Vooronderzoek Conventionele Explosieven De Warande Te Oosterhout (NB)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Vooronderzoek Conventionele Explosieven De Warande te Oosterhout (NB) Documentcode: 12S044-VO-02 Aantal pagina's: 28 (inclusief bijlagen) Documenthistorie: Omschrijving Datum Definitief 16 april 2012 Herzien 10 april 2012 Concept 20 maart 2012 Pagina 1 van 28 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. (Artikel 16 Auteurswet 1912). Het is de opdrachtgever toegestaan voor intern gebruik kopieën te maken zonder voorafgaande toestemming van de auteur. Pagina 2 van 28 1 INHOUDSOPGAVE 1 INHOUDSOPGAVE ....................................................................................................................... 3 2 SAMENVATTING .......................................................................................................................... 4 3 INLEIDING .................................................................................................................................... 5 3.1 AANLEIDING ..................................................................................................................................... 5 3.2 PROBLEEMSTELLING ......................................................................................................................... 5 3.3 DOELSTELLING ................................................................................................................................. 5 3.4 ONDERZOEKSGEBIED ........................................................................................................................ 5 3.5 ONDERZOEKSMETHODE ..................................................................................................................... 7 4 PROBLEEMINVENTARISATIE ..................................................................................................... 8 4.1 EERDER UITGEVOERD ONDERZOEK...................................................................................................... 8 4.2 HISTORISCHE CONTEXT ..................................................................................................................... 8 4.3 NEERGESTORTE VLIEGTUIGEN .......................................................................................................... 11 4.4 ARCHIEF EXPLOSIEVEN OPRUIMINGSDIENST DEFENSIE ........................................................................ 12 Collectie mijnenvelddocumentatie ................................................................................................ 12 Collectie ruimrapporten ................................................................................................................ 12 4.5 ARCHIEVEN ................................................................................................................................... 13 Regionaal Archief Tilburg (Tilburg) ............................................................................................... 13 Brabants Historisch Informatiecentrum (‟s-Hertogenbosch) .......................................................... 15 Semi-Statische Archiefdiensten (Rijswijk) ..................................................................................... 16 Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) ....................................................................... 16 Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (Amsterdam) ...................................................... 16 Bundesarchiv-Militärarchiv (Freiburg) ........................................................................................... 17 The National Archives (Londen) ................................................................................................... 17 4.6 LUCHTFOTO‟S ................................................................................................................................ 19 4.7 GETUIGENVERKLARING .................................................................................................................... 23 4.8 CONTRA-INDICATIES ....................................................................................................................... 23 4.9 LEEMTEN IN KENNIS ........................................................................................................................ 23 5 Samenvatting probleeminventarisatie ...................................................................................... 25 6 AANBEVELING .......................................................................................................................... 25 7 BIJLAGEN .................................................................................................................................. 26 Pagina 3 van 28 2 SAMENVATTING Door de gemeente Oosterhout is aan Saricon opdracht gegeven een historisch vooronderzoek uit te voeren naar mogelijke aanwezigheid van conventionele explosieven (CE) uit de Tweede Wereldoorlog als voorbereiding op werkzaamheden aan De Warande te Oosterhout. Het doel van het onderzoek is de opdrachtgever inzage te geven in de mogelijke aanwezigheid van CE en/of restanten daarvan en de daarbij behorende risico‟s. Tevens wordt een advies uitgebracht over mogelijke vervolgstappen met betrekking tot de voorgenomen werkzaamheden. Een compleet vooronderzoek bestaat uit twee delen: een probleeminventarisatie en een probleemanalyse. Naar aanleiding van de probleeminventarisatie kunnen de volgende relevante feiten worden opgesomd: Er hebben geen directe grondgevechten plaatsgevonden binnen het onderzoeksgebied – niet in de meidagen van 1940 noch bij de bevrijding in 1944. Er heeft een bombardement plaatsgevonden binnen het onderzoeksgebied in de meidagen van 1940. Er was geen op landmijnen verdacht gebied of geregistreerd mijnenveld gelegen binnen of in de nabijheid van het onderzoeksgebied. Er waren in de nabijheid van het onderzoeksgebied geen verdedigingswerken gesitueerd. Er hebben geen vliegtuigcrashes plaatsgevonden in de nabijheid van het onderzoeksgebied. Er zijn geen relevante ruimingen uitgevoerd door de EODD in de nabijheid van onderzoeksgebied. De luchtfotointerpretatie heeft geen nieuwe feiten aan het licht gebracht. Er bestaan leemten in kennis aangaande dumpmunitie en munitieruimingen die door de voorganger van de EODD zijn uitgevoerd voor 1971. Er heeft na de oorlog omvangrijk grondverzet plaatsgevonden binnen de grenzen van het onderzoeksgebied. Op basis van de beoordeling van alle op het moment van opstellen van dit rapport beschikbare bronnenmateriaal is er geen probleemanalyse uitgevoerd omdat er volgens Saricon geen verhoogd risico is op het aantreffen van CE en/of restanten daarvan binnen het onderzoeksgebied – mits de voorgenomen werkzaamheden zich beperken tot de afbakening van het onderzoeksgebied. Mocht er tijdens de werkzaamheden spontaan een CE worden aangetroffen, dan is het zaak de risico`s tot een minimum te beperken door de volgende procedure in werking te stellen: melden van het spontaan aangetroffen CE via de politie bij de EODD. Pagina 4 van 28 3 INLEIDING 3.1 AANLEIDING Door de gemeente Oosterhout is aan Saricon opdracht gegeven een historisch vooronderzoek uit te voeren naar de mogelijke aanwezigheid van CE en/of restanten daarvan uit de Tweede Wereldoorlog. Het vooronderzoek wordt uitgevoerd als voorbereiding op werkzaamheden aan De Warande te Oosterhout (Noord-Brabant). 3.2 PROBLEEMSTELLING Als gevolg van oorlogshandelingen in de Tweede Wereldoorlog kunnen explosieven zijn achtergebleven. Bij het spontaan aantreffen van explosieven ontstaat een verhoogd veiligheidsrisico doordat het explosief door direct contact of trillingen kan exploderen. Onbedoelde explosies kunnen dodelijk letsel en zware schade aan personen, materieel en omgeving tot gevolg hebben. Tevens kan een spontane vondst resulteren in meerkosten door stagnatie van de uitvoeringswerkzaamheden. De mogelijke aanwezigheid van CE en/of restanten daarvan ter plaatse van De Warande te Oosterhout dienen aan de hand van een probleeminventarisatie te worden onderzocht. 3.3 DOELSTELLING Een compleet vooronderzoek heeft tot doel om te beoordelen of er indicaties zijn dat ter plaatse van een projectlocatie CE en/of restanten aanwezig zijn. Indien CE aanwezig kunnen zijn, dan worden de volgende zaken gespecificeerd in een probleemanalyse: Soort en verschijningsvorm van explosieven Aantal explosieven Afbakening van het verdacht gebied in horizontale en verticale zin 3.4 ONDERZOEKSGEBIED Het onderzoeksgebied is gelegen in de gemeente Oosterhout – ten oosten van de Bredaseweg en ten zuiden van het Wilhelminakanaal. Saricon hanteert geen onderzoeksscope, maar bekijkt alles relevante bevindingen in de nabijheid van het onderzoeksgebied en neemt deze op in de probleeminventarisatie – dus ook bevindingen van algemene aard die hebben plaatsgevonden in de gemeente Oosterhout. In figuur 2.1 is het onderzoeksgebied weergegeven op de huidige topografie en in figuur 2.2 op de topografie van 1944. Pagina 5 van 28 Figuur 3.1. Onderzoeksgebied anno 2012. (Bron: ArcMap.) Figuur 3.2. Onderzoeksgebied anno 1944. (Bron: Stafkaart 10 (Oosterhout, 1944) en Stafkaart 9 (Terheijden, 1944) van de Afdeling GEO-Informatie van het Kadaster te Zwolle.) Pagina 6 van 28 3.5 ONDERZOEKSMETHODE Algemeen Het vooronderzoek bestaat uit het inventariseren en het beoordelen (analyseren) van historisch bronnenmateriaal. Het eindresultaat