Herindelingsadvies Midden-Groningen
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Herindelingsadvies Midden-Groningen Voorwoord Voor u ligt het herindelingsadvies tot de vrijwillige herindeling van de gemeenten Hoogezand- Sappemeer, Slochteren en Menterwolde tot één nieuwe gemeente per 1 januari 2018. Deze nieuwe gemeente heet Midden-Groningen. Het herindelingsadvies maakt onderdeel uit van de formele Arhi- procedure die nodig is om tot een herindeling te komen. De gemeenten Hoogezand-Sappemeer en Slochteren en Menterwolde zijn gemeenten die al een tijd samenwerken, elkaar daarin versterken en opereren vanuit gelijkwaardigheid. Aan gemeenten worden steeds meer eisen gesteld, de omgeving waarin zij opereren wordt steeds complexer. Dan is die goede samenwerking alleen niet meer voldoende, maar kan die samenwerking wel een goede basis zijn om te komen tot een herindeling. Door de herindeling ontstaat een sterke gemeente die op een kwalitatief goede en krachtige wijze de dienstverlening voor de burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties kan vormgeven, een gemeente die voorbereid is op een toekomst waarin steeds meer taken bij de gemeentelijke overheid worden neergelegd en die een sterke rol kan gaan spelen in de regio. Wanneer de gemeenteraden van Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde instemmen met dit herindelingsadvies zal het herindelingsadvies worden doorgezonden naar het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen, met het verzoek om dit met een positief advies door te leiden naar de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (artikel 5 lid 3 en 4 Wet algemene regels herindeling (Wet arhi)). Indien de minister op basis van dit advies en de zienswijze van Gedeputeerde Staten een voorstel voor een herindelingsregeling wil doen, legt hij deze binnen vier maanden na ontvangst voor aan de Ministerraad. Indien de Minsterraad instemt met het voorstel wordt het om advies toegestuurd naar de Raad van State. Daarna zal het formele wetgevingstraject worden gestart, dat uiteindelijk moet leiden tot goedkeuring van het wetsvoorstel door de Tweede en Eerste Kamer der Staten-Generaal. Dit herindelingsadvies heeft als doel om een succesvolle herindeling tussen de gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde te bewerkstelligen. 2 Inhoud Voorwoord .............................................................................................................................................. 2 1 Inleiding ........................................................................................................................................... 5 1.1 Achtergrond ............................................................................................................................. 5 1.2 Doel herindelingsadvies .......................................................................................................... 6 1.3 Inhoud (ontwerp)besluit ......................................................................................................... 6 1.4 Relatie grenscorrectie Meerstad en herindeling ..................................................................... 7 1.5 Leeswijzer ................................................................................................................................ 8 2 Beschrijving huidige gemeenten ..................................................................................................... 9 2.1 Historie Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde .............................................. 9 2.2 Kengetallen ............................................................................................................................ 10 3 Van samenwerking naar herindeling: argumenten ....................................................................... 13 4 Samen kom je verder, Kompas voor de nieuwe gemeente Midden-Groningen........................... 15 4.1 Kompas voor de nieuwe gemeente ....................................................................................... 15 4.1.1 Proces totstandkoming Kompas .................................................................................... 15 4.2 Wat leeft er in de gemeente: toekomstbeelden, wensen en aandachtspunten .................. 16 4.2.1 Wat voor gemeente willen we zijn: bouwstenen nieuwe gemeente............................ 16 4.2.2 Gemeente als bondgenoot ............................................................................................ 17 4.3 Bestuurlijke agenda ............................................................................................................... 17 4.4 Naamgeving van de nieuwe gemeente ................................................................................. 17 5 Toetsing aan Beleidskader gemeentelijke herindeling en provinciale criteria ............................. 19 5.1 Draagvlak ............................................................................................................................... 19 5.1.1 Lokaal bestuurlijk ........................................................................................................... 19 5.1.2 Regionaal ....................................................................................................................... 19 5.1.3 Maatschappelijk ............................................................................................................ 20 5.2 De interne samenhang / dorps- en kernenbeleid ................................................................. 23 5.3 Bestuurskracht....................................................................................................................... 24 5.4 Evenwichtige regionale verhoudingen .................................................................................. 25 5.5 Duurzaamheid ....................................................................................................................... 25 5.6 Provinciale criteria ................................................................................................................. 26 5.6.1 Het nodale principe ....................................................................................................... 26 5.6.2 Het schaalniveau van de regionale vraagstukken ......................................................... 26 5.6.3 Samenhangende gebiedsopgaven en/ of kansen door transport-logistieke assen ...... 26 5.7 Conclusie ............................................................................................................................... 26 3 6 Financiën & personeel ................................................................................................................... 27 6.1 Begrotingsresultaat en meerjarenperspectief ...................................................................... 27 6.2 Afspraken inzake investeringen voor de herindeling ............................................................ 28 6.3 Financiële gevolgen van de herindeling ................................................................................ 28 6.3.1 Daling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds ........................................... 28 6.3.2 Frictiekosten .................................................................................................................. 29 6.3.3 Tijdelijke verdeelmaatstafherindeling ........................................................................... 29 6.3.4 Preventief toezicht op grond van de Wet Arhi .............................................................. 30 6.3.5 Harmonisaties ................................................................................................................ 30 6.4 Personele gevolgen van de herindeling ................................................................................ 31 6.5 Lokale lasten .......................................................................................................................... 32 7 Procedure ...................................................................................................................................... 33 Bijlage 1: Kaarten grenscorrectie Meerstad Bijlage 2: Beschrijving individuele gemeenten Bijlage 3: Kompas Bijlage 4: Nota van zienswijzen Bijlage 5: Logboek gemeentelijke samenwerking / herindeling Bijlage 6: Activiteitenplan voortvloeiende uit het boekenonderzoek BDO 4 1 Inleiding Op 27 januari 2015 hebben de gemeenteraden van Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde in een gezamenlijke bijeenkomst “het startdocument gemeentelijke herindeling ” besproken en daarmee de intentie om één gemeente te vormen onderschreven. Na dit startdocument volgde een plan van aanpak, een projectplan met financiële consequenties en een herindelingsontwerp. Dit heeft ter inzage gelegen en uiteindelijk heeft dit geresulteerd in dit herindelingsadvies. In dit herindelingsadvies geven we de redenen voor herindelen weer, de nieuwe geografisch grenzen, het draagvlak en hoe vorm gegeven wordt aan de nieuwe gemeente. In deze inleiding blikken we eerst even terug en gaan we in op de achtergrond met name op de Visitatiecommissie Bestuurlijke Toekomst Groningen (hierna: commissie Jansen) en dan komt het doel van dit herindelingsadvies aan de orde. Tot slot volgt het daadwerkelijke (ontwerp)besluit. 1.1 Achtergrond Vanaf 2006 zijn er in Groningen diverse onderzoeken verricht naar bestuurskracht van gemeenten en provincie, mogelijkheden tot verbeteren van bestuurskracht en effectiviteit van samenwerkingsverbanden. Hieruit bleek dat de bestuurskracht van een aantal gemeenten – zeker op termijn – onvoldoende was. Op basis van het rapport ‘Steeds krachtiger