Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm (prov. Vlaams-Brabant)

Archeologienota: Verslag van Resultaten

Verkaveling Astravorm Affligem

(prov. Vlaams-Brabant)

TR2019-003 1 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Colofon

Auteur(s): Walter Sevenants & Kristine Magerman Titel: Archeologienota: verslag van resultaten. Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant) Rapport: TR2019-003

Afbeeldingen: Triharch onderzoek & advies bvba (tenzij anders vermeld)

Wettelijk depot: D/2019/13.954/003

Erkend archeoloog : Kristine Magerman (OE/ERK/Archeoloog/2015/00032)

TRIHARCH onderzoek & advies bvba Heuve 25 B-3071 Erps-Kwerps (Kortenberg) www.triharch.be [email protected] tel. 0498/56.39.08

© 2019 Triharch onderzoek & advies bvba

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd of aangepast worden, opgeslagen worden in een geautomatiseerd gegevensbestand, en/of openbaar gemaakt worden in enige vorm of wijze ook, elektronisch, mechanisch, door fotokopie of enige andere wijze, zonder voorafgaandelijk toestemming van Triharch bvba. Triharch aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen.

2 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Inhoud

1 Inleiding ...... 4 2 Bureauonderzoek ...... 4 2.1 Beschrijvend gedeelte ...... 4 2.1.1 Administratieve gegevens ...... 4 2.1.2 Onderzoekskader ...... 5 2.1.3 Onderzoeksopdracht ...... 7 2.1.4 Onderzoeksstrategie en -werkwijze ...... 8 2.2 Onderzoeksdaden ...... 9 2.2.1 Situering & beschrijving van het plangebied ...... 9 2.2.2 Beschrijving van het wettelijk kader ...... 15 2.2.3 Beschrijving van het landschappelijk kader ...... 15 2.2.4 Beschrijving van het historisch kader ...... 20 2.2.5 Beschrijving van het archeologisch kader ...... 27 2.2.6 Studies uit andere domeinen ...... 32 2.3 Assessment ...... 34 2.3.1 Archeologische verwachting van het plangebied ...... 34 2.3.2 Impact van de geplande bodemingrepen op het potentieel aanwezig archeologisch bodemarchief ...... 36 2.3.3 Potentieel op kennisvermeerdering ...... 36 2.4 Gemotiveerd advies ...... 37 3 Samenvatting ...... 37 4 Bibliografie ...... 38 4.1 Literatuur ...... 38 4.2 Websites ...... 38 5 Bijlagen ...... 39 5.1 Figuurlijst ...... 39 5.2 Plannen van de vergunningsaanvraag ...... 40 5.2.1 Grondplan – Bestaande toestand ...... 40 5.2.2 Grondplan – Nieuwe toestand ...... 41 5.2.3 Grondplan wegenis & riolering ...... 42 5.2.4 Lengteprofielen wegenis & riolering – Bestaande en nieuwe toestand ...... 43 5.2.5 Terreinsnede wegenis & riolering – Bestaande en nieuwe toestand ...... 44 5.3 Bodemonderzoek Profex 2018 ...... 45 5.3.1 Boorstaten ...... 45 5.4 Infiltratieonderzoek Profex 2019 ...... 46 5.4.1 Boorstaten ...... 46

3 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

1 Inleiding Deze archeologienota werd in het kader van het Decreet betreffende het Onroerend Erfgoed van 12 juli 2013 opgemaakt naar aanleiding van de omgevingsvergunningsaanvraag voor verkaveling van de Astravorm-site aan de Ternatsestraat te Affligem. 2 Bureauonderzoek

2.1 Beschrijvend gedeelte

2.1.1 Administratieve gegevens Projectcode: 2019A190 Locatie: Adres: Hauwijkstraat en Ternatsestraat, Affligem (prov. Vlaams-Brabant) Toponiem: Astravorm Bounding box: punt 1: 133.960,20 m - 175.576,30 m punt 2: 134.208,20 m - 175.857,10 m Kadastrale ligging: Affligem 2de afdeling Essene sectie C nummers 145L (deel), 147H, 174L (deel), 175B, 151, 165D2, 165E2 en 164F. Actoren & specialisten: Erkend archeoloog: Kristine Magerman (OE/ERK/Archeoloog/2015/00032) Veldwerkleider: Walter Sevenants Wetenschappelijk advies: niet van toepassing

Figuur 1. Topografische kaart van België (2019) met aanduiding van het plangebied. (Bron: www.geopunt.be)

4 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 2. Kadasterplan met aanduiding van het plangebied en de zonering van het plangebied. (Bron: www.geopunt.be)

2.1.2 Onderzoekskader

2.1.2.1 Beschrijving van het voorwerp van de omgevingsvergunningsaanvraag Het plangebied maakt deel uit van het RUP Astravorm – Affligem. Het RUP-gebied werd opgedeeld in volgende gebieden:  Art. 1: woongebied met landelijk karakter  Art. 2: projectzone voor wonen  Art. 3: agrarisch gebeid  Art. 4: groenzone

5 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 3. Grafisch plan van het RUP Astravorm met aanduiding van het plangebied. (Bron: RUP ASTRAVORM 2017)

De aanvraag van de verkavelingsvergunning omvat  het verkavelen van percelen grond in 22 loten bedoeld voor het bouwen van een woning in een halfopen bebouwing, 11 in een gesloten bebouwing en 1 open bebouwing  het kappen van de bomen en het vestigen van een ondergrondse erfdienstbaarheid voor het aanleggen van een riolering en nutsleidingen.

De oppervlakte van het plangebied bedraagt ca. 24.157 m².

2.1.2.2 Zonering van het plangebied Rekening houdend met de bestaande én de geplande toestand van het plangebied, wordt het plangebied i.f.v. deze archeologienota opgedeeld in volgende zones:  zone “fabrieksterrein - centraal”: het centraal deel van het fabrieksterrein Astravorm met historische en nog bestaande bebouwing, verharding, historische grondmodulaties en de te saneren zone. (ca. 12.800 m²)  zone “fabrieksterrein - zuid”: het zuidelijk deel van het voormalig fabrieksterrein Astravorm, volledig opgehoogd, waarop vroeger een loods stond. (ca. 2.794 m²)  zone “weiland”: de percelen 174L, 175B, 151, 165D2, 165E2 en 164F, momenteel in gebruik als weiland, al dan niet met wat pioniersvegetatie. (ca. 8.563 m²)

2.1.2.3 Beschrijving van de geplande bodemingrepen Omdat dit een verkaveling van gronden betreft, wordt in deze archeologienota uitgegaan van een situatie waarbij het hele plangebied bedreigd wordt door bodemingrepen.

6 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Binnen de zone “Fabrieksterrein – centraal” worden de bestaande gebouwen en constructies zowel boven- als ondergronds gesloopt, de verharding verwijderd, de verontreinigde zone gesaneerd (afgraving tot 6m onder maaiveld) en het terrein geëgaliseerd. In de zone “fabrieksterrein - zuid” worden de bestaande gebouwen en constructies zowel boven- als ondergronds gesloopt (cf. funderingen en vloerplaat voormalige loods), de verharding verwijderd, de ophoging afgegraven tot op het oorspronkelijk maaiveld en het terrein geëgaliseerd. In de zone “weiland” worden de bestaande constructies (afspanningen, schuilhokken, ...) en de pioniersvegetatie verwijderd.

Sloop- en grondwerken worden hoofdzakelijk machinaal uitgevoerd.

2.1.2.4 Fasering van het project Het project kent volgende fasering:  Fase 1: sloop van de bestaande constructies en gebouwen, verwijdering van de begroeiing en de afval, afgraving van de storthopen en opgehoogde gronden; ...;  Fase 2: sanering van de verontreinigde zone;  Fase 3: aanleg van de infrastructuur van de verkaveling (wegenis, rioleringen, nutsleidingen, ...)  Fase 4: nieuwbouw op de kavels  Fase 5: omgevingsaanleg.

2.1.2.5 Afweging verplicht archeologisch vooronderzoek Deze archeologienota werd in het kader van het Decreet betreffende het onroerend erfgoed van 12 juli 2013 opgemaakt naar aanleiding van een aanvraag van een omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden.

Omdat hierbij  het plangebied NIET volledig in gebied ligt waar geen archeologisch erfgoed te verwachten valt;  het bijstellen van een omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden NIET van toepassing is;  het plangebied NIET in een beschermde archeologische site valt;  het plangebied NIET in een vastgestelde archeologische zone valt;  de totale perceelsoppervlakte waarop de aanvraag betrekking heeft meer dan 3.000 m² bedraagt is de initiatiefnemer verplicht een bekrachtigde archeologienota bij deze omgevingsvergunnings- aanvraag te voegen.

2.1.3 Onderzoeksopdracht

2.1.3.1 Vraagstelling Het bureauonderzoek heeft tot doel om gekende of ontsloten informatiebronnen te verzamelen en te bestuderen over de aan- of afwezigheid van archeologische sites op het terrein, de karakteristieken en bewaringstoestand ervan, de relatie met het landschap, de wetenschappelijke waarde ervan (potentieel op kennisvermeerdering) en de wijze waarop hiermee moet omgegaan worden bij de geplande bodemingrepen. 1

Volgende onderzoeksvragen worden behandeld:

1 CGP 2019, p.49.

7 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

 M.b.t. het landschappelijk kader: o Welke informatie kan de landschappelijke context van het plangebied leveren i.f.v. de doelstellingen van het bureauonderzoek, in bijzonder de potentiële aan- of afwezigheid en bewaringstoestand van (een) archeologische site(s) binnen het plangebied?  M.b.t. het historisch kader: o Welke informatie kan de historische context van het plangebied bieden i.f.v. de doelstellingen van het bureauonderzoek, in bijzonder de potentiële aan- of afwezigheid, de karakteristieken, de bewaringstoestand en de waarde van (een) archeologische site(s) binnen het plangebied?  M.b.t. het archeologisch kader: o Welke informatie kan de archeologische context van het plangebied en de ruimere regio bieden i.f.v. de doelstellingen van het bureauonderzoek, in bijzonder de potentiële aan- of afwezigheid, de karakteristieken, de bewaringstoestand, de relatie met het landschap en de waarde van (een) archeologische site(s) binnen het plangebied?  M.b.t. de formulering van een archeologische verwachting voor het plangebied: o Zijn er aanwijzingen dat er geen archeologisch erfgoed meer te verwachten valt of dat er geen potentieel tot kennisvermeerdering te verwachten valt binnen (een deel van) het plangebied? Zo ja, kan dit gebied ruimtelijk (oppervlakte en diepte) afgebakend worden (incl. de argumentatie)? o Indien er aanwijzingen zijn voor de mogelijke aanwezigheid van archeologische sites in het plangebied: . Welke archeologische sitetypes kunnen verwacht worden per archeologische periode en wat is hun potentiele waarde op kennisvermeerdering? . Vanaf welke diepte kunnen sites verwacht worden per archeologisch sitetype? . Wat is de verwachte bewaringstoestand per archeologisch sitetype?  M.b.t. de geplande bodemingrepen: o Welke bodemingrepen gaan gepaard met dit project? . Met betrekking tot de voorbereiding en uitvoering van de werken? . Met betrekking tot werfverkeer en tijdelijke werkzones? o Wat is de potentiële impact van deze bodemingrepen op het archeologisch bodemarchief?  M.b.t. de afweging van de noodzaak voor verder (voor)onderzoek: o Is verder vooronderzoek vereist? o Zo ja, welke onderzoeksstrategie moet gevolgd worden? o Kan de potentiële impact van deze bodemingrepen op het archeologisch bodemarchief vermeden en/of beperkt worden door wijziging van het ontwerp en/of de uitvoeringswijze van de geplande ruimtelijke ontwikkeling (door behoud in situ)?

2.1.3.2 Randvoorwaarden Niet van toepassing.

2.1.4 Onderzoeksstrategie en -werkwijze In het bureauonderzoek wordt getracht om op basis van online beschikbare informatiebronnen 2, indien toepasselijk aangevuld met een analyse van vroegere bouwplannen en een visuele terreininspectie, inzicht te verkrijgen in het landschappelijk, historisch en archeologisch kader van het plangebied. Op basis van deze informatie wordt een archeologische verwachting van het plangebied opgesteld, de impact van de geplande werken op het eventueel aanwezig archeologisch bodemarchief ingeschat en eventueel vervolgonderzoek bepaald.

2 Zie bibliografie. Deze bronnen vermelden niet steeds de door hun geraadpleegde bronnen. Daarom valt een kritische benadering van deze informatie aan te raden.

8 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Met betrekking tot het wettelijk kader werd onderzocht of het plangebied (deels) opgenomen is in de inventarissen van beschermd en vastgesteld onroerend erfgoed. 3

Met betrekking tot het landschappelijk kader werden - naast enkele basiswerken (zie bibliografie) - kaarten, plannen en handleidingen geraadpleegd via www.geopunt.be, www.cartesius.be en www.dov.vlaanderen.be. Enkel de kaarten en plannen die relevant bevonden werden voor het onderzoek, werden in dit rapport opgenomen. Een voldoende gedetailleerde geomorfologische kaart van het plangebied bleek online niet beschikbaar. Geomorfologische informatie werd wel uit andere bronnen verzameld. De actuele toestand van het terrein werd bestudeerd aan de hand van recente plannen, luchtfoto’s, een visuele terreininspectie uitgevoerd door Walter Sevenants op 9 oktober 2019.

Voor het cultuurhistorisch kader van het plangebied wordt een beknopte geschiedenis van de gemeente Affligem gegeven. Dit werd samengesteld op basis van zowel online beschikbare bronnen als op basis van bestaande publicaties.

Het historisch kaartmateriaal werd vooral bestudeerd om inzicht te krijgen in de evolutie in het grondgebruik, gaande van het einde van de 18 de eeuw (kaart van Ferraris 1771-1778) tot het begin van de 21 ste eeuw (topografische kaarten NGI en luchtfoto’s). Enkel de kaarten en plannen die relevant bevonden werden voor het onderzoek, werden in dit rapport opgenomen.

Het archeologisch kader werd beschreven aan de hand van informatie uit de Centraal Archeologische Inventaris (CAI). De analyse van de archeologische vindplaatsen uit de omgeving van het plangebied opgenomen in de CAI beperkt zich tot die vindplaatsen die zich binnen de fusiegemeente Affligem en ten zuiden van de waterscheidingslijn gevormd door de Romeinse Weg, de Brusselbaan (N9) en de Oudebaan bevinden (het Archeologisch Kadergebied). Deze keuze is ingegeven omdat dit gebied de volledige landschappelijke variabiliteit omvat (van het rivierdal van de Dender tot het hoogste punt van het plateau) én omdat de lijst van gekende archeologische vindplaatsen (CAI) binnen dit gebied voldoende informatie bevat om het archeologisch potentieel te bepalen.

Op basis van het bureauonderzoek is duidelijk dat dit gebied moet beschouwd worden als een zone met een lage densiteit aan bebouwing in het verleden. Verder archiefonderzoek (in de zin van verder gedetailleerd onderzoek van niet online beschikbare informatiebronnen) werd dan ook niet noodzakelijk geacht.

In het kader van dit initiatief werden door Profex in 2018/2019 een milieutechnisch bodemonderzoek en een infiltratieonderzoek uitgevoerd. De resultaten van deze onderzoeken werden opgenomen en verwerkt in dit bureauonderzoek.

Voor de productie van de kaarten die specifiek voor dit bureauonderzoek werden aangemaakt, werd gebruik gemaakt van MAPINFO Pro 15.0.

2.2 Onderzoeksdaden

2.2.1 Situering & beschrijving van het plangebied Het plangebied is gelegen in de gemeente Affligem in de provincie Vlaams-Brabant, meer bepaald in de deelgemeente Essene. Het plangebied ligt centraal in het blok omgeven door de Lombeekstraat,

3 Geo.onroerenderfgoed.be; inventaris.onroerenderfgoed.be.

9 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Paddeputstraat, Ternatsestraat en de Hauwijkstraat op ca. 1200m ten zuiden van de historische kern van Essene.

Het plangebied is ontsloten in het noordwesten langs de Paddeputstraat, in het noordoosten langs de Ternatsestraat en in het zuiden langs de Hauwijkstraat.

Het terrein is momenteel in gebruik als braakliggend en leegstand.

Fabrieksterrein - centraal: Het centraal deel van het fabrieksterrein wordt ingenomen door de vervallen fabrieksgebouwen van Astravorm. In de noordoostelijke hoek staat een vervallen villa en containers. Het geaccidenteerd reliëf geeft aan dat dit deel in het verleden sterk vergraven is. De rest van het fabrieksterrein dat niet bebouwd was, is verhard met asfalt als parking en rijbanen voor vrachtwagenverkeer. In het oostelijk deel van het fabrieksterrein liggen storthopen. Het volledig fabrieksterrein ligt bezaaid met afval.

Fabrieksterrein – zuid: Het zuidelijk deel van het fabrieksterrein is opgehoogd en met bos begroeid (pioniersvegetatie). In deze zone heeft een loods gestaan.

Weiland: Het meest zuidelijk perceel (174L) was een weiland, maar heeft nu een (pioniers)bosvegetatie. Het aansluitend perceel 175B is nog weiland, maar delen hebben reeds een pioniersvegetatie. De andere percelen zijn nog in gebruik als paardenweide. Delen vertonen sporen van ophoging en/of vergraving.

Figuur 4. Panoramisch zicht op het plangebied (rode polygoon). (Foto: Google Earth 22/04/2019)

10 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 5. Toegangspoort van de voormalige fabriek Astravorm langs de Paddeputstraat. (Foto: Triharch 09/10/2019)

Figuur 6. De westelijke hoek van het plangebied met links voetweg 34 en rechts voetweg 33. (Foto: Triharch 09/10/2019)

11 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 7. De zuidwestelijke hoek van het plangebied met links het bestaand fabrieksgebouw, rechts voetweg 33 en centraal achteraan het met bos begroeide zuidelijk deel van het plangebied (toegang Hauwijkstraat). (Foto: Triharch 09/10/2019)

Figuur 8. Links voetweg 32, centraal achteraan het bestaand fabrieksgebouw en rechts achteraan het met bos begroeide zuidelijk deel van het plangebied (toegang Hauwijkstraat). (Foto: Triharch 09/10/2019)

12 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 9. Het begroeide zuidelijk deel van het plangebied langsheen de Hauwijkstraat. (Foto: Triharch 09/10/2019)

Figuur 10. Weiland in het noordelijk deel van het plangebied langs de Ternatsestraat. (Foto: Triharch 09/10/2019)

Figuur 11. Weiland in het noordelijk deel van het plangebied langs de Ternatsestraat vanuit het fabrieksterrein. (Foto: Triharch 09/10/2019)

13 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 12. Zuidoostelijk deel van het fabrieksterrein Astravorm. (Foto: Triharch 09/10/2019)

Figuur 13. Noordoostelijk deel van het fabrieksterrein Astravorm. (Foto: Triharch 09/10/2019)

Figuur 14. Noordelijk deel van het fabrieksterrein Astravorm. (Foto: Triharch 09/10/2019)

14 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 15. Storthopen op het oostelijk deel van het fabrieksterrein. (Foto: Triharch 09/10/2019)

2.2.2 Beschrijving van het wettelijk kader 4 In het plangebied is geen onroerend goed afgebakend als beschermd cultuurhistorisch landschap, archeologische site, stads- en dorpsgezicht of monument.

In het plangebied is geen onroerend erfgoed vastgesteld als landschap, historische tuin of park, houtige beplantingen, archeologische zone of bouwkundig erfgoed.

Het plangebied valt niet binnen gebieden waar geen archeologie te verwachten valt.

2.2.3 Beschrijving van het landschappelijk kader Het plangebied bevindt zich volgens de tertiair geologische kaart op de overgang tussen twee gebieden, namelijk het gebied gekarteerd als het Lid van Moen of Roubaix , behorende tot de Formatie van Kortrijk , en de Formatie van Tielt . Het Lid van Moen is een mariene lithostratigrafische eenheid die bestaat uit lagen van grijze klei tot kleihoudend silt. 5 De Formatie van Tielt is een silt- kleicomplex bestaande uit kleihoudend, grijsgroen zeer fijn zand tot silt.

Volgens de quartair geologische kaart bevindt het plangebied zich in een gebied gevormd door eolische afzettingen van silt (loess) uit het Weichseliaan (laat-Pleistoceen) of vroeg-Holoceen en/of hellingsafzettingen uit het Quartair (profieltype 1).6

Op het Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen (terreinmodel 1m) en de hydrografische kaart zien we dat het plangebied in het Denderbekken ligt, meer bepaald in het deelbekken van de Bellebeek. Het plangebied ligt op een zuidelijke flank van een west-oost georiënteerde rug (centrum Hekelgem en Affligem), omgeven door de Okeibeek (ten westen van het plangebied) en de Kerlemeersbeek / Overnellebeek (ten oosten van het plangebied). Het plangebied ligt op ca. 500m ten westen van de Kerlemeersbeek, die net ten zuidoosten van het plangebied in de Overnellebeek stroomt.

4 Raadpleging www.geo.onroerenderfgoed.be 05/10/2019. 5 Borremans 2015, p. 128-130. 6 https://www.milieuinfo.be/dms/d/a/workspace/SpacesStore/6526f05b-404a-4ba5-852d-251127ff894b/01.png

15 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

De Okeibeek en de Overnellebeek monden uit in de Bellebeek (ook “Alfene” genoemd) die op haar beurt in de Dender stroomt.

Een noord-zuid georiënteerde terreindoorsnede van het plangebied toont aan dat het terrein afhelt van noord (26,0m TAW) naar zuid (23,3m TAW). Een west-oost geöriënteerde terreindoorsnede van het plangebied toont aan dat het centrale deel van het terrein op het googst geleden deel ligt van het gebied tussen de Okeibeek in het westen en de Kerlemeersbeek in het oosten. Het oostelijk deel van het plangebied helt af in de richtuing van die Okeibeek, het westelijk deel in de richting van de Kerlemeersbeek.

Op basis van het Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen (Multidirectionele Hillshade 25cm) zijn volgende topografische elementen binnen het plangebied duidelijk herkenbaar:  Het geaccidenteerd microreliëf van de zone “fabrieksterrein – centraal”;  De storthopen ten oosten van de fabrieksgebouwen;  Het opgehoogd terrein van zone “fabrieksterrein – zuid”;  De ophoging van het oostelijk deel van zone “weiland” langs de Ternatsestraat.

Op macro-schaal kunnen de bodems in deze regio onderverdeeld worden in 2 groepen:  alluviale bodems: bodems zonder profielontwikkeling (“..p”) in de valleien van de Dender en haar zijrivieren/-beken;  terrestrische bodems: niet-afgedekte bodems mét profielontwikkeling. Aan de randen van de vallei met de terrestrische gronden zijn er enclaves van kleiige sedimenten gekarteerd (Eep en Efp).

Het plangebied ligt volgens de Bodemkaart van België in de Zand(leem)streek van Midden-België, in een zone die gekarteerd staat als  PcC: een matig droge licht zandleembodem met structuur B horizont of sterk gevlekte, verbrokkelde textuur B horizont. Bij deze bodems is de bouwvoor grijsbruin, 25-30 cm dik en goed humeus. Bij de gedegradeerde eenheden met verbrokkelde textuur B werd bij de in cultuurname een deel van de uitlogingshorizont met de bouwvoor vermengd tot een homogeen goed humeuze Ap-horizont. Daaronder komt een bruingele overgangshorizont, 20-30 cm dik, voor. De verbrokkelde textuur B situeert zich tussen 50 en 80 cm. Bij het complex PcC vindt men naast profielen met verbrokkelde textuur B en ijzerconcreties (Prepodzolen . . c(h)) ook individuele waarnemingen van gronden met humus en/of ijzer B horizont ( . . f ), soms Postpodzolen ( . . h ). Veel Pcc gronden zijn beïnvloed door de Tertiaire onderliggende formaties welke op wisselende diepte een gevarieerd substraat vormen. Zoals alle matig droge licht zandleemgronden zijn deze bodems gemakkelijk te bewerken en weinig beperkt. De waterhuishouding is gunstig maar de bodems met klei of klei-zand substraat kunnen een lichte wateroverlast vertonen in de winter.  wPdC: een matig natte licht zandleembodem met structuur B horizont of sterk gevlekte, verbrokkelde textuur B horizont met klei-zand op geringe diepte (ondieper dan 75 cm). Bij deze matig natte (soms matig droge) bodems op licht zandleem is de humeuze bovengrond homogeen en goed ontwikkeld grijsbruin en gemiddeld 30 cm dik. De verbrokkelde textuur B is zwak ontwikkeld en begint op 40-60 cm. Bij het complex PDC en PdC is de Pdc serie geassocieerd met zwak ontwikkelde Podzolen ( . . f ). Roestverschijnselen beginnen tussen 40-60 cm. Deze bodems zijn te nat in de winter, soms iets te droog in de zomer. Deze bodems komen vooral voor in depressiegebieden van het licht zandleemgebied. Dit betreft dus terrestrische gronden, buiten de alluviale beekvallei(en) gelegen.

16 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 16. Tertiair geologische kaart met projectie van het plangebied. (Bron: www.geopunt.be).

Figuur 17. Quartair geologische en hydrologische kaart met projectie van het plangebied. (Bron: www.geopunt.be).

17 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 18. Digitaal HoogteModel (terreinmodel) en hydrologische kaart met projectie van het plangebied. (Bron: www.geopunt.be).

Figuur 19. Noord-zuid georiënteerde terreindoorsnede van het plangebied (rode polygoon) (bron: www.geopunt.be).

18 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 20. West-oost georiënteerde terreindoorsnede van het plangebied (rode polygoon) (bron: www.geopunt.be).

Figuur 21. Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen II (multidirectionale hillshade 0,25 m) met afbakening van het terreingebied. (Bron: www.geopunt.be)

19 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 22. Bodemkaart van België met projectie van het plangebied. (bron: www.geopunt.be)

2.2.4 Beschrijving van het historisch kader

2.2.4.1 Geschiedkundige bronnen Essene wordt in 1148 vermeld als Eschen en in 1276 (kopie 15 de eeuw) als Esschene . De naam van is volgens Kempeneers mogelijk afgeleid van de boomnaam es . Gysseling echter verklaart Essene als een Oudgermaanse nederzettingsnaam * Askinja , opklimmend tot Voorgermaans * Askinio . Deze nederzettingsnaam is zelf gevormd uit de waternaam *Askina , een afleiding met het voorhistorische hydronymische suffix –ina uit de waternaam * Aska (uit ouder * Asko ), bewaard in de naam van het naburige . Bijrivieren zijn dikwijls met –ana of –ina uit de naam van de hoofdrivier afgeleid. De *Askina was aldus een bijrivier of –beek van de * Aska . De beek die Essene bespoelt, heet nu nog altijd de Essene. 7

Essene behoorde tijdens de Karolingische periode tot de Brabantgouw. Vanaf omstreeks 1085/1086 maakt het deel uit van het landgraafschap Brabant onder de graven van , later de hertogen van Brabant. Binnen dit graafschap ressorteerde het onder de heerlijkheid Asse (vanaf de 17 de eeuw een markizaat). In de bestuurlijke geografie van het hertogdom Brabant behoorde Essene tot de meierij van Asse in het kwartier Brussel. Kerkelijk stond de parochie Essene vanaf 1086 onder het patronaat van de abdij van Affligem, die tot het einde van het Ancien Régime over uitgestrekte pachtvelden binnen het dorp beschikte. In de 12 de eeuw was het aangrenzende dorp Hekelgem nog een dochterkerk van Essene. Aan de grens van Essene met Sint-Katherina-Lombeek, op ca. 1200m ten zuiden van het plangebied, verlegden de monniken van Affligem in de 12 de eeuw de loop van de Bellebeek om er een

7 DEBRANDERE e.a. 2010, p.80.

20 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant) watermolen met maalvijver aan te leggen. In het gehucht Overnellen op de grens met , op ca. 600m ten oosten van het plangebied, bevond zich eveneens een watermolen.

2.2.4.2 Cartografische & iconografische bronnen Op de kaart van Ferraris maakt het plangebied deel uit van een akkerland gelegen tussen de toenmalige Lombeekstraat, Paddeputstraat, Ternatsestraat en de Hauwijkstraat. De bewoning ligt langs deze wegen. In het deel van het plangebied gelegen langs de Ternatsestraat staan twee gebouwen afgebeeld. Ook in het deel aan de Hauwijkstraat wordt een gebouw afgebeeld.

Op dezelfde plaatsen staan op de Atlas der Buurtwegen (1842), de kaart van Vander Maelen (1846- 1854), de kaart van Popp (1842-1879) gebouwen afgebeeld. Langs de noordzijde van het plangebied loopt een voetweg 34, langs de westzijde voetweg 33.

De topografische kaarten (1860-1873), (1881-1904) en (1883-1939) geven eenzelfde situatie weer: het plangebied is in gebruik als akkerland, met bebouwing langs de Ternatsestraat en de Hauwijkstraat.

Vanaf de topografische kaarten (1952-1969) en (1961-1989) is het fabrieksterrein Astravorm aanwezig.

Op de luchtfoto van 1979-1990 is het fabriekscomplex Astravorm duidelijk herkenbaar. Op de luchtfoto van 2000-2003 blijkt een deel van de gebouwen van het fabriekscomlplex aan de oostzijde reeds gesloopt. Het gebouw op het zuidelijk deel van het fabrieksterrein blijkt een boogvormige loods te zijn.

Figuur 23. Kaart van Ferraris (1771-1778) met projectie van het plangebied (bron: www.geopunt.be)

21 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 24. Atlas der Buurtwegen (1841) met projectie van het plangebied (bron: www.geopunt.be)

Figuur 25. Kaart van Popp (1842-1879) met projectie van het plangebied (bron: www.geopunt.be)

22 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 26. Kaart van Vandermaelen (1846) met projectie van het plangebied (bron: www.geopunt.be)

Figuur 27. Topografische kaart van België (1860-1873) met projectie van het plangebied (bron: www.cartesius.be)

23 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 28. Topografische kaart van België (1881-1904) met projectie van het plangebied (bron: www.cartesius.be)

Figuur 29. Topografische kaart van België (1883-1939) met projectie van het plangebied (bron: www.cartesius.be)

24 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 30. Topografische kaart van België (1952-1969) met projectie van het plangebied (bron: www.cartesius.be)

Figuur 31. Topografische kaart van België (1961-1989) met projectie van het plangebied (bron: www.cartesius.be)

25 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 32. Luchtfoto van 1979-1990 met projectie van het plangebied (bron: www.geopunt.be)

Figuur 33. Luchtfoto van 2000-2003 met projectie van het plangebied (bron: www.geopunt.be)

26 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

2.2.4.3 Het bedrijf Astravorm Sinds 1976 was er op het betreffende perceel een schrijnwerkerij onder de naam Astravorm aanwezig. Op het bedrijf was er een ondergrondse mazouttank met verdeelslang aanwezig voor het tanken van de vrachtwagens. Een groot deel van het aanwezige gebouw werd gebruikt als stockageruimte. Het overige gedeelte bevatte de werkplaats waar zowel aan houtbewerking als metaalbewerking werd gedaan. De ondergrond van het gehele gebouw is vervaardigd uit beton. In 1994 was er een grote brand ontstaan in de werkplaats en sindsdien werden de activiteiten op dit perceel stopgezet. De volledige productielijn alsook de kantoren zijn toen in rook opgegaan. Momenteel ligt het terrein er vervallen bij. Het gebouw situeert zich eerder centraal op het onderzoeksperceel. De noordzijde van het perceel deed dienst als inrit en het gebouw aan de zuidzijde van het perceel (nvdr zone “fabrieksterrein zuid”) was een opslagloods voor hout. Aan de oostelijke zijde van het perceel is er ook nog een bouwvallige woning aanwezig die sinds de brand niet meer gebruikt wordt. Sinds ... de grote brand werden er geen activiteiten meer op het perceel uitgevoerd. Het terrein en gebouw zijn al verschillende jaren braakliggend en bevinden zich in dezelfde toestand van vlak na de brand.

2.2.5 Beschrijving van het archeologisch kader In de Centraal Archeologische Inventaris (CAI) staan geen vindplaatsen noch indicatoren geregistreerd binnen de perimeter van het plangebied.

In de CAI staan 18 vindplaatsen geregistreerd binnen het archeologisch kadergebied.

Op één locatie werd bij veldkartering een aantal artefacten gevonden die dateren uit het mesolithicum (ca. 9.500 – 4.000 v.Chr.):  ID 1934 – Hekelgem Ter1-Hek1-Hek2-Hek3-Hek4-Hek5-Hek6: artefacten in Wommersomkwartsiet, steker – zie ook verder m.b.t. Michelsberg hoogtesite.

Op ca. 4.000 m ten westen van het plangebied, op een promotorium dat ca 30 m uitsteekt boven de vallei van de Dender, wordt de aanwezigheid van een Michelsberg-hoogtesite uit het midden- neolithicum (4.500 – 3.500 v.Chr.) vermoedt op basis van het bij veldkartering ingezameld lithisch materiaal. In het huidige landschap werden geen prehistorische aardwerken vastgesteld, maar grachten of andere neolithische sporen zouden nog onder de bouwvoor bewaard kunnen zijn.  ID 1934 – Hekelgem Ter1-Hek1-Hek2-Hek3-Hek4-Hek5-Hek6: 12 schrabbers waarvan 6 in mijnsilex, 2 bladvormige pijlpunten, 1 dwarspijl, 39 klingen of klingfragmenten, 25 gepolijste afslagen en een aanzienlijke hoeveelheid afslagen in lijnsilex. Ook op twee andere vindplaatsen werden artefacten uit het neolithicum aangetroffen:  ID 601 – Teralfene Alvinnenberg: fragmenten van minstens 2 klokbekers uit het laat- neolithicum (3.500 – 3.000 v.Chr.), geïsoleerd gevonden. Vermoedelijk gaat het om een grafcontext.  ID 3025 – Essene Peerlynck: silex en een fragment van een maalsteen. Vastgesteld bij een werfcontrole.

Uit de metaaltijden (2.000 – 57 v.Chr.) is tot nu toe geen goed gelokaliseerde en/of gedateerde vondsten gekend binnen de omgeving van het plangebied. Vermeldenswaardig in functie van een analyse van het archeologisch kader van het plangebied is wel volgende, mogelijke depositievondst, maar de vindplaats is echter niet nauwkeurig genoeg gelokaliseerd:  ID 37 – Teralfene Veenderij: een bronzen lanspunt uit de late bronstijd (1.100 – 800 v.Chr.), aangetroffen in veen.

27 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Enkele vindplaatsen hebben artefacten opgeleverd die in de Romeinse tijd (57 v.Chr. – 402 n.Chr.) worden gedateerd:  ID 37 – Teralfene Veenderij: 2 munten gevonden in 1802(?) in het veen.  ID 601 – Teralfene Alvinnenberg: een marmeren kantaar, tegulaefragmenten en aardewerk.  ID 3025 – Essene Peerlinck: bij een werfcontrole in 1905 werden aardewerk, dakpanfragmenten, dierenbeenderen en fragmenten van molenstenen aangetroffen. Het betrof een zeer omgewoeld strook grond. Naar verluid lag op die plaats een oud kerkhof met een kapel alvorens in 1540 de parochiekerk gebouwd werd.  ID 3022 – Essene Moortel I: dakpanfragmenten en “witte steen” aangetroffen bij veldkartering. Mogelijk betreft het relicten van een villa-domein.  ID 20081 – Essene Moortel II: een bronzen fragment van een ruiterspoor. Datering en determinatie zijn echter onzeker.

Uit de vroege middeleeuwen (5 de – 9de eeuw) zijn tot op heden nog geen archeologische vindplaatsen geregistreerd in de omgeving van het plangebied.

Op vindplaats ID 3025 Essene Peerlinck werd bij een werfcontrole in 1905 middeleeuws aardewerk aangetroffen. Maar de datering hiervan is echter onzeker.

Vanaf de volle middeleeuwen (10 de – 12 de eeuw) zijn verscheidene vindplaatsen aangetoond en/of verondersteld. Deze zijn terug te brengen tot de historische kernen en geïsoleerde hoeven en molens van de deelgemeentes van Affligem, meer bepaald: Hekelgem:  ID 10019 – Hekelgem Sint-Michielskerk: op basis van bureauonderzoek leidt men af dat deze kerk zou opklimmen tot de volle middeleeuwen.  ID 10014 – Helegem Hof te Hekelgem: Op basis van bureauonderzoek zou dit een relict zijn van een volmiddeleuwse motte. Ook Hof te Sale genoemd. Bestond in 1862 als een kunstmatig aangelegde heuvel langs een oude weg naar de Dender. Een eerste maal verwoest in 1338 bij de oorlog tussen Vlaanderen en Brabant. Een tweede maal verwoest in de 16 de eeuw tijdens de godsdienstoorlogen. Het neerhof werd in 1643 heropgebouwd met afbraakmateriaal.  ID 162308 – Hekelgem Bellestraat 3: naar aanleiding van een proefsleuvenonderzoek in 2012, gevolgd door een opgraving in 2014, werden paalkuilen aangetroffen die op basis van het aangetroffen aardewerk (kogelpotten) in de volle middeleeuwen werden gedateerd. Een gebouwplattegrond kon niet herkend worden.  ID 602 – Hekelgem Hekelgem 1: een hoeve.  ID 2627 – Hekelgem Oude Molen: een molen die in 1785 vervangen werd door een nieuwe. Bodemserie Aba1. Teralfene:  ID 2715 – Teralfene Sint-Johanneskerk: een kerk.  ID 601 – Teralfene Alvinnenberg: Op ca. 3.500 m ten westen van het plangebied lag de “Alvinnenberg”, een heuvel van 4 tot 5 m hoog in de alluviale vallei van de Dender. In 1885 werd de heuvel deels afgegraven voor het maken van bakstenen. In 1897 werden opgravingen uitgevoerd op deze heuvel door A. de Loë (zie hierboven). In 1951 werd een deel van de voet van de heuvel afgegraven, maar werden geen scherven of andere voorwerpen gevonden. Heli Roosens van de toenmalige Nationale Dienst van Opgravingen (NDO) was ter plaatse geweest en kon echter enkel vaststellen dat het om een kunstmatige heuvel ging. Ook bij de kanalisatie van de Dender in e 19 de eeuw werd de heuvel voor een deel verkleind. Door de bouw van een waterzuiveringsstation eind 20 ste eeuw is bijna de volledige vindplaats weggegraven. In 1997 werd een werfcontrole uitgevoerd, maar geen

28 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

sporen van grachten of middeleeuws materiaal gevonden, enkel een Romeinse scherf. Volgens sommige zou deze heuvel een motte zijn uit de volle middeleeuwen. Er zijn echter twijfels over deze interpretatie. Essene:  ID 10020 – Essene Borcht: op basis van bureauonderzoek leidt men af dat hier een burcht uit de volle middeleeuwen zou gestaan hebben.  ID 10021 – Essene Bellemolen: op basis van bureauonderzoek leidt men af dat in de volle middeleeuwen op deze locatie een dubbele watermolen zou gestaan hebben.  ID 10022 – Essene Hof te Brempt: op basis van bureauonderzoek leidt men af dat op deze plaats het Penitentiershof (molenaarshuis) zou gestaan hebben, dat tot de volle middeleeuwen zou opklimmen.  ID 2215 – Essene Bastaartshoeve: een hoeve.  ID 2607 – Essene O.L.Vrouwkerk: een kerk.  ID 10023 – Essene Hof te Belle: een hoeve, meer bepaald het Hof ’t Forsijn, voormalige afhankelijkheid van de abdij van Affligem.  ID 2611 – Essene Ankerhof: een 17 de eeuwse hoeve met brouwerij “Wambacq”.

29 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 34. Archeologische vindplaatsen in de omgeving van het plangebied per archeologische periode. (bron: www.geopunt.be, www.geo.onroerenderfgoed.be)

30 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

tijd nieuwste molen bewoning kerk metaalvondsten hoeve XVI XVII XVIII XIXXXXXI kerk kerk hoeve hoeve hoeve lateme motte motte hoeve burcht molen volleme bewoning aardewerk middeleeuwen nieuwetijd vroegeme Archeologische periode Archeologische metaal munten bewoning bewoning bewoning Romeinsetijd 57 v. Chr. - 406 na Chr. na 406 -v.Chr. 57 V-IX -XII X XIII-XV v.Chr. 800 - 57 57 - 800 ijzertijd v.Chr. metaal bronstijd 2.000 - 800 800 - 2.000 jaar jaar neol. lithisch lithisch vlakgraf geleden materiaal materiaal 9.500 - 4.000 4.000 - 9.500 jaar jaar mesol. lithisch geleden steentijd metaaltijden materiaal 9.500 - 4.000 -4.000 9.500 paleol. geleden 1.300.000 - 1.300.000 jaar 12.000 Hek6 Borcht OLVkerk MoortelI Peerlinck Peerlinck Ankerhof Moortel II Moortel Veenderij Veenderij Bellemolen Hekelgem1 teBelle Hof Bellestraat3 Bellestraat3 OudeMolen Alvinnenberg Alvinnenberg Alvinnenberg Hof teBrempt Hof Buikouterbaan Bastaartshoeve Ter1-Hek1-Hek2- Hof teHekelgem Hof Sint-Michielskerk Hek3-Hek4-Hek5- Sint-Johanneskerk CAI ID CAI Essene Essene Essene Essene Essene Essene Essene Essene Essene Essene Essene Teralfene Teralfene Teralfene Teralfene Teralfene Teralfene Hekelgem Hekelgem Hekelgem Hekelgem Hekelgem Hekelgem Hekelgem 37 37 601 601 601 602 1934 Hekelgem 3025 Essene3025 Peerlinck 3022 3025 2715 2607 2215 2611 2627 20081 10019 10014 10020 10021 10022 10023 162308 218393 162308 Figuur 35. Evaluatie van de vindplaatsen zoals geregistreerd in de Centraal Archeologische Inventaris in de omgeving van het plangebied. Groen: vindplaatsen vastgesteld op basis van gravend onderzoek. Oranje: vindplaatsen vastgesteld op basis van andere onderzoeken. Grijs: vindplaatsen waarvan de ligging, aard en/of datering onbepaald zijn. (bron: www.geo.onroerenderfgoed.be 08/10/2019).

31 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

2.2.6 Studies uit andere domeinen

2.2.6.1 Bodemonderzoek Profex 2018 8 In opdracht van Astravorm bvba, Paddeputstraat 32 te 1790 Affligem heeft Profex (merk van United Experts cvba, Biezeweg 15a – 9230 Wetteren) een oriënterend (06/03/2018) en beschrijvend bodemonderzoek uitgevoerd. Uit dit onderzoek onthouden we volgende zaken.

Op basis van de uitgevoerde boringen, kunnen we de ondergrond als volgt beschrijven:  0,0 – 1,5 m-mv zand, matig fijn, beige/bruin;  1,5 – 3,0 m-mv zand, matig fijn, bruin;  3,0 – 9,6 m-mv zand, matig fijn, matig siltig, beige/grijs. Algemeen kunnen we de ondergrond dus omschrijven als een matig doorlatende ondergrond.

Er komt een historische bodemverontreiniging voor met minerale olie in het vaste deel van de aarde en het grondwater ter hoogte van een voormalige ondergrondse tank. De verontreiniging wordt als historisch beschouwd omdat alle activiteiten in 1994 zijn stopgezet. Aan de hand van de analyseresultaten en organoleptische waarnemingen kan het verontreinigd volume boven de bodemsaneringsnorm ingeschat worden op 10.000 m³ in de grond en 5.244 m³ in het grondwater. Bij de evaluatie van de ernst van de bodemverontreiniging is gebleken dat er van de historische/nieuwe bodemverontreiniging geen humaan toxicologisch risico of ecotoxicologisch risico uitgaat. Er is een significant verspreidingsrisico en een beleidsmatige saneringsnoodzaak. Er wordt een drijflaag vastgesteld. Globaal gezien kan gesteld worden dat er een ernstige bedreiging uitgaat van de bodemverontreiniging en er een sanering noodzakelijk is. De sanering is zeer urgent.

De historische verontreiniging zal ontgraven worden tot op een diepte van ca. 6,00 m-Mv. Hiervoor dient een grondwaterbemaling te worden opgestart om het grondwater te verlagen tot ca. 7,00m – Mv. Het op het terrein aanwezige gebouw zal worden afgebroken, de sanering zal nadien pas worden uitgevoerd.

8 Uit VANDEN BERGHE 2018 en SANTERMANS 2018

32 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 36. Bodemonderzoek Profex 2018 met aanduiding van het te saneren gebied, het plangebied en zonering van het plangebied. (Bron: VANDEN BERGHE 2018)

2.2.6.2 Infiltratieonderzoek Profex 2019 9 Op 01/02/2019 werd door PROFEX een infiltratieonderzoek uitgevoerd binnen het plangebied om de mogelijkheid tot het inrichten van buffer- en infiltratievoorzieningen te evalueren. Hiertoe werd door middel van veldmetingen en –proeven de grondwaterstand op het terrein bepaald (ten opzichte van een referentiepunt) en werden infiltratiemetingen uitgevoerd. Teneinde de grondwaterstand op het terrein te bepalen is één peilbuis geplaatst (P1) en werden drie boringen uitgevoerd (B2, B3 en B4). Het opgeboorde materiaal is beoordeeld op kleur, textuur en bijmengingen en eventuele bijzonderheden. De bodemopbouw en de stratigrafische interpretatie van de grondlagen op het terrein werden nagegaan. Op basis van de uitgevoerde boringen kan de ondergrond als volgt beschreven worden:  0,0 – 0,5 m-mv zwak zandige leem (zwart/bruin)  0,5 – 1,5 m –mv klei (bruin/bruingeel) – slecht doordringbaar

9 Uit MARIEN 2019.

33 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Figuur 37. Infiltratieonderzoek Profex 2019 met ligging van de peilbuis en boringen, aanduiding van het plangebied en zonering van het plangebied. (Bron: MARIEN 2019)

2.3 Assessment

2.3.1 Archeologische verwachting van het plangebied

2.3.1.1 De mogelijke aan- of afwezigheid van archeologische sites in het plangebied. Het bureauonderzoek heeft aangetoond dat er momenteel geen archeologische sites gekend zijn binnen het plangebied zelf.

Archeologische indicatoren zijn wel aangetoond die kunnen wijzen op de potentiele aanwezigheid van archeologische sites binnen het plangebied.  Tot op heden werd nog slechts op één lokatie in de omgeving van het plangebied aanwijzingen van een steentijd-artefactensite aangetroffen (ID 1934 – Hekelgem Ter1-Hek1- Hek2-Hek3-Hek4-Hek5-Hek6). Uit verschillende studies blijkt dat sites van tijdelijke kampementen uit de steentijd in specifieke landschappelijke posities voorkomen, nl. in de gradiëntzone van een natte vallei naar een droog plateau, dichtbij een natuurlijke waterloop of brongebied. De meeste steentijd-artefactensites liggen vanaf de aanzet van de gradiënt tot ca. 250m in het droge, hoger gelegen deel. Het plangebied ligt buiten het beekdal op ca. 500m ten westen van de samenvloeiing van de Kerlemeersbeek en de Overnellebeek, op een iets hoger gelegen deel van het landschap. De landschappelijke positie van het plangebied komt dus niet overeen met de lokatie-factoren van steentijdartefacten-sites. Hieruit kunnen we besluiten dat de kans op steentijd-artefactensites in het plangebied laag is.  Op enige afstand van het plangebied liggen twee vindplaatsen van hoogstwaarschijnlijk sporensites uit het midden-neolithicum (Michelsberg-cultuur). De landschappelijke positie van deze vindplaatsen is sterk vergelijkbaar met deze van het plangebied: op een hoger

34 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

gelegen deel van het landschap langs een beekvallei. De kans op aanwezigheid van een sporensite uit het neolithicum is daarom hoog.  Archeologische sites (zowel nederzettingen als begraving) uit de metaaltijden werden in de omgeving van het plangebied nog niet vastgesteld. De kans op aanwezigheid van sporensites (nederzettingen en begraving) uit de metaaltijden in het plangebied kan daarom als laag ingeschat worden.  Ten noorden van het plangebied werd op twee vindplaatsen aanwijzingen voor bewoning uit de Romeinse tijd aangetroffen. Verder zijn enkele Romeinse vondsten gekend die in Affligem zouden zijn gevonden, maar waarvan de juiste vondstlocatie niet is gekend. Daarenboven komt de topografische ligging van het plangebied overeen met de voorkeursligging van Romeinse nederzettingen in deze regio: op een zuidoost-georiënteerde flank nabij een beek. De kans op aanwezigheid van sporensites uit de Romeinse tijd in het plangebied kan daarom als hoog ingeschat worden.  Archeologische sites uit de vroege middeleeuwen werden in de regio rond het plangebied niet aangetroffen. Verder zijn er geen indirecte aanwijzingen (zoals vroegmiddeleeuwse plaatsnamen) die rechtstreeks betrekking hebben op het plangebied. De kans op aanwezigheid van sporensites uit de vroege middeleeuwen binnen het plangebied kan dus als laag ingeschat worden.  Vanaf de volle middeleeuwen zijn verschillende archeologische vondsten en vindplaatsen aanwezig in de ruime omgeving van het plangebied. Deze hebben echter voornamelijk betrekking op de historische dorpskernen van Essene, Hekelgem en Teralfene, of geïsoleerde hoeves en molens. Analyse van de historische kaarten geeft wel historische bebouwing aan langsheen de Ternatsestraat en de Hauwijkstraat. De kans op dergelijke archeologische sites vanaf de volle middeleeuwen binnen het plangebied (en met name langsheen de Ternatsestraat en de Hauwijkstraat) is daarom hoog.  Voor archeologische sites die resultaat zijn van menselijke activiteiten die zich buiten de nederzettingen afspeelden (zogenaamde offsite-sites ), zijn ook geen directe aanwijzingen gevonden. Uit de cartografisch bronnen blijkt dat het gebied minstens vanaf de 18 de eeuw in gebruik was als wei- & akkerland. Dit landgebruik gaat waarschijnlijk minstens terug tot de late middeleeuwen. Hieruit kunnen we besluiten dat de kans op offsite-sites vanaf de late middeleeuwen in het plangebied laag is.  Voor de aanwezigheid van archeologische resten van militaire conflicten binnen het plangebeid werden geen directe aanwijzingen gevonden. Militaire conflicten zijn wel gekend in de ruimere omgeving. Maar een direct verband met het plangebied werd niet gevonden. De kans op aanwezigheid van sites gerelateerd aan militaire conflicten is dus laag .

2.3.1.2 De aanzetdiepte van het archeologisch bodemarchief. Op basis van de fysisch-geografische kenmerken van het plangebied kunnen we stellen dat, binnen dit plangebied, archeologische artefactensites (vb. steentijdsites en sites m.b.t. militaire conflicten) vanaf de Ap-horizont, dus vanaf het maaiveld, zouden kunnen voorkomen. Archeologische sporensites en sites met vaste structuren zouden kunnen voorkomen vanaf de onderzijde van de Ap- horizont, dus vanaf ca. 30cm onder het bestaande maaiveld.

Voor een impactanalyse tussen de geplande bodemingrepen en het mogelijk aanwezig archeologisch bodemarchief speelt de diepte vanaf waar het archeologisch bodemarchief kan voorkomen (de zgn. aanzetdiepte van het archeologisch bodemarchief) een belangrijke rol. Rekening houdend met de lage kans op aanwezigheid van sites die vanaf het maaiveld kunnen voorkomen (steentijd- artefactensites en sites m.b.t. militaire conflicten) kunnen we ervan uitgaan dat het relevant archeologisch niveau binnen het plangebied overeenkomt met de onderzijde van de Ap-horizont.

35 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

2.3.1.3 Zone(s) waar geen archeologisch erfgoed meer aanwezig is of kan verwacht worden Geen enkele zone van het plangebied valt binnen de reeds vastgestelde gebieden “ waar geen archeologisch erfgoed meer aanwezig is of kan verwacht worden ” (zgn. “gebied geen archeologie”). 10

Op basis van het bureauonderzoek kunnen geen zones binnen het plangebied afgebakend worden waar met hoge waarschijnlijkheid geen archeologisch erfgoed meer aanwezig is of kan verwacht worden.

2.3.1.4 Zones waar archeologisch erfgoed aanwezig is of kan verwacht worden Dit betekent dat in het volledig plangebied in principe nog archeologisch erfgoed aanwezig kan zijn of verwacht worden, tot het tegendeel wordt aangetoond.

2.3.2 Impact van de geplande bodemingrepen op het potentieel aanwezig archeologisch bodemarchief De geplande bodemingrepen hebben enkel impact op het potentieel aanwezig archeologisch bodemarchief op die plaatsen waar de geplande bodemingrepen dieper gaan dan de aanzetdiepte van het archeologisch bodemarchief (rekening houdend met een bufferzone van 30cm). Omdat het potentieel aanwezig archeologisch bodemarchief kan aanzetten vanaf de onderzijde van de Ap- horizont (ca. 30cm –Mv)) en de geplande bodemingrepen m.b.t. een verkaveling steeds dieper gaan dan de Ap-horizont, kunnen we besluiten dat de geplande bodemingrepen het potentieel aanwezig archeologisch bodemarchief in het volledig plangebied bedreigen.

2.3.3 Potentieel op kennisvermeerdering Het potentieel tot kennisvermeerdering van eventueel aanwezige archeologische sites is o.a. afhankelijk van de aard van de site, meer bepaald naar zeldzaamheid, representativiteit, … van het type site binnen een gegeven regio en het potentieel dat deze heeft om antwoorden te bieden op onderzoeksvragen. Archeologische sites uit periodes die in de omgeving van het plangebied nog niet gekend en/of wetenschappelijk bestudeerd konden worden, hebben daarom een hoge waarde tot kennisvermeerdering.

Het potentieel tot kennisvermeerdering is ook afhankelijk van de oppervlakte van de zone waar de geplande bodemingrepen mogelijk het eventueel aanwezig archeologisch bodemarchief bedreigen. Een te kleine oppervlakte bemoeilijkt of verhindert zelfs waarneming, registratie en inzameling van archeologische artefacten, sporen en structuren, en uiteindelijk de interpretatie van de resultaten van het archeologisch onderzoek.

Het potentieel tot kennisvermeerdering is ook afhankelijk van de bewaringstoestand van het archeologisch bodemarchief. Een indicator voor de bewaringstoestand van archeologische vindplaatsen is de bewaringstoestand van de Laat-Glaciale en Holocene bodemontwikkeling. Volgens de Bodemkaart van België ligt het plangebied in een gebied van terrestrische bodems (dus met profielontwikkeling). De zones “fabrieksterrein centraal” en “fabrieksterrein zuid” hebben reeds verschillende historische bodemingrepen - die we als bodemverstoringen mogen aanzien – gekend. Vraag is echter in welke mate deze historische bodemingrepen het archeologisch bodemarchief hebben geïmpacteerd, zowel in negatieve (vernieling door graafwerken) als in postieve zin (vb. afdekking doorophoging). Uit de boringen van het bodem- en infiltratieonderzoek uitgevoerd door Profex in 2018/2019 kan niet aangetoond worden dat de ondergrond diep verstoord is.

10 https://geo.onroerenderfgoed.be, geraadpleegd 21/02/2019.

36 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Uitsluitsel over de bewaringstoestand van het bodemprofiel – en dus van het eventueel aanwezig archeologisch bodemarchief – kan enkel via aanvullend onderzoek achterhaald worden.

Potentieel op kennisvermeerdering is ook afhankelijk van de haalbaarheid om dit potentieel uit te nutten. In de zone “fabrieksterrein centraal” moet een deel van het terrein 6m diep gesaneerd worden. Deze sanering moet plaatsvinden na de sloop van de gebouwen. Dergelijke sanering maakt verder archeologisch onderzoek in de gesaneerde zone zinloos omdat daar de bodem meer dan 6m diep is vergraven. Archeologisch onderzoek vóór de sanering is technisch mogelijk, maar vereist dergelijke preventiemaatregelen dat de kostprijs moet afgewogen worden tegen het potentieel op kenniswinst.

2.4 Gemotiveerd advies Op basis van het uitgevoerd bureauonderzoek kunnen volgende conclusies getrokken worden:  De verwachting op eventuele aanwezigheid in het plangebied van steentijdartefactensites, sporensites en/of sites met vaste structuren uit de metaaltijden en vanaf de vroege middeleeuwen, offsite-sites vanaf de late middeleeuwen en sites m.b.t. militaire conflicten is laag.  De kans op aanwezigheid van sporensites en/of sites met vaste structuren uit het neolithicum, de Romeinse tijd en vanaf de volle middeleeuwen is hoog.   Het relevant archeologisch niveau bevindt zich op ca. 30 cm onder het oorspronkelijk maaiveld van het plangebied. Geplande bodemingrepen bedreigen het potentieel aanwezig archeologisch bodemarchief in het volledig plangebied.  Binnen het plangebied kunnen momenteel geen zones afgebakend worden waar met hoge waarschijnlijkheid geen archeologisch erfgoed meer aanwezig is of kan verwacht worden. Dit betekent dat in het volledig plangebied in principe nog archeologisch erfgoed aanwezig kan zijn of verwacht worden.  Uitsluitsel over de aanwezigheid van archeologisch erfgoed en de bewaringstoestand ervan kan enkel via aanvullend onderzoek achterhaald worden.  In de te saneren zone moet de kostprijs van verder archeologisch onderzoek afgewogen worden t.o.v. het potentieel op kenniswinst.

Omdat het bureauonderzoek niet kon aantonen dat met hoge waarschijnlijkheid geen archeologisch erfgoed aanwezig is binnen het plangebied of de toekomstige werken met hoge waarschijnlijkheid geen verstoring zullen veroorzaken aan het eventueel aanwezig archeologisch erfgoed of verder onderzoek van het terrein in het kader van de toekomstige werken met hoge waarschijnlijkheid niet zouden leiden tot nuttige kenniswinst, is verder aanvullend vooronderzoek vereist. 3 Samenvatting Naar aanleiding van een omgevingsvergunningsaanvraag voor verkaveling van gronden in een gebied gelegen tussen de Paddeputstraat, de Ternatsestraat en de Hauwijkstraat in Affligem is de initiatiefnemer verplicht een bekrachtigde archeologienota bij deze omgevingsvergunningsaanvraag te voegen. Een archeologienota is het resultaat van een archeologisch vooronderzoek dat minstens bestaat uit een bureauonderzoek. Tijdens het bureauonderzoek wordt op basis van online beschikbare informatiebronnen en vakliteratuur, een analyse van cartografische bronnen en een visuele terreininspectie, het archeologisch potentieel en waarde van het plangebied ingeschat en de wijze waarop met dit archeologisch potentieel moet omgegaan worden met betrekking tot de geplande bouwwerken.

37 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

Het bureauonderzoek heeft niet kunnen aantonen dat archeologisch erfgoed niet (meer) aanwezig is binnen dit gebied, dat de toekomstige werken het mogelijk aanwezig archeologisch erfgoed niet bedreigd of dat verder archeologisch onderzoek niet zou leiden tot nuttige kenniswinst. Daarom is aanvullend archeologisch vooronderzoek vereist. 4 Bibliografie

4.1 Literatuur BORREMANS 2015 Borremans M., Geologie van Vlaanderen, Gent, 2015. CGP 2019 Code van goede praktijk voor de uitvoering van en rapportering over archeologisch vooronderzoek en archeologische opgravingen en het gebruik van metaaldetectoren, versie 4.0, 2019. DEBRABANDERE 2010 Debrabandere Frans, Devos Magda, Kempeneers Paul, Mennen Vic, Ryckeboer Hugo en Ward Van Ostra, De Vlaamse Gemeentenamen. Verklarend woordenboek, Brussel, 2010. DECKERS 2014 Deckers J., Regionale Bodemkunde, KU Leuven, Geo-Instituut, 2014. DEEBEN & RENSINK 2005 Deeben J. en E. Rensink, Het laat-paleolithicum in Zuid-Nederland, in DEEBEN e.a., De Steentijd van Nederland, in Archeologie, 11/12, 2005, p.171-199. DE VRIENDT e.a. 2011 De Vriendt B., Derde W. en J. Carman, De Inventarisatie van slagvelden van vóór WO I in Vlaanderen, Begeleidend rapport, s.l., 2011. HANECA 2016 Haneca K., DeBruyne S., Van Houtte S. en A. Ervynck, Archeologisch vooronderzoek met proefsleuven. Op zoek naar een optimale strategie, Onderzoeksrapport 48, agentschap Onroerend Erfgoed, Brussel, 2016. LOUIS 1957 Louis A., Bodemkaart van België. Verklarende tekst bij het kaartblad Asse 87W, 1957 MARIEN 2019 Mariën Jeroen, Infiltratieonderzoek Ternatsestraat – Paddeputstraat Affligem, Beringen, 2019. RUP ASTRAVORM 2017 s.a., RUP AStravorm – Affligem. Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplan, Arcadis nv/sa en Studio Wim Carrein, Brussel, 2017. SANTERMANS 2018 Santermans Stijn, Beschrijvend bodemonderzoek Astravorm bvba Paddeputstraat 32 1790 Affligem, Beringen, 2018. VANDEN BERGHE 2018 Vanden Berghe – van den Bosch Elfi, Bodemsaneringsproject Astravorm bvba Paddeputstraat 32 1790 Affligem, Beringen, 2018. VERBESSELT 1965 Verbesselt J., Tussen Zenne en Dender V, Het parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13de eeuw, 6, Pittem, 1965.

4.2 Websites https://cai.erfgoed.net https://geo.onroerenderfgoed.be https://inventaris.onroerenderfgoed.be https://onderzoeksbalans.onroerenderfgoed.be/archeologie https://wikipedia.be https://www.agiv.be https://www.cartesius.be https://www.geopunt.be https://www.milieuinfo.be https://www.ngi.be

38 Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

5 Bijlagen

5.1 Figuurlijst Figuur- Type Onderwerp schaal vervaardiging datum metadata nummer 1 kaart Topografische kaart van België (2019) met aanduiding van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.ngi.be 2 plan Kadasterplan met aanduiding van het plangebied en de zonering van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 3 kaart Grafisch plan van het RUP Astravorm met aanduiding van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur RUP ASTRAVORM 2017 4 foto Panoramisch zicht op het plangebied (rode polygoon) zie figuur digitaal zie figuur google.be/maps 5 foto Toegangspoort van de voormalige fabriek Astravorm langs de Paddeputstraat n.v.t. digitaal zie figuur Triharch 6 foto De westelijke hoek van het plangebied met links voetweg 34 en rechts voetweg 33 n.v.t. digitaal zie figuur Triharch 7 foto De zuidwestelijke hoek van het plangebied met links het bestaand fabrieksgebouw, rechts voetweg 33 n.v.t. digitaal zie figuur Triharch en centraal achteraan het met bos begroeide zuidelijk deel van het plangebied (toegang Hauwijkstraat)

8 foto Links voetweg 32, centraal achteraan het bestaand fabrieksgebouw en rechts achteraan het met bos n.v.t. digitaal zie figuur Triharch begroeide zuidelijk deel van het plangebied (toegang Hauwijkstraat) 9 foto Het begroeide zuidelijk deel van het plangebied langsheen de Hauwijkstraat n.v.t. digitaal zie figuur Triharch 10 foto Weiland in het noordelijk deel van het plangebied langs de Ternatsestraat n.v.t. digitaal zie figuur Triharch 11 foto Weiland in het noordelijk deel van het plangebied langs de Ternatsestraat vanuit het fabrieksterrein n.v.t. digitaal zie figuur Triharch 12 foto Zuidoostelijk deel van het fabrieksterrein Astravorm n.v.t. digitaal zie figuur Triharch 13 foto Noordoostelijk deel van het fabrieksterrein Astravorm n.v.t. digitaal zie figuur Triharch 14 foto Noordelijk deel van het fabrieksterrein Astravorm n.v.t. digitaal zie figuur Triharch 15 foto Storthopen op het oostelijk deel van het fabrieksterrein n.v.t. digitaal zie figuur Triharch 16 kaart Tertiair geologische kaart en Hydrologische kaart met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 17 kaart Quartair geologische kaart en Hydrologische kaart met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 18 kaart Digitaal HoogteModel (terreinmodel) en hydrologische kaart met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 19 kaart Noord-zuid georiënteerde terreindoorsnede van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 20 kaart West-oost georiënteerde terreindoorsnede van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 21 kaart Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen II (multidirectionale hillshade 0,25 m) en hydrologische kaart met zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be afbakening van het terreingebied 22 kaart Bodemkaart van België met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 23 kaart Kaart van Ferraris (1771-1778) met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 24 kaart Atlas der Buurtwegen (1841) met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 25 kaart Kaart van Vandermaelen (1846-1854) met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 26 kaart Kaart van Popp (1842-1879) met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be 27 kaart Topografische kaart van België (1860-1873) met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.cartesius.be 28 kaart Topografische kaart van België (1881-1904) met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.cartesius.be 29 kaart Topografische kaart van België (1883-1939) met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.cartesius.be 30 kaart Topografische kaart van België (1952-1969) met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.cartesius.be 31 kaart Topografische kaart van België (1961-1989) met projectie van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur www.cartesius.be 32 foto Luchtfoto van 1979-1990 met projectie van het plangebied en zonering van het plangebied zie plan digitaal zie plan www.geopunt.be 33 foto Luchtfoto van 2000-2003 met projectie van het plangebied en zonering van het plangebied zie plan digitaal zie plan www.geopunt.be 34 kaart Archeologische vindplaatsen in de omgeving van het plangebied per archeologische periode zie figuur digitaal zie figuur geo.onroerenderfgoed.be 35 rekenblad Evaluatie van de vindplaatsen zoals geregistreerd in de Centraal Archeologische Inventaris in de zie figuur digitaal zie figuur geo.onroerenderfgoed.be omgeving van het plangebied. Groen: vindplaatsen vastgesteld op basis van gravend onderzoek. Oranje: vindplaatsen vastgesteld op basis van andere onderzoeken. Grijs: vindplaatsen waarvan de ligging, aard en/of datering onbepaald zijn. 36 kaart Bodemonderzoek Profex 2018 met aanduiding van het te saneren gebied, het plangebied en zonering zie figuur digitaal zie figuur VANDEN BERGHE 2018 van het plangebied. 37 kaart Infiltratieonderzoek Profex 2019 met ligging van de peilbuis en boringen, aanduiding van het plangebied zie figuur digitaal zie figuur MARIEN 2019 en zonering van het plangebied 38 kaart Inplantingsplan van de bestaande toestand met aanduiding van het plangebied, de zonering van het zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be; plangebied, het te saneren gebied en ligging van de proefsleuven vergunningsaanvraag 39 kaart Inplantingsplan van de nieuwe toestand met aanduiding van het plangebied, de zonering van het zie figuur digitaal zie figuur www.geopunt.be; plangebied, het te saneren gebied en ligging van de proefsleuven vergunningsaanvraag

39

Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

5.2 Plannen van de vergunningsaanvraag

5.2.1 Grondplan – Bestaande toestand

40

Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

5.2.2 Grondplan – Nieuwe toestand

41

Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

5.2.3 Grondplan wegenis & riolering

42

Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

5.2.4 Lengteprofielen wegenis & riolering – Bestaande en nieuwe toestand

43

Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

5.2.5 Terreinsnede wegenis & riolering – Bestaande en nieuwe toestand

44

Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

5.3 Bodemonderzoek Profex 2018

5.3.1 Boorstaten

45

Archeologienota: Verslag van Resultaten TR2019-003 Verkaveling Astravorm Affligem (prov. Vlaams-Brabant)

5.4 Infiltratieonderzoek Profex 2019

5.4.1 Boorstaten

46