DOCSLIB.ORG

The Feeding Ecology of the Harbour Porpoise Phocoena Phocoena L

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
The Feeding Ecology of the Harbour Porpoise Phocoena Phocoena L 9th Meeting of the North Sea Group ASCOBANS/NSG9/Inf.3.4 Online, 20 – 21 January 2021 Dist. 21 January 2021 Agenda Item 3.4 Investigation of the Health, Nutritional Status and Diet of Harbour Porpoises (Action 10) Information Document 3.4 The Feeding Ecology of the Harbour Porpoise Phocoena Phocoena L. in a Changing Environment Action Requested Take note Submitted by Belgium ‘OCEANS AND LAKES’ INTERUNIVERSITY MASTER OF SCIENCE IN MARINE AND LACUSTRINE SCIENCE AND MANAGEMENT (JH/RBINS) THE FEEDING ECOLOGY OF THE HARBOUR PORPOISE Phocoena phocoena L. IN A CHANGING ENVIRONMENT Elke Lambert June 2020 Thesis submitted in partial fulfillment for master’s degree in Marine and Lacustrine Science and Management PROMOTOR: Dr. Steven Degraer (UGhent; RBINS) CO-PROMOTOR: Dr. Bob Rumes (RBINS) SUPERVISOR: Jan Haelters (RBINS) ABSTRACT The stomach contents of 180 harbour porpoises (Phocoena phocoena) stranded or bycaught along the Belgian coastline between 1997 and 2018 were analysed to reconstruct the diet and study the factors shaping their feeding ecology. This was investigated combining two techniques used in diet studies: population averages (i.e. diet indices) and analysis of individual variation in the diet through multivariate analysing techniques (nMDS and PERMANOVA). More than 25 fish and invertebrate prey taxa were identified, highlighting the broad prey spectrum that these generalist predators can feed on. However, the majority of porpoises consumed between 1 and 4 prey groups. The diet was primarily dominated by four key prey guilds (i.e. “The big four”): gadoids (mostly whiting Merlangius merlangus), gobies (Pomatoschistus sp.), sandeels (Ammodytes sp.) and clupeids (both herring Clupea harengus and sprat Sprattus sprattus), whilst other taxa were of less importance. Harbour porpoises mainly consumed small prey species or the juveniles of larger sized gadoids (e.g. Atlantic cod). Even though the optimal foraging strategy expresses the need for porpoises to strive to feed on mainly prey with a high energetic return (i.e. high-quality prey), they do not solely feed on prey that are most profitable in Belgian and surrounding coastal waters (i.e. sandeels and clupeids) and tend to eat a considerable amount of relatively low-energy lean prey (i.e. gobies and gadoids). Our analysis recovered an ontogenetic development in prey choice, with juveniles eating mainly small lean gobies as opposed to larger gadoids, possibly complemented with energy rich sandeels in adult porpoises. Ample seasonal variation in the diet was also recovered, clearly linked to the changing availability of the different prey groups throughout the year in the Southern part of the North Sea. Our study could neither confirm nor reject an opportunistic or selective foraging strategy, though we present slightly more evidence for the former, with porpoises feeding on locally abundant and easy-to- access prey species. Though, more quantitative data on resource availability, especially for pelagic species, is needed in our waters to confirm or reject opportunistic feeding behaviour. A relatively low amount (15%) of empty stomachs was recovered during this study and preliminary analysis suggested that the highest chance of starving in harbour porpoises can be ascribed to juveniles during the summer months. Key words: Phocoena phocoena; diet; individual variation; stomach content analysis; multivariate analysis; empty stomachs 2 ACKNOWLEDGEMENTS The past year represented one of the most educational and rewarding experiences of my academic journey so far. It helped me to develop better skills, both on an academic and personal level. This study was the result of a great deal of motivation and passion for the topic and the exceptional guidance and support platform I obtained to get here. Therefore, there are many people to thank. First and foremost, I would like to thank my promotor Steven Degraer for granting me the opportunity to work on this topic and his constructive comments, on both the structure and content of this thesis, to elevate it to a higher level. I would especially like to thank my co-promotor Bob Rumes for his fundamental guidance, support, feedback, and time spent answering all my questions. You have been a great motivator, guiding me through all the steps of this thesis. Special thanks to my supervisor Jan Haelters for his availability, input, and his guidance and patience throughout the otolith identification process. Thank you for showing me stomach content analysis from scratch and making all the resources I needed available for me (including the drive to obtain more stomach samples). I would also like to thank Francis Kerckhof for his warm welcome in the lab and for making it a great environment in which to write a thesis. Furthermore, I would like to thank you for your sparked interest in otolith research (giving me small side jobs on sprat and herring otoliths), identifications of various invertebrates found in the stomach and believing in my capabilities. A special thanks to Danae Kapasakali, for her time showing me around the lab and showing me how to work with the stereo microscope and its tools. I also want to thank Wim Wouters, for helping to identify several ‘difficult’ otoliths and giving me tips on how to distinguish ‘look-a-like’ otoliths. Thank you especially to Jan Vanaverbeke for the feedback on my R scripts and statistical interpretations. I would also like to thank Thierry Jauniaux for showing me the standardised necropsy techniques on harbour porpoises during the workshop and for making a great deal of samples available to me. Thank you to Kris Hostens for his calculations on seasonal density of dominant prey species in Belgian waters and to Elise Toussaint for making her data available to me to complement my samples. Finally, I am immensely grateful for my family, friends and boyfriend. To my mom and dad, who always believed in me and wanted me to become the best version of myself during this period of academic and personal growth, reassuring and supporting me whenever I needed it. To my boyfriend, for always encouraging me and for helping me blow off steam during the hardest moments. You showed me that I am capable of achieving much more than I often think, as you always told me, and I am incredibly grateful to you. To my friends Paulien, Evelien, Amber, Niels, Lara and Cédric who kept in touch almost daily during the COVID-19 crisis, always believed in me, and were always available whenever I needed them, day or night. 3 TABLE OF CONTENT ABSTRACT ................................................................................................................................................ 2 ACKNOWLEDGEMENTS .......................................................................................................................... 3 INTRODUCTION ....................................................................................................................................... 5 HARBOUR PORPOISES IN THE SOUTHERN NORTH SEA ..................................................................... 5 FEEDING ECOLOGY ........................................................................................................................... 8 RESEARCH FRAMEWORK AND RELEVANCE .................................................................................. 10 SPECIFIC OBJECTIVES OF THIS STUDY ............................................................................................. 11 MATERIAL AND METHODS .................................................................................................................... 12 COLLECTION AND PREPARATION STOMACH CONTENTS ............................................................ 12 ANALYSIS OF THE STOMACH CONTENTS (SCA) ............................................................................. 14 ESTIMATING ORIGINAL CHARACTERISTICS .................................................................................... 18 EXPRESSING PREY COMPOSITION: PREY GUILDS & DIET INDICES ................................................ 18 SOURCES OF BIAS ATTACHED TO METHODOLOGY ...................................................................... 20 DATA ANALYSIS ................................................................................................................................ 20 PREY AVAILABILITY IN THE BELGIAN PART OF THE NORTH SEA ..................................................... 22 RESULTS .................................................................................................................................................. 23 OVERALL PREY COMPOSITION ....................................................................................................... 23 SIZE AND WEIGHT OF PREY TAKEN .................................................................................................. 29 CORRELATION WITH PORPOISE CHARACTERISTICS ...................................................................... 31 EMPTY STOMACHS ........................................................................................................................... 34 NON-EMPTY STOMACHS: MULTIVARIATE ANALYSIS ...................................................................... 37 nMDS ............................................................................................................................................. 37 PERMANOVA ................................................................................................................................ 38 DISCUSSION .........................................................................................................................................
Load more

Recommended publications
  • Fietsen Met Zeezicht 10 Nieuwe Fietsroutes
    FIETSEN MET ZEEZICHT 10 NIEUWE FIETSROUTES verken het vernieuwde fietsnetwerk aan de Kust! 1 VAN DE PANNE TOT KNOKKE-HEIST e Kust nodigt uit om te fietsen. Een fietstochtje met zeezicht Dbrengt de gezondheid van een mens naar topniveau. Het is heerlijk vertoeven aan de Kust. Elke kustgemeente heeft haar troeven. Strand en zee zijn dichtbij en altijd zijn er mooie en lekkere plekjes om even halt te houden. www.dekust.be Van De Panne tot Knokke-Heist. Voor jong en minder jong. De Kust is een heerlijke bestemming voor een korte dichtbijvakantie. Meer nog, een verblijf aan de Kust doet altijd deugd. Met deze unieke fietspocket ontdek je 10 fietsroutes op het vernieuwde fietsnetwerk aan de Kust. De nieuwe paden, knooppunten, De Panne 6 verbindingsassen op het netwerk Koksijde-Oostduinkerke 10 loodsen je langs mooie natuur, Nieuwpoort 14 adresjes, bezienswaardigheden,... Middelkerke-Westende 18 in elke kustgemeente. Oostende 22 Bredene 26 Veel fietsplezier! De Haan-Wenduine 30 Blankenberge 34 Zeebrugge 38 Knokke-Heist 42 Colofon Realisatie: Westtoer, Dirk Marteel en Helena Wullepit & Roularta Custom Media: Els Vanhuysse, Project Manager Special Products, Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare, tel. 051 26 61 11 | Redactie: Sophie Allegaert | Vormgeving: Erik Desombere | Kaartjes: Hans Vanneste | Eindredactie: Evy Alliet • Met dank aan Westtoer voor het ter beschikking stellen van de beelden. Verantwoordelijke uitgever: Sophie Van Iseghem, p/a Roularta Media Group NV, Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare. Deze uit- gave is een gratis bijlage bij Nest. Met dank aan de partners voor de informatie. 2 3 ONTDEK HET VERNIEUWDE FIETSNETWERK IN WEST-VLAANDEREN West-Vlaanderen en de Kust in het bijzonder zijn de fiets- bestemming bij uitstek.
    [Show full text]
  • 10 AQUATIC ECOLOGY 10.1 10.1.1 This Chapter of the ES Addresses the Impacts to Aquatic Ecology and Nature Conservation As a Resu
    10 AQUATIC ECOLOGY 10.1 INTRODUCTION 10.1.1 This chapter of the ES addresses the impacts to aquatic ecology and nature conservation as a result of the AMEP. 10.1.2 To inform the assessment of impacts, this chapter provides an overview of the status and characteristics of the aquatic ecology of the Humber Estuary. This takes the form of a broad description of habitats found in the wider estuary followed by a more detailed description of the specific aquatic ecology observed at the AMEP site, based on dedicated surveys of the intertidal and subtidal seabed. The results of these surveys are presented in Annex 10.1. 10.1.3 The scope of this chapter is limited to impacts to aquatic ecology and nature conservation. The impacts on waders and other estuarine birds using the Humber Estuary are discussed in Chapter 11 . The impacts on commercial or recreational fishing are addressed in Chapter 12 . 10.2 LEGISLATION , POLICY AND GUIDANCE Overview 10.2.1 There are several national policies and pieces of legislation that are relevant to the assessment of impacts on aquatic flora and fauna; these are summarised in this section. International, European and National Biodiversity Legislation Convention on Biological Diversity (CBD) 10.2.2 The CBD was signed by the representatives of many countries at the United Nations Conference on Environment and Development and came into force on 29 December 1993. The objectives of the convention are: ‘the conservation of biological diversity, the sustainable use of its components and the fair and equitable sharing of the benefits arising out of the utilisation of genetic resources, including by appropriate access to genetic resources and by appropriate transfer of relevant technologies, taking into account all rights over those resources and to technologies, and by appropriate funding.
    [Show full text]
  • Flanders, Belgium
    Co-analysis for the Mariakerke (Belgium) nourishment site Sebastian Dan1 and Daphné Thoon2 1Flanders Hydraulics Research, Berchemlei 113-115, 2140 Antwerp, Belgium 2Agency for Maritime and Coastal Services, Coastal Division, Vrijhavenstraat 3, 8400 Ostend, Belgium 1 Conceptversie A1 Table of Contents Table of Contents .............................................................................................................................................. 2 1. Introduction ............................................................................................................................................... 3 2. Description of coastal system and local area ............................................................................................ 3 2.1 General morphological and hydrodynamic characteristics ............................................................... 4 2.2 Coastal infrastructure and earlier nourishments .............................................................................. 5 3. Nourishment description ........................................................................................................................... 6 3.1 Nourishment goals ............................................................................................................................ 6 3.2 Nourishment design .......................................................................................................................... 6 3.3 Placement .........................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Consecutive Repetition of Lordosis-Kyphosis in Silverside Atherina Boyeri Risso, 1810 Collected from a Wild Population in Homa Lagoon, Izmir, Turkey
    Arch. Pol. Fish. (2017) 25: 117-122 DOI 10.1515/aopf-2017-0011 RESEARCH ARTICLE Consecutive repetition of lordosis-kyphosis in silverside Atherina boyeri Risso, 1810 collected from a wild population in Homa Lagoon, Izmir, Turkey Laith Jawad, Okan Akyol, Cemil Salam Received – 06 April 2017/Accepted – 14 June 2017. Published online: 30 June 2017; ©Inland Fisheries Institute in Olsztyn, Poland Citation: Jawad L., Akyol O., Salam C. 2017 – Consecutive repetition of lordosis-kyphosis in silverside Atherina boyeri Risso, 1810 col- lected from a wild population in Homa Lagoon, Izmir, Turkey – Arch. Pol. Fish. 25: 117-122. Abstract. The incidence of severe consecutive repetition of because of the decreased viability of the abnormal lordosis-kyphosis involving three flexions was reported in fish in their natural habitat (Gavaia et al. 2009, a specimen of the atherinid fish Atherina boyeri Risso. The Bogutskaya et al. 2011, Jawad et al. 2015a, 2016). values for the angles lay between the lines passing through the sides of the vertebral column and enclosing the curvatures, Abnormalities can either be very severe so they affect and the depth of the curvatures of the angles was obtained. the ability of the fishes, or slight, which do not affect Also, the ratio of the vertebral column to the fish total length of survival and can occur as a result of various external deformed and normal specimens of this species was and internal factors. The frequency and pattern of calculated. Possible causes for these anomalies are discussed. skeletal deformities form the basis of other studies Keywords: Anomalies, vertebral column, angles, abdominal such as the assessment and monitoring of environ- vertebrae, caudal vertebrae mental stresses or rearing conditions on fishes (Boglione et al.
    [Show full text]
  • Naarzee Excursiegids Voor Het Secundair Onderwijs
    RS KOE naarZEE Excursiegids voor het secundair onderwijs Een overzicht van leermiddelen en activiteiten aan de kust rond de thema’s natuur, milieu, wetenschap en technologie www.koersnaarzee.be Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling 1 © VLIZ 2 KOERS naar ZEE EXCURSIEGIDS voor het SECUNDAIR ONDERWIJS Beste leerkracht, Wie denkt dat onze zee slechts als een kanttekening in de lessen aan bod kan komen, zit er goed naast. De zilte, elfde provincie en haar aanpalende kuststreek zijn namelijk van grote so- ciaaleconomische, maatschappelijke, landschappelijke en recreatieve waarde voor ons land! Het onderwijs krijgt de belangrijke rol toegedeeld om jongeren bewust te maken van dit be- lang. Klassen uit het basisonderwijs of uit de kustregio kennen al lang de traditie om naar de kust te trekken. De laatste jaren evenwel groeit de vraag van vakleerkrachten en scholen uit het binnenland naar informatie, lesmateriaal en excursies naar zee voor jongeren ouder dan 12 jaar. Tal van organisaties en belangrijke educatieve initiatieven zoals de ‘Week van de Zee’ spelen in op deze evolutie en breiden hun aanbod gestaag uit. Het zeethema biedt immers een waaier van mogelijkheden die zowel leerkracht als leerlingen uit de hogere graden zullen boeien en motiveren. De zee leent zich bovendien uitstekend tot een vak- en/of graadover- schrijdende aanpak. Met deze gids willen de Provincie West-Vlaanderen (dienst Natuur- en Milieueducatie - NME) en het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) het beschikbare aanbod wetenschaps-, techno- logie-, natuur- en milieueducatie in kaart brengen. Het overzicht, dat verre van volledig is, maakt de instellingen zichtbaar en helpt leerkrachten uit het secundair onderwijs op weg in hun zoektocht naar uitstapmogelijkheden en lesmateriaal over de zee.
    [Show full text]
  • NUS 2019 Juli-Augustus (5
    AFZ. STAD NIEUWPOORT MARKTPLEIN 7 8620 NIEUWPOORT PB- PP BELGIE(N) - BELGIQUE NR. 3 | TWEEMAANDELIJKS | JULI-AUGUSTUS 2019 | JAARGANG 48 AFGIFTEKANTOOR 9099 GENT X | P923946 inhoud 01 Voorwoord PONTON NIEUWPOORT 02-05 Burgerzaken 06-07 Historisch Nieuwpoort 08 Bestuur 08-10 Milieu VOORWOORD 10-11 Openbare werken Beste inwoners, 12 Lokale economie www.tenanker.be Een groot deel van het unieke aspect van onze stad wordt bepaald 13-15 Sociale zaken door de mensen die hier wonen. In dit zomernummer van Nieuwpoort, [email protected] Uw Stad laten we een aantal medebewoners aan het woord. In hun 15 Huis van het Kind - Oonie Ponton Ten Anker meest sappige ‘Niepoors’ drukken zij hun bewondering uit voor onze 16-18 Preventie stad. Nieuwpoort heeft immers heel wat moois te bieden. 0490 44 84 58 19 De Niepoortenoare Wie een dezer dagen in Nieuwpoort-Bad flaneert, heeft het ongetwijfeld al opgemerkt: vijf oude kustvilla’s op het einde van de Zeedijk hebben 20-44 Vrije tijd Logopedie - Infopunt dementie - Diëtiek een kleurrijke metamorfose ondergaan. De immense muurschildering 45-48 Nieuwpoort in Beeld is de kunstzinnige creatie van Brusselaar Oli-B. Het project vormt een mooie voorbode van de Nieuwpoortse ‘Zomer vol Kunst’. Het riante 49-55 UiT in Nieuwpoort aanbod aan expo’s, in combinatie met de gezellige Kunstmarkt en het topevent Vlaamse Meesters in Situ, zal menig kunstliefhebber weten 56 Sociale media Albert I Laan 71, 8620 Nieuwpoort te bekoren. colofon In het weekend van 6 en 7 juli is Nieuwpoort in de ban van reuzen. Jan Thuisverpleging met een hart Turpijn, onze allergrootste inwoner, wordt na een prachtcarrière van Redactieraad 94 jaar in de bloemetjes gezet.
    [Show full text]
  • 67,1 Km 67,1 Km L’Itinéraire Cyclable L’Itinéraire Cyclable
    67,1 KM 67,1 KM L’ITINÉRAIRE CYCLABLE L’ITINÉRAIRE CYCLABLE Wenduine 15 BLANKENBERGE SUR TOUT LE LITTORAL SUR TOUT LE LITTORAL 14 N34 13 16 27 Molenaarshuys 26 Hubertmolen Maritiem museum 16 28 Belle Epoque N34 17 Zeebrugge & werf De Scute Centrum 33 18 Zeepreventorium 25 80 76 33 Uitkijkpost 20 24 80 76 Zweedse Koninklijke Golf 23 31 Kaai Club Oostende 31 Zeebrugge Naaktstrand Vuurtoren/Uitkijktoren Zeebos Churchyard 36 N34 DE HAAN 36 Het James Ensorhuis19 Marien Staf Versluyscentrum 22 Heist-aan-Zee Nieuwe Koninklijke Gaanderijen Ecologisch Centrum 126 11 6 19 Mariakerke 92 56 6 74 Stadsmuseum50 8 Fort Napoleon Duinbergen 57 9 1710 Oostende45 Hangtime 13 Knokke 52 Wellingtonrenbaan Het Zoute Wellington Golf Mu.ZEE 21 Ryckewaertshof 20 Museumschip VC De Fakkel N34 Amandine Turkeyenhof Uitkerke Sincfala - Museum van Raversyde Mercator 29 Nieuwpoort-Bad Atlantikwall Vuurtorenwijk de Zwinstreek Raversijde N34 Zuivelmuseum DE PANNE Casino 80 ANNO 1465 16 68 Sint-Idesbald Koksijde-Bad Oostduinkerke-Bad 8 60 Provinciedomein Raversyde OOSTENDE Lagunahal KNOKKE-HEIST 7 131415 N34 9 12 BREDENE Warandetoren 18 30 4 Museum N341 Bredene Churchyard Bezoekerscentrum Royal Zoute 74 Calidris Internationale Luchthaven Spuikom Uitkerkse Polder Golf Club 6 96 10 Villa Les Zéphyrs MIDDELKERKE Oostende-Brugge Nieuwmunster 1 2 5 3 Zwankendamme Jeugd- en Kunsten- Oude Molen 1 N34 7 8 64 81 N318 centrum De Marge 76 't Krekelhof Huisje Nys-Vermoote N34 Jommekeshuis 88 Westende 4 N34 5 Wilskerke Oostende Vlissegem Siska Paul Delvaux Sas-Slijkens 2 N324 3 Abdijmuseum
    [Show full text]
  • Sustainable and Resilient Coastal Cities: Trigger to Enhance Nature-Based Solutions to Climate Change/Sea Level Rise – the Belgian Case
    Coastal Cities and their Sustainable Future III 75 SUSTAINABLE AND RESILIENT COASTAL CITIES: TRIGGER TO ENHANCE NATURE-BASED SOLUTIONS TO CLIMATE CHANGE/SEA LEVEL RISE – THE BELGIAN CASE PATRICK DE KLERCK1 & NEIL HOSKINS2 1Department of Environment, Flemish Government, Belgium 2Department for Place, Southend-on-Sea Borough Council, UK ABSTRACT One of the geographical areas where the effects of climate change manifests itself clearly is the coastal zone. Cities and municipalities on the coastline assume that the current efforts to protect the coast from the impact of climate change in the short and medium term will be sufficient. There is a genuine problem concerning stakeholder awareness and durable partnerships. Apart from the (“imposed”) interventions, additional efforts are limited. The measures are primarily aimed at the “sea side” and implemented as grey infrastructure while measures should also be considered in the corresponding urban littoral area. We note that the need to make more use of climate adaptation, for example (fresh) water storage and retention areas, are rarely included in spatial plans and permits. Climate change is, unfortunately, not seen as an opportunity to progress new urban coastal landscapes and spatial innovations. In each of the ten cities and municipalities on the Flemish coastline (northern part of Belgium), there are ongoing projects on climate change adaptation and innovation. Nature based solutions (NBS) are essential when implementing a sustainable and resilient coastal area. These include hard and soft measures to raise the weakest areas of the coastline to a higher safety level, the possible adaptation of the morphological situation at the seaside, adaptive and robust town scaping.
    [Show full text]
  • The Masterplan Coastal Safety: a Wave of Opportunities
    The Masterplan Coastal Safety: a wave of opportunities In depth coastal research and state of the art maritime technology VLIZ Noordzee excursie Thornton Oostende, 7 mei 2017 [email protected] Content • Masterplan Coastal safety • Underpinned by wide and detailed academic/scientific research & study (1 st & 2 nd Safety Check) • Implementation through intensive monitoring strategiesstrategies • State of the art cases such as: ---Nourishment program ---Flood barrier ---Stilling wave basin ---Seadike reflecting wave concept ---Nature expansion Masterplan Coastal Safety More than 85% of the polders beneath +5m TAW (average storm) Masterplan Coastal Safety Flood map of a 1000 year storm event Masterplan Coastal Safety • 1/3th of the Belgian coastline is not sufficiently protected against severe storm events. • The Integrated Master Plan for Coastal Safety has been set up which forms the basis for the development of the seafront along the Belgian coast in the nearby and distant future (up till 2050) with safety against flooding as its main objective. estimated sea level rise in 2050: 30cm • Proposed measures were approved on June 10th 2011 by the Flemish government • Estimated cost: € 300M (under estimated maintenance cost) Scientific research & study • First safety check (2007 till 2011) Norm: No fatalities due to a 1000 year storm Limited overtopping across the safety line: 1l/m/s No breaching of dunes and dikes No dune erosion that damages residential properties Scientific research & study • Outcome First Safety Check
    [Show full text]
  • Bunkers Langs De Kust
    GroteRede_24:BinnenRede_2-32 05-05-2009 11:42 Pagina 14 Bunkers langs de kust Marc Ryckaert Oudere lezers zullen ze zich zeker nog herinneren: de bunkers die tot in de jaren zestig van de vorige eeuw in de duinen en op het strand stonden. Sommige ervan waren dichtgemetseld, andere waren scheefgezakt in het rulle zand. Op spelende kinderen hadden ze een grote aantrekkingskracht, bezorgde moeders zagen eerder de potentië- le gevaren. De meeste ervan zijn ondertussen al lang opgeruimd, maar op een aantal plaat- sen bleven ze bewaard en hebben ze zelfs monumentwaarde gekregen. Het zijn de stille getuigen van wat ooit een van de grootste kustverdedigingslijnen uit de geschiedenis was: de Duitse Atlantische Muur of Atlantikwall uit de Tweede Wereldoorlog. Achttien eeuwen kustverdediging De bunkers van de Atlantikwall waren niet de eerste militaire verdediging langs onze kust. Een kustlijn is immers altijd kwetsbaar voor aanvallen van buitenaf. Het zal dan ook niet verbazen dat de kust in de loop van de In de duinen nabij het Zeepreventorium in De Haan staan nog een paar goed bewaarde geschiedenis al meermaals in staat van luchtafweerbunkers uit WO II. Zij hoorden bij een Duitse radarpost (MR) 14 GroteRede_24:BinnenRede_2-32 05-05-2009 11:42 Pagina 15 Onder Napoleon Bonaparte was er een intense militaire activiteit aan onze kust. In het kader hiervan verrezen te Oostende o.a. het Fort impérial (= huidige Fort Napoleon, zie foto) en het Fort royal (= latere Wellingtonfort, nu verdwenen maar verder levend in naam Wellingtonrenbaan). In Blankenberge werd een kleiner fort gebouwd op de plaats van het huidige Casino (zie potloodtekening rechts uit 1870 door August Musin, bewaard in de Provinciale Bibliotheek Brugge) verdediging gebracht werd.
    [Show full text]
  • Laatmiddeleeuwse Baksteenindustrie Te Zeebrugge (Prov
    Archeologie in Vlaanderen VI - 1997/1998, 243-260 Laatmiddeleeuwse baksteenindustrie te Zeebrugge (prov. West-Vlaanderen) Els Patrouille 1 Inleiding proefonderzoek, aangevuld met opgravingen, ver­ richt in de volgende zones: het Stort R Noord (fig. 1: Naar aanleiding van ophogingswerken in de A), waar de site van Toyota ondertussen reeds werd Achterhaven van Zeebrugge werd archeologisch ingeplant, het Stort R Zuid (fig. 1: B) en vanaf mei 2000 een deel van de terreinen waar het Zuidelijk Insteekdok gepland is (fig. 1: D). De huidige opgra­ 1 Situering van de Achterhaven te Zeebrugge: A. Stort R Noord, opgegraven en vingscampagne is een vervolg op onderzoek dat opgehoogd; B. Stort R Zuid, opgegraven en opgehoogd; C. reeds uitgebaggerde zone die vanaf de 2de helft van de jaren '80 in de vooraf gedeeltelijk werd onderzocht; D. Geplande uitbreiding Zuidelijk Insteekdok Achterhaven plaats had bij vroegere uitbreidingswer­ (2002), proefonderzoek verricht, nog niet opgegraven. ken1. Location map of the southern part of the inner of Zeebrugge: A. Stort R Noord, excavated and heightened; B. Stort R Zuid, excavated and heightened; C. dredged zone, previously partly Het opgravingswerk kon uitgevoerd worden surveyed; D. Planned extension of Southern dock (2002), surveyed but not yet excavated. dankzij een vlotte samenwerking2 tussen de bouw­ heer namelijk de Maatschappij voor Brugse Ramskapelie Zeevaartinrichtingen (MBZ), het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (Departement van Leef­ milieu en Infrastructuur, Administratie Water­ wegen en Zeewezen, Afdeling Waterwegen Kust), de aannemer n.v. Baggerwerken Decloedt en Zoon, en het Instituut voor het Archeologisch Patri­ monium. Er kon ook gerekend worden op de steun van de Stedelijke Archeologische Dienst van Brugge en de WABO (Werkgroep Archeologie 1 Hillewaert & Hollevoet 1985-1986; Hillewaert & Hollevoet 1987a; Hillewaert & Hollevoet 1987b, Hollevoet 1989; Hollevoet & Hillewaert 1987; Hollevoet & Hillewaert 1990.
    [Show full text]
  • Title/Name of the Area: MCA Presented by Maria Ana Dionísio
    Title/Name of the area: MCA Presented by Maria Ana Dionísio (PhD in marine sciences), with a grant funded by Oceanário de Lisboa, S.A., FCiências.ID – Associação para a Investigação e Desenvolvimento de Ciências and Instituto da Conservação da Natureza e das Florestas, I.P., [email protected] Pedro Ivo Arriegas, Instituto da Conservação da Natureza e das Florestas, I.P., [email protected] Abstract MCA (Mainland Canyons Area) EBSA is compounded by a total of 11 canyons, 4 seamounts and one archipelago, and this area includes one OSPAR Marine Protected Area, one Protected Area, one UNESCO Biosphere Reserve, one Natura 2000 Site of Community Interest and 5 Natura 2000 Special Protection Areas for wild birds. The EBSA is divided by 3 sections, North MCA (32786 Km2), Center MCA (48048 Km2) and South MCA (29099 Km2). The structures in the EBSA are hotspots of marine life and in general they represent areas of an enhanced productivity, especially when compared with nearby areas. This EBSA has a total area of 109933 km2 with identified structures depths ranging from 50m (head of Nazaré canyon) to ~5000m (bottom of Nazaré canyon). The area presents particular features which make it eligible as an EBSA when assessed against the EBSA scientific criteria. All structures included in the MCA EBSA fulfill four or more out of the seven EBSA scientific criteria. A total of 3411 species are listed to the area, with 776 specifically recorded for different EBSA structures. From the total of species recorded 11% are protected under international or regional law. The EBSA is totally under Portuguese national jurisdiction, with its structures located on territorial waters and on the Portuguese Economic Exclusive Zone (EEZ).
    [Show full text]