Onze Lieve Vrouwestraat 101, Zegge (Gemeente Rucphen)
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Onze Lieve Vrouwestraat 101, Zegge (gemeente Rucphen) Een Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek R.M. van der Zee 2 Colofon ADC Rapport 4338 Onze Lieve Vrouwestraat 101, Zegge (gemeente Rucphen) Een Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek Auteur: R.M. van der Zee In opdracht van: De Roever Omgevingsadvies © ADC ArcheoProjecten, Amersfoort, 17 mei 2017 Foto’s en tekeningen: ADC ArcheoProjecten, tenzij anders vermeld Status onderzoek: concept (versie 2) Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgevers. ADC ArcheoProjecten aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit de toepassing van de adviezen of het gebruik van de resultaten van dit onderzoek. Autorisatie: A. Müller ISSN 1875-1067 ADC ArcheoProjecten Postbus 1513 3800 BM Amersfoort Tel 033-299 81 81 Email [email protected] 3 Inhoudsopgave Samenvatting 4 1 Inleiding en administratieve gegevens 6 2 Bureauonderzoek 7 2.1 Doelstelling en vraagstelling 7 2.2 Methodiek 7 2.3 Resultaten 8 2.4 Gespecificeerde verwachting en conclusie 13 3 Inventariserend Veldonderzoek (IVO-O) 13 3.1 Plan van Aanpak 13 3.2 Resultaten Inventariserend Veldonderzoek (IVO-O) 14 3.3 Conclusies 15 4 Aanbeveling 16 Literatuur 16 Geraadpleegde websites 17 Lijst van afbeeldingen en tabellen 17 Bijlage 1 Boorgegevens 4 Samenvatting In opdracht van De Roever Omgevingsadvies heeft ADC ArcheoProjecten in april en mei 2017 een bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek uitgevoerd op de locatie Onze Lieve Vrouwestraat 101 in Zegge, gemeente Rucphen. De aanleiding van het onderzoek is de voorgenomen woningbouw op de locatie. Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde verwachting opgesteld. Hieruit volgt dat het plangebied is gelegen in de dorpskern van Zegge, waarvan de oorsprong teruggaat tot de 14 e eeuw toen het gebied op grote schaal werd afgeveend. Op grond van de bodemopbouw en de geologische ontwikkeling van het gebied kunnen archeologische resten voorkomen vanaf de vroege prehistorie. De resten kunnen bijvoorbeeld bestaan uit overblijfselen van kleine mesolithische kampementen. Indien aanwezig zullen zij zich in de top van het dekzand bevinden en zich manifesteren als een strooiing van vuursteen en houtskool. Gezien de relatief lage ligging van het dekzandoppervlak en het geringe reliëf geldt evenwel een lage verwachting voor deze periode. De kans op het aantreffen van resten uit daaropvolgende perioden, met uitzondering van de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd, wordt als zeer laag ingeschat. Dit is ingegeven door de sterke vernatting van het landschap en de grootschalige veenwinning. De bovengrond zal naar verwachting bestaan uit omgewerkte en deels opgebrachte lagen, die gerelateerd zijn aan de ontwikkeling van het dorp Zegge. Hierin zijn archeologische sporen en vondsten, zoals bouwmateriaal, steen, aardewerk en glas, aan te treffen vanaf de 14 e eeuw. Organische resten en bot zullen door de huidige relatief droge en zure bodemomstandigheden slecht zijn geconserveerd. Plaatselijk zullen de resten in de 20 e eeuw door de aanleg van funderingen en nutsvoorzieningen zijn verstoord. Teneinde deze verwachting te toetsen en aan te vullen is in het plangebied een verkennend booronderzoek uitgevoerd. Hieruit blijkt dat de natuurlijke ondergrond uit zwak siltig, matig fijn dekzand bestaat (Laagpakket van Wierden binnen de Formatie van Boxtel). Dit wordt afgedekt door een 70 tot 200 cm dik antropogeen bewerkt humushoudend zandpakket. In de top van het dekzand zijn geen sporen van podzolering of andere aanwijzingen voor bodemvorming aangetroffen. Vermoedelijk is de oorspronkelijke top van het dekzand door grondbewerking opgenomen in de het antropogene pakket. Het antropogeen bewerkte pakket wordt als archeologisch relevant beschouwd en is mogelijk te relateren aan de ontwikkeling van het dorp Zegge vanaf de 14 e eeuw. Uit de aanwezigheid van recent materiaal blijkt dat de bovenste circa 50 cm van het genoemde pakket en mogelijk plaatselijk dieper verstoord is Toch is de aanwezigheid van archeologische resten vanaf de 14 e eeuw het niet volledig uit te sluiten. Daarom wordt geadviseerd voorafgaand aan de ontwikkeling van de locatie nader onderzoek uit te voeren. De aard- en de omvang van dit onderzoek is afhankelijk van de bodemingrepen. Deze zijn echter nog niet bekend. Wij wijzen u erop dat de bevoegde overheid op basis van dit rapport een selectiebesluit neemt. De mogelijkheid bestaat dat dit selectiebesluit afwijkt van het door ons opgestelde advies. 5 Tabel 1. Overzicht van de verschillende (pre)historische perioden. Periode Afkorting Tijd in jaren Nieuwe tijd NT 1500 - heden Middeleeuwen: XME 450 – 1500 na Chr. Late Middeleeuwen LME 1050 - 1500 na Chr. Vroege Middeleeuwen VME 450 - 1050 na Chr. Romeinse tijd: ROM 12 voor Chr. – 450 na Chr. Laat-Romeinse tijd ROML 270 - 450 na Chr. Midden-Romeinse tijd ROMM 70 - 270 na Chr. Vroeg-Romeinse tijd ROMV 12 voor Chr. - 70 na Chr. IJzertijd: IJZ 800 – 12 voor Chr. Late IJzertijd IJZL 250 - 12 voor Chr. Midden-IJzertijd IJZM 500 - 250 voor Chr. Vroege IJzertijd IJZV 800 - 500 voor Chr. Bronstijd: BRONS 2000 - 800 voor Chr. Late Bronstijd BRONSL 1100 - 800 voor Chr. Midden-Bronstijd BRONSM 1800 - 1100 voor Chr. Vroege Bronstijd BRONSV 2000 - 1800 voor Chr. Neolithicum (Jonge Steentijd): NEO 5300 – 2000 voor Chr. Laat-Neolithicum NEOL 2850 - 2000 voor Chr. Midden-Neolithicum NEOM 4200 - 2850 voor Chr. Vroeg-Neolithicum NEOV 5300 - 4200 voor Chr. Mesolithicum (Midden-Steentijd): MESO 8800 – 4900 voor Chr. Laat-Mesolithicum MESOL 6450 - 4900 voor Chr. Midden-Mesolithicum MESOM 7100 - 6450 voor Chr. Vroeg-Mesolithicum MESOV 8800 - 7100 voor Chr. Paleolithicum (Oude Steentijd): PALEO tot 8800 voor Chr. Laat-Paleolithicum PALEOL 35.000 - 8800 voor Chr. Midden-Paleolithicum PALEOM 300.000 – 35.000 voor Chr. Vroeg-Paleolithicum PALEOV tot 300.000 voor Chr. Bron: Archeologisch Basis Register 1992 6 1 Inleiding en administratieve gegevens In opdracht van De Roever Omgevingsadvies heeft ADC ArcheoProjecten in april en mei 2017 een bureauonderzoek en Inventariserend veldonderzoek uitgevoerd op de locatie Onze Lieve Vrouwestraat 101 in Zegge, gemeente Rucphen (afb. 1 en 2). De aanleiding van het onderzoek is de voorgenomen woningbouw op de locatie. Sinds 1 juli 2016 is de Erfgoedwet in werking getreden en is de Monumentenwet 1988 komen te vervallen. De bepalingen van de Monumentenwet zijn echter opgenomen in de Erfgoedwet. Op grond van de Erfgoedwet moeten archeologische (verwachtings)waarden gewaarborgd zijn in het bestemmingsplan. In het vigerende bestemmingsplan ‘bebouwde kom Zegge, Onze Lieve Vrouwestraat 101’, dat op 18 september 2013 door de gemeente Rucphen is vastgesteld, wordt verwezen naar de ‘Gemeentelijke Erfgoedkaart’ (afb. 3). Op de Archeologische waarden- en verwachtingenkaart, die onderdeel vormt van de Gemeentelijke Erfgoedkaart, heeft de gehele kern van Zegge inclusief weide omgeving een lage archeologische verwachtingswaarde. De dorpskern, waartoe ook het onderhavige plangebied behoort, is aangewezen als aparte categorie (archeologisch beleidsadviesgebied 3). Het beleid is als volgt omschreven 1: Voor dorpskernen is de archeologische waarde al vastgesteld. Ruimtelijke ontwikkeling binnen deze zones worden afgeraden. Is behoud in situ echter niet mogelijk, dan dient er altijd een zo zorgvuldig mogelijke omgang met de archeologische waarden in acht te worden genomen. Om het archeologisch bodemarchief van deze gebieden gedegen te beheren is vanaf een bodemverstoring met een minimum oppervlakte van 50 m² en een diepte van 30 cm een archeologisch onderzoek vereist. Ten behoeve van het verkrijgen van een omgevingsvergunning dient de initiatiefnemer een rapport te overleggen waarin naar oordeel van de bevoegde overheid de archeologische waarde van het plangebied voldoende is vastgesteld. In het kader van dit proces heeft het in dit rapport beschreven onderzoek plaatsgevonden. In Nederland dient het vaststellen van de archeologische waarde van een plangebied te gebeuren op grond van de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA versie 4.0). 2 Behalve op de KNA is de uitvoering van het onderzoek tevens gebaseerd op enkele aanvullende uitvoeringskaders. Deze betreffen onder meer het gebruik van de gemeentelijke erfgoedkaart met toelichting als belangrijkste bron voor het bureauonderzoek. De volgende administratieve gegevens zijn van toepassing: Opdrachtgever: De Roever Omgevingsadvies Dhr. R. Keetels Postbus 64 5480 AB Schijndel Tel.: 073 - 594 10 11 E-mail: [email protected] Fasen AMZ-cyclus: bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek Aanleiding: woningbouw Locatie: Onze Lieve Vrouwestraat 101 Plaats: Zegge Gemeente: Rucphen Provincie: Noord-Brabant Kadastrale gegevens: gemeente Rucphen sectie A nummer 2124, 2882 (gedeeltelijk), 3118, 3119 en 3668 Kaartblad: 49F (1:25.000) 1 Groot & Wilbers 2011. 2 SIKB 2013. 7 Oppervlakte plangebied 2 000 m2 Coördinaten: NW: 94.544 / 396.674 ZO: 94.596 / 396.635 ZW: 94.536 / 396.640 NO: 94.600 / 396.665 Bevoegde overheid met contactgegevens: Gemeente Rucphen De heer H.C. van Hulten Raadhuisstraat 27 4715 CB Rucphen Deskundige namens de bevoegde overheid met Mevrouw drs. L. Weterings-Korthorst contactgegevens: Regio West-Brabant Postbus 503 4870 AM Etten-Leur Tel.: 076 – 502