T Te Hebben Kwam Zijn Dochter Bij Ons Zitten
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
• i J t I N N cC r WI \Jl.J t j +'40 i r t i l CNsie (;,;,;n'Jl. o;&~nd'l?:il'.t Ehade ShJ;gig;it 1 tri4D first fi.if!(JJ:f)', TJ.<;e P®t!01nrt0I A®M%U 'tt'H!wMd G~ 6f Co,'l>tpanie.~ Roadr /\~)pli(/;nh "1fd ~ t l"l PEK$Cf<~N%L '1-'·· -- ',, ., ' f1.H ;'.\!'£Ft ~!f'\M'i'Jf_ I i {." 1,N'VA OU8l~t4 AIRPGk-: i E, 1."~-AUTM.wwi' Ton Dijst CATHAIR NA HABHANN Over wie en wat je bent in een Ierse stad Doktoraalscriptie Culturele Antropologie/Niet-Westerse Sociologie Antropologisch-Sociologisch Centrum Universiteit van Amsterdam 1978 -i- INHOUD pagina 1 INLEIDING 8 DJSEL 1 ELKAAR KENNEN IN CATHAIR NA HABHANN 8 1.1. Inleiding. 8 1.2.Cathair na habhann een plaats waar werk schaars is. 13 1.3.Cathair na habhann een plaats waar ieder een iedll!"een kent. 19 1.4. Tracing in Cathair na habhann. 31 1. 5.Conclusie.s. 32 DEEL 2 OVER WIE (EN TOCH WAT) JB BENT 32 2.1. Inleiding. 32 2.2.De historische achtergr<)nd. 36 2. 3.De oligarchisering vim een "ancient and loyal Corporation". 44 2.4.De parlementsverkiezing van 1817 in Cathair na habhann. 55 2.5.Motieven, relaties, face-to-face recrutering en de aard van conflicten. 68 2.6.Conclusies. 70 DEEL 3 VAN WIE NAAR WAT JE BENT 70 3,l.Inleiding. 71 3.2.Naar wat je bent •. 71 3.2.1,Werk in de priv~sfeer ,, 84 3.2.2.werk in de overheidssector. 91 3.2.3,Huisvesting. 94 3. 2. 4, Sociale voorzieningen. 96 3.3.Beeld en werkelijkheid. 110 3.4.van brokerage naar schijnbrokerage. 120 3.5.conclusies. 122 DEEL 4 WIE EN WA'l' JE BENT EN ISSUES IN DE IERSE POLI'l'IEK 122 4.l.Inleiding. 123 4.2.Het Ierse kiesstelsel 125 4, 3,Motieven 127 4,4,Kiespatronen en persoonlijke loyaliteiten, 130 4.5.vote-catching. 133 4.6.Voorbeelden van strategieen. 141 4, 7. De nederlaag van een personal-vote-catcher. 158 4.8.Covering en Gerrymandering, 162 4.9.Issues. 174 4.10,De rol van de persoonlijke factor in de Ierse politiek: Een vergelijking met het werk van Baxu 198 SAMENVA'l'TING -'ii- 202 AANHANGSEL: IEI'S OVER Hb'I' ONDERZOEK 205 NOTEN 211 LITERATUUR -1- INLEIDING1 ) "The devil you know is better than the devil you don't know." (Een Iers gezegde) Een kennis gaf mij bet aiires van zijn "first cousin" Kevin O'Shea. Deze zou bepaalde door mij gezochte informatie kunnen geven. Bovendien gaf mijn kennis mij toestemming zijn naam te noemen. Ik zocht O'Shea op en ik vertelde, dat zijn "first cousin" mij gestuurd had. Tevens liet ik hem een introductie brief van mijn Nederlandse begeleider lezen. Ik had daarop een langdurig gesprek met O'Shea. Na "tea" voor ons gemaakt te hebben kwam zijn dochter bij ons zitten. Op een gegeven mo ment vertelde ik haar, dat ik met een vrouw uit Cathair na habhann gehuwd was. Zij vroeg mij, wie ze was en ik noemde de naam van mijn vrouw. Zij antwoordde daarop, dat zij mijn schoonzusje kende en dit was de aanleiding om over onze ge meenschappelijke kennissen te praten, Het wekte in bet bij zonder de aandacht van O'Shea en hij begon mij informatie te geven, die hij eerst voor mij verborgen had gehouden. Toen ik later met hem op straat liep, legde hij mij verscheidene keren uit, hoe ik hem had moeten benaderen. Via mijn schoonzusje en zijn dochter had ik contact met hem moeten zoeken. Je weet dan, wie je op bezoek krijgt, zei hij. Ik geef dit geval, omdat het duidelijk aangeeft, hoe men sen mij leerden om op een bepaalde manier te handelen en te denken. Deze manier van handelen en denken wordt in de litera tuur omschreven met "particularisme" of "personalisme" en het keert steeds terug in de literatuur over Ierland. (Zie o.a. Humphries 1966, Arensberg 1959, Schmitt 1973 en de in de lite ratuurlijst genoemde werken van Bax). Dit personalisme is voor de Ierse context door Schmitt als volgt omschreven: "Personalism refers to a pattern of social relations in which people are valued for who they are and whom they know - not solely for what technical qualifications they possess. Where extreme personalism exists, family and friends determine one's chances for success." (Schmitt 1973: 55) De Ieren zelf drukken dit soort gedrag uit met behulp van een groat aantal termen zoals "pull" ("pulling the strings"), "representation", "canvassing" en "fixing" o "Pull" slaat clan -2- op het bewerken van je relaties om steun te verkrijgen. "Representation" verwijst naar wat men in de literatuur om schrijft met "brokerage". (D, w, z. het bemiddelen tussen mensen). "Canvassing" is het rondgaa.n langs anderen om hulp te verwer ven, "Fixing" houdt dan weer in, dat je een probleem via je relaties oplost, Deze termen overlappen natuurlijk. Zo ge- 0 bruik je "pull" in "canvassing , "representation" en "fixing". Ieren vatten de genoemde verscheidenheid aa.n termen sa men met gezegdes als: "It is not what you are, (but) it is who you are. It is not what you know, (but) it is who you know", Met het wie verwijzen zij naar de relaties, die een persoon heeft, terwijl zij met het wat verwijzen naar zijn kenmerken als sexe, leeftijd, inkomen, beroep, opleiding, e,d •• De door hen veronderstelde relatie tussen het wie en het wat is da.n, dat het individu met behulp van zijn relaties de be perkingen van zijn wat-kenmerken te boven kan komen en/of via zijn relaties nieuwe wat-kenmerken kan verwerven, Op deze wijze zien zij relaties ala instrumenteel voor het oplossen van problemen, waarvoor een individu zich ge plaatst ziet, Zoala het vinden van werk, een huia, e,d,. De ze instrumentaliteit kan moreel zijn (je hoort een verwant, een vriend, etc, te helpen), maar ze kli!ll ook transactioneel zijn. Het laatate verwijst naar een duidelijke ruil-relatie ("a favour for a favour"). Beide verplichtende elementen slui ten elkaar niet uit, Zo hebben in Ierland oak de morels ver plichtingen (zelfs die t.a.v. verwanten) vaak een duidelijke transactionalistische component. Heb je een huis te verhuren en vra.agt een verwant erom, da.n kun je hem dit huis verhuren en daai:mee heb je aan je morale verplichting voldaan, maar je vraagt wel net a.ls aan anderen om een flink bedrag aan sleutelgeld. Het laatste geeft je da.n de naam "mean" te zijn, maar in Ierland kunnen verwanten uiteindelijk meer dan.eens "mean" blijken te zijn. Uitdrukkingen als "It is not what you a.re, (but) it is who you are. It is not what you know, (but) it is who you know" verwijzen niet alleen naar een bepaalde manier van han delen, maar zij geven tevens verklaringen voor gebeurtenissen weer, Ik zal deze verklaringen "wie-verklaringen" noemen, -3- D.w.z., verklaringen van gebeurtenissen in termen van de re laties van de betrokkenen. Waarom krijgt hij wel een baan, een huis, e.d.? Dit komt, omdat die ander een broer is van •••••• een vriend is van ••• ,., een gunst ("favour") gegeven heeft aan ••••• "Wat-verklaringen zijn daarentegen verklaringen van gebeurtenissen in termen van kenmerken als leeftijd, opleiding, beroep, inkomen, sexe e.d. van de betrokkenen. M.a.w. die an der kreeg die baan, dat huis, omdat hij beter gekwalificeerd was, op de urgentie-lijst stond, etc. Het eerste type verklaring maakt dus gebruik van wie-ken merken van individuen, terwijl men in het tweede type verkla ring van wat-kenmerken van die personen uitgaat, Nu worden in de ideologie van het personalisme juist deze wie-verklaringen met uitsluiting van wat-verklaringen benadrukt, Het gaat om wie je kent, om wie je bent. Wat mij echter began te interes seren was het volgende: In een aantal gevallen kreeg ik toch van betrokkenen voor een gebeurtenis zowel wie- als wat-ver klaringen te horen. Hoe komt dit? Hoe komt het, dat de uit slag van een in 1975 plaatsgevonden "by-election" ( een ver kiezing voor een vrijgekomen individuele zetel) enerzijds in een krant verklaard werd met wie wie geholpen had en men daar bij speciale aandaoht gaf aan het feit, dat de winnaar de zoon van de vorige bezetter van de zetel was, terwijl men anderzijds diezelfde verkiezing in diezelfde krant (maar dan wel op een andere pagina) analyseerde in termen van urbanisering, indu strialisering, e.d,? Of zoals in 1817. Kandidaten recruteerden toen kiezers via relaties, maar tevens beweerden betrokkenen, dat er een conflict was tussen een Protestantse bovenlaag en een opkomende grotendeels uit Katholieken bestaande midden klasse. Nu is dit laatste een geval van lang geleden. Sean Moran's probleem was (ten tijde van mijn veldwerk), dat de werkgevers hem ...Utsloten. De meerderheid van de leden van zijn bond wei gerde hem te steunen en dit ondanks zijn vele vakbondsactivi teiten. Hij is lid van een kleine bond, waarin vrijwel alle leden behoren tot een beperkt aantal families. In een verhit te discussie tussen een aantal vakbondsaotivisten voerde een aantal van hen dit laatste als verklaring in, Een van deze man- -4- nen ga£ bijvoorbeeld als verklaring voor de weigering vail de leden om Sean te helpen, dat hij de "families" niet achter zich had. D.w.z., Sean kon uitsluitend rekenen op zijn eigen verwan ten. Een ander stelde daar een andere "family"-verklaring te genover, Sean was een radicaal en hoewel hij zelf een gezin had, zou hij de leden van zijn bond met gezinnen nooit bereid vinden om hun inkomsten voor een radicaal op het spel te zet ten.