AANGEBODEN DOOR UW FILMTHEATER, NVF & NVB AANGEBODEN DOOR UW FILMTHEATER, MAPS TO THE STARS HET TRAUMA VAN HOLLYWOOD HOLLANDSE NIEUWE FILMOOGST VAN HET NAJAAR NENA DEBUUT VOL LEVENSKRACHT ISAO TAKAHATA DE ANDERE GROOTMEESTER VAN STUDIO GHIBLI JEAN EPSTEIN PIONIER, VISIONAIR A MOST WANTED MAN CORBIJNS NIEUWE THRILLER, HOFFMANS LAATSTE HOOFDROL #368 SEPTEMBER SEPTEMBER 2014 KREUZWEG KATHOLIEK FUNDAMENTALISME IN DUITSLAND DE FILMKRANT ILLUSTRATIE TYPEX #368 SEPTEMBER 2014 3 REDACTIONEEL Lauren Bacall is dood. En nadat ik had bekeken hoe ze Humphrey Bogart van z’n stoel had geblazen in To Have and Have Not werd ik nieuwsgierig naar Michael Cur- tiz’ Young Man with a Horn (1950), die Mark Cousins deze maand in zijn column beschrijft als de film die Bacall heeft ‘bevrijd’. Het was nog niet zo eenvoudig om die film snel te vinden, maar voordat ik tijd had om te filosoferen over een digitale Alexandrijnse bibliotheek van de ci- nema en Walter Benjamins ‘Het kunstwerk in het tijdperk van zijn technische reproduceer- baarheid’, lukte dat ‘with a little help from my friends’ alsnog. Young Man with a Horn is een vreemd construct. De verfilming van Dorothy Bakers ‘eerste jazzroman’ over het leven van kornettist Bix Beiderbecke is nihilistisch en mo- ralistisch tegelijkertijd. Kirk Douglas (met wie Bacall kortstondig aan de American Academy of Dramatic Arts in New York had gestudeerd) speelt Rick Martin, een verweesd jongetje dat toevlucht zoekt in muziek, en ontdekt dat hij zich alleen daarin kan uiten. Er zijn twee love in- terests: de door Doris Day helemaal Doris Day-achtig gespeelde zangeres Jo (die ons in háár eerste serieuze rol met haar koele interpre- tatie van ‘The Very Thought of You’ ook uit onze stoel blaast), en psychologiestudente Amy (Ba- call), complex en wispelturig. Natuurlijk valt hij eerst op Amy. Het moralisme komt pas later. In latere interpretaties van de film wordt vaak gezegd dat Amy lesbisch is - ze vertrekt aan het einde van de film met een vriendin naar Parijs, spreekt over het huwelijk als iets dat ze ‘een keer geprobeerd moet hebben’, en Jo waar- schuwt Rick met zoveel woorden. Het was mid- den in de periode van de Production Code, Hol- lywoods zelfcensuur, dus die zoveel woorden zijn er alleen voor de wel heel goede verstaan- der. Maar het is een spannende blik op de film, GUARDIANS OF THE GALAXY omdat hij verklaart waarom hij in het midden- deel (maar niet daar alleen) soms zo hort en stokt. Alsof de hele film een beetje neurotisch is. Geremd. Zich niet durft uit te spreken. VROLIJK-ANARCHISTISCHE Deze zomer zag ik in Berlijn een aantal films RUIMTE-operA uit de pre-Code Hollywood. Wat waren die films heerlijk onbekommerd en openhartig. Als oude dametjes die weer helemaal jong worden als ze over seks praten. Een schrandere tiener in mijn 28 gezelschap merkte op dat Hollywood vandaag de dag nog steeds niet is losgekomen van z’n eigen preutsheid. Young Man with a Horn heeft Bacall bevrijd van de male gaze en haar imago van vroegwijzer teen ager fatale. Maar we kunnen het nu pas zien. Het is alsof het shot waarmee ze geïntro- duceerd wordt in de film - klassiek Hollywood: via een spiegel waarin ze zichzelf bekijkt, en wij bekijken hoe zij zichzelf bekijkt, etc. - een voor- afschaduwing is van alles wat we in haar kun- nen blijven zien. DANA LINSSEN TWITTER @DANALINSSEN ISSN 0169-8109 | ©2014 STICHTING FUURLAND/ DE FILMKRANT, AMSTERDAM | OPLAGE 30.000 | DE FILM- KRANT HEEFT GEPROBEERD DE RECHTHEBBENDEN VAN HET GEBRUIKTE BEELDMATERIAAL TE ACHTERHALEN EN IN TE LICHTEN. MOCHT U DESONDANKS MENEN DAT U RECHTEN BEZIT OP EEN VAN DE GEBRUIKTE BEELDEN, DAN KUNT U ALTIJD CONTACT OPNEMEN MET DE UITGEVER VIA [email protected] | DE FILMKRANT WORDT U MEDE AANGEBODEN DOOR UW FILMTHEATER DE FILMKRANT #368 SEPTEMBER 2014 4 DE VOLGENDE FILMKRANT VERSCHIJNT OP DONDERDAG 18 SEPTEMBER ZIN IN A WEEKEND IN PARIS? #368 Word nu donateur van de Filmkrant en ontvang de dvd als welkomst- geschenk! In Roger Michells tragikomedie A Weekend in Paris reist een ouder Brits echt- paar naar de Lichtstad om hun huwelijk te redden, met Godard en een credit card. Word nu donateur van de Filmkrant en ontvang als welkomstgeschenk A Weekend in Paris op dvd. Bent u zelf al donateur en brengt u een nieuwe donateur aan? Dan ontvangt u beiden het welkomst- geschenk.* De Filmkrant schreef over A Weekend in Paris: “Ooit vierden de Engelse studenten Meg en Nick hun huwelijksreis in Parijs. Decennia later keren ze terug, in de hoop hun uitgebluste relatie te redden. Het ziet er niet best uit. Het charmante hotelletje in Montmartre is nu een armoedig beige toeristenkot. Verder is er weinig over van het Parijs dat deze babyboomers koesteren: de wilde stad van nouvelle vague en studenten- protesten.” Een film van de regisseur van The Mother en Venus, met in de hoofdrollen Jim Broadbent, Lindsay Duncan en Jeff Goldblum. A MOST * Stort €30,- (of meer) op rekeningnummer NL51ABNA 0438 6553 70 t.n.v. Stichting Fuurland te Amsterdam, o.v.v. ‘nieuwe dona- WANTED teur’ en uw adresgegevens. Deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt. Met dank aan Twin Pics. MAN Philip Seymour Hoffmans laatste hoofdrol 25 ARTIKELEN RECENSIES 8 Hollandse Nieuwe Vijf regisseurs met een première 7 Maps to the Stars Het trauma van Hollywood op het Nederlands Film Festival 17 Hersenpannen 13 Kreuzweg Maria wil graag aan het kruis gelicht BUT B-Movie Underground & Trash Filmfestival 14 The Tale of Princess Kaguya Japanse animatie 19 Clouds of Sils Maria De actrice die elke dag een THE MIRACLE OF LIFE 17 beetje meer verdween 21 Nena Portret van een jonge vrouw 29 Gett De straf voor vrouw-zijn Never a Dull Moment Rasavonturier Sam Waagenaar 30 Above Us All Intiem 3D-experiment The Third Side of the River Wie is die man die zondags met mama vrijt? 31 Chef Tierende topkok The Trip to Italy Ouwehoeren op top- DE FILMKRANT WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DANKZIJ EEN FINANCIËLE BIJDRAGE VAN DE NEDer­ niveau 42 Jean Epstein-box De camera als een LANDSE VERENIGING VAN FILMDISTRIBUTEURs (NVF) metalen brein 44 Jodorowsky’s Dune The greatest EN DE NEDERLANDSE VERENIGING VAN BIOSCoop­ science fiction film never made A Farewell to Arms EXPLOITanten (NVB) De Grote Oorlog, deel 6 DE FILMKRANT #368 SEPTEMBER 2014 5 Niet te missen! filmkrant.nl De vijf must-see films van deze maand Elke maand is er veel meer Filmkrant dan er in de Film- 1 Maps to the Stars 6 krant past. Zie filmkrant.nl voor nieuws, rubrieken en VOORAF 2 Clouds of Sils Maria 18 extra lange interviews en recensies. 3 Nena 21 4 Gett 29 CBS slordig met prijsgegevens bioscoopbezoek MONTEREN 5 Kreuzweg 12 Het Centraal Bureau voor Statistiek maakte onlangs bekend dat een dagje uit de afgelopen vijf jaar flink duurder is gewor- De grootste verschrikking van het home-video- den. Dat zou ook voor bioscoopbezoek gelden, dat 25% meer tijdperk was de zoekende camera. Mijn vader zou zijn gaan kosten. De bioscoopbranche protesteert: het drukte simpelweg het opnameknopje in van de CBS zou gegevens slordig combineren waardoor het beeld handheld videocamera en bleef filmen tot er iets vertekend raakt. De filmvertoners hebben gelijk. zou gebeuren. Als er niets boeiends te zien was ‘De entree voor bioscoop en theater, maar ook van dieren- dan zwenkte, zwiepte en zoomde hij al filmend tuinen en attractieparken, en het vervoer ernaartoe zijn flink tot hij een nieuw familietafereeltje in beeld had. duurder geworden’, meldde het CBS, nieuws dat meteen werd Hij had immers een volle batterij en een lege tape overgenomen door andere media. Het bureau onderzocht de om te vullen. Maar het resultaat was niet om aan periode 2009-2014 en gaf als belangrijkste redenen voor de te zien. Hoe anders filmde mijn opa in de jaren prijsstijging de verhoging van de btw en pogingen om met zestig met zijn smalfilmtoestel. Hij koos zorgvul- duurdere kaartjes subsidiekortingen op te vangen. dig een shot, lettend op de compositie en filmde Veel te kort door de bocht en pertinent onjuist, vond de een afgemeten aantal seconden. Titels maakte Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten. In een hij zelf door met losse letters woorden te maken MAPS TO THE STARS 6 persbericht stelde de branchevereniging: ‘In de berekenin- en deze te filmen. Hij maakte montages met gen worden bioscopen op één hoop gegooid met de theaters/ schaar en lijm. Zijn fragmenten van ijsvermaak in schouwburgen en festivals’. de winter van 1963 passen zo in een aflevering Vooral het bundelen van prijsgegevens van bioscopen en van Andere Tijden. RUBRIEKEN festivals werkt in het nadeel van filmtheaters. Het prijsni- 3 Redactioneel 5 Niet te missen! 5 Filmnieuws veau van festivals stijgt al jaren hard. In 2011 concludeerde de 5 Het nieuwe kijken Ebele Wybenga over vooraf NOS al dat in tien jaar tijd kaartjes twee keer zo duur waren monteren 15 Op ooghoogte Mark Cousins over Lauren geworden. Zo kostte drie dagen Lowlands in 2001 nog €88, Bacall 28 Kort Alle andere films 32 Agenda plus maar moest in 2011 al €165 worden neergeteld. En die trend evenementen, pers en sterren 41 Boeken over Hitch- heeft zich voortgezet. cock 45 World Wide Angle Adrian Martin over het JW Wie de verschillende grootheden uit elkaar trekt, komt tot effect 46 Actie! Op de set van Michiel de Ruyter een andere conclusie dan het CBS. Een goede bron voor gegevens over de prijs van bioscoopkaartjes is het OCW- rapport Cultuur in Beeld 2013. Daaruit blijkt dat de filmlief- hebber in 2009 gemiddeld €7,36 betaalde en in 2013 €8,10 – INTERVIEWS een stijging van ongeveer 10%. Als je dat terugrekent naar 6 David Cronenberg en Maps to the Stars een jaarcijfer kom je uit op zo’n 2%.