miała olimpijską („Műnchenleuchtet”). „światło iwspaniałość”. Cechy te whaśleigrzysk: były zawarte „Promieniste ruchu(perpetuummobile).Symbolizowaław ciągłym,wirującym duchaigrzysk: wrażenie, była lśniłajak korona, jakby wywierając Spirala monachijska Ten artyście-grafi przyświecał motyw profesjonalne wymogi. również dzisiajspełniałby Emblematkanadyjski olimpijskich. w historii igrzysk wisiorek nałańcuszku. Należał donajbardziej udanych symboli iwyrazistych miał również zastosowanie bądźelegancki breloczek, broszka jakoznaczek, Logotyp zdobił również afi pąk kwiatu. rozwinięty logoprzypominało wyobraźni Montréal 1976.Osobomoartystycznej oraz owalną bieżnięstadionu. Pod emblematem podpis: widniałczytelny jednocześnie symbolizował olimpijskich podiumzwycięzców trzystopniowe umieszczono grafi nakładające o ponadczasowej elementy, elegancji.Emblemat symbolizował cztery Emblematem

Igrzysk XXI Olimpiady wMontrealu (1976) gurach akrobacji lotniczej itp.gurach akrobacji

się artystycznie na siebie: pięć kół olimpijskich, nad którymi nadktórymi nasiebie:pięćkółolimpijskich, się artystycznie Igrzysk XX OlimpiadywMonachium(1972) czną interpretację litery „M” –inicjałmiastaMontreal, który awykonany zmetaluipozłacanysz olimpijski, kowi. gurowym, w skokach gurowym, wskokach

– to projekt był spiralny Angeles (1984) Logo pochodni olimpijskiej. pochodni olimpijskiej. znajdowały Logo siękołaolimpijskie. zostało wygrawerowane nadolnejczęści oftheXXIIIrd napis:Games mało czytelny OlympiadLos Angeles1984,apodnim Poniżej państwa. –zalążka Zjednoczonych Ameryki „gwiazd wruchu” widniał do13pierwotnych ruchoraznawiązujących koloniiStanówlinii, imitujących umieszczone zostały natle13poziomych,amerykańskiej, równoległych białych fl dobarw nawiązywała kolorystyka białejiczerwonej, których niebieskiej, informacji, dosymbolipaństwowych. nawiązujący Trzy gwiazdy wbarwach opracowali artystów, nowoczesny którzy systemamerykańskich wizualnej „Gwiazdy wruchu” – to emblemat ideę. poza olimpijską ideologiczny wykraczający ipolityczny kontekst igrzysk, 1980. Moskwa W emblemacieniewątpliwiejednoznacznie zaakcentowano XX Olimpiady Igrzyska (cyrylicą): rosyjskim strony logowidniałnapiswjęzyku W. w Pałacu iNauki Łomonosowa czy Warszawie. Kultury wMoskwie Zprawej architekturę Uniwersytetu logoprzypomina Kremlem. Kompozycja im. Michaiła gwiazdę nad architektury, gwiazdą, przypominającą czerwoną zwieńczone typowe dlaówczesnejw kształty awangardy radzieckiej grafi Nad olimpijskimi grafi rosyjski

Igrzysk XXII OlimpiadywMoskwie(1980) k Władimir Arsentjew. Cały emblematbył wostrej czerwieni. kołami grafi . Koncepcję grafi k umieściłrównoległe linie, się układające Igrzysk XXIII OlimpiadywLos zespół 16 stworzył czną logotypu cznej iradzieckiej

zaprojektował agi

63 EMBLEMATY LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 64 EMBLEMATY IGRZYSK OLIMPIJSKICH słonecznej Barcelony. kół olimpijskich. Trafnie radość iuśmiech zauważono, przekazuje że logoigrzysk sportowy. Pod widniałnapisBarcelona’ sylwetką 92,apodnimpięćkolorowych nóg–energię isukces ramion– gościnność, życiową aczerwień rozwartych kolor żółty morza, miałyznaczenie sugerował symboliczne. Błękit koloryt Kolory zamieniona została symbol. w abstrakcyjny zczym ramion inóg, wzwiązku zredukowana fi części kształtujących została zasadniczych dotrzech W projekcie Josepa Triasa biegacza dynamicznienaszkicowana sylwetka odzwierciedlały nasyconym tenkształtów, styl plamoczystym, kolorycie; używając abstrakcyjnego. JosepM. stylu i twórcy Trias światsymbolicznych tworzył (1883-1983)–przedstawiciela JoanaMiró surrealizmu dosztuki nawiązywał SztukPięknych wAkademii wBarcelonie.wykładowcę W swoim projekcie JosepaMarię plastyka Triasa,zaprojektowany artystę katalońskiego przez Emblemat umieszczono pięć kół olimpijskich oraz napis: Games of theXXIV oraznapis:Games umieszczono pięćkółolimpijskich forma emblematuoddawała sportowej. również Pod fenomen zwojem rywalizacji ludźmiipokojuświatowego. wzajemnegoporozumieniaw zakresie między Spiralna Zmodyfi duchową ifi iziemi,czyli człowieka iczerwonej żółtej, niebieskiej, był spiralny trójkolorowyEmblematem wbarwach zwój igrzysk ludowego. rzemiosła w wyrobach ornamentach rzeźbiarsko-architektonicznychjest wkoreańskich oraz używany zwanego „Sam tàegeuk”, stanowiącego ogólny symbolKorei. „Sam tàegeuk” spiralnego), (wformie zwoju dekoracyjnej sztuki wzoru koreańskiej do tradycyjnego motto, które brzmiało: „Harmonia ipostęp”. W formie grafi 1988. Ogromne logo igrzysk widniało na wieży stadionu olimpijskiego. stadionuolimpijskiego. widniałonawieży 1988. Ogromne logoigrzysk Emblemat orazsymbolizował wSeulu kowany postęp znakpromował igrzyska Igrzysk XXIV (1988) OlimpiadywSeulu Igrzysk XXV OlimpiadywBarcelonie (1992) m.in. słynne kompozycje wgmachu UNESCOm.in. słynnekompozycje w Paryżu. symbolizujący harmonięistnieniawszechświata: niebios, symbolizujący zyczną sferęzyczną ludzkiej. istoty cznej logo nawiązywało cznej logonawiązywało

odzwierciedlał ich ich odzwierciedlał th Olympiad Seoul Olympiad Seoul gurę: głowy, został a poniżej pięćkolorowych kółolimpijskich. Pod umieszczonoolimpijski. wizerunkiem kaligrafi w Sydney, współczesnej, uznanejzajedenzcudów architektury atakże ogień biegaczasymbolizował nadsylwetką dachsłynnejOpery kredką niebieską Australii. najczęściej wbujnejprzyrodzie występujących „Grzebień” nakreślony Logo czerwonym w kolorachżółtym, ibłękitnym, zostało wykonane bumerangu ułożona została stylizowana biegacza. sylwetka nietrafi w przypadku drewna. (Bumerang,– wkształciewygiętego wprawiony kawałka wruchwirowy Design dawną pomysłowo broń myśliwską bumerang tubylców: wykorzystano projekcie emblematu, opracowanym Agencję FHAImage przez Reklamową pierwotnych Australii mieszkańców –Aborygenów. isztuki kultury W grafi Emblemat w emblemacie znalazłodzwierciedlenie olimpijskich Jubileusz stuleciaodrodzenia igrzysk do wieńcaoliwnego, wieńczono antycznych którym olimpioników. zwycięzców, tłaemblematu złotych medaliolimpijskich aciemnozielona barwa do liczba100oraznapisAtlanta 1996nawiązywały kolorkółolimpijskich, Złoty gwiazdki. iniebieskie czerwone kolumny greckiej ze stylizowanymmotyw zniczem, emitującym płonącym wykorzystano ze starożytnymi igrzyskami ciągłościideiolimpijskiej podkreślenia Igrzysk XXVII OlimpiadywSydney (2000)

Igrzysk XXVI OlimpiadywAtlancie (1996) enia wcel, zataczałłukiwracałdorzucającego). W kształcie czny napisSydney 2000,

nawiązywał do nawiązywał cznym . Dla

65 EMBLEMATY LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 66 EMBLEMATY IGRZYSK OLIMPIJSKICH

© LOCOG TM Emblematem święcie międzynarodowego sportu ipokoju. święcie międzynarodowego sportu wielkim ludzidowzięciaudziałuwtym wieniec był zaproszeniem wszystkich narysunku XXVIII OlimpiadywAtenach. Igrzysk Niedomknięty zwycięzców Aten. Dlauszanowania tej tradycji wieniecoliwny był również nagrodą dla byłorosnącej również gajuAltiswOlimpii.Drzewo oliwki wświętym symbolem – zwycięzców „olimpioników” –wieńczono oliwki wieńcem zgałązek dzikiej naktórych dotradycji antycznych olimpijskich, Emblemat nawiązywał igrzysk z 14krajów. roku. Został wybrany spośród 690projektów, nadesłanych 242grafi przez zaprezentowano 1999 30września porazpierwszy ateńskich Emblemat igrzysk a podnimumieszczono pięćkolorowych kółolimpijskich. poniżej logoznajdowałi Kreteńskiego; sięnapis:Ateny 2004(ATHENS 2004), państwowej Grecję Egejskiego, orazniebaiotaczających mórz: Jońskiego fl greckiej dobarw nawiązywały bieliibłękitu tle. Kolory niebieskim nakwadratowym nakreślony został białąkredką wieńca odelikatnych listkach stylizowany pogrecku zwany wienieczgałązek oliwki, drzewa „kotinos”; rysunek Emblemat sylwetką biegaczawidniałnapis:Beijing2008,aponiżej pięćkółolimpijskich. sylwetką Pod icelebrowaniabyły zaproszeniem zwycięstwa. rywalizacji dosportowej Chin wPekinie. Według autorów ramionabiegnącej projektupostaci rozwarte Logo zostało zaprojektowane SztukPięknych Centralną przez Akademię pieczęci zkaligrafi chińskiej dotradycyjnej nawiązywało Logo chińskiej. podtytułem ikultury bogatą spuściznęsztuki „Tańczący Pekin” Igrzysk XXIX OlimpiadywPekinie (2008) Igrzysk XXVIII OlimpiadywAtenach (2004) cznym znakiem znakiem „jing”. cznym

reprezentował ków

agi był nowoczesny, komputerowy znakgrafi wXXI wiekupowinny Olimpijskie miećrównież uważał, że Igrzyska Igrzysk wpuzzlebądźulicznegraffi gry układankę Emblemat budziłpoczątkowo licznekontrowersje. bowiem Przypominał zostało zaprojektowane Agencję przez Wolff lewej stronie –napisLondon, apoprawej Logo stronie –pięćkółolimpijskich. w formie czterech nieregularnych części. po Nagórnych elementachwidniały: Coe. projekt przedstawiał zinterpretowane Zadziwiający grafi Sebastian Igrzysk Komitetu Organizacyjnego logo dokonałprzewodniczący przedstawiony nasesjiMKOl wGwatemali w2007roku. Ofi walizacji iosiągnięć Brazylii. wsporcie; kulturowo-muzycznego promocji dziedzictwa zowaniu rozwoju ludziimiasta –dlapostępu; ry- icelebrowaniu olimpijskich; igrzysk sua Paixão” (zpor. worgani- Żyj swoją jednoczenia Brazylijczyków pasją)wzakresie motto Igrzysk: Emblematodzwierciedla widnieje symbolpięciukółolimpijskich. „Viva 2016,aponiżej Rio wetek miastairok umieszczona igrzysk: została nazwa skrócona deJaneiro. symboleRio syl- stanowią tańczących charakterystyczne Pod rysunkiem Corcovado Cristo Redentor (zpor. zpomnikiem Odkupiciela)naszczycie Chrystusa granitowejznanej skały Pão deAçucar (zpor. Cukrowe któraWzgórze), wrazzgórą różnorodność kontur kulturową iduchaolimpijskiego. logoprzypomina Górny zarys idee:radosny entuzjazm, –słońce, –tońżółty Atlantyku. Logo trzy aniebieski wyraża kolorzielony symbolizujebujnąroślinność kraju, Brazylii: iprzyrody oraz krajobrazu sylwetekrowodzie nawiązuje dofl tanecznym. Kolorystyka ko- sięzaręce zielonej, wwirującym żółtej trzymające ibłękitnej, wbarwach: ludzkie sylwetki Przedstawiarowany trzy Brazylii. był tradycją ikulturąmuzyczno-taneczną konkursiezudziałem139fi w ogólnokrajowym agencji plastyków 28 artystów Tatil deJaneiro, Design wRio której projekt zwyciężył Emblemat cechuje elegancjaipomysłowość grafi kompozycji deJaneiro. wRio obiektówbudowy olimpijskich MKOl –Jacques’a Rogge. Ceremonia stanowiła równocześnie ofi wasyście ówczesnego Igrzysk Komitetu przewodniczącego Organizacyjnego prezentacji logonaogromnym dokonali przedstawiciele płóciennym ekranie noworocznej Copacabana deJaneiro. wRio naplaży uroczystości Ofi publicznieprzedstawiony 31grudnia 2010roku podczas po razpierwszy Emblemat Emblemat Igrzysk XXXI deJaneiro (2016) OlimpiadywRio Igrzysk XXX OlimpiadywLondynie (2012) czny. Collins. ti. JednakKomitet Organizacyjny Emblematinspi- rm reklamowych. narodowych agi ibarw cjalnej prezentacji cjalnej cjalne rozpoczęcie 2012 cznie cyfry cznej autorstwa autorstwa cznej

cjalnej cjalnej został został został

67 68 EMBLEMATY ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH De VI. Olympiske Vintrleker. Oslo 1952. norweskim: nowego ratusza Oslo. widnieje napiswjęzyku Dookołarysunku -białych. zostało Pięć przedstawionych kółolimpijskich natle białejsylwetki zaprojektowano czarno- Rysunek symbolizował wbarwach miasto igrzysk. Emblemat ipięćkółolimpijskich. SanktMoritz miastaigrzysk 1948, nazwę JeuxOlympiquesD’Hiver, francuskim: promienie padająnanapiswjęzyku rok logomiasta), którego znajdujesięwizerunek słońca(jako ugóry elementów: kilka grafi był jednym ze zniewielulogotypów słońcem –jakogłównym elementem Pierwszy emblematpojawił sięna Pierwszy w Garmisch Emblemat szaro-czarno-białej. Cały znakzostał wykonany wzimnejtonacji kółolimpijskich. jednobarwnych trasamizjazdowymi, apodnimpięć znarciarskimi wizerunek ośnieżonej góry Informację rok przedzielał 1936. W środku emblematuznajdował sięsurowy wdolnej. Garmisch-Partenkirchen miastaigrzysk: (w górnejpołowie), anazwa IVOlympische niemieckim: Winterspiele wjęzyku obwodzie widniałainskrypcja szarej zawiera cznym. ibarwie emblematuwkształcieprostokąta Rysunek V Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Sankt Moritz(1948) wSankt V Zimowych Igrzysk Olimpijskich VI Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Oslo(1952) VI Zimowych Igrzysk Olimpijskich - Partenkirchen (1936) IV Zimowych Igrzyskach Olimpijskich IV Zimowych Igrzyskach Olimpijskich . Miał okrągły kształt,naktórego okrągły . Miał

(1956) logotypu współgrająlogotypu ze przemyślany sobąwdobrze sposób. 1964.Poszczególne Innsbruck miastairok elementy igrzysk: a wokół niegonazwa na czerwonym tle. Nadherbemwidnieje pięćkolorowych kółolimpijskich, W emblemacie angielskim: w języku VIII Olympic Winter Games, California 1960. wcentrum. z kołamiolimpijskimi Wokół znaku(bezobramowania) widniał napis skierowane wróżne strony. Symbolizowały onestylizowany płatek śniegu oszczędność. sięnasiebietrójkąty, Logotyp nakładające prezentował trzy Charakterystyczną cechą emblematu Charakterystyczną Emblemat w Squaw Valley (1960) (1964) d’Ampezzo 1956.Autorem emblematubył Franco RondinellizMediolanu. napis złoconymi włoskim: literamiVII GiochiOlimpiciDinverno. wjęzyku Cortina d’Ampezzo. –Cortina i miastem zimowych igrzysk Dookołaemblematuwidnieje Dolomitów Pomagagnon, –Monte górskiego górującego naduzdrowiskiem Komitetu Olimpijskiego. Poniżej kółwidniejejedenze pasma szczytów zwieńczonych gwiazdą symbolizującąlogo kółolimpijskich, wych Włoskiego Pośrodku, tle, znajdujesiępięćkoloro- naniebieskim i słońca(kolorystyka).

uwidoczniono herb miasta z wizerunkiem białegomostu, widniejącegouwidoczniono herbmiastazwizerunkiem przedstawiał swoiste śniegu(kształt) połączenie stylizowanego płatka VII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Cortina d’Ampezzo wCortina VII Zimowych Igrzysk Olimpijskich

IX Zimowych Igrzysk Olimpijskich wInnsbrucku IX Zimowych Igrzysk Olimpijskich

były ostre dynamiczneformy iplastyczna VIII Zimowych Igrzysk Olimpijskich VIII Zimowych Igrzysk Olimpijskich

69 EMBLEMATY IGRZYSK OLIMPIJSKICH 70 EMBLEMATY ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH Emblemat Excoff kolorowe umieszczone kołaolimpijskie, również nad herbem. (czarne),anie byłymostem jednobarwne naczerwonym tle;jedynym wyjątkiem w 1964 roku –przedstawiał herbmiastazbiałym był identyczny jakna igrzyskach Emblemat Poniżej Sapporo 72. widniałnapis miastairok igrzysk: poluoraz pięciukolorowych kółolimpijskich. szarym śniegu nakwadratowym wschodzącego elementów: słońca–symbolJaponii,stylizowanegotrzech płatka Autor Nagaiprzedstawił projektu wnimkombinację symboliką. Kazumasa plastyczną inspirował sztuką sięnarodową japońską zgodnie ztradycyjną X prostokąta. Wokół francuskim: znaku(bezobramowania) widniejenapiswjęzyku umieszczony natlebeżowego został nadpięciomakołamiolimpijskimi kryształ (1968) W emblemacie es JeuxOlympiquesD’Hiver. Grenoble 1968.Emblematzaprojektował Roger on.

wykorzystano w eleganckiej formie herbmiasta.Stylizowany weleganckiej śnieżny wykorzystano XII Zimowych Igrzysk Olimpijskich wInnsbrucku (1976) XII Zimowych Igrzysk Olimpijskich XI Zimowych Igrzysk Olimpijskich wSapporo (1972) XI Zimowych Igrzysk Olimpijskich

X Zimowych Igrzysk Olimpijskich wGrenobleX Zimowych Igrzysk Olimpijskich

(1984) (1980) (1988) Miroslavemblematu był Antonić. miejscowy plastyk Autorem a poniżej napisSarajevo’84. był ciemnejczerwieni. wkolorze Cały rysunek zregionu(haftu) Bośni.Powyżej emblematuznajdowało siępięćkółolimpijskich, Emblemat Pomysłodawcą grafi emblematubył kanadyjski Calgary’88. miastairoku igrzysk: harmonizowała nazwy zczarnym drukiem wytwornie symboluikółolimpijskich Czerwień Canada, jakCalgary). C (jak siępółkolistych liter –godłemKanady,klonu wformie schematu krzyżujących Emblematem Emblematem Whithey.Robert opisuimprezy. idokładniejszego Autorembrak kółolimpijskich emblematubył narciarskiego. uzupełniałnapis: USAorazLakePlacid1980. Rysunek W projekcie trasębiegu białeliniecharakteryzowały roku. Przebiegające trzy wzdłuż litery w1932i1980 odbyły sięwLakePlacid dwukrotnie olimpijskie zimowe igrzyska żePlacid orazgórę ikolumnęzpodwójnym świadczącym, zwieńczeniem,

był stylizowany płatek śniegu w stylu tradycyjnego wzoru dekoracyjnego był stylizowany wzoru dekoracyjnego tradycyjnego płatek śnieguwstylu stanowiła duża niebieska litera stanowiła dużaniebieska „L”, miasta:Lake symbolizującanazwę było grafi XIII Zimowych Igrzysk Olimpijskich wLakeXIII Zimowych Igrzysk Olimpijskich Placid XIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Sarajewie wSarajewie XIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich XV Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Calgary wCalgary Zimowych Igrzysk Olimpijskich XV –symbolizującej zimę, zliściem czne połączenie śnieżynki k Gary Pampa. k Gary

71 EMBLEMATY IGRZYSK OLIMPIJSKICH 72 EMBLEMATY ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH Quentin. jegopomysłodawcą olimpijskich, grafizimowych był igrzysk francuski Emblemat należałdonajbardziej estetycznych symboliwhistorii iwyrazistych 92orazpięćkolorowych kółolimpijskich. szlak trasynarciarskiej, napisAlbertville imitujące iczerwona, Poniżej niebieska płomienia widniałydwieskośnekreski: krainy, alpejskiej historycznej położonej wpołudniowo-wschodniej Francji. symbolSabaudii– stanowiącym Sabaudzkim, zbiałymKrzyżem czerwieni igrzysk 1998 i pięć kolorowych kół olimpijskich. 1998ipięćkolorowych kółolimpijskich. igrzysk elegancji iurody. Poniżej symboluumieszczono miastaNagano, nazwę rok zinterpretowane symbolizowałyi dynamice; kwiatu poszczególne grafi płatki Emblemat (1992) Emblematem w Nagano(1998) (1994) Kompozycję emblematu Kompozycję Lillehammer’94. i rok igrzysk: miasta Emblematzdobiło oraznazwa ziemskiej. pięćkolorowych kółolimpijskich arktycznych zjawisko świetlne, przebiegające wgórnych atmosfery warstwach dlaobszarów wemblemaciecharakterystyczne śniegu. Autorka wykorzystała świetlnych zimowego płatków nieba, ponadmgiełką natleciemnoniebieskiego polarnejwformie skośnych stylizowanej zorzy był białych motyw promieni

zaprojektowała norweska plastyczka Sarah Rosenbaum. Inspiracją SarahRosenbaum.Inspiracją plastyczka zaprojektowała norweska był stylizowany ognistej wkolorze płomieńzniczaolimpijskiego XVII Zimowych Igrzysk Olimpijskich wLillehammer Zimowych Igrzysk Olimpijskich XVII XVI Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Albertville wAlbertville Zimowych Igrzysk Olimpijskich XVI sylwetki w sportach zimowych, tworząc obraz wyjątkowej wsportach sylwetki

stanowił gwiaździsty kwiat górski oradosnych górski kolorach stanowił kwiat gwiaździsty XVIII Zimowych Igrzysk Olimpijskich Zimowych Igrzysk Olimpijskich XVIII k Bruno k cznie Torino 2006orazpięćkolorowych kółolimpijskich. miastairok igrzysk: nazwa uzupełniały: Rysunek warunków zimowych igrzysk. Piemontu, lodu–jakoodniesieniedonaturalnych orazgórę kryształów budowli sylwetkę Antonelliana stolicy –historycznej Mole abstrakcyjną XXIzostał wstylu wykreowany wieku. Logotyp reprezentował dwaelementy: przedstawili wemblemacie Amerykanie kompozycję. czarnym, wkolorze ciekawą tworząc 2002 orazpięćkółolimpijskich Poniżej SaltLake i duchawalki. miastairok umieszczona igrzysk: została nazwa tego regionu; dziedzictwo niepowtarzalne odwagasymbolizowała ideęigrzysk kulturasymbolizowałajezior; mieszaninę różnych sięna kulturskładających Utah –odsurowych ceglaste poprzez dociemnobłękitnych pustyń kaniony kontrast,kulturę iodwagę. elementy: trzy Emblematodzwierciedlał pomarańczowym iniebieskim. w kolorachżółtym, Inspiracją emblematu Inspiracją Olimpijskich w Salt Lake wSalt City(2002) Olimpijskich (2010) i rok igrzysk: i rok igrzysk: Vancouver 2010 oraz pięćkolorowych kółolimpijskich. Pod hokeja nalodziebyła Kanada. znajduje sięnapismiasta sylwetką kolebką sięrównież logowyłaniała że postaćhokeisty, Zsylwetki klonu. przypominająca, liść wschody słońca,akolorczerwony –zachodysłońcaikanadyjski kanadyjskie ilasy, regiony –słynne kolor żółty bory imalownicze przybrzeżne wyspy; kolorzielony symbolizował – kanadyjskie kolor niebieski niebo, igóry; morze „przyjaciel”. różnorodność Kanady: emblematuodzwierciedlały przyrody Barwy Gregor.Mac nadanelogobrzmiało Imię „Ilanaag”, Inuitów oznaczało co w języku Logo projektowało dwoje lokalnych grafi symbolem serdeczności igościnnościKanadyjczyków. sylwetkę. ludzką Zbiegiem czasu tych budowli przypominała „Inukshuk” stałasię wówczas jakodrogowskaz rozległe przez połaciearktycznej północy. Forma wówczas natych terenach. ułożone Ogromnejedennadrugim służyły głazy żyjące Inuitów przez –tubylczeustawiona plemionaeskimoskie, wiekami przed Emblemat

była kamienna budowla megalityczna o nazwie budowla megalityczna onazwie była kamienna „Inukshuk”, która została XX w Zimowych Igrzysk Olimpijskich Turynie (2006) XXI w Zimowych Igrzysk Olimpijskich Vancouver Kontrast reprezentował stanu krajobraz GonzaloAlatorre iElenaRivera ków: XIX Zimowych Igrzysk

stylizowany kryształ śniegu stylizowany kryształ

73 74 miłośnikami sportów zimowych nacałymświecie. sportów miłośnikami narodami, organizacjami oraz dialogmiędzy kontaktiotwarty łączność, szybki symbolizował charakter nowoczesnego, multimedialnegopokolenia,wspierając imiasto Soczi, Emblemat promował Olimpijskie XXII Zimowe Igrzyska oraz ilustrowanyi wdokumentacjiolimpijskiej iopisany wróżnych publikacjach. umieszczony biletachwstępu, pocztowych namedalacholimpijskich, znaczkach –jakografi kreską narysowanych cienką Podniebieskim. napisem „ru” widniejesymbolpięciukolorowych kółolimpijskich, litery „ru” (internetowa białymzobramowaniem domenaRosji)wkolorze Czarnego. orazMorza Zanazwą Kaukazu pasma górskiego „Sochi” umieszczono leżące miasto naskraju Soczi, symbolizować otaczającym kontrastwkrajobrazie odbiciem liczby„20”, alitery „hi” odwrócone o180°–liczby „14”, co miało fontu został takdobrany, (czcionki) aby litery „so” były (Soczi) lustrzanym górny „sochi” idolny, rok zawierający igrzysk „2014” Rodzaj mająkolorniebieski. i ofi zespół ekspertów, Komitet przez wytypowany Organizacyjny ZIO wSoczi opracowany Agencję oraz Marketingową Interbrand Międzynarodową przez whistorii Emblematzostał MKOl adres internetowy igrzysk. po razpierwszy imponował pomysłem nowatorskim twórców. Jakologoumieszczony został Emblemat cjalnie zaprezentowany 1grudnia 2009roku Napisynalogo: wMoskwie. XXII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi (2014) XXII wSoczi Zimowych Igrzysk Olimpijskich czny kontrast.Emblematzostał nackiej PKOl.nackiej ipatro- organizacyjnej ne wdziałalności edukacyjnej, Patentowym podnumerem 109879.Logo jestużywa- MKOlzezwolenie 1981roku. wdniu12czerwca –PKOl –pięciukół olimpijskich uzyskał lu olimpijskiego Olimpijskiego. Nawprowadzenie wemblemaciesymbo- inawinietcew dokumentacji,biuletynach Funduszu w1960roku Znakpojawił sięporaz pierwszy pijskich. natlepięciukółolim- w koronie zrozpiętymi skrzydłami go Komitetu Olimpijskiego. Znakzawiera symbolorła ilogokomercyjne.to: logohistoryczne są symbolikęolimpijską; emblematami, zawierającymi EMBLEMATY POLSKIEGOKOMITETU OLIMPIJSKIEGO Znak graficzny został zarejestrowany wUrzędzie sztandaruPolskie- Logo jestkopiąszczytu historyczne posługujesiędwomaPolski Komitet Olimpijski (Dz.U. 2016,poz. 176). Ustawyi przepisami osporcie zdnia 25.06.2010roku Polskiej prawem Rzeczypospolitej terytorium własności ketingowo-sponsoringowej PKOl. jestwdziałalnościmar- Emblemat ten wykorzystywany wany Patentowym w Urzędzie podnumerem 188308. 14 marca 1993roku. aprobatę Komitetu uzyskał Wykonawczego MKOl wdniu wemblemaciePKOl symboluolimpijskiego korzystanie towany studioAgencji przez Testardo Design. Nawy- Znakzostał zaprojek-kolorowymi kołamiolimpijskimi. fl biało-czerwonej Obydwa sązastrzeżone ichronione emblematy na został zarejestro- znakolimpijski Komercyjny polski Logo przedstawia impresję komercyjne polskiej agi narodowej, połączonej zpięcioma

jarzeń. jarzeń. W XX wieku narozwój piktogramów iwzrost ich wspomagające pamięćnazasadziemechanicznych sko- ideogramem. Piktogramy sąrównież jakoznaki używane także pojedyncze pojęcielubznaczenie można nazwać grafi zarówno przekazu, wformie środkach we wszystkich informacji, mającej zastosowanie metod przekazywania treści. ne doprzekazania niem zpominięciemszczegółów, które niebyły koniecz- sięstereotypowym wykona- pisma; charakteryzowały Piktogramy formą były właściwego pierwotną systemu „petrogramami”, – lubwykute awyryte „petroglifami”. są nazywane człowieka pierwotnego bądź wjaskiniach rodowodemsięgają swym czasów prehistorycznych. naturalnego. te Znaki języka idźwiękami zania zwyrazami fi lubpiktogra- obrazkowym pisma,zwanego pis) –to znaki łączą. słowa dzielą –aobrazy formy piktogramy wktórym stanowią uniwersalny język, dzynarodowego porozumiewania się. od Niezależnie lubusługę).Zrodziły sięzpotrzebynie, mię- czynność działa- forma ich znaczenie (komunikat, których wyraża VII. Piktogramy olimpijskie cznym, przedstawiające rzeczy bądźzdarzeniacznym, bezpowią- przedstawiające rzeczy Współcześnie piktogramy należądonowoczesnych Piktogramy lubnamalowane naskałach narysowane Piktogramy –malowany (złac. pictus igr. grámma –za- Piktogramy sąumownymi symbolamigrafi cznej, jakielektronicznej. Piktogram reprezentujący cznymi, się, że język sportowych piktogramów sportowych stałsięczytel- się, że język w poszczególnych Okazało sportowych. dyscyplinach miejscazawodówmacji –drogowskazem dotyczącym oprócz tej infor- funkcjisąonejednocześnie środkiem poszczególnych sportowych;identyfikację dyscyplin tu. Piktogramy sągraficznymi ikonami,ułatwiającymi funkcji symbolizującej poszczególne dyscypliny spor- Piktogramyolimpijskich. niemająjedynie sportowe nowożytnychny igrzysk olimpiadizimowych igrzysk tych XX wiekupiktogramy –jakostałyelementgraficz- iwprowadziłpijski oficjalniewlatachsiedemdziesią- Komitet Olim- tozbędna. Dostrzegł Międzynarodowy nych stałasięnie- ikonkurencji sportowych dyscyplin uczestników sprawiły, że wizualizacjagraficzna róż- orazróżnorodnośćpijskich kulturowa ich ijęzykowa ją piktogramy obokróżnorodnych symboli. iinne. olimpijskie, stosu- teigrzyska kategorie Wszystkie sportowe, wtym imprezy sport, turystykę, dio, transport, urzędy, pocztę, restauracje, usługi, handel, telewizję, ra- szkoły, zdrowotno-lecznicze, szpitaleiplacówki banki, heraldyczne,znaki wystawy, muzea, centra kulturalne, nych kulturach. posiadaniasymboli,którepotrzeba sązrozumiałe wróż- liczby wpłynąłrozwój wymiany międzynarodowej oraz Dynamiczny rozwójDynamiczny nowożytnych olim- igrzysk „Rodzina piktogramów” drogowe, obejmuje:znaki

77 78 PIKTOGRAMY OLIMPIJSKIE w kilku wariantach (czarno-białych bądźkolorowych). wariantach(czarno-białych w kilku piktogramykomunikacyjnych stałysiędostępne igrzysk. W miarę wzrostu potrzebnej infrastruktury alecałejnowoczes- sportowych, wydarzeń nie tylko to zmagań.Dotyczyło olimpijskich i obserwatorów ną izrozumiałą formą zarówno dlauczestników, jak dowy Komitet Olimpijski (MKOl). Komitetdowy Olimpijski (KOIO)Olimpijskich Międzynaro- izatwierdzane przez projektowane Igrzysk Organizacyjne Komitety przez wrelacjach telewizyjnych.sportowych, Piktogramy są gramach zawodów, obiektach namapachlokalizacji, Obecnie pojawiają sięwwieluformach, np. wpro- w Berlinie (1936) w Berlinie pijskie, pojawiłypijskie, sięna fi gra- Pierwsze znaki próbę iewolucję naigrzyskach. wcześniejszą przeszły olimpijskich, na stałedoigrzysk PIKTOGRAMY LETNICHIGRZYSK OLIMPIJSKICH igrzysk letnichizimowych. igrzysk dla sany różne został prostysporty znaksymbolizujący cn, identyfi czne, Zanim piktogramy zostały sportowe wprowadzone

© International Olympic Committee kujące poszczególne dyscypliny olim- . Miały okrągły kształt, w który wpi- kształt,wktóry okrągły . Miały Igrzyskach XIOlimpiady bolach grafi fl ceremonii otwarcia igrzysk, dotyczące naprzykład znaki sportowego, sprzętu zawodników sylwetki rysunki oraz bowe. szczegóły, Byłyto charakterystyczne obejmujące wpisanych sportowych wtarcze dyscyplin wizerunki her- w Londynie (1948) agi olimpijskiej itp. Był to pierwszy itp.agi olimpijskiej Byłto pierwszy „przewodnik” posym- Również na © International Olympic Committee cznych igrzysk. Igrzyskach XIV Olimpiady

Anglicy wprowadzili rysunkowe wprowadziliAnglicy rysunkowe

79 80 PIKTOGRAMY OLIMPIJSKIE (1964) podczas znakówwych grafi olimpijskich. W przypadku Japonii było to oczywistą Japoniibyło to oczywistą olimpijskich. W przypadku uczestnikom swobodnie poruszaćsiępoterenachlający –wprowadzonyskalę system grafi –natakszeroką (39znaków). Byłto pierwszy i transportu (22symboli),jakicałysystem informacji,skich usług pliny naarenach sportowe iwydarzenia olimpij- zarówno wizualnej, dyscy- obejmujący munikacji grafi jednolity igrzysk i Yoshiro Yamashita opracowali iwprowadzili do Do kolejnegopomysłu zastosowania sporto- . Dwaj wybitni grafi wybitni . Dwaj Igrzysk XVIII Olimpiadyw Igrzysk XVIII Tokio cznych nawiązali Japończycy czny system identyfi

© International Olympic Committee Katzumie Masaru cy użytkowej, pozwa- ki iko- kacji wzmocniło siłęprzekazu. ruchu, awprowadzeniemom wrażenie dynamiki postaci bądźwpołączeniu ze sprzętem sportowym. trast barw np. tułów lubbiodra,zostały przedstawione kon- poprzez nych. piktogramach W niektórych część ciałazawodnika, sięzograniczonej liczbyi składają elementów grafi zawodnika lubjegoczęść wtypowej startowej pozycji nych kształtach.Piktogramy prezentują całąsylwetkę celu symboleoprostych stworzono W tym ischematycz- znaków. tysięcy -sylabicznego, obejmującego kilka pismaideografi japońskiego w stanieodczytać koniecznością, bowiem żadencudzoziemiec niebyłby Wyszukana stylistyka nadała japońskim piktogra- nadałajapońskim stylistyka Wyszukana czno- cz- zastosowano podczas w Meksyku(1968) rakterystyczną częścią ciała zawodnika (na przykład częścią (naprzykład ciałazawodnika rakterystyczną zcha- w poszczególnych łączącjeniekiedy sportach, zawodników przez używanego bądźprzybory), sprzęt (urządzenie, sportowego wyposażenia elementy jących zestaw znaków natlekolorowych kwadratów, zawiera- Lance Wyman iEduardo Terrazas, zaprojektowali którzy Zbliżoną oprawę grafi

Olimpiady wiające sięwsztuce Indian. namyśl równoległe wodne przywodzi liniepoja- sporty przedstawienie wody wpiktogramach prezentujących Ponadto sportowymi. nia przedmiotów zdyscyplinami kultury, aforma znakówteru meksykańskiej doskojarze- docharak- nawiązywała jejczęść.poprzez Kolorystyka całości– stycznego elementumiałona celu pokazanie Zastosowanie charaktery- ramię–woda). w pływaniu:

81 PIKTOGRAMY LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 82 mów sportowych miały mów sportowych w Monachium(1972) do naszego życia jako kanony znaków jakokanony informacyjnych.do naszego życia Zbiegiem latpiktogramy przeniknęły nikacji. olimpijskie towego, zastosowanie alemających wcodziennej komu- i powszechnym spor- dlarozwoju wzornictwa nietylko uniwersalnymsię nacałymświecie, stającsięznakiem sportowych. wrazze wzrostem ikonkurencji liczby dyscyplin igrzyska czenia. na Liczbapiktogramów wzbogacałasię zigrzysk ioto- sprzętu, przyboru zwykorzystaniem niekiedy ka, iruchuciałazawodni- pozycji z podobnych czynności, w podobny się sposób, składała ponieważich symbolika możnadzie różne było przedstawić dyscypliny sportu – zpewnymi stylizowanymi modyfi piktogramów,wzory stosując „alfabet” Aichera Otla własne letnichbądźzimowych tworzyły olimpijskich ioróżnymjęzyków poziomie wykształcenia. piktogramów, zrozumiałych ludziróżnych przez kultur, ifoldery.również plakaty zdobiły idokumentacja olimpijska; sportowe obiekty Piktogramami wMonachium. oznakowaneigrzysk były Identyfi olimpijskiej. boliki zostały później nastałewprowadzone isym- dosportu wróżnychsportowym ikonkurencjach, dyscyplinach my, przedstawiające zawodników sylwetki zatrybutem nimświatową sławę.dzięki piktogra- Jegogeometryczne zyskał który zespołu dospraw wizualnejigrzysk, oprawy grafi był niemiecki pijskich Przełomowe znaczenie whistorii rozwoju piktogra- Niebawem te proste, przyjęły schematyczne sylwetki igrzysk miastagospodarze wszystkie Od tych igrzysk opracował reguły tworzenia Aicherjakopierwszy Otl Igrzyska k Otl Aicher,k Otl przewodniczący wizualnaobjęłacałość kacja .

Twórcą piktogramów olim-

kcai W zasa- W kacjami. XX Olimpiady

www.otl-aicher-piktogramme.de kwadratów. natlebiałychmy czerwoną wMontrealu miałybarwę dokonali: Georges HueliPierre-Yves Pelletier. Piktogra- zmian wpiktogramach usług. dotyczących Adaptacji nych zmianw awiększych piktogramach sportowych, dokonującnieznacz- sowali jewczasie swoich igrzysk, gramów, leczzakupilipiktogramy izasto- zMonachium w Montrealu (1976) Organizatorzy Organizatorzy Igrzysk XXI Olimpiady nie

stworzyli własnych stworzyli

pikto- składał sięzpoziomych,składał pionowych iukośnych linii rysunek był nakwadracie, wktórym oparty olimpijski Biełkow. Nikołaj rosyjski dy plastyk Jegopiktogram autorem iusługowych, których byłsportowych mło- wprowadzono wpiktogramach znacznemodyfikacje (1980) Podczas

wzorowano Aichera,ale sięnakoncepcji Otla

Igrzysk XXII OlimpiadywMoskwie

© International Olympic Committee pod kątem 30–60 pod kątem rzysty i czytelny obraz,rozpoznawalny iczytelny rzysty zdaleka. ce konkurencji. Piktogramy Biełkowa stanowiły przej- koncentrując uwagęwidzanatechnice idynami- ską, kre- zostały sportowe zaznaczone delikatną Atrybuty stawione naczarnym tle,całypiktogram. wypełniając o . Białe, zostały pełnesylwetki przed-

83 84 w Los Angeles (1984) togramów sięzdziesięciuczęści: koławmiejscu składały minimalnych modyfi system umożliwiał różnorodnych tworzenie przy pozycji system form modułowych iwspólną Elastyczny skalę. Associates, 27piktogramów, która wykonała stosując Autorem piktogramów kacjach. Schematyczne sylwetki pik- sylwetki Schematyczne kacjach. Igrzysk XXIII Olimpiady była spółka Keith Bright and KeithBrightand była spółka

© International Olympic Committee atrybuty sportowe zaznaczono delikatną białą kreską. białąkreską. zaznaczono sportowe delikatną atrybuty zostały przedstawionewetki natleczarnych kwadratów; rozpoznawalnepamiętania, dobrze zodległości. Białesyl- zawodników przedstawiał sylwetki łatwe doza- przesady; stych geometrycznych formach, wolny odstylistycznej sięnaręcedających inogi. Projekt był oczy- przejrzysty, głowy, owalu wmiejscutułowia orazdo ośmiu części skła- dy w Seulu (1988) dy wSeulu stracja, a przede wszystkim jakosystem drogowskazu na wszystkim stracja, aprzede były wróżnychrzystane funkcjach:jakoozdoba, jakoilu- mów usługowych. Liczbairodzaje piktogramów wyko- opracował 30piktogramów i78piktogra- sportowych Cho-Young Jae, Hwang-Bu Young Seung-Jin, iKim który Autorami piktogramów był zespół grafi Igrzysk XXIV Olimpia-

© International Olympic Committee ków wskładzie: sportowego zaznaczono delikatną czarnąkreską. zaznaczonosportowego delikatną z resztą sprzętu wczarnym sylwetki kolorze. Atrybuty kwadratów. Białytułów wformie owalu kontrastował lu zaprezentowano natlebiałych sylwetki czarno-białe togramów wLos Angeles, igrzysk ztąróżnicą, że wSeu- znacznepodobieństwo dopik- Piktogramy wykazywały areny dobudynków, olimpijskie, miejsciróżnych usług.

85 86 (1992) gdzie sylwetki sportowcówgdzie sylwetki zostały sprowadzone dokil- piórem, sięzodręcznym kojarzącą rysunkiem kreską, zostaław Monachium, zastąpionaswobodną, miękką XX Aicheradopiktogramów Olimpiady Otla Igrzysk sportowych. dyscyplin został powielony doposzczególnych iprzystosowany który naemblemat(logo)igrzysk, dynamiczny motyw JosepMaria plastyk Trias Artysta tem igrzysk. stworzył orazanalogię zemblema- w nichnaaspektartystyczny piktogramów Główny olimpijskich. naciskpołożono Igrzyska XXV OlimpiadywBarcelonie Prosta formuła, wprowadzona geometryczna przez

© International Olympic Committee były kolejnym wprojektowaniu przełomem bardziej artystyczne iabstrakcyjne. bardziej artystyczne były że sylwetki natym, trendwały nowy polegający pokazowych. sportów pozostałe piktogramy plinach olimpijskich; dotyczyły stylu. nym pięknem Piktogramy JosepaMarii Triasa wyróżniały sięszczegól- narysowany, zasugerowany tylko inneelementy. przez tenisowa). rakieta siatka, Tułów(piłka, nie jestnigdzie sportowego sprzętu iuzupełnioneoatrybuty cyplinach ciaławróżnych układ trafnieoddających ku kresek dys- Piktogramy na igrzyskach wBarceloniePiktogramy zapoczątko- naigrzyskach zaprojektowanoOgółem 32piktogramy w25dyscy- © International Olympic Committee ne imiałyzaznaczoną strukturę mięśniową. Piktogram wOlimpii.Sylwetki byłystarożytnych realistycz- igrzysk do Ichklasycznywazach greckich. nawiązywał wygląd domalowideł naantycznych rysunkiem nawiązywały nych promowane były piktogramy, igrzysk przez które zorganizowane wsetnąrocznicę odrodzenia nowożyt- Igrzyska XXVI OlimpiadywAtlancie (1996)

togramów. Grear.Malcom opracowano 31pik- Napotrzeby igrzysk (1972).Projektpiady wMonachium grafi XX Olim- odczasuIgrzysk stosowaną wtych sportach togram pięciobojunowoczesnego ze stylizacją zerwały całąłódź,jak również przedstawiający żeglarstwa pik- czny opracował

87 88 PIKTOGRAMY OLIMPIJSKIE (2000) broni myśliwskiej pierwotnych Australii mieszkańców – bumerangów –dawnej dorysunku nawiązywały pijskich, olim- mach, podobniejakpostaćnaemblemacieigrzysk sięzawody. odbywały w którym Sylwetki napiktogra- blemat (logo)dokulturowego kraju, dziedzictwa Piktogramy

nawiązywały plastycznie, podobniejakem- nawiązywały Igrzysk XXVII OlimpiadywSydney

© International Olympic Committee Saunders Design. Aborygenów. australijskich nia to hołddlakultury dopolowa- narzędzi tych tradycyjnych, prymitywnych wsymbolice olimpijskiej na 32piktogramach. Ukazanie drewna przedstawione wkształcie wygiętego kawałka Aborygenów. Stylizowane zawodników sylwetki zostały Koncepcję znaków opracowała Agencja Reklamowa kiej sztuki starożytnej: cykladzkich fi cykladzkich starożytnej: sztuki kiej grafi orazprosty układ lorystyka Design. & Identity synchronicznym, izapasach. wioślarstwie pozostałych 4widniałypodwiepostacie:wjudo, pływaniu zawodników sportowej, ana ki dyscyplinie wokreślonej 31znaków przedstawiało pojedynczeolimpijskich; sylwet- (2004 Na Artystyczny wyraz piktogramów kształty, wyraz (wyraźne Artystyczny ko- Piktogramy zostały opracowane agencjęImage przez ) Igrzyska XXVIII OlimpiadywAtenach opracowano 35piktogramów dla28dyscyplin

© International Olympic Committee czny) nawiązywał dogrec-czny) nawiązywał grk ceramicznych gurek z igrzyskami. iwróżnycholimpijskiej związanych wydawnictwach wdokumentacji orazzawarte obiektach olimpijskich MKOl.wana przez podobałasięizostała zaaprobo- igrzysk nego dziedzictwa gramów. iprostota Ichwyrazistość nawiązująca doantycz- nych wazbyły również inspiracjąnieregularnych rampikto- sportowej. Fragmenty zachowanych dodzisiajstarożyt- gurowych, zawodników przedstawiających podczaswalki zdobienia antycznychoraz techniki amfor iwazczarnofi Piktogramy zostały umieszczone naplaniezawodów, -

89 PIKTOGRAMY LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 90 PIKTOGRAMY OLIMPIJSKIE (2008) ciowe, używane w starożytnychciowe, Chinach,które używane nadało Uniwersytetu Tsinghua. było pismopieczę- Inspiracją demii SztukPięknych SztukPięknych ChinorazInstytutu stały zaprojektowane specjalistów przez Centralnej Aka- gramy, podobniejakemblematpt. „Tańczący Pekin” zo- sowaniu uproszczonej formy nowoczesnej grafi zasto- ze starożytnychciach), pochodzących Chin,przy nakościanych lubwbrązie(pieczę- kostkach rytych Piktogramy

były odzwierciedleniem rysunków (inskrypcji) (inskrypcji) rysunków były odzwierciedleniem Igrzysk XXIX OlimpiadywPekinie

© International Olympic Committee ki. ki. Pikto- munikacji wizualnej. munikacji reklamie, telewizji orazwróżnych innych miejscachko- publikacjach, wprzewodnikach, arenach olimpijskich, Piktogramynach sportowych. zostały umieszczone na alfabetuchińskiego. tery formy inowoczesną koncepcję. trochę li- Przypominały towych, wprowadzając jednocześnie harmonię, jedność pełnąwdzięku ruchusylwetek estetykę spor- ukazywały ipłynnekształty.piktogramom zaokrąglone Piktogramy Piktogramy obejmowały 35 sylwetek w28dyscypli- współpracy projektantówwspółpracy OneDesign Agency Some wstępu. Grafi okolicznościowych oraznabiletach w wydawnictwach orazuwidocznionewdokumentacjiolimpijskiej, igrzysk Zostały rozmieszczoneigrzysk. naarenach sportowych programu wchodzących wskład sportowych cyplinach (2012) Na

zostało opracowanych 38piktogramów wdys- piktogramów zostałaka opracowana przy zastosowano przestrzenność. tle kwadratów. W obraziepiktogramów poraz pierwszy łym zostały przedstawione naczarnym bądźkolorowym bia- wkolorze sportowym zawodników zekwipunkiem wLondynie (2012).Sylwetki źródło logoigrzysk wstylu Koncepcjawych. piktogramów miałaswoje grafi federacjii przedstawicieli międzynarodowych sporto- czne

91 PIKTOGRAMY LETNICH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 92 PIKTOGRAMY OLIMPIJSKIE gramy. Komitet Organizacyjny przedstawił publiczniepikto- schemat. Tysiąc ceremonią dniprzed otwarcia igrzysk Paraolimpijskie. Igrzyska ikon”„Galeria majednolity XXXI41 reprezentowało Olimpiady, Igrzyska a23 nad64piktogramami,szesnaście zktórych miesięcy Team, kierowała BethLula. którym Zespół pracował BrandDesign andManagementwchodzących wskład spół wybitnych grafików brazylijskich, iplastyków de Janeiro (2016) Piktogramy Igrzysk XXXI OlimpiadywRio zostały opracowane ze- przez żenie ekspresji ruchusylwetek sportowych. kontrast,pogłębiłowra- ułożenienowatorskie zwiększyło w różnych orazoróżnym pozycjach nachylenia. kącie To tanci wprowadzili nowe je formy układając kompozycyjne, piktogramówco dajewrażenie głębi.Dokatalogu projek- my liniąciągłąozróżnicowanej sąnakreślone grubości, Piktogra- kamyki. kształtem trójkątne przypominającym tle, białymzostaływ kolorze przedstawione naniebieskim sportowym Sylwetki zawodnikówskich. zekwipunkiem olimpij- emblematuigrzysk miastaiwstylu w krajobrazie Koncepcja piktogramów maswoje grafi cn źródło czne ruchu i przestrzenności. ruchu iprzestrzenności. różneW piktogramach igrzysk dziesiątych XX wieku, której iluzji celem jestwywołanie latsześć- w sztuce abstrakcyjnej kierunku optical art), (ang. piktogramów ilustracji. Styl nawiązuje doop-artu Rogera Excoff skich wGrenoble (1968) skich PIKTOGRAMY ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH Piktogramy ona (1910-1983)iprzedstawione wformie X Zimowych Igrzysk Olimpij-

© International Olympic Committee zostały opracowane przez igrzysk olimpijskich ażdodniadzisiejszego. olimpijskich igrzysk pozostało jednąze stałych cech piktogramów zimowych zjazdu pozboczu), niesienie doprędkości (naprzykład odpowiednioprzez tło. kreskowane To interesujące od- po- iprędkości.powietrza Efekt dynamizmuuzyskano sylwetkęprzez metaforze wruchu, przedstawioną dzięki zostały zimowych wyrażone po- dyscypliny sportów

93 94 Dziesięciu dyscyplinom sportowym odpowiadało dwa- sportowym Dziesięciu dyscyplinom liczby elementów sięzniewielkiej grafi składają cyfi ły oneznacznieprzestylizowane idostosowane dospe- w na igrzyska Tokio (1964). W porównaniu z nimizosta- Yoshiro Yamashita, opracował również który piktorgramy skich wSapporo (1972) skich zimowych. Proste sportów ki ischematyczne formy Piktogramy XI Zimowych Igrzysk Olimpij-

opracował japoński artysta artysta opracował japoński cznych. i trasyolimpijskie. Piktogramami obiekty ska. oznakowane zostały wszystkie rębnym została opatrzona kombinacjanorwe- znakiem jedenwspólny od- piktogram. Pootrzymały razpierwszy tów. konkurencje w narciarstwie alpejskim trzy Wszystkie zawodników zostały umieszczone natlebiałych kwadra- naście piktogramów. sylwetki Czarnepełnedynamiki obiektach sportowych. umieszczano wofi liniamioróżnej sportowe grubości. Piktogramyatrybuty wdynamice sylwetek zawodnikówkompozycyjne oraz zaakcentowano Mocniej formy olimpijskich. sportów jest prosty, ówczesnych zgodnieze stylem piktogramów tych piktogramów dlanarciarstwa alpejskiego. Styl trzy łącznie 14piktogramów dladziesięciusportów, wtym nemu Alfredowi Kunzenmannowi. Autor opracował zaprojektowanie piktogramów projektantowi grafi Olimpijskich wInnsbrucku(1976) Olimpijskich Komitet Organizacyjny cjalnych opisachtras, na publikacjach,

© International Olympic Committee XII Zimowych Igrzysk , powierzył , powierzył cz- Na w Lake Placid(1980) zimowych igrzysk w Innsbrucku (1976). wInnsbrucku zimowych igrzysk XIII Zimowych Igrzyskach Olimpijskich zastosowano piktogramy

95 96 skich wSarajewie (1984) skich te nawiązują do Igrzysk XXte nawiązują OlimpiadywMonachium doIgrzysk o stałejgrubości ozaokrąglonych piktogramy brzegach 45°i90°orazsylwetek kątów zkończynami rzystanie piktogramównej symboliki zimowych. Poprzez wyko- Piktogramy XIV Zimowych Igrzysk Olimpij-

© International Olympic Committee nawiązywały dowspól- nawiązywały blikacjach z igrzysk, nabiletachipamiątkach. zigrzysk, blikacjach Piktogramy wpu- umieszczono naobiektacholimpijskich, ibiegi narciarskie. piktogramach, skoki przedstawiających została przedstawiona nadwóch Kombinacja norweska nale oddajądynamikę, prędkość orazruchzawodników. proste dosko- linie–smugi Cienkie zasylwetkami (1972). wych igrzysk, jakwrażenie prędkości iruchuślizgowego. igrzysk, wych wprowadzone grafi przez zawodnikóww sylwetkach pominięto niektóre cechy wMontrealu (1976); (1972) zpiktogramami zigrzysk wMonachium lu piktogramów Aicherazigrzysk Otla (1988) wCalgary skich Piktogramy XV Zimowych Igrzysk Olimpij- XV

© International Olympic Committee ków dopiktogramów zimo- zawierały połączenie sty- miątkach orazobiektachsportowych. miątkach nabiletach,pa- napochodniolimpijskiej, publikacjach, po muldach).Piktogramy znajdowały sięwofi symbolizujące dyscypliny pokazowe (curlingijazdę piktogramy Pojawiłyi okrągłą. sięteż porazpierwszy piktogramy posiadałydwiewersje:szy kwadratową Projekt Po był prosty ielegancki. przejrzysty, razpierw- cjalnych

97 98 PIKTOGRAMY OLIMPIJSKIE (odwrotnie aniżeli dotychczasowe czarnesylwetki przedstawione zostały natleczarnych kwadratów pociągnięć pędzla,sązawieszone wpowietrzu; jakby ków zapomocą dynamicznych sięstworzone wydają „Magique” okształciegwiazdy. zawodni- Białesylwetki górskiego –chochlika lu iformy tych igrzysk maskotki skich w Albertville (1992) wAlbertville skich Piktogramy XVI Zimowych Igrzysk Olimpij- XVI

© International Olympic Committee nawiązywały dosty- nawiązywały również emblematu, piktogramów iplakatu. ogólnej koncepcji identyfi agencjiDesgrippes Associés opracowanie paryskiej powierzył wAlbertville Komitet Organizacyjny Igrzysk nym niebiebądźwykreowanych wświeciefantastyki. gwiazd dajewrażenie nanoc- świecących z Albertville zimowych). Ogólny obrazpiktogramów dlaigrzysk pory dotej w białych tak charakterystyczne kwadratach, kacji wizualnej igrzysk, w tym wtym wizualnejigrzysk, kacji w(1994) Lillehammer mów * była 94zOslo, Design-grupa którą kierowała Sarah nanartach. cówWykonawcą północy piktogramów ówczesnych rysunki mieszkań- lat p.n.e. –prymitywne z4000 w Alstahaug(wpółnocnejNorwegii) Rődőy z Narciarstwo. encyklopedyczny Zarys Inspiracją dlazespołu projektantówInspiracją piktogra- XVII Zimowych Igrzysk Olimpijskich Zimowych Igrzysk Olimpijskich XVII

były petroglify naskalne Rysunek naskalny z naskalny Rysunek Rődőy wAlstahaug(4000latp.n.e.).*Rődőy dową. wyróżniona nagrodą państwową inagrodą międzynaro- na czarnym tle. 12białych sylwetek przedstawionoKreskowane rysunki ginalnych piktogramów olimpijskich. whistorii igrzysk Rosenbaum –pomysłodawczyni tych najbardziej ory- Sarah Rosenbaumzaemblematipiktogramy została

99 PIKTOGRAMY ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH 100 Igrzysk Olimpijskich wNagano(1998) Igrzysk Olimpijskich energii. Mimo oryginalnego pomysłuenergii. oryginalnego grafi Mimo piktogramówtach zimowych. Styl był dynamiczny ipełen lizowały grafi w ruchu. Nawiązując dotego wzoru, piktogramy symbo- były stylizowane napostaciezawodnikówjego płatki górski; był kwiat gwiaździsty którym macie tych igrzysk, jednolitą identyfi Projektanci piktogramów cznie zinterpretowane w15spor- sylwetki kację grafi kację czną, wzorując sięnaemble-

© International Olympic Committee Zimowych XVIII ków niektóre ków stworzyli stworzyli olimpijskiej, biletachwstępuolimpijskiej, oraznapamiątkach. wróżnycholimpijskich, napochodni wydawnictwach, w Nagano. Piktogramy zostały umieszczone naobiektach zorganizowany Komitet przez Organizacyjny Igrzysk Associates Ltd., International która wygrała konkurs agencjaLandor i piktogramy projektowała amerykańska Emblemat sportowych. dladyscyplin charakterystyczne zbyt duże plamy bieliorazmałowidoczneelementy, piktogramy były prawdopodobnie małoczytelne, przez skich w Salt Lake wSalt City(2002) skich przez ceglasteprzez dociemnobłękitnych kaniony jezior. stanuUtah–odsurowych po- ciedla krajobraz pustyń sportowców. Połączenie tych dwóch kolorów odzwier- a także wsymboliczny sposóbnawiązuje doodwagi sylwetek zawodników reprezentuje znicz olimpijski, Odcieńbursztynowy niebieskiej. togramów jestbarwy nawiązują doemblematuigrzysk. Tło pik- i kolorystyka jobraz orazkulturę regionu wokół miasta,aforma Piktogramy

© International Olympic Committee XIX Zimowych Igrzysk Olimpij- reprezentują kra- Associates zSanFrancisco. Communications orazagencjęLandor wSaltLakeCity na została agencjęEvans przez Group and Marketing lodu. Oprawa grafi rowano wkryształkach naliniachwystępujących nachylenia (30°)sylweteklinii orazkąt wruchuwzo- jegoówczesnych życia i stylu mieszkańców. Grubość –stanowiąc symbolkultury Zjednoczonych Ameryki wania bydła, niegdyś nazachodzieStanów używanych Piktogramy były nawzorach pieczęci oparte doznako- opracowa- czna zimowych igrzysk

101 102 PIKTOGRAMY OLIMPIJSKIE skich w skich Turynie (2006) nia orazświatła,takaby postaciewydawały sięprze- elementów,których które miałysprawiać wrażenie cie- nie- koloruorazpółprzezroczystości dodanie trzeciego opracowane wformie trójwymiarowych obrazków przez Piktogramy

© International Olympic Committee XX Zimowych Igrzysk Olimpij- zostały po raz pierwszy zostały porazpierwszy czone zostały na niebieskim tlekwadratów.czone zostały naniebieskim z Atlanty. zawodników sylwetki Białe, umiesz- delikatne agencjaIconologic mów zaprojektowała amerykańska zpoczątkuXXIwzornictwo wieku. Zestaw 15piktogra- nowoczesne taodzwierciedla włoskie w ruchu. Stylistyka strzenne. W ten sposóbpowstało złudzenie sylwetek Igrzysk Olimpijskich w Igrzysk Olimpijskich Vancouver Komitetu Organizacyjnego Igrzysk (VANOC/JAC Igrzysk Design)Komitetu Organizacyjnego 23 piktogramy. Wykonane zostały zespół przez grafi wzawodach.towców Opracowano podczas rywalizacji cechy, efekt podkreślający skano energię spor- iwysiłek elementówniektórych wstroju uzy- zawodnika isprzęcie nie sylwetek zawodników wruchu. Poprzez rozjaśnienie nacisknapoprawne zilustrowa- największy położyli rzy W projektowaniu piktogramów

XXI Zimowych

(2010) auto- ków diach cyfrowych. dla oznakowania orazwme- całych igrzysk korzystano poszczególnestracji, przedstawiający sporty, które wy- zestawu piktogramów opracowano ilu- drugi katalog tlekwadratów.umieszczono najasnoniebieskim Oprócz grafi piktogramów bazowano nagrafi Leopod przewodnictwem Ostbauma. W projektowaniu ach sportowców. Granatowe zawodników sylwetki ce matrycowej ifoto-

103 104 Zestaw piktogramów Olimpiady w Moskwie (1980) przez Nikołaja Biełkowa Nikołaja (1980)przez Olimpiady wMoskwie togramami zaprojektowanymi XXII naletnieIgrzyska nych rogach. Piktogramy były zSoczi inspirowane pik- kwadratów ozaokrąglo- stawione natleniebieskich formachzawodników ruchu zostały przed- omiękkich Białepełnesylwetki 22 sporty, sygnowane kolorystyką. przedstawił Komitet Organizacyjny Igrzysk gancki. Olimpijskich w Soczi (2014) wSoczi Olimpijskich

XXII Zimowych Igrzysk był iele- czytelny Igrzysk Olimpijskich wSoczi. Olimpijskich Igrzysk Piktogramy reprezentowały iwizerunek Zimowych styl ny nadałysylwetkom wygląd dynamiczny charakter. czenie linii prostych izaokrąglonych orazstonowa- ruchuwposzczególnych Połą-i perfekcji sportach. koncentrując uwagęwidzanatechnice,ką, harmonii białąkres- zostały sportowe zaznaczonebuty delikatną czarnych kwadratów. W obydwóch piktogramach atry- z tąróżnicą, że tamzaprezentowano natle białesylwetki rzęta lub ptaki charakterystyczne dladanegoregionu charakterystyczne lubptaki rzęta zktórego podobnie jaktworzywo, sąwykonane. tek, olimpijskich. jestróżnorodnośćWielka igrzyskach masko- ina11zimowych olimpijskich ły na12letnichigrzyskach w1972 roku w Monachium idotychczas fi igrzysk współczesnej Olimpii. wpisująsiędo ruchuolimpiskiego wartości tradycyjne wieczniemłodymisprawia, że– stajesięwidowiskiem –ten olimpijskie temu igrzyska teatr”„pielgrzymujący orazwsymbolachplastycznych. igrzysk Dzięki mknięcia podczasceremoniizach artystycznych otwarcia iza- regionalnej, iprzyrody uwidocznionewpoka- kultury elementy, dlamiastabądźtradycji, charakterystyczne wprowadza własne doprogramuigrzysk olimpijskiego ty, ipiktogramy). emblematy plaka- orazsymboleplastyczne (maskotki, hasła igrzysk ogień olimpijskie, olimpijski, przyrzeczenie olimpijską, kę iwspółczesny obrazsportu. wzbogaca sięonowe symboleiwzory, doskonalącsztu- cie organizatorów XX iXXI naigrzyska wieku. Zigrzysk stanowibraz artystyczno-estetyczny” osiągnię- igrzysk została na wzorach antycznych, alewspółczesny „krajo- oparta Strukturaogólnaigrzysk olimpijskich. igrzysk Podsumowanie Początkowo zwie- wyobrażały olimpijskie maskotki Maskotki zostały wprowadzoneMaskotki ofi Oprócz stałegoceremoniału miasto gospodarz Ceremoniał zawiera: fl hymn olimpijski olimpijski, stanowi ozdobę olimpijska nowożytnychSymbolika cjalnie do symboliki cjalnie dosymboliki gurowa- agę gór, lodu. śniegu, kryształy płatki ilustrowały olimpijskich ośnieżone szczyty igrzysk wych stycznej poszczególnych okresów. zimo- Emblematy Ich wzorce grafi istylu nawiązują dokierunku igrzysk. miasta irokiem oraznazwą kołami olimpijskimi Sygnowaneskich. –pięcioma sąsymbolemolimpijskim olimpij- i19emblematów zimowycholimpijskich igrzysk je 40projektów, 21emblematów wtym letnichigrzysk mają 92-letniątradycję. Przegląd obejmu- logotypów Projekty olimpijskich i sztuki. logotypów kultury, sportu bądźsymbolenarodowe,rów igrzysk później spuściznę Identyfi pijskich. razkowej sąintegralną olim- częścią wizualizacjiigrzysk zapewniają sukces komercyjny.zatora igrzysk, ną myśl (hasło, promują przesłanie), organi- miasto ikraj oryginal- wyrażają ideiolimpijskiej, bem przekazywania sądoskonałymsposo- olimpijskich; miast bądźigrzysk na, które nawiązują dolegend, wydarzeń skojarzeń, i pomysłowością ichtwórców. posiadająimio- Maskotki ztalentem wszystkim aprzede organizatora igrzysk, regionusię ztradycją, lubmiasta folklorem, przyrodą da zmaskotek naogółwiąże jestinnainiepowtarzalna; nowoczesną przez kreowane grafi stanowiące ucieleśnieniebajkowej abstrakcjibądźwy- maskotki, coraz bardziej wyszukane tworzyli plastycy zentujące kulturowe dziedzictwo Zbiegiem kraju. czasu Późniejlub kraju. repre- pojawiły siępostacieludzkie Emblematy (logotypy) projektowane (logotypy) Emblematy wformie ob- kowały początkowo miastaorganizato- kę komputerową. Każ- k arty- ki

105 106 PODSUMOWANIE szczególną uwagęnaprzedstawienie sylwetek wruchu tów. W projektowaniu piktogramów zwracali plastycy podobieństwo domaskotek bądźemblema- artystyczne i jakościąwizualną.Piktogramy miały igrzysk niektórych spójnegozestetyką żał jezapomocąwłasnegojęzyka, proponował wciążktóry nowe formy iwyra- symboliki były dostosowane systemu drogowskazów. dowymagań piktogramów (zarówno jakiusługowych) sportowych, interpretacji irozpoznania tych symboli.Liczbairodzaje nemu procesowi testowania łatwości wcelu określenia Rezultatem tego procesu był piktogramów”,„katalog piktogramówSposób tworzenia podlegałdokład- i twórczej komunikacji naszych czasów.i twórczejnaszych komunikacji procesu uniwersalnej,wielkiego międzykulturowej odegrały ważnąrolę,skie mieszcząc sięwawangardzie interpretacji odbiorcy. olimpij- rozwoju igrzyska W tym winęło, jakrównież zdolność rozumienia iwizualnej projektowanie grafi deJaneirotych 80lat–odBerlina(1936)doRio (2016) olimpijskich. i13dozimowychW ciągu igrzysk pijskich olim- 16doletnichigrzysk piktogramów: (katalogów) dyscypliny sportowej.tów dlaokreślonej sportowych oraz uwzględnieniecharakterystycznych cech iatrybu- Do igrzysk olimpijskich wprowadzono olimpijskich 29zestawówDo igrzysk czne piktogramów znaczniesięroz- Tabele

107 108 © International OlympicCommittee el18 acln 92Alna19 Sydney 2000 Atlanta 1996 Barcelona 1992 1988 Seul oahu 92Montreal 1976 1972 Monachium Ateny 2004 Londyn 2012 Pekin 2008 Rio deJaneiroRio 2016 oka18 Los Angeles1984 1980 Moskwa Igrzyska XXVIII Igrzyska Igrzyska XXVII Igrzyska Igrzyska XXIX Igrzyska Igrzyska XXVI Igrzyska Igrzyska XXIV Igrzyska Igrzyska XXXI Igrzyska Igrzyska XXIII Igrzyska Igrzyska XXV Igrzyska Igrzyska XXX Igrzyska Igrzyska XXII Igrzyska Igrzyska XXI Igrzyska Igrzyska XX Igrzyska Kolejność Olimpiady Olimpiady Olimpiady Olimpiady Olimpiady Olimpiady Olimpiady Olimpiady Olimpiady Olimpiady Olimpiady Olimpiady igrzysk Zestawienie maskotek 1972–2016 Letnich IgrzyskOlimpijskich Rok igrzysk 1988 Seul „Hodori” tygrys Kim Hyun Kim tygrys Wiktor Czyżykow Moore Robert „Hodori” amerykański orzeł GuySt.Arnaud niedźwiedź „Sam” Seul bóbr „Misza” Aicher Otl Los Angeles pies–jamnik Moskwa 1988 „Amik” 1984 „Waldi” Montreal 1980 Monachium 1976 1972 92Breoa„oi kubistyczny pies– „Cobi” Barcelona 1992 1996 Atlanta „Izzy” abstrakcyjna fi abstrakcyjna „Izzy” Atlanta 1996 00Sde „Syd” Sydney 2000 02Lny „Wenlock Londyn 2012 06Rod aer „V deJaneiro Rio „Beibei” 2016 greckie, lalki Pekin „Atena” i „Apollo” Ateny 2008 2004 gospodarz gospodarz igrzysk Miasto męmsok otćmsok Autor maskotki Postać maskotki Imię maskotki „Huanhuan” „Yingying” „Jingjing” „Millie” „Nini” „Olly” ncu”stwor inicius” ” stalowa fi symbolizujące faunę symbolizujące faunę antylopa tybetańska antylopa bogów greckich ogień olimpijski symbolizujące kukabura owczarek kolczatka jaskółka dziobak Brazylii panda ryba zenie graGrant Hunter gurka graJohn Ryan gurka Matthew HattonMatthew Javier Mariscal Spyros Gogos Yvon Laroche Studio Birdo Han Meilin Pierre Yves Produções Pelletier

109 110 © International OlympicCommittee nsrc 96Lk lcd18 Sarajewo 1984 LakePlacid1980 1976 Innsbruck Turyn 2006 Nagano 1998 Albertville 1992 Albertville Vancouver 2010 Lillehammer 1994 Salt Lake City 2002 Salt LakeCity Calgary 1988 Calgary Soczi 2014 Soczi XVIII ZimoweXVIII XVII ZimoweXVII XXII Zimowe XIX Zimowe XVI ZimoweXVI XIV Zimowe XXI Zimowe XIII Zimowe XV ZimoweXV XX Zimowe Olimpijskie Olimpijskie Olimpijskie Olimpijskie Olimpijskie Olimpijskie Olimpijskie Olimpijskie Olimpijskie Olimpijskie Olimpijskie XII Zimowe Kolejność Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska Igrzyska igrzysk Zestawienie maskotek 1976–2014 Zimowych IgrzyskOlimpijskich Rok igrzysk 04Scilampart Soczi 2014 00Vnovr„Miga” Vancouver 2010 02SaltLake „Sukki”, „Nokki” 2002 Nagano 1998 06Trn„Neve” Turyn 2006 1994 Lillehammer „Håkon” i „Kristin” królewskie dzieci Norwegii Kari i Kari Werner dzieciNorwegii królewskie „Håkon” i „Kristin” Lillehammer 1994 92Abrvle„aiu”cohi ósiPhilippe Mairesse chochlikgórski „Magique” Albertville 1992 98Clay„iy Hwy idwezeplreSheila Scott polarne niedźwiedzie „Hidy” i „Howdy” Calgary 1988 94Srjw Včo ikJože Trobeć wilk „Vučko” Sarajewo 1984 90Lk lcd„oi zppazDonaldMoss szop pracz „Roni” LakePlacid 1980 96Inbuk„adl”błae Walter Poetsch bałwanek „Mandele” Innsbruck 1976 gospodarz gospodarz igrzysk Miasto City męmsok otćmsok Autor maskotki Postać maskotki Imię maskotki „Lekki”, „Tsukki” „Mukmuk” „Quatchi” „Powder” „Copper” „Coal” „Gliz” świstak (nieofi niedźwiedź brunatny niedźwiedź niedźwiedź polarny niedźwiedź niedźwiedź morski morski niedźwiedź oyśiżeLandor śnieżne sowy Wielka StopaWielka kostka lodu kostka biały zając zajączek śnieżka śnieżka kojot cjalna maskotka) i Michael Murphyi Michael Oleg Seredecznij Sylwia Pietrowa Albuquerque Grossmann Vicki WongVicki Associates Vadim Pak Publicus Landor Pedro

111 112 Zestawienie emblematów (logotypów) Letnich Igrzysk Olimpijskich 1924–2016 Olimpijskich Zestawienie Letnich emblematów (logotypów) Igrzysk TM Montréal 1976

Zestawienie emblematów (logotypów) Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1936–2014 Olimpijskich Zestawienie Igrzysk Zimowych emblematów (logotypów) '

113 114 8. Greenberg St., 7. Golik J., 9. Grys 9. Grys I., 6. Gerlach L., 13. 12. 11. Homer, 10. 5. 4. Coubertin, deP., Coubertin, 4. deP. Coubertin, 3. 2. Coubertin, deP., Coubertin, 2. 1. I. Druki zwarte Bibliograﬁ a, Feats, Enfi 2015,nr3. Olympic Historians) of OlympicHistory” of Society ISOH(International tural Representations: TheSummerMascots szawa 1978. 1976.InnsbruckMontreal Olimpijskie Igrzyska Monachium1972 Olimpijskie. Igrzyska 2001. tua, Ohio1996. 1896-1996 Games sician oftheModernOlympic Guegold, szlaku 90 latnaolimpijskim Wybór ioprac. G.Młodzikowski, Warszawa 1994. ne 2000. Aufsätze, 1966. Schorndorf the US Committee Olympic 1992.TheOffi Barcelona –Albertville Muzyka isport Muzyka Piktogramy. Złotegramy Iliada eld 1983. 100 years Music. ofOlympic MusicandMu- From Symbols Games toHistorical andCul- , przekład N. Chadzinikolau, Poznań, przekład The GuinnessBookofOlympic. Olympism. Selected Writings Selected Olympism. Der Olympische Gedanke Olympische Der Przemówienia. Pisma różne ilisty. , Warszawa 1998. , Warszawa1998. , SaltLakeCity, Utah1992. , Warszawa2009. , Warszawa2007. cial Publication of of Publication cial , Warszawa1973. pozycje wybrane pozycje , Redenund , „Journal , „Journal Facts & , Laussa- , Man- , War- 24. Moragas Spa,deM.,P Moragas 24. 23. Młodzikowski 23. Młodzikowski G., 22. Miller D., 21. 20. Lipoński 20. Lipoński W., 19. Lipoński W., 17. 16. Komitetu Międzynarodowego Olimpijska Karta 15. 14. 28. 26. 25. 18. Lipoński W., 18. Lipoński 27. Ofi Olympic Games Games Olympic wa 1984. do Pekinu 1894-2008 ne 2000. Mascottes Mascots olympiques–Olympic 1996. Message. Olympique-Olympic Les Pictogrammes auxJeuxOlympiques. Message Lozanna 2011. OlympicCommittee), (International Olimpijskiego Olimpiady. XXIX PekinIgrzyska 2008 2006. wieków naprzełomie Olimpijskie Igrzyska 50 lat na olimpijskim szlaku 50 latnaolimpijskim olimpijskich. igrzysk wych Lillehammer ’94 ’92,Barcelona ’92, szlaku.Na olimpijskim Albertville Spielen zudenOlympischen München 72.BilderundDaten (Offi cjalne raporty , Darmstadt1971. Historia igrzysk olimpijskich iMKOl. olimpijskich Aten Od Historia igrzysk Sport LiteraturaSport Sztuka dlakażdegoOlimpizm Od Aten do Atlanty 1896-1996 AtendoAtlanty Od , Warszawa1994. „Olympic Message” 1992,nr34. Olimpiady ery nowożytnej ery Olimpiady , Poznań 2008. zletnichizimo- cial Raport) ictograms in the history ofthe ictograms inthehistory , Warszawa1969. CIO. Lausanne1992. , Poznań 2000. , Warszawa1974. , Warszawa2008. , IOC,Lausan- , Warszawa , Warsza- , Poznań 39. 38. 37. 36. 32. 31. Rotkiewicz M., 30. R 29. 33. 35. Szalewicz A., 34. Olympiad. Harmony andProgress dies Centre, Reference Document,2014. 2014 from Grenoble 1968toSochi Pictograms Winter oftheOlympic Games The Sports Reference Document,2014. 2016 1964toRio kyo Pictograms from To- oftheSummerGames The Sport York 2000. Games. Athens1896-SydneyThe Olympic 2000 Olympic Games. Atlanta 1996. Licensed Produkt oftheAtlanta Committee for the Games.The Centennial Atlanta1996 Olympic oczami kolekcjonera gu izawodów sportowych Seul ’88TheOffi Seul Studies Centre, Lausanne2011. pic StudiesCentre, Lausanne2011. Road toLondon 2012–Facts andFigures szawa 1996. Kronika 1896-1996 Olimpijskich. 100 latIgrzysk Starosta W., oad to Sochi 2014–Factsoad toSochi andFigures Wybrane zagadnieniapsychologii trenin- 90 latPolskiego Komitetu Olimpijskiego Światło Olimpii oftheXXIV cial BookoftheGames , Warszawa2009. . IOC,OlympicStudiesCentre, , Warszawa2011. , Warszawa2011. , St.Louis 1989. . IOC,OlympicStu- , IOC,Olympic , IOC.Olym- . Offi , New , War- cial th Kopaliński W.,Kopaliński PowszechnaEncyklopedia PWN. Britannica Encyklopedia Grosse Brockhaus Der ileksykony Encyklopedie II. wy”, „Revue Olympique”,wy”,Wyczynowy”. „Revue „Sport ski”, „Olimpionik”,Message”,Sporto- „Olympic „Przegląd Fizyczna”,History”,Olimpij- „Kultura Olympic „Magazyn PKOl”, Olimpijski „Biuletyn Olimpijski”,„Dysk of „Journal III. Czasopisma Wielka ilustrowana powszechna encyklopedia Wielka A-Z Encyklopedia Wallechinsky D., Nowa PWN encyklopedia Sportu Mała Encyklopedia W.,Lipoński W.,Lipoński 1935. pics szawa 1987. . Sydney Edition.New York 2001. Encyklopedia sportów świata sportów Encyklopedia Humanistyczna Encyklopedia Sportu Encyklopedia Humanistyczna Słownik symboli The Complete BookoftheSummerOlym- , Leipzig 1934. (edycja polska), Poznań (edycja polska), 2003. , Poznań 2003. , Warszawa2004. . Warszawa 1984t.l;1987II. , Warszawa1990. , Warszawa2004. , Poznań 2003. , Kraków , War-

115

ISBN: 978-83-7585-288-2