HENRYKA SĘDZIAK

NAZWY WSI DROBNOSZLACHECKICH W ŁOMŻYŃSKIEM1. SŁOWNIK

SŁOWNIK NAZW WSI DROBNOSZLACHECKICH

A Andrzejki wś szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: Boguszyce-Andrzejki Kap 13, dziś Andrzejski SG I 36, 1827 Tab I 50. Wymienia tę wieś Górn 149. Nie podają jej ŹDz, MZH, Zierh ani Hal I; WUN I 7. Andrzejki n. rod. od im. Andrzejek (≤ Andrzej) SSNO I 39; NCh 10 Andrzej.78.

B Bacze (1398), dziś Bacze Mokre wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG I 78; 1876 1827 Tab I 7; Kap (1398) 11; Glog 11; MZH nr 253; Bacze (Zbrzeźnica, Antiqua) 1578 ŹDz XVI 370; de Bacze 1465 Zierh 105; Górn 104, 113; Hal I 16; WUN I 36. Bacze n. rod. od n. os. Bacza lub Bacz (≤ Baczyc) h. Dołęga. Baczyc SSNO VII 6. K. Zierhoffer (1957: 105) uważa, że n. os. Bacza i Bacz mogą być związane z czas. baczyć.

Bacze Suche wś szlach., gm. i pow. Łomża: SG I 78; 1827 Tab I 7; Kap (1398) 11; 1876 Glog 11; de Bacze 1465 MZH nr 253; Bacze (Zbrzeźnica, Antiqua) 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 105; Górn 104, 113; Hal I 16; WUN I 36. Bacze n. rod. od n. os. Bacz. Drugie człony n. zestawionych: Mokre, Suche n. top. od przym. mokry, suchy charakteryzujące teren, na którym osadę założono.

1 Materiał zawarty w niniejszym słowniku został opracowany przez prof. Henrykę Sędziak i włączony do publikacji Nazwy wsi drobnoszlacheckich w Łomżyńskiem, Łomża 2009. 2

Bagienice, zob. Bagiennice

Bagienice, zob. Bagno

Bagiennice, dziś Bagienice (1437) wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG I 81; 1827 Tab I 8; Kap nr 3; 1876 Glog 11; de Bagiennicze Climki 1536 MZH nr 1032; Bagienicze Klimki 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 106; Hal II 10; WUN I 36. Bagienice n. top. od ap. bagno, bagienny. Nazwy Bagno, Bagienice występują też w pow. Kolno i Grajewo.

Bagieńskie, dziś Bagińskie wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG I 81; 1827 Tab I 8; „Dom Bagińskich herbu Radwan” Kap nr 3; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды V 166; Bagyenycza, Bagynycze 1476 MZH nr 485; Bagienice Dobrzicza 1577 ŹDz XVI nr 485. K. Zierhoffer nie podaje nazwy tej wsi. Górn 167; Hal I 16; WUN I 36. Bagieńskie n. rod. od n. os. Bagieński utworzonej od n. m. Bagienice.

Bagno, dziś Bagienice wś szlach., gm. Wąsosz, pow. Grajewo: SG I 81, 1827 Tab I 8; Kap nr 2; 1876 Glog 11; CBK 4 nr 349; „дер. мел. шлях.” Труды VI 164; de Bagno 1474 MZH nr 451; Bogienicze 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 106; Hal II 9; WUN I 36. Bagienice n. top. od ap. bagno, bagienny.

Bartki wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża. Dawniej część wsi Mocarze, dziś wsie: Bartki, Mocarze i Dziubiele część wsi Mocarze. SG I 110; 1827 Tab II 27; Bartholomeus Kąpka de Mocarze armis Ladi 1519 MZH nr 959. K. Zierhoffer nie podaje nazwy takiej wsi. Hal I 120; WUN I 50. Bartki n. rod. od n. os. Bartek SSNO I 96; NCh 19 Bartłomiej.

Barzykowo wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG I 115; 1827 Tab I 12; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; Barzikowo 1578 ŹDz XVI 375. K. Zierhoffer nie wymienia nazwy tej wsi. Hal I 19; WUN I 54. Barzykowo n. dzierż. od n. os. Barzyk; por. Paulus Petri Baric 1474 TS. Barzyk SSNO I 107; NAp 5 Barz : barzy ‘szybki’ Sstp.

Bełda wś szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG I 128; 1827 Tab I 15; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160; „Las Rybaczyzna i Las Bełda zwany” 1664 MK- XVIII. K. Zierhoffer nie podaje nazwy tej wsi. Hal II 12; WUN I 61. Bełda n. top. od n. lasu przeniesiona.

Bialiki wś szlach. i włośc., gm. i pow. Kolno: SG I 168; 1827 Tab I 17; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 166; Bialiki 1578 ŹDz XVI 380; WUN I 68. Bialiki n. rod. od n. os. Bielik SSNO I 145; NAp 9 Biał : biał ‘biały’ Sstp. 3

Białobrzeg (1393) Bliższy, B. Dalszy wsie szlach., gm. Olszewo-Borki, pow. Ostrołęka: SG I 188; 1827 Tab I 18; d. Białobrzeskich h. Wierzbowa Kap nr 11; g. Białobrzeskich 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 118; Bialebrzegi prope a Ostralanka 1426 MkM I 263; de Byalobrzek 1470 MZH nr 342; Bialobrzek Utraque 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 110; B Herb 99; WUN I 73. Białobrzeg n. top. utworzona z zestawienia biały brzeg. Bliższy, Dalszy – człony wyróżniające charakteryzują położenie wsi. Biodry wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG I; 1827 Tab I 25; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 2; de Byodry 1471 MZH nr 378; de Biodri 1531 MZH nr 1015; Biodri Falki 1577 ŹDz XVI 358; Zierh 113; Hal I 20; WUN I 91. Biodry n. rod. od n. os. Biodra; Biodra SSNO I 164; NAp 11 Biodra : biodra; por. Martinus Byodra 1471 MZH nr 378.

Biezdziedze, dziś Przeździecko-Mroczki wś szlach. (XV w.), gm. i pow. Zambrów: SG IX 190; 1827 Tab II 121; 1876 Glog 14; Besdecce MkM I nr 177; Przezdzieczk (Mroczki) 1578 ŹDz XVI 381; Zierh 112. Halicka nie podaje nazwy tej wsi. Biezdziedze n. dzierż. od im. Biezdziad SSNO I 163; NAp 10 Biez- : ps. *bez ‘sine’ Spsł I 218-219; Dziadu – miła : *dĕdъ Spsł III 120, dziad Sstp. Por. TNaj 35, obok Biezdziad im. Przezdziad TNaj 36. Zmiana Biezdziedze ≥ Przezdziecko polega na wymianie przedrostków Biez- ≥ Przez- i dodaniu sufiksu -sko ≥ -cko. Drugi człon nazwy zestawionej Mroczki n. rod. od n. os. Mroczek.

Bobin, zob. Bobino

Bobino, dziś Bobin wś szlach. i włośc., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG I 256; 1827 Tab I 27; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 124; de Bobyno 1429 MkM II nr 141; Bobki 1578 ŹDz XVI 348; g. Bobińskich B Herb 100. Zierhoffer podaje taką nazwę wsi tylko w pow. Maków. WUN I 105. Bobin n. dzierż. od n. os. Bób; por. n. os. Bobek oraz Bobola: Bobolya de Pasek 1413 TP 35.

Boczki-Świdrowo wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG I 271; 1827 Tab I 28; „Boczki-Świdrowo w ziemi wiskiej, powiecie wąsoskim, parafii grajewskiej leżą” Kap nr 12; Stanislaus Boczka de Swydrowo 1497 CBK 4, 123; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162; de Swidrowo 1507 MZH nr 855; Boczki 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 114; Hal I 109; WUN I 109. – N. zestawiona; człon pierwszy Boczki n. rod. od n. os. Boczka a. Boczek SSNO I 180; NAp 15 Bok : bok. Człon drugi Świdrowo n. dzierż. od n. os. Świder; por. Paulus Świder 1487 MZH nr 662. 4

Boguszki wś szlach., gm. Wizna, pow. Łomża: SG nie podaje takiej nazwy; 1827 Tab I 50; Boguski 1577 ŹDz XVI 119; K. Zierhoffer nie wymienia nazwy tej wsi; I. Halicka podaje taką wieś tylko w pow. Mońki, gm. Trzcianne; WUN I 114. Boguszki n. rod. od im. Boguszek lub Boguszko, zdrobnienie od im. Bogusz, Bogusza (≤ Boguchwał, Bogumił); SSNO I 202; por. Bogusko 1320 TS.

Borawe, dziś Borawskie wś szlach., gm. Przytuły, pow. Łomża: SG I 308; 1827 Tab I 33; Kap nr 18; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 4; de Borawe 1501 MZH nr 808; Borawe 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 117; Hal II 14; WUN I 120. Borawskie n. rod. od n. os. Borawski.

Borawice, dziś Borawskie wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG I 308; 1827 Tab I 33; 1484 Kap nr 18; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 2; de Borawy 1472 MZH nr 399; Borawicze Witinie 1577 ŹDz XVI 358; Hal II 13; WUN I 120. Borawskie n. rod. od n. os. Borawski od n. m. Borawice. I. Halicka (1978 II 13) nazwy wsi Borawskie klasyfikuje jako topograficzne.

Borawskie, zob. Borawe, Borawice

Borawskie-Awissa wś szlach., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG I 308; 1827 Tab I 33; „Borawskie nad rzeką Wissą w ziemi wiskiej leżą” Kap nr 18; de Borawycza a Vischa 1479 CBK 4 nr 354; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; de Boravice 1537 MZH nr 1049; Borawicze a Wissa 1577 ŹDz XVI 359; Zierh 117; Górn 156; Hal II 14; WUN I 120. – N. zestawiona; człon pierwszy Borawskie n. rod. od n. os. Borawski. N. os. Borawski od n. m. top. Borawice; człon drugi Awissa (≤ a Wissa n. rz.).

Borek wś szlach. i włośc., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG I 309; 1827 Tab I 33; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 124; 1578 ŹDz XVI 383. K. Zierhoffer nie podaje takiej nazwy wsi w pow. ostrołęckim. WUN I 222. Borek n. top. od ap. borek zdr. od bór lub od n. os. Borek SSNO I 218.

Borowce (-Mierzejewo) (1473), dziś Borowce wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG I 319; 1827 Tab I 36; „Dom de Borowce h. Cholewa” Kap nr 19; g. Borowskich 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 122; Borowycze 1470 MZH nr 639; Mierzeiewo Borowycze SSNO I 221; NAp 16 Borowy: borowy ‘sosnowy lub świerkowy’ Sstp. Mierzejewo okolica szlachecka w gminach: Czerwin, Troszyn, Rzekuń, liczyła ona kilkanaście wsi założonych na obszarze lasu Mierzejewo w pow. ostrołęckim. Zygmunt Gloger wymienia 15 złożonych nazw wsi z członem Mierzejewo: M.-Zamość, M.- 5

Drwęcz, M.-Zapieczne, M.-Janki Stare, M.-Janki Młode, M.-Przeczki, M.-Borowce, M.-Wielgouchy, M.-Jarnuty, M.-Repki, M.-Wojsze, M.-Tomasze, M.-Janczyki, M.-Czamrowina, M.-Bobino. Dziś istnieje 11 tych wsi, ale pozbawione są pierwszego członu Mierzejewo.

Braciszewo, dziś Brajczewo-Sierzputy wś szlach. i włośc. (1441), gm. i pow. Zambrów: SG I 349; „Dom Braciszewskich h. Zagłoba czy Zagroby” Kap nr 21; 1876 Glog 11; Braczischewsky 1432 MkM II nr 358; de Braczyschewo 1422 MZH nr 195; Braycziszewo 1578 ŹDz XVI 381; Zierh 120; Hal I 25. Braciszewo n. dzierż. od n. os. Bracisz (≤ Bratumił); Braciesz SSNO I 241; NAp 17 Bratu-mił : ps. *bratъ ‘brat, ale też członek wspólnoty rodowej’ Spsł I 361-362. Por. im. Braciesz TNaj 67. Braciszewo ≥ Brajczewo. Sierzputy n. rod. od n. os. Sierzput.

Brajczewo, zob. Braciszewo

Brodlino, Brolino, Brulino, dziś Brulin wś szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG I 387; 1827 Tab II 43; 1876 Glog 11; Brolino 1425 MkM I nr 90; de Brolino 1462 MZH nr 206; Brolino 1578 ŹDz XVI 318. Zierh nie podaje nazwy tej wsi w pow. łomżyńskim. Wymienia ją tylko w pow. Pułtusk. Hal I 26. Brodlino n. dzierż. od im. Brodla (≤ Brodzisław). Zmianę postaci nazwy wywoływały różne zjawiska językowe m.in.: uproszczenie grupy spółgłoskowej -dl- ≥ l, podwyższenie artykulacji głoski o przed l (o ≥ u), zmiana rodzaju nazwy (-ino ≥ -in).

Brodowo wś szlach., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG I 371; 1827 Tab I 41; „dobra Brodowo w ziemi wiskiej leżą” Kap nr 22; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; 1497 CBK 4 nr 37; de Brodowo 1428 MkM I nr 678; de Brodowsko 1465 MZH nr 258; Brodowo 1577 ŹDz XVI 359; Zierh 121; Hal I 25; WUN I 145. Brodowo n. dzierż. od n. os. Broda i n. herbu; Broda SSNO I 246; NAp 18 Broda : broda, por. Johannem Broda de armis Brodi 1426 MZH nr 212.

Bronaki (-Olki, -Pietrasze), zob. Brudnaki

Brudnaki, dziś Bronaki (-Olki, -Pietrasze) wsie szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG I 378; B. Olki „дер. мел. шлях.”, B. Pietrasze „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 2; de Brudnaky 1478 MZH nr 529; Brunaki (Pietrasze, Olki) 1577 ŹDz XVI 358; Zierh 122; Hal I 25; WUN I 146, 147. Bronaki n. rod. od n. os. Brudnak SSNO I 256; NAp 14 Brud : brud; por. Marlinus Brudnak… de armis Brudne Misy 1533 MZH nr 1029. Człony odróżniające: B. Olki, B. Pietrasze n. rod. od n. os. Olek (≤ Aleksander), Pietrasze (≤ Piotr). 6

Brulin, zob. Brodlino, Brulino

Bruszewo i Bruszewo-Borkowizna wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Bruszewo 1795 AK 98; SG I 392; 1827 Tab I 44; 1873 Glog 37; Thomas de Brusewo 1504 Kap nr 24; Bruszewo „дер. мел. шлях.” B. Borkowizna „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 58; Brussewo 1580 ŹDz XVII-1, 105; Hal I 27; WUN I 153. Bruszewo n. dzierż. od n. os. Brus(z) SSNO I 258; Brusz NCh 8 Ambroży. Drugi człon nazwy zestawionej : Borkowizna n. dzierż. od n. os. Borkow.

Brychy-Karwowo, dziś Brychy wś szlach., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG I 393; Brychy Karwowo 1827 Tab I 44; Stanislai de Brichi 1525 MZH nr 1000; Carwowo Brichi 1577 ŹDz XVI 359; Zierh 123; Hal I 27; WUN I 153. Brychy n. rod. od n. os. Brych (≤ Brychowycz); por. Andreas Brychowycz de Guthy 1495 MZH nr 752.

Bryki wś szlach.-włość., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: SG I 393; 1827 Tab I 44; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 60; 1580 ŹDz XVII-2, 158; Hal I 27-28; WUN I 153. Bryki n. rod. od n. os. Bryka SSNO I 260; NAp 20 Bryka : brykać S XVI, ps. *brykati ‘zrywać się do biegu, wierzgać’ Spsł I 404.

Brzostowiec, dziś Brzostowo okolica szlachecka nad rzeką Biebrzą, gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG I 422; 1827 Tab I 47; „gniazdo Brzostowskich h. Konopki” Kap nr 26; Brzostowecz 1427 MkM I nr 470; Nadborii de Brzostowo de armis Konopky 1481 MZH nr 586; Brzostowo 1577 ŹDz XVI 356; Zierh 125; Hal I 28; WUN I 166. Brzostowo n. dzierż. od n. os. Brzost SSNO I 266; NAp 21 Brzost : brzost ‘gatunek wiązu’ SJPD I 694. Por. Nicolo Brost 1366; Albertus Brosth 1483 TS. Zierh: n. top. od n. ap. brzost ‘gatunek wiązu’.

Brzostowo, zob. Brzostowiec

Brzozowa, zob. Brzozowo

Brzozowo, też Brzozówka, dziś Brzozowa wś szlach., gm. i pow. Grajewo: SG I 425; 1827 Tab I 48; „g. Brzozowskich” 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 164; de Caymy Sulevo Brzozowka 1537 MZH nr 1049; Mscichi Brzozowo 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 125; Hal II 17; WUN I 167. Brzozowa n. dzierż. od n. os. Brzoza SSNO I 267; NAp 21 Brzoza : brzoza; lub n. top. od n. os. drzewa brzoza, przym. brzozowy.

Brzóski (1525) (-Brzezińskie, -Falki, -Gromki, -Markowizna, -Stare, -Tatary) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. i pow. Wys. Maz.: Brzóski Brzezińskie, Brzóski Gromki, 7

Brzóski Stare, Brzóski Tatary, Brzóski Zalesie 1795 AK 98; SG I 424; 1827 Tab I 47; „Dobra Brzoski w ziemi bielskiéj leżą, których jest kilka wsi” Kap, s. 43; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях.” Труды VI 48, 60; Brzóski Brzezińskie „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 48; „W 1580 r. mieszkała tu szlachta o nazwisku Brzoska” ŹDz XVII- 2, 96; Górn 31; Hal I 29; WUN I 171. Brzóski n. rod. od n. os. Brzozka SSNO I 266; NAp 21 Brzoza : brzoza; por. Stanislaus Brzoska de Brzoski 1563 Kap nr 266. Wsie powstałe z działów szlacheckich mają nazwy zestawione: Brzezińskie n. dzierż. przymiotnikowa od n. os. Brzoza, Brzezina; Falki, Gromki n. rod. od n. os. Falk (≤ Chwalibor, Chwalimir) i n. os. Gromek (≤Bronisław); Markowizna n. dzierż. od n. os. Marek, Markow; Stare – człon przymiotnikowy wskazuje stosunek chronologiczny między wsią macierzystą i wsiami nowymi; Tatary n. etn.

Buczyno (-Akamity, -Mancz), dziś Buczyn wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG I 440; 1827 Tab I 50; d. Buczyńskich h. Lubicz Kap nr 27; 1876 Glog 11; Buczino in fluuio Horzs 1423 MkM I nr 36; de Buczyno 1471 MZH nr 372; Buczino Mancz 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 126; B Herb 102; WUN I 175. Buczyn n. dzierż. lub n. top. od ap. buk lub buczyna ‘las, zagajnik bukowy’ SJPD I 702.

Buczyno-Mikosy (1569) wś szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: SG I 439; 1827 Tab I 50; de Buczyno 1569 Kap nr 27; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях.” Труды VI 48; de Buczino 1423 MkM I 36; Buczyno 1580 ŹDz XVII 212; Hal II 18; WUN I 175. Buczyno n. dzierż. od n. os. Buczek SSNO I 271; NAp 23 Buk : buk ‘drzewo liściaste’ SJPD I 714. I. Halicka klasyfikuje nazwę Buczyno jako topograficzną, por. buczyna ‘las bukowy’. Człon drugi n. zestawionej Mikosy n. rod. od n. os. Mikosz (≤ Mikołaj).

Budne wś szlach. i włośc., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG I 441; 1827 Tab I 51; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 122; de Budne 1482 MZH nr 603; Budne 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 127; WUN I 178. Budne n. rod. od n. os. Budny SSNO I 274; NAp Buda : buda. Por. Szymon Budny tłumacz Pisma świętego (w. XVI).

Bujny-Biszewo wś szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: Buyny Biszewka 1795 AK 98; SG I 455; 1827 Tab I 58; de Buyny 1544, 1546 Kap nr 31; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; Buyni 1580 ŹDz XVII 11; Górn 21, 50; Hal I 30; WUN I 191. Bujny n. rod. od n. os. i herb. Bujno SSNO I 278; NHer 7 Bujno. Drugi człon nazwy: Biszewo n. dzierż. od n. os. Bisz / Bysz. 8

Bujny-Radziszewo, dziś Bujny wś szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Buyny Radiszewo 1795 AK 98; SG I 455; 1827 Tab I 58; 1873 Glog 37; Buyno MZH nr 358-360; Bvyny Antiqua 1580 ŹDz XVII 106; Górn 21, 50; Hal I 30; WUN I 191. Bujny n. rod. od n. os. i herb. Bujno SSNO I 278; NAp 23 Buj; NHer 7; buj, ps. *bujь ‘nadmiernie, silnie rozrośnięty, niepohamowany’, ps. *bujati Spsł I 439, 441; por. Paulus Buyno 1544 Kap nr 31. Bukowiec, dziś Bukowo wś szlach., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG I 471; 1827 Tab I 57; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160; Bukowecz 1497 CBK 4 nr 226; Bukowecz… in Visnensi terra 1428 MkM I nr 694; de Bukowo 1495 MZH nr 751-752; Bukowo 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 127; Hal II 18; WUN I 196. Bukowo n. dzierż. od n. os. Buk SSNO I 279; NAp 23 Buk : buk lub n. top. od n. drzewa buk; ‘miejsce, gdzie rosną buki’. Por. J. Zduńczyk-Jaroszowa (1928: 113-133).

Bukowiec, też Bukowo Wielkie, dziś Bukowo Duże wś szlach., gm. Wąsosz, pow. Grajewo: SG I 165; 1827 Tab I 57; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 164; Bukowecz MkM I nr 694; de Bukowo 1495 MZH nr 751; Bukowo 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 127; Hal II 18; WUN I 196. Bukowo n. dzierż. lub top. N. dzierż. Bukowo od n. os. Buk SSNO I 279; NAp 23 Buk : buk; n. top. od n. drzewa buk.

Bukowo, zob. Bukowiec

Bukowo Duże, zob. Bukowiec

Bzury Skiejtowskie, także B.-Skiejtowstok, dziś Bzury wś szlach. i włośc., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG I 524; Bzury 1827 Tab 60; 1827 Tab II 176; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 172; de Bsuri 1518 MZH nr 954; Bzuri 1577 ŹDz XVI 363; Wolff II 79; Zierh 128-129; Hal I 31; WUN I 206. Bzury n. rod. od n. os. Bzura, będącej też n. herb.; Bzura SSNO I 296; NHer 8 Bzura; por. Paulum Bsura de Skieitiwstok… de armis Bsuri 1511 MZH nr 898.

C Cedry (1496) wś szlach. i włośc., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG I 537; 1827 Tab I 60; Kap nr 55; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 12; de Cedri de armis Czwalyny 1476 MZH nr 384; Czedri Złotistok 1578 ŹDz XVI 375; Zierh 129; Hal I 31; WUN I 208. Cedry n. rod. od n. os. Cedro; por. Czedro 1412 TP 37.

Chełchowo, dziś Chełchy wś szlach. i włośc., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG I 552; 1827 Tab I 63; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; de Chelchy 1476 9

MZH nr 485; Chelchi 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 131; Górn 157; Hal I 31; WUN I 220. Chełchowo n. dzierż.; Chełchy n. rod. od n. os. Chełch SSNO I 313; NAp 29 Chełch : chełch: gw. chełchun ‘kłamca, pleciuch, gaduła’ SGP(k).

Chełchy, zob. Chełchowo

Chlewiotki, dziś Chlebiotki (Nowe, Stare) wsie szlach., gm. Zawady, pow. Białystok: SG I 581; „дер. мел. шлях.” Труды VI 38; de Chlewiotki 1532 MZH nr 1022; Chlewiotky 1578 ŹDz XVI 314; Zierh 131; Hal I 32; WUN I 223. Chlebiotki n. rod. od n. os. Chlewiotka SSNO I 316; NAp 30 Chlewik : chlewik. K. Zierhoffer (1957: 131) uważa, że pochodzenie n. os. Chlewiotka // *Klewiotka może być związane z czes. Kleveta czy ros. klevietá ‘plotka, oszczerstwo’. Według autora starsza jest forma Klewiotki. Człony odróżniające nazw zestawionych: Nowe, Stare od przym. nowy, stary wskazujących stosunek chronologiczny obu wsi.

Chludnie, zob. Chludzino

Chludzino, dziś Chludnie (1413) wś szlach., gm. Mały Płock, pow. Kolno: „okolica szlachecka nad rz. Narwią” SG I 585; 1827 Tab I 64; Kap nr 56; „Chludnie-Waśki, Ch.- Kupnina, Ch. Brzegietne” 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 10; Chludni 1423 MkM I nr 35; de Chlwdzino 1434 MZH nr 12; Chludnie 1578 ŹDz XVI 373; Zierh 132; Górn 158; Hal I 132; WUN I 224. Chludzino n. dzierż.; Chludnie n. rod. od n. os. Chludzien.

Chojane, zob. Chojany

Chojany (1551), dziś Chojane (-Bąki, -Gorczany, -Pawłowięta, -Piecki, -Sierocięta, -Stankowięta) wsie szlach., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: Chojane… 1795 AK 98; „Chojane – nazwa okolicy szlacheckiej obejmującej w połowie XVI w. sześć wsi” SG I 615; 1827 Tab I 67; 1873 Glog 37; Choiane Sierocziętha, Choiane Stanki (Stankowiętha) 1580 ŹDz XVII-1, 101; Górn 28, 59; Hal II 19; WUN I 230-231. Chojane n. rod. od n. os. Chojanek, Chojno SSNO I 327, 328; NAp 31 Choj- : choina ‘gałęzie szpilkowe’ Sstp, chojnik ‘las sosnowy’ Sstp. Drugie człony nazw zestawionych to: Bąki, Piecki n. rod. od n. os. Bąk od ap. bąk, Pieczek (≤ Piotr); Gorczany n. etn.; Pawłowięta, Sierocięta i Stankowięta n. patr. od n. os. Paweł, Sirota i Stanek.

Chojnówek wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG I 622; Choynówko 1827 Tab I 69; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162; de Choynowo 1497 CBK 4 nr 152; de Choynowo 1512 MZH nr 913; Chojnówek (Choynowski) 1522 MZH nr 968; Choini 1577 10

ŹDz XVI 361. K. Zierhoffer i I. Halicka nie podają w swych pracach tej wsi. WUN I 232. Chojnówek n. zdr. od n. m. Chojnowo wś i folw. w sąsiedniej gm. Szczuczyn.

Chojny (Młode, Stare) wś szlach., gm. Miastkowo, pow. Łomża: SG I 623; 1827 Tab I 70; Kap (1424) 48; 1876 Glog 11; Choini Antiqua 1578 ŹDz XVI 368. MZH nie podają takiej wsi w pow. łomżyńskim, nie wymienia jej także Zierh i Górn; Hal I 33; WUN I 232. Chojny n. rod. od n. os. Chojno (h. Lubicz) SSNO I 328.

Cholewy-Kołomyja wś szlach., gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: SG I 624; 1827 Tab I 67; Kap (1448) 47; 1876 Glog 11; de armis Cholewy 1462 MZH nr 198; WNH II 73; Górn 127, 156; Hal I 34; WUN I 232. Inne źródła (ŹDz XVI i Zierh) nie podają wsi Cholewy w ziemi łomżyńskiej. Mówią natomiast o wsi tej nazwy w pow. płońskim. Zapewne rodzina Cholewów osiadła w Łomżyńskiem wywodzi się z pow. Płońsk, gdyż z centralnych regionów Mazowsza szła fala osadników do ziemi łomżyńskiej. Cholewy n. rod. od n. os. a zarazem n. herbu Cholewa SSNO I 328; NAp 31 Cholewa : cholewa.

Choromany wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG I 631; 1827 Tab I 68; d. Choromańskich h. Lubicz Kap nr 58; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 124; Choromany 1430 MkM II 222; de Choromany 1480 MZH nr 566; Choromani 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 134; B Herb 102; WUN I 234. Choromany n. rod. od n. os. Choroman SSNO I 333; NAp 32 Chorchory, 157 Mano-mir : ps. *maniti (se) ‘manić się’ SW; por. Paulus Choroman 1464 MZH nr 243.

Choromany-Witnice wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG I 631; 1827 Tab I 68; d. Choromański h. Lubicz Kap 58; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 120; Choromany 1430 MkM II 222; de Choromany 1480 MZH nr 566; Choromani Vitnicza 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 134; WUN I 234. Choromany n. rod. od n. os. Choroman; por. Stanislaus Choroman de Wytnycza 1471 MZH nr 373. Witnica n. top. od n. rzecz.

Chorzele wś szlach. i włośc., gm. i pow. Zambrów: SG I 634; 1827 Tab I 68; „Ci z Chorzel piszący się, to jest Chorzelscy, dobra swoje dziedziczne Chorzele zwane, w ziemi ciechanowskiej, w powiecie przasnyskim leżące, z Janem księciem mazowieckim za 10 włók nad strumykiem Sulkowstok zwanym w ziemi łomżyńskiej, powiecie zambrowskim leżących, zamienili, gdzie zaś Chorzele od swego nazwiska założyli, stąd dom Chorzelskich z ziemi łomżyńskiej pochodzi” Kap (1476) nr 48; 1876 Glog 11. Inne cytowane w opracowaniu źródła (ŹDz XVI, MZH, Zierh, MNT) nie wymieniają wsi 11

Chorzele w ziemi łomżyńskiej. Górn 114, 121; Hal I 35; WUN I 234. Chorzele n. rod. od n. os. Chorzela SSNO I 334; NAp Chor-ek : chory.

Chrostnica, dziś Chrośnice wś szlach. i włośc., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG I 646; 1827 Tab I 70; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 122; Chrostnicza 1429 MkM II nr 77; Goczli Chrossnicza 1578 ŹDz XVI 405. Chrośnice n. patr. od n. os. Chrost SSNO I 340; NAp 33 Chrost : chrost Sstp; por. Iohannes Chrost 1412 TP 37.

Chrostowo (1477) wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG I 647; 1827 Tab I 71; Kap nr 63; 1876 Glog 11; Chrostowo 1425 MkM I nr 165; de Chrosthowo 1489 MZH nr 681; Chrostowo 1577 ŹDz XVI 358; Zierh 136; Hal I 35; WUN I 238. Chrostowo n. dzierż. od n. os. Chrost por. Stephanus Chrost 1403 TS.

Chrostowo (1477) wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG I 647; 1827 Tab I 70; d. Chrostowskich h. Lubicz Kap nr 63; „дер. мел. шлях.” Труды VI 124; Chrostowo 1428 MkM I nr 23; de Chrostowo 1483 MZH nr 613; Chrostowo 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 135; B Herb 105; WUN I 238. Chrostowo n. dzierż. od n. os. Chrost por. Johannes Chrost 1412 TP 37.

Chrzanowo okolica szlachecka obejmująca niegdyś wsie: Ch.-Cypryki, Ch.-Dusze, Ch.-Nadolne, Ch.-Nowiny, Ch.-Wypychy, dziś tylko Chrzanowo, gm. Przytuły, pow. Łomża: SG I 651; 1827 Tab I 72; Kap nr 65; de Chrzanovo 1524 MZH nr 992; Chrzanowo Wipichi 1577 ŹDz XVI 359; Zierh 136; Hal I 36; WUN I 375. Chrzanowo n. dzierż. od n. os. Chrzan SSNO I 344; NAp 33 Chrzan : chrzan; por. Joannes Crzan 1467 TS.

Chrzanowo-Dusze, dziś Dusze wś szlach., gm. Radziłów, pow. Grajewo: „okolica szlachecka” SG I 651; 1827 Tab I 72; de Chrzanowo 1497 CBK 4 nr 21; de Chrzanovo 1524 MZH nr 992; Chrzanowo 1577 ŹDz XVI 359. Nie podają nazwy Dusze I. Halicka i K. Zierhoffer. WUN I 375. Dusze n. rod. od n. os. Dusza SSNO I 541; NAp 60 Dusza : dusza.

Chylino, dziś Chyliny (1436) wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG I 668; 1827 Tab I 73; Kap nr 66; de Chilini 1525 MZH nr 1001; Chilini (Kąnthi, Witti) ŹDz XVI 359; Zierh 137; Hal I 37: n. rod. Chyliny n. rod. od n. os. Chylina SSNO I 359; NAp 35 Chyl : chylić się Sstp. Nazwy członów wyróżniających, dziś już nie istniejące, oznaczały: Kąty n. top. określająca położenie wsi, Wity od im. nowego właściciela wsi lub jej części.

Chyliny, zob. Chylino 12

Cibory, zob. Czcibory

Cieciorki, dziś Cieciorki-Dąb wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG I 683; 1827 Tab I 74; „Wieś założył Joannes Cieciorka ex armis Buyny” 1432 Kap nr 58; 1876 Glog 11; Czeczorki 1457 MZH nr 145; Czieczorki-Dąb 1578 ŹDz XVI 377; Zierh 138; Górn 114, 121; Hal I 38. Cieciorki n. rod. od n. os. odapelatywnej Cieciorka (h. Ślepowron) SSNO I 365; NAp Cieciorka : cieciorka; por. cieciorka i ciecierzyca w XVI w. ‘groch włoski’.

Cisek, Ciski, dziś Cisk wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG I 705; 1827 Tab I 77; „дер. мел. шлях.” Труды VI 126; Cyssek 1428 MkM I nr 736; Cziski 1578 ŹDz XVI 411. Zierhoffer wymienia taką nazwę wsi tylko w pow. Pułtusk. WUN I 258. Ciski n. rod. od n. os. Cisek (≤ Cis) SSNO I 381; NAp 38 Cis : cis Sstp.

Cwaliny (1440) wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG I 716; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; de Czwaliny 1480 MZH nr 556; Czwalini 1578 ŹDz XVI 373; Zierh 147; Hal I 38, 39; WUN I 261. Cwaliny n. rod. od n. os. i n. herb. Cwalina SSNO I 387; NAp Cwalina : cwalina ‘gatunek rośliny’ SW.

Cwaliny Duże, Małe, zob. Czwaliny

Cyprki, zob. Czyprki

Czachowice, dziś Czachy wś szlach., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG I 728; 1827 Tab I 80; Paulus de Czachowicze 1454 MZH nr 110; Czach de Slassy 1477 MZH nr 495. K. Zierhoffer i I. Halicka podają taką nazwę wsi tylko w powiatach Łomża i Zambrów. Górn 153; WUN I 264. Czachy n. rod. od n. os. Czach (≤ Czasław) SSNO I 393; NAp 40 Cza-bor : ps. *čajati : čati ‘spodziewać się, oczekiwać’ Spsł II 107-108; por. Johannis Czach 1422 TS.

Czachowicze n. patr., dziś Czachy-Kołaki, część wsi szlach. Kołaki, gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: SG I 278; 1827 Tab I 80; Kap 187; 1876 Glog 11; de Czachowycze 1454 MZH nr 165; Kolaki Czachi 1578 ŹDz XVI 380; Zierh 141; Górn 147, 156; Hal I 39; WUN I 264. Czachy n. rod. od n. os. Czach. Jest to przykład przejścia nazwy patronimicznej do kategorii nazw rodowych.

Czachy, zob. Czachowice

Czachy-Kołaki, zob. Czachowicze

Czajki (1424) wś szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Czayki 1795 AK 98; SG I 729; 1827 Tab I 83; „Dobra Czajki w ziemi bielskiéj leżą i są te: Czajki Stare, Czajki 13

Andrule” Kap, s. 64; Czayki 1545, 1564 Kap nr 76; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях.” Труды VI 54; Czayki 1580 ŻDz XVII – 1, 103; Górn 11; Hal I 39; WUN I 264. Czajki n. rod. od n. os. Czajka SSNO I 397; NAp 40 Czajka : czajka Sstp.; por. Albertus Czayka 1444 Kap nr 76.

Czaplice, dziś Czaple wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG I 732; 1827 Tab I 80; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; Jacobus Herman de Czaplicze 1497 CBK 4, 346; Albertus Mathie de Czaplicze 1511 MZH nr 897; Czaplicze 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 142; Górn 157; Hal I 40; WUN I 266. Czaple n. rod. od n. os. Czapla SSNO I 398; NAp 41 Czapla : czapla; por. Nicolai dictum Czapla 1425 TP 38.

Czarnowo wś szlach. i włośc., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG I 762; 1827 Tab I 82; „Dom Czarnowskich h. Grabie” Kap nr 74; 1876 Glog 11; de Czarnowo 1497 CBK 4 nr 183; Cziarnowo 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 143; Hal I 41; WUN I 271. Czarnowo n. dzierż. od n. os. Czarny SSNO I 404; NAp Czarny : czarny; por. Gregorio Czarny 1437 TP 39. Czarnowo-Biki (1418) wś szlach., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: Ciarnowo 1795 AK 98; SG I 762; Czarnowo Biki 1827 Tab I 82; Ciarnowo Biki 1493, 1531 Kap nr 73; Biki 1580 ŹDz XVII 100; Górn 11; Hal I 41; WUN I 272. Czarnowo n. dzierż. od n. os. Czarny SSNO I 404; NAp 41 Czarny : czarny. Drugi człon nazwy: Biki n. rod. od n. os. Biko; por. Joannis Biko 1531 Kap nr 73.

Czarnowo-Uńdy (1418) wś szlach., gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: SG I 762; 1418 Kap nr 73; 1876 Glog 11; de Czarnowo 1428 MkM I nr 602; de Czyarnowo 1463 MZH nr 223; Cziarnowo 1578 ŹDz XVI 385; Zierh 143; Hal I 41; WUN I 272. Czarnowo n. dzierż. od n. os. Czarny SSNO I 404; NAp 41 Czarny : czarny.

Czarnówko, dziś Czarnówek wś szlach. i włośc., pow. Grajewo: SG I 762; Czarnówka 1827 Tab I 82. Nie podają tej nazwy wsi MZH i K. Zierhoffer. Hal I 41; WUN I 272. Czarnówek n. zdr. od n. m. Czarnowo.

Czartoryja, dziś Czartoria (1459) wś szlach., gm. Miastkowo, pow. Łomża: „okolica szlachecka nad rzeką Narwią obejmująca wsie: Cz. Krzyki, Cz. Pękale, Cz. Wydżgi. Obecnie jedna wieś” SG I 771-772; 1827 Tab I 83; „Gniazdo Czartoryskich h. Lubicz” 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 32; Czartoria 1426 MkM I nr 309; Czartoria Krzyiki 1578 ŹDz XVI 368; Czartoria Widżgi 1578 ŹDz XVI 368; Zierh 143; Hal I 20; WUN I 274. Czartoria n. top. ‘miejsce poryte przez krety’; zob. Brüc 73, 266. 14

K. Zierhoffer (1957: 143) okresla Czartorię jako nazwę kulturową oznaczającą ‘miejsce poryte przez czarty’. I. Halicka (1978: 20) traktuje Czartorię jako nazwę topograficzną. Znając z własnej eksploracji topograficzne cechy obiektu skłonna jestem przyznać rację Halickiej. Jest to miejsce pocięte dołami, wąwozami.

Czartosy, zob. Czartoszewice

Czartoszewice, dziś Czartosy wś szlach., gm. i pow. Zambrów; SG I 774; 1827 Tab I 83; Czarthoschewo 1471 MZH nr 366; Czartose Łentownicza 1578 ŹDz XVI 377; Zierh 143-144; Hal I 41; WUN I 274. Czartoszewice n. patr. od n. os. Czartosz lub Czart; por. Czart 1394 TP. Czartosy n. rod.

Czcibory, dziś Cibory (Chrzczony, Gałeckie, Kołaki, Marki, Witki) wś szlach., gm. Zawady, pow. Białystok: SG I 672; 1827 Tab I 74; nob. Colak de Czczybory 1468 MZH nr 299; Czcibori 1578 ŹDz XVI 378, 379; Zierh 144-145; Górn. 136; Hal I 37; WUN I 247. Czcibory n. rod. od n. os. Czcibor SSNO I 430; NAp 45 Czści-bor : ps. *čьstiti ‘okazywać cześć, poważanie, szacunek’ Spsł II 315, 316; por. TNaj 24. W zmianie nazwy zachodzi upodobnienie i uproszczenie grupy spółgłoskowej: Czcibory ≥ Ćcibory ≥ Cibory.

Czyrwino, dziś Czerwin os. szlach. gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG I 836; Czirwyno 1425 MkM I nr 184; de Czirwino 1446 MZH nr 47, 48; Czerwino 1578 ŹDz XVI 403; Zierh 148; WUN I 282. Czerwin n. dzierż. od n. os. Czyrwin SSNO I 441; NAp 43 Czerw : czerw ‘robak’ Spsł II 269.

Czochanie-Góra, zob. Czorań

Czochań, dziś Czochanie-Góra (1423) wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: „Dawna okolica szlachecka” SG I 867; 1827 Tab I 86; Kap nr 78; 1876 Glog 11; Czochanie 1425 MkM I nr 260; Paulus Czochanysky 1462 MZH nr 204; Czochanie 1578 ŹDz XVI 379; Zierh 147; Hal I 42. Czochanie n. dzierż. od im. imiesłowowego Czoch/Czochna SSNO I 428; NAp 44 Czoch : czochać ‘trzeć, ocierać’ SGP; por. ps. *čochati ‘drapać, czochrać’ Spsł II 121. Góra n. top.

Czwaliny, dziś Cwaliny (1440), C. Duże, C. Małe wsie szlach., gm. Mały Płock, pow. Kolno: SG I 716; 1827 Tab I 78; „Dom Cwalinów herbu Cwalina albo Pnieynia. Dobra Cwaliny albo Czwaliny, Czwaliny Wielkie, Czwaliny Małe, Czwaliny Mściwnie w ziemi łomżyńskiej, w powiecie kolneńskim, parafii płockiej małej leżą” Kap nr 71; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 10; de Czwaliny 1480 MZH nr 556; Czwalini 1578 15

ŹDz XVI 373; Zierh 147; Hal I 38-39; WUN I 261. Czwaliny a. Cwaliny n. rod. od n. os. Czwalina a. Cwalina będącej też nazwą herbu.

Czyprkowo, Cyprkowo, dziś Cyprki wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG I 724; 1827 Tab I 79; Kap nr 82; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162; Czyprky 1497 CBK 4 nr 108; de Czyprky 1474 MZH nr 449; Czibrki 1577 ŹDz XVI 365; Wolff I 105; Zierh 141; Górn 159; Hal I 39; WUN I 263. Cyprki n. rod. od im. Cyprek (≤ Cyprian) SSNO I 391; NCh 27 Cypryjan; por. Stanislaus Ciprek de Ciprki 1531 MZM nr 1016.

Czyrwonki, dziś Czerwonki wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG I 844; 1827 Tab I 86; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; Andreas de Czyrwonky 1497 CBK 4 nr 107; de Czyrwonky 1471 MZH nr 359; Czerwonki 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 148; Hal I 42; WUN I 284. Czerwonki n. rod. od n. os. Czerwonka, Czyrwonka SSNO I 443; NAp 43 Czerw : czerw Sstp, por. ps. *čьrvъ ‘robak’ Spsł II 269; por. Slavek Cyrwonka 1487 MZH nr 671.

Czyżew, zob. Czyżewicze, Czyżewo

Czyżewicze, Czyżewo, dziś Czyżew-Chrapki wś szlach., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: SG I 888; 1827 Tab 88; „дер. мел. шлях.” Труды VI 94; Czyżewicze 1577 ŹDz XVII 174; WUN I 290. Czyżew n. dzierż. od n. os. Czyż SSNO I 444; NAp 47 Czyż : czyż Sstp, por. ps. *čižь ‘czyżyk’ Spsł II 218. Drugi człon nazwy zestawionej: Chrapki n. rod. od n. os. Chrapek ≤ Chrap : chrap ‘gniew’ S XVI.

Ćwikły, dziś Ćwikły-Krajewo, Ćwikły Rupie okolica szlachecka w gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: „W obrębie jej leżą wsie: Dąb, Krajewo, Rupie” SG I 717; 1827 Tab I 78; Kap 79; 1876 Glog 11; Czwikli Dambrowa 1578 ŹDz XVI 377; „Ćwikły – część wsi Krajewo” Zierh 150; Hal I 42-43; WUN I 292. Ćwikły n. rod. od n. os. Ćwikła.

D Damiany wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG I 705; 1827 Tab I 93; „дер. мел. шлях.” Труды VI 126. Nie podają tej nazwy wsi MZH ani Zierhoffer; g. Damiańskich B Herb 107; WUN I 295. Damiany n. rod. od im. *Dam (≤ Damian).

Damięta (-Mierzejewo), dziś Damięty wś szlach., gm. Goworowo, pow. Ostrołęka: SG I 898; 1827 Tab I 93; „дер. мел. шлях.” Труды VI 126; de Damanti MkM I nr 58; de Damyathy 1501 MZH nr 811; Damięti 1578 ŹDz XVI 385; Zierh 151; 16 g. Damięckich B Herb 107; WUN I 295. Damięty n. patr. od im. Dam (≤ Damian); por. TP 8-9. Danowo wś szlach., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG I 904; 1827 Tab I 94; Kap nr 96; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 172; Danowo CBK 4 nr 126; de Danowo 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 151; Hal I 43; WUN I 297. Danowo n. dzierż. od n. os. Dan SSNO I 455; NCh 28 Daniel; por. hebr. dãni’ẽl ‘Bóg jest sędzią’; por. TP 39.

Danowo Stare, D. Nowe, dziś Danowo wś szlach., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG I 904; Danowo 1827 Tab I 94; Kap nr 96; Danowo Nowe „дер. мел. шлях.” Труды VI 160; Danowo 1426 MkM I nr 238; Danowo 1580 ŹDz XVII 1, 115; Zierh 151; Hal I 43; WUN I 296. Danowo n. dzierż. od im. Dan (≤ Bogdan) h. Krzywda.

Danówek wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG I 904; Danówko 1827 Tab I 94; Дановка „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162. Nie podają nazwy tej wsi MZH ani K. Zierhoffer i I. Halicka. WUN I 297. Danówek n. zdr. od n. m. Danowo.

Dąbek wś szlach. nad rz. Orz, gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG I 916; 1827 Tab I 88; Kap nr 94; g. Dąbkowskich h. Lubicz 1876 Glog 11; de Dambek 1423 MkM I nr 36; de Danbek 1423 MkM I nr 38; de Dampki 1464 MZH nr 243; Dambek Milan 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 152; B Herb 107; WUN I 299. Dąbek n. top. od ap. Dąbek ‘młody dąb’ SJPD II 36 lub n. rzecz. Dąbek.

Dąbek wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG I 916; 1827 Tab I 88; g. Dąbkowskich 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 122; Dambek prope a Lampza 1427 MkM I nr 528; Dąbek 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 152; WUN I 299. Dąbek n. top. od n. drzewa lub n. rzecz. Dąbek.

Dąbki-Łętownica wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG I 919; 1827 Tab I 89; „дер. мел. шлях.” Труды VI 24; Dambky 1429 MkM II nr 110; Dąbki 1578 ŹDz XVI 377; Zierh 152; WUN I 300. I. Halicka nie podaje takiej nazwy wsi. Dąbki n. top. od n. rzecz. Dąbek. Łętownica to także nazwa rzeczki lub n. rod. od n. os. Dąbek SSNO I 462; NAp 50 Dąbek : dąbek ‘młody dąb’. K. Zierhoffer (1957: 152) nazwy Dąbek, Dąbki klasyfikuje jako topograficzne. Ze względu na istnienie staropolskiej nazwy osobowej Dąbek można by te nazwy miejscowe zaliczyć do nazw tworzonych od antroponimów, a więc n. dzierż. lub rod.

Dąbrowa (-Dołęgi, -Gogole, -Kaski, -Łazy, -Moczydły, -Tworki, -Wilki, -Zabłotne) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: „okolica szlachecka” SG I 923; 1827 Tab I 90; D. Dołęgi, D. Gogole, D. Tworki, D. Wilki „дер. мел. 17

шлях.”, D. Kaski, D. Łazy, D. Moczydły, D. Zabłotne „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 62; Dąbrowa… 1580 ŹDz XVII-1, 54; Górn 42; Hal II 21-22; WUN I 305-307. Dąbrowa n. dzierż. przeniesiona od n. os. i herb. Dąborwa SSNO I 463; NAp 51 Dąbr- NHer 12 Dąbrowa; Dąbr-osza : dąbr SW, por. ps. *dąbrъ ‘las dębowy’ Spsł IV 184. Człony nazw zestawionych: Dołegi, Gogole, Kaski, Moczydły, Tworki, Wilki n. rod. od n. os.: Dołęga NZH nr 362, Gogoł od ap. gogol ‘gatunek dzikiej kaczki’; Kaski SSNO II 543, NOdm 73, Moczydło od czas. moczyć, Tworek (≤ Tworzy-mir, Tworzy-sław); Wilk przydomek jednej z gałęzi Dąbrowskich: Marcin Wilk Dąbrowski 1580 ŹDz XVII-1, 54. D. Łazy n. top. od ap. łaz ‘trzebież w lesie przez wypalenie czy wykopanie’ Brüc 308; Zabłotne n. rod. od n. os. Zabłotny : zabłotni ‘dozorujący stawów’ SW. Dąbrowa (-Charubiny, -Kity, -Michałki, -Nowa Wieś, -Szatanki, -Wielka) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: „okolica szlachecka” SG I 923; 1827 Tab I 90; D. Charubiny i D. Szatanki „дер. мел. шлях.”, D. Kity, D. Michałki, D. Nowa Wieś, D. Wielka „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 62; Dąbrowa (-Charubiny, -Kity, -Michałki, -Nowa Wieś, -Szatanki, -Wielka) 1580 ŹDz XVII-1, 54; Hal II 21-22; WUN I 307. Dąbrowa n. dzierż. przeniesiona od n. os. i herb. Dąbrowa SSNO I 463; NHer 12 Dąbrowa. Człony nazw zestawionych Charubiny, Kity, Michałki, Szatanki n. rod. od n. os.: Charubin NCh 26, Kita NAp 108, Michałek (≤ Michał), Szatanek (≤ Szatan) SSNO V 278, VII 249; Nowa Wieś n. kult., Wielka – człon przymiotnikowy określa wielkość wsi.

Dąbrowa-Dzięciel wś szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: SG I 923; 1827 Tab I 50; „дер. мел. шлях.” Труды VI 62; Dąbrowa 1580 ŹDz XVII-1, 54; Hal II 21-22; WUN I 305. Dąbrowa n. dzierż. przeniesiona od n. os. i herb. Dąbrowa SSNO I 463; NAp 51 Dąbr-; NHer 12 Dąbrowa; Dąbr-osza : dąbr SW, por. ps. *dąbrъ ‘las dębowy’ Spsł IV 184. Człon drugi nazwy zestawionej: Dzięciel n. dzierż. od n. os. Dzięciel SSNO I 564; NAp 64 Dzięcioł : dzięcioł Sstp. K. Zierhoffer (1957: 152) nazwę Dąbrowa zalicza do nazw dwuznacznych; n. top. dąbrowa to ‘las dębowy’, ale też jest to n. odosobowa i herbowa.

Dąbrówka Kościelna wś szlach.-włośc., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: SG I 935; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 62; Dąbrówka 1580 ŹDz XVII- 1, 95; Hal II 22-23; WUN I 312. Dąbrówka n. dzierż. od n. os. Dąbrow SSNO VI 390; NAp 51 Dąbr : dąbr SW, por. ps. *dąbrъ ‘las dębowy’ Spsł IV 184. Drugi człon przymiotnikowy Kościelna określa właściciela wsi. 18

Dębniki wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG II 20; 1827 Tab I 96; Kap nr 97; Труды VI 26; de Dambnyky 1426 MkM I nr 482; Mathias Dabnyczky 1462 MZH nr 204; de Dambnyky 1470 MZH nr 330; Zierh 153; Hal II 23; WUN I 322. Dębniki n. top. od ap. dębnik ‘gaj dębowy’.

Dębowo wś szlach. i włośc., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG II 28; 1827 Tab I 96; „дер. мел. шлях.” Труды VI 40; WUN I 325. Nie podają nazwy tej wsi ŹDz XVI i MZH. Nie wymienia jej też K. Zierhoffer w swojej monografii nazw miejscowych na północnym Mazowszu ani I. Halicka opisując toponimię środkowej i zachodniej Białostocczyzny (autorka wymienia tę nazwę w pow. Bielsk Podlaski). Wieś istnieje do dziś, co potwierdza wykaz urzędowych nazw miejscowości (Wykaz, 1980: I 325), a szlachectwo jej mieszkańców poświadcza statystyka rosyjskiego zaborcy (Trudy, 1891: VI 40). Dębowo n. top. od ap. dąb, dębowy. Nazwę Dębowo można by też określić jako dzierżawczą biorąc pod uwagę, że istnieje n. os. Dąb; por. Mikolay Damb 1408 TS.

Długibór, Długobór (1471), dziś Długobórz wś szlach. i włośc., gm. i pow. Zambrów: SG II 38; 1827 Tab I 99; Kap nr 98; 1876 Glog 11; Труды VI 24; de Dlugobor 1471 MZH nr 366; Długoborz 1578 ŹDz XVI 377; Zierh 154; Hal II 23; WUN I 325. Długobórz n. top. od ap. długi bór ‘bór ciągnący się daleko, rozległy’.

Długobórz, zob. Długibór, Długobór

Dłużniewo (1421) wś szlach., gm. i pow. Łomża: „Jest to gniazdo Dłużniewskich, wspomniane w aktach w 1421 roku” SG II 42; 1827 Tab I 100; Kap nr 100; 1876 Glog 11; de Dlusznyewo 1463 MZH nr 221; Dluzniewo 1578 ŹDz XVI 368; Zierh 154; Hal I 44. Dłużniewo n. dzierż. od n. os. Dłużen/Dłużek (por. czes. dlużen ‘winien’, rus. ja dołżeń ‘winien, muszę’ Brück 90). Dłużek SSNO I 476; NAp Długo-mił : długi.

Dmochy (-Glinki, -Mrozy, -Wochy) wsie szlach., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: SG II 43; 1827 Tab I 100, 101; „дер. мел. шлях.” Труды VI 92; Dmochi 1580 ŹDz XVII 19; WUN I 331. Dmochy n. rod. od n. os. Dmoch; por. Matis Dmoch 1577 ŹDz XVII 168. Drugie człony nazw zestawionych: Glinki, Mrozy n. rod. od n. os. Glinka (≤ Glina) od ap. glina, Mroz od ap. mróz, Woch (≤ Wojciech).

Dobki (Nowe, Stare) wsie szlach. nad rz. Orz, gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG II 62; 1827 Tab I; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 120. Nazwy Dobki nie wymienia Herbarz Kapicy ani Mazowieckie zapiski herbowe. K. Zierhoffer nie podaje takiej nazwy wsi. „Gniazdem rodowym Dobkowskich są Dobki Stare i Nowe w parafii 19 czerwińskiej” B Herb 113. Dobki n. rod. od n. os. Dobek. Człony nazwy Stare, Nowe ukazują stosunek chronologiczny między wsią macierzystą i nową.

Dobrochowice, dziś Dobrochy wś szlach, gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG II 70; 1827 Tab I 102; Czochanie Dobrockie 1578 ŹDz XVI 379; Zierh 156; Hal I 45; WUN I 339; Dobrochowycze 1462 MZH nr 200; Dobrochowice n. patr. od im. Dobroch (≤ Dobrociech, Dobrogost). Dobrochy n. rod. od n. os. Dobroch SSNO I 486; NAp 53 Dobro- : ps. *dobrъ Spsł III 310.

Dobrochy, zob. Dobrochowice

Dobrołęka wś szlach. nad rz. Narwią, gm. Olszewo-Borki, pow. Ostrołęka: SG II 72; 1827 Tab I 102; „дер. мел. шлях.” Труды VI 118; Dobrolanka 1427 MkM I 446; Dobraląka 1493 MZH nr 730; Dobrolęka 1582 ŹDz XVI 390; Zierh 156; WUN I 339. Dobrołęka n. top. od zestawienia dobra łąka.

Drągi (XVI w.) wś szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: SG II 142; Drągi 1545 Kap nr 119; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; Drągi 1580 ŹDz XVII 106; Górn 32; WUN I 362. Drągi n. rod. od n. os. Drąg SSNO I 518; NAp 56 Drąg : drąg.

Drężewo (1415) wś szlach., gm. Olszewo-Borki, pow. Ostrołęka: SG II 148; 1827 Tab I 106; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 118; Drenzewo 1426 MkM I nr 388; de Dranschewo 1496 MZH nr 756; Drenżewo 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 159; WUN I 364. Drężewo n. dzierż. od n. os. Dręż ≤ Drąg SSNO I 518; NAp 56 Drąg : drąg ‘długa żerdź’.

Drożęcino, dziś Drożęcin-Lubiejewo, D. Stary (1411) wś szlach., gm. Piątnica, pow. Łomża: SG II 164; 1827 Tab I 107; „Dom Drożęckich h. Trzaska) Kap nr 106; 1876 Glog 11; Ratiborius Drozanczki 1426 MkM I nr 261; Droszanczyno 1479 MZH nr 554; Drozenczino 1577 ŹDz XVI 337; Zierh 161; Hal I 48. Drożęcin n. dzierż. od n. os. Drożęta (≤ Drogomysł, Drogosław). Lubiejewo n. dzierż. od n. herbu Lubiewo.

Duchny (Stare, Młode) wś szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG II 206; 1827 Tab I 109; Kap (1441) 91; 1876 Glog 11; de Duchny 1471 MZH nr 352; Duchni Antiqua, Duchni Młode 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 162; Górn 115, 121; Hal I 50; WUN I 372. Duchny n. rod. od n. os. Duchna (h. Ślepowron) SSNO I 534; NAp 59 Duch : duch; por. duchna ‘pierzyna i czepiec nocny, puchowy’ Brück 102. 20

Duchny-Wieluny (1441), gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG I 206; 1441 Kap nr 109; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 26; de Duchni 1524 MZH nr 991; Duchni Wieluń 1578 ŹDz XVI 379; Zierh 162; Hal I 50; WUN I 372. Duchny n. rod. od n. os. Duchna SSNO I 534, 535; NAp 59 Duch : duch ‘zjawa, mara’ Spsł V 84-86.

Dusze, zob. Chrzanowo-Dusze

Dworaki (1435) (-Pikaty (1568), -Staśki (1562)) wsie szlach, i szlach.-włośc., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Dworaki Pikaty, Dworaki Staśki 1795 AK 98; SG II 234; 1827 Tab I 110; „Dobra Dworaki w ziemi bielskiéj leżą i są te: Dworaki Pikaty, Dworaki Staśki i Dworaki Orawka” Kap, s. 95; Dworaki Pikaty, Dworaki Staśkowięta 1562 Kap nr 114; 1873 Glog 37; D. Pikaty „дер. мел. шлях. и крест.”, D. Staśki „дер. мел. шлях.” Труды VI 56; Dworaki Staśki, Staśkowięta 1580 ŹDz XVII-3, 106, 152; Górn 11, 58; WUN I 378. Dworaki n. rod. od n. os. Dworak SSNO I 542; NAp 61 Dworak : dworak ‘pozostający w służbie dworskiej’ Sstp. Drugie człony nazwy zestawionej: Pikaty n. rod. od n. os. Pikat ≤ Pik SSNO IV 251, Staśki n. rod. od n. os. Staszk (≤ Stanisław).

Dzierzgi, zob. Dzirgi

Dzierzbia, zob. Dzirzbia

Dzięgielewo, dziś Dzięgiele (1416) wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG II 293; 1827 Tab I 113; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; de Dangilewo 1431 MZH nr 4; Dziengielie 1578 ŹDz XVI 375; Zierh 166; Hal I 52; WUN I 402. Dzięgielewo n. dzierż.; Dzięgiele n. rod. od n. os. Dzięgil // Dzięgiel SSNO I 565; NAp 64 Dzięgil : dzięgil; por. ap. dzięgiel, w XV w. także dzięgil ‘roślina o właściwościach leczniczych’ SJPD II 602.

Dzirgi, dziś Dzierzgi wś szlach., gm. Nowogród, pow. Łomża: SG II 280; 1827 Tab I 114; 1876 Glog 12; Dzierzgi 1578 ŹDz XVI 369; de Dzierzghi 1448 MZH nr 53; Zierh 166; Górn 121; Hal I 51; WUN I 398. Dzierzgi n. rod. od n. os. Dzierzg / Dziergosz SSNO I 566; NAp 65 Dzierży-kraj : ps. *dьržati ‘trzymać’; por. dzierżyć Sstp; może też dzierzgać ‘obrywać, rwać’; zadzierg ‘supełek’ Brück 110.

Dzirzbia, dziś Dzierzbia wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: „Okolica szlachecka nad rz. Dzierzbią. Na tym terenie powstało kilka wsi, które jednak utraciły już pierwotne wspólne nazwiska jak Dzierzbia-Rogale, dziś znane tylko pod nazwą Rogale” SG II 279; 1827 Tab I 114; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; de Dyrzbya 1476 MZH nr 21

480; Dzierzbia 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 166; Hal II 26; WUN I 398. Dzierzbia n. top. od n. rzeki Dzierzbia.

Dzbynino, dziś Dzbenin (-Podkowa, -Pacha) wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG II 259; 1827 Tab I 112; „дер. мел. шлях.” Труды VI 122; Szbynino 1432 MkM II nr 338; Dzbinino Pysna Pacha 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 394; WUN I 386. Dzbynino, dziś Dzbenin n. dzierż. od im. Zbyn (≤ Zbigniew); Zbyszko / Zbyszek SSNO VI 296; NAp 365 Zby-gniew : zbyć ‘uwolnić się od czegoś’ Sstp.

Dzwonek wś szlach. i włośc., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG II 311; 1827 Tab I 116; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 126. Nie podają tej nazwy wsi MZH ani Zierhoffer. B Herb 146; WUN I 404. Dzonek n. niej.

F Faszcze (1545) wś szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: SG II 374; 1827 Tab I 118; „Dobra Faszcze [h. Prus] w ziemi bielskiéj, parafii sokołowskiej leżą” Kap, s. 98; de Faszcze 1503- 1562 Kap nr 121; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; Górn 32; Hal I 53; WUN I 412. Faszcze n. rod. od n. os. Fast SSNO I 357; NAp Chwast : chwast; por. Szczepan Phasscza 1580 ŹDz XVII 107.

Faszcze (1503) wś szlach., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: SG II 374; 1827 Tab I 118; Martinus Faszcza de Faszcze 1590 Kap nr 121; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; 1580 ŹDz XVII-3, s. 211; Górn 32; Hal I 53; WUN I 412. Faszcze n. rod. od n. os. Faszcza SSNO I 357; por. Mathias Faszcza 1599 Kap nr 121.

Filipki Małe, F. Duże wsie szlach., gm. i pow. Kolno: SG II 388; 1827 Tab I 118; „Dom Filipkowskich, z Kapicami Milewskimi złączony” Kap nr 126; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; Philipki 1578 ŹDz XVI 376; Zierh 167; Hal I 54; WUN I 415. Filipki n. rod. od im. Filipek (≤ Filip) SSNO II 42, 43; NCh 40 Filip. Drugie człony nazw zestawionych Duże, Małe wyrażone przym. duży, mały określają wielkość wsi.

Filochy wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG II 390; „дер. мел. шлях.” Труды VI 120; „Gniazdem rodu Filochowskich h. Ślepowron są Filochy w parafii Piski” B Herb 115. Nie podają tej nazwy MZH ani Zierhoffer. Filochy n. rod. od n. os. Filoch.

Flesze Różańskie wś szlach., gm. i pow. Grajewo: SG II 393; Flesze 1827 Tab 119; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162; de Flesche 1522 MZH nr 968; Flesze Rozinsko 1577 ŹDz XVI 366; Zierh 167; Hal I 54; WUN I 417. – N. zestawiona; człon pierwszy Flesze 22 n. rod. od n. os. Flesz SSNO II 47; NG 52 Flasche : flasche ‘cynowa lub drewniana butelka’; por. Mathie Fles de Rosynsko 1518 MZH nr 953; człon drugi Różańskie n. top. od n. m. Różan nad Narwią.

Franki (1545) (-Dąbrowa, -Piaski) wsie szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: Franki Dąbrowa, Franki Piaski 1795 AK 98; SG II 402; 1827 Tab I 119; Franki (Chrościele, Piaski) 1545, 1548 Kap nr 122; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях.” Труды VI 54; Franki (Dąbrowsczy, Piaski) 1580 ŹDz XVII-1, 103-104, 152; Górn 31, 44, 47; Hal I 54; WUN I 25. Franki n. rod. od n. os. Franek (≤ Franciszek) SSNO II 56; NCh 42. Por. Wojciech Franek 1580 ŹDz XVII-1, 152. Człony nazw zestawionych: Dąbrowa n. top. od ap. dąbrowa ‘miejsce, gdzie rosną dęby; las dębowy’; Piaski n. top. charakteryzująca teren.

G Gackie, zob. Gać-Brzozowo

Gać (1438) wś szlach. i włośc., gm. i pow. Łomża: SG II 433; 1827 Tab I 120; 1876 Glog 12; Труды VI 32; Gacz 1423 MkM I nr 42; Marcum de Gacz 1465 MZH nr 253; Gacz Sokolialąka 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 167; Hal II 26; WUN I 429. Gać n. top. ponowiona, od n. rzecz. Gać.

Gać-Brzozowo, dziś Gackie wś szlach., gm. i pow. Grajewo: SG II 434; 1827 Tab I 120; „дер. мел. шлях.” Труды VI 164; Gać Brzozowo 1577 ŹDz XVI 365; Hal II 88. K. Zierhoffer nie wymienia takiej nazwy. WUN I 429. Gać n. top. przeniesiona od n. rzeczki Gać. Dzisiejsza forma Gackie jest zapewne n. rod. od n. os. Gacki utworzonej od n. rzeczki. I. Halicka uważa, że jest to nazwa kulturowa: gać ‘faszyna, związane pęki chrustu, gałęzi; grobla z faszyny’. Por. czasownik gacić ‘mościć drogę; zabezpieczać budynki od zimna słomą, trzciną, igliwiem’ SJPD II 1012.

Gierwaty wś szlach., gm. Goworowo, pow. Ostrołęka: SG II 565; 1827 Tab I 128; „дер. мел. шлях.” Труды VI 124. Zierhoffer podaje taką nazwę wsi tylko w pow. Maków, nie wymieniają jej również MZH. Górn 160; WUN I 455. Gierwaty n. rod. od im. Gierwat, które jest spolszczonym niem. im. Gerwart SSNO II 116; NG 67 Ger : gẽr ’włócznia z ostrym żelaznym grotem’ Kauf 132, 282; Wart :wart ‘stróż, strażnik’ Kauf 388.

Glinki wś szlach., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG I 587; Tab I 128; Kap nr 161; „g. Glinków” 1876 Glog 12; Nicolaus de Glynky CBK 4 nr 127; de Glinky 1465 MZH nr 249; 1471 MZH nr 370; Glinki 1577 ŹDz XVI 362; Zierh 175; Hal I 57; WUN I 461. Glinki 23 n. rod. od n. os. Glinka SSNO II 124; NAp 75 Glina : glina; por. nob. Joanna Glinka de Glinky 1478 MZH nr 533.

Głeboczec, Głęboć, dziś Głębocz Wielki wś szlach., gm. Szumowo, pow. Zambrów: SG II 596; 1827 Tab I 188; „дер. мел. шлях.” Труды VI 38; Glamboczecz 1428 MkM I nr 718; Glemboczecz 1578 ŹDz XVI 371; Zierh 176. I. Halicka (Halicka 1978) nie podaje nazwy tej miejscowości. UN Pol I 464. Głębocz n. top. od ap. głębocz ‘miejsce położone w kotlinie’.

Głębocz Wielki, zob. Głęboczec, Głęboć

Głodowo-Dąb (1457) wś szlach. gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: „Jest to stare gniazdo Głodowskich, wspomniane w dokumentach w 1457 roku” SG II 603; 1827 Tab I 129; Kap nr 138; 1876 Glog 12; Hal I 57; Zierh nie podaje tej nazwy w pow. Zambrów czy Łomża. Wymienia parę nazw wsi Głodowo w pow. Pułtusk. Głodowo n. dzierż. od n. os. Głód / Głod SSNO II 129; NAp 75 Głod : głód; por. advocatus Visznensis Gloth 1426 MkM I nr 370. Dąb n. top. od n. rzeczki Dąb, nad którą wieś założono.

Gnatowo, zob. Gnaty

Gnaty, dziś Gnatowo wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG II 686; 1827 Tab I 131; „дер. мел. шлях.” Труды VI 6; de Gnathy 1476 MZH nr 477; de Gnathowo 1488 MZH nr 677; Gnatowo 1577 ŹDz XVI 362; Zierh 177; Hal I 58; WUN I 470. Gnatowo n. dzierż. od n. os. Gnat SSNO II 133; NAp 76 Gnat : gnat ‘duża kość’ Sstp; por. Jacobus Gnath 1524 MZH nr 993.

Gocły wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG I 1473; 1827 Tab I 132; d. Gocłowskich h. Rolicz Kap nr 146; de Goczły 1471 MZH nr 372; Goczly 1578 ŹDz XVI 404-405; Zierh 178; B Herb 109; 119-120; WUN I 473. Gocły n. rod. od n. os. Goc(z)el, spolszczone niem. im. Gotzel, Goc(z)el SSNO II 143; NG 75 Got : got.

Godkowo, Gutkowo, dziś Gutki wś szlach. i włośc., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG II 915; Gutki 1827 Tab I 157; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 172; de Gothkowo 1516 MZM nr 938; Godcowo 1524 MZH nr 995; Gothkowo Sokoli 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 178; Górn 160; Hal I 65; WUN I 565. Gutki n. rod. od n. os. Gudek/Gutek (≤ Gudosław, Gudzisław); Gutek SSNO II 238; NG 76 Got : got ‘bóg’; por. Johanne Guthek 1485 TP 45.

Godlewo wś szlach., gm. i pow. Grajewo: SG II 644; Godlewo 1827 Tab I 132; „дер. мел. шлях.” Труды VI 164; Martinus de Godlewo 1497 CBK 4 nr 369; de Godlewo 1523 24

MZH nr 987; Zierh 179; Hal I 58; WUN I 473. Godlewo n. dzierż. od im. Godel (≤ Godzisław); Godel SSNO II 145; NAp 77 Godzi-mir : godzić (się) ‘robić coś w odpowiednim czasie’ SES I 307; por. TIm 58.

Godlewo (-Kolonia, -Piętaki, -Piętaki Kolonia) wsie szlach., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: SG II 644; 1827 Tab I 132; „дер. мел. шлях.” Труды VI 92; 1578 ŹDz XVI 398; 1523 MZH nr 987; Hal I 58; WUN I 473. Godlewo n. dzierż. od n. os. Godel/Godla SSNO II 145; NAp 77 Godzi-mir : ps. *goditi ‘dopasowywać, czynić odpowiednim’ SES I 307. Drugie człony nazw zestawionych: G. Kolonia n. kult., G. Piętaki n. rod. od n. os. Piętka (≤ Pięta).

Golanki wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG II 652; 1827 Tab I 133; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; Golianki 1578 ŹDz XVI 8; Zierh 179. I. Halicka nie wymienia nazwy tej wsi. WUN I 476. Golanki n. rod. od n. os. Golanka SSNO II 150; NAp 78 Goł : goły; por. Petrus Golanka 1424 Zakr I nr 579.

Gołasze (1471) (-Dąb, - Mościckie (1493) wsie szlach., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: SG II 663; 1827 Tab I 134; 1471 Kap nr 147; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях.” Труды VI 48; Gołasie (Moscziska, Dąb) 1580 ŹDz XVII-1, 99-100; Górn 37; Hal I 58; WUN I 480. Gołasze n. rod. od n. os. Gołasz, u Kapicy Gołaś. Drugie człony nazw zestawionych: Dąb n. top. od ap. dąb, Mościckie n. rod. od n. os. Mościcki.

Gołasze (1471) (-Górki, -Puszcza (1493) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. i pow. Wys. Maz.: „Jest to starodawne gniazdo szlacheckie, wspomniane w dokumentach z 1471 i 1493 r.” SG II 663; 1827 Tab I 134; de Puszcza Gołasie 1493, de Gołasie Puszcza 1565 Kap nr 147; Stephanus, Stanislaus, Bartholomaeus Gołasie 1471 Kap nr 147; 1873 Glog 37; G. Górki „дер. мел. шлях. и крест.”, G. Puszcza „дер. мел. шлях.” Труды VI 48; Gołasie (Górki, Pusscza) 1580 ŹDz XVII-1, 99-100; Górn 11; Hal I 58; WUN I 480. Gołasze n. rod. od n. os. Gołas(z) SSNO II 150; NAp 78 Goł: ps. *golь ‘nagi’. Człony nazw zestawionych: Górki n. rod. od n. os. Górka; por. Stanisław Górka 1580 ŹDz XVII-1, s. 99; Puszcza n. top.

Gosie (Duże, Małe) wsie szlach., gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: SG II 739; 1827 Tab I 140; Kap (1462) 119; 1876 Glog 12; de Gossye 1480, 1487 MZH nr 571, 669, 670; Gosie (Leśnicza, Otholie, Sokola Łąka) 1578 ŹDz XVI 380; Zierh 181; Górn 130, 147; Hal I 60; WUN I 488. Gosie n. rod. od n. os. Goś (≤ Gościsław). Gosie h. Ślepowron. 25

Goski, zob. Goszki

Goszki, dziś Goski (Duże, -Pełki) wś szlach., gm. i pow. Zambrów: „Okolica szlachecka pow. Zambrów” SG II 740; 1827 Tab I 140; 1876 Glog 12; de Goszky 1469 MZH nr 316; Tarnowo Goski 1578 ŹDz XVI 381; Zierh 181; Górn 129, 130; Hal I 60; WUN I 488. Goszki n. rod. od im. Goszek (≤ Gościsław) SSNO II 177; NAp Godzi-mir : godzić.

Górki, dziś Górskie (1676) wś szlach., gm. i pow. Kolno: SG II 724; 1827 Tab I 138; Kap nr 139; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; Wikowo Górskie 1578 ŹDz XVI 375; Zierh 185; Górn 152. I. Halicka wymienia taką nazwę tylko w pow. Bielsk Podlaski. WUN I 518. Górskie n. rod. od nazwiska Górski utworzonego od n. m. top. Góra. Górki, dziś Górskie-Ponikły Stok wś szlach. (XV w.), gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG II 724; 1827 Tab I 138; Kap nr 139; 1876 Glog 12; de Pomyklystok 1475 MZH nr 470; Gorki Poniklistok 1578 ŹDz XVI 379; Zierh 184; Hal I 61. Górki n. rod. od n. os. Górka, Górskie n. rod., Ponikły Stok n. top. od n. strumienia.

Grabowo (1430) wś szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG II 783; 1827 Tab I 147; 1876 Glog 12; Труды VI 34; 1575 ŹDz XVI 370; WUN I 532. K. Zierhoffer nie podaje tej wsi w pow. łomżyńskim, podobnie I. Halicka. Grabowo n. dzierż. od n. os. Grab SSNO II 188; NAp 82 Grab : grab albo n. top. od n. drzewa grab. Por. J. Zduńczy-Jaroszowa (1928).

Grabowo-Dobrzicza, dziś Grabowskie (1676) wś szlach. i włośc., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG II 778; 1827 Tab I 148; „Dom Grabowskich herbu Pomian” Kap nr 144; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; Grabowo 1429 MkM II nr 79; de Grabowo Dobrzicza districtus Colnensis 1538 MZH nr 1059; Grabowo 1577, 1578 ŹDz XVI 365, 374; Zierh 185; Hal II 28; WUN I 533. Grabowskie n. rod. od n. os. Grabowski powstałej od n. m. Grabowo. I. Halicka nazwy Grabowo i Grabowskie określa jako topograficzne.

Grabowo wś szlach., gm. Goworowo, pow. Ostrołęka: SG II 783; 1827 Tab I 147; g. Grabowskich 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 124; Grabowo 1429 MkM II nr 79; de Grabowo 1470 MZH nr 342; Grabowo Drenżewo 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 185; WUN I 532. Grabowo n. top. od ap. grab, grabowy lub n. dzierż. od n. os. Grab.

Grabowo (Nowe, Stare) wsie szlach. nad rz. Narwią, obecnie gm. Zawady, pow. Białystok: SG II 783; 1827 Tab I 147; Kap nr 143; „W różnych stronach ziemi łomżyńskiej jest 7 wsi tego nazwiska” 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 36; de Grabowo 1472 26

MZH nr 380; Grabowo 1578 ŹDz XVI 379; Zierh 185-186; Hal II 28; WUN I 532. Grabowo n. top. od ap. grab, grabowy lub n. dzierż. od n. os. Grab.

Grabowo (Nowe, Stare, -Stare Kolonia) wsie szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: SG II 783; 1827 Tab I 146; de Grabowo 1475 Kap nr 143; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Grabowo 1580 ŹDz XVII-1, 51; Hal II 28; WUN I 532. Grabowo n. dzierż. od n. os. Grab SSNO II 188; NAp 82 Grab : grab n. drzewa. Człony nazw zestawionych: Stare, Nowe – drugie człony nazw wskazują na stosunek chronologiczny między wsią macierzystą i nową: Stare Kolonia n. kult.

Grabowskie, zob. Grabowo-Dobrzicza

Grądy (Małe, Wielkie) wsie szlach. nad rzeką Biebrzą, gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG II 802; 1827 Tab I 148; Kap nr 150; „g. Grądzkich znanych w Łomżyńskiem od wieku XV” 1876 Glog 12; Труды VI 2; de Grandi 1465 MZH nr 252; Grandi 1577 ŹDz XVI 356; Zierh 187; Hal II 29; WUN I 543. Grądy n. top. od ap. grąd ‘miejsce suche, wysoko położone wśród łąk błotnistych’.

Grądy (-Michały, Możdżenie), zob. Grądzicze

Grądzicze, dziś Grądy-Michały, G.-Możdżenie wsie szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG II 802; 1827 Tab I 148; Kap nr 151; 1876 Glog 12; de Grandzicze 1488 MZH nr 677; de Grandi 1514 MZH nr 921; de Grądi 1532 MZH nr 1025; Grędi 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 187; Hal I 61; WUN I 544. Grądzicze n. patr.; Grądy n. rod. od n. os. Grąd SSNO II 194; NAp 83 Grąd : grąd ‘miejsce wśród bagien’ Sstp; por. Ioannis Grąd 1578 ŹDz XVI 94.

Grochy-Łętownica wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG II 815; 1827 Tab I 150. I. Kapica wymienia wieś Grochy w ziemi bielskiej, która jest „domem” Grochowskich h. Lubicz; 1876 Glog 12; De Smirdzigrochi 1472 MZH nr 390-391. K. Zierhoffer podaje wieś Śmierdzigrochy tylko w pow. Pułtusk. Grochi Pogorzel 1578 ŹDz XVI 377; Tasz 49. Nazwę tę w pow. Zambrów podają: Górn 136; Hal I 62; WUN I 548. Grochy n. rod. od n. os. odapelatywnej Groch SSNO II 202; NAp 84 Groch : groch.

Grodzkie (1493) (Stare, -Szczepanowięta) wsie szlach.-włośc., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: Grodzkie Stare, Grodzkie Szczepanowięta 1795 AK 98; SG II 845; 1827 Tab I 148; Albertus de Grodzkie 1493 Kap nr 154; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 48; 1589 ŹDz XVII-1, 100, 149; Górn 48; Hal I 63; WUN I 551. Grodzkie n. rod. od n. os. Grodzki; por. Albertus Grodzki 1475 Kap nr 154. Drugie 27 człony nazw zestawionych: G. Stare – przymiot. stary określa nazwę wsi wcześniejszej w stosunku do innych; G. Szczepanowięta n. patr. od n. os. Szczepan.

Gromadzyno, dziś Gromadzyn-Wykno (G. Stary) wsie szlach. i włośc., gm. i pow. Kolno: „Są to gniazda rodu Gromadzkich wspomniane w dokumentach z XVI wieku” SG II 848; 1827 Tab I 152; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 14; Gromadzino 1425 MkM I nr 188; Gromadzyno 1518 MZH nr 949; Gromadzino 1578 ŹDz XVI 373; Zierh 189; Hal I 63; WUN I 552. Gromadzyn n. dzierż. od n. os. Gromadza SSNO II 206; NAp 84 Gromada : gromada; por. nobilis Gromadza 1477 MZH nr 497.

Gronostaje, dziś Gronostaje-Puszcza wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG II 582; 1827 Tab I 152; Kap (1471) 124; 1876 Glog 12; de Gronostaye 1470 MZH nr 328; Gronostaie 1578 ŹDz XVI 378; Zierh (189) wymienia formę Hronostaje jako dawną. Żadne z wymienionych źródeł historycznych formy tej nie potwierdza. Gronostaje n. rod. od n. os. Gronostaj (h. Kulesza) SSNO II 209; NAp Gronostaj : gronostaj ‘nazwa zwierzęcia’ Sstp.

Grzymały wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG II 899; 1827 Tab I 155; Kap (1462) 126; 1876 Glog 12; Grzimala de Belczonczystok 1506 MZH nr 850; Grzyimali Belczączistok 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 190; WNH 74; Górn 124, 127; Hal I 64; WUN I 563. Grzymały n. rod. od im. i n. herbu Grzymała SSNO II 225; NAp 87 Grzymi-sław : grzmieć Sstp.

Grzymały Szczepankowskie wś szlach., gm. i pow. Łomża: SG II 899; 1827 Tab I 155; Kap (1411) 125; 1876 Glog 12; de Grzimali 1468 MZH nr 295; Grzymali 1578 ŹDz XVI 368; Zierh 190; Hal I 64. Grzymały n. rod. od n. im. Grzymała i n. herbu Grzymała.

Grzymki, wś szlach., gm. Przytuły, pow. Łomża: SG II 900; 1827 Tab I 155; de Grzymki 1471 MZH nr 358; Grzymki 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 190-191; Hal I 64; WUN I 563. Grzymki n. rod. od im. Grzymek (≤ Grzymisław) SSNO II 227; NAp 87 Grzymi : grzmieć, NCh 107 Pielgrzym : pielgrzym.

Gumowo Wielkie (1425), dziś Gumki (1481) wś szlach. nad rz. Orz, gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG II 910; 1827 Tab I 156; „Dom Gumowskich h. Ślepowron” Kap nr 158; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 120; de Gumowo… 1425 MkM I nr 23; Nadborius de Gumovo 1464 MZH nr 243; de Gumki 1481 MZH nr 589; Gumki 1578 ŹDz XV 383; Zierh 191; Górn 158; B Herb 111, 112; WUN I. Gumki n. rod. od n. os. Gumek 28

SSNO II 233; NCh 50; Gumbert, NG 85 Gunt : germ gunpo ‘walka’; por. Gumek 1423 MkM I nr 37-38. Gumowo ≤ Gumki zmiana polega na przejściu do nazw rodowych.

Gutki, zob. Godkowo, Gutkowo

Guty Podleśne, G. Stare wsie szlach. i włośc., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG II 918; 1827 Tab I 158; Kap nr 163; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; de Guthi 1453 MZH nr 102; de Guthy 1472 MZH nr 401; Guti (Antiqua, Poddenki, Podliesne) 1578 ŹDz XVI 375; Zierh 193; Hal I 65-66; WUN I 567. Guty n. rod. od n. os. Gut; por. Bartholomeus Guth 1453 MZH nr 102.

I Idźki (Młynowskie, Średnie, -Wykno) wsie szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Idźki (Młynowskie, Średnie, Wykno) 1795 AK 98; SG III 243; 1827 Tab I 178; Idźki 1564 Kap nr 190; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; Idźki (Wykno, Młynowskie) 1580 ŹDz XVII 107-108; Górn 45; Hal I 67; WUN I 594. Idźki n. rod. od n. os. Idziek (≤ Idzi) SSNO II 336; NCh 55 Idzi // Jidzi. Człony nazw zestawionych: Młynowskie n. kult. od ap. młyn; Średnie n. top., Wykno n. kult. od ap. wyknąć ‘uczyć się’ Sstp.

J Jabłonia, dziś Jabłoń (1479) (-Rykacze (1569), -Uszyńskie) wsie szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: Rykacze Jabłoń, Uszyńskie Jabłoń 1795 AK 98; SG III 340; 1827 Tab I 164; de Jabłonia Rykacze 1569 Kap nr 182; „Okolica szlachecka. Wsie mieszczące się w obrębie tej okolicy wspomniane są już w dokumentach z XV i XVI wieku.” 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Jabłonia Rikacze 1580 ŹDz XVII-1, 90; Jabłonia Vssenskie 1580 ŹDz XVII-1, 98; Górn 40, 49; Hal II 30-31; WUN I 605. Jabłoń n. top. przeniesiona od n. rz. Jabłoń. Drugie człony n. zestawionych: Rykacze n. rod. od n. os. J. Rykacz, por. Salomon i Kazimir Rikacz właściciele wsi w 1580 r. ŹDz XVII-1, 98; J. Uszyńskie n. rod. od n. os. Uszyński, a to n. m. Usza.

Jabłonia (1479), dziś Jabłoń (-Dąbrowa, -Dobki (1548), -Janowce, -Kościelna, -Markowięta (1581), -Piotrowce, -Spały, -Śliwowo, -Zambrowizna, -Zarzeckie) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: Dobki Jabłoń, Jankowo Jabłoń, Markowięta Jabłoń, Spały Jabłoń, Zambrowizna Jabłoń, Zarzyckie Jabłoń 1795 AK 98; SG III 340; 1827 Tab I 164; Jabłonia Dobki, Jabłonia Markowięta 1548, 1581 Kap nr 181; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.”, tylko J. Kościelna „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 52; Jabłonia (Dobki, Dąbrowy, Jankowcze, Kościelna, Markowięta, 29

Piotrowce, Zambrowizna) 1580 ŹDz XVII-1, 97-99; Górn 26; Hal II 30-31; WUN I 605. Jabłoń n. top. od n. rz. Jabłoń. Drugie człony n. zestawionych: J. Dąbrowa, J. Śliwowo, J. Zambrowizna to n. dzierż. od n. os. i herb. Dąbrowa, od n. os. Śliwa, od n. os. Ząbr(z), ap. ząbr ‘żubr’ Sstp. Do n. dzierż. należą także drugie człony: J. Janowce i J. Piotrowce od n. Jan, Piotr. Nazwy J. Dobki i J. Spały to n. rod. od n. os. Dobek (≤ Dobiesław) TNaj 98, Spała; n. rod. jest również Zarzeckie od n. os. Zarzec(s)ki od n. m. Zarzecze. Człon J. Markowięta to n. patr. od n. os. Marek.

Jabłonia (1479), dziś Jabłoń (-Kikolskie, -Samsony (1569)) wsie szlach., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: Kikolskie Jabłoń, Samsony Jabłoń 1795 AK 98; SG III 340; 1827 Tab I 164; Jabłonia Samsony 1569 Kap nr 182; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 64; Jabłoń Kikolskie, J. Samsony 1580 ŹDz XVII-1, 99, 149; Górn 46, 48; Hal II 30-31; WUN I 605. Jabłoń n. top. od n. rz. Jabłoń. Człony nazw zestawionych: J. Kikolskie, J. Samsony n. rod. od n. os. Kikolski, por. Tomasz Kikolski 1580 ŹDz XVII-1, 99, 149, Samson, por. Joannes Samson 1569 Kap nr 182.

Jabłonka (Kościelna, -Świerczewo) wsie szlach.-włośc., gm. i pow. Wys. Maz.: Jabłonka Świerczewo 1795 AK 98; SG III 342; 1827 Tab I 165; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 50; Jabłonka 1580 ŹDz XVII-3, 204; Hal II 30; WUN I 603. Jabłonka n. dzierż. przeniesiona od n. os. Jabłonka SSNO II 366; NAp 92 Jabłonka : jabłonka. Drugie człony n. zestawionych: człon przymiotnikowy Kościelna określa pierwotną własność wsi; Świerczewo n. dzierż. od n. os. Świercz : śwircz, świercz ‘świerszcz’ Sstp.

Jabłonowo (-Kąty, -Wypychy) wsie szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Jabłonowo Kąty, J. Niedziałki 1795 AK 98; „Wspomniane już w dokumentach z 1440 r.” SG III 351; 1827 Tab I 165; Jabłonowo Niedziałki, J. Kąty, J. Wypychy XVIII wiek Kap nr 179; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 46; Jabłonowo 1580 ŹDz XVII-2, 166; Hal I 68; WUN I 604. Jabłonowo n. dzierż. od n. os. Jabłonka SSNO II 366; NAp 92 Jabłuszko : jabłuszko. Drugie człony nazw zestawionych: Kąty, Wypychy n. rod. od n. os. Kąt, Wypych.

Jabłoń, zob. Jabłonia

Jakać (1552) (-Borki, Dworna, Młoda) wsie szlach. i włośc., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG III 34; 1827 Tab I 120; 1876 Glog 12; Труды VI 36; Iakacz 1423 MkM I nr 48; Jakacz 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 195; Hal II 68; WUN I 610. Jakać n. top. ponowiona, od 30 n. rzecz. Jakać. Borki n. rod. od n. os. Borek (≤ Borzysław, Borzywoj); por. TNaj; Dworna n. kult. od ap. dwór; Młoda – nowsza wieś w stosunku do wsi J. Stara dziś już nie istniejącej.

Jaki wś szlach., gm. Wąsosz, pow. Grajewo: SG III 375; Jaki Ponikły Stok 1827 Tab I 167; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; Jaky 1497 CBK 4 nr 142; Albertum Jaka 1479 MZH nr 551; Jaki 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 195; Hal I 68; WUN I 610. Jaki n. rod. od n. os. Jaka (≤ Jakub) SSNO II 384; NCh 58 Jakub.

Jamiołki (1545) (-Godzieby, -Kłosy, -Kowale, -Piotrowięta, -Rawki, -Świetliki) wsie szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Jamiołki… 1795 AK 98; „Okolica szlachecka, w obrębie której leżą wsie…” SG III 391; „Dobra Jamiołki w ziemi bielskiéj leżą, których jest kilka wsi” Kap, s. 145; Jamiołki Piotrowięta 1545 Kap nr 185; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58, 60; Jakób Jamiołka, Paweł Jamiołka, Jan Jamiołka 1580 ŹDz XVII- 1, 107; Górn 34, 51; Hal I 69; WUN I 614. Jamiołki n. rod. od n. os. Jamioła SSNO 478; NAp 96 Jemioła : jemioła. Człony nazw zestawionych: J. Godzieby n. rod. od n. os. i n. herb. Godzięba; J. Kłosy, J. Kowale, J. Świetliki n. rod. od n. os. Kłos, Kowal, Świetlik; J. Rawki n. rod. od n. os. i herb. Rawa; J. Piotrowięta n. patr. od n. os. Piotr.

Janczewo wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG III 387; 1827 Tab I 168; Ianczewo 1430 MkM II nr 622; de Janczewo 1489 MZH nr 687; Janczewo 1577 ŹDz XVI 355; Zierh 196; Hal I 70. Janczewo n. dzierż. od n. os. Janczy (≤ Jan) SSNO II 411; NCh 59 Jan. Janikowo, dziś Jankowo-Młodzianowo, J.-Skarbowo wsie szlach., gm. Nowogród, pow. Łomża: SG III 411; 1827 Tab I 170; Janikowo 1426 MkM I nr 234; Kyelcz de Janicowo 1446 MZH nr 48; Jankowo (Magna, Kielcze, Młodzianowo, Dominikowo); Zierh 197; Hal I 70. Janikowo n. dzierż. od im. Janik (≤ Jan) SSNO II 416; NCh 59 Jan. Młodzianowo n. dzierż. od n. os. *Młodzian, Skarbowo n. dzierż. od n. os. Skarb (≤ Skarbimir, Skarbisław). Por. *Skarbisław (por. M. Karaś 1956: 269).

Janki Stare, J. Młode wsie szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG III 406; 1827 Tab I 169; „дер. мел. шлях.” Труды VI 124; de Janki 1488 MZH nr 680; nob. Direslao, Suborio filii Johannis de Mirzeiewo dicta Janki 1492 MZH nr 717; Mierzeiewo Janki 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 197; B Herb 140; WUN I 619. Janki n. rod. od im. Janek (≤ Jan). Jankowo-Młodzianowo, zob. Janikowo 31

Janochy wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG III 412; 1827 Tab I 170; „дер. мел. шлях.” Труды VI 124. Nie wymieniają tej nazwy MZH ani Zierhoffer. WUN I 620. Janochy n. rod. od n. os. Janoch (≤ Jan) SSNO II 422; NCh 60 Jan.

Janowo wś szlach., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG II 433; 1876 Glog 12; Ianowo 1431 MkM II nr 265; Janowo 1471 MZH nr 349; Zierh 197; WUN I 623. Janowo n. dzierż. od im. Jan.

Jarnołtowice n. patr., też Jarnołty, dziś Jarnuty wś szlach., gm. i pow. Łomża: SG III 452; 1827 Tab I 173; Kap (1431) 148; 1876 Glog 12; de Jarnolthi 1438 MZH nr 17; Jarnulti 1578 ŹDz XVI 368; Zierh 198; Hal I 71; WUN I 629. Jarnuty n. rod. od n. os Jarnołt (h. Prus) SSNO I 66, NCh 13 Arnołt.

Jarnołtowice, Jarnołty (1431), dziś Jarnuty wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG III 452; 1827 Tab I 173; d. Jarnutowskich h. Prus Kap nr 188; 1876 Glog 12; de Jernolthi 1492 MZH nr 715; Mierzeievo Jarnulti 1578 ŹDz XVI 383; Wolff I 109; Zierh 198; Górn 156; B Herb 128; WUN I 629. Jarnuty n. rod. od im. germ. Jernolth, Jarnolt tj. Arnold; por. Arnoldus 1428 MkM I nr 739.

Jarnuty, zob. Jarnołtowice, Jarnołty

Jastrząbka (Młoda, Stara) wsie szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG III 499; 1827 Tab I 176; Kap nr 191; Труды VI 36; Iastrambka 1426 MkM I nr 359; Jesthrzampski 1454 MZH nr 103; Jastrząbka 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 199; Hal II 32; WUN I 632. Jastrząbka n. top. od n. rzecz. Jastrząbka, p. dop. rzecz. Ruź, l. dop. Narwi.

Jaźwiny-Koczoty wś szlach., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: SG III 543; 1827 Tab I 177; „дер. мел. шлях.” Труды VI 92; Jazwyny 1578 ŹDz XVI 402; Hal II 32; WUN I 644. Jaźwiny n. dzierż. od n. os. Jaźwiec SSNO II 471; NAp 95 Jaźwiec : jaźwiec ‘borsuk’ Sstp. Drugi człon n. zestawionej: J. Koczoty n. rod. od n. os. Koczot : koczot *gw. ‘ozdoba z płótna’ SGP(k), może: koczot ‘stręczyciel’, por. ps. *kočetъ ‘kogut’ SES II 323.

Jemieliste, dziś Jemielite (Stare, -Wypychy) wś szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG III 562; 1827 Tab I 179; 1876 Glog 12; Mroczek et Petrus Gemyeliste 1463 MZH nr 229; de Jemylithe 1540 MZH nr 1064; Jemielite Antiqua, Wipichi 1578 ŹDz XVI 369; Zierh 200-201. MNT 63. Jemielite n. rod. od n. os. Jemielisty (prawdopodobnie od n. ap. jemioła); K. Zierhoffer uważa, że „gdyby nie okoliczność, że n. os. Jemielisty jest źródłowo poświadczona, wypadałoby raczej uznać omawianą nazwę za nazwę o charakterze topograficznym, urobioną od rzeczownika jemioła”. Górn 121; Hal I 73; WUN 32

I 648. Autorzy MNT podają nazwę Jemielisty Las: Yemylisthi Las, r. 1442 (c. 1457) MK 3, 266 (Łom./Śniadowo i Szczepankowo MNT 63).

Jemielite, zob. Jemieliste

Joski, zob. Józki

Józki, dziś Joski wś szlach.-włośc., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: Józki SG III 605; 1827 Tab I 183; „дер. мел. шлях.” Труды VI 50; Joski 1580 ŹDz XVII-1, 175; WUN I 659. Joski n. rod. od n. os. Josek / Joszek SSNO II 493; NJud 11 Joszek (≤ Józef) SSNO II 493; NJud 11 Józef, NCh 61 Jan.

Jurzec Szalchecki wś szlach. nad rz. Jurą, gm. Stawiski, pow. Kolno: SG III 638; 1827 Tab I 186; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; Iurecz… in terra Wisznensi 1426 MkM I nr 324; Jurzecz 1523 MZH nr 989; Magna Jurzecz 1577 ŹDz XVI 356; Zierh 202; Hal II 34; WUN I 669. Jurzec n. top. od n. rz. Jura p. dop. Narwi.

K Kacprowo wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG III 650; 1827 Tab I 188; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162. Nie rejestrują tej nazwy wsi MZH ani K. Zierhoffer i I. Halicka. Kacprowo n. dzierż. od im. Kacper.

Kaczka wś szlach. i włośc., gm. Goworowo, pow. Ostrołęka: SG III 654; 1827 Tab I 188; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 126. Nie podają tej nazwy w pow. ostrołęckim MZH ani Zierhoffer. WUN II 4. Kaczka n. top. od ap. kaczka.

Kaczyn (-Herbusy, Stary), zob. Kaczyno

Kaczyno, dziś Kaczyn (-Herbusy, Stary) wsie szlach., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: Kaczyn Stary 1795 AK 98; SG III 658; Kaczyno 1462 Kap nr 200; „дер. мел. шлях.” Труды VI 62; Kaczyno 1580 ŹDz XVII-1, 55; Hal I 74; WUN II 6. Kaczyn n. dzierż. od n. os. Kaczor SSNO II 515; NAp 98 Kaczor : kaczor ‘samiec kaczki’ Sstp. Drugie człony n. zestawionych: K. Herbusy n. rod. od n. os. Herbut SSNO II 292; NG 100 Her. Człon przymiotnikowy Stary podkreśla wcześniejsze powstanie wsi.

Kaczyny-Tabolice, dziś Tabolice wś szlach., gm. Rzekuń, pow. Ostrołęka: SG III 658; 1827 Tab I 189; d. Kaczyńskich h. Pomian Kap nr 2; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 122; Kaczino 1426 MkM nr 327; Kaczino Antiqua, Tabolicze, Wipichi 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 203; g. Kaczyńskich B Herb 128-129; WUN II 6. Kaczyno 33 n. dzierż. od im. Kacza (≤ Katěrina); Kaczka SSNO II 514; NAp Kaczka : kaczka ‘gatunek ptaka’ Sstp.

Kaliska, dziś Kaliski wś szlach., gm. Klukowo, pow. Wys. Maz.: SG III 684; de Kaliszka 1497 CBK 4 nr 157; Kaliski 1580 ŹDz XVII-1, 14; Zierh 204; Hal II 35; WUN II 12. Kaliski n. rod. od n. os. Kaliska SSNO II 521; NOdm Kalisko.

Kalinowo-Czosnowo (1545) wś szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: Kalinowo Czosnowo 1795 AK 98; SG III 683; 1827 Tab I 191; „Dobra Kalinowo w ziemi bielskiéj leżą, których jest kilka wsi.” Kap, s. 151; Kalinowo (Czosnowo) 1545 Kap nr 201; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 48; Kalinowo Czosnowo 1580 ŹDz XVII-3, 212; Hal I 74; WUN II 11. Kalinowo n. dzierż. od n. os. Kalina SSNO II 520; NAp 99 Kalina : kalina ‘nazwa owocu i krzewu’ Sstp, por. ps. *kalina SES II 30. Drugi człon nazwy zestawionej: K. Czosnowo n. dzierż. od n. os. Czosnek SSNO I 429; NAp 45 Czosnek : czosnek. Kalinowo-Sulki, dziś Solki (1545) wś szlach., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: Kalinowo Stare, K. Sulki 1795 AK 98; SG III 683; 1827 Tab I 191; Kalinowo Sulki 1545 Kap nr 201; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 48; Kalinowo Sulki 1580 ŹDz XVII-1, 101; Górn 28; Hal I 74; WUN II 11. Kalinowo n. dzierż. od n. os. Kalina SSNO 520; NAp 99 Kalina : kalina. Człon drugi nazwy zestawionej: K. Sulki, dziś Solki n. rod. od n. os. Sułek (≤ Sulirad) TNaj 125.

Kalinówka (XVI) (-Basie, -Bystry, -Wielobory) wsie szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG III 681; 1827 Tab I 190-191; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 26. K. Zierhoffer nie wymienia nazwy tej wsi. I. Halicka podaje taką nazwę tylko w pow. Mońki, określając ją jako n. dzierż. od n. os. Kalina. WUN II 12. Kalinówka n. top. od n. rzecz. Kalinówka lub n. dzierż. od n. os. Kalina. Drugie człony n. zestaw.: Basie n. top. od n. zwierz., zob. basia r. 1697, dziś bazia ‘owieczka’ i bazia ‘kotka’ Brüc 17; Bystry od przym. bystry ‘prędki’, częste w nazwach rzecznych: Bystrzyca, zob. Brüc 54; Wielobory n. top.

Kałęczyn, zob. Kałęczyno

Kałęczyno, dziś Kałęczyn wś szlach. (XVI w.), gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG III 719; 1876 Glog 12; de Kalaczino 1505 MZH nr 843; Kalanczyno 1578 ŹDz XVI 34. Zierh wymienia taką nazwę wsi tylko w pow. Pułtusk. Hal I nie podaje nazwy tej wsi. Kałęczyn n. dzierż. od n. os. Kałąk (por. ap. kabłąk).

Kamionki, zob. Kamianki 34

Kamianka, Kamianki, dziś Kamionki (-Chmielewo) wś szlach. i włośc., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG III 731; 1827 Tab I 192; de Camanky… Camanka 1428 MkM I nr 605; Kamyanky 1430 MkM II nr 327; Zierh 204; Hal II 37; WUN II 28. Kamionki n. top. od rzecz. Kamianka, l. dop. rz. Biebrzy.

Kamień (-Rupie, Stary) wś szlach. i szlach.-włośc., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: Kamień Rupie, K. Starawieś 1795 AK 98; SG III 734; 1827 Tab I 193, Kamień Stary „дер. мел. шлях.”, K. Rupie, „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 62; Kamień 1580 ŹDz XVII-1, 54; Hal II 36; WUN II 23. Kamień n. dzierż. przeniesiona od n. os. Kamień SSNO II 526; NAp 99 Kamień : kamień, NOdm 71 Kamień. Drugie człony n. zestawionych: K. Rupie n. rod. od n. os. Rup SSNO IV 517; NAp 257 Rup : rupie ‘larwy owadów’, NCh 115 Robert; człon przymiotnikowy Stary oznacza wieś chronologicznie starszą.

Kamieńskie, dziś Kamińskie wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG III 776; 1827 Tab I 194; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166. Nie podają tej nazwy MZH ani K. Zierhoffer; Górn 167; Hal I 75; WUN II 24. Kamińskie n. rod. od nazwiska Kamiński od n. m. top. Kamionki.

Kamionowo wś szlach. i włośc., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG III 797; 1827 Tab I 195; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 124; de Camyonowo 1457 MZH nr 148; Camionowo 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 205; g. Kalinowskich B Herb 99; WUN II 28. Kamionowo n. dzierż. od n. os. Kamion, Kamiony SSNO VII 100; NAp 100 Kamień : kamień; por. Sigismundus Camyen 1480 TP 77.

Karwowo wś szlach. i włośc., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG III 892; 1827 Tab I 199; Kap nr 209; Karwowo-Konotopa 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 10; Carwowo 1426 MkM I nr 233; Nicolaus de Conotopa 1471 MZH nr 377; Karwowo Konotopa 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 207; Hal I 7; WUN II 45. Karwowo n. dzierż. od n. os. *Karw; por. Vincencius Carwo 1440 TS. Karw od ap. karw ‘wół stary, ciężki’ Brüc 221. Karwowo-Awissa, dziś Karwowo wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG III 892; 1827 Tab I 199; „Dobra Karwowskich w ziemi wiskiej” Kap nr 209; „g. Karwowskich” 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; Tyburtius de Karwowo 1497 CBK 4 nr 304; Nicolas Jacobi de Carwowo 1471 MZH nr 377; Karwowo Kontopa 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 207; Hal I 76; WUN II 44. Karwowo n. dzierż. od n. os. *Karw (h. Cwalina), Karwacz SSNO II 542; NAp 103 Karw- : karw ‘wół’ S XVI. 35

Karwowo-Czarnylas, dziś Karwowo wś szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG III 892; 1827 Tab I 199; Kap nr 209; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160; Carwowo Kubra 1426 MkM I nr 233; de Carwowo 1476 MZH nr 475; Carwowo 1580 ŹDz XVII 114; Zierh 208; Hal I 76; WUN II 44. Karwowo n. dzierż. od n. os. *Karw, h. Cwalina a. Pnieynia.

Karwowo-Wszebory (1423) wś szlach. i włośc., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG III 892; 1827 Tab I 199; Kap nr 209; 1876 Glog 12; de Carwovo 1476 MZH nr 475; Carwowo (Stryaski, Kubrzane, Korpisze, Zabłocie, Wsebori) 1577 ŹDz XVI 357, 358; Zierh 207-208; Hal I 77. Karwowo n. dzierż. od n. os. *Karw. Wszebory część wsi Karwowo, n. rod. od im. Wszebor TNaj 28, Polki dziś nie istniejąca n. rod. od im. Polik (≤ Polikarp). Por. im. Polich TNaj 49.

Kąty wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG III 944; 1827 Tab I 201; Труды VI 4; Nicolaus de Kanthi 1425 MkM I nr 107; Kanthi 1578 ŹDz XVI 373; Zierh 208; Hal II 37; WUN I 58. Kąty n. top. oznaczająca położenie wsi na uboczu; por. rzecz. kąt ‘miejsce ustronne, oddalone’.

Kiełczewo, dziś Kiełcze (-Konopki, Stare) wsie szlach., gm. i pow. Kolno: „Jest to odwieczne gniazdo Kiełczewskich, wspomniane w dokumentach z XVI w.” SG IV 38; 1827 Tab I 206; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; Kelczewo in Visnensi terra 1427 MkM I nr 691; Kielcze (Konopki, Antiqua) 1578 ŹDz XVI 376; Zierh 210; Hal I 77; WUN II 69. Kiełczewo n. dzierż.; Kiełcze n. rod. od n. os. Kiełcz SSNO II 572; NAp 106 Kieł : kieł ‘ostry ząb’ Sstp; por. Kyelcz de Janicowo 1466 MZH nr 48.

Kierzki (1545) wś szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: Kierzki 1795 AK 98; SG IV 50; Stanislaus et Albertus… de Kierzki 1545 Kap nr 210; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; 1580 ŹDz XVII-1, 105; WUN II 73. Kierzki n. rod. od n. os. Kierzek SSNO II 578; NAp 107 Kierzek : kierzek ‘nieduża roślina’ S XVI; por. „dawniej Kierzek, teraz Kierzkowski h. Jastrzębiec” Kap, s. 170.

Kiliany, dziś Kieljany wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG IV 34; 1827 Tab I 206; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; Kylyany 1497 CBK 4 nr 147; de Keliany 1523 MZH nr 984; Kileliany 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 211; Hal I 77; WUN II 69; Kieljany n. rod. od im. Kilian // Kielian, Kielijan SSNO II 582; NCh 70 Kilijan; por. Kyelian de Kubra MkM I nr 471. 36

Kleczkowo wś szlach. i włośc., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG IV 125; Kleczków 1827 Tab I 210; d. Kleczkowskich h. Trzaska Kap nr 212; g. Kleczkowskich 1876 Glog 12; de Cleczkowo 1427 MkM I 477; de Kleczkowo 1482 MZH nr 603; Klieczkowo 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 212; WUN II 78. Kleczkowo n. dzierż. od n. os. Klecz / Kleczko VII 106; NAp 108 Klecz : kleczyć ‘osadzać plastry z pszczołami’ S XVI; Klecz 1517-1519 Kozier III 629.

Klimaszewnica wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG IV 146; 1827 Tab I 211; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 164; Clymaszewnicza 1426 MkM I nr 226; Clymaszewnicza 1432 MZH nr 6; Klimaszewnicza 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 213; Hal II 38; WUN II 82. Klimaszewnica n. równa n. rzeczki Klimaszewnica, p. dop. Biebrzy.

Kłoski (1440) (-Młynowięta, -Świgonie) wsie szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: Kłoski Młynowięta, Kłoski Świgonie 1795 AK 98; „Wieś szlachecka wspomniana w dokumentach z 1545 r.” (Glog) SG IV 189; 1827 Tab I 214; Kłoski 1440, 1444, 1462 Kap nr 215; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52, 54; Kłoski Młynowięta 1580 ŹDz XVII-1, 104; Górn 12, 58; Hal I 80; WUN II 91. Kłoski n. rod. od n. os. Kłos(z)ko SSNO III 22; NAp 111 Kłos : kłos; NCh 94 Mikołaj (niem. Claus : Nicolaus). Drugie człony nazw zestawionych: K. Młynowięta n. patr. od n. os. Młynek SSNO III 537; NAp 168 Młynek : młynek; K. Świgonie n. rod. od n. os. Świgoń.

Koboski wś szlach., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: SG IV 205; 1827 Tab I 215; Koboski 1556 Kap nr 313; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Koboski Siodmaki 1580 ŹDz XVII 93; Górn 55; WUN II 95. Koboski n. rod. od n. os. Kobuszek (≤ Kobosz) SSNO VII 108; NAp 112 Kob- : kob ‘chlew’ Sstp; NCh 58 Jakub.

Kobylin, zob. Kobylino

Kobylino, dziś Kobylin (1421) wś szlach. gm. Piątnica, pow. Łomża: „gniazdo Kobylińskich h. Pobóg” SG IV 215; Tab I 216; „Stanislaus Pirog de Kobylino” Kap nr 221; 1876 Glog 12; de Cobyle 1471 MZH nr 375; Kobylino 1577 ŹDz XVI 357. Zierh wymienia takie nazwy tylko w pow. Ciechanów i Maków. Hal I 81, 82. Kobylino n. dzierż. od n. os. Kobyła SSNO III 37; NAp 112 Kobyła : kobyła ‘samica konia’ Sstp; por. Dobco dictus Cobila 1404 TS.

Kobylino, dziś Kobylin (1421) (-Borzymy, -Cieszymy, -Kruszewo, -Latki, -Pieniążki, -Pogorzałki) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: Kobylin, Kobylino 1795 AK 98; „Kilka wiosek, zamieszkałych wyłącznie przez 37 cząstkową szlachtę i w pobliżu siebie położonych, nosi jedną ogólną nazwę Kobylino, prócz której każda z tych wsi ma drugą nazwę poszczególną i w potocznej mowie zwykle używaną. […] Kobylino należy do najstarszych na Podlasiu osad.” SG IV 216; Kobylino Pieniążki 1827 Tab I 216; Kobylino 1421 Kap nr 219; 1873 Glog 39; K. Kruszewo, K. Pogorzałki „дер. мел. шлях.”, K. Borzymy, K. Cieszymy, K. Latki, K. Pieniążki „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 54, 46; Kobylino Pienieski 1580 ŹDz XVII-1, 101; Górn 39, 49, 60, 61; Hal I 81-82; WUN II 98. Kobylin n. dzierż. od n. os. Kobyła SSNO III 37; NAp 112 Kobyła : kobyła ‘samica konia’ Sstp, por. ps. *kobyla SES II 305. Drugie człony n. zestawionych: K. Borzymy, K. Cieszymy, K. Latki, K. Pieniążki, K. Pogorzałki n. rod. od n. os. (odpowiednio): Borzym (≤ Borzy-sław, Borzy-mir, Borzy-gniew), Cieszym (≤ Ciecho-sław), Latko (≤ Lato), Pieniążek od ap. pieniążek, Pogorzałek od ap. pogorzały ‘ten, co stracił mienie w wyniku pożaru’ Sstp. Człon K. Kruszewo n. dzierż. od n. os. Krusz NG 144 Kraus.

Koce (-Basie, -Schaby) wsie szlach.-włośc., gm. Ciechanowiec, pow. Wys. Maz.: Koce Basie, Koce Borowe, Koce Piskuły, Koce Chybowo 1795 AK 98; „Okolica szlachecka, gniazdo rodu Koców, którzy wedle tradycji są potomkami Jadźwingów.” SG XV cz. II 97; de Koce 1464, 1531 Kap nr 265; Kocze (Stare, Schabi, Chizowo, Basie, Borowe) 1580 ŹDz XVII-1, 40-42; Górn 12, 61; Hal I 83; WUN II 99. Koce n. rod. od n. os. Koc SSNO III 38; NAp 113 Koc : koc; por. Piotr Kocz 1580 ŹDz XVII 41. Drugie człony nazw zestawionych: K. Basie, K. Schaby n. rod. od n. os. Basza (od ap. basza ‘dygnitarz turecki’ S XVI), Schab : schab.

Kołaki (-Strumienie, -Wietrzychowo), zob. Kołakowo

Kołakowo (1421), dziś Kołaki (-Strumienie, -Wietrzychowo) wsie szlach., gm. Mały Płock, pow. Kolno: „gniazdo Kołakowskich wspomniane w dokumentach w 1421 r.” SG IV 271; 1827 Tab I 219; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 10; de Colaky 1432 MkM II nr 493; de Kolaky 1481 MZH nr 582; Kolaki Wietrzechowo 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 215; Górn 158; Hal I 84; WUN II 136. Kołakowo n. dzierż.; Kołaki n. rod. od n. os. Kołak SSNO III 54; NCh 94 Mikołaj; por. Albertum Colak 1466 MZH nr 275.

Kołakowo, dziś Kołaki wś szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG IV 271; 1827 Tab I 219; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160; Kolaki 1580 ŹDz XVII 114. Zierhoffer podaje taką nazwę wsi tylko w pow. Kolno i Łomża. Górn 158; Hal I 84; WUN II 136. Kołaki n. rod. od n. os. Kołak h. Kościesza; por. Albertum Colak 1466 MZH nr 275. 38

Koniecki (Małe, -Rostroszewo) wsie szlach., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG IV 330; 1827 Tab I 222; „Dom Konieckich h. Odrowąż” Kap nr 240; „дер. мел. шлях.” Труды VI 172; Konyeczky Rostrushewo 1497 CBK 4 nr 160; Konieczki Rostruszewo 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 217; Hal I 85; WUN II 149. – N. zestawione; człon utożsamiający Koniecki n. rod. od n. os. Konieczek a. Koniecek SSNO VII 111; NAp 117 Koniec : koniec; por. Blasius Konieczek 1497 CBK 4 nr 371; człony wyróżniające: Rostroszewo n. niej., Małe od przym. mały, nazwa określająca wielkość wsi.

Konopczyno, dziś Konopki wś szlach., gm. i pow. Grajewo: Konopki „Nazwa wspólna kilkunastu wsiom, mieszcząca się w obrębie dawnej ziemi łomżyńskiej przeważnie, […] osady pozakładane przez licznie rozgałęziony ród Konopków. Tworzą one bądź grupy osad tak zwane okolice szlacheckie, bądź też rozrzucone pojedynczo” SG IV 348; 1827 Tab I 225; „Dobra Konopki w ziemi wiskiej leżą” Kap nr 230; 1876 Glog 12-13; Konopka de Konopky 1426 MkM I nr 310; de Rozinsko Conopczino 1537 MZH nr 1053; Rozinsko Konopczino 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 218; Górn 160; Hal I 85; WUN II 151. Konopki n. rod. od n. os. Konopka (będącej nazwą herbu) SSNO III 69; HHer 23 Konopka : konopka, konopia ‘gatunek rośliny’ Sstp.

Konopki, zob. Konopczyno

Konopki, Konopki-Awissa (1465) wś szlach., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG IV 348; 1827 Tab I 223; „Dobra Konopki w ziemi wiskiej leżą, stąd Konopkowie pochodzą, ale z ziemi łomżyńskiej początek swój mają” Kap nr 230; 1876 Glog 12-13; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; de Conopki a Vischa 1511 MZH nr 897; Konopki a Wissa 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 218; Hal I 86-87; WUN I 151. – N. zestawiona; człon pierwszy Konopki n. rod. od n. os. Konopka, człon drugi Awissa (≤ a Wissa) od n. rz.

Konopki (-Białystok, -Monety) wsie szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG IV 348; 1827 Tab I 225; „Dom Konopków herbu Konopki” Kap nr 229; 1876 Glog 12-13; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; de Conopky 1458 MZH nr 154; Conopki Moneti 1578 ŹDz XVI 375; Zierh 218; Hal I 86; WUN II 151. Konopki n. rod. od n. os. Konopka będącej zarazem nazwą herbu.

Konopki (Chude, Tłuste) wsie szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG IV 348; 1827 Tab I 223; Kap 191; 1876 Glog 12; Konopki Chude, Konopki Tłuste 1577 ŹDz XVI 39

358; de Konopky 1565 MZH nr 249; de Conopki Chude 1533 MZH nr 1031; Zierh 218; Górn 124, 127, 160; Hal I 87; WUN I 56. Konopki n. rod. od n. os. Konopka.

Konopki (-Jabłoń, -Jałbrzykówstok) wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG IV 348; 1827 Tab I 223; Kap (1421) 190; 1876 Glog 12; Conopka de Jałbrzykowstok 1474 MZH nr 437; Konopki-Jałbrzikowstok 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 218; Górn 124, 160; Hal I 86; WUN II 156. Konopki n. rod. od n. os. Konopka będącej zarazem n. herbu. [Konopki] „wsi tego nazwiska z rozmaitymi przydomkami w różnych okolicach ziemi łomżyńskiej jest 10, a wszystkie są gniazdami Konopków z w. XV i XVI.” (Gloger Z., 1986: 12-13). „Ród Konopków (…) zasiedlił co najmniej 21 wsi w jedenastu grupach pod Łomżą, Zambrowem, Kolnem, Radziłowem, Przytułami, Zawadami, Szczuczynem, Jedwabnem. Część wsi Konopków później drogą komasacji zniknęła.” (Wiśniewski J., 162: 15).

Konopki (Młode, Stare) wsie szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG IV 348; 1827 Tab I 223; Kap 192; 1876 Glog 12; Conopki Vertice Lomzicza 1578 ŹDz XVI 369; Zierh 218; Górn 160; Hal I 87; WUN II 156. Konopki n. rod.

Korczaki wś szlach. nad rz. Narwią, gm. Rzekuń, pow. Ostrołęka: SG IV 392; 1827 Tab I 226; g. Korczakowskich h. Korczak 1876 Glog 13; „дер. мел. шлях.” Труды VI 122; de Corczaky 1501 MZH nr 809; Korczaki 1578 ŹDz XVI 385; Zierh 219; WUN II 163. Korczaki n. rod. od n. os. Korczak, będącej również n. herb. Korczak SSNO III 82; NAp Korczak : korczak ‘kubek, kielich, czara’ Sstp; NHer 24 Korczak.

Korytki Leśne, zob. Korytkowo

Korytkowo n. dzierż., dziś Korytki Leśne wś szlach., gm. Miastkowo, pow. Łomża: SG IV 426; 1827 Tab I 227; Kap 195; 1876 Glog 13; Vadium Korythkovo de Corythky 1480 MZH nr 574; Korithki Leśne 1578 ŹDz XVI 368, Zierh 219; MNT 77; Górn 116, 158; Hal I 88; WUN II 167. Korytki n. rod. od n. os. Korytko h. Mora.

Kossaki (w. XV) wś szlach., gm. i pow. Kolno: SG IV 470; 1827 Tab I 228; „Dom Kossakowskich herbu Ślepowron” Kap nr 275; 1876 Glog 13; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; de Cossaky 1459 MZH nr 161; Kossaki 1578 ŹDz XVI 375; Zierh 222; Górn 121; Hal I 92; WUN II 172. Kossaki n. rod. od n. os. Kossak, Kosak SSNO III 93; NAp 121 Kosak : kosak ‘zakrzywiony nóż’ SGP(k), por. ps. *kosakъ < kosa lub kosъ SES II 519-520. Kossaki (Borowe, -Falki, Nadbielne) wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG IV 469; 1827 Tab I 228; 1876 Glog 13; de Cossaki 1462 MZH nr 197; Kossaki 40

(Czieplistok, Nadbielne, Borowe, Falki, Antiqua) 1578 ŹDz XVI 379, 381; Zierh 223; Hal I 89, 90. Kossaki n. rod. od n. os. Kossak.

Kossaki-Ponikłystok, dziś Kossaki wś szlach., gm. Piątnica, pow. Łomża: SG IV 470; 1827 Tab I 228; Kap (1436) 228; 1876 Glog 13; Kossaki Poniklistok 1577 ŹDz XVI 357; Zierh 222; Górn 121; Hal I 89; WUN II 172. Kossaki n. rod. od n. os. Kossak h. Ślepowron.

Kossowka, Koszowka, dziś Kosówka wś szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG IV 468; Kosówka 1827 Tab I 229; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160; Kosowka 1577 ŹDz XVI 178. Nie podają tej nazwy wsi MZH i K. Zierhoffer; Hal I 89; WUN II 172. Kosówka n. dzierż. od n. os. Kos SSNO III 93; NAp 121 Kos : kos ‘nazwa ptaka’ Sstp; por. Johannes de Czubino Kosh 1491 MZH nr 170.

Kostry (-Litwa, -Noski) wsie szlach., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: „okolica szlachecka” SG IV 477; Kostry Noski SG VII 184; Kostry Litwa, K. Podsędkowięta, K. Noski 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Kostry Litwa 1580 ŹDz XVII-1, 90; Górn 61; Hal I 90; WUN II 173. Kostry n. rod. od n. os. Kostro; K. Litwa n. etn., K. Noski n. rod. od n. os. Nosek. „W 1580 r. mieszkał we wsi Kostry Litwa Stanisław Nosek Kostro” ŹDz XVII 90.

Kostry (-Podsędkowięta, -Stare, -Śmiejki) wś schlach. i szlach.-włośc., gm. Klukowo, pow. Wys. Maz.: SG IV 477; 1827 Tab I 230; 1873 Glog 39; Kostry Śmiejki „дер. мел. шлях.”, Kostry Stare i Kostry Podsędkowięta „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 44; Kostry Podsędkowięta 1580 ŹDz XVII-1, 90; Hal I 90; WUN II 173, Stare Kostry WUN II 314. Kostry n. rod. od n. os. Kostro SSNO III 98; NAp 122 Kostra : kostra ‘kostrzewa’ lub ‘stos, sążeń’ SW. Człony nazw zestawionych: K. Podsędkowięta n. patr. od n. os. Podsędek : podsędek ‘urzędnik w sądzie ziemskim’ Sstp; K. Stare – drugi człon nazwy ukazuje stosunek chronologiczny między wsią macierzystą i nową; K. Śmiejki n. rod. od n. os. Śmiejek (≤ Śmiech).

Kotowo-Plac wś szlach. i włośc. (1453), gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG IV 498; 1827 Tab I 232; Kap nr 241; de Kothowo 1478 MZH nr 523; de Cotovo 1532 MZH nr 1027; Cotowo 1577 ŹDz XVI 356; Zierh 224; Hal I 91. Kotowo n. dzierż. od n. os. Kot SSNO III 108; NAp 123 Kot : kot; por. Nicolaus Koth de Lutostan 1470 MZH nr 328. Plac n. top. Kotowo (1441), dziś Koty-Rybno wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG IV 501; 1827 Tab I 232; „Dobra Kotowo w ziemi wiskiej leżą” Kap nr 241; „Koty (r. 1441) g. 41

Kotowskich” 1876 Glog 13; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162; de Cothy 1473 MZM nr 423; Koti 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 224 (tylko w pow. Łomża); Górn 157; Hal I 91 (w innym powiecie); WUN II 182. – N. zestawiona; człon pierwszy Koty n. rod. od n. os. Kot h. Łada; por. Nicolai Koth 1423 MkM I nr 51; człon drugi Rybno n. top. od ap. ryba (К. Рыбне).

Koty, dziś Koty-Lutostań wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG V 491; 1827 Tab I 232; Kap (1441) 204; 1876 Glog 13; Koth de Lutostan 1470 MZH nr 328; Koti 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 224; Górn 121, 137; Hal I 91; WUN II 182. Koty n. rod. od n. os. Koth h. Puchała.

Koty-Rybno, zob Kotowo

Kowalewszczyzna wś szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Kowalewszczyzna 1795 AK 98; SG IV 511; 1827 Tab I 233; „дер. мел. шлях.” Труды VI 46; Kowalewszczyzna 1580 ŹDz XVII-1, 1822; Hal I 92; WUN II 184. Kowalewszczyzna n. dzierż. od n. os. Kowalew (≤ Kowal) SSNO III 114; NAp 124 Kowal : kowal Sstp.

Kownatki wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG IV 520; 1827 Tab I 234; Kap nr 276; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; de Cownatki 1514 MZH nr 928; Sulewo Cownatki 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 225; WUN II 187. Kownatki zdr. od n. Kownaty.

Koziki-Olszyny (w. XVI) wś szlach. nad rz. Skrodą, gm. i pow. Kolno: SG IV 552; 1827 Tab I 236; 1876 Glog 13; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; Kosiki 1577 ŹDz XVI 357. K. Zierhoffer podaje taką nazwę wsi w innych powiatach. Hal I 92; WUN II 191. Koziki n. rod. od n. os. Kozik SSNO III 121; NAp 125 Koza : koza.

Krajewo (Białe, Borowe, -Budziły, -Ćwikły, -Korytki, -Łętowo, Stare) wsie szlach. (1413), gm. i pow. Zambrów: „Okolica szlachecka w dawnej ziemi łomżyńskiej” SG IV 582; 1827 Tab I 238; Kap nr 277; 1876 Glog 13; de Crayewo 1479 MZH nr 542; de Byale Crayewo 1506 MZH nr 850; Craievo Brzozowo 1578 ŹDz XVI 377; „Krajewo, kilka wsi w pow. łomżyńskim, gm. Zambrów” Zierh 227; Hal I 93-94. Krajewo n. dzierż. od n. os. Kraj SSNO VII 117; NAp 126 kraj ‘granica’, krajać ‘ciąć’ Sstp. Człony wyróżniające nazw wsi mają tu różne znaczenie: Białe i Borowe n. top. określające właściwość terenu; Budziły, Ćwikły i Korytki n. rod. wskazujące właściciela wsi lub jej części, utworzone kolejno od im. Budza (≤ Budzisław), od n. os. Ćwikło, Korytko; Łętowo n. dzierż. od n. os. *Łęt (por. gw. łęt ‘łodyga ziemniaczana’). 42

Kramarzewo wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG IV 608; 1827 Tab I 238; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; Mathias Cramarzs… de armis Prussowye 1471 MZH nr 368. Nie podają tej nazwy wsi K. Zierhoffer i I. Halicka. WUN II 200. Kramarzewo n. dzierż. od n. os. Kramarz (h. Prus) SSNO III 132; NAp 126 Kramarz : kramarz ‘kupiec, handlowiec’ Sstp.

Krasowo (-Częstki, -Siódmaki, Wielkie) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: Kraszewo Częstki, K. Siodmaki, K. Wielkie 1795 AK 98; SG IV 646; 1827 Tab I 240; „Dobra Krasowo w ziemi bielskiéj leżą, których jest kilka wsi, ztąd Krassowscy pochodzą i różnych herbów używają” Kap, s. 207; 1873 Glog 39; Krasowo Siódmaki „дер. мел. шлях.”, K. Częstki i K. Wielkie „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 50; Krasowo Częstki 1580 ŹDz XVII-2, 162; Górn 25; Hal I 95; WUN II 203. Krasowo n. dzierż. od n. os. Kras(z) SSNO III 135; NAp 127 Krasa : krasa ‘barwa’ Sstp, por. ps. *krasa SES III 59. Człony drugie nazw zestawionych: Częstki, Siódmaki n. rod. od n. os. Częstek (≤ Częstomir), Siodmak (≤ Siodmy); K. Wielkie – człon przymiotnikowy Wielkie określa wielkość wsi.

Kropidlnica (1436), dziś Kropiwnica (-Gajki, -Racibory) wsie szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: SG IV 697; 1827 Tab I 244; „Dobra Kropidlnica albo Kropilnica dawniéj, a teraz Kropiwnica w ziemi bielskiéj leżą i są te: Kropownica Racibory od imienia Racibor nazwisko mają, Kropiwnica Gayki podobnież od imienia Gayko nazwisko wzięły.” Kap, s. 207; Kropilnica Raciborowięta 1549 Kap nr 245; „дер. мел. шлях.” Труды VI 46; Kropilnicza Raczibory, Gayki 1580 ŹDz XVII 104; Górn 20, 32; Hal II 40; WUN I 213. Kropiwnica n. patr. od n. os. Krop SSNO III 134; NAp 129 Krop : kropić Sstp, por. ps. *kropiti SES III 132-134; NG 147 Kropf. Drugie człony n. zestawionych: K. Gajki, K. Racibory n. rod. od n. os. Gajko, Racibor.

Kropiwnica, zob. Kropidlnica

Kruszewo (XV w.) (-Brodowo, -Głąby, -Wypychy) wsie szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Kruszewo Brodowo 1795 AK 98; SG IV 736; 1827 Tab I 245; Adam filius olim Joannis de Kruszewo 1569 Kap nr 263; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; Krusewo Antiqua, Głąby 1580 ŹDz XVII-1, 107; Górn 52, 64; Hal I 99; WUN II 220. Kruszewo n. dzierż. od n. os. Krusz SSNO III 154; NAp 130 Krusz : krusz ‘grudka soli’ Sstp; ‘kruszyć, łamać, rozbijać’ S XVI; por. ps. *krušь, *krušiti SES III 181-185. Drugie człony nazw zestawionych: K. Brodowo n. dzierż. od n. os. Broda; K. Głąby, K. Wypychy n. rod. od n. os. Głąb, Wypych. 43

Kruki wś szlach., gm. Olszewo-Borki, pow. Ostrołęka: SG IV 724; 1827 Tab I 244; d. Krukowskich h. Ślepowron Kap nr 261; „дер. мел. шлях.” Труды VI 118. Nie podają tej nazwy wsi MZH ani Zierhoffer. WUN II 218. Kruki n. rod. od n. os. Kruk SSNO III 152; NAp 129 Kruk : kruk.

Krzeczkowo (-Bieńki Nowe, -Bieńki Stare, Szepielaki) wsie szlach., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: SG IV 772; 1827 Tab I 247; „дер. мел. шлях.” Труды VI 94; Czeczkowo 1525 MkM I nr 192; Krzeczkowo 1578 ŹDz XVI 394; Hal I 98; WUN II 225. Krzeczkowo n. dzierż. od n. os. Krzeczek (≤ Krzecz) SSNO VII 120; NAp 131 Krzek : krzeczek ‘chomik’ Sstp, por. ps. *krečьkъ SES III 212. Drugie człony nazw zestawionych: K. Bieńki, K. Szepielaki n. rod. od n. os. Bieńk (≤ Benedykt), Szepielak od ap. szepielak S XVI (w), por. szepiotać ‘wadliwie wymawiać, seplenić’. Człony trzecie przymiotnikowe: Stare-Nowe określają stosunek chronologiczny między wsią macierzystą i nową.

Księżopole wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG IV 830; „дер. мел. шлях.” Труды VI 120. Nazwy tej nie podają NZH ani Zierhoffer. WUN II 241. Księżopole n. dzierż. od zestawienia pole księdza, może księcia.

Kubrzany wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG IV 834; 1827 Tab I 250; Kap nr 278; „дер. мел. шлях.” Труды VI 4; Kubra in terra Visniensis 1423 MkM I nr 40; Carwowo Kubrzane 1514 MZH nr 921; Carwowo Kubrzane 1577 ŹDz XVI 357; Zierh 208; Hal I 100; WUN II 244. Kubrzany n. etn. od n. os. Kubra SSNO III 183; NOdm 94 Kubra. Kuczyno, dziś Kuczyny wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG IV 844; 1827 Tab I 252; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; Johannam de Cuczyno de armis Polkoza 1470 MZH nr 324. K. Zierhoffer I I. Halicka nie podają nazwy tej miejscowości. WUN II 246. Kuczyny n. dzierż. od n. os. Kuc(z)a SSNO III; por. Cuce 1258 TS.

Kulesze (1431) (-Litewka, -Podawce, -Podlipne) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: Kulesze Litwa Stara, K. Podawce, K. Podlypne 1795 AK 98; „Okolica szlachecka nad rz. Rokitną. W obrębie jej mieszczą się wsie: […] Kulesze Wykno Nowe nad rz. Śliną, K. Litwa nad rz. Rokitną. Miejscowości te wspomniane są już w aktach z 1431 i 1441 r.” SG IV 861; 1827 Tab I 253; Paulus de Kulesze 1421 Kap nr 233; K. Litewka i K. Podawce „дер. мел. шлях.”, K. Podlipne „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 48; Kulesche 1463 MZH nr 227; Kuliesse (Wykno Antiqua, Biki, Podawcze, Rokitnicza, Cziarnowo, Maczkowięta, Lithwa, Bogdanowięta) 1580 ŹDz XVII- 1, 100, 149; Górn 12; Hal I 101; WUN II 250. Kulesze n. rod. od n. os. Kulesza SSNO III 44

191; NAp 135 Kulesz : kulesz ‘mamałyga’ S XVI. Człony nazw zestawionych: K. Litewka n. etn. od Litwa; K. Podlipne n. top. od n. m. Lipno (pod+Lipnem).

Kuligi wś szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG IV 862; 1827 Tab I 253; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160. Nie podają tej nazwy wsi MZH ani K. Zierhoffer i I. Halicka. WUN II 250. Kuligi n. rod. od n. os. Kulig SSNO III 191; NAp 135 Kulig : kulig ‘gatunek ptaka’ Sstp.

Kunino, dziś Kunin wś szlach. i włośc. nad rz. Orzyc, gm. Goworowo, pow. Ostrołęka: SG IV 878; 1827 Tab I 254; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 126. Nie podają tej nazwy MZH ani Zierhoffer. WUN I 252. Kunin n. dzierż. od n. os. Koń SSNO III 74; NAp 118 Koń : koń.

Kurki wś szlach., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG IV 894; 1827 Tab I 255; „дер. мел. шлях.” Труды VI 172; Kurki 1577 ŹDz XVI 361. Nie podają tej nazwy wsi MZH i K. Zierhoffer. Hal I 102; WUN II 254. Kurki n. rod. od n. os. Kurek SSNO III 204; NAp 136 Kur : kur ‘kogut’ oraz kurek ‘kogutek’.

Kurkowo wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG IV 895; 1827 Tab I 255; „дер. мел. шлях.” Труды VI 6; de Curkovo 1538 MZH nr 1058; Kurkowo 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 235; Hal I 102; WUN II 255. Kurkowo n. dzierż. od n. os. Kurek (= Kur); por. Paulus olim Adami Kurek 1578 ŹDz XVI 37.

Kurpie Szlacheckie, zob. Kurpiewo

Kurpiewo, dziś Kurpie Szlacheckie wś szlach. i włośc., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG IV 937; 1827 Tab I 256; Kap nr 282; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 124; de Curpyewo 1469 MZH nr 307; de Curpye 1480 MZH nr 567; Kurpie ŹDz XVI 383; Zierh 335; g. Kurpiewskich h. Jastrzębiec vel Bolesta B Herb 131; WUN II 257. Kurpie n. etn. urobiona od nazwy charakterystycznego obuwia; rzecz. kurp ‘chodak pleciony z łyka’. Kurzyny (1473) wś szlach., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: „wś szlach. nad rz. Śliną” SG IV 947; Kurzyny 1795 AK 98; 1873 Glog 39; Kurzyny 1551-1569 Kap nr 285; „дер. мел. шлях.” Труды VI 54; Kurziny 1580 ŹDz XVII-1, 103; Górn 36; Hal I 102-103; WUN II 258. Kurzyny n. rod. od n. os. Kurzyna SSNO VII 125; NAp 136 Kur : kur Sstp, por. ps. *kurъ ‘kogut’ SES III 385-387; por. Augustinus Kurzyna 1545 Kap nr 285; Mikołaj Kurzina 1580 ŹDz XVII-1, 103, 152. 45

L Laskowice, dziś Laski Szlacheckie wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG V 84; 1827 Tab I 260; Lasky 1427 MkM I nr 535; Laski 1578 ŹDz XVI 383. Zierhoffer nie podaje takiej nazwy wsi w pow. ostrołęckim. Wolff I 111; Górn 156; WUN II 270. Laski n. rod. od n. os. Lasek SSNO III 228; NAp 140 Las-ota : las Sstp; por. Mathias Liaszek 1578 ŹDz XVI 78. Człon wyróżniający Szlacheckie informuje o pochodzeniu mieszkańców wsi. W gm. Czerwin jest również nazwa wsi Laski Włościańskie.

Laskowiec wś szlach., gm. Rzekuń, pow. Ostrołęka: SG V 87; 1827 Tab I 260; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 122; Laskowecz 1430 MkM II nr 619; Liaskowiecz Wolia 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 237-238; WUN II 271. Laskowiec n. top.; por. stpol. laskowiec ‘gaik leszczynowy’.

Lendowo-Budy wś szlach., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: SG V 139; „дер. мел. шлях.” Труды VI 50; WUN II 277. Lendowo n. dzierż. od n. os. Lenda SSNO III 225; NG 155 Land : landa ‘ziemia’, 160 Linda(u); por. także 161 Linde. Drugi człon nazwy zestawionej L. Budy n. rod. od n. os. Buda SSNO I 272; NAp 22 Buda i buda ‘chata, szałas, kram’ Sstp; por. też Budzisław SSNO I 275; NAp 22 Budzi-.

Leśniewo-Niedźwiedź (1526) wś szlach., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: Lesniewo 1795 AK 98; SG V 162; 1827 Tab I 263; „Dobra Leśniewo w ziemi bielskiéj leżą.” Kap, s. 237; Marcus de Leśniewo 1546 Kap nr 294; 1873 Glog 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 54; Lesniewo 1580 ŹDz XVII-1, 104; Hal I 104; WUN II 288. Leśniewo n. dzierż. od n. os. Lesień SSNO III 246; NAp 140 Las-; Leśnie SSNO III 251; NAp 140 Las : las. Drugi człon nazwy: L. Niedźwiedź n. dzierż. od n. os. Niedźwiedź.

Lipińskie wś szlach., gm. i pow. Grajewo: SG V 264; 1827 Tab I 267; „дер. мел. шлях.” Труды VI 164. Nie podają takiej nazwy wsi MZH ani K. Zierhoffer i I. Halicka. Górn 167; WUN II 301; Lipińskie n. rod. od n. os. Lipiński.

Lipniki wś szlach. i włośc., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG V 274; 1827 Tab I 268; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 172; Johannes de Lypnyky 1497 CBK 4 nr 200; Lipniki 1577 ŹDz XVI 363. K. Zierhoffer wymienia taką nazwę wsi tylko w pow. Pułtusk. Hal II 45; WUN II 303. Lipniki n. top. od n. gw. lipnik, lipniak ‘lasek lipowy’.

Lubowicz (-Byzie, Wielki) wś szlach. i szlach.-włośc., gm. Klukowo, pow. Wys. Maz.: SG V 449; 1827 Tab I 273; „Dobra Lubowicz w ziemi drohickiéj” Kap, s. 240; Paulus de Lubowicz 1509 Kap nr 300; L. Byzie „дер. мел. шлях.”, L. Wielki „дер. мел. шлях. и 46

крест.” Труды VI 44; WUN II 320. Lubowicz n. patr. od n. os. Lubow SSNO III 289; NAp 146 Lubo-mir : ps. *lubъ ‘miły, przyjemny, kochany’ SES IV 360. Człony n. zestawionych: L. Byzie n. niej., L. Wielki – człon przymiotnikowy określa wielkość, może znaczenie osady.

Lutostań (1473) wś szlach., gm. i pow. Łomża: SG V 491; 1827 Tab I 275; 1876 Glog 13; Nicolaus Habrae Koth de Luthostan 1470 MZH nr 328; Lutostań 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 243; Hal I 105. Lutostań n. dzierż. od n. os. Lutosław SSNO III 301; NAp 147 Luto-sław : luty, luto ‘srogo, ostro, zimno’ SGP(k).

Ł Łady (Borowe, Polne) wsie szlach., gm. i pow. Zambrów: SG V 569; 1827 Tab I 276; 1876 Glog 13; de Ladi 1479 MZH nr 538; Ladi (Borowe, Polne) 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 244; Górn 125, 127; Hal I 105-106; WUN II 330. Łady n. rod. od n. os. Łada SSNO III 306; NAp 148 Łada : ps. *lada ‘porządek’.

Łady wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG V 568; 1827 Tab I 276; 1876 Glog 12; „дер. мел. шлях.” Труды VI 120; de Mąncze alias de Lady 1446 MZH nr 48; Ladi Mancz 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 244; g. Ładów B Herb 135; WUN II 330. Łady n. rod. od n. os. Łada h. Łada; por. Petrum Lada de armis Ladi 1469 MZH nr 311.

Łazarze wś szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG V 617; 1827 Tab I 279; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160. Nie podają tej nazwy wsi MZH ani prace K. Zierhoffera i I. Halickiej. WUN II 336. Łazarze n. rod. od n. os. Łazarz SSNO III 316; NCh 80 Łazarz.

Łątczyno, dziś Łątczyn wś szlach. i włośc., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG V 638; 1827 Tab I 279; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 124; de Lanthczino 1432 MkM II nr 355; Lanthczyno 1471 MZH nr 375; Lątczino 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 245; WUN II 345. Łątczyn n. dzierż. od n. os. Łątka SSNO III 322; NAp 151 Łątka : łątka ‘lalka’ Sstp; por. Lanthca de Plonsco 1427 Zakr I nr 2823.

Łebki (Małe, Duże) wsie szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG V 644; „Dom Łepkowskich herbu Przerowa” Kap nr 308; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; de Lepky 1481 MZH nr 582-583; Łepki Magna 1577 ŹDz XVI 362; Zierh 246; Hal I 106; WUN II 346. Łebki n. rod. od n. os. Łebka SSNO III 322; NAp 151 Łebka : łebka ‘rodzaj hełmu’ Sstp; por. Petrum Lepk 1514 MZH nr 923. 47

Łempice wś szlach. i włośc., gm. Wąsosz, pow. Grajewo: SG V 645; Łęmpice 1827 Tab I 282; „Dom Łempickich h. Junosza” Kap nr 306; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 172; de Lampicze 1426 MkM I nr 228; de Lampicze 1465 MZH nr 466; Łompicze 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 246; Hal I 107; WUN II 346. Łempice n. rod. od n. os. Łępica SSNO III 325; NAp 151 Łęp : łęp gw. łępa ‘duży kawałek chleba’ SGP(k) lub łępać ‘łupić, walić’ SES V 116.

Łempice wś szlach., gm. Ciechanowiec, pow. Wys. Maz.: „Okolica szlachecka, gniazdo Łempickich” Łempice Stare 1795 AK 98; SG XV cz. II 246; „Dom Łempickich herbu Junosza” Kap, s. 247; Joannes et Clemens de Łempice 1461 Kap nr 306; 1873 Glog 40; de Lampicze 1426 MkM nr 466; Lampicze 1475 MZH nr 466; Łempice 1580 ŹDz XVII- 1, 42; Hal I 107; WUN II 346. Łempice n. patr. od n. os. Łępica SSNO III 325; NAp 151 Łęp : gw. łępa ‘duży kawałek chleba’ SGP(k) lub łępać ‘łupać, walić’ SES V 116.

Łękowo wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG V 665; 1827 Tab I 282; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162. Nie wymieniają tej nazwy wsi MZH ani K. Zierhoffer i I. Halicka. Łękowo n. dzierż. od n. os. Łęk SSNO III 323; NAp 151 Łęk : łęk ‘wygięta do góry część siodła’ Sstp; łęk ‘kabłąk, łuk’ SJPD IV 298.

Łętowo-Dąb (1444) wś szlach., gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: SG V 667; 1827 Tab I 282; Kap nr 309; 1876 Glog 13; de Lanthowo 1469, 1480 MZH nr 318, 571; Lentowo 1578 ŹDz XVI 381; Zierh 247; Hal I 107. Łętowo n. dzierż. od n. os. Łęt, Łętoch SSNO III 325; NAp 151 Łęt : łęt SW, zwykle łęty ‘łodygi kartofli’; por. stpol. łęt ‘pręt’, gw. łęt ‘łodyga ziemniaka’. Dąb n. top. od n. rzeczki Dąb.

Łoje-Awissa, zob. Łojewo

Łojewo, dziś Łoje-Awissa wś szlach., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG V 685; Łoje 1827 Tab I 283; „Dobra Łoje w ziemi wiskiej leżą” Kap nr 310; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 6; Johanes de Łoge 1497 CBK 4 nr 81; nobiles Loye 1480 MZH nr 599; Łoiewo 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 247; Górn 158; Hal I 108; WUN II 354. – N. zestawiona; człon pierwszy Łoje n. rod. od n. os. Łój SSNO III 330; NAp 152 Łoj : łoj ‘topiony tłuszcz zwierzęcy’, łój Sstp; por. Cristian Loy de Glaszewo 1426 MkM I nr 324, człon drugi Awissa (< a Wissa n. rz. p. dop. Biebrzy).

Łojewo, dziś Łojki wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG V 686; Łoyki 1827 Tab I 285; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 164; Martinus de Logewo 1497 CBK 4 nr 48

90; de Loye 1514 MZH nr 922; Łoiewo 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 247; Hal I 108; WUN II 354. Łojki n. zdr. od n. Łoje.

Łojki, zob. Łojewo

Łopienie (XVI w.) (-Jeże, -Szelągi, -Zyski) wsie szlach., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: „Okolica szlachecka. W obrębie tej okolicy mieszczą się wsie: Jeże, Szelągi, Zyski, Pamięciaki, Ruś.” SG V 723; 1827 Tab I 284; Andreas Szelągowicz de Łopienie 1546 Kap nr 313; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Górn 60, 62; WUN II 357. Łopienie n. rod. od n. os. i herb. Łopian SSNO III 333; NHer 32. Drugie człony nazw zestawionych: Ł. Jeże, Ł. Szeligi, Ł. Zyski n. rod. od n. os. Jeż, Szeliga, Zysz (≤ Zygmunt).

Łosowo, dziś Łosewo wś szlach. i włośc. nad rz. Skrodą, gm. i pow. Kolno: SG V 733; 1827 Tab I 284; „дер. мел. шлях.” Труды VI 8; Lossowo 1428 MkM I nr 713; Lossowo 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 248; Hal I 109; WUN II 357. Łosewo n. dzierż. od n. os. Łoś SSNO III 335; NAp 152 Łoś : łoś Sstp; por. Boguscha alias Losz 1427 MkM I 848. Łosewo wś szlach., gm. i pow. Grajewo: SG V 733; 1827 Tab I 284; Łożewo 1827 Tab I 285; „дер. мел. шлях.” Труды VI 164; Łossewo 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 248; Hal I 108; WUN II 357. Łosewo n. dzierż. od n. os. Łoś; por. Losz de Grothowo 1427 MZH nr 770. Łubiane wś szlach. i włośc., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG V 772; 1827 Tab I 285; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 168; de Lubana 1423 MkM I nr 31; de Lubianka 1532 MZH nr 1025; Lubiane 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 249; Hal II 48; WUN II 360. Łubiane n. top. od n. strumienia Łubiany (dawniej Łubianystok) dop. rz. Gręski p. dop. Wissy.

Łubnica (1426), dziś Łubnice-Krusze wś szlach., gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: SG V 775; 1827 Tab I 285; Kap nr 314; 1876 Glog 13; Труды VI 26; de Lubnycza 1523 MZH nr 986; Lubnicza Crusse 1578 ŹDz XVI 381; Zierh 250; Hal II 49; WUN II 361. Łubnice n. top. od n. rzecz. Łubna, dziś Łabna. Krusze n. rod. od n. os. Krusz, zob. Alberti Crusch de Lubnycza 1523 MZH nr 986.

Łubnice-Krusze, zob. Łubnica

Łuby (-Kiertany, -Kurki) wś szlach., gm. Miastkowo, pow. Łomża: SG V 778; 1827 Tab I 286; 1876 Glog 13; Lubi Antiqua Kiertani 1578 ŹDz XVI 368; „Zap Herb stwierdzają, że w r. 1540 mieszkali tam dziedzice h. Luba” (Wolff A., 1956: 74) WNH 74; 49

Hal I 110 WUN II 362. Łuby n. rod. od n. os. Łuba SSNO III 280; NAp 153 Łuba : łuba ‘kora z drzewa’ SW; por. łuba ‘kora (lipowa)’, ‘budka na wozie’ Brück 313.

Łuniewo (Małe, Wielkie) wsie szlach.-włośc., gm. Klukowo, pow. Wys. Maz.: SG V 830; 1827 Tab I 287; „Dobra Łuniewo w ziemi drohickiéj” Kap, s. 254; Stanislaus Łuniewski 1539 Kap nr 315; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 44; WUN II 366. Łuniewo n. dzierż. od n. os. Łunak SSNO III 345; NAp 153 Łunak : łunak ‘ptak, kania ruda’ Sstp. Drugie człony przymiotnikowe, antonimiczne Małe-Wielkie określają wielkość wsi.

M Makowo (1465) wś szlach.-włośc., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: Makowo 1795 AK 98; SG V 935; 1827 Tab II 3; „Dobra dawniéj Kamianki czyli Makowe nad rzeką Kamianka zwaną leżące, nazwisko wzięły Makowo Bure.” Kap, s. 257; Andreas Bury de Makowe 1491 Kap nr 319; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 319; Makowo 1580 ŹDz XVII-1, 102; Hal I 111; WUN II 385. Makowo n. dzierż. od n. os. Mak SSNO III 368; NAp 155 Mak : mak.

Makowe, Makowo, dziś Makowskie wś szlach. (1465), gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG V 935; Makowo Bure 1827 Tab II 3; „Dom Makowskich h. Jelita” Kap nr 319; de Macove 1531 MZH nr 1014; Makowo Bure 1577 ŹDz XVI 359; Zierh 251; Hal I 111. Makowe n. dzierż. od n. os. Mak (por. np. Petri Makow 1579 ŹDz XVI 181).

Makowskie, zob. Makowe, Makowo

Maliszewo (-Perkusy, -Łynki) wsie szlach (1430), gm. Zawady, pow. Białystok: SG XVI 19; 1827 Tab I 4; Kap nr 320; 1876 Glog 13; Malisewo 1578 ŹDz XVI 33. Zierh nie podaje nazwy tej wsi w ziemi łomżyńskiej. Wymienia te nazwy w pow. Płock, Pułtusk. Hal I 112. Maliszewo n. dzierż. od im. Malesz (≤ Małomir) SSNO III 387; NAp 156 Mało- mir : mały. Drugie człony n. zestaw: Perkusy n. rod. od n. os. Perkusz, Łynki n. niej.

Małachowo, zob. Małochowo

Małochowo, dziś Małachowo wś szlach., gm. Wizna, pow. Łomża: SG VI 26; 1827 Tab I 5; Malochowo 1577 ŹDz XVI 355. Zierh wymienia taką nazwę wsi tylko w pow. Płock. Hal I 112. Małochowo n. dzierż. od n. os. Małoch (≤ Małomir) SSNO III 328; NAp 156 Mało-mir : mały; por. TNaj 49. 50

Mareckie wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG VI 120; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162. Nie podają nazwy wsi MZH ani prace K. Zierhoffera i I. Halickiej. WUN II 407. Mareckie n. rod. od n. os. Marecki.

Marki wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG VI 123; 1827 Tab II 8; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168. I. Halicka wymienia taką nazwę jako człon wyróżniający nazw złożonych: Cibory-Marki (pow. Zambrów) i Sierzputy-Marki (pow. Łomża). Nie podaje tej nazwy jako podstawowego członu nominującego wieś w pow. kolneńskim. Nie wymieniają nazwy tej wsi MZH ani K. Zierhoffer. WUN II 141. Marki n. rod. od im. Marek SSNO III 400; NCh 87 Marek; por. Petrum et Marcum 1476 MZH nr 478.

Markowo-Wólka (XV w.) wś szlach., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: Markowo Wielkie 1795 AK 98; SG VI 130; 1827 Tab II 8; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Markowo 1580 ŹDz XVII-3, 168; Hal I 112; WUN II 412. Markowo n. dzierż. od n. os. Marek SSNO III 400; NCh 87 Marek. Człon drugi: M. Wólka (≤ Wola) n. kult. Mężenin, zob. Mężenino

Mężenino, dziś Mężenin wś szlach. (1423), gm. Śniadowo, pow. Łomża: „Mieszka tu drobna szlachta; starożytne gniazdo Mężeńskich, wspomniane w aktach w 1423 roku” SG VI 281; 1827 Tab II 15; „dwie są wsie tego nazwiska” 1876 Glog 13; Mązenyno 1475 MZH nr 467; Męzenino 1578 ŹDz XVI 379. Zierh wymienia taką nazwę wsi tylko w obecnym pow. Zambrów. Hal I 114. Mężenino n. dzierż. od n. os. *Mężyk SSNO III 446; NAp 161 Mężyk : mężyk ‘nazwa rośliny’ Sstp.

Mężenino, dziś Mężenin wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG VI 281; 1827 Tab II 15; „Dom Mężeńskich h. Kościesza” Kap nr 335; 1876 Glog 13; de Manzenyno 1462 MZH nr 209; Męzenino Antiqua, Nova 1578 ŹDz XVI 379; Zierh 256; Hal I 114. Mężenino n. dzierż. od n. os. Mężyc SSNO III 446; NAp 161 Mężyk : mężyk ‘nazwa rośliny’ Sstp.

Michny wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG VI 316; 1827 Tab II 17; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12. MZH w Wykazie miejscowości i osób na s. 307 zawierają informację: Michny v. [Kurzątki]. K. Zierhoffer nie podaje wsi Michny, a pod hasłem Kurzątki pisze: „wieś dziś nie istniejąca w pow. kolneńskim w gm. Stawiski (obecnie leży tam wieś Michny)”. I. Halicka nie wymienia wsi Michny. Podaje nazwę Kurzątki, której nie 51 rejestruje WUN. Wieś Michny występuje w WUN II 436. Michny n. rod. od n. os. Mich, Michna SSNO III 456; NCh 93 Mikołaj.

Mieczki wś szlach., gm. Przytuły, pow. Łomża: SG VI 327; 1827 Tab II 18; Kap nr 339; 1876 Glog 13; de Myeczki 1476 MZH nr 476; Mieczki 1577 ŹDz XVI 359; Zierh 257; Hal I 115; WUN II 437. Mieczki n. rod. od im. Mieczko (≤ Miecisław), Mieczk SSNO III 464; por. Mieczk 1537 MZH nr 1051.

Mieczki-Małestoki, dziś Mieczki wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG VI 327; Tab II 18; Kap (1403) 275; 1876 Glog 13; Myeczk 1470 MZH nr 329; Mieczki 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 257; Górn 130; Hal I 115; WUN II 437. Mieczki n. rod. od n. im. Mieczko / Mieczk SSNO III 464; NAp 162 Mieci-sław : ps *mesti, por. mieść, miotać ‘rzucać’ Sstp.

Mieczki, dziś Mieczki-Sucholaszczki wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG VI 327; 1827 Tab II 18; Kap nr 338; 1876 Glog 13; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; de Myeczki 1498 MZH nr 774; Mieczki 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 257; Hal I 115; WUN II 437. Mieczki n. rod. od im. Mieczko (≤ Miecesław) SSNO III 464; por. Myeczek 1470 MZH nr 329.

Mieczki (-Ziemaki, -Poziemaki) wsie szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG VI 327; 1827 Tab II 18; d. Mieczkowskich h. Zagłoba Kap nr 338; 1876 Glog 13; de Myeczky 1482 MZH nr 598; Mieczki 1578 ŹDz XV 359. Zierhoffer wymienia taką nazwę wsi tylko w pow. łomżyńskim i kolneńskim. Górn 160; B Herb 137, 144; WUN II 437. Mieczki n. rod. od im. Mieczko (≤ Niecisław), Mieczk SSNO 464; NAp 162 Mieci-sław. Ziemaki, Poziemaki n. rod. od n. os. Zimak, Pozimak.

Miesiołki, zob. Mieszałki

Mieszałki, dziś Miesiołki wś szlach. i włośc., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG IV 360; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12. Nie przedstawiają nazwy tej wsi MZH. Nie rejestrują jej K. Zierhoffer i I. Halicka. WUN II 689. Miesiołki n. rod. od n. os. Mieszała SSNO III 476; NAp 163 Miesz-ała : mieszać Sstp.

Mikuty wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG VI 416; 1827 Tab II 21; „Dobra Mikuty w ziemi wiskiej” Kap nr 326; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; Martinus de Mikuthi 1497 CBK 4 nr 109; de Micuthy 1472 MZH nr 394; Mikuti 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 260; WUN II 450. Mikuty n. rod. od n. os. Mikuta (≤ Mikołaj) SSNO III 505; NCh 93 Mikołaj; por. Mathias Micuthy de armis Buynowye 1471 MZH nr 356. 52

Milewo (1414) wś szlach. i włośc., gm. i pow. Łomża: SG VI 424; 1827 Tab II 22; Kap nr 329; 1876 Glog 13; de Mylewo 1462 MZH nr 209; Milewo Sokolałąka 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 261; Hal I 117. Milewo n. dzierż. od n. os. Mila SSNO III 505; NAp 165 Miło-bor : miły Sstp.

Milewo wś szlach., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG II 424; „Dobra Milewo Skieytowstok w ziemi wiskiej, w powiecie wąssowskim i w parafii wąssowskiej leżą” Kap nr 331; 1876 Glog 13; Johannes de Mylewo 1497 CBK 4 119; de Mylewo 1518 MZH nr 954; Milewo 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 261; Hal I 116-117; WUN II 451. Milewo n. dzierż. od im. Mil, tj. Mił+jь (≤ Miłobrat, Bogumił).

Milewo-Gałązki (1444) wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG VI 423; 1827 Tab II 22; Kap nr 331; 1876 Glog 13; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; de Milevo 1531 MZH nr 1019; Milewo Gałąski 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 261; Hal I 116; WUN II 451. Milewo n. dzierż. od n. os. *Mil, tj. Mił+jь (≤ Miłobrat, Bogumił).

Milewo (-Łosie, -Tosie, Wielkie) wsie szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG VI 424; 1827 Tab II 22; d. Milewskich h. Ślepowron Kap nr 329; 1876 Glog 13; Milewo 1542 MkM I nr 185; de Milewo 1467 MZH nr 289; Milewo (Łosie, Magna, Tosie) 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 260-261; g. Milewskich B Herb 118; WUN II 451. Milewo n. dzierż. od im. *Mil, tj. Mił+jь (≤ Miłobrat, Bogumił).

Milewo (1442) Zabielne (1516) wś szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: Milewo Zabielne 1795 AK 98; SG VI 424; 1827 Tab II 22; „Dobra Milewo […] w ziemi bielskiéj leżą nad rzeczką Ślina zwaną” Kap, s. 270; Milewo Zabielne 1516 Kap nr 333; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 54; Milewo 1591 ŹDz XVII-1, 152; Hal I 117-118; WUN II 451. Milewo n. dzierż. od n. os. Mila SSNO III 505; NAp 165 Miło- (Miło-bor, Miło-brat). Człon drugi M. Zabielne n. top. od wyrażenia przyimkowego za bielą, biel ‘teren podmokły, bagienny’ SJPD I 507.

Miodusy, zob. Miodusze

Miodusze, dziś Miodusy (-Litwa, -Staśkowięta, -Stok, Wielkie) wsie szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: Miodusy Litewka, M. Staśkowięta, M. Sthok, M. Wielkie 1795 AK 98; SG VI 484; 1827 Tab II 23; Miodusi Stara Wieś, M. Piotrowięta, M. Stok 1580 ŹDz XVII-1, 56; Górn 37; Hal I 119; WUN II 456. Miodusy n. rod. od n. os. Miodusz SSNO III 519; NAp 166 Miodek : miodek S XVI. Drugie człony nazw zestawionych: M. Litwa n. etn.; M. Staśkowięta n. patr.; M. Stok n. top. od ap. stok ‘strumień, źródło’ Sstp. 53

Moczydły (XV w.) (-Jakubowięta, -Stanisławowięta) wsie szlach., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: SG VI 563; 1827 Tab II 28; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 62; Moczydły Sthankowięta 1580 ŹDz XVII-1, 97; Hal II 51; WUN II 470-471. Moczydły n. rod. od n. os. Moczydło SSNO III 541; NAp 169 Moczydło : moczydło ‘bagno’ Sstp. Człony nazw zestawionych: M. Jakubowięta, M. Stanisławowięta n. patr. od im. chrześcijańskich Jakub, Stanisław.

Modzele (-Górki, -Skudosze, -Wypychy) wś szlach., gm. i pow. Łomża: SG VI 575; 1827 Tab II 29; Kap (1403) 285; 1876 Glog 13; Modzelie Antiqua 1578 ŹDz XVI 370; de Modzele 1487 MZH nr 669; Zierh nr 268; Górn 127, 153; Hal I 121; WUN II 473. Modzele n. rod. od n. os. Modzel (h. Bycza) SSNO III 543; NAp 169 Modzel : modzel ‘nagniotek’ Sstp.

Modzele-Bielino, dziś Modzele wś szlach., gm. Wąsosz, pow. Grajewo: SG VI 576; 1827 Tab II 29; 1876 Glog 13; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; Modzel de Porithe 1425 MkM I 83; de Modzele 1487 MZH nr 662; Modzele 1577 ŹDz XVI 362; Zierh 268; Górn 153; Hal I 121; WUN II 473. Modzele n. rod. od n. os. Modzel i n. herbu.

Modzele-Wądołowo, dziś Modzele wś szlach., gm. i pow. Grajewo: SG VI 576; Modzele Wądołowo 1827 Tab II 29; „g. Mozelewskich” 1876 Glog 13; „дер. мел. шлях.” Труды VI 164; Zierh 268; Górn 153; Hal I 121; WUN II 473. Modzele n. rod. od n. os. Modzel i n. herbu.

Mojki, zob. Mojkowo

Mojkowo (XV w.), dziś Mojki wś. szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: „wieś szlachecka nad rz. Śliną” SG VI 617; 1827 Tab II 34; „Dobra Mojki w ziemi bielskiéj” Kap, s. 289; de Moykowo 1408 Kap nr 352; Moyki 1551, 1568 Kap nr 352; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Tруды VI 51; Moyki (Wolia, Truskolias) 1580 ŹDz XVII-1, 105; Górn 20; Hal I 122; WUN II 474. Mojki n. rod. od n. os. Mojko SSNO III 544; NAp 170 Moj-mir : moj – mój Sstp.

Mścichy-Jagłówek, dziś Mścichy wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG VI 773; 1827 Tab I 35; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; Stephanus de Mszczychy 1497 CBK 4 nr 140; Mscichi 1577 ŹDz XVI 360; Zierh 271; Hal I 123; WUN II 491. Mścichy n. rod. od im. Mścich (≤ Mścisław, Mścigniew) SSNO III 574; NAp 173 Mści- bor : mścić (się) ‘wymierzać karę, brać odwet’ Sstp; Jagłówek n. zdr. od n. Jagłowo. 54

Mściwuje wś szlach., gm. Mały Płock, pow. Kolno: SG VI 778; 1827 Tab II 35; „дер. мел. шлях.” Труды VI 8; de Msczywge 1466 MZH nr 267; Mscziwuie 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 271; Hal I 123; WUN II 492. Mściwuje n. rod. od im. Mściwuj; por. TNaj 20. Mysłki (XV w.), dziś Mystki-Rzym wś szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: SG VI 837; Mystki 1795 AK 98; 1827 Tab II 37; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 48; Myslki 1580 ŹDz XVII-1, 96; Górn 26; Hal I 124; WUN II 497. Mystki n. rod. od n. os. Mysłek (≤ Myślibor) SSNO III 589; NAp 174 Myśli- : myślić Sstp. Por. Sebastian Myslek 1580 ŹDz XVII-1, 97. Drugi człon nazwy zestawionej: M. Rzym n. kult.

Mystki-Rzym, zob. Mysłki

N Nagórki-Jabłoń wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG VI 874; 1827 Tab II 38; 1876 Glog 13; de Nagórky 1499 MZH nr 790; Nagorki 1578 ŹDz XVI 377; Zierh 273; MNT 109; Górn 122, 138; Hal I 124-125; WUN II 514. Nagórki n. rod. od n. os. Nagórka SSNO IV 7; NAp 178 Na-gor : na gorę, na gorze.

Nakły wś szlach., gm. Olszewo-Borki, pow. Ostrołęka: SG VI 887; 1827 Tab II 39; „дер. мел. шлях.” Труды VI 118. Nie podają nazwy tej wsi MZH ani Zierhoffer. WUN II 516. Nakły n. rod. od n. os. Nakło.

Niebrzydy wś szlach., gm. Wąsosz, pow. Grajewo: SG VII 42; Niebrzydy 1827 Tab II 41; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 166; Niebrzidi 1577 ŹDz XVI 364. Nie podają takiej nazwy wsi MZH i K. Zierhoffer. Hal I 125; WUN II 525. Niebrzydy n. rod. od n. os. Niebrzyd.

Nieciki, zob. Niecikowo

Niecikowo, dziś Nieciki wś szlach., gm. Grajewo, pow. Wąsosz: SG VII 50 1827 Tab II 42; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 166; Nyeczyky 1497 CBK 4 nr 116; de Nyeczyky 1480 MZH nr 553; de Nyeczyky 1537 MZH nr 1053; Niecziki 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 275; Górn 159; Hal I 125; WUN II 525. Nieciki n. rod. od n. os. Miecik (≤ Miecisław) (z przejściem m > ń) SSNO III 462; NAp 162 Mieci-sław : ps *mietati (sę), por. mieść, miotać ‘rzucać, ciskać’ Sstp.

Niedźwiedzkie wś szlach., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG VII 66; 1827 Tab II 43; „дер. мел. шлях.” Труды VI 174; nob. Myeczvyeczskye de armis Affdanycze 1477 MZH nr 494; Mieczwieczkie 1507 MZH nr 855; Niedzwieczkie 1577 ŹDz XVI 361; Zierh 258- 259; Hal I 126; WUN II 528. Niedźwiedzkie n. rod. od n. os. Niedźwiedzki (Miedźwiecski). 55

I. Zduńczyk-Jaroszowa (1928: 113-133) uważa, że jest to n. top. od n. zwierzęcia niedźwiedź.

Niewodowo (1417) wś szlach. i włośc., gm. Piątnica, pow. Łomża: „Mieszka tu w części drobna szlachta, a w części włościanie” SG VII 138; 1827 Tab II 46; Kap nr 360; de Niewodowo 1510 MZH nr 877; Niewodowo 1577 ŹDz XVI 357; Zierh 279; Hal I 128. Niewodowo n. dzierż. od n. os. Niewodzic(z) SSNO IV 61; NAp 186 Niewodz-ic(z) : niewód ‘duża sieć rybacka’ Sstp albo wodzić Sstp.

Niziołki (-Dobki, Stare) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: SG VII 166-167; N. Dobki „дер. мел. шлях. и крест.”, N. Stare „дер. мел. шлях.” Труды VI 50; Górn 60; WUN II 541. Nieziołki n. rod. od n. os. Nizioł SSNO IV 69; NAp 187 Niziołek : niziołek ‘krasnoludek’ SL. Drugie człony nazw zestawionych: N. Dobki n. rod. od n. os. Dobek (≤ Dobiesław); D. Stare od przymiotnika stary – oznacza nazwę wsi wcześniejszej w stosunku do innych.

Nogawki wś szlach., gm. Goworowo, pow. Ostrołęka: SG VI 872; 1827 Tab II 47; „дер. мел. шлях.” Труды VI 126; Nogawki 1578 ŹDz XVI 385; Zierh 280; B Herb; WUN II 543. Nogawki n. rod. od n. os. Nogawka SSNO IV 71; NAp 188 Noga : noga.

Noski Śnietne (1525) wś szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Noski Snietne 1795 AK 98; SG VII 184; 1827 Tab II 48; Noski Snietna 1545 Kap nr 368; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; de Sznyethna 1516 MZH nr 940; Noski 1580 ŹDz XVII-1, 108, 152; Górn 38; Hal I 129; WUN II 543. Noski n. rod. od n. os. Nosek SSNO IV 75; NAp 188 Nos : nos; por. Johannes Nosek de Snietna właściciel wsi w 1525 r. Kap, s. 300. Drugi człon nazwy: N. Śnietne n. top. przymiotnikowa od rzeczownika śniat ‘główny pęd krzewu’ Sstp.

Nowa Wieś Wschodnia wś szlach. i włośc., gm. Rzekuń, pow. Ostrołęka: SG VII 203; 1827 Tab II 49; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 122; Nowawieś 1578 ŹDz XVI 77. K. Zierhoffer nie podaje takiej nazwy wsi w pow. ostrołęckim. WUN II 561. Nowa Wieś n. kult.

Nowe Gierałty wś szlach. i włośc., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: Gierałty Nowe, Gierałty Stare 1795 AK 98; SG II 558; Gierałty Nowe 1827 Tab I 127; 1873 Glog 37; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 62; Gieralthy Antiqua, Gieralthy Nowa 1580 ŹDz XVII-1, 96; Hal I 56; WUN II 567. Gierałty n. rod. od n. os. G(i)erałt SSNO II 10; NCh 46 Gierałt; NG 67 Ger, 279 Wald; NHer 16 G(i)erałt. Człon drugi przymiotnikowy oznacza wieś nowszą w stosunku do macierzystej. 56

Nowe Piekuty (1533) (-Urbany) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: Piekuty, Piekuty Urbany 1795 AK 98; „Mieszka tu drobna szlachta i włościanie” SG VIII 83; 1873 Glog 40; N. Piekuty „дер. мел. шлях. и крест.”, P. Urbany „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Piekuty (Urbany, Starawieś) 1580 ŹDz XVII- 1, 93; Górn 39, 47; Hal I 135; WUN II 574. Piekuty n. rod. od n. os. Piekut SSNO IV 235; NAp 214 Piekut : piekut ‘bekas’ S XVI, ‘kogut’ SL. Drugie człony nazw zestawionych: P. Nowe od przymiotnika nowy – nazwa oznacza wieś chronologicznie późniejszą w stosunku do nazwy macierzystej; P. Urbany n. rod. od n. os. Urban NCh 130.

Nowe Racibory (XV w.) wś szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Racibory Nowe, Racibory Stare 1795 AK 98; Racibory Nowe SG IX 362; 1827 Tab II 129; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Raczibori Nowa 1580 ŹDz XVII-1, 106; Hal I 144; WUN II 575. Racibory n. rod. od n. os. Racibor SSNO IV 411; NAp 246 Raci-bor : ps. *ratь ‘wojna, walka’ Spsł (k); Borzy-gniew : ps. *boriti (sę) ‘zmagać się, mocować się’, por. *borъ ‘walka’ Spsł I 323. Człon przymiotnikowy Nowe wskazuje na stosunek do nazwy macierzystej.

Nowe Rzepki (XVI w.) wś szlach., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: Rzepki Nowe SG X 148; 1827 Tab II 157; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; WUN II 575. Rzepki n. rod. od n. os. Rzepka SSNO IV 542; NAp 260 Rzepa : rzepa. Nowe Rzepki – człon określający Nowe oznacza nazwę miejscową późniejszą od nazwy macierzystej.

Nowe Zalesie wś szlach.-włośc., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: Zalesie Nowe SG XIV 335; 1827 Tab II 312; „Dom Zaleskich herbu Lubicz” Kap nr 615; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 50; Zalesie 1580 ŹDz XVII-2, 162; Hal II 82-83; WUN II 578. Zalesie n. top. ‘miejsce za lasem’. Człon odróżniający określa stosunek chronologiczny do innych osad.

O Obidzino, dziś Obiedzino (1416) wś szlach. i włośc., gm. i pow. Kolno: SG VII 326; 1827 Tab II 54; „Dom Obiedzińskich herbu Dąbrowa” Kap nr 370; 1876 Glog 13; Obidzino 1426 MkM I nr 306; de Obidzyno 1434 MZH nr 12; Obidzino 1578 ŹDz XVI 375; Hal I 129; WUN II 603. Obidzino n. dzierż. od n. os. Obidzino SSNO VII 168; NOdm 131 Obidzino; por. stpol. obida ‘wstręt, obmierzłość, obrzydliwość’.

Olszewo (XV w.) gm. Śniadowo, pow. Łomża: „okolica szlach. w dawnej ziemi łomżyńskiej” SG VII 509; 1827 Tab II 61; „Dom Olszewskich h. Kościesza” Kap nr 375; 57

1876 Glog 13; de Olschewo 1464 MZH nr 243; Olssewo 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 284; Hal I 131; WUN II 626. Olszewo n. dwuzn.: top. od ap. olsza, olcha albo n. dzierż. od n. os. Olsza SSNO IV 120; NAp 196 Olsza : olsza, olcha. I. Halicka uważa, że jest to n. top. lub n. dzierż. od n. os. Olsza. K. Zierhoffer kwalifikuje nazwę Olszewo jako topograficzną.

Olszewo-Borki wś szlach., gm. Olszewo-Borki, pow. Ostrołęka: SG VII 508; 1827 Tab II 61; d. Olszewskich h. Trzaska Kap nr 378; g. Olszewskich 1876 Glog 13; „дер. мел. шлях.” Труды VI 118; de Olshewo 1428 MkM I nr 678; de Olszewo 1470 MZH nr 342; Olssewo Drenżewo 1578 ŹDz XVI 382. Olszewo n. top. od ap. olsza, olcha. Borki n. top.

Olszewo-Góra (1436) wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG VII 508; 1827 Tab II 61; „Dom Olszewskich h. Rawicz” Kap nr 379; 1876 Glog 13; Труды VI 12; de Olsevo 1525 MZH nr 1001; Olszewo Gori 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 285; Hal I 131; WUN II 626. Olszewo n. top.; Góra n. top.

Olszewo-Przyborowo (XV w.) okolica szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG VII 508; 1827 Tab II 62; Kap nr 375; 1876 Glog 13; Труды VI 26; de Olschewo 1480 MZH nr 558; Olsewo Prziborowo 1578 ŹDz XVI 380. Zierhoffer nie podaje takiej nazwy wsi w gm. Rutki-Kossaki; Hal II 57; WUN II 626. Olszewo n. top.; Przyborowo n. top. derywowana od wyrażenia przyimkowego przy borze (Taszycki, 1937: 107). Olszyny, O. Kolonia wsie szlach. i włośc., gm. Piątnica, pow. Łomża: SG VII 518; 1827 Tab II 62; Kap nr 380; Труды VI 22; Olschino 1426 MkM I 262; de Olszyni 1476 MZH nr 490; Olsziny 1577 ŹDz XVI 354; Zierh 285; Hal II 57. Olszyny n. top. od n. drzewa olsza, olcha.

Ołdaki, zob. Ołdakowo

Ołdaki-Magna-Brok wś szlach., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: Oldaki 1795 AK 98; SG VII 521; 1827 Tab II 62; „Dobra Ołdaki w ziemi nurskiéj, powiecie nurskim […] parafii czyżewskéj Ołdaki Magna Brok” Kap, s. 308; de Ołdaki 1482 Kap nr 381; Ołdaki 1580 ŹDz XVII-1, 117; Hal I 132; WUN II 631. Ołdaki n. rod. od n. os. Ołdak SSNO IV 124; NAp 196 Ołd-ak : hołd, też z zanikiem h ołd Sstp. Człony zestawienia: Magna SSNO III 365; NLat 66 Magnus : magnus ‘wielki’; Brok SSNO I 250; NG 24 Brok n. os. w funkcji nazwy miejscowej: stwniem. hipokor. Broc(c)o (≤ Brockhard).

Ołdakowo, dziś Ołdaki wś szlach. i włośc. nad rz. Narwią, gm. Rzekuń, pow. Ostrołęka: SG VII 521; 1827 Tab II 62; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 122; de Oldaki 58

1426 MkM I nr 312; Oldaky 1578 ŹDz XVI 402. K. Zierhoffer podaje takie nazwy wsi tylko w powiatach Pułtusk i Ostrów. Górn 158; WUN II 631. Ołdaki n. rod. od n. os. Ołdak. Opęchowo wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG VII 553; 1827 Tab II 63; „дер. мел. шлях.” Труды VI 146; de Opanchowo 1540 MZH nr 1064; Openchowo 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 286; g. Opęchowskich B Herb 140; WUN II 633. Opęchowo n. dzierż. od n. os. *Opęch od ap. pęch ‘węch’.

Osowiec wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG VII 651; 1827 Tab II 68; „дер. мел. шлях.” Труды VI 24; WUN II 650. Nie podają nazwy tej wsi inne cytowane tu źródła. Osowiec n. top. od n. drzewa osa ‘osika, osina’, osowy.

Ożary (-Olszanka, Wielkie) wsie szlach. i włośc., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG VII 794; 1827 Tab II 74; 1876 Glog 13; Ozary Utraque 1578 ŹDz XVI 380; Zierh 290; Górn 122; Hal I 133; WUN II 667. Ożary n. rod. od n. os. Ożar SSNO IV 166; NAp 203 Ożar : ożarek ‘ogarek’ S XVI.

P Pawełki wś szlach. i włośc., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG VI 901; 1827 Tab II 80; Jacobus de Wsebori Pavelky 1514 MZH nr 923; Pawełki 1577 ŹDz XVI 358; Zierh 291; Hal I 134; WUN II 697. Pawełki n. rod. od im. Pawełek (≤ Paweł).

Pachuczyn, zob. Pachuczyno

Pachuczyno, Pachucin, dziś Pachuczyn wś szlach., gm. i pow. Kolno: SG VII 808; 1827 Tab II 75; „дер. мел. шлях.” Труды VI 14; Pachuczy 1458 MZH nr 155; Czerznicze Pachuczino 1578 ŹDz XVI 373; Zierh 290-291. I. Halicka nie wymienia nazwy tej wsi. WUN II 668. Pachuczyn n. dzierż. od im. Pachucy (≤ Paweł) SSNO IV 173; NCh 104 Pachucy; por. Paulum alias Pachuczy 1458 MZH nr 154.

Pasichy wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG VII 881; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168. Nie wymieniają tej nazwy MZH, K. Zierhoffer ani I. Halicka. Występuje ona w WUN II 689. Pasichy n. rod. od n. os. Pasich, Pasioch SSNO IV 194; NAp 208 Pasioch : paść ‘paść bydło’ Sstp.

Perki (1527) (-Bujenki, -Franki, -Karpie, -Lachy, -Mazowsze, -Wypychy) wsie szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: „okolica szlachecka” SG VIII 10; 1827 Tab II 83; Perki Bujenki, Perki Bujny XVIII wiek Kap nr 395; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; Perki Bvyny Antiqua 1580 ŹDz XVII 106; Górn 50; Hal I 134; WUN II 703. Perki n. 59 rod. od n. os. Perek SSNO IV 402; NAp 245 Pyrka : gw. pyrka, pyrkać SGP(k), por. ps. *pъrkati Spsł. Drugie człony nazw zestawionych: P. Bujenki (≤ Bujny) n. rod. zdr. od n. os. i herb. Bujno; P. Franki, P. Karpie, P. Lachy, P. Wypychy n. rod. od n. os. (odpowiednio) Franek (≤ Franciszek), Karp, ap. karp, Lach NEtn 7 ‘Polak’ SL; Wypych, ap. wypychać; P. Mazowsze n. etn.

Pęszyno, dziś Pęsy-Lipno wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG VII 39; 1827 Tab II 82; Kap (1412) 317; 1876 Glog 13; de Pansche 1466 MZH nr 282; Pęse Lipno 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 293; Górn 111, 130, 158; Hal I 134-135; WUN II 706. Pęsy n. rod. od im. Pęsza (≤ Pęcisław lub Pękosław TNaj). Pęsza SSNO IV 22; NAp 212 Pęci- sław : ps. *pọtь ‘droga’.

Pęza (XV w.) wś szlach., gm. Piątnica, pow. Łomża: SG VIII 39; 1827 Tab II 82; „Dobra Pęza od rzeki zwanej Pęza nazwisko swoje mają” Kap nr 398; „Pęsy (w. XV), g. Pęzów, dwie są wsie tego nazwiska i trzecia Penza” 1876 Glog 13; Труды VI 10; Pansa 1428 MkM I nr 743; Panza civis Lomzensis 1540 MZH nr 1064; Zierh 293-294; Hal II 59. Pęza n. top. od n. rz. Pęza (Penza), p. dop. Narwi lub n. dzierż. od n. os. Pęsza.

Pęze, dziś Pęzy (XV w.) wś. szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: SG VIII 39; 1827 Tab II 82; „… dobra Pęze w ziemi bielskiéj leżą, ztąd podobnież dom Pęzów pochodzi i herbu Ślepowron używa.” Kap, s. 318; Nicolaum Panscha ex armis Buyny 1473 Kap nr 398; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; Pęże 1580 ŹDz XVII-2, 176; Hal I 135; WUN II 706. Pęzy n. rod. od n. os. Pęsza SSNO IV 222; NAp 212 Pęci-, Pęko-, Pęcisław (TNaj).

Pieniążki wś szlach., gm. i pow. Grajewo: SG VIII 89; 1827 Tab II 87; Kap nr 223; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 164; Pyenyesshek 1497 CBK 4 nr 191; Pieniążek 1577 ŹDz XVI 348; Zierh 294; Hal I 135; WUN II 722. Pieniążki n. rod. od n. os. Pieniążek SSNO IV 238; NAp Pieniążek : pieniążek

Pieńczykowo wś szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG VIII 88; Pięczykowo 1827 Tab II 86; Kap nr 403; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160; Pieńczukowo 1580 ŹDz XVII 114. Nie podają nazwy tej wsi MZH i K. Zierhoffer. Hal I 135; WUN II 723. Pieńczykowo n. dzierż. od n. os. Pieńczyk (≤ Pieńka) h. Jastrzębiec SSNO IV 240; NAp 215 Pień : pień; por. ap. pieńka ‘konopie, włókno konopne’ SJPD VI 324 a. pieniek ‘niewielki pień’. 60

Pieńczykówek wś szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG VII 88; Pięczykówko 1827 Tab II 86; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160. Nie podają tej nazwy wsi K. Zierhoffer i I. Halicka. Pieńczykówek n. zdr. od n. m. Pieńczykowo.

Piętki (-Basie, -Gręzki, -Szeligi, -Żebry) wsie szlach., gm. Klukowo, pow. Wys. Maz.: SG VIII 121; Piętki Żebry 1827 Tab I 85; Piantki Szeligi 1569 Kap nr 408; „дер. мел. шлях.” Труды VI 44, 46; Pieńki Seligi 1580 ŹDz XVII-1, 54; Piętki 1580 ŹDz XVII-2, 158; Górn 52; Hal I 136; WUN II 731. Piętki n. rod. od n. os. Piętka SSNO IV 250; NAp 216 Pięta : pięta. Człony nazw zestawionych: P. Basie n. rod. od im. żeńskiego Basia (≤ Barbara); P. Gręzki n. rod. od n. os. Gręzek, Grężek SSNO II 199; NAp 83 Gręża : grążać ‘zanurzać’ Sstp; P. Szeligi n. rod. od n. os. i herb. Szeliga; por. Nicolaus Szeliga de Piantki; P. Żebry n. rod. od n. os. Żebro.

Piski (1403) wś szlach. i włośc., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG VIII 228; 1827 Tab II 91; d. Piskowskich h. Ślepowron Kap nr 412; „дер. мел. шлях.” Труды VI 120; Pyssky de prope Lompza 1430 MkM II nr 206; de Pysky 1471 MZH nr 374; Piski 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 296; B Herb 117, 141; WUN II 740. Piski n. rod. od n. os. Piski SSNO IV 281; NAp 210 Pisk : pisk; por. Nicolaus Pisk 1578 ŹDz XVI 45.

Piszczate, dziś Piszczaty (1444) (-Kończany, -Piotrowięta) wsie szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: SG VIII 233; 1827 Tab II 92; „Dobra dawniej Piszczate, a potem Piszczaty zwane, w ziemi bielskiéj leżą, których kilka wsi: Konczany, Mąki, Mrówki, Piotrowięta, Rymkowszczyzna, Tomkowięta, Tusiki, Wielgosse, Wieszniany, Włodki” Kap, s. 326; Piszczate 1444, 1449 Kap nr 413; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 54; Piszczathy Piotrowcze 1580 ŹDz XVII 104; 1873 Górn 13; WUN II 741. Piszczaty n. rod. od n. os. Piszczat, Piszczek SSNO IV 282; NAp 218 Pisk : pisk ‘o głosie ludzkim’ S XVI, por. piszczeć S XVI. Por. Thomas Piszczat 1566, Raphael Piszczat de Piszczaty 1563 Kap nr 413. Drugie człony nazw zestawionych: P. Kończany n. rod. od n. os. Koń(c)zyn (≤ Konrad) NG 151, Kun : germ. koñja, kōni, stwniem. kuoni ‘dzielny w boju’; P. Piotrowięta n. patr. od n. os. Piotr SSNO IV 257; NCh 108 Piotr.

Plewki (XV w.) wś szlach., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: Plewki 1795 AK 98; SG VIII 261; 1827 Tab II 93; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 50; Pliewki 1580 ŹDz XVII-1, 97; Górn 39, Hal I 137; WUN II 745. Plewki n. rod. od n. os. Plewka SSNO IV 287; NAp 229 Plewa : plewa ‘odpadki powstałe po wymłóceniu zboża’ SJPD VI 468. Por. Kazimier Pliewka 1580 ŹDz XVII-1, 97. 61

Podbiele, P. Wielkie, dziś Podbiel Wielka wś szlach., gm. Szumowo, pow. Zambrów: SG VIII 360 1827 Tab II 96; Pothbyelye 1480 MZH nr 573; Podbielie Magna, Minor 1578 ŹDz XVI 404; Zierh 300-301; WUN III 775. Podbiele n. top. ‘miejsce położone pod bielami’; por. rzecz biel ‘mokradło, bagno, podmokła łąka’.

Popki wś szlach., gm. Mały Płock, pow. Kolno: SG VIII 790; 1827 Tab II 109; „дер. мел. шлях.” Труды VI 10; Popki v. Mirziewo Popki de armis Cziolky 1549 MZH nr 1069. K. Zierhoffer nie podaje tej nazwy miejscowej. Hal I 139; WUN III 21. Popki n. rod. od n. os. Popek (≤ Pop) SSNO IV 321; NAp 230 Pop : pop ‘duchowny w kościele prawosławnym’ Sstp.

Popowo wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG VIII 804; 1827 Tab II 110; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162; Popowo 1577 ŹDz XVI 365. Nie podają tej nazwy wsi MZH i K. Zierhoffer. Hal I 139-140; WUN III 22. Popowo n. dzierż. od n. os. Pop; por. strp. pop ‘ksiądz, kapłan’.

Porośla, dziś Porośl-Kije (1539) wś szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: SG VIII 826; 1827 Tab II 111; Porosla Woysławy 1562, 1573 Kap nr 422; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 56; Porosla (Grzywi, Woyslawy) 1580 ŹDz XVII 107; Porosla Kije 1580 ŹDz XVII 108; Górn 22, 33; Hal II 61; WUN III 30. Porośl n. dzierż. od n. os. Porosło SSNO IV 326; NAp 230 Porosł-o : porośle ‘bagno porośnięte trawą’ Sstp. I. Halicka nazwę Porośl zalicza do n. top. Drugi człon n. zestawionej: P. Kije n. rod. od n. os. Kij SSNO II 580; NAp 107 Kij : kij ‘pręt drewniany’ Sstp, por. ps. *kyjь ‘młot, maczuga’ SES II 159.

Porośl-Kije, zob. Porośla

Poryte Szlacheckie (1375) wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG VIII 833; 1827 Tab II 111; Kap nr 423; „g. Poryckich” 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; de Porythe 1474 MZH nr 437; Porithe 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 305; Hal II 62; WUN III 31. Poryte n. top.

Proszki, dziś Pruszki Wielkie wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG IX 105; 1827 Tab II 118; Kap (1419) 334; 1876 Glog 14; de Prosky MkM I 8; Proski Zalesie 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 307; Górn 130; Hal I 141; WUN 52-53. Pruszki n. rod. od im. Proszek (≤ Prosimir) SSNO IV 350; NAp 236 Prosi-mir : ps. *prositi, prosić Sstp.

Pruszki Wielkie, zob. Proszki

Przeździecko-Mroczki, zob. Bezdziedze 62

Przyborowice, dziś Przyborowo wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: „Mieszka tu drobna szlachta” SG IX 195; 1827 Tab II 121; „Dom Przyborowskich herbu Grzymała” Kap nr 433; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; Przyborowycze 1429 MkM II nr 79; Przyborovycze 1488 MZH nr 677; Prziborowicze Magna, Minor 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 311; Hal I 142; WUN III 68. Przyborowice n. patr., Przyborowo n. dzierż. od im. Przybor SSNO IV 381; NAp 241 Przy-bor : przy w wielu znaczeniach Sstp; por. Przibor 1431 MkM II nr 315.

Przyborowo, zob. Przyborowice

Pstrągi-Gniewoty wś szlach. i włośc., gm. i pow. Zambrów: SG IX 251; 1827 Tab II 125; Kap (1465) 345; 1876 Glog 14; Paulus Pstrang 1443 MZH nr 34; Pstrągi 1578 ŹDz XVI 377; Zierh 312; Hal I 143; WUN III 85. Pstrągi n. rod. od n. os. Pstrąg od ap. pstrąg.

Pułazie-Świerże wś szlach.-włośc., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: „Mieszka tu drobna szlachta” SG IX 292; 1827 Tab II 126; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 62; Połazie Świrze 1580 ŹDz XVII 96-97; Górn 42; WUN III 89. Pułazie n. niej. Człon odróżniający: Świerże n. rod. od n. os. Świersz, Świrsz SSNO VII 262; NAp 317 Śwircz : śwircz, świercz (świerszcz) Sstp.; por. Świrz z Mazowsza (Zierh 364).

R Radwany, zob. Redwany

Radziszewo (-Króle, -Sieńczuch, -Sobiechowo, Stare) wsie szlach., gm. Ciechanowiec, pow. Wys. Maz.: Radziszewo Króle, R. Sieńczuch, R. Sobiechowo 1795 AK 98; „okolica szlachecka” SG IX 473; Radziszewo (Króle, Antiqua) 1580 ŹDz XVII-1, 43; Hal I 145; WUN III 107-108. Radziszewo n. dzierż. od n. os. Radzich SSNO IV 429; NAp 248 Rado- (Rado-ciech, Rado-mir); por. ps. *radъ, rad ‘być zadowolonym, chętnym, cieszyć się’ Sstp, ps. *raditi ‘udzielać rady’. Drugie człony n. zestawionych: R. Króle n. rod. od n. os. Król; R. Sieńczuch n. niej.; R. Sobiechowo n. dzierż. od n. os. Sobiech (≤ Sobie-sław). Człon przymiotnikowy Stary określa najstarszą wieś.

Rakowo (-Boginie, -Czachy) wsie szlach. (1433), gm. Piątnica, pow. Łomża: SG IX 518; 1827 Tab II 133; Kap nr 453; 1876 Glog 14; de Rakovo 1510 MZH nr 877; Rakowo Czachi 1577 ŹDz XVI 355; Rakowo Boginie 1577 ŹDz XVI 357; Zierh 315; Hal I 145. Rakowo n. dzierż. od n. os. Rak SSNO IV 438; NAp 249 Rak : rak, NHer 49 Rak. Boginie n. rod. od n. os. *Boginia (≤ Boguchwał, Bogumił), Czachy n. rod. od n. im. Czach (≤ Czasław). 63

Rakowo Nowe (1433) wś szlach., gm. Mały Płock, pow. Kolno: „Okolica szlachecka nad rz. Skrodą. Jest to gniazdo Rakowskich wspomniane w akcie z 1433 r., gdzie wymieniano już wsie R. Chmielewo, R. Podleśne, R. Zalesie” SG IX 518; 1827 Tab II 133; Kap nr 453; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 9; de Rakovo 1483 MZH nr 605; Rakowo 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 315; Hal I 145; WUN III 111. Rakowo n. dzierż. od n. os. Rak // Rek SSNO IV 438; por. Stanislaus Rek 1580 ŹDz XVI 296. Drugi człon n. zestaw.: Nowe od przym. nowy wskazujące stosunek chronologiczny wsi. Ramoty, zob. Romaty, Romoty Redwany, dziś Radwany wś szlach., gm. Szumowo, pow. Zambrów: „Mieszka tu drobna szlachta” SG IX 456; 1827 Tab II 131; nob. Redwan de Polkoze alias de Mroczki 1478 MZH nr 667; Radwani 1578 ŹDz XVI 371. Zierh nie wymienia tej nazwy. Podają ją: Górn 149; WUN II 105. Radwany n. rod. od n. os. Radwan/Redwan SSNO IV 427; NAp 248 Radowan : ps. *radovati se, por. radować się Sstp. Repki wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG IX 620; 1827 Tab II 137; „дер. мел. шлях.” Труды VI 124; de Repky 1473 MZH nr 417; Mierzejewo Repki 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 318; WUN III 121. Repki n. rod. od n. os. *Repka.

Rębiszewo-Studzianki wś szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: Rembiszewo 1795 AK 98; SG IX 60; 1827 Tab II 137; Studzianki Ramisewo 1578 ŹDz XVI 381; Hal I 146; WUN III 123. Rębiszewo n. dzierż. od n. os. Rębisz SSNO IV 464; NAp 250 Rąb : rąbać Sstp. Drugi człon n. zestawionej R. Studzianki n. top. zdr. od ap. studnia.

Rębiszewo-Zegadły wś szlach., gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: „Mieszka tu częściowa szlachta” SG IX 610; 1827 Tab II 137; 1876 Glog 14; Gregorius Rambischewsky; Johannes Zegadlo armorum Prussy 1466 MZH nr 268; de Rambyschewo 1511 MZH nr 92; Zegadli Rembisewo 1578 ŹDz XVI 380-381; Zierh 318-319; Hal I 146. Rębiszewo n. dzierż. od n. os. Rębisz SSNO IV 464. Człon drugi nazwy: Zegadły n. rod. od n. os. Żegadło.

Rogale wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: „Mieszka tu drobna szlachta” SG IX 658; 1827 Tab II 138; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; de Rogale 1481 MZH nr 592; Rogalie Magna, Parva 1578 ŹDz XVI 375; Zierh 319; Hal I 147; WUN III 127. Rogale n. rod. od n. os. i herb. Rogala SSNO IV 471; NAp 251 Rog : róg.

Roginice, dziś Rogienice (1436) (Piaseczne, Wypychy) wsie szlach., gm. Mały Płock, pow. Kolno: SG IX 664; 1827 Tab II 138; Kap nr 459; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 10; Roginicze 1428 MkM I nr 610; Roginicze Piaseczne, Wipichi 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 320; Hal I 147; WUN II 129. Rogienice n. patr. od n. os. Roginia. 64

Romaty, Romoty, dziś Ramoty wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG IX 522; 1827 Tab II 133; „дер. мел. шлях.” Труды VI 6; de Ramathy 1474 MZH nr 447, de Ramoti 1533 MZH nr 1032; Ramoti 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 316; Hal I 146; WUN III 112. Ramoty n. rod. od n. os. Ramot//Romat//Romot pochodzenia pruskiego. Ramot/Ramota SSNO IV 441; NG 203 Ragin, 279 Wald.

Rosochate wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG IX 761; 1827 Tab II 142; „дер. мел. шлях.” Труды VI 6; Rosochate… in terra Wiszniensi 1428 MkM I nr 585; Rosochate 1453 MZH nr 95; Rosochate 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 322; Hal II 64; WUN III 138. Rosochate n. rod. od n. os. Rosochaty od n. os. Rosocha SSNO IV 490; NAp 253 Rosocha : rosocha ‘rozwidlona gałąź’. I. Halicka (1978: 64) uważa, że jest to nazwa topograficzna motywowana stpol. słowem rosocha ‘pień drzewa rozdzielony widlasto na dwie odnogi; rozwidlona gałąź’. Autorka dopuszcza też możliwość zaklasyfikowania nazwy do n. rod. K. Zierhoffer (1957: 322) określa nazwę jako rodową lub topograficzną.

Rosochate (Kościelne, -Narołty) wsie szlach.-włośc., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: SG IX 761; 1827 Tab II 142; „Dobra Rosochate Kościelne, Rosochate Narułty w ziemi nurskiéj, powiecie nurskim, parafii swéj własnéj rosochackiéj” Kap, s. 354; Jacobus Rosochacki 1452 Kap nr 460; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 94; Rosoхate 1577 ŹDz XVI 365; Hal II 64; WUN III 139. Rosochate n. dzierż. od n. os. Rosocha SSNO IV 490; NAp 253 Rosocha : rosocha ‘pień drzewa’ Sstp; por. rosocha ‘gałąź sękata’; ‘drzewo rosochate’ Brüc 505-506. Drugie człony n. zestawionych: R. Kościelne – człon przymiotnikowy określa właściciela wsi; R. Narołty n. niej.

Rostki wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG IX 797; 1827 Tab II 142; Kap (1469) 355; 1876 Glog 14; de Rostkhy 1478 MZH nr 523; Rosthki 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 322; Hal I 148; WUN III 140. Rostki n. rod. od im. Rostek (≤ Rościsław) SSNO IV 491; NAp 253 Rosci-sław : por. rościć, rosnąć Sstp. Rostki h. Szeliga.

Rostki wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG IX 797; 1827 Tab II 142; „Dom Rostkowskich herbu Szeliga” Kap nr 461; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; de Rosthky 1472 MZH nr 38; de Rostki discrictus Colnensis 1538 MZH nr 1058; Rosthki 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 322; Hal I 148; WUN III 140. Rostki n. rod. od im. Rostek (≤ Rościsław).

Rostki wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG IX 797; 1827 Tab II 142; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 124; de Rosthky 1496 MZH nr 763; Rosthki 1578 65

ŹDz XVI 383; Zierh 322; g. Rostkowskich B Herb 118; WUN III 140. Rostki n. rod. od im. Rostek (≤ Rościgniew, Rościsław).

Roszki (XV w.) (-Chrzczony, Leśne, -Sączki, -Ziemaki) wsie szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Rozki Lesne, R. Trojany, R. Włodki, R. Ziemaki 1795 AK 98; „okolica szlachecka” SG IX 807; 1827 Tab II 142; Roski Ziemaki 1552 Kap nr 464; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; Roski (Bieńki, Trojanki, Włodki, Ziemaki) 1580 ŹDz XVII 109-110; Górn 35, 41, 58; Hal I 149; WUN III 141. Roszki n. rod. od n. os. Roszko (≤ Roch) SSNO IV 506; NAp 251 Roch : roch ‘figura w szachach’ S XVI (w); por. Laurentius Rosko 1524 Kap nr 464. Drugie człony nazw zestawionych: R. Chrzczony, R. Sączki, R. Ziemaki n. rod. od n. os. Chrzczon (dawniej Krzczon), Sączka, Ziemak (≤ Siemowit).

Ruś (1537) (Stara, Nowa) wsie szlach.-włośc, gm. i pow. Wys. Maz.: „W dokumentach sądowych z 1471 r. wymienione są: Ruś Stara, Ruś Nowa, Ruś Jaźwiny.” SG XI 38; 1827 Tab II 150; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 58; Hal I 149; WUN III 167. Ruś n. etn. od n. os. Rus SSNO IV 517; NEtn 12 Rus, por. Ruski ‘od Rusi’ SL, ruski ‘właściwy Rusi’ Sstp. Człony odróżniające przymiotnikowe Stara – Nowa wskazują na chronologię powstania osad.

Rutki (-Jatki, -Nowiny) wsie szlach.-włośc., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG X 44; Kap nr 465; 1876 Glog 14; Труды VI 26; 1462 MZH nr 209; Rudky 1578 ŹDz XVI 379; Zierh 324; Hal II 65; WUN III 167. Rutki n. top. od rzecz. ruda daw. ‘podmokła łąka, bagnisko, błoto’ SJPD VIII 1384 lub ‘torf, bagnisko, mokra łąka’ Brüc 467. Drugie człony n. zestaw.: Jatki n. kult. od ap. jatka ‘kram, sklep z mięsem’ SJPD III 350; Nowiny n. kult. od ap. nowina ‘ziemia uprawiona po raz pierwszy po wykarczowaniu lasu’ SJPD V 374.

Rutki (XV w.) (-Zaborowo) wś szlach., gm. Wizna, pow. Łomża: SG X 44; 1827 Tab II 152; Kap nr 466; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 20; Ruthki Zaborowo 1577 ŹDz XVI 357; Zierh 324; Hal II 66; WUN III 167. Rutki n. top. od rzecz. ruda daw. ‘podmokła łąka, bagnisko, błoto’ SJPD VIII 1384; ‘torf, bagnisko, mokra łąka’ Brüc 467.

Rydzewo (-Pieniążek, Szlacheckie) wsie szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG X 84; 1827 Tab II 194; „Dobra Rydzewo w ziemi wiskiej” Kap nr 470; „g. Rydzewskich” 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; Rydzewo a Vyscha 1497 CBK 4 nr 144; Cirka Ridzewo in Wisnensi terra 1428 MkM I nr 694; de 66

Ridzewo 1472 MZH nr 404; Ridzewo Pieniązek 1577 ŹDz XVI 362; Zierh 326; Hal I 151; WUN III 173. – N. zestawione: człon utożsamiający Rydzewo n. dzierż. od n. os. Rydz SSNO IV 529; NAp 258 Rydz : rydz. Człony wyróżniające: Pieniążek n. m. od n. os. Pieniążek; Szlacheckie n. dzierż.

Rydzewo-Świątki wś szlach., gm. i pow. Kolno: SG X 84; 1827 Tab II 154; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 168; Ridzewo 1474 MZH nr 451. K. Zierhoffer wymienia takie nazwy wsi tylko w pow. Ciechanów i Szczuczyn – dziś Grajewo. I. Halicka podaje nazwę Rydzewo odnoszącą się do trzech wsi w pow. Grajewo. WUN III 173. Rydzewo n. dzierż. od n. os. Rydz. Człon drugi n. zestaw. Świątki n. rod. od n. os. Świątek.

Rzące wś szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: Rządze 1795 AK 98; „okolica szlachecka” SG X 125; 1827 Tab I 156; Rzące 1545-1566 Kap nr 474; Rząccze 1580 ŹDz XVII-1, 107; Górn 40; Hal I 151; WUN II 178. Rzące n. rod. od n. os. Rząd(ź)ca SSNO IV 539; NAp 260 Rzędzi-mir; por. Stanislai Rząca 1631 Kap nr 474.

Rzebry, dziś Żebry (-Kolonia, -Wybranowo) wś szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG XIV 754; 1827 Tab II 326; Kap (1403) 486; 1876 Glog 15; de Zebry 1471 MZH nr 378; Zebri Wibranowo 1578 ŹDz XVI 368; Zierh 327; Górn 126, 127; Hal I 197; WUN III 792. Żebry n. rod. od n. os. Rzebro // Żebro SSNO IV 539; NAp 259 Rzebro; NHer 71 (Żebro).

Rzebry (1403), dziś Żebry wś szlach. i włośc., gm. i pow. Kolno: SG XIV 154; 1827 Tab II 326; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; de Zebri 1538 MZH nr 1025; Żebri 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 326; Hal I 197; WUN III 791. Żebry n. rod. od n. os. Rzebro // Żebro będącej nazwą herbu; por. Stanislaus Rzebro 1543 MZH nr 102, Joseph Johannes Zebro de armis Zebri 1518 MZH nr 953.

Rzebry, dziś Żebry (-Ostrowy I, -Ostrowy II, -Chudek, -Sławki, -Stara Wieś, -Wierzchlas, -Perosy, -Żabin) wsie szlach., gm. Olszewo-Borki, pow. Ostrołęka: SG XIV 754; 1827 Tab II 326; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 118; de Zebri 1471 MZH nr 378; Żebri (Wierzchlisa, Żabino, Starawieś, Grzymki, Chudki) 1582 ŹDz XVI 390; Zierh 327; g. rodowe Żebrowskich B Herb 147; WUN III 792. Żebry n. rod. od n. os. Rzebro // Żebro h. Żebro; por. Stanislaus Rzebro 1453 MZH nr 102. Człony wyróżniające: Ostrowy I/II n. top.; por. ostrów ‘kępa na rzece, pole między rzekami, wyspa’ SJPD V 1168; Chudek n. top. zapewne o rodzaju gruntu od chudy ‘nieurodzajny, jałowy, ubogi’ 67

SW I 306; Sławki n. rod. od im. Sławek (= Sławomir); Stara Wieś n. kult.; Wierzchlas, Żabin n. top.; Perosy może od n. os. Porosło.

Rzekunie, dziś Rzekuń wś szlach., gm. Rzekuń, pow. Ostrołęka: SG X 142; 1827 Tab II 157; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 122; de Rzekunie 1430 MkM II nr 222; Rzekuń 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 327; WUN III 182. Rzekuń n. dzierż. od n. os. *Rzekun od Rzekta SSNO IV 540; NAp 259 Rzekta : rzekać ‘rżeć, skrzeczeć’ Sstp; por. Staszek Rzecta 1415 TP 63.

S Sambory wś szlach., gm. Wizna, pow. Łomża: SG X 246; „дер. мел. шлях.” Труды VI 20; Szambori 1497 CBK 4 nr 16; Szambor de Vysna 1428 MkM nr 605; Senbori 1577 ŹDz XVI 357; Zierh 329; Hal I 152; WUN III. Sambory n. rod. od n. os. Sambor SSNO V 8; NAp 262 Sam- : sam, NAp 16 Borzy-gniew : ps. *borti (sę) ‘walczyć’ Spsł I 323. Sasiny-Łętownica wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG X 331; 1827 Tab II 162; Mathias Sassin de Bacze 1465 MZH nr 253; Sasini Lantownica 1577 ŹDz XVI 377; Zierh nie wymienia tej nazwy. Hal I 152; WUN III 198. Sasiny n. rod. od n. os. Sassin, Sasin SSNO V 18; NEtn 14 Sasin „Sasinowie to jedno z plemion pruskich” SE-Mot 4, 13.

Sawały (Wielkie, Małe) wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: „Wieś leży w okolicy zwanej Chrostowo” SG X 342; Sawaty 1827 Tab II 163; „дер. мел. шлях.” Труды VI 122. Nie podają takiej nazwy MZH ani Zierhoffer. WUN III 198. Sawały n. rod. od n. os. Sawała.

Sędziwuje wś szlach. i włośc., gm. i pow. Zambrów: SG X 467; 1827 Tab II 163; 1876 Glog 14; Sandzywyevicz Martino Plosky 1450 MZH nr 71; Sędziwuje Prątnik 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 330; Górn 128; Hal I 153; WUN III 204. Sędziwuje n. rod. od im. Sędziwuj SSNO V 40; NAp 352 Sędzi-mir : ps. *sọditi Spsł(k), por. sądzić Sstp.

Siemień (Nadrzeczny, -Rowy) wsie szlach. i włośc. (1431), gm. i pow. Łomża: Siemień Szlachecki (nazwa dziś nieistniejąca) „zamieszkały przez drobną szlachtę” SG X 544; 1827 Tab II 168; 1876 Glog 14; de Semen 1426 MkM I nr 357; de Syemyen 1510 MZH nr 877; Siemień 1578 ŹDz XVI 367; Zierh 331; Hal I 154. Siemień od im. Siemian TNaj (≤ Siemisł, Siemowit). Nadrzeczny, Rowy n. top. wskazujące położenie wsi.

Sienica, dziś Siennica (-Klawy, -Lipusy, -Pietrasze, -Szymanki, -Święchy) wsie szlach., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: Sienica 1795 AK 98; SG X 563; 1827 Tab II 169; 68

Sienica 1580 ŹDz XVII-1, 10; Hal I 155; WUN III 215. Siennica n. patr. od n. os. Sieniec SSNO V 65; NCh 124 Szymon. Drugie człony n. zestawionych: S. Klawy, S. Lipusy, S. Pietrasze, S. Szymanki, S. Święchy n. rod. od n. os. (odpowiednio): Klewek / Klewko (≤ Mikołaj), Lipko / Lipka ap. lipa, Pietrasz (≤ Piotr), Szymanek (≤ Szymon), Święch (≤ Święto-bor, Święto-mir, Święto-sław).

Sienicze, Siennycze, dziś Sienickie wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG X 560; Sienickie 1827 Tab II 169; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 164; Syennycze in Vissnensi districtu 1428 MkM I nr 606; Sienicze ŹDz XVI 364; Zierh 332; Hal I 155; WUN III 215. Sienickie n. rod. od n. os. Sienic(s)ki SSNO V 66.

Sikory (1421) (-Bartkowięta, -Bartyczki, -Janowięta, -Pawłowięta, -Piotrowięta, -Tomkowięta, -Wojciechowięta) wsie szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: Sikory… 1795 AK 98; „W 1421 r. osiadł tu niejaki Maciej Sikora i posiadłość swą rozdzielił między synów, których imiona pozostały dotąd nazwą tych działów” SG X 607; 1827 Tab II 171; Sikory 1445, 1554 Kap nr 492; „Sikory (Pawłowięta, Bartkowięta, Tomkowięta, Piotrowięta, Wojciechowięta, Janowięta, Bartki a. Bartyczki, Jachile a. Jachule, Jakuski a. Jakuszki, Kupnina, Łosiowizna)” XVIII wiek Kap, s. 372; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 54; Sikory 1580 ŹDz XVII-1, 102-104; Górn 13-14; Hal I 156- 157; WUN III 220. Sikory n. rod. od n. os. Sikora SSNO V 73; NAp 268 Sikora : sikora ‘ptak’. Drugie człony nazw zestawionych: S. Bartyczki n. rod. od n. os. Bartoczek SSNO I 100; NCh 19 Bartłomiej; S. Bartkowięta, S. Janowięta, S. Pawłowięta, S. Piotrowięta, S. Tomkowięta, S. Wojciechowięta n. patr. od im. chrześcijańskich: Bartek, Jan, Paweł, Piotr, Tomasz, Wojciech. Por. Bartholomeus Sikora 1452 Kap nr 492.

Sirzputy, dziś Sierzputy (Stare, Młode) wsie szlach., gm. i pow. Łomża: SG X 559; 1827 Tab II 170; Kap 370; 1876 Glog 14; de Syrzputhy 1525 MZH nr 1002; Sierzputi Antiqua, Mlode 1578 ŹDz XVI 368; Zierh 333; Górn 134, 153; Hal I 156; WUN III 218. Sierzputy n. rod. od n. os. Sierzput (h. Dąbrowy); Sir(z)put SSNO V 82; NAp 269 Sir(z)p : sirzp, sierp Sstp.

Sirzputy, dziś Sierzputy (-Marki, Zagajne) wsie szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG X 599; 1827 Tab II 170; Kap (1421) 370; 1876 Glog 14; de Syrputhi 1465 MZH nr 251; Sierzputi (Antiqua, Marki, Krętki, Zagajne) 1578 ŹDz XVI 369; Zierh 333; Górn 134, 153; Hal I 156; WUN III 218. Sierzputy n. rod. od n. os. Sierzput (h. Dąbrowy); por. Jacobus Syrzputh de armis Dambrowy 1473 MZH nr 421. 69

Skarzyno, dziś Skarzyn (-Abramy, -Nowawieś, -Starawieś) wsie szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG X 657; 1827 Tab II 173; d. Skarżyńskich h. Bończa Kap nr 485; g. Skarzyńskich 1876 Glog 14; de Skarzyno 1430 MkM II nr 617-618; Skarzino 1578 ŹDz XVI 404-405; Zierh 324; B Herb 107; WUN III 227. Skarzyn n. dzierż. od n. os. Skarga SSNO V 88; NAp 270 Skarga : skarga, por. skarżyć.

Skarżyno, dziś Skarżyn (Stary, Nowy) wsie szlach. (1432), gm. i pow. Zambrów: SG X 657; Kap nr 485; 1876 Glog 14; de Skarzyno 1430 MkM II nr 617-618; Skarzino 1578 ŹDz XVI 404-405. Zierh nie podaje takiej nazwy wsi w pow. Zambrów. Wymienia je w pow. Płońsk i Ostrołęka. Hal I 158. Skarżyno n. dzierż. od n. os. Skarga.

Skłody (Borowe, -Przyrusy) wsie szlach. gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: Skłody Borowe 1795 AK 98; SG X 680; 1827 Tab II 174; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Skłody 1580 ŹDz XVII-1, 94; Hal I 158; WUN III 230. Skłody n. rod. od n. os. Skłoda ≤ Skłodowic SSNO V 90; NAp 271. Człony nazw zestawionych: S. Borowe n. top. od ap. bór; S. Przyrusy n. rod. od n. os. Przyrust etymologia niejasna.

Skroda Mała (1432) wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: „Wsie te, gniazdo Skrodzkich, wystąpiły w dokumentach z 1432 r.” SG X 717; 1827 Tab II 176; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; de Scroda 1430 MkM II nr 626; Skroda 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 336; Hal II 66; WUN III 236. Skroda n. top. od n. rz. Skroda l. dop. Pisy.

Skroda Wielka wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG X 717; 1827 Tab II 176; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; de Scroda 1430 MkM II nr 626; Skroda Magna 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 336; Hal II 66; WUN III 236. Skroda n. top. od n. rz. Skroda.

Skrodzkie wś szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG X 718; 1827 Tab II 176; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160. Nie zawierają tej nazwy wsi MZH ani prace K. Zierhoffera i I. Halickiej. WUN III 236. Skrodzkie od n. os. Skrodzki. N. os. Skrodzki od n. m. Skroda (w pobliskiej gm. Grabowo, pow. Kolno).

Sławcz, dziś Sławiec wś szlach. i włośc. (1466), gm. Nowogród, pow. Łomża: SG X 780; 1827 Tab II 180; „Dom Sławskich h. Mora” Kap nr 501; 1876 Glog 14; de Slawcz MkM I nr 472; Slawcz 1578 ŹDz XVI 369; Zierh 337; Hal I 159. Sławcz n. dzierż. od n. os. Sławek (≤ Sławomir) SSNO V 107; NAp 277 Sławo-mir : sława, sławić Sstp.

Sławiec, zob. Sławcz 70

Sokoły wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG XI 38; 1827 Tab II 187; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; Sokoly 1430 MkM II nr 578; de Sokoly 1453 MZH nr 95; Sokoli 1578 ŹDz XVI 375; Zierh 342; Hal I 159-160; WUN III 266. Sokoły n. rod. od n. os. Sokół (będącej nazwą herbu), Sokoł SSNO V 144; NAp Sokoł : sokół; NHer 54 Sokola.

Sokoły-Jaźwiny (1471) wś szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: SG XI 38; 1827 Tab II 187; Sokoły 1471 Kap nr 506; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; Sokoł 1428 MkM I 758; Sokoł 1426 MZH nr 377; Sokoly Rusz 1580 ŹDz XVII 106; Górn 16; Hal I 159-160; WUN III 266. Sokoły n. rod. od n. os. i herb. Sokoł SSNO V 144; NAp 282 Sokoł NHer 54 Sokola; por. Stanislaus Sokol 1471 Kap nr 506. Drugi człon nazwy: Jaźwiny n. dzierż. od n. os. Jaźwiec.

Somowo, dziś Szumowo wś szlach. (1454), gm. Szumowo, pow. Zambrów: SG XII 76; 1827 Tab II 226; 1876 Glog 14; de Somowo 1454 MZH nr 104; Somowo 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 343; Hal I 169. Somowo n. dzierż. od n. os. Som SSNO V 147; NAp 282 Som : sum ‘gatunek ryby’ Sstp.

Srzednica (1382), dziś Średnica (-Jakubowięta, -Maćkowięta, -Pawłowięta) wsie szlach., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: SG XI 900; „Dobra zwane Srzednica (Maczkowięta, Pawłowięta, Jakubowięta) w ziemi bielskiéj […] na Podlasiu leżą, których kilka wsi.” Kap, s. 386; Nicolaus de Srzednica 1444 Kap nr 509; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 62; WUN III 427. Średnica n. patr. od n. os. Śrzoda SSNO V 375; NAp 314 Środa : środa, por. ps. *serda. Drugie człony n. zestawionych: S. Jakubowięta, S. Maćkowięta, S. Pawłowięta n. patr. od im. Jakub, Maciek (≤ Maciej), Paweł.

Stare Guty wś szlach. i włośc., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG II 918; 1827 Tab II 158; 1876 Glog 12; Гуты-Старавесь „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 172; Thyburcius de Guthi 1497 CBK 4 nr 86; de Guthi 1488 MZH nr 678; Guthi 1577 ŹDz XVI 391; Zierh 193; Hal I 65, 66; WUN III 312. – N. zestawiona; człon Guty n. rod. od n. os. Gut SSNO II 237; NG 85 Gut : guot ‘dzielny, odważny’ SE-Mot V 58; por. Jeronimus Guth 1523 MZH nr 987; człon drugi Stare od przym. stary.

Stara Litwa wś szlach., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: Litwa Stara 1795 AK 98; Litwa Stara SG IV 861; Лимва Смара „дер. мел. шлях.” Труды VI 48; Hal I 105; WUN III 290. Litwa n. etn. od n. os. Litwa SSNO III 271; NEtn 8 Litwa. Drugi człon n. zestawionej przymiotnik Stary wskazuje na wcześniejsze powstanie dawnej osady w stosunku do innej. 71

Stare Zalesie wś szlach., gm. Klukowo, pow. Wys. Maz.: Zalesie Stare 1795 AK 98; SG XIV 335; 1827 Tab II 312; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях.” Труды VI 44; Zalesie 1580 ŹDz XVII-2, 161; Hal II 82-83; WUN III 321. Zalesie n. top. utworzona od wyrażenia przyimkowego za lasem.

Stawiane wś szlach. i włośc., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG XI 392; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 174. K. Zierhoffer nie podaje nazwy tej wsi. I. Halicka wymienia wieś Stawiane w innym powiecie. WUN III 339. Stawiane n. top. od ap. staw ‘zbiornik stojącej wody’.

Stawiereje-Michałowięta wś szlach., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: SG XI 900; 1827 Tab II 195; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 62; WUN III 339. Stawiereje n. rod. od n. os. Stawirej SSNO V 204; NAp 286 Stawi- : stawiać, 250 Rej : rej ‘przywódca, przewodnik’ S XVI (w). Drugi człon zestawienia Michałowięta n. patr. od n. os. Michał NCh 91.

Stepna (-Michałki, Stara) wsie szlach., gm. Olszewo-Borki, pow. Ostrołęka: SG XI 336; 1827 Tab II 199; „дер. мел. шлях.” Труды VI 118. Nie podają tej nazwy wsi w pow. ostrołęckim MZH ani Zierhoffer. WUN III 346. Stepna n. dzierż. od n. os. Stepan SSNO V 284; NCh 123 Szczepan. Człony wyróżniające nazw zestawionych: Michałki n. rod. od im. zdr. Michałek (≤ Michał), oznaczająca zapewne właściciela nowej wsi; Stara n. kult. od ap. stara ukazującego stosunek chronologiczny między wsią macierzystą i nową. Strękowo, dziś Strękowa Góra wś szlach. (1443), gm. Zawady, pow. Białystok: „g. Strękowskich h. Grzymała” SG XI 401; 1827 Tab II 202; Kap nr 516; 1876 Glog 14; Petrus Godzeba de Strankovo 1446 MZH nr 43; Strenkowo 1578 ŹDz XVI 379; Zierh 348; Hal I 161. Strękowo n. dzierż. od n. os. Strąk SSNO V 220; NAp 290 Strąk : strąk; por. Strank de Brolino 1426 MkM I nr 261. Góra n. top.

Stypułki (1524) (-Borki, -Szymany, -Święchy) wsie szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: Stypułki Szymany, Stypułki Święchy 1795 AK 98; SG XI 516; 1827 Tab II 207; Stypułki Koziełki 1557 Kap nr 518; Stypułki Święchy wiek XVIII Kap nr 518; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 54; Sthypulki Święchowiętha, Ssymany 1580 ŹDz XVII-1, 105; Górn 35, 41, 58; Hal I 162; WUN III 369. Stypułki n. rod. od n. os. Stypułek (≤ Stypuła); por. Paulus Stypułek 1524 Kap nr 393. Człony nazw zestawionych: S. Borki, S. Szymany, S. Święchy n. rod. od n. os. Borek, Szyman, Święch. 72

Stypułki-Giemzino (1557) wś szlach., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: Stypułki Giemzino 1795 AK 98; SG XI 516; 1827 Tab II 207; Stypułki 1545 Kap nr 518; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 54; Sthypulki Giemzino 1580 ŹDz XVII-1, 105. Stypułki n. rod. od n. os. Stypułek (≤ Stypuła). Drugi człon nazwy zestawionej: Giemzino n. dzierż. od n. os. G(i)emza od ap. Gemza, giemza ‘dzika koza’ S XVI.

Suchcice wś szlach. i włośc., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG XI 532; 1827 Tab II 207; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 126; Suchczyce 1428 MkM I nr 742; Suchczicze 1578 ŹDz XVI 403; Zierh 351; B Herb 136; WUN III 371. Suchcice n. patr. od n. os. Suchta SSNO V 245; NAp 294 Suchy : suchy; por. Stanislao Suchta in Clodaua 1448; por. TP 65.

Sulewo (-Kownaty, -Prusy) wsie szlach. i włośc., gm. Wąsosz, pow. Grajewo: SG XI 569; 1827 Tab II 209; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 164; Schulewo 1497 CBK 4 nr 132; nob. Andream de Sulewo… de armis Kownaty 1473 MZH nr 430; Sulewo Pruszi, Sulewo Cownati 1577 ŹDz XVI 363; Wolff II 73; Zierh 351; Hal I 163; WUN III 375. – N. zestawione; człon utożsamiający Sulewo n. dzierż. od n. os. Sul (≤ Sulimir, Sulisław), człony wyróżniające: Kownaty n. rod. od n. os. Kownata i n. herbu, Prusy n. rod. od n. os. Prus i n. herbu.

Sulimy wś. szlach., gm. Nowogród, pow. Łomża: „Mieszka tu drobna szlachta” SG XI 571. Nie podają nazwy tej wsi żadne z wymienionych źródeł. MZH wymieniają; n. os. Sulyma, Sulikowo 1474 MZH nr 498; de Sulevo 1517 MZH nr 948. W gm. Miastkowo jest wieś Sulki 1578 ŹDz XVI 368. Sulimy n. rod. od n. os. Sulima (≤ Sulimir, Sulisław) SSNO V 248, 249; NAp 295 Suli-bor : ps. *suliti ‘obiecywać’ Spsł(k) SE-Mot I 295; por. TNaj 28. Sulki wś szlach., gm. Miastkowo, pow. Łomża: SG XI 574; 1827 Tab II 210; Sulki 1578 ŹDz XVI 368. K. Zierhoffer i I. Halicka nie podają nazwy takiej wsi. Sulki n. rod. od im. Sulik (≤ Sulimir, Sulisław), Sulko SSNO V 248; NAp 295 Suli-mir : gw. sulić ‘stręczyć, nakłaniać’; por. TNaj 53.

Sulki, dziś Sołki wś szlach., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG XI 58; 1827 Tab II 210; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160. Nie podają tej nazwy wsi MZH i K. Zierhoffer. Hal I 160; WUN I 268. Sołki n. rod. od n. os. Sulko (≤ Sulimir, Sulisław).

Supy wś szlach., gm. Przytuły, pow. Łomża: SG IX 592; 1827 Tab II 210; Paulus Supa et Stanislaus h. Lubicz Kap 395; de Suppi Graska 1513 MZH nr 918; Zupi 1577 ŹDz XVI 359; Zierh 187; Hal I 163; WUN III 379. Supy (≤ Szupy) n. rod. od n. os. Szupa // Supa 73

SSNO V 336; NAp 308 Szupa : szupa ‘skorupa, łuska’ SGP(k), por. szupina ‘łupina’ S XVI (w). Zmiana Szupy ≥ Supy jest wynikiem mazurzenia.

Szabłowo n. dzierż., dziś Szabły Młode wś szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG XI 753; Kap (1438) 410; 1876 Glog 14; de Sably 1469 MZH nr 315; Sabli Antiqua, Mlode 1578 ŹDz XVI 369; Zierh 353; Górn 132; Hal I 164; WUN III 386. Szabły n. rod. od n. os. Szabeł (h. Bończa).

Szeligi (-Leśnica, -Kolonia) wś szlach., gm. i pow. Zambrów: „Mieszka tu drobna szlachta” SG XI 890; 1827 Tab II 22; de armis Schelygy 1475 MZH nr 414; Dobrochi Szeligi 1578 ŹDz XVI 378; WNH 75. Zierh nie wymienia nazwy tej wsi. Górn 110, 126; Hal I 166; WUN III 399. Szeligi n. rod. od n. os. i n. herbu Szeliga SSNO V 301; NHer 57 Szeliga.

Szembory, Sembory, Senbory, dziś Szymbory (1527) (-Andrzejowięta, -Jakubowięta, Włodki) wsie szlach., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: SG XII 115; 1827 Tab II 229; Szembory 1545 Kap nr 540; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 64; Senbory 1580 ŹDz XVII-2, 99; Górn 23, 29; WUN III 416. Szymbory n. rod. od n. os. Szembor SSNO V 8, VI 450; NAp 262 Sam-; NAp 16 Borzy- : Borzy-gniew, Borzy-mir, Borzy-sław. Drugie człony nazw zestawionych: Sz. Andrzejewięta, Sz. Jakubowięta n. patr. od imion chrześcijańskich Andrzej i Jakub; Sz. Włodki n. rod. od n. os. Włodek (≤ Włodzisław).

Szepietowo-Żaki (XVI w.) wś szlach., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: Szepietowo Zaki 1795 AK 98; SG XI 900; 1827 Tab II 223; „Dobra Szepietowo w ziemi bielskiéj leżą, których kilka wsi” Kap, s. 411; Szepietowo 1686 Kap nr 535; 1873 Glog 40; „дер. мел. шлях.” Труды VI 64; Szepiethowo Żaki 1580 ŹDz XVII-2, 96; Górn 47; Hal I 167; WUN III 400. Szepietowo n. dzierż. od n. os. Szepieto SSNO V 304; NAp 303 Szepielak : szepielak S XVI (w), por. szepiotać ‘wadliwie wymawiać, seplenić’ Sstp.

Szumowo, zob. Somowo

Szurały, dziś Surały wś szlach. i włośc., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG XI 593; 1827 Tab II 211; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 168; Surali 1577 ŹDz XVI 362; Zierh 357; Hal I 163; WUN III 379. Surały n. rod. od n. os. *Szurała, zob. Zierh 357.

Szymany wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG XII 114; 1827 Tab II 229; Kap nr 539; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 164; Ssymany 1580 ŹDz XVII 1, 114. K. Zierhoffer nie podaje takiej nazwy wsi. Hal I 170; WUN II 416. Szymany n. rod. od n. os. Szyman, tj. Szymon. Szyman SSNO V 347; NCh 123 Szymon. 74

Szymany wś szlach., gm. Wąsosz, pow. Grajewo: SG XII 114; 1827 Tab II 229; „Dom Szymańskich h. Ślepowron” Kap nr 539; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; Simon de minori Lawsk 1495 MZH nr 751; Simany Malilawsk 1577 ŹDz XVI 364; Hal I 170; WUN III 416. Szymany n. rod. od n. os. Szymon h. Ślepowron.

Ś Ślasy, dziś Szlasy wś szlach., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG XI 928; 1827 Tab II 224; Bernardus Slasscha 1497 CBK nr 83; de Szlassi 1471 MZH nr 358; Martinus de Slaszi 1577 ŹDz XVI 359; Zierh 359; Hal I 167-168; WUN III 406. Szlasy n. rod. od n. os. Szlasa a. Ślasa i n. herbu. Ślasa SSNO V 361; NAp 311 Ślaz : ślaz ‘malwa, roślina z rodziny ślazowatych’ SJPD VIII 1260.

Ślasy, dziś Szlasy (-Lipno, -Łopieniste, -Mieszki) wsie szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG XI 928; 1827 Tab II 224; 1876 Glog 14; de Lopyenyte Slassy 1462 MZH nr 197; Sliasy Lipno, Slasi Lopienite 1578 ŹDz XVI 380; Zierh 359; WUN III 406. Ślasy n. rod. od n. os. Ślasa SSNO V 361; NAp 311 Ślaz : ślaz. NHer 58 (Ślasa) od ap. ślaz ‘malwa’ Sstp.

Śledziowo n. dzierż., dziś Śledzie wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG X 757; Kap (1434) 376; 1876 Glog 14; de Sledzewo 1446 MZH nr 46; Sledziewo 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 359; Hal I 170; WUN III 421. Śledzie n. rod. od n. os. odapelatywnej Śledź (h. Zagroba) SSNO V 326; NAp 311 Śledź : śledź.

Śmiarowo wś szlach., gm. Mały Płock, pow. Kolno: SG X 873; 1827 Tab II 189; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 10; WUN III 423. K. Zierhoffer i I. Halicka nie podają nazwy tej wsi. Śmiarowo n. dzierż. od n. os. Śmiara (będącej n. herbu) SSNO V 367; NHer 58 Śmiara.

Świątki-Wiercice, zob. Świętki-Wiertyce

Świdry-Awissa wś szlach. i włośc., gm. Szczuczyn, pow. Grajewo: SG XI 650; Swidry 1827 Tab II 212; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 174; Paulus Swider 1490 MZH nr 697; Swidry a Wissa 1577 ŹDz XVI 363; Zierh 362; Hal I 171; WUN III 432. – N. zestawione; człon pierwszy Świdry n. rod. od n. os. Świder SSNO V 376; NAp 314 Świder : świder; człon drugi Awissa (≤ a Wissa n. rz. p. dop. Biebrzy).

Świdry (-Dobrzyce, Podleśne) wsie szlach. i włośc., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG XI 650; 1827 Tab II 212; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 168. K. Zierhoffer nie 75 podaje takiej nazwy wsi. Hal I 171; WUN III 432. Świdry n. rod. od n. os. Świder; por. Paulus Świder 1487 MZH nr 662.

Święcienin, zob. Świętczyno

Święck Wielki wś szlach.-włośc., gm. i pow. Wys. Maz.: „Wieś drobnej szlachty nad rzeką Brok” SG XI 688; 1827 Tab II 213; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 62; Swienck 1580 ŹDz XVII-2, 276; WUN III 437. Święck n.dzierż. od n. os. Święcie SSNO V 389; NAp 316 Święto (≤ Święto-bor, Święto-mir, Święto-sław) : święto: ps. *svętъ ‘święty’; por. święty Sstp 1390, także L. Bednarczuk (1996: 25-32). Człon przymiotnikowy Wielki określa wielkość osady.

Świętczyno, Święcino, dziś Święcienin wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG XI 687; Swiecienin 1827 Tab II 213; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; Swaczczyno 1497 CBK 4 nr 211; de Sviaczino 1532 MZH nr 1024; Swięcino 1577 ŹDz XVI 360; Zierh 363; Hal I 172; WUN III 436. Święcienin n. dzierż. od im. Świętka (≤ Świętomir, Świętopełk) SSNO V 394; NAp 316 Święto-mir : święto; por. TIm 51.

Świętki-Wiertyce, dziś Świątki-Wiercice wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG XI 696; 1827 Tab II 215; g. Święcińskich 1876 Glog 14. Świętki n. rod. od im. Świętka (≤ Świętomir, Świętosław) SSNO V 394; NAp 316 Święto-bor : ps. *svętъ ‘święty’.

T Tabędz wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG XII 142; 1827 Tab II 233; 1876 Glog 14; Vlodek de Thabąndz 1462 MZH nr 199; Tabądz 1578 ŹDz XVI 378; Zierh 364; Hal I 172. Tabędz n. dzierż. od n. os. Tabędz SSNO V 414.

Tabolice, zob. Kaczyny-Tabolice

Tafiły wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG XII 142; 1827 Tab II 233; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12. Nie wymieniają tej nazwy autorzy monografii dotyczących toponimii badanego terenu, tj. K. Zierhoffer i I. Halicka. WUN III 443. Tafiły n. rod. od n. os. Tafiło o niejasnej etymologii.

Tarnowo-Goski wś szlach. (1417), gm. i pow. Zambrów: SG XII 209; 1827 Tab II 232; 1876 Glog 14; Tarnowo-Goski 1578 ŹDz XVI 381. Zierh (381) wymienia taką nazwę wsi tylko w gm. Miastkowo, pow. Łomża. Jest to nazwa folwarku szlacheckiego. Hal I 173. Tarnowo n. dzierż. od n. os. Tarn (por. Stanisław Tarn 1397) SSNO V 425; NAp 319 76

Tarn : tarn ‘krzak ciernisty, cierń, kolec’ Sstp; por. Taszycki 1935: 105. Drugi człon nazwy zestawionej: Goski n. rod. od n. os. Gosk.

Tłoczewo wś szlach., gm. Nowe Piekuty, pow. Wys. Maz.: SG XII 344; 1827 Tab II 235; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; WUN III 458. Tłoczewo n. dzierż. od n. os. Tłuk SSNO V 441; NAp 321 Tłuk : tłuk ‘żerdź, tyczka do płoszenia ryb’ Sstp, por. tłuc Sstp, por. ps. telkti ‘tłuc’ Spsł (k).

Toczyłowo wś szlach. i włośc., gm. i pow. Grajewo: SG XII 356; 1827 Tab II 234; Kap nr 556; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 162; de Toczylowo 1428 MkM I 1741; Toczyłowo 1580 ŹDz XVII 1, 115; Zierh 366; Hal I 174; WUN III 458. Toczyłowo n. dzierż. od n. os. *Toczyło h. Samson. Toczyło może od Toczko / Toczek SSNO V 445; NAp 321 Tok : tok, toczyć.

Tomasze wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG XII 369; 1827 Tab II 236; „дер. мел. шлях.” Труды VI 126; de Thomasche de Myrzyewo 1497 MZH nr 767; Mierzeiewo Tomasche 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 366; B Herb 138; WUN III 459. Tomasze – jedna z kilkunastu wsi założonych na obszarze lasu Mierzejewo w pow. ostrołęckim – n. rod. od n. os. Tomasz SSNO V 448; NCh 128 Tomasz.

Troszyno, dziś Troszyn wś szlach. i włośc., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG XII 512; 1827 Tab II 239; d. de Troszyn Kap nr 553; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 124; Troschino 1467 MZH nr 287; Throszino 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 367; WUN III 468. Troszyn n. dzierż. od n. os. Trocha SSNO V 467; NAp 324 Trocha : trocha ‘mała ilość’ Sstp; por. Joannis Trocha 1579 ŹDz XVI 180.

Truski, dziś Truszki wś szlach., gm. Piątnica, pow. Łomża: SG XII 523; Kap 430; 1876 Glog 15; de Truski MZH nr 357; Truski 1577 ŹDz XVI 357; Zierh 368; Górn 121, 122, 158; Hal I 175; WUN III 469. Truszki n. rod. od n. os. Trusk (por. Martinus Trusk 1465 MZH nr 243).

Truski, dziś Truszki wś szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG XII 523; 1827 Tab II 240; Kap (1421) 430; 1876 Glog 14; Truski Stare, de Boncze 1465 MZH nr 243; Trzcianka 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 368; MNT 178; Górn 121, 122, 158; Hal I 175-176; WUN III 469. Truski n. rod. od n. os. Trusk lub Truszko h. Bończa. Trusk SSNO V 472; NAp 325 Trusk : trusk ‘szelest’ SR; por. truskać S XVI (w) lub Truszko SSNO V 473; NCh 129 Truchan. 77

Truski, dziś Truszki (-Kucze, -Zalesie) wsie szlach., gm. i pow. Kolno: SG XII 524; 1827 Tab II 240; „Dom Truszkowskich herbu Bończa” Kap nr 558; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; de Tpusky 1424 MkM I nr 15. K. Zierhoffer podaje takie nazwy wsi tylko w pow. Ciechanów, Łomża. Hal I 175; WUN III 469. Truszki n. rod. od n. os. Trusk; por. Martinus Trusk 1465 MZH nr 243.

Truskolasy (1456) (-Lachy, -Niewisko, -Olszyna, -Wola, -Stare) wsie szlach., gm. Sokoły, pow. Wys. Maz.: „Okolica szlachecka” SG XII 523; 1827 Tab II 259; „Dobra Truskolas albo Truskolasy zwane w ziemi bielskiéj leżą, których kilka wsi.” Kap, s. 428; Truskolas 1527 Kap nr 557; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях.” Труды VI 58; Truskolias 1580 ŹDz XVII-1, 105; Hal II 71; WUN III 469. Truskolasy n. rod. od n. os. Truskolas ≤ Trusk SSNO V 472; NAp 325 Trusk : trusk ps. *trąskъ, *truskъ ‘szelest, chrzęst’ Sstp.; por. truskać S XVI (w). Może to być również n. dzierż. ‘lasy Truska’. I. Halicka (1978: 71) uważa, że jest to nazwa topograficzna ‘szeleszczące lasy’. Drugie człony n. zestawionych: Lachy n. rod. od n. Lach ‘Polak’, Niewisko n. niej., Olszyna n. top. od ap. olszyna, Wola n. kult. od ap. wola ‘osada świeżo założona i zwolniona na jakiś czas z powinności i opłat na rzecz właściciela ziemi’, Stare – człon przymiotnikowy wskazuje na wcześniejsze powstanie osady w stosunku do innych osad tego gniazda szlacheckiego.

Truszki, zob. Truski

Trzaski wś szlach., gm. Przytuły, pow. Łomża: SG XII 537; 1827 Tab II 240; 1876 Glog 14; Trzaski 1577 ŹDz XVI 349; Zierh 368; WNH 75; Hal I 470; WUN III 470. Trzaski n. rod. od n. os. Trzaska będącej nazwą herbu. Trzaska SSNO V 475; NHer 61 Trzaska, NAp 325 Trzaska : trzaska ‘drzazga’ Sstp.

Trzaski wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG XII 537; 1827 Tab II 240; 1876 Glog 14; Trzaski Olsanka 1578 ŹDz XVI 380; de Trzasky 1524 MZH nr 991; Zierh 368; WNH 75; Hal I 176; WUN III 470. Trzaski n. rod. od n. os. Trzaska będącej n. herbu.

Trzaski wś szlach. i włośc., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: 1827 Tab II 240; g. Trzasków h. Trzaska 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 124; de Trzasky 1540 MZH nr 1064; Trzaski 1578 ŹDz XVI 382; Wolff II 75; Zierh 368; WUN III 470. Trzaski n. rod. od n. os. Trzaska będącej też n. herbu.

Trzaski wś szlach., gm. Ciechanowiec, pow. Wys. Maz.: Trzaski Cholewy 1795 AK 98; SG XII 537; de Trzasky 1466 MZH nr 267; Trzaski 1580 ŹDz XVII-1, 42; Hal 78

I 176; WUN III 470. Trzaski n. rod. od n. os. i herb. Trzaska SSNO V 475, 476; NAp 325 Trzaska : trzaska ‘drzazga’ Sstp; NHer 61 Trzaska.

Turczyn wś szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG XII 631; Turczynowo 1827 Tab II 144; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160. Nie podają tej nazwy wsi MZH ani K. Zierhoffer i I. Halicka. WUN III 481. Turczyn n. dzierż. od n. os. Turek a. n. etn. oznaczającą wieś zamieszkałą przez ludzi tureckiego pochodzenia. Turek SSNO V 489; NEtn 17 Turek.

Tybory (-Jeziernia, -Misztale, -Olszewo, -Żochy) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. i pow. Wys. Maz.: Tybory (Jeziornie, Kamianka, Mistale, Olszewo, Trzcianka, Wolka, Zochy) 1795 AK 98; „Okolica szlachecka obejmująca wsie szlacheckie i szlachecko- włościańskie oraz folwarki” SG XII 689; 1827 Tab II 246; T. Jeziorna i T. Misztale „дер. мел. шлях.”, T. Olszewo i T. Żochy „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 50, 62; Thibory (Zochi, Kamiąnka, Misthale, Jezierna, Olszewo, Trzcianka, Wolia) 1580 ŹDz XVII-2, 55- 57; Górn 24; Hal I 178; WUN III 487. Tybory n. rod od n. os i n. herb. Tybor SSNO V 500; NCh 129 Tyborc(z)y – por. łac. Tiburtius; Tybor im. węgierskie od słowiańskiego im. dwuczłonowego Czcibor TNaj 97. Człony nazw zestawionych: Jeziernia n. top. od ap. jezioro; Misztale n. rod. od n. os. Misztal SSNO III 532; NG 176 Mist : śrwniem. mist ‘błoto, brud, gnój, nawóz, śmieci’; Olszewo n. dzierż. od n. os. Olsza; Żochy n. rod. od n. os. Żoch.

Tybory Uszyńskie wś szlach. i włośc., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: SG XII 689; Tybory Uszyńskie 1827 Tab II 251, „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 50; Thibory 1580 ŹDz XVII-2, 158; Górn 24; Hal I 78; WUN III 487. Tybory n. rod. od im. Tybor (węgier.) (≤ Cibor, ≤ Scibor, ≤ Czcibor); Tybor SSNO V 500; NCh 129; Uszyńskie n. rod. od n. os. Uszyński od n. m. Usza wś w gm. Klukowo.

Tyszki-Ciągaczki (1393) wś szlach. i włośc. nad rz. Ruż; gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG XII 726; 1827 Tab II 246; d. Tyszków h. Trzaska Kap nr 564; Gloger wymienia 8 wsi tej nazwy w pow. łomżyńskim i kolneńskim (dziś część pow. ostrołęckiego): T.-Łabno, T.-Wądołowo, T.-Andrzejki, T.-Ciągaczki, T.-Gostery, T.-Nadbory, T.-Piotrowo, T. Pomian 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 124; Tyszki (Andrzejki, Ciągaczki, Nadbory, Piotrowo) 1578 ŹDz XVI 371; Zierh 371; H. Herb 137, 143; WUN III 489. Tyszki n. rod. od im. Tyszka (≤ Tymoteusz) SSNO V 511, 512; NCh 130 Tymoteusz. Człon wyróżniające nazwy: Ciągaczki n. niej. 79

Tyszki (-Łabno, -Wądołowo) wsie szlach., gm. i pow. Kolno: SG XII 726; 1827 Tab II 247; „Dom Tyszków herbu Trzaska” Kap nr 564; 1876 Glog 14; „дер. мел. шлях.” Труды VI 168; Tiski… in Nouogrodiensi districtu 1426 MkM I nr 309; Tiski Wandolowo 1578 ŹDz XVI 376; Tiski Labno 1578 ŹDz XVI 373; Zierh 371; Hal I 179; WUN III 489. Tyszki n. rod. od im. Tyszka (≤ Tymoteusz) SSNO V 511, 512; NCh 130 Tymoteusz; por. Johannes Tyska 1463 MZH nr 223.

U Usza (Mała, Wielka) wsie szlach., gm. Klukowo, pow. Wys. Maz.: Usza Mała, Usza Wielka 1795 AK 98; SG XII 849; 1827 Tab II 251; „Dobra zwane Usza w ziemi drohickiéj leżą.” Kap, s. 437; Mroczko de Usza 1518 Kap nr 569; Usza 1580 ŹDz XVII-3, 203; Hal I 180; WUN III 504. Usza n. dzierż. przeniesiona od n. os. Usza; Usza SSNO V 532; NCh 57 Jadwiga; Jadwiga niem. Hedwig (= Usza). Człony przymiotnikowe n. zestawionej Mała, Wielka określają wielkość osady.

W Wagi wś szlach., gm. Przytuły, pow. Łomża: SG XII 895; 1827 Tab II 253; 1876 Glog 15; Alexius Gorski de Vagi 1531 MZH nr 1018; Vagi 1577 ŹDz XVI 359; Hal I 180; WUN III 509. Wagi n. rod. od n. os. Waga SSNO VI 7; NAp 333 Waga : waga; por. Alexius Vaga de Sigiky 1513 MZH nr 918.

Walochy-Mońki wś szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG XII 916; 1827 Tab II 254; Kap (1474) 438; 1876 Glog 14; Valochy de Czeplestoky 1470 MZH nr 330; Waliochi 1578 ŹDz XVI 380; Zierh 374; Hal I 180; WUN III 512. Walochy n. rod. od n. os. Waloch (≤ Walenty) SSNO VI 11; NCh 133 Walentyn.

Warele (Stare, Nowe) wsie szlach. w gm. Klukowo (W. Stare) i gm. Szepietowo (W. Nowe), pow. Wys. Maz.: Warele Stare 1795 AK 98; SG XII 950; 1827 Tab II 255; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях.” Труды VI 44; Warelie 1580 ŹDz XVII-1, 9; Hal I 181; WUN I 516. Warele n. rod. od n. os. *Warel (Wargel niem.). Człony drugie przymiotn. Stary-Nowy ukazują stosunek chronologiczny między dwiema wsiami.

Wądołki (-Bućki, Stare) (1483) wsie szlach. i włośc., gm. i pow. Zambrów: SG XIII 159; 1827 Tab II 253; Kap nr 576; „…pięć wsi tego nazwiska z różnymi przydomkami znajduje się tu i ówdzie w ziemi łomżyńskiej, gniazda licznie rozrodzonych Wądołowskich i Wądołkowskich” 1876 Glog 14; Труды VI 24; de Wandołky 1578 ŹDz XVI 379. K. Zierhoffer (1957) nie podaje takiej nazwy wsi w powiecie łomżyńskim 80 i zambrowskim. Wymienia nazwę wsi Wądołki w innych powiatach. Hal II 74; WUN III 522. Wądołki n. top. zdr. od ap. wądół ‘dół, wąski parów, jar, wąwóz’. Bućki n. rod. od im. Budek (≤ Budzisław, Budziwoj).

Wiązownica wś szlach. i włośc., gm. Radziłów, pow. Grajewo: SG XIII 28; 1827 Tab II 260; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 170; Wyazownycza 1497 CBK 4 nr 197; 1429 MkM II nr 109; de Wiazownica 1531 MZH nr 1017; Wiązownica 1577 ŹDz XVI 364; Zierh 376; Hal II 75-76; WUN III 534. Wiązownica n. top. od n. rzecz. Wiązownica l. dop. Wissy.

Wierciszewo, zob. Wirciszewo

Wirciszewo, dziś Wierciszewo wś szlach., gm. Wizna, pow. Łomża: SG XII 385; 1827 Tab II 263; de Wyrczyschewo 1465 MZH nr 250; Wierciszewo 1577 ŹDz XVI 357; Zierh 378; Hal I 182. Wierciszewo n. dzierż. od im. Wirczisz / Wiercisz SSNO VI 114; NAp 343 Wirci-żyr : por. wiercić, wircić Sstp; ≤Wirciżyr TNaj.

Wierzbowo, zob. Wirzbowo

Wirzbowo dziś Wierzbowo (1470) (Małe, Wielkie, -Zambrzyce) wsie szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: SG XIII 405; 1827 Tab II 265; Kap nr 583; 1876 Glog 15; Труды VI 40; de Wyrzbowo 1470 MZH nr 339; Wierzbowo 1578 ŹDz XVI 368; Zierh 379; Hal II 76; WUN 550. Wierzbowo n. dwuzn.: n. dzierż. od n. os. Wierzba SSNO VI 115; NAp 343 Wierzba : wierzba lub n. top. od n. drzewa wierzba. I. Halicka nazwę Wierzbowo określa jako topograficzną lub dzierżawczą od n. os. Wierzba. K. Zierhoffer nie omawia tej nazwy.

Wiszniewo (-Wielkie, -Dąb), dziś Wiśniewo wś szlach. nad rz. Ruziec, gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG XIII 611; 1827 Tab II 271; d. Wiszniewskich h. Trzaska Kap nr 586; 1876 Glog 15; de Wisniewo 1426 MkM I nr 230; de Wysnyewo 1467 MZH nr 289; Visniewo 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 379; g. Wiśniewskich B Herb 145; WUN III 571. Wiśniewo n. dzierż. od n. os. Wisznia SSNO VI 125; NAp 344 Wisznia : Wiśnia lub n. top. od n. drzewa wiśnia.

Wiszowate wś szlach., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG XIII 626; 1827 Tab II 272; „Dom Wiszowatych herbu Abdank” Kap nr 587; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; Wischowathe 1426 MkM I nr 317; de Wyschowathe 1464 MZH nr 238; Wisowate 1578 ŹDz XVI 375; Hal II 76; WUN III 570. Wiszowate n. rod. od n. os. Wiszowaty SSNO VI 127; NAp 344 Wiszowaty : wiszowaty ‘badylowaty, kłączasty’ SR. I. Halicka (1978: 76) 81 klasyfikuje tę nazwę jako topograficzną motywując ap. wisz ‘sitowie, tatarak, mokra łąka’; przymiotnik wiszowaty oznacza ‘pełen wiszu, mokry, niurodzajny’.

Wiśniewo (1423) wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG XIII 611; 1827 Tab II 271; Kap nr 586; 1876 Glog 15; Труды VI 24; de Wisznijewo 1426 MkM I nr 307; Wisniewo 1578 ŹDz XVI 380; Zierh 379; Hal II 77; WUN III 571. Wiśniewo n. dzierż. lub n. top. od n. drzewa wiśnia.

Wiśniewo, dziś Wiśniówek-Wertyce (1676) wś szlach., gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: SG XIII 611; 1827 Tab II 271; 1876 Glog 15; Труды VI 26; Wisniewo Vertice Colomia 1578 ŹDz XVI 380; Zierh 379; Hal II 77; WUN III 572. Wiśniówek n. dzierż. lub top. zdr. od n. m. Wiśniewo. Człon drugi nazwy: Wertyce łac. vertice ‘wierzch’ pierwotnie wskazujące położenie miejscowości u źródła rzeki. Spolszczone na nic nie znaczące wiercice utrzymało się w nazwie wsi: Świątki-Wiercice.

Wiśniewko, dziś Wiśniówek wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG XIII 611; 1827 Tab II 271; g. Wiśniewskich 1876 Glog 15; de Wysnyewko 1467 MZH nr 289; Visniewko 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 379; B Herb 145; WUN III 571. Wiśniówek n. dzierż. lub top. zdr. od n. m. Wiśniewo.

Wiśniówek wś szlach.-włośc., gm. i pow. Wys. Maz.: SG XIII 615; 1827 Tab II 271; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 60; Hal II 77; WUN III 571. Wiśniówek n. zdr. od n. m. Wiśniewo n. top. lub dzierż. od n. os. Wisznia SSNO VI 125; NAp 344 Wisznia : wisznia, wiśnia Sstp.

Witynie wś szlach., gm. Jedwabne, pow. Łomża: SG XIII 684; 1827 Tab II 273; Vytynya 1476 MZH nr 483; Witinie 1577 ŹDz XVI 356; Zierh 380; Hal II 184; WUN III 576. Witynie n. rod. od n. os. Witynia h. Witynia (por. de armis Vithini 1476 MZH nr 483). Wityny SSNO VI 136; NHer 68 Witynia.

Włodki wś szlach., gm. Piątnica, pow. Łomża: SG XIII 713; 1827 Tab II 274; 1876 Glog 15; Wlodek de Chlwidzino 1434 MZH nr 12; Wlodki 1578 ŹDz XVI 374. Zierh nie wymienia nazwy tej wsi. Hal I 185; WUN III 579. Włodki n. rod. od n. os. Włodek (≤ Włodzisław, Włodzimir) SSNO VI 139; NCh 138 Władysław.

Włodki (w. XVI) wś szlach., gm. Mały Płock, pow. Kolno: SG XIII 713; 1827 Tab II 274; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 10; Wlodki 1578 ŹDz XVI 373; Zierh 381; Hal I 185; WUN III 579. Włodki n. rod. od im. Włodek (≤ Włodzimir, Włodzisław, itp.); por. Wlodek de Chlwidzino 1434 MZH nr 12. 82

Włostowo, dziś Włosty-Olszanka wś szlach., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: Włosty 1795 AK 98; SG XIII 721; 1827 Tab II 274; Nicolaum de Wlostowo 1424 Kap nr 592; „дер. мел. шлях.” Труды VI 48; Włosty Olssanka 1580 ŹDz XVII 96, 149; Górn 29; Hal I 185; WUN III 580. Włosty n. rod. od n. os. Włost (≤ Włościbor) SSNO VI 149; NAp 346 Włości-; Włoch (NEtn). Drugi człon n. zestawionej B. Olszanka n. dzierż. przeniesiona, równa n. os. Olszanka.

Wojsze wś szlach. nad rz. Orzyc, gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG XIII 763; 1827 Tab II 289; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 124; Woysz de Myrzegewo 1481 MZH nr 584; Woys de Woysche 1497 MZH nr 767; Mierzeiewo Woisze 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 382; g. Wojszów B Herb 142, 146; WUN II 587. Wojsze n. rod. od im. Wojsz (≤ Wojmir, Wojsław) SSNO VI 178; NCh 138 Wojciech.

Woyny, dziś Wojny (1435) (-Izdebnik, -Krupy, -Piecki, -Pietrasze, -Pogorzel, - Szuby Szlacheckie, -Wawrzyńce) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: „okolica szlachecka” SG XIV 420; 1827 Tab II 288; Joannes Woyno de Woyny 1545 Kap nr 595; Woyny Wawrzyńce 1650 Kap nr 595; Woyny Jakubowięta Krupy XVIII wiek Kap nr 595; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях.” Труды VI 44, 60; W. Pogorzel „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 60; Woyny 1580 ŹDz XVII 95-96; Górn 10, 61, 63; WUN III 587. Wojny n. rod. od n. os. i herb. Wojno SSNO VI 172; NAp 347 Woj-ciech : ps. *vojь ‘wojownik’ Rymut 1993 a; NHer 68 Wojen. Drugie człony nazw zestawionych: Izdebnik n. kult. od n. m. Izdebno; Krupy, Piecki, Pietrasze, Szuby, Wawrzyńce – nazwy rodowe od n. os., odpowiednio: od im. Krupa, Pieczka (≤ Piotr), Pietrasz (≤ Piotr), n. os. Szuba, im. Wawrzyniec; Pogorzel n. top. pogorzel ‘miejsce, gdzie był pożar; pogorzelisko’ SJPD VI 797.

Wnory (1456) (-Kużele (1580), Stare , Wandy (1596)) wsie szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: Wnory Kuziele, Wnory Starawiesz, Wnory Wandy 1795 AK 98; SG XIII 724; 1827 Tab II 274; Albertus de Wnory 1545 Kap nr 594; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Wnory (Kuzelie, Starawiesz, Wandy) 1580 ŹDz XVII 102-103; Górn 15, 47; Hal I 185; WUN III 581. Wnory n. rod. od n. os. Wnor SSNO VI 156; NAp 347 Wnor : wnor ‘nałóg’ Brüc 365. Por. Michał Wnor, Łukasz Wnor, Stanisław Wnor 1580 ŹDz XVII 152. Człony nazw zestawionych: Kużele n. rod. od n. os. Kużel od ap. kużel daw. gw. ‘cienkie płótno lniane’ SJPD III 1328/SWil; Stare od przym. stary – nazwa nominuje wieś chronologicznie wcześniejszą od innych z tej grupy; Wandy 83 n. rod. od im. (żeńskiego) Wanda SSNO VI 17; NAp 337 Węda : węda ‘hak, haczyk’ Sstp. „Jest to najstarsza podlaska nazwa rodowa utworzona od imienia żeńskiego” Górn 47.

Wnory (1456) (-Pażochy (1560), -Więchy, -Wypychy (1580)) wsie szlach., gm. Kulesza Kościelne, pow. Wys. Maz.: Wnory… 1795 AK 98; „Okolica szlachecka nad rz. Rokitnicą. W obrębie jej leżą: Wnory Pażochy, W. Wiechy, W. Wypychy.” SG XIII 724; 1827 Tab II 274; Wnory Pażochy, Wnory Więchy 1580 Kap nr 594; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Wnory 1456 MZH nr 140; Wnory Wypychi 1580 ŹDz XVII-1, 102; Górn 28; Hal I 185; WUN III 581. Wnory n. rod. od n. os. Wnor. Człony nazw zestawionych: Pażochy n. niej.; Więchy n. rod. od n. os. Więch SSNO VI 5; NCh 132 Więc(s)ław, Więce- sław, łac. Venceslaus; Wypychy n. rod. od n. os. Wypych. Człon Wypychy może też oznaczać wyodrębnioną, niejako „wypchniętą” ze wsi gałąź rodu z nową, własną osadą, którą początkowo stanowiło niekiedy jedno gospodarstwo.

Wólka (Mała, -Piotrowska) wsie szlach. i włośc., gm. Rajgród, pow. Grajewo: SG XIII 843, 845; 1827 Tab II 285; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 160; Wolka Piotrowskiego 1580 ŹDz XVI 114; Hal II 98; WUN III 614. Wólka n. kult., zdr. od Wola od ap. wola ‘osada świeżo założona i zwolniona na jakiś czas od powinności i opłat na rzecz właściciela ziemi’; człony wyróżniające: Mała od przym. mały, co związane jest zapewne z wielkością wsi, bądź z późniejszym powstaniem; Piotrowska n. dzierż. od n. os.

Wólka Seroczyńska wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG XIII 834; 1827 Tab II 282; „дер. мел. шлях.” Труды VI 120. Nie podają takiej nazwy wsi MZH ani Zierhoffer; WUN III 611. Wólka zdr. od Wola od ap. wola ‘osada świeżo założona i zwolniona na jakiś czas od powinności i opłat na rzecz właściciela ziemi’. Seroczyńska n. dzierż. od przym. seroczyński.

Wróble (1500) wś szlach., gm. i pow. Wys. Maz.: Wroble 1795 AK 98; SG XIV 18; 1827 Tab II 290; Joannes filius Stanislai de Wróble 1528 Kap nr 598; 1873 Glog 41; Wróblie z Wróblów Choliewów 1580 ŹDz XVII-1, 99; Górn 51; WUN III 621. Wróble n. rod. od n. os. Wrobel SSNO VI 204; NAp 350 Wróbel : wróbel.

Wróble-Jarciszewo v. Jaruszewo, dziś Wróble-Arciszewo wś szlach., gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: SG XIV 18; 1827 Tab II 292; Kap (1500) 465; Jaruszewo 1876 Glog 15; Wroblie Jarczisewo 1578 ŹDz XVI 380. U Zierh brak tej wsi. Górn 84, 85. Hal I nie podaje takiej nazwy wsi w pow. Zambrów. TNaj 49; WUN III 621. Wróble n. rod. od n. os. Wróbel h. Ślepowron. Wróbel SSNO VI 204; NAp 350 Wróbel : wróbel. Człon 84 wyróżniający: Arciszewo SSNO I 64; NCh 14 Artym, Jaruszewo n. dzierż. od n. os. Jarusz SSNO II 451; NAp 94 Jaro-gniew : ps. *jarъ ‘wiosenny, gorący’, por. jary ‘krzepki, jurny’ Sstp. Wszebory (1468) wś szlach., gm. i pow. Kolno: SG XIV 66; 1827 Tab II 292; „Dom Wszeborowskich. Dobra Wszebory w ziemi łomżyńskiej” Kap nr 600; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 166; de Wszebori 1455 MZH nr 119; Karwowo Wsebori 1577 ŹDz XVI 358; Zierh 383; Hal I 187. Wszebory n. rod. od im. Wszebor SSNO VI 216; NAp 352 Wsze-bor : wsze ‘wszystek, każdy’ Sstp; por. TNaj 28.

Wścieklice (w. XV) wś szlach. i włośc., gm. i pow. Kolno: SG XIV 64; Wszczeklice 1827 Tab II 292; „Dom Wściekliców herbu Topór” Kap nr 599; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 8; de Wsczyeklycze 1481 MZH nr 579; Wsczieklicze 1578 ŹDz XVI 374; Zierh 384; Hal I 187; WUN III 626. Wścieklice n. rod. od n. os. Wścieklica; por. Petrus Wsczeglicza 1397 TP 78.

Wykno (Stare, Nowe) wsie szlach., gm. Kulesze Kościelne, pow. Wys. Maz.: SG XIV 92; 1827 Tab II 295; Hal I 188; WUN III 639. Wykno n. dzierż. od n. os. Wyka, Wykała SSNO VI 227; NAp 353 Wyk : wyknąć ‘uczyć się’ Sstp.

Wykowo wś szlach. i włośc. nad rz. Wykówką, gm. i pow. Kolno: SG XIV 92; 1827 Tab II 295; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 166; Wykowo 1425 MkM I nr 30; de Wykowo 1477 MZH nr 499; Wikowo 1578 ŹDz XVI 375; Zierh 384; Hal I 188; WUN III 640. Wykowo n. dzierż. od n. os. *Wyk lub *Wyka.

Wyrzyki Nowe wś szlach., gm. i pow. Łomża: SG XIV 107; 1827 Tab II 297; Kap (1457) 466; 1876 Glog 15; Wyrziki-Sokolialąka 1578 ŹDz XVI 370; de Wyrzyky 1465 MZH nr 253; Zierh 385; MNT 196; Górn 133, 134, 158; Hal I 189; WUN III 646. Wyrzyki n. rod. od n. os. Wyrzyk h. Lubicz. Wyrzyk SSNO VI 228; NG 290 Wirs(igi), por. Wyra Rzym SEN II 710; Wyrza Biolik 2001.

Wysocarz wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG XIV 110; „дер. мел. шлях.” Труды VI 122; de Vyschoczarsz alias Chrostowo 1492 MZH nr 715; Chrostowo Wisoczarz 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 385; g. Wysoczarskich B Herb 145; WUN III 648. Wysocarz n. top. od przym. wysoki; por. Wysoczyn w pow. Radzyń, Siedlce.

Wysokie (Małe, Wielkie) wsie szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG XIV 132; 1827 Tab II 299; „Dom Wysockich herbu Godziemba” Kap nr 605; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 10; Wisoke 1425 MkM I nr 135; de Vyschokye 1487 MZH nr 660; Wysokie 85

1578 ŹDz XVI 374; Zierh 385; Hal II 78; WUN III 650. Wysokie n. top. ‘miejsce położone na wzniesieniu’.

Wyszomierz Wielki, zob. Wyszemirze, Wyszemirz

Wyszemirze, Wyszemirz, dziś Wyszomierz Wielki wś szlach., gm. Szumowo, pow. Zambrów: SG XIV 156; 1827 Tab II 293; Wyschemyrz 1430 MkM II nr 188; Wyssemierze Antiqua, Nowa 1578 ŹDz XVI 404; Zierh 386; Hal I 189. Wyszemirze n. dzierż. od im. Wyszemir SSNO VI 241; NAp 355 Wysze-mir : wysze ‘wyższy’; mir ‘pokój’.

Wyszonki (1444) (-Błonie, Kościelne, -Nagórki, -Włosty, Wypychy) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Klukowo, pow. Wys. Maz.: Wyszonki (Błonie, Wojciechy, Wypychy) 1795 AK 98; SG XIV 156; 1827 Tab II 299-300; Jałbrzyk de Wyszonki 1569 Kap nr 604; 1873 Glog 41; W. Błonie, W. Włosty „дер. мел. шлях.”, W. Kościelne, W. Nagórki, W. Wypychy „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 44; Wyssonki (Kościelne, Nagórki, Włosty, Wypychy) 1580 ŹDz XVII-3, 92; Górn 10,18; Hal I 190; WUN III 652. Wyszonki n. rod. od n. os. Wyszonek ≤ Wyszon SSNO VI 243; NAp 355 Wysze- (≤ Wyszemir). Drugie człony nazw zestawionych: Błonie n. top: błonie ‘otwarta przestrzeń, rozległa równina, pokryta trawą; duże pastwisko, łąka’ SJPD I 573; Kościelne n. dzierż. od n. właściciela; Nagórki, Włosty, Wypychy n. rod. od n. os.: Nagórka, Włost (≤ Włościbor) TNaj 131, od n. os. Wypych; od przezwiska Wypych H. Górn 18.

Wyszonki-Posele wś szlach., gm. Szepietowo, pow. Wys. Maz.: Wyszonki 1795 AK 98; SG XIV 156; Wyszonki 1444 Kap nr 604; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях.” Труды VI 50; Wyszonki 1580 ŹDz XVII-1, 92; Górn 10; Hal I 190; WUN III 652. Wyszonki n. rod. od n. os. Wyszonek ≤ Wyszon SSNO VI 243; NAp 355 Wysze-mir. Drugi człon nazwy Posele n. rod. od n. os. Poseł : poseł ‘człowiek wysłany z wiadomością’ Sstp.

Z Zaborowo wś szlach., gm. i pow. Grajewo: SG XIII 200; Zaborowo 1827 Tab II 304; „g. Zaborowskich” 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 164; Zierh 388; Hal I 191; WUN III 668. Zaborowo n. dzierż. od im. Zabor SSNO VI 248; NAp 357 Zabor : zabrać, zabierać Sstp, Borzy- : ps. *borti (se) ‘walczyć’ Spsł I 323; por. TIm 36 i 107. Zagroby, dziś Zagroby (-Łętownica, -Zakrzewo) wś szlach., gm. i pow. Zambrów: SG XIV 275; 1827 Tab II 307; Kap 473; 1876 Glog 15; de Zagroby 1490 MZH nr 693; 86

Zakrzewo Zagroby 1578 ŹDz XVI 378; Górn 126, 127, 166; Zierh 390; Hal I 191; WUN III 689. Zagroby n. rod. od n. os. będącej zarazem n. herbu Zagroba SSNO VI 254; NHer 70 Zagroba.

Zalesie (1400) wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG XIV 335; 1827 Tab II 312; „Dom Zaleskich h. Grzymała […] Dobra Zalesie w ziemi łomżyńskiej leżą, których kilka wsi” Kap nr 617; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 10; „дер. мел. шлях.” Труды VI; de Zaleszye 1482 MZH nr 598; Zalesie Pieniążek 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 391; Hal II 83; WUN III 709. Zalesie n. top. ‘za lasem’.

Zalesie (1477) wś szlach., gm. Mały Płock, pow. Kolno: SG XIV 335; 1827 Tab II 312; Kap nr 618; 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 8; Zaliesie 1578 ŹDz XVI 374; K. Zierhoffer podaje takie nazwy wsi w innych powiatach; Hal I 82; WUN III 709. Zalesie n. top.

Zalesie wś szlach., gm. Wąsosz, pow. Grajewo: SG XIV 335; 1827 Tab II 312; „Mieszka tu drobna szlachta” 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 164; Zalessche 1497 CBK 4 nr 129; de Zaleszye 1482 MZH nr 598; Zalesie 1577 ŹDz XVI 361; Zierh 391; Hal II 82; WUN III 709. Zalesie n. top. ‘miejsce za lasem’.

Zalesie Łabędzkie wś szlach., gm. Kobylin Borzymy, pow. Wys. Maz.: Zalesie Łabęckie 1795 AK 98; SG XIV 335; 1827 Tab II 312; „Dobra Zalesie Łabęckie w starodawném województwie podlaskiém, w ziemi bielskiéj” Kap, s. 477; Zalesie Łabęckie 1571 Kap nr 616; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях.” Труды VI 52; Zalesie Łabęckie 1580 ŹDz XVII-3, 213; Hal II 83; WUN III 712. Zalesie n. top. ‘miejsce położone za lasem’. Człon odróżniający: Łabędzkie n. dzierż. od n. os. Łabęć SSNO III 303; NAp 148 Łabęć : łabęć Sstp, por. ps. *olbọtь SES IV 399-400.

Zalesie-Poczynki (1400) wś szlach., gm. Śniadowo, pow. Łomża: „Mieszka tu drobna szlachta” SG XIV 335; 1827 Tab II 312; 1876 Glog 15; Труды VI 34; de Zalesche 1460 MZH nr 178; Poczinki Zalesie 1578 ŹDz XVI 369; Zierh 390-391; Hal II 82; WUN III 709. Zalesie n. top. ‘za lasem’. Poczynki od czas. poczynać ‘rozpocząć, zacząć’. Być może była to jedna z pierwszych osad w tej okolicy, która dała początek nowemu osadnictwu.

Zalesie (Nowe, Stare) wsie szlach., gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: SG XIV 335; 1827 Tab II 312; „Dobra Zalesie w ziemi łomżyńskiej leżą, których kilka wsi” Kap nr 617; „g. Zalewskich, trzy są wsie tego nazwiska” 1876 Glog 15; Труды VI 36; de Zalesche 87

1466 MZH nr 275; Zaliesie Sczodruchi 1578 ŹDz XVI 380; Zierh 391; Hal II 82; WUN III 709. Zalesie n. top. Drugie człony nazwy zestawionej: Nowe, Stare informują o chronologii powstania wsi.

Zalesie Stare wś szlach., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: Zalesie Stare 1795 AK 98; SG XIV 335; 1827 Tab II 312; Zalesie 1659 Kap nr 614; 1873 Glog 41; „дер. мел. шлях.” Труды VI 44; Zalesie 1580 ŹDz XVII-2, 161; Hal II 82-83; WUN III 321. Zalesie n. top. oznaczająca położenie osady za lasem. Człon przymiotnikowy Stary określa osadę wcześniejszą w stosunku do innych.

Zambrzyce (1423) (-Jankowo, -Kapusty, -Króle, Nowe, -Plewki, Stare) gm. Rutki-Kossaki, pow. Zambrów: „okolica szlachecka obejmująca sześć wsi” SG XIV 365; 1827 Tab II 314; Kap nr 625; 1876 Glog 15; Труды VI 36; Zambrzicza 1469 MZH nr 320; Zambrzicza (Antiqua, Kapusti, Wipichi, Ninoti, Krolie, Pliewki) 1578 ŹDz XVI 380; Zierh 396; Hal II 84; WUN III 717. Zambrzyce n. top. od n. rzecz. Zambrzyca l. dop. Narwi. Drugie człony n. zestaw.: Jankowo n. dzierż od zdr. im. Janek (≤ Jan); Kapusty n. rod. od n. os. Kapusta; Króle n. rod. od n. os. Król; Plewki n. rod. od n. os. Plewka zdr. od ap. plewa; Stare, Nowe drugi człon nazwy ukazuje stosunek chronologiczny między wsią macierzystą i nową. Wg P. Zwolińskiego (1965: 425) Zambrzyce to nazwa patronimiczna od ząbra // zębra ‘żubra’ (por. Zambrzyce k. Krakowa), a nazwa rzeczna powstała od nazwy miejscowej.

Załuski (1493) wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: SG XIV 359; 1827 Tab II 314; d. Załusków h. Rawicz Kap nr 621; 1876 Glog 15; Zalusky Smyewo 1475 MZH nr 463; Zaluski 1578 ŹDz XVI 383; Zierh 391-392; B Herb 146; WUN III 716. Załuski n. rod. od n. os. Załuski SSNO VI 263; NAp 360 Za-łus-ka : za ługiem, por. ług ‘mokradło’ Sstp.

Zamoście-Mierzejewo, dziś Zamość wś szlach. i włośc., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG XIV 383; 1827 Tab II 315; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 122. Nie podają tej nazwy wsi w pow. ostrołęckim MZH ani Zierhoffer. WUN III 722. Zamoście n. top. od ap. zamoście ‘miejsce za mostem’ SW VIII 182.

Zapieczne wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG XIV 398; 1827 Tab II 315; „дер. мел. шлях.” Труды VI 126. Nie podają tej nazwy wsi MZH ani Zierhoffer; WUN III 725. Zapieczne n. top. od ap. zapiecek ‘miejsce bezpieczne, spokojne’ SJPD X 686. 88

Zarębino n. dzierż., dziś Zaręby (-Grzymały, -Jartuzy, -Kramki, -Kromki, -Krzętki, -Stryjaki) wś szlach., gm. Szumowo, pow. Zambrów: SG XIV 420; 1827 Tab II 316; Kap (1420) 482; 1876 Glog 15; Petrus Zaremba 1432 MZH nr 6; Zarembi Jartuzie 1578 ŹDz XVI 370-371; Zierh 392; Górn 126, 127, 158, 159; Hal I 194; WUN III 730. Zaręby n. rod. od n. os. Zaręba h. Zaręba. Zaręba SSNO VI 296; NHer 70 Zaręba. Drugie człony n. zestaw.: -Grzymały, -Jartuzy, -Kramki, -Kromki, -Krzętki, -Stryjaki n. rod. od n. os. (odpowiednio): Grzymała, Jartuz, Kramek, Kromka, Krzętka, Stryjek.

Zaręby (-Bindugi, -Góry Leśne, -Skórki, -Świchy) wsie szlach. i szlach.-włośc., gm. Czyżew, pow. Wys. Maz.: SG XIV 420; 1827 Tab II 316; Z. Bindugi, Z. Góry Leśne „дер. мел. шлях.”, Z. Skórki, Z. Święchy „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 94; de Zaramby 1553 Kap nr 626; Zaramby 1425 MkM I 95; Zaramby 1553 MZH nr 958; Zarembi 1580 ŹDz XVII 50; Hal I 194; WUN III 730-731. Zaręby n. rod. od n. os. i herb. Zaręba SSNO VI 269-270; NAp 361 Zaręba : zaręb ‘miejsce po wyciętych zaroślach’ Sstp; NHer 70 Zaręba; por. Wlodek de Zaramby 1553 Kap nr 626. Drugie człony nazw zestawionych: -Bindugi n. top. od ap. binduga ‘miejsce nad rzeką, gdzie się składa drzewo przeznaczone na spław’ SJPD I 524; -Góry Leśne n. top.; -Skórki n. rod. od n. os. Skorka od ap. skórka (≤ skóra); - Święchy n. rod. od n. os. Święch.

Zawady wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: „Mieszka tu drobna szlachta” SG XIV 482; 1827 Tab II 321; „дер. мел. шлях.” Труды VI 122; de Zawady 1467 MZH nr 299; Zawadi 1578 ŹDz XVI 378. K. Zierhoffer podaje takie nazwy wsi w powiatach: Łomża, Płońsk, Ciechanów. Zawady n. rod. od n. os. *Zawada.

Zawrocie-Nowiny wś szlach.-włośc. i folw., gm. i pow. Wys. Maz.: „Mieszka tu drobna szlachta i włościanie, jest też większa posiadłość.” SG XIV 502; 1827 Tab I 322; Труды VI 48; WUN III 750. Zawrocie n. dzierż. od n. os. Zawrot SSNO VI 283; NAp 363 Zawrot : zawrot, zawracać Sstp, por. Wroci-sław (M. Malec 1978: 207). Człon drugi nazwy zestawionej: -Nowiny n. rod. od n. os. i herb. Nowina SSNO IV 79; NHer 38 Nowina.

Ż Żanie, dziś Zanie-Leśnica wś szlach. (XVI w.) gm. Kołaki Kościelne, pow. Zambrów: SG XIV 391; 1827 Tab II 315; 1876 Glog 15; de Zanye 1487 MZH nr 670; Żanie Lesnicza 1578 ŹDz XVI 380; Zierh 399. I. Halicka nie podaje nazwy tej wsi. Żanie n. dzierż. od n. os. Żan / Zanko SSNO V 12; NCh 139 Zacharyjasz. Zmiana Żanie ≥ Zanie jest zapewne wynikiem mazurzenia. Leszcznica, Leśnica n. top. od n. strumienia (por. riwolo Lesznicza 1426 MkM I nr 319). 89

Żebrki, zob. Żebry

Żebry, dziś Żebrki wś szlach. i włośc., gm. Grabowo, pow. Kolno: SG XIV 753; 1827 Tab II 326; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 166; Zebro de Lubianka 1532 MZH nr 1025; Żebri 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 326; Hal I 196; WUN III 791. Żebrki n. zdr. od n. m. Żebry.

Żebry Wielkie wś szlach., gm. Klukowo, pow. Wys. Maz.: Żebry Nadrzeczne 1795 AK 98; SG XIV 754, Żebry Wielkie Nadrzeczne 1827 Tab II 326; „дер. мел. шлях.” Труды VI 44; Zebri 1580 ŹDz XVII-1, 53; Górn 53; Hal I 197; WUN III 792. Żebry n. rod. od n. os. i herb. Rzebro ≥ Żebro 1453 MZH nr 381; Rzebro SSNO IV 539; NAp 259 Rzebro : rzebro Sstp. Drugi człon nazwy Wielkie zawiera informację o wielkości wsi.

Żelazki, zob. Żelazy

Żelazy, dziś Żelazki wś szlach., gm. Stawiski, pow. Kolno: SG XIV 762; 1827 Tab II 327; „дер. мел. шлях.” Труды VI 12; de Zelaski 1527 MZH nr 1010; Zelaski 1577 ŹDz XVI 365; Zierh 399; Hal I 197; WUN III 792. Żelazki n. rod. od n. m. Żelazy n. rod. od n. os. Żelazo SSNO VI 359; NAp 374 Żelazo : żelazo.

Żelechowo n. dzierż., dziś Żelechy wś szlach., gm. Piątnica, pow. Łomża: SG XIV 765; 1827 Tab II 310; Zelechi 1577 ŹDz XVI 357; de Zelechowo 1497 MZH nr 211; Zierh 400; Hal I 198; WUN III 793. Żelechy n. rod. od n. os. Żelech SSNO VII 310; NAp 374 Żeli- : żelazo; por. Żelisław TNaj.

Żelechy, zob. Żelechowo

Żmijewo-Zagroby wś szlach. i włośc., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG XIV 794; 1827 Tab II 333; g. Żmijewskich 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях. и крест.” Труды VI 120; Smyewo 1475 MZH nr 463; Żmijewo Mancz 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 400; WUN III 797. Żmijewo n. dzierż. od n. os. *Żmij SSNO VI 365; NAp 375 Żmij : żmij ‘smok’ Sstp; por. ap. żmij ‘smok’; Zagroby n. rod. od n. os. Zagroba.

Żochowo (1443), dziś Żochy wś szlach., gm. Czerwin, pow. Ostrołęka: „Mieszka tu drobna szlachta” SG XIV 813; 1827 Tab II 334; g. Żochowskich 1876 Glog 15; „дер. мел. шлях.” Труды VI 120; Szochowo 1432 MkM nr 377; Pietrus Zoch, Johannes Zoch armorum Brodi 1467 MZH nr 290; Zoch de Zochy de armis Brodi 1471 MZH nr 373; Żochi Milan 1578 ŹDz XVI 384; Zierh 400; Górn 158; WUN III 797. Żochy n. rod. od im. Żoch SSNO 90

V 141; NAp 375 Żoch : żoch ‘żołądek’ SWil; „Milan oznaczało niegdyś herb Ślepowron” 1876 Glog 11.

Żochy, zob. Żochowo

Żochy (Stare, Nowe) wsie szlach., gm. Piekuty Nowe, pow. Wys. Maz.: Zochy Nowe, Zochy Stare 1795 AK 98; „Mieszka tu drobna szlachta” SG XIV 813; 1827 Tab II 334; 1873 Glog 41; Paulus Nicolai Zoch de Zochy de armis Brody 1471 MZH nr 373; Hal I 198; WUN III 322. Żochy n. rod. od n. os. Żoch SSNO V 141; NAp 375 Żoch : żoch ‘żołądek’ SWil II 2272. Człony nazw zestawionych: Stare, Nowe ukazują stosunek chronologiczny między wsią macierzystą i nową.

Żyznowo, dziś Żyźniewo wś szlach., gm. Troszyn, pow. Ostrołęka: SG XIV 926; 1827 Tab II 339; „Mieszka tu drobna szlachta” 1876 Glog 14; Szysnowo 1427 MkM I nr 689; de Zysnowo 1498 MZH nr 783; Żiznowo 1578 ŹDz XVI 370; Zierh 402-403; WUN III 805. Żyźniewo n. dzierż. od n. os. Żyzn (≤ Dobrożyzn); Żyzno SSNO VI 382; NAp 378 -żyźń : ps. *žyznь ‘urodzajność, żyzność’ Sstp; por. im. Dobrożyzn, Żyznowa TIm 42.

Żyźniewo, zob. Żyznowo

91

SKRÓTY TYTUŁÓW WYKORZYSTANYCH ŹRÓDEŁ

AK 98 Mappa szczegulna Woiewodztwa Podlaskiego zarządzona… przez Karola Perthées…1798, AGAD. Brüc A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, wyd. VI, Warszawa 1993. CBK 4 I.T. Baranowski, Spis rycerstwa powiatu wiskiego i wąsoskiego, które uczestniczyło w wyprawie wołoskiej w 1497, Warszawa 1913 (Collectanea Biblioteki hr. Krasickich nr 4). Glog Z. Gloger, Dawna ziemia bielska i jej cząstkowa szlachta, Warszawa 1873, przedruk Łomża 2005. Kap I. Kapica-Milewski, Herbarz, Kraków 1978. MkM I/II Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI wieku, wyd. A. Włodarski, t. I-II, Warszawa 1918, 1930. MZH A. Wolff, Mazowieckie zapiski herbowe z XV-XVI wieku, Kraków 1937. NAp Odapelatywne nazwy osobowe, oprac. A. Cieślikowa, Kraków 2000. NCh Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego, oprac. M. Malec, Kraków 1995. NEtn Nazwy osobowe pochodzące od etników, oprac. E. Supranowicz, Kraków 1997. NG Nazwy pochodzenia niemieckiego, oprac. Z. Klimek, Kraków 1997. NHer Nazwy heraldyczne, oprac. M. Bobowska-Kowalska, Kraków 1995. NMP Nazwy miejscowe Polski. Historia – pochodzenie – zmiany, red. K. Rymut, t. I-VI: A-Ma, Kraków 1996-2005. NOdm Odmiejscowe nazwy osobowe, oprac. Z. Kaleta, Kraków 1997, RKJW Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Wrocław 1969. SE-Mot Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, red. A. Cieślikowa, M. Malec, K. Rymut, Kraków 1995-2002. SEP I-VI K. Polański, Słownik etymologiczny Drzewian połabskich, t. I-VI, t. I. T. Lehr-Spławiński i K. Polański, Warszawa 1962-1994. SES F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1952 i n. 92

SG Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I-XV, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski i W. Walewski, Warszawa 1880-1902. SGP(k) Słownik gwar polskich, kartoteka. SJPD Słownik języka polskiego, t. I-XI, red. W. Doroszewski, Warszawa 1958- 1969. SL S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. I-VI, wyd. 2, Lwów 1854-1860, Warszawa 1951. SNWPU Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych, t. I-X, wyd. K. Rymut, Kraków 1992-1994. Spsł Słownik prasłowiański, red. F. Sławski, Wrocław 1974 i n. SSNO Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki, t. I-VI, Wrocław 1965-1983; t. VII Suplement oprac. pod kierunkiem M. Malec, Wrocław 1984-1987. Sstp Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, Wrocław 1955-1990. Supl. Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii, red. A. Cieślikowa, Kraków 2002. S XVI Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, Wrocław 1966 i n. Tab I/II Tabella Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego, t. I-II, Warszawa 1827. TNaj W. Taszycki, Najdawniejsze polskie imiona osobowe, Kraków 1925. Труды Trudy Varšavskogo Statističeskogo Komiteta, t. VI. Lomžynskaja Gubernija, Varšava 1891. WUN Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce, t. I-III, Warszawa 1980- 1982. ŹDz XVI Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Źródła dziejowe, t. VI. Mazowsze, wyd. A. Pawiński, Warszawa 1895. ŹDz XVII Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Źródła dziejowe, t. VII Podlasie, wyd. A. Jabłonowski, Warszawa 1908-1910. 93

INNE SKRÓTY a. albo „дер. мел. шлях. и крест.” деревния мелкой шляхмы и крестиян goc. gocki h./herb. herb/herbowa (k) kartoteka l. dop. lewy dopływ l. poj. liczba pojedyncza l. mn. liczba mnoga M mianownik n. ap. nazwa apelatywna n. dzierż. nazwa dzierżawcza n. kult. nazwa kulturowa n. m. nazwa miejscowa n. os. nazwa osobowa n. rod. nazwa rodowa n. rz./rzecz. nazwa rzeki, rzeczki n. top. nazwa topograficzna n. zdr. nazwa zdrobniała p. dop. prawy dopływ r. męs. rodzaj męski r. żeń. rodzaj żeński r. nij. rodzaj nijaki stsas. starosaski stwniem. staro-wysoko-niemiecki wś szlach. wieś szlachecka wś włośc. wieś włościańska Wys. Maz. Wysokie Mazowieckie