JAARGANG 12 - ZOMER 2019 ZOMER 12 - JAARGANG

WIE IS DIT? ONTDEK HET OP PAGINA 4 Landschapskrant

In deze krant Regionaal Landschap de Voorkempen Dauwtrip langs markante vennen … is jouw aanspreekpunt voor landschapszorg in de streek. Zowel inwoners als verenigingen en gemeenten kunnen er terecht met vragen over de aanleg en het beheer van boomgaarden, hagen, poelen… of over natuurvriendelijke inrichting van een perceel, subsidiemogelijkheden of vergunningen. Ook in verband met historisch waardevolle sites zoals (kasteel)parken, grafheuvels, tuinwijken krijg je een deskundig advies.

Trek er op uit in de Voorkempen en laat je verrassen door minder gekende bossen, natuurgebieden, beekvalleien en uitgestrekte landbouwgebieden. Deze uitgave zet je op de been. Veel leesplezier!

ESSEN

WUUSTWEZEL BERENDRECHT-ZANDVLIET-LILLO KALMTHOUT Biekes Bijzzzzondere Op bezoek bij de bijentocht Starrenborghoeve

STABROEK KAPELLEN BRECHT

BRASSCHAAT MALLE

EKEREN

SCHOTEN SCHILDE ZOERSEL

WIJNEGEM DEURNE ... en veel meer! ZANDHOVEN RANST

WOMMELGEM

Meer weten? www.rldevoorkempen.be | Schrijf je in op de digitale NIEUWSBRIEF via www.rldevoorkempen.be ?? LIKE Regionaal Landschap de Voorkempen OP FACEBOOK |  VOLG ONS OP INSTAGRAM rldvoorkempen Ontdek het militair erfgoed van de Voorkempen

Bunkers, forten, schansen, loopgraven, … Militair erfgoed is in de Voorkempen niet weg te denken én een vertrouwd deel van het landschap.

In 2018-2019 passeerden tal van evenementen rond militair erfgoed: ter nagedachte van het 100-jarige einde van de Eerste Wereldoorlog werden 20 oorlogsveteranen-bomen in de kijker gezet. Op 11 november werden nieuwe Vredesbomen aangeplant, om meer dan ooit samen Inhuldiging oorlogsveteraan in Wuustwezel te werken aan vrede. Tijdens “Bunker zoekt…” konden creatievelingen een bunker adopteren en hun projecten tentoonstellen. In het Wolvenbos in Kapellen werden vier unieke bunkers ingericht voor vleermuizen. Zo gaan Europese topnatuur en erfgoed hand in hand.

Je leest het goed: heel wat militair erfgoed ligt klaar om ook door jou ontdekt te worden!

HET ABC VAN HET MILITAIR Tip! ERFGOED

Het verhaal en de geschiedenis achter de militaire bouwwerken is niet eenvoudig. Erfgoed Voorkempen en Erfgoed Noorderkempen maakten samen een nieuwe uitgave: “ABC van het Militair Erfgoed”. Bestel de brochure gratis via www.erfgoedvoorkempen.be

2 1000 bomen:Plant je mee?

9% van de ruimte in Vlaanderen bestaat uit tuinen. Ze hebben een enorm potentieel in de strijd tegen de klimaatverandering en achteruitgang van de biodiversiteit. Jouw tuin, klein of groot, kan een verschil maken voor natuur en klimaat!

PLANT EEN BOOM, SAMEN ZORGEN WAAROM KIEZEN VOOR STREEKEIGEN SOORTEN? WE VOOR MEER GROEN Streekeigen en autochtone planten zijn bomen en struiken die al lang in onze gebieden groeien en goed Regionaal landschap de Voorkempen organiseert aangepast zijn aan de bodem en leefomstandigheden waardoor ze een grotere overlevingskans hebben dan voor het eerst een samenaankoop van inheemse ingevoerde soorten. Hun groei- en bloeicyclus is afgestemd op de noden van onze lokale fauna en flora. hoogstam(fruit)bomen voor je tuin. We mikken Goed voor de bloemetjes en bijtjes met andere woorden! met de actie op 1000 nieuwe bomen. Je betaalt 20 euro per stuk. Hiervoor krijg je een jonge Hoogstam(fruit)bomen zijn als kleine landschapselementen een trekpleister voor allerlei nuttige en leuke boom van ongeveer 3 meter met blote wortel, een diersoorten zoals kleine bonte specht, boomkruiper, vleermuizen, mieren, hommels en ga zo maar door. Ze steunpaal van 1 meter 50 en een boomband. zijn het hele jaar door een thuis voor tal van insecten.

KWALITATIEF, STREEKEIGEN PLANTGOED AAN EEN GOEDE PRIJS

Inheemse solitaire bomen Fruitbomen

Winterlinde Appel: James Grieve

Gewone beuk Peer: Clapp’s Favourite Zwarte els

Tamme kastanje Broechemse Perzik Praktisch Bekijk op onze website www. rldevoorkempen.be welke boom bij Zwarte els Broechemse Kers jou past en bestel. Eind november– begin december kan je je bestelling ophalen in Kapellen, Wuustwezel of Ranst samen met aanplant- en Winter- en zomereik Pruim: Anna Späth beheerinstructies per boomsoort.

Landschapskrant JAARGANG 12 - ZOMER 2019 Het verhaal van de Starrenborghoeve

Oude boerderijen op het platteland creëren mee de identiteit van een streek. Als de landbouwactiviteiten eindigden, blijven de boerderijen vaak in gebruik als landelijke woning. Dat betekent ook nieuwe noden voor binnen- en buitenruimte. Hoe vind je een goed evenwicht tussen tuin, erf en landschapswaarden? Gerrit en Sonja kochten eind 2014 een oude hoeve in Brecht waar de tijd was blijven stilstaan.

Hoe pakten jullie de renovatie van jullie wij hebben een mooi uitzicht en we moeten de Hebben jullie nog plannen en dromen? landschappelijk pareltje aan? graslanden niet maaien. Om de nieuwe elzenkant Gerrit: Aan de voorzijde van de hoeve lag een Gerrit: We kochten de Starrenborghoeve eind en het dreefje voldoende ruimte te geven, pasten moestuin. Die zouden we graag opnieuw opstarten, 2014 omdat ze zo charmant en authentiek was. we de afrastering van de weide aan. maar de knoop is nog niet doorgehakt omdat een Bij de renovatiewerken die uiteindelijk vijf jaar in moestuin veel werk met zich meebrengt. beslag namen, probeerden we de oude structuren Aan de graslanden hebben jullie dus niet en ruimtes zo goed mogelijk te behouden. De veel werk, hoe onderhouden jullie de andere Sonja: En we zouden graag nog wat huiszwaluwen dichtgemetselde poort maakten we terug open. Er inrichtingen? aantrekken. Onze schuur kan hopelijk dienst doen kwam maar één raampje bij en één houten balk Gerrit: Rond het huis ligt gras dat ik met de maaier als geschikte nestlocatie. Daar willen we enkele werd doorgetrokken. afrijdt. Verder vragen de bomen niet veel onderhoud kunstnestjes hangen. en het elzenkantje moet ik om de 8 jaar terug kort De Starrenborghoeve heeft een rijke zetten. We willen het hier niet te afgeborsteld. geschiedenis. Hoe vertaalden jullie dat in de De natuur doet gecontroleerd zijn werk. Enkel buitenaanleg? het stukje haag en de fruitbomen vraagt jaarlijks Cursus Landschappelijk integreren Sonja: Er bestaat zelfs een boek over dit erf! In onderhoud. Zo zijn we nog actief bezig, zonder slaaf van landelijke woningen 1317 was dit een Frankische hoevenederzetting. te zijn van tuinonderhoud. Genieten staat voorop! In het begin van de 18de eeuw stond hier een Dinsdag 15 oktober: kasteel omgeven door slotgrachten. De visvijver Opleiding van 19u30 tot 22u00 is hier een zichtbaar relict van. In 1752 werd het “Met de aanleg van de dreef zorgden Zaterdag 19 oktober: kasteel gesloopt, waarna Hof van Sterrenborgh we opnieuw voor een natuurlijke Inspiratiedag op terrein van 10u00 tot 12u30 werd geïnstalleerd. Op historische kaarten verbinding” - Gerrit Meer info: www.rldevoorkempen.be zien we een kavelstructuur met houtkanten en bomenrijen. Die brachten we terug in het ontwerp.

Voor welke bomen kozen jullie? Gerrit: Onze oprit is omzoomd met een lindedreefje die nu een landschappelijke verbinding maakt met de Ploegsdijk. Achter ons ligt de Hoge akkerloop, 3 waar we het bestaande zwarte elzenkantje doortrokken naar de paardenweide. Vooraan staan nu twee zomereiken die dienst doen als poort. Verder doen de zwarte elzen het hier goed. Die planten we dichterbij de visvijver. Er kwamen ook twee fladderiepen en naast de schuur staan vier nieuwe fruitbomen.

Jullie erf is omringd door weiden met paarden. Zijn jullie paardenliefhebbers? Sonja: Zeker, maar de paarden zijn niet van ons maar van de kleindochter van de vorige eigenaar. Ze laat haar paarden hier grazen. Dat is win-win:

Samenwerken aan de Regionaal Landschap de ruilverkaveling van Nieuwmoer Voorkempen gaat internationaal

Bij een ruilverkaveling worden grondkavels geruild tussen landbouwers om een Een nieuwe aanpak ontwikkelen voor betere landbouwstructuur te krijgen. Daarbij worden er vaak nieuwe wegen veenlanden ofwel, ‘Creating A New aangelegd, beken heraangelegd en houtkanten en bomen aangeplant. Dat Approach for Peatland Ecosystems gebeurde ook in de ruilverkaveling ‘Nieuwmoer’. (CANAPE). Dat beogen we met een Europees project waarbij we Sinds 1992 zijn de gemeenten Kalmthout en Essen verantwoordelijk voor het samenwerken met Engelse, Duitse, beheer van de aangeplante houtkanten en bomenrijen langs de waterloop de Nederlandse en Deense partners. Aa en langs de ruilverkavelingswegen. Elke partner wil haar veenlanden in optimale condities beschermen

De gemeenten Essen en Kalmthout willen en behouden. Dat is belangrijk in OP BEZOEK BIJ DE DEENSE PARTNER IN LILLE deze landschapselementen goed beheren, en functie van ons klimaat. VILDMOSE APRIL 2019 hebben hiervoor in samenwerking met Regionaal

Landschap de Voorkempen, de bedrijfsgilde Wanneer de waterstand in veenlanden te hard zakt, komt de opgeslagen CO2 Essen, provincie Antwerpen dienst water en het vrij. Als we de veenlanden goed nat kunnen houden, slagen de veenpartijen agrobeheercentrum Eco² een subsidiedossier koolstof op in hun wortelstelsel. Natuurpunt werkt samen met Regionaal via LEADER ingediend. Regionaal Landschap de Landschap de Voorkempen en het Grenspark Kalmthoutse Heide maatregelen Voorkempen bekijkt samen met de landbouwers in uit om het water langer vast te houden in de Kalmthoutse heide. het gebied hoe het beheer best wordt aangepakt. Meer weten? Meer info: https://northsearegion.eu/canape [email protected]

WWW.RLDEVOORKEMPEN.BE Landschapskrant Gemeentelijke bomenplannen in de lift

Bomen zijn meer dan kruinen met bladeren Graf- en oorlogs- op stammen. Ze zorgen voor gezonde lucht, hittebestrijding, koolstofopslag, monumenten in de waterinfiltratie, … Allemaal gratis diensten van de natuur. Soms zijn we blij met de spotlights schaduw die bomen ons geven. Om de herdenking van de 75-jarige Op andere momenten geeft hun bladafval EEN GOEDE BEGELEIDINGSNOEI DRUKT DE KOSTEN ALS DE BOOM GROOT IS. DURENTIJDLEI BRASSCHAAT, ZOMER 2019 bevrijding van WOII dit najaar goed ons extra werk. in te zetten, restaureert de gemeente Door goed na te denken over waar welke boom past, kunnen we de voordelen van bomen voor mens, Kalmthout een aantal oorlogsmonumenten. natuur en landschap vergroten. Verschillende gemeenten in de Voorkempen starten daarom met een Het Heilig Hartbeeld in Kalmthout, het bomenbeheerplan. De gemeente Brasschaat brak de lans en bracht 34.094 bomen in kaart. Ze ontwikkelden Christuskoningsbeeld in Heide en het een visie die natuur, erfgoed en de leefbaarheid van de gemeente samenbrengt. Hun voorbeeld krijgt de monument van de gesneuvelden in komende jaren navolging in verschillende andere gemeenten. Nieuwmoer kregen een make-over.

Ook andere grafmonumenten worden de komende maanden onder de loep genomen. Op de kerkhoven kan je vrijwilligers tegenkomen die graven inventariseren. Een eerste stap in de richting van bescherming Grote werken van dit erfgoed. Ben jij gebeten door de rust en symbolen op een begraafplaats? Werk mee aan dit uniek en leerrijk project! Geef een seintje op [email protected] en kom terecht in voor grote natuur een gedreven pool van erfgoedvrijwilligers.

Domein Krabbels in Zandhoven is een uniek gebied in private handen met (vochtige) 4 graslanden, bossen en een vijvercomplex van 7 vijvers met rietmoerassen. De Molenbeek slingert als een levensader door het domein. Dit najaar starten grote werken voor het herstel en behoud van dit stukje Europese topnatuur.

NATUURPAREL IN WORDING hoogteverschillen zijn perfect overbrugbaar Een mooi voorbeeld van een samenwerking tussen De stuw op de molenbeek is een moeilijke hindernis voor vissen. Beschermde vissoorten zoals een private eigenaar en verschillende partners: voor vissen en maakt daarom plaats voor een rivierdonderpad en modderkruiper krijgen hiermee vistrap. Dat is een trapconstructie van meerdere een duwtje in de rug. Voor de roerdomp wordt het vijvertjes die met elkaar in verbinding staan vijvercomplex ingericht als ideale broedplek door en telkens een stukje lager liggen. De kleinere de aanleg van gangen in het rietmoeras.

1. ROERDOMP 2. KLEINE MODDERKRUIPER 3. RIVIERDONDERPAD De roerdomp broedt in uitgestrekte Overdag zit dit kleine wormachtige Zijn naam doet je denken dat je met een pad rietvelden met meerjarig riet en hier en visje ingegraven. Het is een typische te maken hebt, maar het is een vis die op de daar ondiepe plasjes. Je krijgt deze kleine bodembewoner van beken en rivieren, maar bodem van zuivere, ondiepe beken en meren geelbruine reiger zelden te zien. Hij is dan ook van sloten en vijvers met een zandbodem leeft. Zijn dikke kop en brede, onderliggende ook perfect gecamoufleerd. Misschien hoor en goede waterkwaliteit. Fraai patroon op zijn mond lijken een beetje op die van een pad. je hem wel tijdens het broedseizoen? Zijn flanken, vind je ook niet? misthoornachtige ‘whoemp’ hoor je van ver! Beluister het geluid van de roerdomp via onderstaande QR code.

SCAN DEZE CODE EN BELUISTER HET GELUID VAN DE ROERDOMP

Landschapskrant JAARGANG 12 - ZOMER 2019 De provincie verbindt de natuur

Via de Regionale Landschappen werkt de provincie aan ecologische natuurverbindingsgebieden. Concreet ligt de focus op het herstel van beekvalleien, ontharding, vergroening van de leefomgeving en beschermen van de biodiversiteit.

In de Voorkempen pakken we samen met Oostrand. We noemen dit het bouwen van Of ga eens langs bij de buren en kom de burgers verenigd in GruunRant ontharding aan een “functioneel ecologisch netwerk”. Kom het kronkelende Nete, de omliggende valleinatuur en via proefprojecten met steun van de Vlaamse resultaat van onze inzet bezichtigen op één van al haar recreatieve troeven ontdekken tijdens de Overheid. Zo gaan we verstedelijking tegen. onze opleidingen of activiteiten zoals: Netedag!

• Markante Vennen dauwtrip Andere mogelijkheden zijn het planten van Datum: zondag 22 september 2019 hoogstamfruitbomen, aanleggen van poelen, en op 29 september in Brasschaat Meer info: www.rlkgn.be/agenda/netedag algehele landschapszorg zoals beheer van oude • Sapmobiel: eigen fruit laten persen dorpsbomen, kasteeldreven, houtkanten en oude op 20 en 21 september in Schoten Wij ontmoeten je graag dan! veldwegen. • Cursus landschappelijk integreren van landelijke woningen op 15 en 19 oktober Jan De Haes, Versnippering tegengaan en connecteren van bestaande natuur- en groengebieden is belangrijk • Opleiding knotten en snoeien Gedeputeerde voor milieu en natuur en voorzitter voor de Voorkempen en zeker in de Antwerpse op 30 november Regionaal Landschap de Voorkempen De Voorkempen rijk aan vennen

Dankzij een subtiele ‘heuvel’, de microcuesta van de Noorderkempen, barst onze regio van de vennen. Deze kleine waterparels met stilstaand zoet water zijn ondiep en van nature ontstaan.

De meeste vennen kan je bewonderen in de Kalmthoutse en Brechtse heide, maar 5 ook in het Klein en Groot Schietveld vind je ze massaal. Zeldzame libellen, kikkers, vlinders en waterplanten hebben er hun thuis.

Hiermee vormen ze een waardevol habitat dat de moeite is om te koesteren. VENHERSTEL IN DE BRECHTSE HEIDE, NAJAAR 2018 Zonder beheer groeien vennen langzaamaan dicht. Met ondersteuning van het LEADER-project ‘Markante Vennen’ werken we samen met landbouwers om hun vennetjes de nodige beheermaatregelen te geven. In het najaar van 2019 vangen werken aan bij zes landbouwers om de vennen op hun gronden in ere te herstellen.

Markante Venactiviteit Dauwtrip OCHTENDWANDELING + BRUNCH PERRON NOORD

Geniet tegen zonsopgang van de natuurpracht van heidegebied Klein Schietveld onder begeleiding van VMPA gidsen Simonne en Peter. Nadien vullen we de maag aan het rijkelijke brunchbuffet van Perron Noord aan een klein prijsje.

Datum: zondag 29 september 2019 Start: 7u00 I Duur wandeling: 2,5 uur Plaats: Perron Noord, Licht Vliegwezenlaan 11, Brasschaat Aantal plaatsen: 25 Kostprijs: 12 euro

Inschrijving is verplicht. Plaatsen zijn beperkt, dus wees er snel bij. Registreer via de website www.rldevoorkempen.be of telefonisch op 03/312 87 11.

WWW.RLDEVOORKEMPEN.BE Landschapskrant GruunRant breekt uit! Doe jij mee?

Vlaanderen is de koploper van de verharding in Europa. Kijk eens rond in je omgeving en je ontdekt snel allerlei soorten verhardingen in beton, asfalt, tegels, klinkers, …. Dagelijks wordt er in Vlaanderen 6 hectare ruimte ingenomen door bebouwing en verharding.

Al die verharding brengt een lange lijst van problemen met zich mee zoals stijgend overstromingsgevaar, minder waterinfiltratie, opwarming, minder CO2-opslag door planten en de bodem en dalende biodiversiteit. De verharde ruimte wordt bovendien niet altijd efficiënt benut. In een dichtbevolkte regio als Vlaanderen kunnen we ons niet permitteren te morsen met ruimte. Samen met GruunRant vzw en Antwerpen aan ’t Woord werd Regionaal Landschap de Voorkempen geselecteerd door de Vlaamse Overheid om onthardingsprojecten uit te voeren.

Wat gaan we dan juist doen? Het project wil zoveel mogelijk mensen warm maken om zelf projecten en ideeën naar voor te schuiven. We bekijken samen welke stappen er nodig zijn om een project te kunnen uitvoeren.

Waar? Heb je zin gekregen om zelf ook uit te breken? Surf naar www.rldevoorkempen.be voor meer info over hoe je zelf aan de slag kan gaan. 6 Zorglandschap en belevingstuinen ZNA Joostens in Zoersel

Ziekenhuis Netwerk Antwerpen en Regionaal Landschap de Voorkempen sloegen de handen in elkaar om het prachtige domein van ZNA Joostens toegankelijk te maken voor de patiënten.

ZNA Joostens, een woon- en zorgcentrum voor In een eerste fase werd een wandelpad aangelegd ouderen met dementie en psychogeriatrie ligt in langs de vijver. Het eiland in het midden van de een groene omgeving met een mooie parkvijver en vijver kreeg een onderhoudsbeurt zodat de statige “Ontdekkingspad van Joost” in, een uniek spel statige beukendreef. De tuintjes en omgeving rond treurwilg terug in alle glorie kan treuren. In een om de interactie met de omgeving te vergroten. de vijver waren niet toegankelijk voor de inwoners. latere fase kregen de verwaarloosde tuinen een Je neemt je dobbelsteen van thuis mee om het te heropwaardering. Er werd een Vlindertuin, een kunnen spelen. Samen met de ergotherapeuten van ZNA Joostens Voel- en proeftuin en een Muziektuin inclusief wilde Regionaal Landschap de Voorkempen hierin vogelbosje ingericht. De tuinen en het belevingspad werden officieel verandering brengen. In de natuur vertoeven heeft ingehuldigd in juni en zijn vanaf nu open voor immers een positieve invloed op de gezondheid Natuurpunt zorgde voor een bijenhotel met het het publiek. Iedereen is welkom om te komen van de mens. logo van ZNA. KWB Sint-Antonius richtte het wandelen in deze mooie groene oase van rust.

Landschapskrant JAARGANG 12 - ZOMER 2019 Knotbomen, fruitbomen en houtkanten GOED GEKNOT GOED GEPLUKT Tip! Heb jij knotbomen of houtkan- Heb jij een boomgaard ten die een onderhoudsbeurt en weet je geen blijf met Opleidingsdag Nationale kunnen gebruiken, maar je al je fruit? Of ben je net Boomgaardenstichting 14 maart 2020 weet er zelf geen blijf mee? Vul dan je aanvraag in op zoek naar onbespoten fruit? Om de vraag en Krijg tips en tricks voor het onderhoud van op www.goedgeknot.be het aanbod van hoogstamfruit samen te brengen jouw fruitboomgaard. Schrijf je in via mail aan lanceren de Regionaal Landschappen in Vlaanderen [email protected]. Goed Geknot brengt eigenaars van kleine land- het platform Goed Geplukt. schapselementen zoals knotbomen, houtkanten en hakhoutbosjes in contact met de vrijwillige knot- Ik heb fruit ters van de Regionale Landschappen. Zij doen de Meld je aan op www.goedgeplukt.be en laat weten werken gratis in ruil voor het hout. welk fruit je in de aanbieding hebt. Dat mogen kersen, appels, pruimen, noten of peren zijn. Via Wij brengen je in contact met een knotter. Jullie de website kunnen mensen die op zoek zijn naar spreken af wanneer er geknot wordt, hoe de knot- hoogstamfruit met jou in contact komen. Pluk ter je terrein betreedt en waar de takkenhopen voor je liefst zelf of mogen geïnteresseerden komen het snoeihout komen. De knotter krijgt het brand- plukken? Wil je er iets voor in de plaats? Wie weet hout (dikke takken) en stapelt het snoeihout (dunne wil iemand in ruil jouw bomen snoeien of een kleine takken die hij niet kan gebruiken) op. Als eigenaar vergoeding geven. Dat mag je zelf bepalen. sta je in voor de verwerking van het kleine takafval. Dit kan bijvoorbeeld door deze te verwerken in een Ik zoek fruit takkenmuur, vlechtwand,... of ze te verhakselen. Ben je op zoek naar hoogstamfruit om te eten of om te verwerken tot confituur of gelei? Zoek je appels Ben je op zoek naar hout en/of wil je zelf om te laten persen door de sapmobiel? Of zoek knotter worden? je specifieke variëteiten om wijn of cider van te Kan je vakkundig houtkanten afzetten en bomen maken? Plaats een zoekertje op www.goedgeplukt. knotten? Registreer je dan als knotter op de be en neem in het oogstseizoen regelmatig een website. kijkje. Je vindt er een heerlijk aanbod van lokaal, plukvers fruit.

Gratis opleiding veilig knotten en snoeien van knotbomen Datum: 30 november 2019 | Inschrijven: via mail aan [email protected] 7

Biekes Sapmobiel: Bijzzzzondere Laat jouw eigen appel- of perensap persen Bijentocht Kom met je fruit naar onze fruitpersdagen op 20 en 21 september in school Campus Kajee in Met je klas op stap! Fiets langs boomgaarden Schoten. De enige echte Sapmobiel perst jouw fruit tot appel- of perensap! en ga de uitdagingen aan.

Toerisme Ranst en Regionaal Landschap Het sap wordt gepasteuriseerd en vacuüm verpakt de Voorkempen lanceerden op 1 in drinkboxen van 5 liter en is minstens 2 jaar september een gratis educatief pakket houdbaar. Met dit eenvoudig en efficiënt systeem ‘Biekes Bijzzzzondere Bijentocht’ voor het krijgt hoogstamfruit uit de Kempen een tweede basisonderwijs (graad 2 en 3). leven. Een geanimeerde fietstocht, gelegen op de Denk er aan dat de kwaliteit en de hoeveelheid sap route ‘Fietsen met Bieke de Bij’ met leerrijke verschilt van de fruitsoort. Boskoop, gravensteiner, opdrachten voor kinderen én leerkrachten cox, sterappel, klumpkes, court-pendu of langs boomgaarden en fruitleveranciers. ijzerappels zijn hoogstamappelrassen die zich Dé toeristische trekpleister bij uitstek om uitstekend lenen voor de productie van sap. Ranst te verkennen!

Praktische info: De Sapmobiel komt op 20 en 21 september naar Campus Kajee, Alice Nahonlei 65 Meer info op www.ranst.be/edu_bieke in Schoten. Inschrijven is verplicht via 012 39 10 36 of [email protected] met vermelding van naam, telefoonnummer en schatting van aantal kilogram.

Kostprijs: €4 per 3 liter of €5,5 per 5 liter.

Meer info op www.rldevoorkempen.be of www.desapmobiel.be

WWW.RLDEVOORKEMPEN.BE Landschapskrant In beeld Het historische Bistkapelletje aan de Veltwijcklaan in Ekeren werd in haar glorie hersteld. Ga er eens een kijkje nemen.

Aan de Licht Vliegwezenlaan in Brasschaat is het spelen geblazen. Ontdek nog meer Wandel door de gerenoveerde toegangspoort het groene speelplekjes in de Voorkempen op Zevenbergenbos van Ranst in! www.rldevoorkempen.be. Op de kalender

Opleiding Netedag 22 september knotten/snoeien 30 november 2019 8 riVIEREN, varen, fietsen, wandelen, Zie pagina 7 proeven, genieten en ontdekken in het schilderachtige decor van de Netevallei Opleiding onderhoud Ontdek de speels, kronkelende Nete, de om- liggende valleinatuur en al haar recreatieve fruitboomgaard troeven tijdens de Netedag! Met meer dan 40 Bekijk het leven door 14 maart 2020 spetterende activiteiten op 7 verschillen- een landschapsbril Zie pagina 7 de locaties bedienen we jong en oud, natuur- 5 oktober 2019 liefhebber en sportfanaat, levensgenieter en www.rldevoorkempen.be fijnproever. Bijna alle activiteiten zijn gratis! Elke locatie staat garant voor een unieke Opleiding Integreren Wedstrijd beleving. Vaar mee met de stoere draken- boot , neem deel aan de Grote Getijdenshow, landelijke woningen Wat is jouw mooiste plekje in betreed de biosfeer, verken het historische 15 en 19 oktober 2019 de Voorkempen? Deel het met beemdenlandschap, woon een demo krabben Zie pagina 3 #beleefdevoorkempen of #devoorkempen vangen bij en proef het Netebier. Ondertussen en #rldevoorkempen op Instagram en maak maak je kennis met oogstrelende natuur- kans op een overnachting in een B&B gebieden en verborgen erfgoedparels in de Dag van de trage weg in de streek. vallei van de Kleine Nete tussen Ranst en Lier. 19 en 20 oktober 2019 Meer info www.rldevoorkempen.be www.dagvandetrageweg.be Alle info op www.rldevoorkempen.be

Voor de volledige activiteitenkalender, neem een kijkje op onze website WWW.RLDEVOORKEMPEN.BE

COLOFON De Landschapskrant is een uitgave van het Regionaal Landschap de Voorkempen vzw. V.u.: Ines Van Limbergen, Regionaal Landschap de Voorkempen vzw, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst, T 03 312 87 11, [email protected], www.rldevoorkempen.be Oplage: 152 000 ex | Redactie : RL de Voorkempen vzw | Lay-out: Nadruk.be | Druk: Antilope De Bie NV | Gedrukt met biologische inkten op FSC- gecertificeerd papier. | Het Regionaal Landschap wordt financieel gesteund door de Vlaamse Overheid (Agentschap voor Natuur en Bos, Onroerend Erfgoed), Provincie Antwerpen, de gemeenten Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Malle, Ranst, Schilde, Schoten, Stabroek, Wijnegem, Wommelgem, Wuustwezel, Zandhoven en Zoersel en de districten Deurne, Ekeren, Berendrecht, Zandvliet en Lillo van de stad Antwerpen. De Landschapskrant wordt gratis verspreid bij alle inwoners van deze gemeenten en verspreid op centrale punten in de districten Deurne, Ekeren, Berendrecht, Zandvliet en Lillo van de stad Antwerpen.

REGIONAAL LANDSCHAP DE VOORKEMPEN Schildesteenweg 99, 2520 Ranst | Tel.: 03 312 87 11 | [email protected] | www.rldevoorkempen.be Landschapskrant Regionaal Landschap de Voorkempen is één van de 17 regionale landschappen in Vlaanderen | www.regionalelandschappen.beJAARGANG 12 - ZOMER 2019