T.C. ANTALYA VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ

ANTALYA İLİ 2017 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU

HAZIRLAYAN: ÇED VE ÇEVRE İZİNLERİNDEN SORUMLU ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

ANTALYA - 2018

i

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

"Hiç Şüphesiz ki Antalya Dünyanın En Güzel Yeridir!" M. Kemal ATATÜRK

ii

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

İnsanların hayatları boyunca yaşamlarını sürdürdükleri ve uyum sağlamaya çalıştıkları fiziki, sosyal ve kültürel ortam olarak belirtilen çevre, basit anlatımıyla içinde bulunduğumuz ve bizi etkileyen dış etkenlerin tümünü kapsayan yaşadığımız ortamdır. Yaşam ve çevre birbirine bağlı ayrılmaz bir bütünün parçaları olup, aynı zamanda birbirini olumlu ve olumsuz etkilemektedir. Bu olumsuz etkilerin en büyük göstergesi de insanoğlunun doğal kaynakları yanlış ve aşırı kullanması sonucu ortaya çıkan ve yine insanoğlunun düzeltmek için çaba harcadığı çevre kirliliğidir. Hızlı nüfus artışı ile birlikte endüstrinin hızla gelişmesi ve beraberinde gelen çevresel kirlilik, planlama ve uygulamalarda yaşanan bazı aksaklıklar ve çevre bilincinin yetersizliği ile birlikte doğal kaynakların yok olma tehlikesi insan ve çevre sağlığını olumsuz etkilemektedir. İlimizde; çevre sorunları ile ilgili olarak, ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde ekolojik sistemin korunması ve iyileştirilmesi, her türlü çevre kirliliğinin önlenmesi, ilimizin doğal bitki ve hayvan varlığı ile doğal zenginliklerin korunması ve kamuoyunda çevre bilincinin oluşması için birçok kurum ve kuruluş ile iş birliği içerisinde çalışmalar sürdürülmektedir. Başta turizm olmak üzere tarihi ve kültürel zenginlikleri açısından oldukça önemli bir değere sahip olan İlimizin; hava, su ve toprak kirliliği gibi çevre değerleri ile doğal kaynaklarının incelenmesi ve araştırılması sonucu oluşturulan “Antalya İli Çevre Durum Raporu’nun önemli bir ihtiyacı gidereceğine ve ilimizde yaşayan herkesin çevre değerlerine sahip çıkacağına inancım sonsuzdur. Çevre Durum Raporunun hazırlanmasında emeği geçen İl Müdürlüğündeki çalışma arkadaşlarıma ve ellerindeki bilgileri bizimle paylaşan tüm kamu kurum/kuruluşlarına teşekkür ediyorum. Çevreye gösterilen saygı, insanlığın kendisine gösterdiği saygının en büyük göstergesidir. Temiz ve yaşanabilir bir çevrede yaşamak dileğiyle…

Tevfik ALTINAY Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürü V.

iii

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

İÇİNDEKİLER Sayfa GİRİŞ ...... 1 A. HAVA ...... 3

A.1. HAVA KALİTESİ ...... 3 A.2. HAVA KALİTESİ ÜZERİNE ETKİ EDEN ÖGELER...... 6 A.3. HAVA KALİTESİNİN KONTROLÜ KONUSUNDAKİ ÇALIŞMALAR ...... 9 A.4. ÖLÇÜM İSTASYONLARI...... 10 A.6. GÜRÜLTÜ ...... 13 A.7. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANI ÇERÇEVESİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR...... 14 A.8. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ...... 15 B. SU VE SU KAYNAKLARI ...... 17

B.1. İLİN SU KAYNAKLARI VE POTANSİYELİ ...... 17 B.1.1. Yüzeysel Sular ...... 17 B.1.1.1. Akarsular ...... 17 B.1.1.2. Doğal Göller, Göletler ve Rezervuarlar ...... 23 B.1.2. Yeraltı Suları ...... 24 B.1.2.1. Yeraltı Su Seviyeleri ...... 27 B.1.3. Denizler ...... 27 B.2. SU KAYNAKLARININ KALİTESİ ...... 29 B.3. SU KAYNAKLARININ KİRLİLİK DURUMU ...... 31 B.3.1. Noktasal kaynaklar...... 31 B.3.1.1. Endüstriyel Kaynaklar ...... 31 B.3.1.2. Evsel Kaynaklar ...... 31 B.3.2. Yayılı Kaynaklar ...... 31 B.3.2.1. Tarımsal Kaynaklar ...... 31 B.3.2.2. Diğer ...... 31 B.4. SEKTÖREL SU KULLANIMLARI VE YAPILAN SU TAHSİSLERİ ...... 32 B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu ...... 32 B.4.1.1 Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti ...... 32 B.4.1.2. Yeraltı su kaynaklarından temin edilen su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti ...... 33 B.4.1.3. İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli vb...... 35 B.4.2. Sulama ...... 43 B.4.2.1. Salma sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı ...... 43 B.4.2.2. Damlama, yağmurlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı ...... 44 B.4.3. Endüstriyel Su Temini ...... 44 B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı ...... 45 B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı ...... 46 B.5. ÇEVRESEL ALTYAPI ...... 46 B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve Atıksu Arıtma Tesisi Hizmetleri ...... 46 B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Münferit Sanayiler Atıksu Altyapı Tesisleri ...... 50 B.5.3. Katı Atık (Düzenli) Depolama Tesisleri Atıksuları İçin Önlemler ...... 50 B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması ...... 51 B.6. TOPRAK KİRLİLİĞİ VE KONTROLÜ ...... 51 B.6.1. Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar ...... 51 B.6.2. Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanımı ...... 52

iv

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

B.6.3. Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin yapılan çalışmalar ...... 53 B.6.4. Tarımsal Faaliyetler İle Oluşan Toprak Kirliliği ...... 53 B.7. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ...... 55 C. ATIK ...... 56

C.1. BELEDİYE ATIKLARI (KATI ATIK BERTARAF TESİSLERİ) ...... 56 C.2. HAFRİYAT TOPRAĞI, İNŞAAT VE YIKINTI ATIKLARI ...... 59 C.3. AMBALAJ ATIKLARI ...... 59 C.4. TEHLİKELİ ATIKLAR ...... 60 C.5. ATIK MADENİ YAĞLAR ...... 61 C.6. ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLER ...... 62 C.7. BİTKİSEL ATIK YAĞLAR ...... 64 C.8. ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLER (ÖTL) ...... 64 C.9. ATIK ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK EŞYALAR (AEEE) ...... 65 C.10. ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ (HURDA) ARAÇLAR ...... 67 C.11. TEHLİKESİZ ATIKLAR ...... 67 C.11.1 Demir ve Çelik Sektörü ve Cüruf Atıkları ...... 68 C.11.2 Kömürle Çalışan Termik Santraller ve Kül ...... 68 C.11.3 Atıksu Arıtma Tesisi Çamurları ...... 69 C.12. TIBBİ ATIKLAR ...... 69 C.13. MADEN ATIKLARI ...... 69 C.14. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ...... 71 Ç. BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ ÇALIŞMALARI ...... 72

Ç.1. BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALAR ...... 72 Ç.2. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ...... 72 D. DOĞA KORUMA VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK ...... 73

D.1. FLORA ...... 73 D.2. FAUNA ...... 74 D.3. ORMANLAR VE MİLLİ PARKLAR ...... 74 D.3.1. Ormanlar ...... 74 D.3.2. Mili Parklar ...... 75 D.4. ÇAYIR VE MERA ...... 81 D.5. SULAK ALANLAR ...... 82 D.5.1. Avlan Gölü Sulak Alanı: ...... 83 D.6. TABİAT VARLIKLARINI KORUMA ÇALIŞMALARI ...... 83 D.6.1. Tabiat Parkları ...... 83 D.6.2. Tabiat Anıtları ...... 86 D.6.3. Tabiatı Koruma Alanları ...... 88 D.6.4. Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ...... 90 D.6.5. Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanları ...... 95 D.6.6. Avlaklar ...... 96 D.6.7. Özel Çevre Koruma Bölgeleri ...... 98 D.7. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ...... 99 E. ARAZİ KULLANIMI ...... 100

E.1. ARAZİ KULLANIM VERİLERİ ...... 100 v

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

E.2. MEKÂNSAL PLANLAMA ...... 101 E.2.1. Çevre Düzeni Planı ...... 101 E.3. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ...... 103 F. ÇED, ÇEVRE İZİN VE LİSANS İŞLEMLERİ ...... 104

F.1. ÇED İŞLEMLERİ ...... 104 F.2. ÇEVRE İZİN VE LİSANS İŞLEMLERİ ...... 106 F.3. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ...... 108 G. ÇEVRE DENETİMLERİ VE İDARİ YAPTIRIM UYGULAMALARI ...... 109

G.1. ÇEVRE DENETİMLERİ ...... 109 G.2. ŞİKÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ...... 110 G.3. İDARİ YAPTIRIMLAR ...... 111 G.4. ÇEVRE KANUNU UYARINCA DURDURMA CEZASI UYGULAMALARI ...... 112 G.5. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ...... 112 H. ÇEVRE EĞİTİMLERİ ...... 113 EK-1: 2017 YILINA AİT İL ÇEVRE SORUNLARI VE ÖNCELİKLERİ ARAŞTIRMA FORMU...... 114

BÖLÜM I. HAVA KİRLİLİĞİ ...... 114 BÖLÜM II. SU KİRLİLİĞİ ...... 118 BÖLÜM III. TOPRAK KİRLİLİĞİ ...... 122 BÖLÜM IV. ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNLARI ...... 123

vi

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

ÇİZELGELER DİZİNİ

Sayfa Çizelge A.1 - Ulusal hava kalite indeksi kesme noktaları ...... 4 Çizelge A.2 - EPA hava kalitesi indeksi ...... 4 Çizelge A.3 – Hava kalitesi değerlendirme ve yönetiminde limit değerlerinde kademeli azaltım ve uyarı eşikleri ...... 5 Çizelge A.4 - Antalya ilinde 2017 yılında evsel ısınmada kullanılan katı yakıtların cinsi, yakıtların özellikleri ve bu yakıtların temin edildiği yerler ...... 8 Çizelge A.5 – Antalya ilinde 2017 yılında sanayide kullanılan katı yakıtların cinsi, yakıtların özellikleri ve bu yakıtların temin edildiği yerler ...... 8 Çizelge A.6 – Antalya ilinde 2017 yılında kullanılan doğalgaz miktarı ...... 8 Çizelge A.7 – Antalya ilinde 2017 yılında kullanılan fuel-oil miktarı ...... 8 Çizelge A.8 - Antalya ilinde hava kalitesi ölçüm istasyon yerleri ve ölçülen parametreler ...... 10 Çizelge A.9 - Antalya ilinde 2017 yılı hava kalitesi parametreleri aylık ortalama değerleri ve sınır değerin aşıldığı gün sayıları (µg/m3; CO: mg/m3) ...... 11 Çizelge A.10 - 2017 yılında Antalya ilindeki araç sayısı ve egzoz ölçümü yaptıran araç sayısı ...... 13 Çizelge B.11 – Antalya İlinin Su Kaynakları ...... 17 Çizelge B.12 – Antalya ilinin akarsuları ...... 18 Çizelge B.13 – Antalya İlinin Akarsularında Bulunan Balık Çiftlikleri ...... 19 Çizelge B.14 - Antalya ilinde Mevcut Sulama Göletleri ...... 24 Çizelge B.15 - Antalya ilinde Mevcut Barajlar ...... 24 Çizelge B.16 - Antalya ilinde Mevcut Yeraltı Suyu Potansiyeli ...... 25 Çizelge B.17 - Antalya il sınırlarındaki denizlerde 2017 yalı itibari ile faal olan balık çiftlikleri ...... 29 Çizelge B.18 - Antalya ilinde 2017 yılı yüzey ve yeraltı sularında tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan nitrat kirliliği ile ilgili analiz sonuçları ...... 29 Çizelge B.19 – Antalya ilinde 2016 Yılı Sulama Tesisleri ...... 44 Çizelge B.20 – Antalya ilinde 2017 Yılı Devir Durumlarına Göre Sulama Tesislerinin Dağılımı (DSİ 13.Bölge Müdürlüğü, 2018) ...... 44 Çizelge B.21 – Antalya ilinde Yıllara Göre Su Kullanım Miktarları ...... 45 Çizelge B.22 – Antalya ilinde 2017 Yılı itibarı ile İşletmeye Açılmış HES Projeleri ...... 45 Çizelge B.23 – Antalya ilinde Belediyeye ait Atıksu Arıtma Tesislerinden Çıkan Arıtma Çamuru Analizleri ...... 47 Çizelge B.24 – Antalya ilinde 2017 yılı kentsel atıksu arıtma tesislerinin durumu ...... 48 Çizelge B.25 – Antalya ilinde 2017 yılı OSB’lerde atıksu arıtma tesislerinin durumu ...... 50 Çizelge B.26 – Antalya Organize Sanayi Bölgesi AAT Arıtma Çamuru Fiziksel-Kimyasal Analizi ...50 Çizelge B.27 – Antalya ilinde 2017 yılı için tespit edilen noktasal kaynaklı toprak kirliliğine ilişkin veriler ...... 51 Çizelge B.28 – Antalya ilinde 2017 yılında kullanılan ticari gübre tüketiminin bitki besin maddesi bazında ve yıllık tüketim miktarları ...... 54 Çizelge B.29 - Antalya ilinde 2017 yılında tarımda kullanılan girdilerden gübreler haricindeki diğer kimyasal maddeleri (tarımsal ilaçlar vb) ...... 54 Çizelge B.30 - Antalya ilinde 2017 yılında topraktaki pestisit vb tarım ilacı birikimini tespit etmek amacıyla yapılmış analizin sonuçları ...... 54 Çizelge C.31 – Antalya ili genelinde toplanan atık kompozisyonu...... 57

vii

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge C.32 Antalya ilinde 2017 yılı için il/ilçe belediyelerince toplanan ve yerel yönetimlerce (büyükşehir belediyesi/ belediye/ birliklerce yönetilen belediye atığı miktarı ve toplanma, taşınma ve bertaraf yöntemleri ...... 58 Çizelge C.33 - Antalya ilinde 2017 yılı ambalaj ve ambalaj atıkları istatistik sonuçları ...... 59 Çizelge C.34 - Antalya ilinde atık işleme ve miktarı ...... 61 Çizelge C.35 – Antalya ilinde 2017 yılı için atık madeni yağ geri kazanım ve bertaraf miktarları ...... 62 Çizelge C.36 – Antalya ilinde 2017 yılında toplanan akümülatörlerle ilgili veriler ...... 63 Çizelge C.37 – Antalya ilinde yıllar itibariyle toplanan atık akü miktarı (kg) ...... 63 Çizelge C.38 - Antalya ilinde yıllar itibariyle toplanan atık pil miktarı (Kg) ...... 64 Çizelge C.39 – Antalya ilinde 2017 yılı için atık bitkisel yağlarla ilgili veriler ...... 64 Çizelge C.40 – Antalya ilinde 2017 yılında oluşan ömrünü tamamlamış lastikler ile ilgili veriler ...... 64 Çizelge C.41 – Antalya ilinde geri kazanım tesislerine ve çimento fabrikalarına gönderilen toplam ÖTL miktarları (ton/yıl) ...... 65 Çizelge C.42 – Antalya ilinde 2017 yılı AEEE toplanan ve işlenen miktarlar ...... 67 Çizelge C.43 - Antalya ilinde 2017 yılı hurdaya ayrılan araç sayısı ...... 67 Çizelge C.44 – Antalya ilinde 2017 yılı için sanayi tesislerinde oluşan tehlikesiz atıkların toplanma, taşınma ve bertaraf edilmesi ile ilgili verileri ...... 67 Çizelge C.45 – 2017 yılında Antalya ili sınırları içinde oluşan yıllık tıbbi atık miktarı ...... 69 Çizelge C.46 - Antalya ilinde yıllara göre tıbbi atık miktarı ...... 69 Çizelge C.47 – Antalya ilinde 2017 yılında maden zenginleştirme tesislerinden kaynaklanan atık miktarı ...... 70 Çizelge C.46 – Antalya ilinde bulunan atık işleme tesisi sayısı ...... 71 Çizelge Ç.49 – Antalya ilinde 2017 yılında SEVESO kuruluşlarının sayısı ...... 72 Çizelge D.50 –Antalya ilinde bulunan Milli Parklar ...... 75 Çizelge D.51 –Antalya ilinde bulunan Tabiat Parkları ...... 84 Çizelge D.52 –Antalya ilinde bulunan Tabiat Anıtları ...... 87 Çizelge D.53 –Antalya ilinde bulunan Tabiat Koruma Alanları ...... 89 Çizelge D.54 –Antalya ilinde bulunan Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ...... 91 Çizelge D.55 – Antalya ilinde 2017 Yılı Arazi Kullanım Durumu ...... 100 Çizelge E.56 – 2017 yılı için Antalya ilinde arazi sınıflandırması...... 101 Çizelge F.57 – Antalya İlinde Bakanlık merkez ve ÇŞİM tarafından 2017 Yılı İçerisinde Alınan ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir Kararlarının Sektörel Dağılımı ...... 104 Çizelge F.58 – Antalya ilinde 2017 yılında Bakanlık merkez ve ÇŞİM tarafından verilen Geçici Faaliyet Belgesi ve Çevre İzni/Çevre İzni ve Lisansı Belgesi sayıları ...... 106 Çizelge G.59 - Antalya ilinde 2017 yılında ÇŞİM tarafından gerçekleştirilen denetimlerin sayısı .....109 Çizelge G.60 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇŞİM’e gelen tüm şikâyetler ve bunların değerlendirilme durumları ...... 110 Çizelge G.61 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇŞİM tarafından uygulanan ceza miktarları ve sayısı ....111

viii

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

ŞEKİLLER DİZİNİ

Sayfa Şekil A.1 – Antalya ilinde bulunan hava kirliliği ölçüm cihazlarının yerleri ...... 9

Şekil A.2 - Antalya ilinde Bakanlık istasyonu PM10 parametresi günlük ortalama değer grafiği ...... 10

Şekil A.3. - Antalya ilinde Bakanlık istasyonu SO2 parametresi günlük ortalama değer grafiği ...... 11 Şekil A.4 – Antalya ilinde 2017 yılında gürültü konusunda yapılan şikâyetlerin dağılımı...... 14 Şekil B.5 – Antalya ilinde 2017 yılı itibariyle mavi bayrak almış plaj ve marinaların sayısı ...... 28 Şekil B.6 - Antalya ilinde 2017 yılı belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılmak üzere temin edilen su miktarının kaynaklara göre dağılımı ...... 32 Şekil B.7- Antalya ilinde 2017 yılı kanalizasyon hizmeti verilen nüfusun belediye nüfusuna oranı .... 46 Şekil B.8 – Antalya ilinde 2017 yılı atıksu arıtma tesisi ile hizmet edilen nüfusun toplam belediye nüfusuna oranı ...... 47 Şekil B.9 - Antalya ilinde 2017 yılında belediyelerden kaynaklanan arıtma çamurunun yönetimi ...... 52 Şekil B.10 - Antalya ilinde 2017 yılında sanayiden kaynaklanan arıtma çamurunun yönetimi ...... 53 Şekil C.11 - Antalya ilinde katı atık kompozisyonu (%) ...... 57 Şekil C.12 - Antalya ilinde 2017 yılı kayıtlı ekonomik işletmeler ...... 60 Şekil C.13 – Atık yönetim uygulaması verilerine göre ilimizdeki tehlikeli atık yönetimi ...... 60 Şekil C.14 – Antalya ilinde atık madeni yağ toplama miktarları (kg)*...... 62 Şekil C.15 – Antalya ilinde yıllar itibariyle atık akü toplama ve geri kazanım miktarı (ton) ...... 63 Şekil C.16 – Antalya ilinde geri kazanım tesislerine ve çimento fabrikalarına gönderilen toplam ÖTL miktarları (ton/yıl) ...... 65 Şekil C.17 - Antalya ilinde 2017 yılı atık elektrikli ve elektronik eşya toplama miktarları (ton) ...... 66 Şekil C.18 - Antalya ilinde 2017 yılı AEEE işleme tesis sayısı ...... 66 Şekil C.19 – Antalya ilinde 2017 yılında madencilikte proses atıklarının bertarafı...... 70 Şekil D.20 – Antalya ilinde Mevcut Ormanlık Alanlardaki Ağaç Türleri ...... 75 Şekil E.21 – Antalya ilinde 2017 yılı arazi kullanım durumuna göre arazi sınıflandırması ...... 101 Şekil F.22 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇED Olumlu Kararı verilen projelerin sektörel dağılımı ... 105 Şekil F.23 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇED Gerekli Değildir Kararı verilen projelerin sektörel dağılımı ...... 105 Şekil F.24 – Antalya ilinde 2017 yılında verilen Çevre İzni veya Çevre İzni ve Lisans Belgelerinin sektörlere göre dağılımı ...... 107 Şekil F.25 - Antalya ilinde 2017 yılında verilen lisansların konuları...... 107 Şekil G.26– Antalya ilinde ÇŞİM tarafından 2017 yılında gerçekleştirilen planlı ve ani çevre denetimlerinin dağılımı ...... 110 Şekil G.27 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇŞİM gelen şikâyetlerin konulara göre dağılımı ...... 111 Şekil G.28 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇŞİM tarafından uygulanan idari para cezalarının konulara göre dağılımı ...... 112

ix

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

HARİTALAR DİZİNİ

Sayfa No: Harita 1 – Antalya İli ...... 1 Harita B.2 - Kırkgöz Kaynakları Koruma Alanı ...... 36 Harita B.3 - Duraliler Kaynakları Koruma Alanları ...... 37 Harita B.4 - Yemişpınarı-Kargılıçeşme Kaynağı Koruma Alanları ...... 38 Harita B.5 - Tekir Pınarı Kaynağı Koruma Alanları ...... 39 Harita B.6 - Gürkavak Kaynağı Koruma Alanları ...... 40 Harita B.7 - Boğaçayı Yer altı Suyu Kaynağı Koruma Alanları ...... 41 Harita B.8 - Doyran Kaynağı Koruma Alanları ...... 42 Harita B.9 - Aksu Çayı Yeraltısuyu Kaynağı Koruma Alanları ...... 43 Harita E.10 - Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı (2018) ...... 103

x

GİRİŞ

Harita 1 – Antalya İli

Genel Bilgiler: Antalya ilimiz tarihi güzellikleri, doğası ve kültürel zenginliği ile Türkiye'nin en gelişmiş turizm şehirlerinden birisidir. Güzel coğrafi yapısı ve uygun iklim koşulları ile Nisan ayından kış aylarının başına kadar tüm yerli ve yabancı turistler için en ideal tatil fırsatlarını sunan şehir, 24 saat canlı bir yapıya sahiptir. Milli parkları, zengin tarihi kalıntıları ve ödüllü marinası ile Akdeniz'in incisi durumundaki Antalya, ilçeleri ve tatil merkezleri ile Türk turizminin en önemli kenti durumundadır.

Nüfusu: 20.723 km² yüzölçümüne sahip Antalya ilinin 2017 yılı itibari ile nüfusu 2.364.396 olup en kalabalık 5. ilidir. 2017 yılı için yıllık ortalama nüfus artışı % 15,3 tür.

İklimi: Akdeniz ikliminin hâkim olduğu Antalya’da, kışlar ılıman ve yağışlı, yazlar ise sıcak ve kurak geçer.

Coğrafi Konumu: Antalya ili, Türkiye’nin güneyinde, merkezi Akdeniz kıyısında olan bir turizm merkezidir. Kuzeyinde; Burdur, Isparta, Konya, doğusunda; Karaman, Mersin, batısında; Muğla illeri vardır. Güneyi, Akdeniz ile çevrelenmiştir. Türk Riviera’sı Antalya kıyılarının uzunluğu 630 km’yi bulur.

Antalya Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde; Akseki, Aksu, Alanya, Demre, Döşemealtı, Elmalı, Finike, Gazipaşa, Gündoğmuş, İbradi, Kaş, Kemer, Kepez, Konyaaltı, Korkuteli, Kumluca, Manavgat, Muratpaşa ve Serik olmak üzere toplam 19 İlçe Belediyesi bulunmaktadır.

Tarihçe: Antalya adını kurucusu, Bergama Kralı II. Attalos`dan alır. Attalos`a atfen Attalia adını alan kente Türkler önce Adalya daha sonra da Antalya adını verirler.

1

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Yapılan arkeolojik kazılarla Antalya ve bölgesinde günümüzde 40 bin yıl önce insanların yaşadığı kanıtlanmıştır. Antalya`nın 27 km. kuzeybatısında, Yağcılar sınırları içindeki Karain Mağarasında bulunan kalıntılar Paleolitik, Mezolitik, Neolitik ve bronz çağlarına aittir.

M.Ö. 2000 yılından bu yana bölge, sırası ile Hitit, Pamphylia, Lykia, Kilikya gibi kent devletleri, Pers, İskender, Antigonos, Ptolemais, Selevko, Bergama Krallığı egemenliklerini tanımıştır. M.S. 7. yüzyıldan sonra bölge Selçuklular ile Bizanslılar arasında sık sık el değiştirmiş, 1207 yılında Selçukluların eline geçmiştir. Bunu Tekelioğulları, Osmanlılar, Karamanoğulları, sonra tekrar, Osmanlı egemenlikleri izlemiştir.

Turizm: Antalya'da kültür turizmi başta olmak üzere deniz, spor, sağlık, kış, kongre, yayla, mağara, kamp ve inanç turizmi yapılabilmekte bu turizm seçenekleri için tesisler bulunmaktadır.

Sanayi: Turizm ve tarımın ön plana çıkması nedeniyle sanayi alanında Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır. En önemli sanayi alanları arasında; Organize Sanayi Bölgesi, Serbest Bölge, Küçük Sanayi Siteleri (15 ad.), Teknoloji Geliştirme Bölgesi ve Sanayi Odaları (4 ad.) gelmektedir.

Ulaşımı: Karayolu, havayolu ve denizyolu ile ulaşım sağlanmaktadır. Antalya havalimanı uluslararası hava trafiğine açıktır.

İl Müdürlüğü Yapısı: İl Müdürlüğümüz, Meltem Mahallesinde bulunan 17.235,71 m2lik kampüs alanında, 9.150 m2’lik kapalı alana sahip 2 ayrı hizmet binası ile Kızıltoprak Mahallesinde 6.503 m2’lik araziye sahip 2. bir kampüs alanında hizmet vermektedir. Bu alanda 1.440 m2 idari hizmet binası ve 1.600 m2 lojman olmak üzere, 4.155 m2’lik kapalı alanın 1.115 m2’lik kısmı depo mahiyetindedir. 13 adet tahsisli lojman mevcuttur. Temizlik ve ulaşım hizmetleri hizmet alım yoluyla gerçekleştirilmektedir.

Bakanlık Taşra Teşkilatının Yapısı ve Görevleri kapsamında B tipi il teşkilatları arasında yer alan İl Müdürlüğümüzün Çevre Bölümü; ÇED ve Çevre İzinlerinden Sorumlu Şube Müdürlüğü ve Çevre Yönetimi ve Denetimden Sorumlu Şube Müdürlüğü olmak üzere iki adet şube müdürlüğünden oluşmaktadır. ÇED ve Çevre İzinlerinden Sorumlu Şube Müdürlüğünde 14 personel, Çevre Yönetimi ve Denetimden Sorumlu Şube Müdürlüğünde 19 personel (1 adedi geçici görevli) olmak üzere toplam 33 personel, 2 Şube Müdürü ve 1 İl Müdür Yardımcısı ile çalışmalarına devam etmektedir.

2

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

A. HAVA

A.1. Hava Kalitesi

Modern yaşamın getirdiği şehirleşmenin bir sonucu olan hava kirliliği, yerel ve bölgesel olduğu kadar küresel ölçekte de etki alanına sahiptir. Hava kirliliğinin insan sağlığına önemli etkileri olması sebebiyle, hava kalitesi konusuna tüm dünyada büyük önem verilmektedir. Hava kirliliği problemlerini çözmek ve strateji belirlemek için, bilimsel topluluk ve ilgili otoritenin her ikisi de atmosferik kirletici konsantrasyonlarını izlemek ve analiz etmek konusuna odaklanmışlardır (Kyrkilis vd, 2007). Otoritelerin hava kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi konusunda sorumluluklarının yanı sıra, halk sağlığını doğrudan etki eden bir konu olması sebebiyle, kamuoyuna iletişim araçları vasıtasıyla hava kirliliği güncel bilgilerini sunması da sorumlulukları arasındadır. Ancak farklı kirleticilere ait ölçümleri anlamak bu konuda çalışan bir bilim insanı için mümkün olsa bile genel halk ve yerel otoriteler için oldukça zor olmaktadır. Bu sebeple, hava kirliliğinin/hava kalitesinin durumunu kamuoyuna açıklarken halkın kolayca anlayabileceği bir sınıflama sistemi kullanılmaktadır. Tüm dünyada yaygın olarak kullanılan, Hava Kalitesi İndeksi (HKİ) denilen bu sınıflama sistemi ile havadaki kirleticilerin konsantrasyonlarına göre hava kalitesini iyi, orta, kötü, tehlikeli vb. şeklinde derecelendirme yapılmaktadır. Dünyanın pek çok ülkesinde indeks hesaplanmasında kullanılan yöntem ve kriterler, kendi ülkelerinde uygulanan hava kalitesi standartlarına uygun şekilde oluşturulmuştur.

Bir ulusun hava kalitesinin iyileştirilmesi konusundaki başarısı, yerel ve ulusal hava kirliliği problemleri ve kirlilik azaltmadaki gelişmeler konusunda doğru ve iyi bilgilendirilmiş vatandaşların desteğine bağlıdır (Sharma vd., 2003a). Bir bölgedeki kirletici seviyelerini anlamak için uygun bir aracın geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu araç, vatandaşın hava kirliliği seviyesi hakkında doğru ve anlaşılabilir şekilde bilgi sağlarken, aynı zamanda ilgili otoritelerin toplum sağlığını korumak için önlem almaları konusunda kullanılabilir olmalıdır (Kyrkilis vd., 2007).

Bu amaçla, geliştirilen standart değerler, gerek uyarıcı ve anlaşılabilir olması gerekse de kullanımı açısından yaygın olarak bir indekse çevrilerek sunulabilmektedir. Belli bir bölgedeki hava kalitesinin karakterize edilmesi için ülkelerin kendi sınır değerlerine göre dönüştürdükleri ve kirlilik sınıflandırılmasının yapıldığı bu indekse Hava Kalitesi İndeksi (HKİ) (Air Quality Index/AQI) adı verilmektedir. İndeks belirli kategorilerde farklı tanım ve renkler kullanılarak ifade edilmekte ve ölçümü yapılan her kirletici için ayrı ayrı düzenlenmektedir (Yavuz, 2010).

Ulusal Hava Kalitesi İndeksi, EPA (Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı) Hava Kalitesi İndeksinin ulusal mevzuatımız ve sınır değerlerimize uyarlanması sonucu oluşturulmuştur. 5 temel kirletici için hava kalitesi indeksi hesaplanmaktadır. Bunlar; partikül maddeler (PM10), karbon monoksit (CO), kükürt dioksit (SO2), azot dioksit (NO2) ve ozon (O3) dur.

Hava kalitesine ilişkin hava kalite indeksi karşılaştırması da Çizelge A.1’ de verilmektedir.

3

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge A.1 - Ulusal hava kalite indeksi kesme noktaları

SO2 [µg/m³] NO2 [µg/m³] CO [µg/m³] O3 [µg/m³] PM10 [µg/m³] İndeks HKİ 1 Sa. Ort. 1 Sa. Ort. 8 Sa. Ort. 8 Sa. Ort. 24 Sa. Ort. İyi 0 – 50 0-100 0-100 0-5.500 0-120L 0-50 Orta 51 – 100 101-250 101-200 5.501-10.000 121-160 51-100 Hassas 101 – 150 251-500 201-500 10.001-16.000L 161-180B 101-260 Sağlıksız 151 – 200 501-850 501-1.000 16.001-24.000 181-240U 261-400 Kötü 201 – 300 851-1.100 1.001-2.000 24.001-32.000 241-700 401-520

Tehlikeli 301 – 500 >1.101 >2.001 >32.001 >701 >521 L: Limit Değer B: Bilgi Eşiği U: Uyarı Eşiği

Çizelge A.2 - EPA hava kalitesi indeksi

Hava Kalitesi Sağlık İndeksi Endişe Renkler Anlamı (AQI) Değerler Seviyeleri

Hava Kalitesi ..hava ..bu renkler ile İndeksi bu kalitesi sembolize ..ve renkler bu anlama gelir. aralıkta koşulları.. edilir.. olduğunda..

Hava kalitesi memnun edici ve hava kirliliği az riskli veya hiç risk 0 - 50 İyi Yeşil teşkil etmiyor.

Hava kalitesi uygun fakat alışılmadık şekilde hava kirliliğine hassas 51 - 100 Orta Sarı olan çok az sayıdaki insanlar için bazı kirleticiler açısından orta düzeyde sağlık endişesi oluşabilir.

Hassas gruplar için sağlık etkileri oluşabilir. Genel olarak kamunun 101- 150 Hassas Turuncu etkilenmesi olası değildir.

Herkes sağlık etkileri yaşamaya başlayabilir, hassas gruplar için 151 - 200 Sağlıksız Kırmızı ciddi sağlık etkileri söz konusu olabilir.

Sağlık açısından acil durum oluşturabilir. Nüfusun tamamının 201 - 300 Kötü Mor etkilenme olasılığı yüksektir.

301 - 500 Tehlikeli Kahverengi Sağlık alarmı: Herkes daha ciddi sağlık etkileri ile karşılaşabilir.

4

Çizelge A.3 – Hava kalitesi değerlendirme ve yönetiminde limit değerlerinde kademeli azaltım ve uyarı eşikleri KİRLETİCİ ORTALAMA SÜRE LİMİT DEĞER (µg/m3) UYARI EŞİĞİ 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 saatlik 500 500 470 440 410 380 350 500 µg/m3 -insan sağlığının korunması için- (hava kalitesinin temsili bölgelerinde 24 saatlik 250 250 225 200 175 150 125 bütün bir “bölge” veya “alt bölge”de 2 SO2 -insan sağlığının korunması için- veya en azından 100 km ’de –hangisi yıllık ve kış dönemi (1 Ekim’den 20 20 20 20 20 20 20 küçükse- üç ardışık saatte ölçülür) 31 Marta kadar) -insan sağlığının korunması için- saatlik --- 300 290 280 270 260 250 400 µg/m3 -insan sağlığının korunması için- (hava kalitesinin temsili bölgelerinde NO2 yıllık 60 60 56 52 48 44 40 bütün bir “bölge” veya “alt bölge”de -insan sağlığının korunması için- veya en azından 100 km2’de –hangisi küçükse- üç ardışık saatte ölçülür) yıllık --- 30 30 30 30 30 30 NO ---- X -vejetasyonun korunması için- 24 saatlik 100 100 90 80 70 60 50 -insan sağlığının korunması için- PM ---- 10 yıllık 60 60 56 52 48 44 40 -insan sağlığının korunması için- yıllık 1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 Pb ---- -insan sağlığının korunması için- yıllık 10 10 10 10 9 8 7 BENZEN ---- -insan sağlığının korunması için- maksimum günlük 8 saatlik 16.000 16.000 14.000 12.000 10.000 10.000 10.000 CO ortalama ---- -insan sağlığının korunması için- *Arsenik (As), kadmiyum (Cd), nikel (Ni), ve benzo(a)piren kirleticileri için Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde hedef değerler ve hedef değere ulaşılacak tarih bulunmamaktadır. *Ozon (O3) kirletici için Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde bilgilendirme ve uyarı eşiği ile hedef değer ve uzun vadeli hedef bulunmaktadır. (Kaynak: Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Genelgesi: 2013/37 – EK-II)

5

A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Ögeler

Hava kirliliği, doğrudan veya dolaylı olarak insan sağlığını etkileyerek yaşam kalitesini düşürmektedir. Günümüzde hava kirliliği nedeniyle yerel, bölgesel ve küresel sorunlar yaygın olarak yaşanmaktadır.

Yoğun şehirleşme, şehirlerin yanlış yerleşmesi, motorlu taşıt sayısının artması, düzensiz sanayileşme, kalitesiz yakıt kullanımı, topografik ve meteorolojik şartlar gibi nedenlerden dolayı büyük şehirlerimizde özellikle kış mevsiminde hava kirliliği yaşanabilmektedir.

Bir bölgede hava kalitesini ölçmek, o bölgede yaşayan insanların nasıl bir hava teneffüs ettiğinin bilinmesi açısından çok büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, önemli bir nokta da, bir bölgede meydana gelen hava kirliliğinin sadece o bölgede görülmeyip meteorolojik olaylara bağlı olarak yayılım göstermesi ve küresel problemlere de (küresel ısınma, asit yağmurları, vb) sebep olmasıdır.

Renksiz bir gaz olan kükürtdioksit (SO2), atmosfere ulaştıktan sonra sülfat ve sülfürik asit olarak oksitlenir. Diğer kirleticiler ile birlikte büyük mesafeler üzerinden taşınabilecek damlalar veya katı partiküller oluşturur. SO2 ve oksidasyon ürünleri kuru ve nemli depozisyonlar (asitli yağmur) sayesinde atmosferden uzaklaştırılır.

Azot Oksitler (NOX), Azot monoksit (NO) ve azot dioksit (NO2), toplamı azot oksitleri (NOX) oluşturur. Azot oksitler genellikle (%90 durumda) NO olarak dışarı verilir. NO ve NO2’din ozon veya radikallerle (OH veya HO2 gibi) reaksiyonu sonucunda oluşur. İnsan sağlığını en çok etkileyen azot oksit türü olması itibari ile NO2 kentsel bölgelerdeki en önemli hava kirleticilerinden biridir. Azot oksit (NOX) emisyonları insanların yarattığı kaynaklardan oluşmaktadır. Ana kaynakların başında kara, hava ve deniz trafiğindeki araçlar ve endüstriyel tesislerdeki yakma kazanları gelmektedir.

İnsan sağlığına etkileri açısından, sağlıklı insanların çok yüksek NO2 derişimlerine kısa süre dahi maruz kalmaları, şiddetli akciğer tahribatlarına yol açabilir. Kronik akciğer rahatsızlığı olan kişilerin ise bu derişimlere maruz kalmaları, akciğerde kısa vadede fonksiyon bozukluklarına yol açabilir. NO2 derişimlere uzun süre maruz kalınması durumunda ise buna bağlı olarak solunum yolu rahatsızlıklarının ciddi oranda arttığı gözlenmektedir.

Toz Partikül Madde (PM10), partikül madde terimi, havada bulunan katı partikülleri ifade eder. Bu partiküllerin tek tip bir kimyasal bileşimi yoktur. Katı partiküller insan faaliyetleri sonucu ve doğal kaynaklardan, doğrudan atmosfere karışırlar. Atmosferde diğer kirleticiler ile reaksiyona girerek PM’yi oluştururlar ve atmosfere verilirler. (PM10 -10 μm’nin altında bir aerodinamik çapa sahiptir) 2,5 μm’ye kadar olan partikülleri kapsayacak yasal düzenlemeler konusunda çalışmalar devam etmektedir. PM10 için gösterilebilecek en büyük doğal kaynak yollardan kalkan tozlardır. Diğer önemli kaynaklar ise trafik, kömür ve maden ocakları, inşaat alanları ve taş ocaklarıdır. Sağlık etkileri açısından, PM10 solunum sisteminde birikebilir ve çeşitli sağlık etkilerine sebep olabilir. Astım gibi solunum rahatsızlıklarını kötüleştirebilir, erken ölümü de içeren çeşitli ciddi sağlık etkilerine sebep olur. Astım, kronik tıkayıcı akciğer ve kalp hastalığı gibi kalp veya akciğer hastalığı olan kişiler PM10’a maruz kaldığında sağlık durumları kötüleşebilir. Yaşlılar ve çocuklar, PM10 maruziyetine karşı hassastır. PM10 yardımıyla toz içerisindeki mevcut diğer kirleticiler akciğerlerin derinlerine kadar inebilir. İnce partiküllerin büyük bir kısmı akciğerlerdeki alveollere kadar ulaşabilir. Buradan da kurşun gibi zehirli maddeler %100 olarak kana geçebilir.

6

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Karbonmonoksit (CO), kokusuz ve renksiz bir gazdır. Yakıtların yapısındaki karbonun tam yanmaması sonucu oluşur. CO derişimleri, tipik olarak soğuk mevsimlerde en yüksek değere ulaşır. Soğuk mevsimlerde çok yüksek değerler ulaşılmasının bir sebebi de inversiyon durumudur. CO’in global arka plan konsantrasyonu 0,06 ve 0,17 mg/m3 arasında bulunur. 2000/69/EC sayılı AB direktifinde CO ile ilgili sınır değerler tespit edilmiştir.

İnversiyon, sıcak havanın soğuk havanın üzerinde bulunarak, havanın dikey olarak birbiriyle karışmasının engellenmesi durumudur. Kirlilik böylece yer seviyesine yakın soğuk hava tabakasının içerisinde toplanır.

CO’in ana kaynağı trafik ve trafikteki sıkışıklıktır. Sağlık etkileri, akciğer yolu ile kan dolaşımına girerek, kimyasal olarak hemoglobinle bağlanır. Kandaki bu madde, oksijeni hücrelere taşır. Bu yolla, CO organ ve dokulara ulaşan oksijen miktarını azaltır. Sağlıklı kişilerde, daha yüksek seviyelerdeki CO’e maruz kalmak, algılama ve gözün görme gücünü etkileyebilir. Hafif ve daha ağır kalp ve solunum sistemi hastalığı olan kişiler ve henüz doğmamış ve yeni doğmuş bebekler, CO kirliliğine karşı en riskli grubu oluşturur.

Kurşun (Pb), doğada metal olarak bulunmaz. Kurşun gürültü, ışın ve vibrasyonlara karşı iyi bir koruyucudur ve hava yoluyla taşınır. Kurşun, maden ocakları ve bakır ve tunç (Cu+Sn) alaşımı işlenmesi, kurşun içeren ürünlerin geriye dönüştürülmesi ve kurşunlu petrolün yakılmasıyla çevreye yayılır. Kurşun içeren benzin ilavesi ürünlerinin de kullanılması, atmosferdeki kurşun oranını yükseltir.

Ozon (O3), kokusuz renksiz ve 3 oksijen atomundan oluşan bir gazdır. Ozon kirliliği, özellikle yaz mevsiminde güneşli havalarda ve yüksek sıcaklıkta oluşur (NO2+ güneş ışınları = NO+ O => O+ O2 = O3). Ozon üretimi uçucu organik bileşikler (VOC) ve karbon monoksit sayesinde hızlandırılır veya güçlendirilir. Ozonun oluşması için en önemli öncü bileşimler NOX (Azot oksitler) ve VOC’dır. Yüksek güneş ışınlarının etkisiyle ozon derişimi Akdeniz ülkelerinde Kuzey-Avrupa ülkelerinden daha yüksektir. Sebebi ise güneş ışınlarının ozon’un fotokimyasal oluşumundaki fonksiyonundan kaynaklanmasıdır.

Diğer kirleticilere kıyasla ozon doğrudan ortam havasına karışmaz. Yeryüzüne yakın seviyede ozon karmaşık kimyasal reaksiyonlar yoluyla oluşur. Bu reaksiyonlara NOX, metan, CO ve VOC’ler (etan (C2H6), etilen (C2H4), propan (C3H8), benzen (C6H6), toluen (C6H5), xylen (C6H4) gibi kimyasal maddelerde eklenir. Ozon çok güçlü bir oksidasyon maddesidir. Birçok biyolojik madde ile etkileşimde bulunur. Tüm solunum sistemine zarar verebilir. Ozonun zararlı etkisi derişim oranına ve ozona maruziyet süresine bağlıdır. Çocuklar büyük bir risk grubunu oluşturur. Diğer gruplar arasında öğlen saatlerinde dışarıda fiziksel aktivitede bulunanlar, astım hastaları, akciğer hastaları ve yaşlılar bulunur.

7

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge A.4 - Antalya ilinde 2017 yılında evsel ısınmada kullanılan katı yakıtların cinsi, yakıtların özellikleri ve bu yakıtların temin edildiği yerler (Antalya Büyükşehir Beld., 2018) Yakıtın Özellikleri Temin Tüketim Yakıtın Alt Isıl Uçucu Toplam Toplam Edildiği Miktarı Kül Cinsi (*) Değeri Madde Kükürt Nem Yer (ton) (%) (kcal/kg) (%) (%) (%) En Az 7000 En Az 7000 Katı Yakıt Kcal/kg Kcal/kg En Çok % En Çok % En Çok % İthal Kömür 34.456,0 Satıcısı (- 400 (- 400 0,9 10 14 tolerans) tolerans) En Az 5500 En Çok En Çok % Katı Yakıt Kcal/kg % 12-33 (+ 2 %1,0 En Çok % 20 Yerli Kömür 8.042,0 Satıcısı (-200 tolerans) (% + 0,2 20 (+ 2 tolerans) tolerans) tolerans) 3700 kcal/kg % 15 Biyokütle - (min) - - - (max) (Orijinal Baz) (*) Yerli kömür, ithal kömür, briket, biyokütle, Sosyal Yardımlaşma Vakfı kömürü, odun gibi.

Çizelge A.5 – Antalya ilinde 2017 yılında sanayide kullanılan katı yakıtların cinsi, yakıtların özellikleri ve bu yakıtların temin edildiği yerler (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018) Yakıtın Özellikleri Temin Tüketim Yakıtın Alt Isıl Uçucu Toplam Toplam Edildiği Miktarı Kül Cinsi (*) Değeri Madde Kükürt Nem Yer (ton) (%) (kcal/kg) (%) (%) (%) Yerli Kömür ------İthal Kömür ------

(*) Yerli kömür, ithal kömür, briket, biyokütle, Sosyal Yardımlaşma Vakfı kömürü, odun gibi. 2017 yılı için yurtdışı kaynaklı kömür ithalatı yapılmamıştır. Sanayide kullanılan katı yakıtlar ile ilgili veriye ulaşılamamıştır.

Çizelge A.6 – Antalya ilinde 2017 yılında kullanılan doğalgaz miktarı (Enerya Antalya Gaz Dağıtım A.Ş., 2018) Tüketim Miktarı Yakıtın Kullanıldığı Yer Isıl Değeri (kcal/kg) (m3) Konut 39.234.675,36 9321,0543 Sanayi 1.759.686,41 9321,0543

Çizelge A.7 – Antalya ilinde 2017 yılında kullanılan fuel-oil miktarı (EPDK, 2018) Tüketim Miktarı Yakıtın Kullanıldığı Yer Isıl Değeri (kcal/kg) Toplam Kükürt (%) (ton) Konut Sanayi Toplam 3.672.080 9.200 --- 2017 yılı için il genelinde kullanılan fuel-oil miktarları ile ilgili daha detaylı bilgiye ulaşılamamıştır.

Egzoz gazı emisyonlarının kontrolüne yönelik ilimizdeki faaliyetler A.5. Bölümünde verilmektedir.

8

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar

Şekil A.1 – Antalya ilinde bulunan hava kirliliği ölçüm cihazlarının yerleri

Antalya İlimizde hava kalitesinin izlenmesi amacıyla Bakanlığımız tarafından kurulmuş olan bir adet Hava Kalitesi İzleme İstasyonu mevcuttur. İstasyonda, Toz Partikül Madde (PM10) ve Kükürtdioksit (SO2) ölçümleri 24 saat aralıksız olarak yapılmaktadır. Ölçümler sonucu elde edilen değerler her saat başında Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı’na online olarak ulaşmaktadır.

Hava kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi çalışmaları kapsamında; İlimize giriş yapan ısınma amaçlı kullanılacak kömürlerin kalite ve ısıl değer kontrolleri Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştirilmekte, kalitesi uygun olmayan kömürlerin şehre girişleri engellenmektedir. Şehir genelinde doğal gaz kullanım oranı artmakta ve yeni doğal gaz hatları döşenmesi çalışmaları hızla devam etmektedir.

Hava kalitesinin korunmasına yönelik yapılmış ve yapılacak çalışmaları değerlendirmek ve uygulamaya yönelik yaptırımcı tedbirleri belirlemek için Valilik Makamınca alınan kararlar doğrultusunda Büyükşehir Belediyesi organizasyonunda yaz ve kış sezonu halinde faaliyetler yürütülmektedir.

Hava Kalitesinin Korunması ile ilgili tedbirler 2017 kış sezonu için 22/12/2014 tarih ve 14/04 nolu İl Mahalli Çevre Kurulu Kararınca yürütülmektedir. İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenen kriterler doğrultusunda kaliteli yakıt temini ve kullanımına öncelik verilmiştir.

9

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge A.8 - Antalya ilinde hava kalitesi ölçüm istasyon yerleri ve ölçülen parametreler KOORDİNATLARI HAVA KİRLETİCİLERİ İSTASYON YERLERİ (Enlem, Boylam) SO2 NOX CO O2 HC PM

Meydan (Bakanlık) 36.887565 - 30.702848 X X Güllük (Antalya 36.888760 - 30.689820 X X Büyükşehir Beld.) Otogar (Antalya 36.918533 - 30.666770 X X Büyükşehir Beld.) Kepez (Antalya 36.921268 - 30.704318 X X Büyükşehir Beld.) Mobil (Antalya - X X X X X Büyükşehir Beld.) (havaizleme.gov.tr, Antalya Büyükşehir Belediyesi, 2018)

A.4. Ölçüm İstasyonları

İlin rapor yılındaki hava kirletici parametreler için günlük ortalama değerlerini içeren grafik ve çizelge, KVS aşım sayıları, uyarı eşiği aşım sayıları aşağıda verilmektedir.

Şekil A.2 - Antalya ilinde Bakanlık istasyonu PM10 parametresi günlük ortalama değer grafiği (havaizleme.gov.tr, 2018)

10

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Şekil A.3. - Antalya ilinde Bakanlık istasyonu SO2 parametresi günlük ortalama değer grafiği (havaizleme.gov.tr, 2018)

Çizelge A.9 - Antalya ilinde 2017 yılı hava kalitesi parametreleri aylık ortalama değerleri ve sınır değerin aşıldığı gün sayıları (µg/m3; CO: mg/m3) Bakanlık istasyonu için; İSTASYON SO AGS* PM10 AGS* CO AGS* NO AGS* NO AGS* NO AGS* OZON AGS* ADI 2 2 X Ocak 3,87 - 58,52 11 Şubat 7,18 - 77,04 13 Mart 2,71 - 49,42 5 Nisan 1,57 - 38,07 2 Mayıs 2,13 - 38,00 3 Haziran 2,80 - 36,13 - Temmuz 3,42 - 44,48 - Ağustos 2,07 - 44,42 - Eylül 1,33 - 48,17 - Ekim 2,13 - 38,39 - Kasım 4,30 - 63,73 9 Aralık 9,03 - 77,77 19 (havaizleme.gov.tr, 2018) *AGS: Sınır değerin aşıldığı gün sayısı

Kepez istasyon için;

KEPEZ SO2 AGS* PM10 AGS* CO AGS* NO AGS* NO2 AGS* NOX AGS* OZON AGS* Ocak - 0 - 0 Şubat - 0 - 0 Mart - 0 - 0 Nisan - 0 - 0 Mayıs - 0 - 0 Haziran - 0 - 0 Temmuz - 0 - 0 Ağustos - 0 - 0 Eylül - 0 - 0 Ekim - 0 76 5 Kasım - 0 78 17 Aralık - 0 99 23 (Antalya Büyükşehir Beld., 2018) *AGS: Sınır değerin aşıldığı gün sayısı

11

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Güllük istasyon için;

GÜLLÜK SO2 AGS* PM10 AGS* CO AGS* NO AGS* NO2 AGS* NOX AGS* OZON AGS* Ocak - 0 - 0 Şubat - 0 - 0 Mart - 0 - 0 Nisan - 0 - 0 Mayıs - 0 - 0 Haziran - 0 - 0 Temmuz - 0 - 0 Ağustos - 0 - 0 Eylül - 0 - 0 Ekim - 0 - 0 Kasım - 0 88,91 17 Aralık - 0 99,39 24 (Antalya Büyükşehir Beld., 2018) *AGS: Sınır değerin aşıldığı gün sayısı

Otogar istasyon için;

OTOGAR SO2 AGS* PM10 AGS* CO AGS* NO AGS* NO2 AGS* NOX AGS* OZON AGS* Ocak - 0 - 0 Şubat - 0 - 0 Mart - 0 - 0 Nisan - 0 - 0 Mayıs - 0 - 0 Haziran - 0 - 0 Temmuz - 0 - 0 Ağustos - 0 - 0 Eylül - 0 - 0 Ekim - 0 - 0 Kasım - 0 86,5 7 Aralık - 0 102 2 (Antalya Büyükşehir Beld., 2018) *AGS: Sınır değerin aşıldığı gün sayısı

Mobil istasyon için;

MOBİL SO2 AGS* PM10 AGS* CO AGS* NO AGS* NO2 AGS* NOX AGS* OZON AGS* Ocak - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Şubat - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Mart - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Nisan - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Mayıs - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Haziran - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Temmuz - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Ağustos - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Eylül - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Ekim - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Kasım - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 Aralık - 0 108 4 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 (Antalya Büyükşehir Beld., 2018) *AGS: Sınır değerin aşıldığı gün sayısı

12

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü

Antalya İli’nde “Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü Yönetmeliği” çerçevesinde 2017 yılsonu itibari ile toplam 40 istasyona Bakanlığımızca “Egzoz Gazı Emisyon Ölçüm Yetki Belgesi” verilmiştir. 2017 yıl sonuna kadar 302.246 araç egzoz gazı emisyon ölçümü yaptırmıştır. Çizelge A.14’de yer alan Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı için araç türlerine ait ayrıntılı verilere ulaşılamamıştır.

Çizelge A.10 - 2017 yılında Antalya ilindeki araç sayısı ve egzoz ölçümü yaptıran araç sayısı (İl Emniyet Müdürlüğü, Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018) Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı Araç Sayısı

ğerleri

Binek Otomobil TicariHafif TicariAğır Diğerleri TOPLAM Binek Otomobil TicariHafif TicariAğır Di TOPLAM

477.113 190.871 40.789 317.148 1.025.921 302.246 Not: Hafif ticari: minibüs ve kamyonet; ağır ticari: otobüs, kamyon, çekici ve tanker; diğerleri: traktör, özel amaçlı taşıt ve motosiklet olarak alınmıştır. Egzoz ölçümü yaptıran araç sayıları kümülatif olarak verilmiştir.

A.6. Gürültü

İl Müdürlüğümüze ulaşan gürültü konulu şikâyetlere ve rutin denetimlere istinaden şikâyet mahallinde gürültü ölçümü ve denetim yapılmakta, işletmelerin mevzuata uygun çalışıp çalışmadığı denetlenerek uygun çalışılmayanların tespiti halinde idari işlem uygulanmaktadır.

Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğümüze 2017 içerisinde ulaşan şikayetlerin içerisinde en büyük payı eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü şikayetleri almıştır. Şikâyetlere istinaden Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği kapsamında yapılan denetimlerde çevresel gürültünün tespiti amaçlı ölçümler yapılmakta, ölçüm sonuçlarının ilgili yönetmelikte belirtilen sınır değerleri aşması durumunda gürültü kaynağı sahibi gerçek ya da tüzel kişilere idari yaptırım kararı uygulanmaktadır. Aynı zamanda gerekli ses izolasyon ve önleyici diğer tedbirlerin aldırılması sağlanmaktadır. 2017 yılı içerisinde gerçekleştirilen denetimler sonucunda toplam 905.699,00 TL idari para cezası uygulanmıştır.

Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği kapsamında Alanya, Manavgat ve Kemer Belediye Başkanlıklarına yetki devri yapılmış olup, bu ilçelerin mülki sınırlarındaki denetim ve şikâyetler ilgili Belediyeler tarafından gerçekleştirilmektedir.

13

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

376 400

350 304 300

250 182 200

150

100 56 50 22 13

0 Eğlence Şantiye Sanayi Trafik İşyeri Diğer

Şekil A.4 – Antalya ilinde 2017 yılında gürültü konusunda yapılan şikâyetlerin dağılımı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018)

A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan ve 3 Mayıs 2010 tarihinde Başbakanlık Yüksek Planlama Kurulu tarafından onaylanan Ulusal İklim Değişikliği Stratejisinin uygulamaya konulması amacıyla sera gazı emisyonu kontrolü ve iklim değişikliğine uyum konusunda 2011- 2023 yıllarına yönelik stratejik ilkeleri ve hedefleri içeren İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı (İDEP) hazırlanmıştır.

İDEP’in genel amacı, sera gazı emisyonlarını sınırlandırmaya yönelik ulusal koşullara uygun eylemler belirleyerek iklim değişikliği ile mücadele edilmesi, iklim değişikliğinin etkilerinin yönetilerek dayanıklılığın artırılması ve böylece Türkiye’de iklim değişikliği ile mücadele ve uyumun teşvik edilmesidir.

06/06/2008 tarih ve 26898 sayılı “Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” ve buna istinaden çıkartılan 2013/37 sayılı Genelge’ye göre; insan ve çevre sağlığı açısından önemli olan hava kalitesi limit değerlerinin azaltılarak AB standartlarına uyum sağlanması, 01.01.2014 yılından sonra AB limit değerlerini sağlamaya yönelik Temiz Hava Eylem Planının hazırlanması gerekmektedir. Bu bağlamda; 15.11.2013 tarihinde İl Müdürlüğümüzde gerçekleştirilmiş olan 2013/2 sayılı Mahalli Çevre Kurulu’nda söz konusu eylem planının hazırlanması aşamasında gerekli çalışmaları yürütmek üzere İl Müdürlüğümüzün koordinasyonunda Halk Sağlığı Müdürlüğü, Büyükşehir Belediye Başkanlığı (Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı, Ulaşım Planlama ve Raylı Sistem Dairesi Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı), Meteoroloji Bölge Müdürlüğü ve İl Emniyet Müdürlüğü’nden birer temsilcinin de bulunduğu bir komisyon oluşturulmuştur. Komisyon üyelerinin kurumları ve diğer ilgili kurumlardan ve hava kalitesi izleme istasyonlarından alınan veriler doğrultusunda 2013/37 sayılı Genelge çerçevesinde Bakanlığımızca talep edilen “Temiz Hava Eylem Planı (THEP)” hazırlanmış olup 06.08.2014 tarihli 14/03 sayılı MÇK toplantısında onaylanarak Bakanlığımıza gönderilmiştir.

14

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Hazırlanmış olan “Temiz Hava Eylem Planı”; 2010-2014 yılları arasındaki hava kalitesi izleme istasyonlarından elde edilen verilerin Yönetmelik çerçevesindeki değerlendirmelerini, hava kirletici kaynaklarını ve etkileyen faktörleri, kirlilik aşımına ilişkin değerlendirmeler ile hava kalitesini iyileştirmeye yönelik tedbirler ve bu tedbirlerden sorumlu olan kurum/kuruluşlara ilişkin bilgileri kapsamaktadır Eylem planı kapsamında yapılacak faaliyetler; yönetimsel temelde, hava kirleticisi kaynakları temelinde (evsel ısınma, kara yolu trafiği, sanayi tesisleri), kentsel planlama temelinde ve eğitim-bilinçlendirme çalışmaları temelinde gruplandırılarak eylem planında yerini almıştır. İlimizde hava kalitesini iyileştirmeye yönelik gerçekleştirilen eylemler, Bakanlığımızca geliştirilmiş olan Temiz Hava Eylem Planı İzleme Sistemine 2017 yılı itibariyle aktarılmış durumdadır.

A.8. Sonuç ve Değerlendirme

Şehirleşme ile sanayi tesislerinin yakın çevresindeki bölgelerdeki konutlaşmaların artması hava kirliliğinin olumsuz etkilerini artırmaktadır. Çevre Mevzuatının kirletici vasfı yüksek tesisler olarak nitelendirdiği enerji üretim tesisleri için mevzuatta özel emisyon sınır değerleri bulunmaktadır. Söz konusu tesislerin kurulması ve işletilmesi için gerekli izinler, tesisten çıkan emisyonlar ve tesisin etki alanı içerisinde hava kirliliğinin tespitine ilişkin usul ve esaslar Çevre Mevzuatında belirlenmiştir. İlimizde hava kalitesini kontrol etmek amacıyla ilimiz sınırları içerisinde Bakanlığımıza ait 1 adet sabit, Antalya Büyükşehir Belediyesine ait 3 adet sabit 1 adet Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonu bulunmaktadır. İl merkezinde bulunan hava kalitesi ölçüm istasyonunda SO2 ve PM10 parametrelerinin ölçümleri yapılmaktadır.

İlimizde hava kirliliğinin asıl sebeplerinin başında; il merkezinin geçmiş yıllardan bugüne kadar yapılan planlama hataları (hava koridorları oluşturacak şekilde yapılaşmaya izin verilmemesi) gelmekte olup diğerleri arasında ısınmadan kaynaklı, trafikte seyreden motorlu taşıtlardan kaynaklı ve sanayi tesislerinden kaynaklı hava kirliliği sayılabilir. İlimiz merkezinde hava kirliliğine neden olabilecek sanayi tesisleri genellikle Organize Sanayi Bölgesinde yer almakta olup, şehir merkezinde hava kirlenmesine neden olacak bir adet tesis bulunmaktadır. Organize Sanayi Bölgesinde bulunan tesislerde yakıt olarak doğal gaz kullanılması nedeniyle hava kirliliği oluşumu minimum seviyede kalmaktadır.

Özellikle İlimizin topoğrafik yapısı inversiyona neden olmakta olup, meteorolojik koşullar da eklendiğinde de kış döneminde hava kirliliği İl Merkezinde bazı günlerde yoğunlaşmaktadır.

İlimiz merkezinde ağırlıklı madencilik faaliyeti olarak kalker ocakları ve kırma eleme tesisleri ile mermer ocakları bulunmaktadır. Kalker ocakları ve kırma eleme tesislerinden kaynaklanan tozuma çevre kirliliğine neden olmaktadır.

İlimizde hava kirliliğinin önlenmesi için Meteorolojik Faktörlerin dikkate alındığı yapılaşma modelinin benimsenmesi, ulaşım güzergahlarının hava kalitesini iyileştirecek şekilde düzenlenmesi ve Temiz Hava Eylem Planlarının hayata geçirilmesinin desteklenmesi gerekmektedir.

Kaynaklar

1. Antalya Temiz Hava Eylem Planı, 2013 2. Antalya İl Çevre ve Durum Raporu, 2016 3. Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü veri tabanı

15

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

5. Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı 6. Türkiye İstatistik Kurumu 7. http://www.havaizleme.gov.tr, 2018 8. Enerya Antalya Gaz Dağıtım A.Ş. 9. EPDK (Petrol Piyasası 2017 Yılı Sektör Raporu)

16

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

B. SU VE SU KAYNAKLARI

B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli

Antalya ilinin toplam su potansiyeli 15.907 hm3 tür.

Çizelge B.11 – Antalya İlinin Su Kaynakları (DSİ 13. Bölge Müdürlüğü, 2018) Su Potansiyeli Türü Miktar (hm3) Toplam Yerüstü Su Potansiyeli 15.118 Toplam Yeraltı Su Potansiyeli 789 Toplam Su Potansiyeli 15.907

B.1.1. Yüzeysel Sular

B.1.1.1. Akarsular

Türkiye’deki su potansiyelinin % 7,6’sı Antalya İlimizdedir. Antalya’da sayıları 29’u bulan akarsu vardır. Bunlardan 25’i denize, 4’ü içerdeki göllere dökülür veya göllerden çıkıp ovalarda kaybolur. Bu akarsuların bazıları yazın kuruyan küçük dereciklerdir. Fakat bunun yanında; Eşen Çayı, Aksu, Köprüçayı ve Manavgat Irmağı gibi nehri andıran büyük akarsular da yok değildir. Bu büyük sular, Toroslar’ın yaylalarından ve binlerce yıllık yalayışları ile dağlarda açtıkları vadilerden köpüre köpüre akarak birçok yerde şelaleler oluştururlar. Antalya bölgesinin bu akarsuları, diğer Akdeniz illerinde olduğu gibi rejimleri düzensiz dere ve çaylardır. Debileri mevsimlere göre büyük değişiklik gösterir. Yazların sıcak ve kurak geçmesi yüzünden akarsuların yaz sonlarına doğru suları çok azalır, hatta birçoğu tümden kurur. Sonbahar sonlarında yağmurların başlamasıyla su düzeyi gittikçe yükselir ve ilkbaharda Toros Dağları’ndaki karların erimesiyle son aşamasına ulaşır.

Ayrıca; dağlar arasında kızgın ve korkunç gürültülerle akan bu sular ovalara inince uysallaşır; hırçınlıkları gibi hızları da azalır. Çam, söğüt veya zakkum gibi ağaçların arasından kıvrıla kıvrıla akarlar, yüksek bir falez üzerinden düşerler veya yumuşak bir kumsal yatağında denize karışırlar. 1965 yıllarına değin Antalya kentinin içinden geçen sular kıyıdaki 40-50 metre yükseklikteki falezlerde 30 kadar şelale oluştururdu. Bunlar zamanla akarsuların akış yönlerinin değiştirilmesi sonucu, sayıları birkaç taneye inmiştir.

Akarsular yönünden Antalya’nın en büyük özelliği de bir düdenler ve şelaleler beldesi olmasıdır. Ortalama akım toplamları 338,4 m3/saniye olan il akarsularının en önemlileri şunlardır:

17

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge B.12 – Antalya ilinin akarsuları (DSİ 13. Bölge Müdürlüğü, 2018) İl Sınırları Toplam İl Sınırları Toplam İçindeki Uzunluğa Debisi İçinde Başlangıç AKARSU İSMİ Uzunluğu Kullanım Amacı Uzunluğu Oranı (m3/sn) Ve Bitiş (km) (km) (%) Noktaları Aşağı Mahalle DÜDEN ÇAYI 14 14 100 15.192 Turizm Akdeniz (Antalya) Eğridir Gölü AKSU ÇAYI 112 55 49 16.163 Akdeniz (Aksu) Yeşilbaş Mah. Su sporları, KÖPRÜ ÇAY 119 57 48 88.017 Akdeniz (Serik) Turizm, Balıkçılık MANAVGAT Simyon Yaylası Su sporları, 93 93 100 66.200 ÇAYI Akdeniz (Manavgat) Turizm, Balıkçılık Dereyurt Yaylası ALARA ÇAYI 82 82 100 25.336 Akdeniz (Alanya) Değirmen Taş. KARPUZ ÇAYI 30 30 100 1.446 Akdeniz (Alanya) Sıçanlı Yaylası KARGI ÇAYI 45 45 100 1.883 Akdeniz(Alanya) Avclar Mahallesi OBAÇAYI 12 12 100 0.823 Akdeniz (Alanya) Alacami DİM ÇAYI 28 28 100 0.327 Turizm, Balıkçılık Akdeniz (Alanya) Tekne Dağı SEDRE ÇAYI 21 21 100 0.862 Akdeniz (Alanya) Soğuk Oluk BIÇKICI DERESİ 27 27 100 3.073 Akdeniz (Gazipaşa) Taşkesiği SALAMUR ÇAYI 20 20 100 0.435 Korkuteli Göksar ALAKIR ÇAYI 22 22 100 3.990 Balıkçılık Akdeniz (Finike) Başgöz Mahallesi BAŞGÖZ ÇAYI 30 30 100 1.201 Akdeniz (Finike) Karaçay EŞEN ÇAYI 112,4 14,4 13 48.230 Kayadibi-Akdeniz KORKUTELİ Söbüce Yaylası 35,5 35,5 100 0.405 ÇAYI Korkuteli Barajı

18

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge B.13 – Antalya İlinin Akarsularında Bulunan Balık Çiftlikleri (İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2018) ANTALYA SU ÜRÜNLERİ ÜRETİM TESİSLERİ CETVELİ SU KAP. KAPASİTE İLÇESİ SIRA NO İŞLETME ADI TÜR KAYNAĞI KORDİNAT Ton/Yıl Adet/Yıl ADI

KARADERE N 36º50º47" 36º50'47" 36º50'47" 36º50'4"7 36º50'47" 1 ALABALIK Alabalık 28 1.000.000 Karpuz Deresi ÜRETİM TESİSİ E 31º52'03" 31º52'00" 31º51'58" 31º52'00" 31º52'03"

SİNANHOCA N 36º58'14" 36ºº58'14" 36º57'05" 36º58'12" 2 ALABALIK Alabalık 30 250.000 Kozarası ÜRETİM TESİSİ E 31º37'52" 31º37'55" 31º37'55" 31º37'57"

AKSEKİ GÜMÜŞDAMLA N 37º11'45" 37º11'44" 37º11'42" 37º11'43" Ali Hoca 3 ALABALIK Alabalık 7 0 Kaynağı ÜRETİM TESİSİ E 31º41'00" 31º41'00" 31º40'58" 32º40'57"

KARAÖZ SU N 34º14'28" 37º14'34" 37º14'35" 37º14'27" 4 ÜRÜNLERİ Alabalık 15 250.000 Lülepınarı ÜRETİM TESİSİ E 30º47'46" 30º47'42" 30º47'46" 30º47'48"

TEKELİOĞLU N 37º14'21,98" 37º14'21,45" 37º14'24,31" 37º14'25,5" 5 ALABALIK Alabalık 25 0 Aksu Çayı ÜRETİM TESİSİ E 30º47'46" 30º47'42" 30º47'46" 30º47'48"

ADRİYATİK SU N 37º14'07,19" 37º14'07,29" 37º13'55,42" 37º13'59,24" ÜRÜNLERİ 6 Mersin 29 500.000 Aksu Çayı

MERSİN BALIĞI E 30º47'46" 30º47'42" 30º47'46" 30º47'48" YET. TESİS

AKSU AKSU SÜS BALIĞI N 36º54'40" 36º54'39" 36º54'39" 36º54'41" Perge Sulama 7 YETİŞTİRİÇİLİK Akvaryum 0 2.000.000 Kanalı TESİSİ E 30º51'59" 30º51'58 " 30º51'57" 30º51'58"

HATİPLER N 37º10'27" 37º10'26" 37º10'25" 37º10'26" ALABALIK-SAZAN Alabalık- Hatipler 10 22 YETİŞTİRİÇİLİK Sazan Göleti E 30º43'42" 30º43'44" 30º43'44" 30º43'42" TESİSİ KEMERAĞZI N 36º52'41,41" 36º52'39,94" 36º52º36,22 36º52º35,81 11 KURBAĞA Kurbağa 28 0 Kuyu Suyu ÜRETİM TESİSİ E 30º52'48,43" 30º52'52,97" 30º52'53,01" 30º52'49,89"

TAŞATAN N 36º4'48,38" 36º40'52,05" 36º40'51,2" 36º40'47,62" Taşatan 12 ALABALIK Alabalık 15 500.000 Deresi ÜRETİM TESİSİ E 32º7'59" 32º8'10,28" 32º8'10,31" 32º8'0,63"

KÜÇÜK GENÇ N 36º40'43,74" 36º40'41,53" 36º40'39,86" 36º40'40,05" 13 ALABALIK Alabalık 10 60.000 Kozludere 32º11'14,72" 32º11'13,35" 32º11'13,79" ÜRETİM TESİSİ E 32º11'14,97"

KOÇER EKO Tur. N 41º76'44" 41º76'36" 41º76'13" 41ºº76'10" 14 İnş. Emlak. San. Ltd. Alabalık 10 0 Kaddıpınarı ŞTİ E 40º49'549" 40º49'534" 40º49'511" 40º49'473"

ALANYA YILDIZ ALABALIK N 36º32'56" 36º32'55" 36º32'56" 36º32'54" 15 YETİŞTİRİCİLİK Alabalık 7 0 Dim Çayı TESİSİ E 32º7'47 " 32º7'46" 32º7'45" 32º7'45"

PINARBAŞI N 36º32'56" 36º32'55" 36º32'55" 36º 32' 56" 16 ALABALIK Alabalık 7,5 0 Dim Çayı ÜRETİM TESİSİ E 32º07'58 32º07'56 32º07'54" 32º07'55"

AYALAR N 30º30'48" 17 ALABALIK Alabalık 40 0 Gür Kavak ÜRETİM TESİSİ E 36º57'30"

CANBO SÜS N 37º01'07,44" 37º01'06,04" 37º01'04,25" 37º01'04,69" Çukurçaltı 18 BALIKLARIYETİŞ Akvaryum 0 400.000

DÖŞEMEALTI Sulama Suyu 30º36'35,59" 30º36'35,59" 30º36'37,43" TİRİÇİLİĞİ E 30º36'36,08"

19

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

BALADIR N 36º55'09,02" 36º55'09,26" 36º55'06,61" 36º55'06,02" 19 ALABALIK Alabalık 10 200.000 Baladır ÜRETİM TESİSİ ELMALI 30º02'09,57" 03º02'11,68" 30º02'14,34" E 30º02'13,10" N 36º29'48" 36º29'48" 36º29'46" 36º29'50" BADIL ALABALIK 20 Alabalık 12 2.500.000 Badıl Deresi ÜRETİM TESİSİ E 30º4'28" 30º4'27" 30º4'28" 30º4'27"

ÖZÇOBAN N 36º19'34" 21 ALABALIK Alabalık 7 0 Badıl Deresi ÜRETİM TESİSİ E 30º07'1954"

N 36º19'34,12" 36º19'35,78" 36º19'34,64" 36º19'35,33" ELÇİ ALABALIK 22 Alabalık 7 0 Köşlükavak ÜRETİM TESİSİ E 30º7'58,74" 30º7º'4,75" 30º7'54,51" 30º7'58,93"

N 36º28'52,42" 36º28'48,93" 36â28'48,43" 36º28'52,89" ALTIN ALABALIK 23 Alabalık 5 0 Başkoz Çayı ÜRETİM TESİSİ E 30º5'33,5" 30º5'38,43" 30º5'35,7" 30º5'35,55"

FİNİKE ÇOBAN N 36º26'41" 36º26'37" 36º26'53" 36º27'0" 24 ALABALIK Alabalık 10 0 Badıl-2 ÜRETİM TESİSİ E 30º10'9" 30º10'17" 30º9'47" 30º9'31" SAZAK 600 N 36º16'46,21" 36º16'46,7" 36º16'44,76" 36º16'44,27" BALIKÇILIK Çipura- 25 (Mev.Ür Üçtepe Açığı ÇİPRA-LEVREK Levrek t.30) E 30º10'3,73" 30º9'57,76" 30º10'57,51" 30º10'3,49" YET. TESİSİ FİNİKE N 36º16'41,15" 36º16'39,84" 36º16'44,68" 36º16'45,99" GÖKLİMAN Çipura- 26 2000 Üçtepe Açığı ÇİPRA-LEVREK Levrek E 30º11'8,09" 30º11'24,02" 30º11'24,63" 30º11'8,7" YET. TESİSİ

TÜRKYILMAZ N 36º46'0,32" 36º46'58,88" 36º46'0,26" 36º46'1,48" 27 ALABALIK Alabalık 28 750.000 Çokpınar ÜRETİM TESİSİ E 32º8'36,2" 32º8'34,72" 32º8'32,99" 32º8'34,89"

N 36º45'58,25" 36º45'54,88" 36º45'58,1" 36º45'56,02" TAŞLAR SU 28 Alabalık 80 5.000.000 Çokpınar

GÜNDOĞMUŞ ÜRÜNLERİ E 32º8'30,22" 32º8'36,85" 32º8'36,85" 32º8'31,83"

ÜZÜMDERE N 37º9'32" 37º9'30" 37º9'36" 37º9'31" 29 ALABALIK Alabalık 30 250.000 Karamuar ÜRETİM TESİSİ-1 E 31º42'58" 31º42'56" 31º43'4" 31º42'55 "

ÜZÜMDERE N 37º8' 25" 37º8'21" 37º8'24" 37º8'21" 30 ALABALIK Alabalık 29 0 Üzümdere ÜRETİM TESİSİ-2 E 31º42'50 " 31º42'49" 31º42'51" 31º42'47"

İBRADI

ÖZDEMİR N 37º05'55" 37º05'54" 37º05'49" 37º05'51" 31 ALABALIK Alabalık 12 1.000.000 Soğukpınar ÜRETİM TESİSİ E 31º40'20" 31º40'20" 31º40'19" 31º40'18"

ULUTAŞ N 36º28'27" 36º28'26" 36º28'23" 36º28'23" 32 ALABALIK Alabalık 10 100.000 Gökçe Su ÜRETİM TESİSİ E 35º 24'08" 35º 24'12" 35 º24'12" 35º 24'08" ÇAYBOĞAZI AĞ N 36º31'32,65" 36º31'32,16" 36º31'27,65" 36ºº31'28,14" KAFESLERDE Çay Boğazı 33 Alabalık 200 0

KAŞ ALABALIK YET. Barajı E 29º40'53,73" 29º40'55,22" 29º40'52,95" 29º40'51,46" PROJESİ A. N 36º33'05,91" 36º33'05,21" 36º33'05,72" 36º33'05,70" ÇAĞLAYAN SU 34 Kuluçkaha 0 10.000.000 Beypınarı ÜRÜNLERİ ne E 29º39'25,42" 29º39'22,33" 29º39'23,06" 29º39'24,92" 36º26'59,8" 36º27'2,11" 36º27'3,2" ÖZTAŞLAR N 36º27'0,36" 35 ALABALIK Alabalık 80 1.500.000 Ulupınar

ÜRETİM TESİSİ E 30º26'10,62" 30º26'8,69" 30º26'º8,76" 30º26'11,95"

DOĞAN AKKELLE N 36º27'05,62" 36º27'07,85" 36º27'04,29" 36º27'06,97" 36 ALABALIK Alabalık 28 0 Ulupınar

KEMER ÜRETİM TESİSİ E 30º26'09,5" 30º26'08,55" 30º26'06,14" 30º26'04,9"

37 AKKELLE Alabalık 15 200.000 Ulupınar N 36º26'26" 36º26'57" 36º26'59" 36º26'05"

20

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

ALABALIK E 30º26'00" 30º25'59" 30º26'02" 30º26'01" ÜRETİM TESİSİ N 36º26'57" 36º26'56" 36º26'58" 36º26'57" SAK ALABALIK 38 Alabalık 4,5 0 Ulupınar ÜRETİM TESİSİ E 30º25'º57" 30º25'56" 30º25'58" 30º25'57"

YEŞİL VADİ N 36º27'2,7" 36º27'2,6" 36º27'3,9" 36º27'1,6" 39 ALABALIK Alabalık 6 0 Ulupınar ÜRETİM TESİSİ E 30º25'51,4" 30º25'48,2" 30º25'51,1" 30º25'51"

N 36º29'53" 36º29'59" 36º29'55" 36º29'53" NARLI ALABALIK 40 Alabalık 4 0 Narlı ÜRETİM TESİSİ E 30º27'37" 30º27'39" 30º27'40" 30º27'38"

KÖYLÜ OĞLU N 36º26'56" 36º26'57" 36º26'57" 36º26'58" 41 ALABALIK Alabalık 17 0 Ulupınar ÜRETİM TESİSİ E 30º25'51" 30º25'54" 30º25'51" 30º25'54"

N 36º25'32,97" 36º25'37,93" 36º25'32,43" 36º25'38,48" YAZ ÇİPURA - Çipura- Maden Koyu 42 650 0 LEVREK TESİSİ Levrek Açığı E 30º30'18,3" 30º30' 14" 30º30'16,41" 30º30'15,89"

ARKADAŞ N 36º57'40,72" 36º 57'40,84 36º57'38,46" 36 º57'38,73" 43 ALABALIK Alabalık 6 0 Düden

ÜRETİM TESİSİ E 30 43'42,80" 3043'43,45" 3043'44,18 30 43'44,01"

KEPEZ N 36º56'19" TOKLU ALABALIK Kepez Santral 44 Alabalık 5 0 ÜRETİM TESİSİ Çıkış Suyu E 30º1'º21"

SAGUN DENİZ N 36º46'0,97" 36º46'48" 36º46'48" 36º46'0,97" Çipura- Konyaaltı 45 BALIKLARI 1000 0 Levrek Açığı YETİŞTİRİÇİLİĞİ E 30º35'26,9" 30º35'29,9" 30º35'º38,99" 30º35'39"

36º52'14,39" 36º52'15,84" 36º52'17,6" 36º52'17,66" N GEYİKBAYIRI 36º52'15,72" 46 ALABALIK Alabalık 30 0 İnlerönü ÜRETİM TESİSİ 30º29'36,66" 30º29'24,95" 30º29'23,41" E 30º29'28,34" 30º29'32,13"

KONYAALTI

YEŞİLVADİ N 35º52'13" 35º52'13" 35º52'14" 35º52'15" Akdamlar 47 ALABALIK Alabalık 20 0 Deresi ÜRETİM TESİSİ E 30º30'56" 30º30'2" 30º30'3" 30º30'0"

HACIOĞLU N 37º7'23,53" 37º7'25,58" 37º7'24,23" 37º7'25,9" 48 ALABALIK Alabalık 15 3.000.000 Gürleyik ÜRETİM TESİSİ E 29º51'41,12" 29º51'41,74" 29º51'37,39" 29º51'38,21"

ALDEMİR N 37º6'48" 37º6'46" 37º6'48" 37º6'46" Korkuteli 49 ALABALIK Alabalık 3 0 Çayı ÜRETİM TESİSİ E 30º5'52" 30º5'55" 30'5º5" 30º5'54"

KARATEKE N 37º12'6,87" 37º12'4,42" 37º12'2,89" 37º12'7,89" 50 ALABALIK Alabalık 25 4.000.000 Kördeşe ÜRETİM TESİSİ E 30º4'19,53" 30º4'29,22" 30º4'24,26" 30º4'19,43"

ERDEM N 37º3'54,3" 37º3'54,46" 37º3'52,97" 37º3'52,57" Korkuteli 51 ALABALIK Alabalık 8 0 Çayı ÜRETİM TESİSİ E 30º2'45,98" 30º2'46,12" 30º2'49,28" 30º2'48,98"

YILDIRIM A. Kördeşe ve N 37º10'3,38" 37º10'58,72" 37º10'3,58" 37º10'58,65" 52 ALABALIK Kuluçkaha 0 4.900.000 Kuru Pınar

KORKUTELİ ÜRETİM TESİSİ-1 ne Deresi E 30º4'22,76" 30º4'29,67" 30º4'31,32" 30º4'22,73"

DEĞİRMEN N 37º10'18" 37º1018" 37º10'17" 37º10'16" 53 ALABALIK Alabalık 10 100.000 Yarıkpınar ÜRETİM TESİSİ E 30º03'00" 30º03'02" 30º03'03" 30º03'00"

GENCER N 37º9'53" 37º9'54" 37º9'54" 37º9'54" 54 ALABALIK Alabalık 7,5 Palaz ÜRETİM TESİSİ E 30º2'42" 30º2'37" 30º2'38" 30º2'41"

NUR ALABALIK N 37º10'31,77" 37º10'32,87" 37º10'33,47" 37º10'36,66" Kırpınar ve 55 YETİŞTİRİCİLİK Alabalık 55 0 Kördeşe TESİSİ E 30º047'19,95" 30º04'22,60" 30º04'23,10" 30º04'18,22"

21

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

ÇOBAN N 37º10'47" 56 ALABALIK Alabalık 6 0 Kördeşe ÜRETİM TESİSİ E 30º4'24"

ÖZTOKSAN N 37º08'28" 37º08'27" 37º08'26" 37º08'26" Korkuteli 57 ALABALIK Alabalık 29 0 Çayı ÜRETİM TESİSİ E 30º04'07" 30º04'09" 30º04'07" 30º04'06"

İNAL BAŞPINAR N 37º10'43" 37º10'41" 37º10'41" 37º10'42" Kördeşe ve 58 ALABALIK Alabalık 10 Kurudere ÜRETİM TESİSİ E 30º04'23" 30º04'23" 30º04'22" 30º04'22"

NUR AĞ KAFES N 37º4'44,97" 37º4'45,01" 37º4'46,96" 37º4'46,91" ALABALIK Korkuteli 59 Alabalık 25 0 YETİŞTİRCİLİK Barajı E 30º9'18,45" 30º9'20,27" 30º9'20,2" 30º9'18,37" TESİSİ ÖZDEMİR AĞ N 37º4'45" 37º4'48" 37º4'48" 37º4'45" Korkuteli 60 KAFES ALABALIK Alabalık 29 0 Barajı YETİŞTİRCİLİĞİ E 30º9'42" 30º9'42" 30º9'40" 30º9'40"

ÇAĞLAYAN N 36º56'53,10" 36º56'53,17 36º56'52,17 36º56'52,09" Kozağacı 61 ALABALIK Alabalık 75 Göletri YETİŞTİRİÇİLİĞİ E 29º56'21,47 29º56'24,33" 29º56'24,37" 29º56'21,51"

GENCER -2 AĞ N 37º13'15,44" 37º13'15,98" 37º13'14,63" 37º13'14,09" 62 KAFESLERDE Alabalık 40 0 Yelten Göleti ALA. YET. TESİSİ E 30º12'13,42" 30º12'14,43" 30º12'15,50 " 30º12'14,55"

HACIBEKAR AĞ N 37º19'52" 37º19'54" 37º19'52" 37º19'54" 63 KAFESLERDE Alabalık 100 0 Hacıbekar ALA. YET. TESİSİ E 30º12'34" 30º12'32 " 30º12'33" 30º12'34"

YEŞİL YAYLA AĞ N 37º15'24" 37º15'24" 37º15'25" 37º15'23" KAFESLERDE Yeşilyayla 64 Alabalık 100 0 ALABALIK YET. Barajı E 30º12'38" 30º12'40" 30º12'37 " 30º12'39" TESİSİ HACIOĞLU-2 N 37º6'49,97" 37º6'46,48" 37º6'47,00" 37º6'49,45" KAFESTE Osmankalfalar 65 Alabalık 150 ALABALIK Göleti E 29º53'4 48" 29º53'3,00" 29º53'2,87" 29º53'1,38" ÜRETİM TESİSİ ÇEPEL AĞ KAFES N 36º26'05,19" 36º26'05,58" 36º26'57,52" 36º26'57,53" 66 ALABALIK Alabalık 950 0 Alakır Barajı YETİŞTİRCİLİĞİ E 30º14'29,80" 30º14'34,60" 30º14'35,61" 30º14'30,81"

MELODİ SU N 36º33'27,50" 36º33'26,50" 36º33'24,18" 36º33'24,18"

ÜRÜNLERİ 67 Alabalık 25 1.000.000 Pınar Gözü YETİŞTİRİCİLİK E 30º20'54,13" 30º20'54,90" 30º20'52,38" 30º20'52,38" TESİSİ YAVUZ N 40º49'455" 40º49'357" 40º49'390" 40º49'405" Çatal Pınar KUMLUCA 68 ALABALIK Alabalık 29 3.000.000 (Asar Deresi) ÜRETİM TESİSİ E 40º49'436" 40º49'635" 40º49'479" 40º49'457"

N 36º33'46,69" 36º34'23,05" 36º33'43,66" 36º33'30,50" ÖZER ALABALIK 69 Alabalık 3 0 Köyiçi ÜRETİM TESİSİ E 30º20'47,14" 30º20'53,82" 30º20'36,55" 30º20'55,62"

YILMAZLAR AĞ N 36º47'28" 36º47'28" 36º47'26" 36º47'26" Manavgat 70 KAFES ALABALIK Alabalık 25 0 Irmağı YETİŞTİRCİLİĞİ E 31º26'30" 31º26'31" 31º26'31" 31º26'31"

ÇORAMAN AĞ N 36º49'01,45" 36º48'59,14" 36º48'58,94" 36º48'01,26" Manavgat 71 KAFES ALABALIK Alabalık 28 0 Irmağı 31º27'31,43" 31º27'35,43" 31º27'35,40" YET.-1 E 31º27'31,37" ÇORAMAN AĞ N 36º47'46,73" 36º47'46,59" 36º47'46,11" 36º47'46,24" Manavgat 72 KAFES ALABALIK Alabalık 26 0 Irmağı 31º27'30,01" 31º27'34,04" 31º27'34,01" YET.-2 E 31º27'29,98" MANAVGAT ULUKAPI AĞ N 36º50'05,97" 36º50'06,97" 36º50'05,62" 36º50'07,33" Manavgat 73 KAFES ALABALIK Alabalık 28 0 Irmağı 31º28'17,12" 31º28'18,91" 31º28'17,80" YETİŞTİRCİLİĞİ E 31º28'18,24" SÖNMEZ AĞ N 36º44'42,93" 36º44'40,81" 36º44'40,32" 36º44'42,43" Manavgat 74 KAFES ALABALIK Alabalık 18 0 Irmağı 31º28'40,56" 31º28'43,62" 31º28'43,10" YETİŞTİRCİLİĞİ E 31º28'40,04"

22

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

YILDIRIM AĞ N 31º28'18" 31º28'17 " 31º28'18" 31º28'19" Manavgat 75 KAFES ALABALIK Alabalık 40 0 Irmağı YETİŞTİRCİLİĞİ E 36º44'48" 36º35'33 " 36º35'62" 36º35'95"

ÇELİKSU AĞ N 36º44'6,53 36º44'46,73" 36º44'44,01" 36º44'43,82" Manavgat 76 KAFES ALABALIK Alabalık 25 0 Irmağı YETİŞTİRCİLİĞİ E 36º44'48" 36º35'33 " 36º35'62" 36º35'95"

N 37º23'32" 37º23'30" 37º23'30" 37º23'31" BAĞCI ALABALIK 77 Alabalık 6 100.000 İkizpınar ÜRETİM TESİSİ E 31º16'27" 31º16'27" 31º16'26" 31º16'27"

YEŞİLBAĞ N 37º23'33" 37º23'33" 37º23'32" 37º23'32" HAMİDO 78 Alabalık 6 150.000 İkizpınar ALABALIK E 31º16'33" 31º16'33" 31º16'28 " 31º16'28" ÜRETİM TESİSİ BURMAHAN N 37º10'08,25" 37º10'09,73" 37º10'10,96" 37º10'08,68" PINARBAŞI 79 Alabalık 5 Alataş ALABALIK 31º17'º37,97" 31º17'35,48" 31º17'36,30" E ÜRETİM TESİSİ 31º17'38,73" BURMAHAN N 37º11'28,08" 37º11'26,66" 37º11'26,16" 37º11'26º70" Abdullahın 80 YILMAZ-1 ÜRETİM Alabalık 4 500.000 Deresi 31º17'º17,60" 31º17'16,67" 31º17'13,59" TESİSİ E 31º17'13,06" HİP-NOTİCS N 34º02'17" 34º01'70" 33º97'70" 33º98'05" 81 SAZAN Sazan 25 0 Köprü Çayı YETİŞTİRİCİLİĞİ E 40º86'º81" 40º86'84" 40º86'73" 40º86'52"

DEĞİRMENCİOĞL N 37º13'21,18" 37º13'18,58" 37º13'18,58" 37º13'20,82" Çetince 83 U ALABALIK Alabalık 60 1.800.000 Deresi ÜRETİM TESİSİ E 31º00'43,8" 31º00'41,4" 31º00'40,83" 31º00'40,36"

YILDIRIM N 37º13'29" 37º13'28" 37º13'24" 37º13'23" Çetince 84 ALABALIK Alabalık 10 300.000 Deresi ÜRETİM TESİSİ E 30º00'55" 30º00'52" 30º00'51" 30º00'52"

ÇOBAN N 37º09'29,02" 85 ALABALIK Alabalık 7,5 0 Pınar Gözü

ÜRETİM TESİSİ E 30º59'30,42"

N 37º17'00,47" 37º16'58,03" 37º16'56,76" 37º16'59,22"

SERİK DEĞİRMEN Çetince 86 ALABALIK Alabalık 17 0 Deresi 30º059'43,27" 30º059'45,16" 30º059'42,43" ÜRETİM TESİSİ E 30º059'40,50"

PINARGÖZÜ N 37º17'04 " 37º17'06" 37º17'03" 37º17'02" 87 ALABALIK Alabalık 14 0 Pınar Gözü ÜRETİM TESİSİ E 30º59'34" 30º59'38" 30º59'40" 30º59'35"

YONCA SÜS N 36º57'35,91" 36º57'21,00" 36º57'19,13" 36º57'30,24" 88 BALIKLARI Akvaryum 0 3.000.000 Kuyu Suyu ÜRETİM TESİSİ E 31º03'54,95" 31º03'58,76" 31º03'55,62" 31º03'52,23" Ünsallar ANTALYA TIBBİ N 30º37'22,54" 35º37'23,35" 36º37'23,39" 37º37'23,58" Mahallesi 89 SÜLÜK TESİS Sülük 0,3 0 Sulama PROJESİ E 36º55'43,16" 37º55'43,17" 38º55'43,86" 39º55'43,85" Kanalı Ünsallar

KEPEZ N 30º37'22,45" 30º37'22,35" 30º37'23,53" 30º37'24,05" TAT TIBBİ SÜLÜK Mahallesi 90 Sülük 1 0 YETİŞTİRİÇİLİĞİ Sulama E 36º55'41,37" 36º55'43,29" 36º55'43,49" 36º55'41,68" Kanalı

B.1.1.2. Doğal Göller, Göletler ve Rezervuarlar

İlde bulunan sulama göletlerine ait bilgiler Çizelge B.14’de mevcut Barajlara ait bilgiler Çizelge B.15’da verilmiştir.

23

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge B.14 - Antalya ilinde Mevcut Sulama Göletleri (DSİ 13.Bölge Müdürlüğü, 2018) İşletmeye Göl hacmi, Sulama Alanı Göletin Adı Gölet Yeri Açıldığı Tarih hm3 (net), ha Kozağacı Göleti Korkuteli 1988 2,566 555 Dikenli Göleti Korkuteli 1989 0,929 300 Ekşili Göleti Merkez 1991 1,664 117 Baranda Gölü (Doğal Göl) Elmalı 3,2 500 Cevizli Göleti Korkuteli 1994 2,1 160 Hatipler Göleti Merkez 2003 1,623 148 Doyran Göleti Merkez 2004 2,2 170 Yeşilyayla Göleti Korkuteli 2007 3,12 935 Hacıbekar Göleti Korkuteli 2009 2,23 285 Sümeni Göleti Gündoğmuş 2016 0,305 98 Asar Göleti Korkuteli 2016 0,426 147 Karabayır Göleti Korkuteli 2016 0,934 240 Toplam 21,297 3.665

Çizelge B.15 - Antalya ilinde Mevcut Barajlar (DSİ 13.Bölge Müdürlüğü, 2018) İşletmeye Depolama Sulama Kurulu Güç Baraj Adı Baraj Yeri Açıldığı Tarih Hacmi hm3 Alanı ha MW Oymapınar Barajı Manavgat 1984 235,996 540 Manavgat Barajı Manavgat 1987 83,8 48 Karacaören 2 Barajı Ant-Isparta İl Sınırı 1993 29,707 47,2 Alakır Barajı Kumluca 1971 39,96 6.752 Korkuteli Barajı Korkuteli 1976 38,9 5.986 Çayboğazı Barajı Kaş-Gömbe 2002 54,95 13.593 Dim Barajı Alanya 2009 255 3.650 38,25 Naras Barajı Manavgat 2016 104,03 Yelten Barajı Korkuteli 1994 1,430 160 Osmankalfalar Barajı Korkuteli 2003 8,19 1.100 Taşağıl Karabekir Barajı Manavgat 2010 1,19 132 Toptaş Barajı Kumluca 2010 1,19 125 Akbaş Barajı Serik 2016 3,97 657 Çağman Barajı Korkuteli 2016 2,137 716 Çığlık Barajı Korkuteli 2015 0,835 320

B.1.2. Yeraltı Suları

İlin yeraltı suyu potansiyeli aşağıda Çizelge B.16’de verilmiştir.

24

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge B.16 - Antalya ilinde Mevcut Yeraltı Suyu Potansiyeli (DSİ 13.Bölge Müdürlüğü, 2018) YER ALTI SULARI AMAÇLI KAYNAKLARIN 2017 YILINDA ÖLÇÜLEN AYLIK DEBİLERİ (m³/s) S. KAYNAK Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık no ADI Aykırçay 1 Kaynağı-

Aykırçay Akçapınar 2 Kaynağı- 0.151 0.103 0.108 0.081 0.095 0.080 0.086 0.079 0.090 0.109 0.123 0.101 Akçapınar Bileydi - 3 0.082 0.076 0.127 0.124 0.178 0.174 0.164 0.145 0.167 0.178 0.101 0.089 Antalya Beypınarı - 4 0.082 0.076 0.127 0.124 0.178 0.174 0.164 0.145 0.167 0.178 0.101 0.089 Gömbe Bodemya 5 Kaynağı- 0.051 0.054 0.055 0.054 0.037 0.038 0.032 0.029 0.032 0.038 0.049 0.044 İslamlar Balıklar 6 Kaynağı- 0.232 0.187 0.375 0.229 0.184 0.195 0.275 0.246 0.088 0.146 0.162 0.142 Karacaören Çatalpınar 7 Kaynağı- 0.048 0.047 0.044 0.111 0.251 0.245 0.211 0.114 0.259 0.232 0.097 0.109 Gödene Çokpınar 8 Kaynağı- 0.919 0.875 1.140 1.451 1.626 0.617 0.674 0.695 1.660 0.975 0.998 1.036 Kayabükü Deregözü 9 Kaynağı- 0.815 0.270 0.168 0.163 0.270 0.161 0.091 0.095 0.129 0.088 0.151 0.195 Dereköy Değirmenözü 10 Kaynağı- 0.131 0.266 0.444 1.011 0.731 0.296 0.094 0.091 0.049 0.057 0.241 0.253 Eskibağ Dörtgözlü Kaynağı - 0,625 0,385 0,300 0,416 11 0.004 0.005 0.005 0.006 0.320 0.053 0.001 KURU Karayolu LT/SN LT/SN LT/SN LT/SN Köprüsü. Dumlupınar 12 Kaynağı- 0.059 0.067 0.086 0.105 0.095 0.098 0.093 0.081 0.048 0.062 0.073 0.067 Küçüklü Eylek - 13 Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Antalya Evga 14 Kaynağı- 0.916 0.761 0.388 0.564 0.471 0.348 0.296 0.251 0.092 0.085 0.273 0.739 Sinanhoca Ekizpınarı- 15 0.040 0.102 0.137 0.224 0.537 0.210 0.166 0.102 0.076 0.051 0.128 0.175 Kızılcaköy Fadıl 16 Kaynağı-Arif 0.128 0.119 0.150 0.142 0.199 0.153 0.145 0.011 0.127 0.141 0.158 0.139 Köyü Gürkavak 17 0.038 0.032 0.049 0.236 0.212 0.124 0.061 0.053 0.039 0.032 0.052 0.051 Kaynağı Gökçesu Kaynağı - 18 Kayadibi Fethiye Gelinuçtu 19 Kaynağı- 0.010 0.004 0.005 0.004 0.005 0.004 Kuru X Kuru 0.001 0.001 0.002 Topallı Hurma Pınarı 20 Kuru Kuru 0.160 0.240 0.174 0.159 0.112 X 0.074 Kuru Kuru Kuru - Antalya İngiliz Gölü - Göllen Göllen Göllen 21 Kuru Kuru Kuru Kuru X Kuru Kuru Kuru Kuru Antalya me me me Karaağaç 22 2.022 1.755 1.944 2.563 1.641 1.426 1.420 1.253 1.377 1.575 1.765 1.871 Kaynakları Kocapınar 23 Kaynağı- Kuru 0.027 0.029 0.063 0.041 0.032 0.017 Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Adrasan Kadıpınaraı- 24 0.477 0.041 Değirmendere

25

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Kaşlıoğlu 25 Kaynağı- 0.026 0.139 0.283 0.066 0.035 0.158 0.075 0.110 0.093 0.034 0.091 0.181 Demirtaş Kocadere 26 Kaynağı- Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru X Kuru Kuru Kuru Kuru Fettahlı Kızılöz 27 Kaynağı- 0.038 0.043 0.063 1.218 0.375 0.389 0.162 0.139 0.114 0.077 0.074 0.091 Hacıyusuflar Kurbağalı 28 Kaynağı- 0.074 0.082 0.112 0.176 0.162 0.109 0.097 0.072 0.074 0.068 0.075 0.089 Haskızılören Kalabatlı 29 Kaynağı - 0.003 Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru X Kuru Kuru Kuru Kuru Topallı Kurşunlu 30 Şelalesi- 0.118 0.072 0.083 0.087 0.098 0.087 0.005 X 0.004 0.008 0.028 0.084 Topallı Kazanpınarlar 31 0.565 0.576 0.979 1.760 1.010 0.713 0.247 0.131 0.148 0.400 0.416 0.404 ı - Elmalı Kilise Pınarı- 32 Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru Kuru X Kuru Kuru Kuru Kuru Kurşunlu Kırkpınar 33 Kaynağı- X 0.014 0.020 0.030 0.022 0.071 0.043 0.037 0.029 0.024 0.021 0.029 Kırkpınar Kocapınar 34 Kaynağı- 0.039 0.032 0.038 0.029 0.022 0.021 0.029 0.016 0.019 0.029 0.031 0.043 Manay Kırkpınar 35 Kaynağı- 0.061 X 0.009 0.012 0.005 0.003 0.019 0.016 0.008 0.013 0.017 0.015 Yeleme Kürdeşen 36 0.099 X 0.118 0.140 0.129 0.105 0.099 0.106 0.089 0.144 0.191 0.182 Pınarı-Yeleme Karapınar 37 Kaynağı- 0.012 0.016 0.038 0.132 0.110 0.092 0.056 0.038 0.028 Kuru Kuru 0.006 Yeşilyayla Pınargözü 38 Kaynağı- 0.049 0.025 0.030 0.079 0.148 0.145 0.132 0.063 0.083 0.076 0.051 0.062 Gödene Pınargözü 39 Kaynağı- 2.985 4.753 6.731 6.363 4.965 1.872 1.413 0.977 0.832 0.288 0.564 0.920 Değirmenözü Sinadon 40 Kaynağı- 0.307 0.313 0.430 0.629 1.732 1.706 0.637 0.537 0.431 0.211 0.441 0.382 Çukurbağ Sugözü 41 0.076 0.106 0.124 0.221 0.240 0.093 0.051 0.066 0.030 0.100 0.142 0.167 Kaynağı-Çaltı Sugözü 42 Kaynağı- 0.674 0.299 0.119 0.206 0.212 0.108 0.079 0.065 0.069 0.071 0.171 0.227 Çıplaklı Soğucaksu- Sızıntı Göllenm Göllen Sızıntı 43 Kuru Kuru 0.012 0.004 Kuru Kuru Kuru Kuru Yeniköy Su e me su Salur Göllen Göllen Göllen 44 Pınarları- 0.038 0.092 0.673 0.807 1.058 1.054 1.027 X 0.862 me me me Finike Sıtmagözü 45 Kaynağı- 1.104 1.604 1.264 1.134 1.149 0.965 0.213 0.210 0.173 0.212 0.875 0.800 Şahinler Tekke 46 Pınarları- 3.705 3.366 3.828 3.884 3.994 4.095 3.917 X 3.734 4.372 3.777 4.136 Finike Tekirova 47 0.151 0.160 0.191 0.283 0.300 0.144 0.158 0.143 0.147 0.115 0.100 0.128 Sualma ağzı Ulupınar 48 Kaynağı 0.319 0.398 0.453 0.569 0.488 0.342 0.402 0.371 0.265 0.199 0.271 0.360 Memba Yarıkpınar- 49 0.063 0.093 0.104 0.102 0.092 0.078 0.072 0.063 0.056 0.072 0.087 0.077 Yeleme Süvariler 50 0.376 0.684 2.116 3.389 2.773 0.406 0.095 0.078 0.069 0.145 1.398 0.697 Yaylası Alacami 51 Kaynağı - 0.579 0.928 2.125 1.626 6.391 1.421 0.381 0.432 0.347 0.211 1.156 0.813 Dim 26

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Aksu 52 Karayolu 9.770 4.206 11.086 3.840 19.472 8.980 7.358 X 6.898 3.142 2.783 15.652 Köprü

B.1.2.1. Yeraltı Su Seviyeleri

Son yıllarda yeraltı suyu seviyesi ile ilgili bir çalışma yapılmamıştır.

B.1.3. Denizler

Türkiye'nin en önemli turizm merkezi olan Antalya’nın kıyılarının uzunluğu, girinti, çıkıntı dâhil 640, düz hat olarak da yaklaşık 500 km’dir. Antalya'nın batı kıyılarında dağların denize dik inmesi nedeniyle deniz derindir ve plajlar süreklilik göstermez. Ancak Kemer, Tekirova, Kumluca, Finike, Demre ve Kaş kıyılarında iyi olanaklı tabii plajlar vardır.

Antalya'nın merkezinde bulunan iki büyük plaj olan Lara ve Konyaaltı arasında kalan bölgeye falez oluşumları hâkimdir. Falez oluşumları ortalama 40 m yüksekliğe ve deniz altında da 14 metreden 25 metre derinliğe kadar inerler. Daha sonra dip yapısı yerini kumluğa ve mil tabakasına bırakır. Bu yüzden en enteresan noktalar ilk 20 metre civarındadır.

İlin doğu kesiminde ise dağların denize paralel uzanması, dağlarla deniz arasında bir ova oluşumunu sağlamış, böylece Antalya'dan başlayıp Lara, Kundu, Belek, Boğazkent, Manavgat, Alanya ve Gazipaşa yakınlarına kadar ince kumdan meydana gelen muhteşem plajlar olmuştur.

Antalya İli sahip olduğu 200 Mavi Bayraklı plaj ile Dünyada en çok Mavi Bayrağın olduğu kent unvanına sahiptir. Mavi Bayrak, Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı'nın (FEE) 1987'den beri yürüttüğü; deniz ve göl sularının temizliğini, çevre yönetiminin önemini, plaj hizmetlerindeki donanım ve güvenliği yükseltmeyi amaçlayan bir ödül programıdır. Turizm ve çevre alanında dünyada halk nezdinde en çok tanınan ve bilinen eko-etikettir. Ülkemizde 1993 yılında Akdeniz kıyılarımızda başlatılan program çalışmaları, Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı (FEE) üyesi Türkiye Çevre Eğitim Vakfı (TÜRÇEV) tarafından yürütülmektedir. Program, çoğunluğu Avrupa Ülkesi olmak üzere Dünyada toplam 47 ülkede uygulanmaktadır.

Mavi Bayrak Ödülü konusunda plajlar için 33 ve marinalar için 38 kriter bulunmaktadır. Plajlar için belirlenen kriterler "Çevre Eğitimi ve Bilgilendirme, Yüzme Suyu Kalitesi, Çevre Yönetimi, Can Güvenliği ve Hizmetler" ile ilgili kriterleri içermektedir. İlimizde yüzme sezonu 15 Mayıs - 30 Eylül tarihleri arasında olup bu tarihler arasında deniz suyunun kontrolü amacı ile plajlardan 15 gün ara ile deniz suyu numunesi alınmakta, mikrobiyolojik düzeyde ve üç parametrede analizler yapılmaktadır. Bu analizler “2006/7 Avrupa Birliği Yüzme Suyu Direktifi” kapsamında değerlendirilmektedir. Marinalar için deniz suyu mikrobiyolojik analizi istenmemekte sadece deniz suyunun fiziksel olarak temizliği değerlendirilmektedir.

Antalya’da Mavi Bayrak Programı kapsamında 231 noktadan deniz suyu numunesi alınmaktadır. Bunlardan 10tanesi yüzeysel suların denize döküldüğü noktalardan alınan akarsu izleme noktalarıdır. Bir plajın aday olabilmesi için geriye dönük 4 yılın analiz değerleri esas alınmakta, uygun olanlar ödül için başvuru yapabilmektedirler. Yine bir plajın Mavi Bayrak ödülü alabilmesi için atıksuların toplanması, arıtılması ve deşarjı konusunda Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği’ne (Avrupa Birliği’nin 91/271/EEC sayılı Konsey Direktifi’dir) uygun olmalıdır. 2017 yılı Mavi

27

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Bayrak ödüllü plajların bağlı olduğu arıtma tesisi çıkış suyu raporları, Ülkemiz ve AB standartlarına uygundur. 2017 yılı Mavi Bayrak deniz suyu analiz sonuçları esas alındığında 221 numune noktasında deniz suyu kalitesi "Çok İyi Kalite" sınıfında yer almıştır.

Ödüller her yıl yenilenmekte, Ekim-Aralık ayları içerisinde aday olmaya hak kazanana plaj, marina ve yatların müracaatları TÜRÇEV tarafından alınmaktadır. Ocak ayında toplanan Ulusal Jüri değerlendirmesinden sonra onay alan dosyalar Uluslararası Jüriye sunulmaktadır. Nisan ayında toplanan Jüri sonuçları Mayıs ayında ilan edilmektedir. Numune alma ve analiz işlemleri Antalya Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Numune alım ve analiz giderleri Sağlık Bakanlığı tarafından karşılanmakta olup, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca da bir kısmı finanse edilmektedir.

İlimizde Mavi Bayrak programının daha verimli bir şekilde yürütülebilmesi amacıyla; Antalya Valiliğinin Başkanlığında, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü ve TÜRÇEV Antalya Şubesi tarafından oluşan komisyon, kurulduğu 2003 yılından itibaren çalışmalarını başarıyla sürdürmektedir. 2017 yılında Mavi Bayrak Komisyonu tarafından plaj, marina ve yatlara yönelik toplam 427 denetim gerçekleştirilmiştir. İlimizde 2003 yılında 59 olan Mavi Bayraklı plaj sayısı, 2017 yılında 200’e çıkmıştır. Ayrıca 5 marina ve 5 yat Mavi Bayrak almaya hak kazanmıştır.

200

200

180

160

140

120

100

80

60

40 5 5 20

0 Mavi Bayraklı Plaj Mavi Bayraklı Marina Mavi Bayraklı Yat

Şekil B.5 – Antalya ilinde 2017 yılı itibariyle mavi bayrak almış plaj ve marinaların sayısı (Türkiye Çevre Eğitim Vakfı (TÜRÇEV), 2018)

Antalya il sınırlarında yer alan denizlerde 2017 yalı itibari ile faal olan 4 adet balık çiftliği bulunmaktadır. Bu çiftliklerde çipura ve levrek yetiştiriciliği yapılmaktadır. Tesislere ait kapasite bilgileri aşağıda yer almaktadır.

28

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge B.17 - Antalya il sınırlarındaki denizlerde 2017 yalı itibari ile faal olan balık çiftlikleri Faaliyet Sahibi Mevkii Kapasite (t/y) Kemal Balıkçılık Ltd. Şti. Akyarlar Tüneli / Konyaaltı 1.000 Zeki YALÇIN At Bükü Koyu / Kemer 650 Volkan ZOR Üç Tepe Mevkii / Finike 600 Gümüşdoğa Su Ürünleri Üretim İhracaat ve Üç Tepe Mevkii / Finike 2.000 İthalat A.Ş Nilgün ZOR Üç Tepe Mevkii / Finike İzin aşamasında

B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi

Yüzey ve yeraltı suları için değerlendirme 7 Nisan 2012 tarih ve 28257 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik” ve 30 Kasım 2012 tarih ve 28483 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği”ne göre Çizelge B.18 doldurulmuştur.

Çizelge B.18 - Antalya ilinde 2017 yılı yüzey ve yeraltı sularında tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan nitrat kirliliği ile ilgili analiz sonuçları (İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2018) 2017 YILI NİTRAT İZLEME ANALİZ SONUÇLARI (Tarımsal Kaynaklı Su Kirliliği İzleme Analiz Sonuçları) Yıllık Poz Tahlil Suyun Suyun Ortalama İSTASYON NOKTALARI KUZEY DOĞU Numarası Aralığı Çeşidi Faaliyeti Nitrat Değeri Düden Demokrası kavşağı 1 07-001 36.906.137 30.767.748 1 Ay Yüzey Aktif 6,41 Ant1 2 07-003 Aksu Çayı Ant 3 36.938.960 30.907.755 1 Ay Yüzey Aktif 2,24 3 07-004 Şenkale Sontaj Ant 4 36.925.718 30.765.157 3 Ay Yer Altı Aktif 90,50 4 07-005 Bircan Tarım Ant 5 36.954.521 30.772.805 3 Ay Yer Altı Aktif 58,78 5 07-006 Bayat Köyü Korkuteli KO1 37.057.455 30.320.103 3 Ay Yer Altı Aktif 28,73 6 07-007 Yazır köyü Korkuteli KO2 37.023.940 30.279.204 3 Ay Yer Altı Aktif 35,40 7 07-008 Korkuteli İmrahor-1 37.056.364 30.204.097 3 Ay Yer Altı Aktif 109,32 8 07-009 Yeşilyurt İskele Mah. Finike F1 36.331.137 30.132.907 3 Ay Yer Altı Aktif 26,30 9 07-011 Alara Çayı Alanya AL1 36.667.123 31.652.512 1 Ay Yüzey Aktif 5,74 Merkez Sanayi Sit Kumluca 10 07-015 36.316.334 30.306.537 3 Ay Yer Altı Aktif 24,33 KU1 Akmaz mevkii beykonak 11 07-016 36.293.601 30.344.215 3 Ay Yer Altı Aktif 14,01 Kumluca KU2 Eşektaşı Beykonak 12 07-017 36.324.780 30.287.870 3 Ay Yer Altı Aktif 312,67 KumlucaKU3 Örümler Mevkii Başıkçı 13 07-018 36.339.214 30.307.220 3 Ay Yer Altı Aktif 28,77 Kumluca KU4 Yapraklı Mevkii Mavikent 14 07-019 36.358.292 30.325.605 3 Ay Yer Altı Aktif 122,75 Kumluca KU5 15 07-020 SERİK-KARADAYI 36.867.545 31.115.427 3 Ay Yer Altı Aktif 87,28 16 07-021 Çandır Serik S2 36.953.249 31.039.959 1 Ay Yüzey Aktif 5,32 17 07-022 Eminceler Serik S3 36.902.389 31.064.761 3 Ay Yer Altı Aktif 61,64 18 07-023 Kaş-Çavdır-Yusuf 36.316.200 29.315.835 3 Ay Yer Altı Aktif 84,20

29

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

19 07-024 Ova Artezyen KAŞ K2 36.364.626 29.346.525 3 Ay Yer Altı Aktif 0,35 Köşkler köprü yanı koop 20 07-026 36.270.856 29.995.398 3 Ay Yer Altı Aktif 4,10 Demre DM1 Alakent Merkez Koop Demre 21 07-027 36.276.686 29.996.789 3 Ay Yer Altı Aktif 18,59 DM2 Alakent Güvercinlik Koop 22 07-028 36.271.413 29.993.173 3 Ay Yer Altı Aktif 24,20 Demre DM3 Köşkler Mezarlık yanı Koop 23 07-029 36.274.741 29.990.441 3 Ay Yer Altı Aktif 3,12 Demre DM4 24 07-030 Ulualan Manavgat MN1 36.719.781 31.563.115 3 Ay Yer Altı Aktif 6,26 25 07-031 Seydiler Köyü Manavgat MN2 36.751.869 31.522.929 3 Ay Yer Altı Pasif

Çeltikçi köy okulu yanı 26 07-032 36.796.578 31.483.548 3 Ay Yer Altı Aktif 39,64 ManavgatMN3 27 07-033 Akçay Elmalı petrol ofisi E1 36.608.343 29.757.812 3 Ay Yer Altı Aktif 40,16 Zümrüt ova Elmalı Gültekinler 28 07-034 36.598.917 29.807.468 3 Ay Yer Altı Aktif 11,92 soğuk hava deposu E2 Mehmet Üstün Yeni mah 29 07-035 36.266.970 32.328.572 3 Ay Yer Altı Aktif 2,63 Gazipaşa G1 Osman Güven Bakılar mah 30 07-036 36.294.461 32.294.759 3 Ay Yer Altı Aktif 27,62 Gazipaşa G2 Tekirova Cumayeri Kemer 31 07-037 36.513.829 30.524.265 3 Ay Yer Altı Aktif 12,15 KM1 Kırkgöz kaynak suyu yer altı 32 07-038 37.111.494 30.580.741 3 Ay Yer Altı Aktif 1,90 Ant 6 İskele Mah.Köşklükavak - 33 07-039 36.213.239 32.389.000 3 Ay Yer Altı Aktif 9,43 Finike F3 34 07-040 Ali Uncuoğlu Gazipaşa G3 36.234.442 32.377.826 3 Ay Yer Altı Aktif 63,71 35 07-041 Aksu-Karaçallı 36.907.558 30.877.225 3 Ay Yer Altı Aktif 47,55 36 07-042 Serik - Aşağıkocayatak 36.901.381 30.973.356 3 Ay Yer Altı Aktif 66,30 37 07-043 Gazipaşa-Koru 36.243.254 32.298.603 3 Ay Yer Altı Aktif 118,03 38 07-044 Serik-Köprüçayı 36.914.306 31.163.570 1 Ay Yüzey Aktif 4,39 39 07-045 Alanya-Kargı Çayı 36.610.244 31.798.874 1 Ay Yüzey Aktif 2,45 40 07-046 Manavgat Çayı 36.798.080 31.452.453 1 Ay Yüzey Aktif 0,73 41 07-047 Demre-Moil İstasyonu 36.237.809 29.979.176 3 Ay Yer Altı Aktif 13,40 42 07-048 Demre-Shell İstasyonu 36.239.156 30.001.386 3 Ay Yer Altı Aktif 166,79 43 07-049 Demre-Antalya Dış Ticaret 36.248.516 30.028.872 3 Ay Yer Altı Aktif 5,45 44 07-050 Konyaaltı-Bahtılı 36.885.780 30.608.070 3 Ay Yer Altı Aktif 2,49 45 07-051 Döşemealtı-Odabaşı 37.008.670 30.660.400 3 Ay Yer Altı Aktif 20,43 46 07-052 Elmalı-Karamık 36.614.772 29.917.177 3 Ay Yer Altı Aktif 12,53 47 07-053 Elmalı-Pirhasan 36.668.388 29.860.316 3 Ay Yer Altı Aktif 21,86 48 07-054 Korkuteli İmrahor-2 37.052.511 30.220.062 3 Ay Yer Altı Aktif 58,58 49 07-055 Kaş-Çavdır-Ahmet 36.363.785 29.347.928 3 Ay Yer Altı Aktif 90,44 50 07-056 Kaş-Kasaba 36.302.063 29.732.051 3 Ay Yer Altı Aktif 39,33 51 07-057 Finike -Hasyurt 36.329.440 30.220.520 3 Ay Yer Altı Aktif 41,74 52 07-058 Korkuteli-Kızılcadağ 37.025.448 29.949.031 3 Ay Yer Altı Aktif 20,88 53 07-059 Korkuteli-Yeşiloba 37.035.772 29.886.964 3 Ay Yer Altı Aktif 71,03 54 07-060 Manavgat-Evrenseki 36.830.835 31.343.182 3 Ay Yer Altı Aktif 21,78 55 07-061 Manavgat-Çakış 36.917.452 31.181.502 3 Ay Yer Altı Aktif 141,94 56 07-062 Alanya-Elikesik 36.597.976 31.919.489 3 Ay Yer Altı Aktif 71,66 57 07-063 Alanya-Konaklı 36.595.000 31.859.444 3 Ay Yer Altı Aktif 62,10 58 07-064 Finike -Alakır 36.312.360 30.148.896 3 Ay Yüzey Aktif 1,89 59 07-065 Serik- Çandır 37.151.497 30.930.267 3 Ay Yeraltı Aktif 76,09 60 07-066 Alanya-Toslak 36.623.432 31.913.213 3 Ay Yeraltı Aktif 17,68 61 07-067 Finike-Turunçova 30.152.139 36.336.421 3 Ay Yeraltı Aktif 7,95

30

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

62 07-068 Korkuteli-Kayabaş 29.822.028 36.994.181 3 Ay Yeraltı Aktif 46,14 63 07-069 Elmalı-Bayralar 29.892.270 36.654.885 3 Ay Yeraltı Aktif 39,70

B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu

B.3.1. Noktasal kaynaklar

B.3.1.1. Endüstriyel Kaynaklar

İlimizde 1 adet faal Organize Sanayi Bölgesi (OSB), 16 adet Küçük Sanayi Siteleri, 2 adet Teknoloji Geliştirme Bölgesi, 1 adet Serbest Bölge ve 4 adet Sanayi Odaları bulunmaktadır. İlimizde ayrıca ÇED süreci tamamlanan bir adet İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (Korkuteli Mermer İhtisas OSB) mevcut olup, 2017 yılsonu itibariyle henüz faaliyete başlamamıştır.

İlimizde, su kaynaklarını kirletecek kirlilik kaynağı yüksek bir işletme yer almamaktadır. İl merkezinde bulunan Antalya Organize Sanayi Bölgesinde yer alan işletmelerden kaynaklanan atık sular OSB’ye ait Atık Su Arıtma Tesisinde arıtıldıktan sonra Hurma Atık Su Arıtma Tesisine verilmektedir.

İl ve ilçelerde faal olan küçük sanayi sitelerinden kaynaklı endüstriyel kirlilik söz konusu olabilmektedir. Ayrıca Maden ocaklarından kaynaklanabilecek kirlilikler ile ilgili ihbarlar ve şikâyetler İl Müdürlüğümüze ulaşmaktadır. Yapılan denetim çalışmaları ile söz konucu oluşması muhtemel kirliliklerin önüne geçilmektedir.

B.3.1.2. Evsel Kaynaklar

İlimizde oluşan evsel nitelikli atıksular, arıtma tesisi ile sonlanan kanalizasyon sistemine verilmekte, kanalizasyon sistemi olmayan yerlerde ise sızdırmasız fosseptiklerde toplandıktan sonra yine en yakın atıksu arıtma tesisine gönderilmesi sağlanmaktadır. Ayrıntılar “B.5.” bölümünde verilmiştir.

B.3.2. Yayılı Kaynaklar

B.3.2.1. Tarımsal Kaynaklar

Tarımda alternatif üretim tekniklerinin ve modern teknolojinin kullanılarak ülkemizin ve dünya insanının beslenmesine katkıda bulunan Antalya ilimiz; elverişli iklim şartlarıyla yıllardır gerek narenciye gerek se meyve ve sebze üretiminde Türkiye'nin kalbi statüsünde olmuştur.

Açık alan veya örtü altı tarımında pestisit ve gübre kullanımından kaynaklı su kirliliğine karşın ilgili kurum tarafından bilinçlendirme ve eğitim çalışmaları yapılarak tarımsal kirliliğin engellenmesi sağlanmaya çalışılmıştır.

B.3.2.2. Diğer

Büyükşehir Belediyesi sınırları dâhilinde; Kumluca Katı Atık Düzenli Depolama Sahası, Patara Katı Atık Düzenli Depolama Sahası, Manavgat Katı Atık Düzenli Depolama Sahası, Alanya Katı

31

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Atık Depolama Sahası (Bakanlığımız tarafından revizyon istenmiştir), Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahası bulunmaktadır. Düzensiz depolama sahalarının rehabilitasyon çalışmaları devam etmektedir.

B.4. Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri

B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu

B.4.1.1 Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti

DSİ 13. Bölge Müd. İşletme halindeki 4 barajımızın içme suyu amacı vardır. Bu barajlar: 1- Alanya Dim Barajı 2- Karacaören II Barajı 3- Manavgat Barajı 4- Oymapınar Barajı

Bu barajlarımızın rezervuar alanları İçme-Kullanma Suyu Havzalarının Korunmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre korunmaktadır. İl genelinde kullanılan sular kuyu ve kaynak sularından temin edilmektedir (Şekil B.6).

TÜİK verilerine göre; içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen belediye sayısı 20 olup, içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen belediye nüfusu 2016 verilerine göre 2.328.555 dir. İçme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen belediye nüfusunun toplam nüfusa oranı ise aynı yıl için % 100 dür.

Su Kaynakları Akarsu Baraj Göl-Gölet 0% 0% 0%

Kuyu 83% Kaynak 17%

Akarsu Baraj Göl-Gölet Kaynak Kuyu

Şekil B.6 - Antalya ilinde 2017 yılı belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılmak üzere temin edilen su miktarının kaynaklara göre dağılımı (TÜİK, 2018) (Yeraltı suyu ve kaynak suyu verisi 2016 yılı içindir.)

32

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

B.4.1.2. Yeraltı su kaynaklarından temin edilen su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti

Antalya’nın yeraltı sularının oluşumunda jeolojik formasyon en önemli faktörü oluşturmaktadır. Güneyde Akdeniz, batıda Toroslar’ın Beydağları, doğuda Aksu Vadisi, kuzeyde Torosların güney etekleri yer almakta olup, kireçtaşı ve traverten denilen formasyonlardan meydana gelmiştir. Antalya travertenleri olarak da adlandırılan bu yapı takriben 630 km2’lik alanı kaplamaktadır. Ortalama kalınlığı 250 m dolayında olduğu tahmin edilen bu travertenin yaşının 7 milyon yıl olduğu araştırmacılar tarafından bildirilmektedir.

Kırkgöz Kaynakları: Toros Dağları’ndan çıkan ve ortalama debisi 15 m3/sn olan bu kaynağın kirlenme riski beslenme havzasına bağlıdır. Bu suyun sertliği 38-57 arasında değişmekle beraber, genellikle 45-50 arasında olmaktadır. pH parametresi bazı aylarda 6,7’ye kadar düşmektedir. Amonyak azotu parametresi bakımından 1.ve 2.sınıf arasında değişmekte; fosfor bakımından, 1 ve 3. sınıf arasında değişmekte, bakteriyolojik parametre (toplam koliform) bakımından 2.sınıf diğer parametreler açısından da 1.sınıf sulara girmektedir. Kaynak çevresinde yer alan göl alanının korunması ve çevresinde görülen her türlü yapılaşmanın önlenmesi gerekmektedir.

Geniş bir beslenme havzasına (Isparta, Burdur, Korkuteli) sahip olan Toros Dağlarının en büyük kaynağını Kırkgözler oluşturmaktadır. Bu kaynaklar takriben 1 km lik zon boyunca 300 m kotunda karstik kireç taşlarından çıkmaktadır. Büyük bir sulak alan oluşturan bu suların büyük bir kısmı Kepez Hidroelektrik Santrali için alınmakta, bir kısmı da Düden ve geçirimli olan traverten içerisinde karstik su yolları ile yukarı platoda yeraltına girmektedir. Büyük su rezervlerine sahip olan Toros Dağlarının Boğaçayı ırmağı ile Kemerağzı arasında kalan geniş alanda kara ve deniz kaynakları olarak ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Bu nedenle kaynakların birbiri ile olan ilişkileri klorür iyonu konsantrasyonları ile değişmektedir. DSİ 13. Bölge Müdürlüğünün yapmış olduğu çalışma sonucunda Kırkgöz kaynakları ile Düden Şelalesi, İskele, Kemerağzı, Arapsuyu, Mağara ve Duraliler kaynakları benzer özellikler göstermiştir. Birçok kaynakla ilişkisi olan bu Kırkgöz kaynağının korunmasına özel bir önem verilmesi gerekmektedir.

Gürkavak Kaynağı: Antalya’nın kuzeybatısında Düzlerçamı Milli Parkı içerisinde bulunan ve kirlenme riski olmayan bir kaynaktır. Şehrin cazibe ile su temin ettiği en eski kaynaklardan biridir. Sertliği 15-20 arasında olan bu suyun bakteriyolojik (toplam koliform) bakımından 2.sınıf, diğer parametreler açısından 1.sınıf olduğu DSİ 13. Bölge Müdürlüğünce tespit edilmiştir. Mevcut kaynaklar günün şartlarına göre yeniden geliştirilirse özellikle yağışlı mevsimlerde daha fazla su temin etmek mümkün olabilir.

Mağara Kaynağı: Şehir içme suyunun sağlandığı bu kaynak Konyaaltı Plajının karşısındaki falezlerden çıkmaktadır. Amonyak azotu ve fosfor parametreleri bakımından 1.ve 2.sınıf arasında değişmekte, olup diğer parametreler bakımından 1.sınıf kalitededir. Ağır metal olarak kurşun parametresi bakımından 5 yılda iki defa 3.sınıf, bir defa 2.sınıf, çinko parametresi bakımından 5 yılda bir defa 2.sınıf, krom parametresi olarak beş yılda bir defa 3.sınıf, kadmiyum, civa ve arsenik bakımından 1.sınıf sular kalitesinde olduğu saptanmıştır.

Şehir içinde olması ve sadece klorlama yapılarak şehir içme suyu olarak kullanılması son derece ekonomik olmasına karşın, yerleşim alanları içerisinde kalması nedeni ile en riskli kaynaklardan birini oluşturmaktadır. Kaynakta bakteriyolojik olarak bir kirlenme tespit edilmemiş olmasına karşın bu suyun daha uzun bir süre kullanılmasının mümkün olmayacağı tahmin edilmektedir.

33

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Duraliler Kaynağı: Duraliler Köyünde bulunan bu kaynağın yerleşim ve tarım alanları içerisinde bulunması nedeniyle kirlenme potansiyeli yüksek olan kaynaklardan birisidir. Toplam Fransız sertliği 30-32 arasında değişen bu suyun amonyak azotu 1.ve 2. Sınıf, ortofosfat olarak da 2.ve 3. sınıf arasında değiştiği, diğer parametreler bakımından 1. Sınıf olduğu görülmektedir. Bakteriyolojik olarak zaman zaman kirlilik gösteren bu kaynak, ağır metal bakımından kurşun olarak 2. sınıf, çinko, bakır ve krom olarak 1. sınıf sular kalitesinde bulunmaktadır.

İskele Kaynağı (Mescit Alanı): Yat limanındaki mescit altından çıkan bu kaynağın kirlilik parametreleri diğer tüm kaynakların değerinden daha yüksek çıkmaktadır. Bakteriyolojik olarak da kirlilik gösteren bu suyun amonyak azotu olarak 2.sınıf, ortofosfat olarak 4.sınıf su kalitesinde olduğu tespit edilmiştir. Toplam Fransız sertliği derecesi 30-32 arasında olan bu suyun nitrat azotu değeri de 3-4 mg/l ile tüm kaynaklarda tespit edilen en yüksek değer olmaktadır. Bu kaynak, yer altı suyu kirliliğinin gözlenmesi açısından önemli bir noktada bulunmaktadır.

Hurma Pınarları: Antalya’nın batısında Hurma köyü içerisinde bulunan bu kaynaklar en kaliteli ve kirlenme riski olmayan sulardan birisidir. Yakın zamana kadar şehrin içme suyu ihtiyacının da karşılandığı bu kaynak şimdi terk edilmiş durumda bulunmaktadır. Bu kaynakların son yıllarda yaşanan kuraklığın tesiri ile bakımsız, bozulmuş ve terkedilmiş olarak boşa akmakta olduğu görülmektedir. Toplam Fransız sertliği 20 olan bu suyun ortofosfat olarak 2. sınıf, diğer parametreler bakımından da 1. sınıf, kalitesinde olduğu tespit edilmiştir.

Arapsuyu I: Arapsuyu köyünde bulunan bu kaynak kirlenme riskini en çok taşıyan kaynaklardan biridir. Akdeniz Üniversitesi’nin güneyinde çevre yoluna yakın bir yerde çıkan bu kaynak, çevresindeki diğer sulara göre daha fazla klorür konsantrasyonu ihtiva etmektedir. Bakteriyolojik olarak da kirlilik gösteren bu kaynağın amonyak azotu 2. Sınıf, ortofosfat değeri olarak 3. Sınıf diğer parametreler bakımından 1. Sınıf su kalitesinde olduğu saptanmıştır. Yerleşim alanı içerisinde kalan bu kaynağın da gelecekte daha fazla kirleneceği tahmin edilmektedir. Bu kaynağın da yer altı suyu kirliliğinin izlenmesi bakımından önemi büyüktür.

Arapsuyu II: Arapsuyu köyünde bulunan bu kaynağın yerleşim ve tarım alanları içinde kalması nedeniyle, kirlenme potansiyeli fazla olan sulardandır. Toplam Fransız sertliği 30-33 arasındadır. Bakteriyolojik olarak zaman zaman kirlilik gösteren bu kaynak amonyak azotu bakımından 2. Sınıf ortofosfat bakımından 3. Sınıf, diğer özellikler bakımından 1. Sınıf su kalitesindedir.

Boğaçayı Keson Kuyuları: Boğaçayı havzasındaki alüvyonlarda bulunan bu kuyuların en büyük riski tarım alanlarının hemen altında bulunmasıdır. Bulunduğu formasyon ne kadar ince taneli ise kirlenme potansiyeli de o kadar az olacaktır. İnce malzeme filtre görevi yapacağından kuyuların daha uzun bir süre hizmet vermesi mümkün olabilir. Aksi halde, karstik kaynaklar gibi iri malzemeli tabakalar da suyun kirlenmesini kolaylaştırabilir. Bakteriyolojik olarak kirlenme saptanmamış olan bu kaynağın amonyak azotu olarak 2. sınıf ortofosfat olarak 2.sınıf, diğer parametreler bakımından 1. Sınıf kalitede olduğu tespit edilmiştir. Toplam Fransız sertlik derecesi 28 olan bu suyun çevresinde mutlaka koruma alanları oluşturulmalıdır

Düden Şelalesi Kaynağı: Düden Şelalesinin altından çıkan bu kaynak, Kırkgöz kaynaklarına benzer özellikler göstermektedir. Ortalama olarak bu kaynak 15 m3/sn’lik debisi ile oldukça fazla su boşalımı yapmaktadır. Yukarı platoda bulunan Bıyıklı Düdeninden atılan boyalar, 83 saat sonra kaynaktan çıkmıştır. Yer altı karst yolunun Bıyıklı Düdeni, Varsak Düdeni ve Düden Şelalesi kaynağı istikametinde olduğu yapılan araştırmalarla tespit edilmiştir.

34

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Yukarı plato ve Varsak bölgesindeki yoğun yapılaşma (konut ve fabrika yoğunluğu) ve atıkların travertene verilmesi halinde kaynaktaki kirlenme kaçınılmaz olacaktır. Bu kaynağın fazla yağışlı dönemlerde (özellikle Korkuteli’ den gelen sularla) bulanık aktığı ve bununda denize kadar taşınarak denizin kirlenmesine neden olduğu gözlenmiştir. Bakteriyolojik olarak kirli olan suyun amonyak azotu olarak 1.sınıf suları biraz aşıp, 2.sınıf olduğu, ortofosfat olarak 3.sınıf, diğer parametreler bakımından da 1.sınıf sular kalitesinde olduğu saptanmıştır. Toplam Fransız Sertliği genel olarak 40-45 arasında değişmektedir. Beslenme alanının ve denize kadar olan çevrenin korunması için, gerekli stratejiler tespit edilerek uygulama planları hazırlanmalıdır.

Duraliler Kuyusu: Duraliler Köyü ’nün kuzeyinde, yerleşim ve tarım alanlarının dışında bulunan bu kuyuların şimdilik kirlenme riski yoktur. Ancak bu durumun böyle devam edebilmesi için, yukarı platonun da kirlenmeye karşı korunması gerekmektedir. Bu yapılmadığı taktirde travertende mevcut yer altı su yolları ile kirliliğin kuyulara taşınması mümkündür. Bilhassa yer altı su hareketinin yönü ve mevcut formasyonun yapısı incelenerek koruma alanları oluşturulmalıdır. Toplam Fransız Sertlik derecesi 29 olan bu suyun fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik olarak 1.sınıf sular kalitesinde olduğu tespit edilmiştir. Şehir içme suyunun sağlandığı bu kuyular iyi korunduğu taktirde uzun yıllar hizmet verebilir.

Meydan Kuyuları: Antalya’nın Meydan Semti’nde bulunan bu kuyular, yerleşim alanlarının ortasında kalmıştır. Şehir içme suyunun bir kısmını sağlayan bu kuyuların kirlenme potansiyelleri de oldukça fazladır. Sürekli olarak kalite gözlemleri yapılan bu kuyuların analiz sonuçlarına göre aşağıdaki değerlendirmeler yapılmıştır. Amonyak azotu olarak 2.sınıf, orto fosfat bakımından 3.sınıf olan bu sular, diğer fiziksel, kimyasal parametreler ile bakteriyolojik ve ağır metal analizleri bakımından da 1.sınıf sular kalitesindedir. Toplam Fransız sertlik derecesi 28 dir.

B.4.1.3. İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli vb.

Antalya Kenti Su Kaynakları Koruma Alanları

I. Antalya Termessus (Kırkgöz) Kaynağı İçme Suyu Kuyuları Koruma Alanı İlanı 1- Ekli haritada Termessus (Kırkgöz) Kaynakları ve İçme Suyu Kuyularının bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiştir. Bu alanda yalnız Mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni ilave edilecek yeraltı suyu işletme tesislerinin inşasına, Orman Genel Müdürlüğünün Ormanları korumak amacıyla yapacakları çalışmalara müsaade edilir. Ayrıca mutlak koruma alanı içerisinde yer alan Karain ve Termessus antik kentlerinin tarihi kalıntılarının açığa çıkarılması amacıyla yapılacak çalışmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve başka hiçbir amaçla kullanılamaz.

2- Termessus (Kırkgöz) Kaynağı düdenlerinin çevresi tel ile çevrilerek koruma altına alınacak ve mutlak koruma alanı koruma tedbirleri uygulanacaktır.

3- Ekli haritada Termessus (Kırkgöz) Kaynakları ve İçme Suyu Kuyularının I. ve II. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulmalıdır.

4- Ekli haritada Termessus (Kırkgöz) Kaynakları ve İçme Suyu Kuyularının I. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanda yeni çöp alanı inşa edilemez, yeni mezarlıklar inşa edilemez, Nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde işleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi,

35

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

petrokimya tesisi, petrol rafinerisi kurulamaz. Bu alanda daha önce inşa edilerek faaliyette olan mevcut tesislerin en kısa sürede ıslah edilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca I. Derece koruma Alanı içerisinde yeni verilecek maden ruhsatlarının; Kovanlık, Ilıca, Karataş ve Karaveliler Yeraltısuyu işletme kuyularına en az 4 km uzaklıkta olacak şekilde olması sağlanmalıdır

5- Termessus (Kırkgöz) Kaynakları ve İçme Suyu Kuyularının II. Derece Koruma alanında yer alan yerleşim yerlerinin kanalizasyon sistemlerinin deşarjı düdenler ve fosseptik kuyuları ile yeraltına verilmemelidir. Bucak ilçesinin kanalizasyon sisteminin Kestel Düdenine verilmesi öncelikle durdurulmalıdır.

Harita B.2 - Kırkgöz Kaynakları Koruma Alanı (DSİ 13. Bölge Müdürlüğü, 2018)

II. Antalya Duraliler Kaynağı İçme Suyu Kuyuları Koruma Alanı İlanı 1-Ekli haritada Duraliler Kaynağı İçme Suyu Kuyularının ve Düdenlerin içerisinde bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiştir. Bu alanda yalnız Mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni ilave edilecek yeraltısuyu işletme tesislerinin inşasına, Orman Genel Müdürlüğünün Ormanları korumak amacıyla yapacakları çalışmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve başka hiçbir amaçla kullanılamaz.

2- Ekli haritada Duraliler Kaynağı İçme Suyu Kuyuları I. ve II. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol yönetmeliğinin 22 maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu alanlarda yeni çöp alanı inşa edilemez, yeni mezarlıklar inşa edilemez, Nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde işleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi,

36

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

petrol rafinerisi kurulamaz. Yukarda sözü edilen alanlarda daha önce inşa edilerek faaliyette olan mevcut tesislerin en kısa sürede ıslah edilmesi sağlanmalıdır.

3- Duraliler Kaynağı İçme Suyu Kuyuları Mutlak Koruma Alanı içerisinde yer alan Duraliler mahallesinin kanalizasyon altyapısı öncelikli olmak üzere I. ve II. Derece Koruma alanında yer alan yerleşim yerlerinin kanalizasyon altyapısının öncelikli olarak tamamlanması sağlanarak merkezi sisteme bağlanmalı, açılacak yeni yerleşim alanlarının öncelikle kanalizasyon altyapısının tamamlanması ön şartı aranmalıdır. II. Derece Koruma alanında açılacak yeni yerleşim alanlarının kanalizasyon sistemine bağlanması mümkün olmayanlarının sızdırmaz çukurlar yapılarak, atıklarının yeraltına süzülmesi önlenmelidir.

Harita B.3 - Duraliler Kaynakları Koruma Alanları (DSİ 13. Bölge Müdürlüğü, 2018)

III. Antalya Yemişpınarı-Kargılıçeşme İçme Suyu Kaynakları Koruma Alanı İlanı

1-Yemişpınarı-Kargılıçeşme İçme Suyu Kaynaklarının bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiştir. Mutlak Koruma alanında mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni içme suyu işletme tesislerinin inşaatı yapılabilir. Bu alanda Orman Genel Müdürlüğünün ormanları korumak amacıyla yapacağı çalışmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve başka hiçbir amaçla kullanılamaz.

2- Ekli haritada Yemişpınarı-Kargılıçeşme İçme Suyu Kaynaklarının I. ve II. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu

37

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

alanlarda yeni çöp alanı ve yeni mezarlıklar inşa edilemez, nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde işleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi ve kimyasal atığı olan fabrikalar kurulamaz. Mevcut yerleşim yerlerinin çöpleri koruma alanı dışına taşınmalıdır.

3- Yemişpınarı-Kargılıçeşme İçmesuyu kaynaklan I. Derece Koruma alanı içerisinde yer alan yerleşim yerlerinin kanalizasyon sistemlerinin tamamlanması, kanalizasyon inşaatı tamamlanıncaya kadar bu bölgedeki yeni yapılacak konutların fosseptik çukurlarının sızdırmazlıkları sağlanmalıdır.

Harita B.4 - Yemişpınarı-Kargılıçeşme Kaynağı Koruma Alanları (DSİ 13. Bölge Müdürlüğü, 2018)

IV. Antalya Tekirpınarı İçme Suyu Kaynakları Koruma Alanı İlanı

1- Ekli haritada Tekirpınarı İçme Suyu Kaynaklarının bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiştir. Mutlak Koruma Alanında mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni ilave edilecek içme suyu işletme tesislerinin inşaatı yapılabilir. Bu alanda Orman Genel Müdürlüğünün ormanları korumak amacıyla yapacağı çalışmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve başka hiçbir amaçla kullanılamaz.

2- Ekli haritada Tekirpınarı İçmesuyu Kaynaklarının I. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliğinin 22. maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu koruma alanlarında yeni çöp alanı ve mezarlık inşa edilemez ve yerleşim yerlerinin çöpleri Koruma alanları içerisinde depolanmamalıdır.

38

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

3- Tekirpınarı İçmesuyu Kaynaklarının I. Derece Koruma alanı içerisinde yer alan yerleşim yerlerinin kanalizasyon sistemlerinin tamamlanması, kanalizasyon inşaatı tamamlanıncaya kadar bu bölgedeki yeni yapılacak konutların fosseptik çukurlarının sızdırmazlıkları sağlanmalıdır.

Harita B.5 - Tekir Pınarı Kaynağı Koruma Alanları (DSİ 13. Bölge Müdürlüğü, 2018)

V. Antalya Gürkavak İçme Suyu Kaynakları Koruma Alanı İlanı

1- Ekli haritada Gürkavak İçme Suyu Kaynaklarının bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiştir. Mutlak Koruma alanında mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni ilave edilecek yeraltısuyu işletme tesislerinin inşaatı yapılabilir. Bu alanda tarihi kalıntıların açığa çıkartılması amacıyla yapılacak çalışmalara ve Orman Genel Müdürlüğünün ormanları korumak amacıyla yapacağı çalışmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve başka hiçbir amaçla kullanılamaz.

2- Ekli haritada Gürkavak kaynakları I. ve II. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu alanlarda yeni çöp alanı ve yeni mezarlıklar inşa edilemez, Nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde işleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi ve kimyasal atığı olan fabrikalar vb. kurulamaz.

39

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Harita B.6 - Gürkavak Kaynağı Koruma Alanları (DSİ 13. Bölge Müdürlüğü, 2018)

VI. Antalya Boğaçay Kaynağı İçme Suyu Kuyuları Koruma Alanı İlanı

1 - Ekli haritada Boğaçay kuyularının içerisinde bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiştir. Bu alanda yalnız mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni ilave edilecek yeraltı suyu işletme tesislerinin inşasına müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve başka hiçbir amaçla kullanılamaz.

2 - Ekli haritada Boğaçay Kaynağı İçme Suyu Kuyuları I. ve II. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu alanlarda yeni çöp alanı ve yeni mezarlıklar inşa edilemez, nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde işleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi ve kimyasal atığı olan fabrikalar kurulamaz. Yukarıda sözü edilen alanlarda daha önce inşa edilerek faaliyette olan mevcut tesislerin en kısa sürede ıslah edilmesi sağlanmalıdır.

3 - Koruma alanlarında yer alan yerleşim yerlerinin kanalizasyon altyapısı öncelikli olarak inşa edilerek sisteme bağlanması sağlanmalıdır.

4 - Boğaçay Mutlak Koruma Alanı ile I. ve II. Derece Koruma alanlarında kum çakıl malzemesi temini yasaktır.

40

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Harita B.7 - Boğaçayı Yer altı Suyu Kaynağı Koruma Alanları (DSİ 13. Bölge Müdürlüğü, 2018)

VII. Antalya Doyran İçme Suyu Kaynakları Koruma Alanı İlanı

1- Ekli haritada Doyran içme suyu kaynaklarının bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiştir. Mutlak Koruma alanında Mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında ilave edilecek yeni içme suyu işletme tesislerinin inşaatı yapılabilir. Bu alanda Orman Genel Müdürlüğünün ormanları korumak amacıyla yapacağı çalışmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve başka hiçbir amaçla kullanılamaz.

2- Ekli haritada Doyran İçme Suyu Kaynaklarının I. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu alanlarda yeni çöp alanı ve yeni mezarlıklar inşa edilemez, nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde işleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi ve kimyasal atığı olan fabrikalar kurulamaz.

41

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Harita B.8 - Doyran Kaynağı Koruma Alanları (DSİ 13. Bölge Müdürlüğü, 2018)

VIII. Antalya Aksu Çayı Yeraltısuyu Kaynağı İçme Suyu Kuyuları Koruma Alanı İlanı

1 - Ekli haritada sınırları belirtilen; Aksu çayı kenarındaki, içmesuyu sondaj kuyularının içerisinde bulunduğu alan, "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiştir. Bu alan içerisinde, sadece mevcut içme, kullanma suyu tesislerine ilave edilecek, yeraltı suyu işletme tesislerinin inşasına müsaade edilir. Mutlak Koruma Alanı tel çit ile çevrilerek koruma altına alınır ve başka hiçbir amaçla kullanılamaz. 2 - Ekli haritada sınırları belirtilen; Aksu çayı kenarındaki İçme Suyu Kuyularının I. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulacaktır. Ayrıca bu alan içerisinde yeni çöp alanı, mezarlıklar inşa edilemez, nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde işleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi ve kimyasal atık bırakan fabrikalar kurulamaz. Yukarıda sözü edilen alanlarda daha önce inşa edilerek, faaliyette olan mevcut tesisler, atık arıtma tesislerini en kısa sürede inşa edecektir. 3 - Koruma alanlarında yer alan yerleşim yerlerinin kanalizasyon sistemi, öncelikli olarak inşa edilecektir.

42

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

4 - Aksu Çayı Yeraltısuyu Kaynağı İçmesuyu Kuyuları I. Derece Koruma alanı içerisinde, kum ve çakıl malzemesi alımı yasaktır. 5 - Aksu çayı koruma alanları üzerinde yapılan tarımsal faaliyetlerde; içme suyu kalitesini bozabilecek, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığının ilgili birimleri tarafından izin verilmeyen tarımsal ilaç ve gübreler kullanılamaz. 6 - Aksu çayı kenarında bulunan yerleşim yerleri ve sanayi tesislerinde üretilen atık suların arıtma işlemine tabi tutulmadan, Aksu çayı ve kollarına verilmesi, içmesuyu kuyularında su kalitesini olumsuz yönde etkileyeceğinden yasaktır. 7 - Bu Koruma Alanı İlanı, Çevre ve Orman Bakanlığının Onay'ı ve Resmi Gazete’de yayımlanmasını müteakip yürürlüğe girer.

Harita B.9 - Aksu Çayı Yeraltısuyu Kaynağı Koruma Alanları (DSİ 13. Bölge Müdürlüğü, 2018)

B.4.2. Sulama

İlimiz Antalya’nın 360.245 hektar olan tarım arazisinin 254.300 hektarı sulanan tarım arazisidir. Bu alanının 51.099 hektarında açık ve örtüaltı sebze (Domates, Hıyar, Karpuz, Patlıcan, Biber üretimi yapılmakta), 550 hektarında süs bitkileri, 75.850 hektarında meyvecilik (Turunçgiller, Nar, Zeytin, Elma, Muz, Keçiboynuzu, Avokado üretimi yapılmakta), 180.588 hektarında ise tarla bitkileri ((Fiğ (yeşil ot), Tritikale (dane), Pamuk (kütlü), Buğday, Arpa, Mısır (dane), Mısır (Silajlık)) tarımı yapılmaktadır.

B.4.2.1. Salma sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı

Salma sulama yapılan alanlar Çizelge B.19’da verilmiştir.

43

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge B.19 – Antalya ilinde 2016 Yılı Sulama Tesisleri (DSİ 13.Bölge Müdürlüğü, 2018) İŞLETMEDEKİ SULAMA TESİSLERİ (87 Adet-146.165 ha) Sulamalar Brüt Sulama Alanı(ha) Devredilen Sulamalar (45 adet) 126.806 DSİ Sulamaları (11 adet) 11.703 YAS Sulamaları (31 adet) 7.656 Genel Toplam (87 adet) 146.165

DSİ Genel Müdürlüğünün 30.12.2014 tarih ve 833757 sayılı Olurları ile 13 adet Pompa İstasyonunun iptali gerçekleştirilmiş olup, 2.502 ha brüt sulama alanı envanterden düşülmüştür.

Çizelge B.20 – Antalya ilinde 2017 Yılı Devir Durumlarına Göre Sulama Tesislerinin Dağılımı (DSİ 13.Bölge Müdürlüğü, 2018)

DEVİR DURUMLARINA GÖRE SULAMA TESİSLERİ (82 Adet) Kuruluş Adet Devredilen Alan (ha) Oran (%) Birlik 24 108.030 74 DSİ 11 11.703 8 Belediye 4 13.561 9 Yas Kooperatifi 31 7.656 5 Yerüstü Kooperatifi 12 5.213 4 TOPLAM 82 146.145 100

B.4.2.2. Damlama, yağmurlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı

Damlama, yağmurlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı ile ilgili sağlıklı bir veriye ulaşılamamıştır.

B.4.3. Endüstriyel Su Temini

İlimizde bulunan 1 adet Organize Sanayi Bölgesinde ve Küçük Sanayi Sitelerinde yer alan tesisler için şehir şebeke suyu ve DSİ tarafından izin verilen kuyulardan faydalandırmalar mevcuttur. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) güncel (2016) verilerine göre; 159.901.517 m3 suyun yaklaşık %25,89’u (41.392.859 m3) ticari faaliyetler tarafından tüketilmektedir.

44

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge B.21 – Antalya ilinde Yıllara Göre Su Kullanım Miktarları (TÜİK, 2018) Yıl 2006 208 2010 2012 2014 2016 Dağıtılan Dağıtılan Dağıtılan su Dağıtılan su Dağıtılan Dağıtılan su su miktarı % su miktarı % miktarı % miktarı % su miktarı % miktarı % (m3/yıl) (m3/yıl) (m3/yıl) (m3/yıl) (m3/yıl) (m3/yıl) Resmi 1.844.774 2,15 3.198.152 4,63 4.422.377 4,23 5.571.274 4,79 5.066.309 5,07 10.411.298 6,51 kuruluşlar Sağlık 199.343 0,23 169.375 0,25 221.023 0,21 116.824 0,10 - 0,00 - 0,00 kurumları Okullar 237.477 0,28 241.812 0,35 384.842 0,37 984.609 0,85 - 0,00 - 0,00 Sanayi 220.454 0,26 166.245 0,24 133.695 0,13 391.964 0,34 - 0,00 - 0,00 işletmeleri Ticarethaneler 15.049.736 17,52 29.891.668 43,26 23.403.342 22,40 26.744.602 23,01 11.294.296 11,29 41.392.859 25,89 Meskenler 62.563.794 72,83 29.979.337 43,39 68.474.929 65,53 76.849.294 66,13 81.158.261 81,16 100.631.402 62,93 Park, bahçe ve 375.411 0,44 1.163.307 1,68 1.294.324 1,24 424.966 0,37 28.230 0,03 32.943 0,02 WC ler Din ve hayır 1.986.578 2,31 173.298 0,25 108.232 0,10 151.421 0,13 107.228 0,11 1.364.680 0,85 kurumları İnşaatlar 3.275.559 3,81 4.105.543 5,94 5.406.136 5,17 4.738.442 4,08 2.071.115 2,07 5.086.006 3,18 Diğer 149.901 0,17 10.320 0,01 233.953 0,22 238.169 0,20 268.672 0,27 982.329 0,61 Toplam 85.903.027 69.099.057 104.498.317 116.211.565 99.994.111 159.901.517

B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı

Çizelge B.22 – Antalya ilinde 2017 Yılı itibarı ile İşletmeye Açılmış HES Projeleri (DSİ 13.Bölge Müdürlüğü, 2018) Toplam Kurulu Güç(MW) Toplam Yıllık Enerji(GWh/yıl) HES ADI DSİ/EİE ÖZEL Toplam DSİ/EİE ÖZEL Toplam AKSU ŞAHMALLAR HES 14 14 51,39 51,39 ALAKIR HES 2,06 2,06 14,06 14,06 ANAK REG. VE HES 3,75 3,75 15,07 15.07 BUCAKKÖY HES 8,7 8,7 40,59 40,59 ÇANDIR1 HES 1,71 1,71 6.5 6.5 ÇENGER 1 REG VE HES 5,69 5,69 20,33 20,33 DEĞİRMEN REG. VE HES 6,84 6,84 20,91 20,91 DİM BARAJI HES 38,25 38,25 122,89 122,89 ESKİKÖY REG VE HES 2,63 2,63 9,45 9,45 KARACAÖREN 2. HES 47,2 47,2 206 206 KEPEZ I. HES PROJESİ 26,4 26,4 169 169 KEPEZ 2. HES PROJESİ 5,8 5,8 21 21 KOZDERE REG VE HES 9,265 9,265 40,69 40,69 KÜRCE REG. VE HES 11,84 11,84 47,11 47,11 MANAVGAT BAR. VE HES PRJ 48 48 220 220 OYMAPINAR BAR. VE HES PROJESİ 540 540 1.620 1.620 SUGÖZÜ KIZILDÜZ HES 16 16 50,88 50,88 TINAZTEPE HES 7,5 7,5 56,62 56,62 TOCAK I HES 4,76 4,76 14,93 14,93 TURUNÇOVA FİNİKE HES 0,53 0,53 1 1 YAPRAK REG VE HES 8,97 8,97 24,84 24,84 YALNIZARDIÇ BARJ VE BERAT HES 32,38 32.38 73,101 73,101 TOPLAM 726,055 116,22 842,275 2.442,05 404,311 2.846,361

45

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı

İlimizde rekreasyonel su kullanımı belediyelerce ve turistik tesislerce park, bahçe ve havuz suları kullanımında yapılmaktadır.

B.5. Çevresel Altyapı

B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve Atıksu Arıtma Tesisi Hizmetleri

2003 yılında 22 adet olan merkezi atıksu arıtma tesisi sayısı 2017 yılında 32’a çıkmıştır. 2017 yılında Atıksu Arıtma Tesisi hizmeti verilen nüfusun toplam belediye nüfusuna oranı %80’e ulaşmıştır.

90 81 80 80 80 80 80 70 70 62 60 51 53 50 50 45 43 43 39 39 37 35 38 40 33 34 32 32 28 31 30 27 28 30 24 18 19 20

10

0 2001 2002 2003 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016

Kanalizasyon Şebekesi Ile Hizmet Verilen Belediye Sayısı Kanalizasyon Şebekesi Ile Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (%) Kanalizasyon Şebekesi Ile Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı (%)

Şekil B.7- Antalya ilinde 2017 yılı kanalizasyon hizmeti verilen nüfusun belediye nüfusuna oranı (TUİK, 2018)

46

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

79,2 80 80 80 80 80 68,4 70

60 56 50,5 46,3 50 39 39,1 39 40 36 30,7 31,1 32,9 31 26,7 30 24,7 22 25,2 25,7 24 21 21,9 22 17 20,3 18 18 20

10

0 2001 2002 2003 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016

Atıksu Arıtma Tesisi Ile Hizmet Verilen Belediye Sayısı Atıksu Arıtma Tesisi Ile Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı(%) Atıksu Arıtma Tesisi Ile Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı(%)

Şekil B.8 – Antalya ilinde 2017 yılı atıksu arıtma tesisi ile hizmet edilen nüfusun toplam belediye nüfusuna oranı (TUİK, 2018)

Belediyenin atıksu arıtma tesislerinden çıkan arıtma çamurunun analizi aşağıda verimektedir.

Çizelge B.23 – Antalya ilinde Belediyeye ait Atıksu Arıtma Tesislerinden Çıkan Arıtma Çamuru Analizleri (ASAT, 2018) TESİS Çamur Tipi TKM (mg/lt) UKM (mg/lt) AKM (mg/lt) Hurma AAT Ham Çamur 35.542 27.724 29.661 Hurma AAT Biyolojik Çamur 13.823 11.053 11.000 Hurma AAT Çürük Çamur 29.700 20.163 21.792 Lara AAT Biyolojik çamur 8.940 7.586 7.507 Kalkan AAT Biyolojik çamur 8.630 Kaş AAT Biyolojik çamur 8.111 Kumluca AAT Biyolojik çamur 42.311 Korkuteli AAT Biyolojik çamur 16.940 Serik AAT Biyolojik çamur 16.100 13.250 Belek1 AAT Biyolojik çamur 18.025 Belek 2 AAT Biyolojik çamur 12.700 Çolaklı AAT Biyolojik çamur 18.100 Manavgat AAT Biyolojik çamur 12.350 Konaklı AAT Biyolojik çamur 13.950 Oba AAT Biyolojik çamur 11.330 Mahmutlar AAT Biyolojik çamur 26.800

47

Çizelge B.24 – Antalya ilinde 2017 yılı kentsel atıksu arıtma tesislerinin durumu (ASAT, 2018)

Arıtılan Oluşan AAT /Deşarj Çamur Mevcut Hizmet Edilen Deşarj Noktası Deniz Miktarı(ton/gün) Kapasitesi Verdiği Belediye Atıksu Arıtma Atıksu Koordinatları Deşarjı (ton/gün) Nüfus Tesisi/ Deniz Deşarjı Belediye Atıksu Arıtma Miktarı Olup Olmadığı? Tesisi Türü (m3/sn)

İnşa/plan Yerleşim Yerinin Adı Var aşamasında Yok Fiziksel Biyolojik İleri MURATPAŞA 36050’’13.40’’ K X X X X 60.000 50.220 X 250.000 46,8 (LARA AAT) 30051’05.47’’ D 0 KONYAALTI 36 47’54.49’’ K X X X X 210.000 162.432 X 1.400.000 181,19 (HURMA AAT) 30035’34.97’’ D DÖŞEMEALTI 36047’54.49’’ K X X X X 210.000 162.432 X 1.400.000 181,19 (HURMA AAT) 30035’34.97’’ D KEPEZ 36047’54.49’’ K

İl Merkezi İl X X X X 210.000 162.432 X 1.400.000 181,19 (HURMA AAT) 30035’34.97’’ D AKSU 36050’’13.40’’ K X X X X 60.000 50.220 X 250.000 46,8 (LARA AAT) 30051’05.47’’ D 37037’08.54’’ K ALANYA (ALANYA AAT) X X X 70.000 38.820 X 280.000 10,1 31056’01.04’’ K ALANYA (KONAKLI 36033’’24.15’’ K X X X 30.000 12.360 X 150.000 8,0 AAT) 31054’06.53’’ D ALANYA (MAHMUTLAR 36028’’856’’ K X X X 20.000 13.558 X 117.647 12,3 AAT) 32004’945’’ D ALANYA (OBA-TOSMUR 36031’’29.47’’ K X X X 31.000 17.768 X 110.000 8,1 AAT) 32002’06.69’’ D ALANYA (OKURCALAR 36039’’34.35’’ K

X X X 20.000 9.272 X 46.000 4,5 AAT) 30038’29.49’’ D ALANYA (GAZİPAŞA 36015’’39.16’’ K X X X 8.800 7.831 AKARSU 45.000 1,7 AAT) 32017’30.03’’ D İlçeler 36011’’33.54’’ K KAŞ (KAŞ AAT) X X X 5.400 3.820 X 36.000 1,8 31038’29.49’’ D 36040’’30.95’’ K KAŞ (KALKAN AAT) X X X 4.000 3.071 ZERZEMİN 25.000 0,9 30035’16.11’’ D 36040’’30.95’’ K KEMER (KEMER AAT) X X X 21.400 6.550 X 71.300 5,9 30035’16.11’’ D KEMER (ÇAMYUVA 36032’’26.26’’ K X X X 21.900 3.670 X 73.164 3,7 AAT) 30034’17.64’’ D KEMER (GÖYNÜK AAT) X X X 16.300 3.800 36040’’30.95’’ K X 54.408 2,6 48

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

30035’16.11’’ D KORKUTELİ X X X 14.900 2.465 DSİ 80.000 7,1 (KORKUTELİ AAT) KUMLUCA (KUMLUCA X X X 17.300 12.880 X 100.000 9,4 AAT) MANAVGAT 36043’59.12’’ D X X X X 75.000 36.050 X 240.000 28,8 (MANAVGAT AAT) 31030’’14.98’’ K MANAVGAT (ÇOLAKLI X X X 15.000 13.050 X 50.000 8,1 AAT) MANAVGAT (KUMKÖY 31020’’04.51’’ D X X X X 75.000 35.350 X 240.000 25,4 AAT) 36046’57.51’’ K MANAVGAT 36040’’30.95’’ K X X X 10.700 4.840 X 35.000 4,6 (TİTREYENGÖL AAT) 30035’16.11’’ D SERİK (SERİK AAT) X X X X 25.000 10.990 AKARSU 80.000 8,,2 SERİK (BELEK 1 AAT) X X X 13.100 12.700 X 65.500 9,7 KEMER (TEKİROVA 36029’’09.12’’ K X X X 9.000 2.210 X 32.616 4,7 AAT) 30032’35.29’’ D ALANYA (İNCEKUM X X X 15.000 8.440 X 75.000 6,6 AAT) SERİK (BELEK 2 AAT) X X X 22.600 15.200 X 90.400 15,3 36040’’30.95’’ K KEMER (BELDİBİ AAT) X X X 22.700 4.320 X 78.183 4,0 30035’16.11’’ D ELMALI X X X 2.300 1.675 DSİ 25.000 3,8 TÜRKLER TURAŞ X X X 15.000 8.000 X 59.194 3,4 SERİK (ÇANDIR PAKET X X X 4.000 200 AKARSU 0,0027 ARITMA) SERİK (BOĞAZKENT X X X 11.000 11.000 AKARSU 55.000 4 AAT TURAŞ) 36023’’39.32’’ K DEMRE (DEMRE AAT) X X X 8.200 4.115 X 69.231 0,1 30001’02.01’’ D AKSEKİ (AKSEKİ AAT) X X X 500 250 YERALTI 5.000 İBRADI (İBRADI AAT) X X X 550 5500 FİNİKE (FİNİKE AAT) X X X 8.540 59590

GÜNDOĞMUŞ X

Konyaaltı Belediyesi, Kepez Belediyesi ve Döşemealtı Belediyesi sınırları içerisinde oluşan evsel atıksular Hurma İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisine , Muratpaşa Belediyesi ve Aksu Belediyesi Belediyesi sınırları içerisinde oluşan evsel atıksular Lara İleri Biyolojik Atıksu Arıtma tesisinde arıtılmaktadır.

49

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Münferit Sanayiler Atıksu Altyapı Tesisleri

Antalya Organize Sanayi Bölgesinde (evsel ve) endüstriyel Atıksu Arıtma Tesisi bulunmaktadır. Kurulu kapasitesi 20.000 m3/gün olup, fiili kapasitesi 2017 yılı ortalaması 10.146 m3/gün’dür. 2014 yılı Aralık ayından itibaren ASAT’a ait kanalizasyon şebekesine bağlantı yapılmış olup, alıcı ortama atıksu deşarjı yapılmamaktadır.

Atıksu Arıtma Tesisi’ndan kaynaklanan arıtma çamurları ön susuzlaştırma ünitesinden geçirildikten sonra Solar Çamur Kurutma Tesisinde kurutulmakta ve Lisanslı Çimento fabrikalarına ek yakıt olarak gönderilmektedir. 2017 yılında 855,81 ton arıtma çamuru bertarafa gönderilmiştir.

Çizelge B.25 – Antalya ilinde 2017 yılı OSB’lerde atıksu arıtma tesislerinin durumu (Antalya Organize Sanayi Bölgesi, 2018) AAT Mevcut Kapasitesi Çamuru Deşarj Deşarj OSB Adı AAT Türü Durumu (m3/gün) Miktarı Ortamı Koordinatları (ton/gün) Antalya Organize Endüstriyel - ASAT Sanayi Bölgesi Fiziksel, Y: 287882,32 Faal 20.000 2,345 kanalizasyon Atıksu Arıtma Kimyasal ve X: 4105454,56 şebekesi Tesisi Biyolojik arıtma

Çizelge B.26 – Antalya Organize Sanayi Bölgesi AAT Arıtma Çamuru Fiziksel-Kimyasal Analizi (Antalya Organize Sanayi Bölgesi, 2018) Parametre Sonuç Analiz Metodu Görünüm / Koku Siyah / kokulu pH değeri (sulu çözelti) 7,45 TS 8753 EN 12176 Çözünmüş oksijen mg/lt (sulu çözelti) < 1 SM-4500 OG Su (nem) içeriği (% ağırlık) 84,45 TS 9546 EN 12880 Katı madde içeriği (% ağırlık) 15,58 TS 9546 EN 12880 Organik madde miktarı (% ağırlık) 10,04 TS 8336 İnorganik madde miktarı (% ağırlık) 5,54 TS 8336 Toplam organik karbon (mg/kg) 3523 (% 0,35) SM 5310 B Yağ gres tayini (mg/lt) 5540 (% 0,55) ASTM D7066 Üst ısıl tayini (cal/gr)* 3523 ASTM D5865 Toplam kükürt tayini (%)* 0,930 ASTM D4239

*: 105 oC kurutulmuş örnekte

B.5.3. Katı Atık (Düzenli) Depolama Tesisleri Atıksuları İçin Önlemler

İlimiz, Kepez İlçesi, Kızıllı Mahallesi Asar Orman İşletme Şefliği sınırları içerisinde yer alan Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinden kaynaklanan sızıntı suyu sızdırmasız lagünlerde biriktirilerek ön arıtma sonrası ASAT Kanalizasyon sistemine kanalizasyon bağlantı hattı ile verilmektedir.

Manavgat İlçesi Kızıldağ Köyü sınırları içerisinde yer alan Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinden sızıntı suyu sızdırmasız lagünlerde biriktirilerek vidanjörlerle taşınarak ASAT’ın Merkezi Atıksu Arıtma Tesisine verilmektedir.

50

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Kumluca İlçesi Güzören Köyü Ordu Mezarlığı Mevkiinde Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi ile Kaş İlçesi Bölük Palamut Mevkiinde Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinden kaynaklanan sızıntı suları sızdırmasız lagünlerde biriktirilerek vidanjörlerle taşınarak ASAT’ın Merkezi Atıksu Arıtma Tesisine verilmektedir.

B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması

ASAT Genel Müdürlüğü tarafından, çıkış suyunun tarımsal sulama maksatlı geri kazanımına ilişkin 5 adet, her biri 400 m3/gün kapasiteli, ‘’Membran Üniteli Paket Atıksu Arıtma Tesisi’’ ve “Korkuteli Atıksu Arıtma Tesisi Çıkış Suyu Filtrasyon-Dezenfeksiyon Ünitesi” yapım işleri devam etmekte olup, tamamlandığında arıtılmış atıksuların geri kazanılarak tarımsal sulama amaçlı kullanılması planlanmaktadır.

B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü

B.6.1. Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar

“Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” gereğince 1415 adet Faaliyet Önbilgi Formu ile başvuru yapılmıştır. 190 sahada denetim yapılmış ve 189 tanesinde takip gerektirmeyen, 1 âdetinde takip gerektiren kararı verilmiştir. 2 adet tesis için Saha Örnekleme ve Analiz Planı süreci başlamıştır.

Çizelge B.27 – Antalya ilinde 2017 yılı için tespit edilen noktasal kaynaklı toprak kirliliğine ilişkin veriler (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018)

Var Yok Varsa Ne/Neler Olduğunu Belirtiniz Potansiyel kirletici faaliyetler var mı? - - -

Kirlenmiş sahaların Kirlenmiş sahaların temizlenmesi Tespit Edilmiş Tespit Edilmiş temizlenmesi ile ilgili çalışma var ile ilgili çalışmalarda ne tür Kirlenmiş Kirlenmenin mı? temizleme faaliyetleri* yapılıyor? Sahanın Yeri Nedeni (Aşağıdaki temizleme yöntemleri Var Yok dikkate alınmalıdır) Akaryakıt istasyonu Analiz çalışmaları 1.Manavgat (denetimsiz SÖAP - yapılıyor. başvurusudur) Komisyon Toplantısı 2.Korkuteli Arıtma Çamuru tamamlandı. Süreci - devam ediyor. 3.

*Noktasal Kaynaklı Toprak Kirliliği Temizleme Yöntemleri Biyoremediasyon Fitoremediasyon Parsel arıtımı Buharlaştırma Biyo havalandırma 51

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Elektrokinetik arıtma Yerinde oksidasyon Solvent ekstraksiyonu Hava ile dağıtma (Air sparging) Buharlaştırma Termal arıtma Reaktif Barrier teknolojisi Yerinde yıkama (In-situ Flushing)

B.6.2. Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanımı

İlimizde arıtma çamurları toprakta kullanılmamaktadır. Atıksu arıtma tesislerinden çıkan arıtma çamurları lisanslı çamur kurutma tesislerine gönderilmektedir. 2017 yılında Atıksu Arıtma Tesislerinden toplam 157.516,79 ton çamur çıkışı olmuştur. İlimizde Organize Sanayi Bölgesine ait atıksu arıtma tesisinde arıtma çamurlarının tamamı tesiste kurutularak lisanslı yakma tesislerine gönderilmektedir.

Arıtma Çamuru Bertaraf Yöntemi (Evsel) Kurutularak Yakma Tesisine Gönderilen Düzenli Depolama 27% 0% Belediye Çöp Alanına Dökülen 0% Geçirimsiz Zeminde Bekletilen 0% Toprakta Kullanılan 0% Maden Sahasında Bertaraf Tesisine Dolgu Amacıyla Gönderilen Kullanılan 73% 0% Bertaraf Tesisine Gönderilen Kurutularak Yakma Tesisine Gönderilen Belediye Çöp Alanına Dökülen Düzenli Depolama Maden Sahasında Dolgu Amacıyla Kullanılan Toprakta Kullanılan Geçirimsiz Zeminde Bekletilen

Şekil B.9 - Antalya ilinde 2017 yılında belediyelerden kaynaklanan arıtma çamurunun yönetimi (ASAT, 2018)

52

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Arıtma Çamuru Bertaraf Yöntemi (Endüstriyel) Bertaraf Tesisine Düzenli Depolama Gönderilen 0% 0% Belediye Çöp Alanına Dökülen 0% Kurutularak Yakma Geçirimsiz Zeminde Tesisine Gönderilen Bekletilen 100% 0% Toprakta Kullanılan 0% Maden Sahasında Dolgu Amacıyla Kullanılan 0% Bertaraf Tesisine Gönderilen Kurutularak Yakma Tesisine Gönderilen Belediye Çöp Alanına Dökülen Düzenli Depolama Maden Sahasında Dolgu Amacıyla Kullanılan Toprakta Kullanılan Geçirimsiz Zeminde Bekletilen

Şekil B.10 - Antalya ilinde 2017 yılında sanayiden kaynaklanan arıtma çamurunun yönetimi (OSB, 2018)

B.6.3. Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin yapılan çalışmalar

Madencilik işletmeleriyle doğal kaynaklar olan madenler ve mineraller insan refahı için bir taraftan ekonomiye kazandırılırken, diğer taraftan ekoloji ve çevreye tahribat ve zarar verebilmektedir. Söz konusu faaliyetlerin çevreye vereceği zararların minimuma indirilmesi amacıyla, “Madencilik Faaliyetleri ile Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği” kapsamında 2017 yılsonu itibariyle 63 adet Doğaya Yeniden Kazandırma Planı onaylanmış olup, onaylanan bu planlara uygun faaliyet gösterip göstermediklerinin tespiti amacıyla yıllık izleme çalışmaları yapılmaktadır

B.6.4. Tarımsal Faaliyetler İle Oluşan Toprak Kirliliği

Tarımda alternatif üretim tekniklerinin ve modern teknolojinin kullanılarak ülkemizin ve dünya insanının beslenmesine katkıda bulunan Antalya ilimiz; 156.000 çiftçi ailesiyle 9,53 milyar TL Tarımsal üretim değerleri itibari ile 2. Sırada, Türkiye Bitkisel Üretim Değerinin % 6,79'sını karşılayarak 1. sırada Türkiye Tarımının lokomotifi konumundadır.

Antalya bölgesi, elverişli iklim şartlarıyla yıllardır meyve ve sebze üretiminde Türkiye'nin kalbi statüsünde olmuştur. Entansif tarımın uygulandığı İlimizde, üretim gelirinin yanında tarım sektörünün istihdam yaratmış olması, Türkiye ekonomisi açısından çok önemlidir. Antalya İlinin bitkisel ve hayvansal üretim yapısı, tohumculuk sektörü, kesme çiçek üretimi, tıbbi ve aromatik bitkiler, biyolojik mücadele ajan üretimi, gen kaynakları, endemik bitki zenginliği, uygun iklim çeşitliliği, doğal zenginlikleri ve tarımsal ürün ihracat değerleri ile kullanılan tarım teknolojisi, üretimdeki çeşitlilik ve pazara yönelik üretim açısından dikkat çekmektedir.

53

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

İlde kullanılan gübre (bitki besin maddesi bazında), pestisit miktarları ve bunların çeşitleri ile ilgili bilgiler Çizelge B.28, Çizelge B.29 ve Çizelge B.30’da verilmiştir.

Çizelge B.28 – Antalya ilinde 2017 yılında kullanılan ticari gübre tüketiminin bitki besin maddesi bazında ve yıllık tüketim miktarları (TÜİK, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2018) Bitki Besin Maddesi Bazında İlde Ticari Gübre Kullanılarak Bitki Besin Maddesi Kullanılan Miktar Tarım Yapılan Toplam Alan (N, P, K olarak) (ton) (ha) Azot 9.028.793 Fosfor 4.660.032 324.292 Potas 236.623 TOPLAM 13.925.448 324.292

Çizelge B.29 - Antalya ilinde 2017 yılında tarımda kullanılan girdilerden gübreler haricindeki diğer kimyasal maddeleri (tarımsal ilaçlar vb) (İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2018) İlde Tarımsal Kimyasal Miktarı İlaç Kullanılarak Maddenin Kullanım Amacı (ton) Tarım Yapılan Adı Toplam Alan (ha) İnsektisitler Böcek Mücadelesi 636 Herbisitler Yabancı ot Mücadelesi 333 Fungisitler Mantari Hastalık Mücadelesi 755 Rodentisitler Kemirgen Mücadelesi 9 360.245 Nematositler Nematod Mücadelesi 1203 Akarisitler Akar Mücadelesi 277 Kışlık ve Yazlık Kabuklubit ve Unlubit Mücadelesi 564 Yağlar TOPLAM 3.777 360.248

Çizelge B.30 - Antalya ilinde 2017 yılında topraktaki pestisit vb tarım ilacı birikimini tespit etmek amacıyla yapılmış analizin sonuçları (İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2018) Analiz Yapılan Yer Analizi Yapan Analiz Edilen Tespit Edilen Birikim Miktarı (İlçe, Köy, Mevkii, Analiz Tarihi Kurum/Kuruluş Madde (μg/kg- fırın kuru toprak) Koordinatları) - - - - -

54

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

B.7. Sonuç ve Değerlendirme

Antalya’nın merkezinde bulunan Konyaaltı, Muratpaşa, Kepez, Döşemealtı, Aksu İlçeleri ve Serik, Kemer İlçelerinin atıkları Antalya Büyükşehir Belediyesi Kızıllı Düzenli Depolama alanında bertaraf edilmektedir.

Antalya Büyükşehir Belediyesi ASAT Genel Müdürlüğü tarafından işletilen evsel atıksu arıtma tesisinden 2017 yılı içerisinde tüm tesislerde günlük ortalama 300-400 ton çamur oluşmaktadır. Oluşan çamur kekinin %27,7’si Hurma AAT de bulunan 150 ton/gün kapasiteli ASAT Termal Kurutma Tesisinde kurutulduktan sonra çimento fabrikalarına yakma ve ara dolgu malzemeleri için gönderilmektedir. Kalan %72,3’ü ise ilimizde bulunan Tehlikesiz Atık Bertaraf Lisansına sahip tesislere (Geçici Faaliyet Belgesi alan 1 adet (solar kurutma), Çevre İzin ve Lisans Belgesi alan 2 adet arıtma çamuru kurutma tesisi (1 adet solar kurutma, 1 adet solar+termal kurutma)) gönderilmektedir. Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Atıksu Arıtma Tesisinden kaynaklanan arıtma çamurları solar kurutma işlemine tabii tutulduktan sonra Lisanslı firmalarca bertaraf edilmektedir.

Kaynaklar - İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü - Antalya Organize Sanayi Bölge (OSB) Müdürlüğü - Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) - Antalya Büyükşehir Belediyesi Antalya Su ve Atıksu İdaresi (ASAT) Genel Müdürlüğü - DSİ 13. Bölge Müdürlüğü - http://www.antalya.gov.tr (2018)

55

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

C. ATIK

Bu bölümde 2017 yılı verilerinin olmadığı kısımlardı mevcut en son yılın verileri verilmiştir.

C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf Tesisleri)

Antalya Büyükşehir Belediyesi mülki sınırları dâhilinde 5 adet (Alanya, Manavgat, Kızıllı, Patara, Kumluca) düzenli depolama tesisi bulunmaktadır (Alanya Katı Atık Bertaraf tesisinin iyileştirme çalışmaları devam etmektedir). Düzenli depolama tesislerinden Antalya merkezde mevcut olan Kızıllı Düzenli Depolama Tesisinde çöp sızıntı suyu arıtma tesisi mevcuttur. Çöp suları arıtıldıktan sonra kanalizasyon hattına deşarj edilmektedir. Ayrıca Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahasında Antalya il mülki sınırları dâhilinde oluşan tıbbi atıkların 10 ton/gün kapasiteli Tıbbi Atık Sterilizasyon tesisinde bertarafı gerçekleştirilmektedir.

14.10.2016 tarihinde yapılan yer teslimi ile Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinde Entegre Atık Değerlendirme, Geri Dönüşüm ve Bertaraf Tesisi inşaatı tamamlanmış olup, 18 ay içerisinde tamamlanarak devreye alınacaktır. İşletme Planı onay aşaması devam etmektedir.

Entegre tesisin devreye girmesi ile birlikte Antalya’nın merkez ve Demre, Elmalı, Finike, Kaş, Kemer, Korkuteli, Kumluca, Serik ilçelerinde oluşan; projelendirme çalışmaları devam eden transfer istasyonlarında toplanan evsel katı atıkların tesiste bertarafı sağlanacaktır.

05.09.2017 tarihinde Alanya Entegre Katı Atık Değerlendirme ve Bertaraf Tesisi yapımına başlanmış olup; tesis 24 ay içerisinde tamamlanarak devreye alınacaktır.

Alanya Entegre Katı Atık Değerlendirme ve Bertaraf Tesisi tamamlandığında Alanya, Gazipaşa, Akseki, İbradı ve Gündoğmuş ilçelerinde oluşan evsel katı atıklar tesiste bertaraf edilecektir.

56

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge C.31 – Antalya ili genelinde toplanan atık kompozisyonu. Mutfak atıkları 55,02 Kâğıt 8,78 Karton 1,38 Hacimli Karton 1,22 Plastik 13,9 Cam 6,04 Metal 0,66 Hacimli Metal 0,12 Atık Elektrik ve Elektronik Ekipman 0,14 Tehlikeli Atık 0,84 Park ve Bahçe Atıkları 1,4 Diğer Yanmayanlar 0,32 Diğer Yanabilenler 9,54 Diğer Yanabilir Hacimli Atıklar 0,28 Diğer Yanmayan Hacimli Atıklar 0,1 Diğerleri 0,3

[CELLRANGE]; [CELLRANGE][KATEGORİ; ADI] [CELLRANGE][KATEGORİ; ADI] [KATEGORİ ADI] [CELLRANGE]; [KATEGORİ ADI]

[CELLRANGE]; [KATEGORİ ADI] [CELLRANGE]; [KATEGORİ ADI]

[CELLRANGE]; [KATEGORİ ADI] [CELLRANGE]; [KATEGORİ ADI] [CELLRANGE]; [KATEGORİ ADI]

Mutfak Atıkları Kağıt Karton Hacimli Karton Plastik Cam Metal Kül Diğerleri

Şekil C.11 - Antalya ilinde katı atık kompozisyonu (%) (Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı, 2018) *Diğerleri kategorisine; Atık Elektrik ve Elektronik Ekipman, Tehlikeli Atık, Park ve Bahçe Atıkları, Diğer Yanmayanlar, Diğer Yanabilenler, Diğer Yanabilir Hacimli Atıklar, Diğer Yanmayan Hacimli Atıklar dâhil edilmiştir.)

57

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge C.32 Antalya ilinde 2017 yılı için il/ilçe belediyelerince toplanan ve yerel yönetimlerce (büyükşehir belediyesi/ belediye/ birliklerce yönetilen belediye atığı miktarı ve toplanma, taşınma ve bertaraf yöntemleri (Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı, 2018) Büyükşehir Toplanan Ortalama Transfer Atık Yönetimi Nüfus Kişi Başına Üretilen Belediyesi/Bi Katı Atık Miktarı Ortalama Katı Atık İstasyonu Hizmetlerini Mevcut Belediye Atığı Yönetim Tesisi Büyükşehir/İl/İlçe rlik ise (ton/gün) Miktarı (gr/gün) Varsa Sayısı KimYürütüyor? Belediye veya birliğe üye Ön İşlem(Mekanik Ayırma/ Birliğin Adı olan Yaz/Kış Yaz/Kış Yaz/Kış Düzenli Düzensiz Biyokurutma/Kompost/ Yakma belediyeler Toplam Toplam Toplam Depolama Depolama Biyometanizasyon) Antalya Büyükşehir (Muratpaşa+Konyaaltı+ Kızıllı Entegre Atık Büyükşehir Değerlendirme ve Geri Kepez+Aksu+Döşemealtı+Serik 1.476.071 603.053,15 -- -- X +Kemer) Belediyesi Dönüşüm Tesisi Kapsamında İnşaatı Sürüyor.

Kepez 519.966 169.524,65 0,89 Belediye

Muratpaşa 488.670 169.252,25 0,95 1 Belediye Alanya Entegre Katı Atık Değerlendirme ve Bertaraf Alanya 299.464 143.767,00 1,32 Belediye X Tesisi Kapsamında İnşaatı Sürüyor.

Manavgat 226.394 120.405,44 1,46 Belediye X Konyaaltı 172.920 59.542,85 0,94 1 Belediye Değerlendirme ve Geri Serik 122.032 92.998,55 2,09 1 Belediye Dönüşüm Tesisi Kapsamında Aksu 69.967 21.259,75 0,83 Belediye İnşaatı Sürüyor. Kumluca + Finike 116.890 39.904,00 0,94 Belediye X Döşemealtı 59.948 18.888,35 0,86 Belediye Kaş (Palamut/Patara) 57.123 8.916,16 0,43 Belediye X Korkuteli 53.610 30.600,00 1,56 Belediye X Gazipaşa 49.555 18.000,00 1,00 Belediye X Kemer 42.568 71.586,75 4,61 1 Belediye Elmalı 38.651 21.600,00 1,53 Belediye X Demre 25.928 14.400,00 1,52 Belediye X Akseki 10.471 2.500 0,65 Belediye X Gündoğmuş 7.593 2.160 0,78 Belediye X İbradı 2.646 1.100 1,14 X *Belediye(B), Özel Sektör(OS), Belediye Şirketi(BŞ) seçeneklerinden uygun olanın sembolünü yazınız.

58

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıkları

Bakanlığımızın 11.09.2017 tarih ve 51148829-020-E.13980 sayılı oluru ile 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” kapsamında denetim yapmak ve idari yaptırım kararını verme konusunda yetki devri Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığına verilmiştir.

5 adet merkez ilçeye (Aksu, Kepez, Muratpaşa, Konyaaltı, Döşemealtı) hizmet vermek üzere Orman Genel Müdürlüğünün 20.03.2017 tarih ve 5 sayılı Olur’u ile Antalya İli, Kepez İlçesi, Kızıllı Mevkii Asar Serisi 224 no’lu bölme içinde bulunan 40.267,5 m²‘ lik alan Rehabilite Hazırlık Maksatlı Dolgu sahası olarak ve 03.08.2017 tarih ve 147 sayılı Olur’u ile Antalya İli, Kepez İlçesi, Kızıllı Mevkii Asar Serisi 183, 203, 204 no’lu bölme içinde bulunan 1.014.574,33 m² ‘lik alan Katı Atık Bertaraf ve Düzenli Depolama Tesisi olarak Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığına tahsis edilmiştir. Diğer ilçelerdeki tahsis işlemleri ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

C.3. Ambalaj Atıkları

İlimizde ambalaj atıklarının yönetimi; Belediyelerin çevre lisanslı/geçici faaliyet belgeli ambalaj atığı toplama ayırma tesisleri aracılığıyla, belediyenin ambalaj atıkları yönetim planına uygun olarak diğer atıklardan ayrı biriktirilerek ve kaynağında ayrı toplanarak yürütülmektedir. İlimizde bulunan 8 Belediyenin ambalaj atıkları yönetim planı İl Müdürlüğümüzce onaylanmıştır. Bunlar; Demre, Kadriye, Karadayı, Kaş, Kemer, Konyaaltı, Korkuteli ve Manavgat Belediyeleridir.

Bu kapsamda 2017 yıl sonu itibarı ile İlimizde 3 adet ambalaj atığı toplama ayırma ve 7 adet ambalaj atığı geri kazanım konusunda faaliyet gösteren geçici faaliyet belgeli, 24 adet ambalaj atığı toplama ayırma ve 37 adet ambalaj atığı geri kazanım konusunda faaliyet gösteren çevre izin ve lisans belgeli işletme bulunmaktadır.

Çizelge C.33 - Antalya ilinde 2017 yılı ambalaj ve ambalaj atıkları istatistik sonuçları (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018) Ambalaj Üretilen Piyasaya Geri Geri Geri Gerçekleşen Cinsi Ambalaj Sürülen Kazanım Kazanılması Kazanılan Geri Miktarı Ambalaj Oranları Gereken Miktar Miktar (kg) Kazanım (kg) Miktarı (kg) (%) (kg) Oranı (%) Plastik 19.717.456 25.275.524 54 13.648.783 43.141.407 316 Metal 0 941.285 54 508.294 11.190.929 2202 Kompozit 0 680.063 54 367.234 928.270 252 Kağıt 7.046.959 14.256.105 54 7.703.157 0 0 Karton Cam 0 2.313.507 54 1.249.294 1.252.600 100 Ahşap 14.304.713 4.537.174 9 408.346 0 0 Toplam 41.069.128 48.003.658 - 23.885.108 56.513.206 236

59

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

570 600 478 490 446 500 423 364 400

300

200

45 100 38 44 11 12 13 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Piyasaya Süren Firma Sayısı Ambayaj Üreticisi Firma Sayısı

Şekil C.12 - Antalya ilinde 2017 yılı kayıtlı ekonomik işletmeler (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018)

C.4. Tehlikeli Atıklar

İlimizde 3 adet tehlikeli atık bertaraf/geri kazanım tesisi, 1 adet atık yağ geri kazanım tesisi bulunmaktadır. Atık Yağ geri kazanım tesisinin 1.515 ton/yıl üretim kapasitelidir. Tehlikeli atık bertaraf/geri kazanım tesislerin kabul edilen atık türleri ve toplam işleme kapasitesi aşağıdaki tabloda yer almaktadır. İldeki Atık Yönetim Uygulaması sistemine kayıtlı tesislerden elde edilen veriler doğrultusunda Şekil C.13 ve Çizelge C.34 oluşturulmuştur.

Tehlikeli Atık Miktarı (ton)

14000

12000

10000

8000

6000

4000

2000

0 Geri Kazanım Bertaraf Tesis İçi Stok İhracat Toplam 2015 6177 5988 0 97,4 3,2 12265,6 2016 5985 2895 0 94,5 59,2 9033,7 2017 7827,223 3855,604 0 185,434 228,438 12096,699

Şekil C.13 – Atık yönetim uygulaması verilerine göre ilimizdeki tehlikeli atık yönetimi (Atık Yönetim Uygulaması, Mayıs 2018)

60

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge C.34 - Antalya ilinde atık işleme ve miktarı (Atık Yönetim Uygulaması, Mayıs 2018) ATIK İŞLEME MİKTAR YÖNTEMİ KODU ATIK İŞLEME YÖNTEMİ ADI (kg) (R/D) Enerji üretimi amacıyla başlıca yakıt olarak veya başka R1 2.587.672 şekillerde kullanma R2 Solvent (çözücü) ıslahı/yeniden üretimi 25.634 R4 Metallerin ve metal bileşiklerinin ıslahı/geri dönüşümü 415.115 R8 Katalizör parçalarının (bileşenlerinin) geri kazanımı 3.350 Kullanılmış yağların yeniden rafine edilmesi veya diğer R9 1.213.370 tekrar kullanımları Atıkların R1 ile R11 arasındaki işlemlerden herhangi R12 1.786.823 birine tabi tutulmak üzere değişimi R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine R13 tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın 1.783.551 üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç) Toprağın altında veya üstünde düzenli depolama (örn: D1 159 düzenli depolama vs.) Özel mühendislik gerektiren toprağın altında veya üstünde D5 düzenli depolama (çevreden ve her biri ayrı olarak izole 22.498 edilmiş ve örtülmüş hücresel depolama ve benzeri) D1 ile D12 arasında verilen işlemlerden herhangi biri ile bertaraf edilen nihai bileşiklere veya karışımlara D8 100 uygulanan ve bu ekin başka bir yerinde ifade edilmeyen biyolojik işlemler D1 ile D12 arasında verilen işlemlerden herhangi biri ile bertaraf edilen nihai bileşiklere veya karışımlara D9 uygulanan ve bu ekin başka bir yerinde ifade edilmeyen 2.775.703 fiziksel-kimyasal işlemler (örn: buharlaştırma, kurutma, kalsinasyon ve benzeri) D10 Yakma (karada) 1.024.656 D1 ile D14 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine D15 tabi tutuluncaya kadar atığın üretildiği alan içinde geçici 30.712 depolama (ara depolama tesisleri ve toplama işlemi hariç)

C.5. Atık Madeni Yağlar

Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği gereği, Kullanılmış benzinli motor, dizel motor, şanzıman ve diferansiyel, transmisyon, gres ve diğer özel taşıt yağları ile hidrolik sistem, türbin ve kompresör, kızak, açık-kapalı dişli, sirkülasyon, metal kesme ve işleme, metal çekme, tekstil, ısıl işlem, ısı transfer, izolasyon ve koruyucu, izolasyon, trafo, kalıp, buhar silindir, pnömatik sistem koruyucu, gıda ve ilaç endüstrisi, kağıt makinesi, yatak ve diğer endüstriyel yağlar ve endüstriyel gresler, kullanılmış kalınlaştırıcı, koruyucu, temizleyici ve benzeri özel müstahzarlar ve kullanıma uygun olmayan yağ ürünleri gibi atık yağların su, toprak gibi alıcı ortamlara doğrudan verilmesini ve kanalizasyona boşaltılmasını önlemek için toplama, taşıma, geri kazanım ve bertaraf çalışmalarının yürütülmesi amacıyla “Atık Yağların Yönetimine İlişkin Protokol” imzalanmıştır.

İlimizde 1 adet atık yağ geri kazanım tesisi bulunmaktadır. Yıllık madeni yağ geri dönüşüm kapasitesi 1.515 tondur.

61

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

700000 607987 604668 604668 585880 600000 518995 527178

500000 453093 375648 400000 334038

261617 261617 300000

200000

55762 100000

0 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Atık Motor Yağı Atık Endüstriyel Yağ

Şekil C.14 – Antalya ilinde atık madeni yağ toplama miktarları (kg)* (Atık Yönetim Uygulaması, Mayıs 2018) Not: Atık Yönetim Uygulaması Standart Raporlamadan alınan rapor verisinde stok olarak görülen 25.008 Kg dahil edilmemiştir.

* Atık Yönetim Uygulamasında beyan edilen atık miktarı stok ve tesis içi hariç olarak değerlendirilecektir.

Atık motor yağı kodları : 13 02 04*, 13 02 05*, 13 02 06*, 13 02 07*, 13 02 08* Atık endüstriyel yağ kodları : 12 01 06*, 12 01 07*, 12 01 10*, 12 01 12*, 13 01 01*, 13 01 04*, 13 01 05*, 13 01 09*, 13 01 10*, 13 01 11*, 13 01 12*, 13 01 13*13 03 01*, 13 03 06*, 13 03 07*, 13 03 08*, 13 03 09*, 13 03 10*, 13 05 06*, 19 02 07*

Çizelge C.35 – Antalya ilinde 2017 yılı için atık madeni yağ geri kazanım ve bertaraf miktarları (Atık Yönetim Uygulaması, Mayıs 2018) Geri kazanım* Nihai bertaraf İhracat Stok Atık Minimizasyonu (ton) (ton) (ton) (ton) (Tesis İçi) (ton) 730,904 0,836 229,788 25,080 0 *Ek yakıt olarak kullanım dâhildir.

C.6. Atık Pil ve Akümülatörler

Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde; Antalya Büyükşehir Belediyesi koordinatörlüğünde ilçe belediyeler ve TAP (Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği İktisadi İşletmesi) arasında geçerliliği olan "Atık Pillerin Toplanması, Taşınması ve Bertarafı Projesi Uygulama Protokolü" çerçevesinde çalışmalar yürütülmüştür.

Bu çalışmalar ile ilgili belediye sınırları içerisindeki atık pillerin çevreyi kirletmeyecek şekilde, doğrudan ve dolaylı olarak alıcı ortama verilmesinin önlenmesi için evsel ve diğer atıklardan ayrı

62

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

toplanması ve bertarafının yapılması amaçlanmıştır. Yıl boyu toplanan atık piller TAP tarafından teslim alınarak geri kazandırılmakta ve doğaya zararı önlenerek ekonomiye de katkı sağlamaktadır. 2017 yılı içerisinde (atık beyan sistemine girilen) toplanan atık pil miktarı 730 kg dır. Ayrıca Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından 2017 yılında 33.120,7 kg atık pil toplanmıştır.

Öğrencileri bilgilendirmek amacıyla, okullara geri kazanıma yönelik broşürler ve pil biriktirme kutuları dağıtılmaktadır.

Çizelge C.36 – Antalya ilinde 2017 yılında toplanan akümülatörlerle ilgili veriler (Atık Yönetim Uygulaması, Nisan 2018) ATIK AKÜMÜLATÖRLER Geri kazanım Tesislerinde Atık Akümülatör Geçici İldeki Atık Akümülatör Toplanan Atık İşlenen Atık Akümülatör Depolama İzni Verilen Geri Kazanım Tesisleri Akümülatör Miktarı Depo Kapasitesi Miktarı (ton) Kapasite Sayı Miktarı (ton) % Sayısı (ton) (ton/yıl) 0 0 3.105,901 1 18.000 1.639,237 100 16 06 01*: Kurşunlu Akümülatörler için kullanılan atık kodu

1800 1639,237

1600

1400

1200

1000

800 457,293 438,865 600 327,187 417,436 402,522 376,726 309,307 213,842 400 197,677 200

0 2013 2014 2015 2016 2017

Toplanan Akü Geri Kazanım

Şekil C.15 – Antalya ilinde yıllar itibariyle atık akü toplama ve geri kazanım miktarı (ton) (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018)

Çizelge C.37 – Antalya ilinde yıllar itibariyle toplanan atık akü miktarı (kg) (Atık Yönetimi Uygulaması, Nisan 2018) 2013 2014 2015 2016 2017 327.187 213.842 457.293 417.436 376.726 Kurşunlu Akümülatörler için kullanılan atık kodu 16 06 01*

63

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge C.38 - Antalya ilinde yıllar itibariyle toplanan atık pil miktarı (Kg) (Atık Yönetimi Uygulaması, Nisan 2018) 2013 2014 2015 2016 2017 2.870 2.543 2.292 1.654 730 Atık piller için kullanılan atık kodları: 16 06 02*, 16 06 03*, 16 06 04, 16 06 05

C.7. Bitkisel Atık Yağlar

Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında bitkisel atık yağların su, toprak gibi alıcı ortamlara doğrudan verilmesini ve kanalizasyona boşaltılmasını önlemek amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslı firmalar aracılığı ile toplama, taşıma, geri kazanım ve bertaraf çalışmaları gerçekleştirilmektedir. 2017 yılsonu itibariyle ilimizde 6 adet bitkisel atık yağ ara depolama lisansına sahip firma bulunmaktadır. 2017 yılı içerisinde (atık beyan sistemine girilen) toplanan bitkisel atık yağ miktarı 2.227,946 ton dur. Ayrıca Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından 2017 yılında 312 ton kullanılmış bitkisel atık yağ toplanmıştır.

Çizelge C.39 – Antalya ilinde 2017 yılı için atık bitkisel yağlarla ilgili veriler (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018) Toplanan Bitkisel Atık Yağ Miktarı Lisans Alan Geri Kazanım Bitkisel Atık Yağ Ara Depolama 2 (ton) Tesisi Lisansı Verilen Tesis1 Kullanılmış Kullanım Ömrü

Kızartmalık Yağ Dolmuş Yağlar Kapasitesi Sayısı Kapasitesi (ton) Sayısı (20 01 26*) (20 01 25) (ton/yıl) 7 210 2.227,946 - - - 1 Bitkisel atık yağlar için 6.6.2015 tarihinden önce verilen Bitkisel Atık Yağ Geçici Depolama İzinleri dahil 2 Atık Yönetim Uygulamasında beyan edilen atık miktarı stok ve tesis içi hariç olarak değerlendirilecektir.

C.8. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL)

Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde; ömrünü tamamlamış olan lastikler lisanslı geri dönüşüm firması tarafından alınarak geri kazanım, enerji, geri dönüşüm ve yeniden kullanım sağlanarak değerlendirilmektedir. Ayrıca Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından 2017 yılında 5.500 ton atık lastik toplanmıştır.

Çizelge C.40 – Antalya ilinde 2017 yılında oluşan ömrünü tamamlamış lastikler ile ilgili veriler (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018) ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLER (ÖTL) ÖTL Geçici Geçici ÖTL Geri Geri Depolama ÖTL Bertaraf Tesisi Bertaraf Edilen Depolama Kazanım Tesisi Kazanılan Alanlarındaki ÖTL Miktarı Alanı ÖTL Miktarı ÖTL Miktarı (ton) Hacmi Kapasitesi (ton) Kapasitesi Sayısı (ton) Sayısı Sayısı (m3) (ton/yıl) (ton/yıl) 0 0 0 0 0 0 0 0 206,075

64

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

350 305,9 300

250

169,4 200 161,9

150 111,175 94,9 100

29,09 50 0 0 0 0 0 2013 2014 2015 2016 2017

Geri Kazanım Tesisi (ton) Çimento Fabrikaları (ton)

Şekil C.16 – Antalya ilinde geri kazanım tesislerine ve çimento fabrikalarına gönderilen toplam ÖTL miktarları (ton/yıl) (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018)

Çizelge C.41 – Antalya ilinde geri kazanım tesislerine ve çimento fabrikalarına gönderilen toplam ÖTL miktarları (ton/yıl) (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018) 2013 2014 2015 2016 2017 Geri Kazanım Tesisi 111,175 Çimento Fabrikası 29,09 161,9 169,4 305,9 94,900

C.9. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar (AEEE)

Avrupa Birliği’nin 2002/96/EC sayılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Direktifi ile elektrikli ve elektronik eşyaların üretiminde kullanılan tehlikeli maddelerin kullanılmasını yasaklayan 2002/95/EC sayılı elektrikli ve elektronik eşyalarda bazı zararlı maddelerin kullanımının sınırlanmasına ilişkin direktiflerin ulusal mevzuatımıza uyumlaştırılması çalışmaları kapsamında “Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği” hazırlanarak 22.05.2012 tarih ve 28300 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelik büyük ev eşyaları, küçük ev aletleri, bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları, tüketici ekipmanları, aydınlatma ekipmanları, elektrikli ve elektronik aletler (büyük ve sabit sanayi aletleri hariç olmak üzere), oyuncaklar, eğlence ve spor aletleri, tıbbi cihazlar (emplantasyon ürünleri ve hastalık bulaşıcı temaslarda bulunan ürünler hariç), izleme ve kontrol aletleri ve otomat sınıflarına dâhil olan elektrikli ve elektronik eşyalar ile elektrik ampulleri ve evsel amaçlı kullanılan aydınlatma gereçlerini kapsamaktadır.

65

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

9000 8099

8000

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000 19,9 17,3 29,2 34,2

0 2013 2014 2015 2016 2017

Toplanan AEEE (ton)

Şekil C.17 - Antalya ilinde 2017 yılı atık elektrikli ve elektronik eşya toplama miktarları (ton) (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018)

2

2

1,8

1,6

1,4 1 1,2 1 1

1

0,8

0,6

0,4

0,2 0

0 2013 2014 2015 2016 2017

AEEE İşleyen Tesis Sayısı

Şekil C.18 - Antalya ilinde 2017 yılı AEEE işleme tesis sayısı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018)

66

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge C.42 – Antalya ilinde 2017 yılı AEEE toplanan ve işlenen miktarlar (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018) AEEE’lerin Getirme Belediyeler Tarafından Toplanması Amacıyla Merkezlerinde ve Oluşturulan AEEE AEEE İşleme Tesisi İşlenen Oluşturulan Aktarma Aktarma Getirme Merkezleri AEEE Merkezleri Merkezlerinde Miktarı (ton) Hacmi Biriken AEEE Kapasitesi Sayısı Hacmi (m3) Sayısı Sayısı (m3) Miktarı (ton) (ton/yıl) 3* - - 2 * Söz konusu sayı belediyelerin atık getirme merkezleri içerisindeki AEEE bölümleridir.

2017 yılı içerisinde Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından toplanan atık elektrikli ve elektronik eşya miktarı yaklaşık 10,1 ton'dur.

C.10. Ömrünü Tamamlamış (Hurda) Araçlar

Çizelge C.43 - Antalya ilinde 2017 yılı hurdaya ayrılan araç sayısı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Nisan 2018) Oluşturulan ÖTA Teslim ÖTA Geçici Depolama ÖTA İşleme Tesisi İşlenen ÖTA Miktarı Yerleri Sayısı Alanı Sayısı Sayısı (ton) 0 4 0 0

C.11. Tehlikesiz Atıklar

İlimizde, Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği Kapsamında 2017 yılında 135 adet toplama-ayırma belgesi düzenlenmiştir. 31 adet Çevre İzin ve Lisanslı tehlikesiz atık geri kazanım tesisi mevcuttur.

Çizelge C.44 – Antalya ilinde 2017 yılı için sanayi tesislerinde oluşan tehlikesiz atıkların toplanma, taşınma ve bertaraf edilmesi ile ilgili verileri (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü *, Nisan 2018) 2017 ** Atık Geri Kazanım Geri Geri Bertaraf Atık Kodu Bertaraf Bertaraf Miktarı Miktarı Kazanım Kazanım Miktarı %’si Yöntemi (ton/yıl) (ton/yıl) %’si Yöntemi (ton/yıl) 020201 0,015 15 100% D10 020304 5.552,526 5.552,526 100% R3/R12 030105 357,854 357,854 100% R12 030308 20,1 100% R1 030308 19,2 19,2 100% R13 080112 1.,15 1,15 100% R12 120101 6,32 6,32 100% R12 120102 165,356 165,356 96% R12 120103 6,173 6,173 100% R12 120105 38,93 38,93 100% R3 120117 19,6 19,6 100% R5

67

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

2017 ** Atık Geri Kazanım Geri Geri Bertaraf Atık Kodu Bertaraf Bertaraf Miktarı Miktarı Kazanım Kazanım Miktarı %’si Yöntemi (ton/yıl) (ton/yıl) %’si Yöntemi (ton/yıl) 160112 0,27 0,27 100% R12 160115 0,22 0,22 100% R1 160117 419,379 419,379 88% R4/R12 160118 29,124 29,124 79% R4/R12 160119 32,315 32,315 100% R12 160120 2,27 2,27 100% R12 160122 1,76 1,76 100% R12 170201 481,82 481,82 69% R12 170202 309,12 309,12 100% R12 170203 87,788 87,788 100% R12 170401 14,93 14,93 71% R12 170402 287,919 287,919 87% R12 170405 847,235 847,235 82% R12 170407 525,754 525,754 95% R12 170411 235,803 235,803 98% R5/R12 180109 1,311 1,311 100% R13 180109 3,909 3,909 100% D10 190805 126.554,9 126.554,9 100% R12 191001 4,875 4,875 100% R12 191201 102,247 102,247 100% R12 191204 0,89 0,89 100% R12 200101 23,56 23,56 100% R12 200138 324 324 100% R12 200139 121,311 121,311 100% R3/R12 200140 411.782 411,782 100% R4/R12 * İlde bulunan GFB/Lisanslı Atık İşleme Tesisleri’nin Atık Yönetim Uygulaması/Kütle Denge Raporları kullanılarak doldurulacaktır.

C.11.1 Demir ve Çelik Sektörü ve Cüruf Atıkları

Demir ve Çelik Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar, 05 Temmuz 2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik”in Atık Listesinde; 10 02 koduyla, “Demir ve Çelik Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar” olarak belirtilen başlık altında yer almaktadır.

İlimizde demir çelik sektöründe çalışan tesis bulunmamaktadır.

C.11.2 Kömürle Çalışan Termik Santraller ve Kül

İlimizde kömürle çalışan termik santral yoktur.

68

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

C.11.3 Atıksu Arıtma Tesisi Çamurları

Antalya Büyükşehir Belediyesi Asat Genel Müdürlüğü tarafından işletilen evsel atıksu arıtma tesisinden 2017 yılı içerisinde tüm tesislerde günlük ortalama 300-400 ton çamur oluşmaktadır. 2017 yılında Atıksu Arıtma Tesislerinden toplam 157.516,79 ton çamur çıkışı olmuştur. Oluşan çamur kekinin %27,7’si Hurma AAT de bulunan 150 ton/gün kapasiteli ASAT Termal Kurutma Tesisinde kurutulduktan sonra çimento fabrikalarına yakma ve ara dolgu malzemeleri için gönderilmektedir. %72,3’ü ise Tehlikesiz Atık Bertaraf Lisansına sahip firmalarına gönderilmektedir.

Belediyelerden kaynaklanan arıtma çamurunun yönetimi ve endüstriden kaynaklanan arıtma çamurlarının yönetimi ile ilgili bilgiler bölüm B.6.2’de ayrıntılı olarak verilmiştir.

C.12. Tıbbi Atıklar

“Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelik” kapsamında Çizelge C.45, Çizelge C.46 oluşturulmuştur.

Çizelge C.45 – 2017 yılında Antalya ili sınırları içinde oluşan yıllık tıbbi atık miktarı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018)

Tıbbi Atık Tıbbi Toplanan Bertaraf Bertaraf Yönetim Atıkların tıbbi atık Tesisi Sterilizasyon/ İl/ilçe Yöntemi Planı Taşınması miktarı Yakma Belediyesinin Adı Sterili- Beledi- Yetkili Tesisin Var Yok Özel Kamu ton/yıl Yakma zasyon yenin Firmanın Bulunduğu İl Antalya Büyükşehir X X 2.923,75 X X Antalya Belediyesi* *Antalya Büyükşehir Belediyesi Antalya İl sınırlarında bulunan tüm ilçe belediyelerini kapsamaktadır.

Çizelge C.46 - Antalya ilinde yıllara göre tıbbi atık miktarı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018) 2013 2014 2015 2016 2017 Tıbbi Atık Miktarı (ton) 2.538,371 2.629,585 2.827,016 2.877 2.923,725

C.13. Maden Atıkları

İlimizde, (Muğla ili Fethiye ilçesinden çıkarılan krom cevherinin zenginleştirilmesi amacıyla 1958 yılında kurulan) Ferrokrom tesislerinde “Düşük Karbonlu Ferrokrom” ve “Ferrosilikokrom” üretimi gerçekleştirilmektedir. Üretimden kaynaklanan atıklar, yine tesis sahası içerisinde kurulmuş bulunan Kırma-Eleme ve Zenginleştirme (Jig) tesisinde değerlendirilmektedir. Bu zenginleştirme işlemi neticesinde, atık içerisinde bulunan metal cevheri kazanılarak geride kalan pasa kısmı ise mucur ve dolgu malzemesi olarak geri kazanılmaktadır. İlimizde, 2017 yılı içerisinde çalışan başka maden zenginleştirme tesisi bulunmadığından Çizelge C.47 doldurulmamıştır.

69

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

İl genelinde bulunan diğer madencilik faaliyetleri II. Grup Maden ocaklarıdır. Bu maden ocaklarından, Kalker işletmeciliği yapan ocaklardan herhangi bir atık oluşumu söz konusu olamamaktadır. Mermer ocaklarından kaynaklanan pasalar ise, ocak sahaları içerisinde uygun alanlarda stoklanmaktadır.

Depolama 100%

Alıcı Ortama Boşaltım 0% Dolgu 0%

Depolama Dolgu Alıcı Ortama Boşaltım

Şekil C.19 – Antalya ilinde 2017 yılında madencilikte proses atıklarının bertarafı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018)

Çizelge C.47 – Antalya ilinde 2017 yılında maden zenginleştirme tesislerinden kaynaklanan atık miktarı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018) Tesis Adı İşlenen Cevherin Atık Miktarı Bertaraf Depolama Adı (ton/yıl) Yöntemi sınıfı ------

70

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

C.14. Sonuç ve Değerlendirme

Çizelge C.48 – Antalya ilinde bulunan atık işleme tesisi sayısı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018) Katı Atık Bertaraf Tesisi Sayısı (Belediye) 5 Lisanslı Ambalaj Atığı Toplama Ayırma Tesisi ve Geri Kazanım Tesisi Sayısı 26 Tehlikeli Atık Geri Kazanım Tesisi Sayısı 3 Atık Yağ Geri Kazanım Tesisi Sayısı 2 Bitkisel Atık Yağ Geri Kazanım Tesisi Sayısı 0 Atık Pil ve Akümülatör Geri Kazanım Tesisi Sayısı 1 Ömrünü Tamamlamış Lastik Geri Kazanım Tesisi Sayısı 0 Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi Sayısı 1 Tehlikesiz Atık Geri Kazanım Tesisi Sayısı 0 Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya İşleme Tesisi Sayısı 2

Kaynaklar

1. Antalya Büyükşehir Belediyesi ve İlçe Belediyeleri 2. Antalya Büyükşehir Belediyesi 2017 Faaliyet Raporu 3. Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü (Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü) 4. Antalya İl Çevre Durum Raporu 2016

71

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Ç. BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ ÇALIŞMALARI

Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar

Meydana gelen felaketler ve ülkemizde de yaşanan benzer kazalar sonucunda, ülkemizde de ”Tehlikeli Maddeleri İçeren Büyük Kaza Risklerinin Kontrolüne İlişkin AB Konsey Direktifi/Seveso II Direktifi”ni Türkiye mevzuatına uyumlaştıran “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” 30 Aralık 2013 tarihli ve 28867 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelik, tehlikeli maddeler bulunduran kuruluşlarda büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve muhtemel kazaların insanlara ve çevreye olan zararlarının en aza indirilmesi amacıyla, yüksek seviyede, etkili ve sürekli korumayı sağlamak için alınması gereken önlemler ile ilgili usul ve esasları belirlemeyi amaçlamaktadır. “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” hükümleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile müştereken yürütülmektedir. Bildirim maddesi, Yönetmeliğin yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup, diğer hükümleri 1/1/2016 tarihinde yürürlüğe girecektir. Tehlikeli madde içeren kuruluşlar, öncelikle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Bilgi Sistemi altında kurulmuş olan Seveso (BEKRA) Bildirim Sistemi’ne bildirim yapmakla yükümlüdür. Bu bildirimler neticesinde kapsamdaki kuruluşlar ve bunların, alt seviyeli ve üst seviyeli olmak üzere kategorileri belirlenmektedir.

Çizelge Ç.49 – Antalya ilinde 2017 yılında SEVESO kuruluşlarının sayısı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018) KURULUŞ SAYISI Alt Seviye 6 Üst Seviye 10 TOPLAM 16

Ç.2. Sonuç ve Değerlendirme

SEVESO Bildirim Sistemine (BEKRA) giriş yapan kuruluşlardan Üst Seviyeli Kuruluşların Güvenlik Raporu ve Alt Seviyeli Kuruluşların Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi hazırlama çalışmaları devam etmektedir.

Kaynaklar BEKRA Bildirim Sistemi

72

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D. DOĞA KORUMA VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK

D.1. Flora

Antalya havzası çeşitli iklim, toprak ve topografya şartlarına sahip olduğundan bitki örtüsünde de çok çeşitlilik görülür. Havzada topografya ve yükseltinin elverişli olması sebebiyle doğal bitki örtüsü olarak çok yıllık bitkiler vardır.

Çok yıllık bitkilerden genellikle denizden 0-600 m arasında değişen yüksekliklerde Akdeniz maki topluluğu bulunur. Maki topluluğu fertlerinden en çok rastlananlar kermez meşesi (Quercus coccifera), pırnal meşesi (Quercus ılex), erica (erica arborea), sakız (Pistasia terenbentus), tesbih (Citrax officinalis), defne (Laurus nobilis), yabani zeytin (Olea oleaster), menengiç (Pistacea lintiscus), keçi boynuzu (Celetonia cilicua), akça kesme (Pleria medya) ve sandal (Arbutus andrechnea) dır.

Çok yıllık bitkilerden orman ağaç ve ağaççıkları bulundukları yüksekliklere göre aşağıda belirtilmiştir.

0-1.200 m arasında değişen yüksekliklerde bölgenin en önemli orman ağacı olan kızıl çam (Pinus brutia) yer alır. Önemli, gelişme süresinin kısa olması, selüloz sanayiinde hammadde olarak kullanılması ve ucuzluğundan ileri gelmektedir.

1.000-1.400 m arasındaki yükseklerde sedir (Cedrus libani) ve karaçam (Pinus nigra) esası teşkil eder. Sedir, bölgede yayılış ve yaşayışın uygun seviyesine erişmiş bulunmaktadır. Boyu, şekli ve kerestelik evsafı sebebiyle bölgede büyük önem taşır. 180 cm göğüs çapında ve 1.000 yaşında olanlarına rastlamak mümkündür. Karaçam 1000 m den itibaren kızıl çamlarla birlikte 1.400 m de ise yalnız olarak yayılım gösterir. Karaçam ve sedir bazı hallerde ardıç ormanları arasında dağınık olarak 2.100 m yüksekliğe kadar çıkabilir.

1.400-1.700 m arasındaki yüksekliklerde köknar (Abies cilicica) ve ardıç (Juniperus) yer alır. Köknar, karaçam, sedir ve ardıçlarla karışık olarak bulunur. Ardıç kara çamlarla karışık durumda olup, en yaygın hali 1500 m‘nin üzerindeki yüksekliklerdir. Bölgede en yaygın üç cinsi Juniperus durupasea, Juniperus exelsa‘dır.

Ayrıca havzanın hemen her tarafında bilhassa akarsu boylarında ve taban arazilerde söğüt, kavak, yabani iğde, yabani armut, karaağaç, akça ağaç, çınar gibi ağaçlara çok olarak rastlanır.

Antalya havzasında önemli saha kaplayan otsu bitkilerden 0-600 m yüksekliklerde bulunanlar katır tırnağı (Spartium junceum), patlangıç (Caludea cilicia), laden (Cistus laurafolius), hayıt (Witex onguscastus), mersin (Vistuss comminus) ve zakkum (Neriun oleander), 600 m‘den daha yükseklerde bulunanlar ise kekik (Thymus vulgaris), sütleğen (Euphorbiatine), deve dikeni (Circium spp.) ve günlük (Liquidambar orientalis)‘tür.

Antalya bölgesinde tabii olarak bulunan yıllık bitkiler çok çeşitli olarak karşımıza çıkmaktadır. Çayır, mera ve yem bitkileri de dediğimiz bu topluluğun en önemlileri İngiliz çimi (Lolium prenne), yabani yulaf cinsleri (Avena spp.), köper dişi (Cynodon dactylon), domuz ayrığı (Dactylis glomereta), arpa çimi, pisipisi (Hordeum murinum), brom cinsleri (Bromus spp.), kafkas darısı (Andropogon caucasicus), beyaz tırfıl (Trifolium repens), çiçek tırfılı (Trifolium fragiferum), tarla

73

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

tırfılı (Trifolium ervense), Şerbetçi otu yoncası (Medicago spp.), yüksek otlak ayrığı (Agropyron elengatum), yumrulu arpa (Hordeum bulbosum), sorguç otu (Stipa spp.), kır bromu (Bromus tecrorum), üzüm bromu (Bromus racemosus), çavdar bromu (Bromus secalinus), yumrulu salkım otu (Poa bulbosa), çayır tilki kuyruğu (Alopecurus protentis), yumak (Festuca ovina), otlak ayrığı (Agrapyron cristatum), saz (Arundinaria tecta, Distichlis stricta, Sporobolus spp.), kaynaç (Phalaris spp.), korunga (Onobtychis spp.), gazel boynuzu (Lotus corniculatus), geven (Astragalus spp.), İran tırfılı (Trifolium resupinatum), geleman tırfılı (Trifolium meneghianum), kaba tüylü fiğ (Vicia hirsuta) ve sarıtaŞ yoncası (Melilotus officinalis)‘dır.

D.2. Fauna

Yaban yaşamı türleri, endemik hayvan türleri ve yılın çeşitli zamanlarında geleneksel olarak kullandıkları yaşam ortamlarındaki popülasyonları (memeliler, sürüngenler, amfibiler, kuşlar, balıklar) envanter çalışmalarına dayandırılarak belirtilmelidir. Popülasyonların göç yolları üzerindeki konaklama noktaları, kışlama yerleri mevsimler veya aylar itibariyle belirtilip, türler bilimsel ve yöresel adlarıyla verilmelidir. Önemli hastalık ve zararlılar ile bunların mücadelesi hakkında da bilgi verilmelidir.

İl düzeyinde nesli tehlikede olan ve olması muhtemel evcil hayvanlar ile yaban hayvanlarının; türleri (bilimsel ve yöresel adları), sayıları ve bunların korunmasına yönelik alınan tedbirler ile ilgili bilgiler verilecektir.

D.3. Ormanlar ve Milli Parklar

D.3.1. Ormanlar

İlimizdeki toplam orman alanı 1.146.199 ha dır.

Ormanlık alanın 491.299 ha’ı (%42,86) Bozuk Orman, 654.900 ha’ı (%57,14) Verimli Ormandır.

Mevcut ormanlık alanda % olarak ağaç türlerine göre; Kızılçam : 56,10 Sedir : 7,11 Ardıç : 13,11 Karaçam : 5,42 Meşe : 9,60 Göknar : 3,11 Fıstık çamı : 0,26 Maki : 4,09 Defne : 0,19 Okaliptus : 0,04 Çınar : 0,02 Servi : 0,05 Diğer : 0,90

74

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Ağaç Türleri (%) Fıstık Çamı; 0,26 Defne; 0,19 Okaliptüs; 0,04 Maki; 4,09 Çınar; 0,02 Göknar; 3,11 Servi; 0,05 Meşe; 9,6 Diğer; 0,9

Karaçam; 5,42

Ardıç; 13,11 Kızılçam; 56,1

Sedir; 7,11

Kızılçam Sedir Ardıç Karaçam Meşe Göknar Fıstık Çamı Maki Defne Okaliptüs Çınar Servi Diğer

Şekil D.20 – Antalya ilinde Mevcut Ormanlık Alanlardaki Ağaç Türleri (Antalya Orman Bölge Müdürlüğü, 2018)

D.3.2. Mili Parklar

Antalya ili sınırları içerisinde 5 adet Milli Park, 4 adet Tabiat Parkı, 3 adet Tabiat Koruma Alanı, 10 adet Tabiat Anıtı, 8 adet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, 1 adet Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan, 40 adet Devlet Avlağı, 4 adet Genel Avlak, 2 adet Örnek Avlak Sahası, 9 adet Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı bulunmaktadır.

Çizelge D.50 –Antalya ilinde bulunan Milli Parklar (Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü, 2018) KORUMA ALAN BÜYÜKLÜĞÜ ADI İLAN TARİHİ STATÜSÜ (Ha) Milli Park Güllük Dağı (Termessos) Milli Parkı 03.11.1970 6.700 Milli Park Köprülü Kanyon Milli Parkı 12.12.1973 35.719,2 Milli Park Altınbeşik Milli Parkı 31.08.1994 1.146,6 Milli Park Saklıkent Milli Parkı 06.06.1996 1.643,3 Milli Park Beydağları Sahil (Olimpos) Milli Parkı 16.03.1972 31.165,9

D.3.2.1. Güllük Dağı (Termessos) Milli Parkı

Döşemealtı ilçe sınırlarında yer alan 6.700 hektarlık saha, 03.11.1970 tarihinde Milli Park ilan edilmiştir. 1969 yılında yapılmış Uzun Devreli Gelişme Planı mevcuttur. Antalya ilinin 25 km kuzey-batısında, Güllük dağı ve çevresinde kurulmuştur.

75

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Ana kaynak değerleri; Termessos Antik kenti, zengin biyolojik çeşitlilik ve jeolojik oluşumlar (Mecene Kanyonu) dır.

Milli Park sahası içerisinde, idare ve ziyaretçi tanıtım merkezi (İnteraktif Tabiat Müzesi), günübirlik kullanım alanı ve Termessos Antik kenti mevcuttur. Milli Parkı sahasını 2017 yılında 21.155 kişi ziyaret etmiştir.

Milli Park Girişi ve Ören Yeri Girişi Ücret Tahsilâtı; tek bilet uygulamasından dolayı, 14.03.2011 tarihli protokolle Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne verilmiştir.

76

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.3.2.2. Köprülü Kanyon Milli Parkı

Antalya ili Manavgat ve Serik ilçeleri ile Isparta ili Sütçüler ilçesi sınırları içerisinde yer alan 35.719,2 hektarlık saha, 12.12.1973 tarihinde Milli Park ilan edilmiştir. 30.05.2014 tarihinde onaylanmış Uzun Devreli Gelişme Planı mevcuttur.

Alanın ana kaynak değerleri; Kanyon, Köprü Çayı, Servi Ormanı, Selge Antik Şehri, Kızıl akbaba, Adamkayaları’dır. Her yıl milli park sahasını yaklaşık 500.000 kişi ziyaret etmektedir.

77

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.3.2.3. Altınbeşik Mağarası Milli Parkı

İbradı ilçesinde yer alan 1.146,6 hektarlık saha, 31.08.1994 tarihinde Milli Park ilan edilmiştir. Uzun Devreli Gelişme Planı 07.01.2013 tarihinde onaylanmıştır.

Alanın ana kaynak değerleri; Altınbeşik Mağarası’dır. Milli Park sahası içerisinde giriş kontrol kulübesi, yöresel mimari içerikli yürüyüş yolu ve ziyaretçi dinlenme platformu mevcuttur. Milli Parkı sahasını 2017 yılında 22.605 kişi ziyaret etmiştir.

Altınbeşik Mağarası Milli Parkının saha girişi, WC, Satış Stantları ve Genel Saha Temizliği işi protokol ile Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na 10 yıllığına verilmiştir.

78

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.3.2.4. Saklıkent Milli Parkı

Antalya ili Kaş ilçesi ile Muğla ili Fethiye ilçesinde yer alan 1.643,3 hektarlık saha, 06.06.1996 tarihinde Milli Park ilan edilmiştir. Uzun Devreli Gelişme Planı, kurum görüşleri aşaması tamamlanmış olup, Genel Müdürlüğümüzde makama sunum aşamasındadır.

Alanın ana kaynak değerleri; Saklıkent Kanyonu’dur. Milli Parkı sahasını 2017 yılında 506.851 kişi ziyaret etmiştir.

Saklıkent Milli Parkı’nın yönetimi Doğa Koruma ve Milli Parklar Muğla Şube Müdürlüğünce yapılmaktadır.

79

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.3.2.5. Beydağları Sahil (Olimpos) Milli Parkı

Konyaaltı, Kemer ve Kumluca ilçelerinde yer alan 31.165,9 hektarlık saha 16.03.1972 tarihinde Milli Park ilan edilmiştir. Uzun Devreli Gelişme Revizyon Planı 26.10.2015 tarihinde onaylanmıştır. Göynük Kanyonu Tur Güzergâhının Uygulama Peyzaj Projesi bulunmaktadır. Kesmeboğazı GKA ve Büyük Çaltıcak GKA koruma amaçlı imar planı bulunmaktadır. 14.02.2012 tarihli ve 2012/2844 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Beydağları Sahil Milli Park Müdürlüğü kurulmuştur. Alanın kaynak değeleri: Tahtalı (Olimpos) Dağı, Olimpos Antik Kentinin yakınında yer alan Yanartaşı ve park içinde yer alan 25 adet yöre endemiği, 154 adet Türkiye endemiği bitki türüdür.

Milli Park sahası içerisinde; Bahçecik-2 GKA, Beldibi-1 Durak Noktası, Beldibi-1 GKA, Beldibi- 1/B-1 GKA, Beldibi-1/B-2 GKA, Beldibi-1/C GKA, Beldibi-2 GKA, Beldibi-4 GKA, Büyük Çaltıcak GKA, Çıralı Yanartaş GKA, Çifteçeşmeler GKA, Göynük Çadırlı Kamp Alanı, Göynük-2 Durak Noktası, Göynük-3 Durak Noktası, Göynük Kanyonu Tur Güzergâhı, Kargıcak-1 GKA, Kargıcak-2 GKA, Kemer-1 Durak Noktası, Kemer-2 Durak Noktası, Kesmeboğazı-1 GKA, Kesmeboğazı-2 GKA, Kındıl Çeşme Çadırlı Kamp Alanı, Küçük Çaltıcak GKA, Sazak Koyu Mola Noktası, Tahtalı Dağı Yamaç Paraşütü, Topçam GKA, Üçgen GKA, Yarıkpınar Mola Noktası, Atbükü Mola Noktası, Bahçecik-1 GKA, Bahçecik-X GKA, Bahçecik-XX GKA, Beldibi-2 GKA, olmak üzere; 21 adet GKA, 5 adet Durak Noktası, 3 adet Mola Noktası, 2 adet Çadırlı Kamp Alanı ve 1 adet Yamaç Paraşütü işletmeciliği tesisleri bulunmaktadır.

Milli Parkı sahasını 2017 yılında 307.309 kişi ziyaret etmiştir.

80

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.4. Çayır ve Mera

4342 Sayılı Mera Kanunu 28.02.1998 tarihinde 23272 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak, Mera Yönetmeliği ve Mera Fon Yönetmeliği ise 31.07.1998 tarihinde 23419 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu kanun ve yönetmeliklerin yürürlüğe girmesiyle birlikte ülkemiz mera, yaylak, kışlak ve Umuma ait çayır ve otlakların tespiti, tahdidi ile ilgili köy ve belediyelere tahsislerinin yapılması, belirlenecek kurallara uygun şekilde kullanımı, verimliliklerinin arttırılması, denetlenmesi ve korunması mümkün olacaktır.

İlimizde Mera Kanunu çalışmalarını yürütmek amacıyla 1998 yılının Kasım ayında Mera Komisyonu ve Komisyona bağlı olarak çalışan iki Mera Teknik Ekibi oluşturulmuş ve yıllık programlar çerçevesinde tespit, tahdit, tahsis ve ıslah çalışmalarına başlanılmıştır.

Tespit, Tahdit ve Tahsis Çalışmaları: 4342 Sayılı Mera Kanunu uygulamaları gereğince mera faaliyetleri, İlimizde kurulan Mera Komisyonu yönetiminde Alanya İlçesinde 2 teknik ekip, İl Merkezinde 4 Teknik ekip aracılığı ile yürütülmektedir. 2017 yılı itibarı ile 1.927.095,05 dekar mera alanı tespit edilmiştir. Bu alanın 603.258,80 dekarının tahdidi, 70.699,70 dekarının tahsisi tamamlanmıştır. Islah çalışmaları kapsamında 12 köyün kullanımında 9 merada 41.348 dekar mera ıslah edilmiştir.

Islah ve Amenajman Çalışmaları: Mera Islah ve Amenajman Projeleri, İl Müdürlüğümüz, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü ile Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü arasında imzalanan protokol gereğince, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile birlikte hazırlanmakta ve yürütülmektedir.

İlimizde mera ıslah ve amenajman çalışmaları, 2004 yılında 4, 2006’da 1, 2009 yılında 2 proje olmak üzere toplam 7 proje ile sürdürülmüş ve projeler tamamlanmıştır. Bunlar Aksu İlçesi Yenidumanlar, Döşemealtı İlçesi Aşağıoba, Yağca, Elmalı İlçesi Eymir ve Imırcık, Korkuteli İlçesi Küçükköy ve İbradı İlçesi Eynif meralarıdır. Toplam 41.348 dekar uygulama alanı vardır. 8 köy/belde de Mera Yönetim Birliği kurulmuş görevlerine devam etmektedir.

İLÇE MAHALLE İŞBİRLİĞİ ALAN (Da) PROJE BAŞL. PROJE BİTİM AKSU Yenidumanlar BATEM-AÜ. 302 2004 2009 DÖŞEMEALTI Aşağıoba BATEM-AÜ. 415 2004 2008 DÖŞEMEALTI Yağca BATEM-AÜ. 436 2004 2008 ELMALI Eymir BATEM-AÜ. 2.993 2004 2008 KORKUTELİ Küçükköy BATEM-AÜ. 15.000 2006 2011 İBRADI Eynif BATEM-AÜ. 20.607 2008 2014 ELMALI Imırcık BATEM-AÜ. 79 2009 2014

Otlatma Planları: İlimizde tüm meralarda her sene başında İl otlatma planları hazırlanmakta ve Kaymakamlıklara gönderilmektedir. Ayrıca ıslah ve amenajman çalışması yapılan tüm köy/beldelerde otlatma planları hazırlanarak Mera Yönetim Birliklerine teslim edilerek hayvancılıkla uğraşan çiftçilerimize duyurulmaktadır. 81

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Gelecekteki Durum: • 4342 Sayılı Mera Kanunu, geçim kaynağının büyük bir kısmını hayvancılığın teşkil ettiği bölgemizde hayvansal üretime katkı sağlayacak doğal kaynakların değerlendirilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması ve yöre çiftçisinin sosyo-ekonomik yapısının iyileştirilmesi temini amacını gütmektedir. • Bu amaçla, hızlandırılmış kadastro çalışmalarına paralel bir çalışma ortamı oluşturulmalıdır. • Tespiti biten yerlerde tahdit çalışmaları yapılarak mera, yaylak ve kışlakların sınırları oluşturulmalıdır. • Tespit ve tahdidi biten meralarda kullanım durumuna göre köy veya beldelere ya da birkaç köy veya beldeye müştereken tahsis çalışmaları yapılmalıdır. • Tespit-tahdit ve tahsisi biten köy veya beldelerde gerekiyorsa ıslah ve amenajman çalışmalarına başlanmalıdır. • Tüm meralarda mera yönetim birlikleri oluşturulmalı ve bu alanların yönetimi bu birliklere bırakılmalıdır. • Özellikle bölgemizdeki yaylaklarda, günümüzde ulaşımın rahat olması ve gelişen tarım teknolojileri nedeniyle farklı tarımsal faaliyetler yapılmak suretiyle yoğun işgaller olmaktadır. Bu nedenle yaylakların yönetimi ve korunmasının sağlanabilmesi için Yayla Barınakları Yönetmeliğinin kısa vadede yayınlanması gerekmektedir. • Islah edilen meralarda sürdürülebilirlik açısından mera birlikleri ile birlikte en az 5 yıllık sürdürme projeleri yapılmalıdır. • Islah edilecek mera alanlarında en az 2-3 yıllık bilimsel denemeler yapılmalı daha sonra ıslah projelerine geçilmelidir. • Büyük mera alanlarının (3000 da) ıslah çalışmaları tahsis yapılan köy veya belde ile birlikte çevre köyleri de kapsayan hayvancılık tesisleri ve hayvansal ürün işleyen tesislerinin (mandıra vb) geliştirilmesi çalışmaları birlikte organize edilmelidir.

D.5. Sulak Alanlar

04.04.2014 tarihli ve 28962 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nin 4. Maddesinde (ü) bendinde “Tabii veya suni, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerleri” “Sulak Alan” olarak tanımlanmaktadır.

Antalya ilimiz sınırları içerisindeki sulak alanlarda “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği” kapsamında iş ve işlemler Doğa Koruma ve Milli Parklar Antalya Şube Müdürlüğü’nce yürütülmektedir.

Antalya ilimiz sınırları içerisinde bulunan başlıca sulak alanlarımız; *Avlan Gölü, *Olukköprü Kaynakları, *Patara Kıyı Ekosistemleri, *Aksu Deltası, *Beymelek Lagünü, *Demre Kuş Cenneti, *Titreyen Göl, *Oymapınar Baraj Gölü, *Boğazkent Kuş Cenneti, *Boğaçayı, *Kırkgöz Kaynakları’dır.

82

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.5.1. Avlan Gölü Sulak Alanı:

Avlan Gölü Sulak Alanı, 10.06.2016 tarihinde Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan olarak tescil edilmiştir. Avlan Gölü Sulak Alanı 11.062 ha'dır. Avlan gölü sulak havzasında karasal ve sucul olmak üzere iki ana ekosistem sınıfı yer almakta olup karasal olarak orman, tarım alanları, üst zonlarda subalpin ve alpin zon ekosistemleri, sucul olarak da göl ekosistemi yer almaktadır. Avlan Gölünün güneyinde Çığlıkara Tabiatı Koruma Alanı bulunmaktadır.

21 Aralık 2017 tarihinde yapılan Antalya İli Mahalli Sulak Komisyonu toplantısında; 2016 yılında Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan olarak tescili yapılan Avlan Gölü için hazırlanan “Avlan Gölü Sulak Alan Yönetim Planı” görüşülerek, yönetim planının Ulusal Sulak Alan Komisyonuna sunulmasına karar verildi.

D.6. Tabiat Varlıklarını Koruma Çalışmaları

D.6.1. Tabiat Parkları

İlimiz sınırları içerisinde ilan edilmiş bulunan 4 adet Tabiat Parkı mevcuttur.

83

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge D.51 –Antalya ilinde bulunan Tabiat Parkları (Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü, 2018) KORUMA ALAN BÜYÜKLÜĞÜ ADI İLAN TARİHİ STATÜSÜ (Ha) Tabiat Parkı Kurşunlu Şelalesi Tabiat Parkı 21.05.1991 596,5 Tabiat Parkı İncekum Tabiat Parkı 08.12.2006 26,5 Tabiat Parkı Mavikent Tabiat Parkı 30.06.2009 42,5 Tabiat Parkı Tekirova Tabiat Parkı 20.04.2016 11,8

D.6.1.1. Kurşunlu Şelalesi Tabiat Parkı

Aksu ilçesinde yer alan 596,5 hekarlık saha, 21.05.1991 tarihinde Tabiat Parkı ilan edilmiştir. Uzun Devreli Gelişme Planı 01.12.2011 tarihinde onaylanmıştır.

Alanın ana kaynak değerleri; yöreye adını veren irili ufaklı şelalelerin bulunması maki formasyonlarının güzel örneklerini içermesi, flora, fauna ve özellikle nilüferli gölüyle üstün bir peyzaj güzelliğidir.

Tabiat parkı içersinde giriş kontrol ünitesi, otoparkı, satış büfeleri, cafe, günübirlik kullanım alanı ve yürüyüş yolları mevcuttur. Tabiat Parkı sahasını 2017 yılında 73.056 kişi ziyaret etmiştir.

Kapı girişi ücret tahsilâtı, hediyelik eşya reyonu, dondurma ve gözleme reyonu, büfe, kır kahvesi, deve işletmeciliği, genel saha temizliği ve profesyonel fotoğraf çekimi özel objeler üzerine baskı yapılması işletmeciliği; özel şirket tarafından işletilmektedir.

D.6.1.2. İncekum Tabiat Parkı

Alanya ilçesinde yer alan 26,5 hektarlık saha, 08.12.2006 tarihinde Tabiat Parkı ilan edilmiştir. Uzun Devreli Gelişme Planı 12.08.2010 tarihinde onaylanmıştır.

Alanın ana kaynak değerleri; devlet mülkiyetinde olması ve halkın eğlenme dinlenme potansiyeline uygun olması, manzara bütünlüğü içerisinde olmasıdır.

84

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Tabiat parkı 2 kısımdan oluşmaktadır. I. kısmı, günübirlik amaçlar için kullanılmaktadır. II. kısmı, yeni konaklama tesisinin yapılması çalışmaları tamamlanmıştır.

Tabiat Parkı sahasını 2017 yılında 250.504 kişi ziyaret etmiştir.

İncekum Tabiat Parkı I.Kısım – Kapı girişi, büfe, kır gazinosu, restoran, market, fırın, plaj üniteleri, anfi tiyatro, çeşitlik kolaylık üniteleri (çamaşırhane, bulaşık yıkma yerleri, sıhhi tesis kompleksi), vb. tesislerin işletilmesi ve sahanın genel temizliği; özel şirket tarafından işletilmekteyken, sözleşme süresi sona erdiğinden dolayı, tekrar işletmecilik ihalesi yapılıncaya kadar Antalya Şube Müdürlüğümüz tarafından işletilmektedir.

İncekum Tabiat Parkı II. Kısım - Plaj aktiviteleri, kapı girişi ücreti tahsilâtı, konaklama üniteleri, restoran, büfe, toplantı salonu, disko aktivitesi işletilmesi; özel şirket tarafından işletilmektedir.

D.6.1.3. Mavikent Tabiat Parkı

Kumluca ilçesinde yer alan 42,5 hektarlık saha, 30.06.2009 tarihinde Tabiat Parkı ilan edilmiştir. Uzun Devreli Gelişme Planı 26.10.2009 tarihinde onaylanmıştır.

Kaynak Değeri: Alan içerisinde denize yakın kısımlarda Kıbrıs Akasyası ve fıstık çamı, iç kısımlarda ise fıstık çamı, Kıbrıs Akasyası ve okaliptüs ağaçları bulunmaktadır.

85

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.6.1.4. Tekirova Tabiat Parkı

Kemer ilçesinde yer alan 11,8 hektarlık saha, 20.04.2016 tarihinde Tabiat Parkı ilan edilmiştir. Gelişme Planı çalışmaları tamamlanmış olup, Bakanlıkta onay aşamasındadır.

Tekirova Tabiat Parkı'nın en önemli kaynak değeri tabii özellikleri bozulmamış orman ekosistemidir. Alan, küçük olmasına karşın flora ve fauna açısından da önemli unsurları barındırmaktadır.

Tekirova Tabiat Parkı Gelişme Planı hazırlanarak Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü onayına sunulmuştur.

D.6.2. Tabiat Anıtları

İlimiz sınırları içerisinde ilan edilmiş bulunan 10 adet Tabiat Anıtı mevcuttur.

86

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge D.52 –Antalya ilinde bulunan Tabiat Anıtları (Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü, 2018) KORUMA ALAN BÜYÜKLÜĞÜ ADI İLAN TARİHİ STATÜSÜ (Ha) Tabiat Parkı Kocakatran Lübnan Sediri Tabiat Anıtı 21.02.1995 0,25 Tabiat Parkı Şah Ardıç Tabiat Anıtı 21.02.1995 0,25 Tabiat Parkı Koç Sediri Tabiat Anıtı 21.02.1995 0,25 Tabiat Parkı Aslan Ardıcı Tabiat Anıtı 21.04.1995 0,25 Tabiat Parkı Karamık Köyü Sediri Tabiat Anıtı 21.04.1995 0,25 Tabiat Parkı Koca Sedir Ağacı Tabiat Anıtı 13.09.2002 0,1 Tabiat Parkı Dibek Sedir Ağacı Tabiat 13.09.2002 0,1 Tabiat Parkı Gedelme Çınarı Tabiat Anıtı 06.05.2003 0,1 Tabiat Parkı Zeytintaşı Mağarası Tabiat Anıtı 27.06.2013 45,9 Tabiat Parkı Kocain Mağarası Tabiat Anıtı 16.08.2013 60,81

D.6.2.1. Kocakatran Lübnan Sediri Tabiat Anıtı:

Elmalı ilçesinde yer alan 0,25 hektarlık saha, 21.02.1995 tarihinde Tabiat Anıtı ilan edilmiştir.

D.6.2.2. Şah Ardıç Tabiat Anıtı:

Elmalı ilçesinde yer alan 0,25 hektarlık saha, 21.02.1995 tarihinde Tabiat Anıtı ilan edilmiştir.

D.6.2.3. Koç Sediri Tabiat Anıtı:

Elmalı ilçesinde yer alan 0,25 hektarlık saha, 21.02.1995 tarihinde Tabiat Anıtı ilan edilmiştir.

D.6.2.4. Aslan Ardıcı Tabiat Anıtı:

Elmalı ilçesinde yer alan 0,25 hektarlık saha, 21.04.1995 tarihinde Tabiat Anıtı ilan edilmiştir.

D.6.2.5. Karamık Köyü Sediri Tabiat Anıtı:

Elmalı ilçesinde yer alan 0,25 hektarlık saha, 21.04.1995 tarihinde Tabiat Anıtı ilan edilmiştir.

D.6.2.6. Koca Sedir Ağacı Tabiat Anıtı:

Elmalı ilçesinde yer alan 0,1 hektarlık saha, 13.09.2002 tarihinde Tabiat Anıtı ilan edilmiştir.

D.6.2.7. Dibek Sedir Ağacı Tabiat Anıtı:

Kumluca ilçesinde yer alan 0,1 hektarlık saha, 13.09.2002 tarihinde Tabiat Anıtı ilan edilmiştir.

D.6.2.8. Gedelme Çınarı Tabiat Anıtı:

Kemer ilçesinde yer alan 0,1 hektarlık saha, 06.05.2003 tarihinde Tabiat Anıtı ilan edilmiştir.

87

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.6.2.9. Zeytintaşı Mağarası Tabiat Anıtı:

Serik ilçesinde yer alan 45,89 hektarlık saha, 27.06.2013 tarihinde Tabiat Anıtı ilan edilmiştir. Alanın kaynak değeri; Zeytintaşı Mağarası içerisindeki sarkıt ve dikitlerin olduğu jeolojik oluşumlarıdır. Kapı girişi ücret tahsilatı, yöresel ürünler ile hediyelik eşya birimi ve büfe/kır kahvesi birimi işletmeciliği protokol ile Serik Belediye Başkanlığı’na 5 yıllığına verilmiştir. Zeytintaşı Mağarası Tabiat Anıtı sahasını 2017 yılında 9.809 kişi ziyaret etmiştir.

D.6.2.10. Kocain Mağarası Tabiat Anıtı: Döşemealtı ilçesinde yer alan 60,81 hektarlık saha, 16.08.2013 tarihinde Tabiat Anıtı ilan edilmiştir. Alanın kaynak değeri; Kocain Mağarası’nın giriş ağzının ve iç hacminin büyüklüğü bakımından envanteri yapılmış mağaraların en büyüğü olup, dikit ve sütunların çap ve boyları açısından da ülkemizde bilinen en önemli mağaradır.

D.6.3. Tabiatı Koruma Alanları

İlimiz sınırları içerisinde ilan edilmiş bulunan 3 adet Tabiatı Koruma Alanı mevcuttur.

88

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge D.53 –Antalya ilinde bulunan Tabiat Koruma Alanları (Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü, 2018) ALAN BÜYÜKLÜĞÜ KORUMA STATÜSÜ ADI İLAN TARİHİ (Ha) Tabiatı Koruma Alanı Alacadağ Tabiatı Koruma Alanı 01.10.1990 423 Tabiatı Koruma Alanı Çığlıkara Tabiatı Koruma Alanı 05.07.1991 15.564,2 Tabiatı Koruma Alanı Dibek Tabiatı Koruma Alanı 31.12.1993 560,1

D.6.3.1. Alacadağ Tabiatı Koruma Alanı

Finike ilçesinde yer alan 423 hektarlık saha 01.10.1990 tarihinde Tabiatı Koruma Alanı ilan edilmiştir. Alanın ana kaynak değerleri; nadir orman ağacı türlerinin yer aldığı yirmiden fazla ağaç türüne sahip oluşu, bozulmamış tabii dokusu ve anıt ağaçların mevcudiyeti ile nadir bulunan ekosistemlerdendir.

D.6.3.2. Çığlıkara Tabiatı Koruma Alanı

Elmalı ilçesinde yer alan 15.889 hektarlık saha 05.07.1991 tarihinde Tabiatı Koruma Alanı ilan edilmiştir. Alanda 02.12.2014 tarihinde sınır değişikliği yapılarak 15.564,2 hektar olarak revizyon yapılmıştır. Alanın ana kaynak değerleri; önemli bir orman ağacı olan Sedir’in optimum yayılış alanıdır. Alanda aralarında endemik türlerin de bulunduğu 400’e yakın bitki türü vardır.

89

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.6.3.3. Dibek Tabiatı Koruma Alanı

Kumluca ilçesinde yer alan 560,1 hektarlık saha 31.12.1993 tarihinde Tabiatı Koruma Alanı ilan edilmiştir. Alanın ana kaynak değerleri; anıt ağaç özelliğine sahip sedir meşçeresi ihtiva eden tabii özellikleri bozulmamış bir orman ekosistemidir.

D.6.4. Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları

İlimiz sınırları içerisinde ilan edilmiş bulunan 8 adet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası mevcuttur.

90

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Çizelge D.54 –Antalya ilinde bulunan Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları (Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü, 2018) KORUMA ALAN BÜYÜKLÜĞÜ ADI İLAN TARİHİ STATÜSÜ (Ha) Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Üzümdere YHGS 16.10.2005 18.462,2 Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Dimçayı YHGS 16.10.2005 48.133 Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Cevizli Gidengelmez Dağı YHGS 16.10.2005 16.134 Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Gündoğmuş YHGS 16.10.2005 8.404,4 Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Kıbrıs Çayı YHGS 16.10.2005 3.554,9 Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Sarıkaya YHGS 16.10.2005 40.397,7 Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Sivridağ YHGS 16.10.2005 8.126,8 Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Düzlerçamı YHGS 16.10.2005 28.972

D.6.4.1. Üzümdere Yaban Hayatı Geliştirme Sahası

Akseki ve İbradı ilçelerinde yer alan 18.462,2 hektarlık saha 16.10.2005 tarihinde Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiş olup, hedef türü yaban keçisidir. Yönetim ve Gelişme Planı; 09.02.2011 tarihinde onaylanmıştır. Bölgeleme Kararları revizyonu 01.06.2011 tarihinde yapılmıştır.

D.6.4.2. Dimçayı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası

Alanya ilçesinde yer alan 48.133 hektarlık saha 16.10.2005 tarihinde Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiş olup, hedef türü yaban keçisidir. Yönetim ve Gelişme Planı; 07.08.2008 tarihinde onaylanmıştır. Bölgeleme Kararları revizyonu 01.06.2011 tarihinde yapılmıştır.

91

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.6.4.3. Cevizli Gidengelmez Dağı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası

Alanya ilçesinde yer alan 16.134 hektarlık saha 16.10.2005 tarihinde Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiş olup, hedef türü yaban keçisidir. Yönetim ve Gelişme Planı; 28.10.2015 tarihinde onaylanmıştır.

D.6.4.4. Gündoğmuş Yaban Hayatı Geliştirme Sahası

Gündoğmuş ilçesinde yer alan 8.404,4 hektarlık saha 16.10.2005 tarihinde Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiş olup, hedef türü yaban keçisidir. Yönetim ve Gelişme Planı; 28.10.2015 tarihinde onaylanmıştır.

92

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.6.4.5. Kıbrıs Çayı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası

Kaş ilçesinde yer alan 3.554,9 hektarlık saha 16.10.2005 tarihinde Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiş olup, hedef türü yaban keçisidir. Yönetim ve Gelişme Planı; 11.02.2013 tarihinde onaylanmıştır.

D.6.4.6. Sarıkaya Yaban Hayatı Geliştirme Sahası

Finike ilçesinde yer alan 40.397,7 hektarlık saha, 16.10.2005 tarihinde Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiş olup, hedef türü yaban keçisidir. Yönetim ve Gelişme Planı; 11.06.2012 tarihinde onaylanmıştır.

93

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.6.4.7. Sivridağ Yaban Hayatı Geliştirme Sahası

Merkez-Konyaaltı ilçesinde yer alan 8.126,8 hektarlık saha, 16.10.2005 tarihinde Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiş olup, hedef türü yaban keçisidir. Yönetim ve Gelişme Planı; 14.07.2009 tarihinde onaylanmıştır.

D.6.4.8. Düzlerçamı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası

Döşemealtı ilçesinde yer alan 28.972 hektarlık saha, 16.10.2005 tarihinde Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiş olup, hedef türü alageyik (Dama dama) ve yaban keçisidir. Yönetim ve Gelişme Planı; 02.06.2011 tarihinde onaylanmıştır.

94

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Düzlerçamı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası içerisinde 521 hektar büyüklüğünde Eşen Adası Alageyik Üretim Merkezi yer almaktadır. Alanda ülkemize özgü ve son yıllarda nesli tükenme tehlikesi altında ve alanın hedef türü olan 109 adet alageyik (Dama dama) bulunmaktadır. 2017 yılında 12 adet alageyik yavrulamıştır.

D.6.5. Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanları

İlimiz sınırları içerisinde Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’nın “Deniz Kaplumbağalarının Korunması" konulu 2009/10 sayılı Genelgesi'nde belirlenen 9 adet Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı mevcuttur.

D.6.5.1. Patara Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı:

Bakanlığımızın "Deniz Kaplumbağalarının Korunması" konulu 2009/10 sayılı Genelgesi'ne göre; 14 km uzunluğu olan Patara kumsalında 35-127 adet Caretta caretta ve 2 adet chelonia mydas yavru çıkış noktaları bulunmaktadır.

D.6.5.2. Kale Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı:

Bakanlığımızın "Deniz Kaplumbağalarının Korunması" konulu 2009/10 sayılı Genelgesi'ne göre; 8,5 km uzunluğu olan Kale kumsalında 39-109 adet Caretta caretta yavru çıkış noktası bulunmaktadır.

D.6.5.3. Kumluca Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı:

Bakanlığımızın "Deniz Kaplumbağalarının Korunması" konulu 2009/10 sayılı Genelgesi'ne göre; 14 km uzunluğu olan Kumluca kumsalında 75-305 adet Caretta caretta ve 0-7 adet chelonia mydas yavru çıkış noktaları bulunmaktadır.

D.6.5.4. Çıralı Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı:

Bakanlığımızın "Deniz Kaplumbağalarının Korunması" konulu 2009/10 sayılı Genelgesi'ne göre; 3,2 km uzunluğu olan Çıralı kumsalında 23-105 adet Caretta caretta yavru çıkış noktası bulunmaktadır.

95

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.6.5.5. Tekirova Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı:

Bakanlığımızın "Deniz Kaplumbağalarının Korunması" konulu 2009/10 sayılı Genelgesi'ne göre; 3,7 km uzunluğu olan Tekirova kumsalında 4-23 adet Caretta caretta yavru çıkış noktası bulunmaktadır.

D.6.5.6. Belek Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı:

Bakanlığımızın "Deniz Kaplumbağalarının Korunması" konulu 2009/10 sayılı Genelgesi'ne göre; 29,3 km uzunluğu olan Belek kumsalında 68-1053 adet Caretta caretta ve 2-8 adet chelonia mydas yavru çıkış noktaları bulunmaktadır.

D.6.5.7. Kızılot Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı:

Bakanlığımızın "Deniz Kaplumbağalarının Korunması" konulu 2009/10 sayılı Genelgesi'ne göre; 16,1 km uzunluğu olan Kızılot kumsalında 50-270 adet Caretta caretta ve 0-3 adet chelonia mydas yavru çıkış noktaları bulunmaktadır.

D.6.5.8. Demirtaş Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı:

Bakanlığımızın "Deniz Kaplumbağalarının Korunması" konulu 2009/10 sayılı Genelgesi'ne göre; 7,8 km uzunluğu olan Demirtaş kumsalında 41-137 adet Caretta caretta yavru çıkış noktası bulunmaktadır.

D.6.5.9. Gazipaşa Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı:

Bakanlığımızın "Deniz Kaplumbağalarının Korunması" konulu 2009/10 sayılı Genelgesi'ne göre; 6,8 km uzunluğu olan Gazipaşa kumsalında 14-53 adet Caretta caretta yavru çıkış noktası bulunmaktadır.

D.6.6. Avlaklar

İlimiz sınırları içerisinde ilan edilmiş bulunan 40 adet Devlet Avlağı, 4 adet Genel Avlak ve 2 adet Örnek Avlak Sahası mevcuttur.

96

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

D.6.6.1. Devlet Avlakları

1. Akbaş Devlet Avlağı: Serik ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 31.201hektardır. 2. Akseki Cevizli Yarpuz Devlet Avlağı: Akseki ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 21.057 hektardır. 3. Akseki Devlet Avlağı: Akseki ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 52.084 hektardır. 4. Akseki Geriş Devlet Avlağı: Akseki ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 29.688 hektardır. 5. Alanya Alara Devlet Avlağı: Alanya ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 12.630 hektardır. 6. Alanya Güzelbağ Devlet Avlağı: Alanya ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 21.583 hektardır. 7. Alanya Kargı Devlet Avlağı: Alanya ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 23.893 hektardır. 8. Alanya Mahmutlar-Demirtaş Devlet Avlağı: Alanya ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 29.386 hektardır. 9. Alanya Merkez Devlet Avlağı: Alanya İlçe sınırları içerisindedir. Alanı 11.246 hektardır. 10. Elmalı Devlet Avlağı: Elmalı ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 91.949 hektardır. 11. Elmalı Gölova Devlet Avlağı: Elmalı ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 58.817 hektardır. 12. Finike Devlet Avlağı: Finike ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 51.100 hektardır. 13. Gazipaşa Doğanca Devlet Avlağı: Gazipaşa ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 12.187 hektardır. 14. Gazipaşa Karatepe Devlet Avlağı: Gazipaşa ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 24.172 hektardır. 15. Gazipaşa Merkez Devlet Avlağı: Gazipaşa ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 23.533 hektardır. 16. Gündoğmuş Eskibağ Devlet Avlağı: Gündoğmuş ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 23.194 hektardır. 17. Gündoğmuş Merkez Devlet Avlağı: Gündoğmuş ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 26.179 hektardır. 18. Kaş Asas Dağları Devlet Avlağı: Kaş ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 14.431 hektardır. 19. Kaş Gömbe Devlet Avlağı: Kaş ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 16.560 hektardır. 20. Kaş Kalkan Devlet Avlağı: Kaş ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 44.494 hektadır. 21. Kaş Kasaba Devlet Avlağı: Kaş ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 51.229 hektardır. 22. Kaş Lengüme Devlet Avlağı: Kaş ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 28.767 hektardır. 23. Kepez Devlet Avlağı: Kepez ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 34.940 hektardır. 24. Bademağacı Devlet Avlağı: Döşemealtı ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 10.997 hektardır. 25. Korkuteli Bahçeyaka Devlet Avlağı: Korkuteli ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 49.770 hektardır. 26. Korkuteli Devlet Avlağı: Korkuteli ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 84.927 hektadır. 27. Korkuteli Yeşilyayla Devlet Avlağı: Gündoğmuş ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 88.435 hektardır. 28. Kumluca Adrasan Devlet Avlağı: Kumluca ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 39.974 hektardır. 29. Kumluca Alakır Devlet Avlağı: Kumluca ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 52.676 hektardır. 30. Manavgat Taşağıl Sağırin Devlet Avlağı: Manavgat ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 66.079 hektardır. 31. Manavgat Yalçıdibi Devlet Avlağı: Manavgat ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 42.490 hektardır.

97

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

32. Manavgat Yaylaalan Devlet Avlağı: Manavgat ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 46.076 hektardır. 33. Manavgat İkizpınar Burhanyayla Devlet Avlağı: Kaş ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 41.472 hektardır. 34. Serik Devlet Avlağı: Serik ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 41.398 hektardır. 35. Serik Gebiz Devlet Avlağı: Serik ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 47.794 hektardır. 36. İbradı Devlet Avlağı: İbradı ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 79.848 hektardır. 37. Kemer Devlet Avlağı: Kemer ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 15.750 hektardır. 38. Demre Devlet Avlağı: Demre ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 30.173 hektardır. 39. Döşemealtı Devlet Avlağı: Döşemealtı ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 38.842 hektardır. 40. Doyran Devlet Avlağı: Konyaaltı ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 35.080 hektardır.

D.6.6.2. Genel Avlaklar

1. Alanya Söğüt Genel Avlağı: Alanya ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 31.444 hektardır. 2. Gündoğmuş Oğuz Genel Avlağı: Gündoğmuş ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 61.043 hektardır. 3. Sivastı Çığlık Genel Avlağı: Alanya ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 50.212 hektardır. 4. Aksu Genel Avlağı: Aksu ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 49.473 hektardır.

D.6.6.3. Örnek Avlaklar

1. Elmalı Kutuboğazı Örnek Avlağı: Elmalı ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 7.448 hektardır. 2. Korkuteli Naldöken Örnek Avlağı: Korkuteli ilçe sınırları içerisindedir. Alanı 9.423 hektardır.

D.6.7. Özel Çevre Koruma Bölgeleri

Antalya İli sınırları içerisinde 4 adet Özel Çevre Koruma Bölgesi bulunmakta olup bunlar

1-Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi: 21.10.1990 Tarihinde Resmi Gazetede yayımlanması ile ilan edilmiş, 111,79 km2’lik alan ve 23 km’lik sahil şeridine sahip olup, Antalya ili, Serik ve Manavgat İlçeleri sınırları içerisindedir.

2-Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi: 02.03.1990 Tarihinde Resmi Gazetede yayımlanması ile ilan edilmiş, 197,10 km2’lik alan ve 18 km’lik sahil şeridine sahip olup, Antalya İli Kaş İlçesi sınırları içerisindedir.

3-Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi: 8.11.2006 tarih ve 2006/11266 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları genişletilmiş ve ismi “Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi” olarak değiştirilmiştir. Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi, Akdeniz Bölgesinde Antalya İli, Demre ve Kaş İlçeleri sınırları içinde Yaklaşık 260 km2’lik bir alanı kapsayan bölgenin kıyısında yer alan Üçağız-Kale yerleşimi yanında, iç kesimlerde Çevreli ve Kapaklı köyleri, Bayındır, Belenli, Boğazcık, Kılıçlı köylerinin sahil kesimleri bulunmaktadır. Ayrıca Kaş ilçesi idari sınırları içinde bulunan İnce burun’dan başlayarak Sulu Ada(Heybeli Ada), Kovan Ada, Kovanlı Ada, Besmi Adası, Başak ve Sarıat Adalarını içine alarak Uluburun’dan Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi’ne bağlanmıştır.

98

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

4-Finike Denizaltı Dağları Özel Çevre Koruma Bölgesi 16 Ağustos 2013 tarihli ve 28737 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Resmi Gazete’de yayımlanarak ilan edilen ülkemizin deniz alanında ilk koruma alanı olma özelliğini taşımakta olup Ülkemizin Ege ve Akdeniz kıyıları ile Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde yer alan toplam 15 adet Özel Çevre Koruma bölgesine eklenen ve 1.124.173 ha’lık deniz koruma alanını ihtiva eden Finike Denizaltı Dağları Özel Çevre Koruma Bölgesi; derin deniz biyolojik çeşitliliği, ender bulunan banklar, denizaltı dağları gibi özel ekosistemler, nesli azalan türler ve nadir ekosistemler açısından önem arz etmektedir.

Ayrıca İlimiz sınırları içerisinde 50 adet Doğal Sit Alanı, 123 adet anıt ağaç ve 35 adet ağaç topluğu bulunmaktadır.

D.7. Sonuç ve Değerlendirme

Antalya ili sınırları içerisinde 5 adet Milli Park, 4 adet Tabiat Parkı, 3 adet Tabiat Koruma Alanı, 10 adet Tabiat Anıtı, 8 adet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, 1 adet Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan, 40 adet Devlet Avlağı, 4 adet Genel Avlak, 2 adet Örnek Avlak Sahası, 9 adet Deniz Kaplumbağası Yuvalama Alanı bulunmaktadır.

Antalya ilinin korunan alanlar toplamı 276.954,9 hektar olup, il alanına oranı %13,2’dir.

Kaynaklar

1-Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Antalya Şube Müdürlüğü ve Beydağları Sahil Milli Park Müdürlüğü 2- Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Tabiat Varlıkları Koruma Şube Müdürlüğü 3- Orman Bölge Müdürlüğü 4- Antalya İl Çevre Durum Raporu 2016

99

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

E. ARAZİ KULLANIMI

E.1. Arazi Kullanım Verileri

Antalya ili oldukça dağlık bir coğrafyada yer alması nedeniyle toplam arazinin ancak %20,8’inde tarım yapılabilmektedir. Bu engebeli topografya içinde etkin ve sürdürülebilir tarımsal üretimin gerçekleştirilmesi, verimliliğin artırılması, mevcut tarım arazilerinin Arazi Kullanma Yetenek Sınıfları’na (AKKS) göre değerlendirilmesi ile mümkün olabilecektir.

Topraklarımız tarımsal üretimin temel aracı olduğundan kullanım yeteneklerine göre işlenmesi ve bu toprakların özürlerine uygun bitkisel üretim yapılması bizim için olduğu kadar gelecek kuşaklarımız için de önemlidir.

Gerek etütlerde, gerekse alınan numunelerin laboratuvarda analizleri sonucu tespit edilen toprak özelliklerinin çeşitli yönlerden değerlendirilip, derecelendirilmeleri yapılmaktadır. Çok değişik topraklar ve çeşitli kullanım amaçları olduğundan sınıflamalarda değişik amaçlarla yapılmaktadır. Bu sınıflamalardan biri olan Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıflaması, daha çok tarımsal amaçla yapılan bir sınıflamadır. Bu sınıflamaya göre 8 adet sınıf mevcut olup, bunlar aşağıda açıklanmıştır. İlk 4 sınıf arazi, iyi bir toprak idaresi altında, yöreye adapte olmuş tarla bitkileri ile orman-mera ve çayır bitkilerini iyi bir şekilde yetiştirmeye müsaittir. VI. ve VII. Sınıflarda toprak ve su koruma önlemleri alınması koşuluyla bazı özel bitkilerde yetiştirilebilir. VIII. Sınıf arazi çok etkin ve pahalı ıslah çalışmaları ile üretime alınabilirse de mevcut piyasa koşullarında elde edilecek ürün yatırım harcamalarını karşılayamaz.

İlimiz Antalya’nın 360.245 hektar olan tarım arazisinin 254.300 hektarı sulanan tarım arazisidir. Bu alanının 51.099 hektarında açık ve örtüaltı sebze (Domates, Hıyar, Karpuz, Patlıcan, Biber üretimi yapılmakta), 550 hektarında süs bitkileri, 75.850 hektarında meyvecilik (Turunçgiller, Nar, Zeytin, Elma, Muz, Keçiboynuzu, Avokado üretimi yapılmakta), 180.588 hektarında ise tarla bitkileri ((Fiğ (yeşil ot),Tritikale (dane), Pamuk (kütlü), Buğday, Arpa, Mısır (dane), Mısır (Silajlık)) tarımı yapılmaktadır.

Çizelge D.55 – Antalya ilinde 2017 Yılı Arazi Kullanım Durumu (İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2018) Kullanılan Tarım Orman ve Diğer Çayır-Mera Arazisi TOPLAM Arazisi Alanlar Ha % Ha % Ha % Ha % 360.245 17,85 196.754 9,75 1.460.701 72,39 2.017.700 100

100

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Arazi Durumu

Tarım Arazileri (ha); 360.245; 18%

Çayır ve Meralar (ha); 196.754; 10%

Orman ve Diğer Alanlar (ha); 1.460.701; 72%

Tarım Arazileri (ha) Çayır ve Meralar (ha) Orman ve Diğer Alanlar (ha)

Şekil E.21 – Antalya ilinde 2017 yılı arazi kullanım durumuna göre arazi sınıflandırması (İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2018)

Çizelge E.56 – 2017 yılı için Antalya ilinde arazi sınıflandırması (Orman ve Su İşleri Bakanlığı Bilgi işlem Dairesi Başkanlığı, Corine, 2018) ALAN BÜYÜKLÜĞÜ

1990 2000 2006 2012 Arazi Sınıfı ha % ha % ha % ha % 1) Yapay Alanlar 15.585,84 0,76 29.142,49 1,42 30.984,26 1,54 34.237,19 1,70 2) Tarımsal Alanlar 522.531,11 25,54 512.884,91 25,07 513.580,35 25,48 511.410,65 25,37 3) Orman ve Yarı Doğal Alanlar 1.501.988,06 73,41 1.497.248,69 73,17 1.463.581,38 72,63 1.461.617,92 72,53 4) Sulak Alanlar 2.015,41 0,10 1.995,23 0,10 1.490,25 0,07 1.546,09 0,08 5) Su Yapıları 4.008,81 0,20 4.858,06 0,24 5.575,19 0,28 6.393,55 0,32 TOPLAM 2.046.129,23 100,00 2.046.129,38 100,00 2.015.211,43 100,00 2.015.205,4 100,00 Bu gösterge CORİNE Arazi Örtüsü katagorisine göre göreceli arazi örtüsü dağılımını gösterir.

E.2. Mekânsal Planlama

E.2.1. Çevre Düzeni Planı

İlimize ilişkin Çevre Düzeni Planı 1/100.000 ölçekte ve üç ili (Antalya-Burdur-Isparta) kapsayacak şekilde Bakanlığımız tarafından onaylanmış olup sadece İlimizi kapsayan bir Çevre Düzeni Planı bulunmamaktadır.

Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 7.maddesi uyarınca 15/04/2014 tarihinde, bu planın askı sürecindeki

101

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

itirazların değerlendirilmesi sonrasında 23.03.2015 tarihinde, 23.03.2015 tarihinde onaylanmış planın askı sürecinde iletilen itirazlar değerlendirilerek 27.08.2015 tarihinde, plan değişikliği (Plan Paftası M24, Lejant Paftası, Plan Değişikliği Açıklama Raporu) 01.07.2016 tarihinde, plan değişikliği (L24 Plan Paftası, Plan Değişikliği Açıklama Raporu) 23.10.2017 tarihinde Bakanlık Makamınca onaylanmıştır.

14.06.2014 tarihli ve 29030 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde, Çevre Düzeni Planı "Varsa mekânsal strateji planlarının hedef ve strateji kararlarına uygun olarak orman, akarsu, göl ve tarım arazileri gibi temel coğrafi verilerin gösterildiği, kentsel ve kırsal yerleşim, gelişme alanları, sanayi, tarım, turizm, ulaşım, enerji gibi sektörlere ilişkin genel arazi kullanım kararlarını belirleyen, yerleşme ve sektörler arasında ilişkiler ile koruma-kullanma dengesini sağlayan 1/50.000 veya 1/100.000 ölçekteki haritalar üzerinde ölçeğine uygun gösterim kullanılarak bölge, havza veya il düzeyinde hazırlanabilen, plan notları ve raporuyla bir bütün olarak yapılan plan" olarak tanımlanmıştır.

Bu tanıma göre Çevre Düzeni Planı ile Antalya Burdur Isparta planlama bölgesinin ekonomik, sosyal ve fiziksel gelişmesi öngörülürken doğal, tarihi ve kültürel değerler ile bölgenin ekolojik yapısının korunması esas alınmaktadır. Bunun yapılabilmesi için bölgenin sosyal, demografik, fiziksel ve ekonomik olarak düzenli ve dengeli gelişmesi sağlanması, kamu yatırımları bölgenin ekonomik ve sosyal yapısına göre dengeli bir şekilde dağıtılması sağlanmıştır.

Çevre düzeni plan çalışması yapılırken bölgenin doğal kaynakları dengeli kullanılmış, bölgenin günümüze kadar olan gelişmesi göz önünde bulundurulmuş, arazi kullanım kararları dikkate alınmış, bölgenin kentsel ve kırsal kimliği korunmuş, ülke ve bölgenin kalkınma politikası, gelişim eğilimleri ile sektörsel hedefleri göz önünde bulundurulmuştur. Sonuç olarak; çevre düzeni planı, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması amacıyla doğal, tarihi ve kültürel kaynakların rasyonel kullanımı, bölgenin ekolojik dengesinin korunması, konut, tarım, sanayi, turizm gibi arazi kullanım kararlarının düzenli ve dengeli gelişiminin sağlanması, bölgenin sosyokültürel kimliğinin korunması ve geliştirilmesi, bölgede bulunan çevre sorunlarının belirlenmesi ve çözüm kararlarının verilmesini amaçlamaktadır.

Bakanlığımızca onaylanan Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli ÇDP değişikliği ile 5.3 maddesine “Planlama bölgesindeki Büyükşehir Belediye sınırları içerisinde, bu planın onayından sonraki iş ve işlemler, 644 sayılı kanun hükmünde kararname ve büyükşehir belediyesi kanunu uyarınca Büyükşehir Belediyesince yürütülür.” plan hükmü ilavesi yapılmış olup, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığınca değerlendirilmektedir.

102

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Harita E.10 - Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı (2018)

E.3. Sonuç ve Değerlendirme

Arazi kullanımı ile ilgili değerlendirmeler; yetkileri dahilinde ilgili kamu kurumları ve Antalya Büyükşehir Belediye başkanlığınca yürütülmektedir.

Kaynaklar 1- Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, İmar ve Planlama Şube Müdürlüğü 2- Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı 3- Orman ve Su İşleri Bakanlığı Bilgi işlem Dairesi Başkanlığı 4- İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü

103

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

F. ÇED, ÇEVRE İZİN VE LİSANS İŞLEMLERİ

F.1. ÇED İşlemleri

2872 sayılı Çevre Kanunu’na istinaden 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliği ile çevreyi doğrudan ya da dolaylı olarak, olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilecek proje konusu faaliyetlerin bütün çevresel etkilerinin bilimsel yöntemler ve tekniklerle irdelenmesi, bu irdelemelere göre olumsuz etkilerini önlemek ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirmek için alternatif çözümlerin belirlenmesine ilişkin teknik, idari huşular ve uyulması gereken genel kurallar belirlenmiştir.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamına giren tesisler adına Yeterlik Tebliği kapsamında belge alan firmalar tarafından yapılan başvurular elektronik ortamda yapılarak (e-ÇED) değerlendirilmektedir. e-ÇED uygulaması ile bugüne kadar basılı evrak üzerinden yapılan başvurular yerine bilgi teknolojileri imkânları kullanarak elektronik başvuruya imkân sağlanmaktadır. Bu amaçla geliştirilen web tabanlı yazılım sayesinde başvuruların yapılması, bu başvuruların yetkili mercilere iletilmesi, değerlendirilmesi ve onaylanma süreci online olarak gerçekleşmektedir.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-I listesi kapsamında yer alan projeler ile ilgili ÇED Olumlu veya ÇED Olumsuz kararı Bakanlığımız tarafından, Ek-II listesi kapsamında yer alan projeler ile ilgili ÇED Gerekli Değildir veya ÇED Gereklidir Kararı Valiliğimizce (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) verilmektedir.

ÇED Yönetmeliği Ek-I listesi kapsamında yer alan ve Bakanlığımız nezdinde ÇED süreçleri yürütülen projeler ile ilgili Halkın Katılımı Toplantılarının sekretarya hizmetleri Valiliğimizce (İl Müdürlüğümüzce) gerçekleştirilmekte, söz konusu projeler ile ilgili ÇED süreci kapsamında Bakanlığımızda gerçekleştirilen İnceleme ve Değerlendirme toplantılarına katılım sağlanmaktadır.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında Antalya ilinde yer alan faaliyetler ile ilgili olarak Bakanlığımız ve İl Müdürlüğümüz tarafından verilen ÇED Olumlu, ÇED Gereklidir ya da Gerekli Değildir Kararları ile ilgili veriler aşağıda verilmiştir.

Çizelge F.57 – Antalya İlinde Bakanlık merkez ve ÇŞİM tarafından 2017 Yılı İçerisinde Alınan ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir Kararlarının Sektörel Dağılımı (www.eced.csb.gov.tr, 2018) Tarım- Atık- Ulaşım- Turizm- Karar Maden Enerji Sanayi TOPLAM Gıda Kimya Kıyı Konut

ÇED Gerekli 51 1 5 5 15 7 7 91 Değildir ÇED Gereklidir ------ÇED Olumlu 1 4 - - 1 1 6 13 Kararı

104

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

ÇED Olumlu

Maden; 1; 7%

Turizm-Konut; 6; 46%

Enerji; 4; 31%

Tarım-Gıda; 0; 0% Sanayi; 0; 0% Ulaşım-Kıyı; 1; 8% Atık-Kimya; 1; 8%

Maden Enerji Sanayi Tarım-Gıda Atık-Kimya Ulaşım-Kıyı Turizm-Konut

Şekil F.22 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇED Olumlu Kararı verilen projelerin sektörel dağılımı (www.eced.csb.gov.tr, 2018)

ÇED Gerekli Değildir

Turizm-Konut; 7; 8% Ulaşım-Kıyı; 7; 8%

Atık-Kimya; 15; 16%

Maden; 51; 56% Tarım-Gıda; 5; 5%

Sanayi; 5; 6% Enerji; 1; 1%

Maden Enerji Sanayi Tarım-Gıda Atık-Kimya Ulaşım-Kıyı Turizm-Konut

Şekil F.23 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇED Gerekli Değildir Kararı verilen projelerin sektörel dağılımı (www.eced.csb.gov.tr, 2018)

105

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri

Çevre İzin ve Lisans başvuruları sanayi tesisleri adına çevre görevlisi, çevre yönetim birimi veya çevre danışmanlık firması olarak yeterlik almış kuruluşlar tarafından yapılmaktadır. Başvurular elektronik ortamda yapılarak, çevreyi kirletici etkisi yüksek olan tesisler için Bakanlık, çevreyi kirletici etkisi olan tesisler için ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından değerlendirme yapılmaktadır. Çevre İzni - Çevre İzin ve Lisansları kısaca e-Çevre İzinleri uygulaması ile bugüne kadar basılı evrak üzerinden yapılan başvurular yerine bilgi teknolojileri imkânları kullanarak elektronik başvuruya imkân sağlanmaktadır. Bu amaçla geliştirilen web tabanlı yazılım sayesinde başvuruların yapılması, bu başvuruların yetkili mercilere iletilmesi, değerlendirilmesi ve onaylanma süreci online olarak gerçekleşmektedir.

2017 yılında Antalya İlinde Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında 68 Geçici Faaliyet Belgesi Başvurusu yapılmış, 60 işletmeye Geçici Faaliyet Belgesi düzenlenmiş ve 1 başvuru reddedilmiştir. 128 Çevre İzni/Çevre İzni ve Lisansı başvurusu yapılmış, 96 işletmeye Çevre İzni/Çevre İzni ve Lisansı Belgesi düzenlenmiş ve 15 başvuru reddedilmiştir.

Çizelge F.58 – Antalya ilinde 2017 yılında Bakanlık merkez ve ÇŞİM tarafından verilen Geçici Faaliyet Belgesi ve Çevre İzni/Çevre İzni ve Lisansı Belgesi sayıları (http://izinlisans.cevre.gov.tr/, 2018) EK-1 EK-2 TOPLAM

Geçici Faaliyet Belgesi 5 55 60 Çevre İzni Belgesi 4 55 59 Çevre İzni ve Lisans Belgesi 10 27 37 TOPLAM 19 137 156

106

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

İzin-Lisans Sektör Analizi Diğer (Sanayi…); 15; Yüzey Kaplama; 0; 16% Ağaç-Kağıt; 1; 1% 0% Metal; 2; 2% Atık Yönetimi; 34; 35% Madencilik; 17; 18%

Gıda, Tarım, Hayvancılık; 2; 2% Madde Depolama, Enerji; 6; 6% Doldurma; 17; 18% Kimya, Petro-kimya; Ağaç-Kağıt Atık Yönetimi 2; 2% Gıda, Tarım, Hayvancılık Enerji Kimya, Petro-kimya Madde Depolama, Doldurma Madencilik Metal Yüzey Kaplama Diğer (Sanayi…)

Şekil F.24 – Antalya ilinde 2017 yılında verilen Çevre İzni veya Çevre İzni ve Lisans Belgelerinin sektörlere göre dağılımı (http://izinlisans.cevre.gov.tr/, 2018)

Lisans Konu Dağılımı Ara Depolama ; 3; 10% Arındırma; 0; 0% İşleme; 10; 32% Bertaraf; 0; 0%

Geri Kazanım ; 18; 58%

Ara Depolama Arındırma Bertaraf Geri Kazanım İşleme

Şekil F.25 - Antalya ilinde 2017 yılında verilen lisansların konuları (http://izinlisans.cevre.gov.tr/, 2018)

107

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

F.3. Sonuç ve Değerlendirme

Antalya İlinde 2017 yılında 91 adet ÇED Gerekli Değildir ve 13 adet ÇED Olumlu Kararı verilmiştir. Ayrıca 2017 yılı içerisinde 60 adet GFB, 59 adet Çevre İzni, 37 adet Çevre İzin ve Lisansı verilmiştir. e-çed ve e-çevre izinleri portalı üzerinden başvuru ve değerlendirmeler başarılı bir şekilde devam etmektedir.

Kaynaklar

1- http://eced.csb.gov.tr, 2018 2- http://izinlisans.cevre.gov.tr, 2018

108

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

G. ÇEVRE DENETİMLERİ VE İDARİ YAPTIRIM UYGULAMALARI

G.1. Çevre Denetimleri

Bu rapor kapsamında denetim faaliyetleri değerlendirilirken, gerçekleştirilen denetimler planlı (rutin) ve ani (plansız-rutin olmayan) denetimler olarak ikiye ayrılmıştır. Planlı denetimler, bir ya da çok yıllık bir program çerçevesinde İl Müdürlüğü tarafından haberli veya habersiz olarak gerçekleştirilen denetimlerdir. Plansız denetimler ise; a) izin yenileme prosedürünün bir parçası olarak, b) yeni izin alma prosedürünün bir parçası olarak, c) kaza ve olaylar sonrasında (yangın ve aniden ortaya çıkan kirlilikler gibi), d) mevzuata uygunsuzluğun fark edildiği durumlarda, e) Bakanlık ya da ÇŞİM tarafından gerek görülen durumlarda, f) ihbar veya şikâyet sonrasında ani olarak gerçekleşen ve herhangi bir programa bağlı kalınmaksızın ÇŞİM tarafından yapılan denetimlerdir.

Çevre Denetimi Yönetmeliği kapsamında, çevre mevzuatında yer alan tüm yönetmelikler bazında çevre denetimleri gerçekleştirilmektedir. Çevre denetimleri, planlı ve ani denetimler olarak iki şekilde gerçekleştirilmektedir. Planlı denetimler (birleşik denetim), Bakan Onayı ile hazırlanan yıllık olarak programlanmış denetimlerdir. Ani denetimler ise yeni izin alma, izin yenileme, kaza ve olaylar sonrasında mevzuata uygunsuzluk olduğu durumlarda veya ihbar ve şikâyet sonrasında ani olarak gerçekleşen ve herhangi bir programa bağlı kalınmaksızın yapılan denetimlerdir.

Çizelge G.59 - Antalya ilinde 2017 yılında ÇŞİM tarafından gerçekleştirilen denetimlerin sayısı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018) Denetimler Toplam

Planlı denetimler 40 Plansız (ani+şikayet) denetimler 1.870 Genel toplam 1.910

109

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Denetim sayıları

Ani (Plansız) Denetimler 98%

Planlı Denetimler 2%

Planlı Denetimler Ani (Plansız) Denetimler

Şekil G.26– Antalya ilinde ÇŞİM tarafından 2017 yılında gerçekleştirilen planlı ve ani çevre denetimlerinin dağılımı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018)

G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi

Çevre mevzuatında yer alan tüm yönetmelikler bazında çevre gerçekleştirilen denetimleri planlı ve ani denetimler olarak iki şekilde gerçekleştirilmektedir.

Ani denetimle; yazılı dilekçe, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER), Başbakanlık İletişim Merkezi (Bimer) veya Alo181 aracılığı ile gelen şikâyetlere istinaden yapılan denetimler sonrasında gerçekleşen ve herhangi bir programa bağlı kalınmaksızın yapılan denetimlerdir. Müdürlüğümüzce 2017 yılında 1.044 şikâyetin 656 adedi yerinde yapılan denetimlerle cevaplandırılmıştır.

Çizelge G.60 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇŞİM’e gelen tüm şikâyetler ve bunların değerlendirilme durumları (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018)

Şikâyetler Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED TOPLAM

Şikâyet sayısı 130 69 14 110 4 702 15 1.044

Denetimle sonuçlanan 107 53 12 82 3 419 13 656 şikâyet sayısı Şikâyetleri denetimle 82 77 86 75 75 46 87 63 sonuçlanma (%)

110

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

ÇED; 15; 1%

Hava; 130; 13%

Gürültü; 702; 67%

Su; 69; 7%

Toprak; 14; 1%

Atık ; 110; 11%

Kimyasallar; 4; 0%

Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED

Şekil G.27 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇŞİM gelen şikâyetlerin konulara göre dağılımı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018)

G.3. İdari Yaptırımlar

2017 yılı içerisinde İl Müdürlüğümüz tarafından uygulanan idari para cezalarına ilişkin bilgiler kapsamında Çizelge G.61 ve Şekil G.28 oluşturulmuştur.

Çizelge G.61 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇŞİM tarafından uygulanan ceza miktarları ve sayısı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018)

Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED Diğer TOPLAM

Ceza Miktarı (TL) 9.486 254.875 458.775 1.463.993 0 905.699 298.849 1.070.082 4.461.159

Uygulanan Ceza Sayısı 9 5 8 4 0 33 15 8 73

111

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

Ceza Miktarları

Diğer; 1070082; 24% Hava; 9486; 0% Su; 254875; 6% Toprak; 458775; 10% ÇED; 298849; 7%

Gürültü; 905699; 20%

Atık ; 1463993; 33% Kimyasallar; 0; 0%

Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED Diğer

Şekil G.28 – Antalya ilinde 2017 yılında ÇŞİM tarafından uygulanan idari para cezalarının konulara göre dağılımı (Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2018)

G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları

Çevre Kanunu ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında ÇED Olumlu / ÇED Gerekli Değildir kararı almadan faaliyete geçtiği tespit edilen maden, kimya ve sanayi sektöründe birer adet olmak üzere 3 adet işletmeye faaliyet durdurma cezası uygulanmıştır. Yönetmelik kapsamında karar alındıktan sonra faaliyet durdurma cezası kaldırılmıştır.

G.5. Sonuç ve Değerlendirme

2017 yılı içerisinde İl Müdürlüğümüze gerek dilekçe ile yazılı olarak, gerekse Başbakanlık İletişim Merkezi aracılığı ve ALO 181 şikâyet hattı aracılığıyla ulaşan gürültü, atık, hava, su toprak vb. çevre kirliliği ile ilgili şikayet dilekçelerine istinaden 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden yayımlanmış yönetmelikler kapsamında denetimler gerçekleştirilmiştir.

Kaynaklar

1- Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü

112

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

H. ÇEVRE EĞİTİMLERİ

2017 yılı içerisinde İl Müdürlüğümüz personelince; 18 adet ilköğretim okuluna, çevre konulu eğitim verilmiştir. Ayrıca; 05.06.2017 Dünya Çevre Günü dolayısıyla İlimiz Aksu İlçesi Kundu Mevkiinde bulunan Ermenek İlköğretim Okulunda ödüllü çevre günü etkinliği yapılarak, düzenlenen yarışmalar sonucu ilk üçe giren öğrencilere hediyeler (bisiklet, bilgisayar, tablet) verilmiştir.

Ayrıca; yıl içerisinde; - Eğlence yerlerinden kaynaklanan çevresel gürültüyü kontrol altına almak adına canlı müzik yayını yapan işyerleri ile birlikte bilgilendirme toplantısı, - İlimizde faaliyet gösteren fide üreticilerine Çevre Kanunu ve bu Kanuna istinaden çıkarılan atık yönetmelikleri mevzuatı çerçevesinde sorumlulukları konusunda sunum yapılmış olup, fide üreticilerinin atık mevzuatı hakkındaki bilgilendirme toplantısı, - Belek Turizm Yatırımcıları Birliği (BETUYAB) bünyesinde yer alan otellere “Otellerin Çevre Mevzuatında Yeri” konulu bilgilendirme toplantısı - İl Müdürlüğümüz, belediyeler, atık üreticileri ve sektör temsilcileri katılımı ve yetkilendirilmiş kuruluş olan PETDER’ in ortak yürüttüğü Atık Yağların Yönetimi Projesi’ ne dair bilgilendirme ve istişare toplantısı, yapılmıştır.

113

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

EK-1: 2017 YILINA AİT İL ÇEVRE SORUNLARI VE ÖNCELİKLERİ ARAŞTIRMA FORMU

BÖLÜM I. HAVA KİRLİLİĞİ

I.1. Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırma

Hava Kalitesi İndeksi Kesme Noktaları SO [µg/m³] NO [µg/m³] CO [µg/m³] O [µg/m³] PM [µg/m³] İndeks HKİ 2 2 3 10 1 Sa. Ort. 1 Sa. Ort. 8 Sa. Ort. 8 Sa. Ort. 24 Sa. Ort. 1 (İyi) 0 – 50 0-100 0-100 0-5500 0-120L 0-50 2 (Orta) 51 – 100 101-250 101-200 5501-10000 121-160 51-100L 3 (Hassas) 101 – 150 251-500L 201-500 10001-16000L 161-180B 101-260U 4 (Sağlıksız) 151 – 200 501-850U 501-1000 16001-24000 181-240U 261-400U 5 (Kötü) 201 – 300 851-1100U 1001-2000 24001-32000 241-700 401-520U 6 (Tehlikeli) 301 – 500 >1101 >2001 >32001 >701 >521 L: Limit Değer B: Bilgi Eşiği U: Uyarı Eşiği

I.1.1. İlinize ait 2017 yılı içindeki aylık ortalama ölçüm değerlerini yukarıdaki Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırılmıştır Aylık Ortama (μg/m3) Olarak Hava Kalitesi İndeksine (*) Göre Sınıflandırma AYLAR SO2 NO2 CO O3 PM10 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 OCAK X X ŞUBAT X X MART X X NİSAN X X MAYIS X X HAZİRAN X X TEMMUZ X X AĞUSTOS X X EYLÜL X X EKİM X X KASIM X X ARALIK X X * Hava Kalitesi İndeksi: 1 (iyi) , 2 (orta) , 3 (hassas), 4 (sağlıksız), 5 (kötü), 6 (tehlikeli) Kaynak: http://www.havaizleme.gov.tr

I.1.2. İlinize ait Kış sezonu ortalama ölçüm değerlerini (2016 yılı Ekim- 2017 Mart arası 6 aylık ortalama) Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırılmıştır.

Kış sezonu ortalama ölçüm değeri; raporu hazırlanan yılın bir önceki yılının Ekim ayı ile raporu hazırlanan yılın Mart ayı arasındaki 6 aylık ortalamayı ifade etmektedir.

Kış Sezonu (Ekim-Mart) 6 Aylık Ortama (μg/m3) Olarak Hava Kalitesi İndeksine (*) Göre Sınıflandırma SO2 NO2 CO O3 PM10 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 Kış Sezonu X X (Ekim- Mart) * Hava Kalitesi İndeksi: 1 (iyi) , 2 (orta) , 3 (hassas), 4 (sağlıksız), 5 (kötü), 6 (tehlikeli) Kaynak: http://www.havaizleme.gov.tr

114

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

I.1.3. İlinize ait Yaz sezonu ortalama ölçüm değerlerini (2017 yılı Nisan-Eylül arası 6 aylık ortalama) Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırılmıştır.

Yaz sezonu ortalama ölçüm değeri; raporu hazırlanan yılın Nisan ayı ile Eylül ayı arasındaki 6 aylık ortalamayı ifade etmektedir.

Yaz Sezonu (Nisan-Eylül) 6 Aylık Ortama (μg/m3) Olarak Hava Kalitesi İndeksine (*) Göre Sınıflandırma

SO2 NO2 CO O3 PM10 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 Yaz Sezonu X X (Nisan- Eylül) * Hava Kalitesi İndeksi: 1 (iyi) , 2 (orta) , 3 (hassas), 4 (sağlıksız), 5 (kötü), 6 (tehlikeli) Kaynak: http://www.havaizleme.gov.tr

I.2. İlinizde hava kirliliğine neden olan kaynakları önem sırasına göre rakam* ile belirtiniz.

Hava kirliliğine neden olan kaynaklar önem sırasına göre en önemliden az önemliye doğru 1, 2, 3, .... şeklinde numaralandırılmıştır.

ÖNEM SIRASINDA GEÇEN BU YILKİ DEĞİŞİKLİK KAYNAK YILKİ ÖNEM ÖNEM YAPTIYSANIZ SIRANIZ SIRANIZ1 SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ a. Evsel ısınma 1 1 b. İmalat Sanayi İşletmeleri 4 4 c. Maden İşletmeleri 3 3 d. Termik Santraller - - e. Diğer Sanayi Faaliyetleri (Belirtiniz)…………………………. - - f. Karayolu Trafik 2 2 g. Diğer Kaynaklar (Belirtiniz)…………………...... - -

1 En önemliden az önemliye doğru 1, 2, 3, … şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız.

115

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

I.3. Hava kirliliğinin önlenmesi amacıyla yıl içinde il/ilçelerde alınan tedbirleri “X” ile işaretlenmiştir.

ALINAN TEDBİR/TEDBİRLER YERLEŞİM YERİNİN ADI a b c d e f g h i Büyükşehir Belediye Başkanlığı X X X 1. Aksu X X 2. Döşemealtı X X 3.Kepez X X X

İL MERKEZİİL 4. Konyaaltı X X X 5. Muratpaşa X X X 1.Akseki X X 2.Alanya X X 3.Demre X X 4.Elmalı X X 5.Finike X X

6.Gazipaşa X X 7.Gündoğmuş X X 8.İbradi X X İLÇELER 9.Kaş X X 10.Kemer X X 11.Korkuteli X X 12.Kumluca X X 13.Manavgat X X 14.Serik X X Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Egzoz Emisyon Yetki Belgesine Sahip İşletmeler

Tedbirler: a. Kaliteli katı/sıvı yakıt kullanımı b. Doğalgaz kullanımı c. Bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları d. Ağaçlandırma çalışmaları/orman alanlarının, yeşil alanların artırılması e. Motorlu taşıtların egzoz gazı ölçümleri f. Sanayi kuruluşlarının emisyon izni almaları g. Sanayi tesislerinin yerleşim yeri dışına çıkarılmaları h. Denetim i. Diğer ( Varsa yukarıya ayrılan bölümde belirtiniz).

116

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

I.4. Hava kirliliğinin giderilmesinde, yıl içerisinde, il/ilçelerde karşılaşılan güçlükleri önem sırasına göre rakam ile belirtilmiştir.

I.4.’de hava kirliliğinin önlenmesinde, yıl içinde, İlimizde karşılaşılan güçlüklerin önem sırasına göre en önemliden az önemliye doğru 1, 2, 3, 4, .... şeklinde numaralandırılmıştır.

ÖNEM GEÇEN SIRASINDA BU YILKİ YILKİ DEĞİŞİKLİK Karşılaşılan Güçlükler ÖNEM ÖNEM YAPTIYSANIZ SIRANIZ* SIRANIZ SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ a. Yeterli denetim yapılamaması b. Ateşçilerin eğitimsiz veya bilinçsiz olması c. Halkın alım gücünün düşük olmasından dolayı kalitesiz yakıt kullanılması 1 1 d. Kaliteli yakıt temininde zorluklar 2 2 e. Kurumsal ve yasal eksiklikler f. Toplumda bilinç eksikliği 3 3 g. Meteorolojik faktörler h. Topografik faktörler i. Diğer (Belirtiniz)...... En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,4,… şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız.

117

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

BÖLÜM II. SU KİRLİLİĞİ

II.1. İl sınırları içerisinde bulunan su kaynaklarının kalite değerlendirmesi

Su kirliliği, II.1.1-II.1-3’de il sınırları içerisinde, yıl içinde, kirliliğe maruz kalmış su kaynaklarının (yerüstü, yeraltı ve yüzme suları) adları, kalite sınıfları ile bunların çizelgede belirtilen kirlenme nedenleri dikkate alınarak işaretlenmiştir.

II.1.1. İl sınırlarında bulunan yerüstü sularının kalite sınıflarını Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde belirtiniz ve muhtemel kirlenme nedenleri işaretlenmiştir.

Kalite sınıfı Kirlenme Nedenleri Yerüstü Suyu a b c d e f g h i Evsel Sanayi Zirai İlaç Adı Evsel Sanayi Hayvan Madencilik Denizcilik Diğer 1 2 3 4 Katı Kaynaklı ve Gübre Atıksular Atıkları Yetiştiriciliği Faaliyetleri Faaliyetleri (Belirtiniz) Atıklar Atıksular Kullanımı Eşen-Karaçay - - - - X X Demre Deresi - - - - X X Finike –Karasu - - - - X X X Finike- Başgöz Çayı - - - - X X Finike Tekke Pınarı - - - - X X Finike Alakır Çayı - - - - X X X Finike Salur Çayı - - - - X X X Kırgözler Çayı - - - - X X X Düden Çayı - - - - X X X Aksu Çayı - - - - X X X X Köprüçay - - - - X X X X X Tekne Manavgat Çayı - - - - X X X X X X gezileri Karpuz Çayı - - - - X X X X X X Alara Çayı - - - - X X X X X X Kargı Çayı - - - - X X X X Dim Çayı - - - - X X X X Sedre Çayı - - - - X X X Bıçkıcı Çayı - - - - X X X Kaynaklar: 2016 Çevre Durum Raporu

II.1.2. İl sınırlarında bulunan yeraltı sularının kalite sınıflarını Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik çerçevesinde belirtiniz ve muhtemel kirlenme nedenleri. Son yıllarda yeraltı suyu seviyesi ile ilgili bir çalışma yapılmadığından, İl sınırlarında bulunan yeraltı sularının kalite sınıflarını Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik çerçevesinde muhtemel kirlenme nedenleri tespit edilememiştir. Yeraltı Su Kalite Kirlenme Nedenleri Yeraltı Sınıfı suyunun a b c d e f g h i Yeterli bulunduğu Evsel Sanayi Zirai İlaç Deniz İyi Zayıf veri Evsel Sanayi Hayvan Madencilik Diğer Katı Kaynaklı ve Gübre Suyu bölge yok Atıksular Atıkları Yetiştiriciliği Faaliyetleri (Belirtiniz) Atıklar Atıksular Kullanımı Girişimi ------

Kaynaklar: DSİ 13. Bölge Müdürlüğü

118

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

II.1.3. İl sınırlarında bulunan yüzme sularının kalite sınıflarını Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği çerçevesinde belirtiniz ve muhtemel kirlenme nedenlerini işaretlenmiştir.

Mavi Yüzme Suyu Bayrak Kirlenme Nedenleri Kalite Sınıfı (*) Yüzme Suyunun Ödülü bulunduğu a b c d e f g bölge/plaj Var Evsel Sanayi Zirai İlaç Yok A B C D Evsel Sanayi Deniz/Göl Diğer Katı Kaynaklı ve Gübre (**) Atıksular Atıkları Taşımacılığı (Belirtiniz) Atıklar Atıksular Kullanımı Kaş – (13) X (9) X X Demre (6) X X X Finike (9) X X X Kumluca (10) X (1) X X X Kemer (56) X (42) X Konyaaltı (12) X (8) X Muratpaşa (17) X (15) X Aksu (11) X (10) X Serik (28) X (26) X Manavgat (47) X (44) X Alanya (50) X (44) X Gazipaşa (8) X (1) X X X Toplam (321) (200) (*): A sınıfı çok iyi/mükemmel, B sınıfı iyi kalite, C sınıfı kötü kalite ve D sınıfı çok kötü kalite/yasaklanması gereken olarak kalite kategorilerini temsil etmektedir. (**): Parantez içindeki rakamlar, o ilçedeki toplam mavi bayrak sayılarını vermektedir. 2017 yılı içerisinde 1 adet plajın yüzme suyu kalite kategorisi B sınıfı olarak tespit edilmiştir. Kaynaklar: http://yuzme.saglik.gov.tr/

119

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

II.2. Yıl İçinde, İl sınırları içindeki il/ilçelerde atıksuların yol açtığı kirlenmenin nedenlerini uygun seçenekleri “X” ile işaretleyerek belirtilmiştir.

II.2.’de, il sınırları içerisindeki yerleşim merkezlerinde (il merkezi ve ilçelerin her biri için) atıksulardan kaynaklanan kirliliğin nedenlerinin çizelgenin altında belirtilen maddeler dikkate alınarak ve (X) koymak suretiyle işaretlenmiştir.

Atık Sulardan Kaynaklanan Kirliliğin Nedenleri Yerleşim Yerinin Adı a b c d e f g h i j k l m 1. Aksu X

2. Döşemealtı X X X 3.Kepez

İl Merkeziİl 4. Konyaaltı 5. Muratpaşa 1.Akseki X X X 2.Alanya X 3.Demre X X 4.Elmalı X 5.Finike X X X X 6.Gazipaşa X X

X X ler 7.Gündoğmuş 8.İbradi X X

İlçe 9.Kaş X 10.Kemer 11.Korkuteli X 12.Kumluca X X 13.Manavgat X 14.Serik X X X Kaynaklar: Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü

Kirlilik Nedenleri: a. Kanalizasyon şebekesinin olmaması veya yetersiz olması b. Yerleşim yerlerinde evsel nitelikli atıksuların arıtılmaması c. Büyük sanayi kuruluşlarının atıksularını arıtmaması d. Küçük sanayilerde toplu arıtmanın olmaması e. Foseptik çukurların sağlıklı şekilde inşa edilmemesi f. Foseptik atıkların vidanjörlerle çekildikten sonra gelişigüzel yerlere boşaltılması g. Zirai mücadele ilaçlarının kullanımı h. Kimyasal gübre kullanımı i. Arıtma tesisi kapasite ve verimlerinin yetersiz olması j. Arıtma tesisinde görevli olan personelin yetersiz olması k. Hayvancılık atıkları l. Maden atıkları m. Diğer (Yukarıda ayrılan bölümde belirtiniz).

İlimiz Büyükşehir sınırları içerisinde ve ilçelere ait 34 adet Atıksu Arıtma Tesisi mevcut olup, Müdürlüğümüz teknik personelinin sıkı denetimleri nedeniyle yukarıdaki tabloda belirtilen atıksu kaynaklı kirlilikler minimum düzeyde yaşanmaktadır. Kanalizasyon bağlantısının olmadığı yerleşim yerlerinde ise Belediyeler veya özel firmalar aracılığıyla atıksular Atıksu Arıtma Tesislerine verilmektedir.

120

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

II.3. Su kirliliğinin önlenmesi amacıyla alıcı ortamlarda aşağıdaki tedbirlerden hangilerinin alındığını çizelgede (x) işareti koyarak belirtilmiştir.

Su Kirliliğinin Önlenmesi Amacıyla Alınan Tedbirler Alıcı Ortamın Adı a b c d e f g h i Deniz 1.… X X X X X X Göller 1.… Akarsular 1.… X X X X Havzalar 1.… X X X X Yeraltı Suları 1.… X X X X X X Jeotermal Kaynaklar 1.… Diğer Alıcı Su Ortamları (Baraj ve Göletler) 1.… X X X X X X Kaynaklar: Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü

Alınan Tedbirler: a. Kanalizasyon şebekesinin yapılması ya da yenilenmesi b. Arıtma tesisi /deniz deşarjı /depolama alanları yapılması c. Yerleşim merkezinde foseptik kullanılması d. Tarımsal faaliyetlerde kullanılan zirai mücadele ilacı ve gübrenin aşırı ve yanlış kullanımının önlenmesi e. Yönetmelikler çerçevesinde denetim yapılması f. Deniz araçlarının atıklarını boşaltabilmeleri için uygun yerlerin hazırlanması g. Sanayi kuruluşlarının atıksuları için deşarj izni alması h. Toplumsal bilgilendirilme ve bilinçlendirme faaliyetleri i. Diğer (Yukarıda ayrılan bölümde belirtiniz).

II.4. Su kirliliğinin giderilmesinde/önlenmesinde il sınırları içerisinde karşılaşılan güçlükleri en önemliden az önemliye doğru numara vererek (1,2,3,…) işaretlenmiştir.

II.4’de su kirliliğinin giderilmesinde/önlenmesinde il sınırları içerisinde karşılaşılan güçlüklerin önem sırasına göre en önemliden az önemliye doğru 1,2,3,.... şeklinde numaralandırılmıştır.

ÖNEM GEÇEN SIRASINDA BU YILKİ YILKİ DEĞİŞİKLİK KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER ÖNEM ÖNEM YAPTIYSANIZ SIRANIZ* SIRANIZ SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ a. Yeterli denetim yapılamaması b. Mali imkansızlıklar nedeniyle arıtma tesislerinin kurulamaması c. Kurumsal ve yasal eksiklikler d. Toplumda bilinç eksikliği 1 1 e. Diğer (Belirtiniz)...... En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,…şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız.

121

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

BÖLÜM III. TOPRAK KİRLİLİĞİ

III.1. İlinizde toprak kirliliğine neden olan kaynakları önem sırasına göre rakam ile işaretleyerek* belirtilmiştir. İl sınırları içerisinde toprak kirliliğine neden olan kaynaklar önem sırasına göre, en önemliden, az önemliye doğru, 1,2,3,4.... şeklinde numaralandırılmıştır.

ÖNEM SIRASINDA GEÇEN BU YILKİ DEĞİŞİKLİK Kirlenme Kaynağı YILKİ ÖNEM ÖNEM YAPTIYSANIZ SIRANIZ SIRANIZ* SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ a. Sanayi kaynaklı atık boşaltımı 3 3 b. Madencilik atıkları 2 2 c. Vahşi depolanan evsel katı atıklar 1 1 d. Vahşi depolanan tehlikeli atıklar e. Plansız kentleşme f. Aşırı gübre kullanımı g. Aşırı tarım ilacı kullanımı h. Hayvancılık atıkları i. Diğer (Belirtiniz)……………………………………………… En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,4,… şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız. Kaynaklar: Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü

III.2. Toprak kirliliğinin önlenmesi amacıyla il sınırları içerisinde, aşağıdaki tedbirlerden hangilerinin alındığını önem sırasına göre rakam* ile belirtilmiştir. III.2’de, toprak kirliliğinin önlenmesi amacıyla il sınırları içerisinde belirtilen tedbirler önem sırasına göre, en önemliden, az önemliye doğru, 1,2,3,4.... şeklinde numaralandırılmıştır.

ÖNEM GEÇEN SIRASINDA BU YILKİ YILKİ DEĞİŞİKLİK ALINAN TEDBİRLER ÖNEM ÖNEM YAPTIYSANIZ SIRANIZ * SIRANIZ SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ a. Sanayi/Madencilik tesislerinin sıvı, katı ve gaz atıklarının 4 4 mevzuata uygun olarak bertarafının sağlanması b. Kentleşmenin Çevre Düzeni Planlarına uygun olarak 2 2 gerçekleştirilmesi c. Mevzuata uygun olarak gübreleme, ilaçlama ve sulamanın 3 3 yapılması d. Erozyon mücadele çalışmaları e. Geri dönüşüm/yeniden kullanım uygulamaları 1 1 f. Diğer (Belirtiniz)...... En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,4,… şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız. Kaynaklar: Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü

122

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

BÖLÜM IV. ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNLARI

IV.1. Aşağıdaki Konu Başlıklarını Dikkate Alarak, yıl sonu itibariyle, İl Sınırları İçinde Görülen Çevre Sorunlarını Önem ve Önceliklerine Göre Rakam (Önem sırasına göre en önemliden az önemliye doğru 1, 2, 3, 4, 5, ... şeklinde numaralandırınız) vererek sıralanmıştır.

IV.1’de, sıralanan çevre sorunları dikkate alınarak, yıl sonu itibariyle, il sınırlarınız içerisinde, görülen bu sorunların önem ve önceliklerine göre, en önemliden en az önemliye doğru 1,2,3,4,5.... şeklinde iliniz için geçerli olan sorunları öncelik sırasına göre numaralandırılmıştır. Ayrıca çizelgede yer alan her çevre sorunu için iliniz sınırları içinde geçerli olan nedenleri işaretlenmiştir.

NOT: Ölçüm değerleri, göstergeler, her bölümün sonundaki sonuç ve değerlendirme kısımları, konularına göre şikayetler, şikayetin ceza ile sonuçlanma oranı, konularına göre verilen cezalar, yapılan denetimler sonucu edinilen deneyimler vb. çevre sorunlarının hangi alanda yoğunlaştığı konusunda yol gösterici olabilir. Sıralanma yapılırken sorunun çevre ve insan sağlığı için taşıdığı önem göz önünde bulundurulmalıdır.

ÖNEM GEÇEN SIRASINDA BU YILKİ YILKİ DEĞİŞİKLİK ÇEVRE SORUNLARI ÖNEM ÖNEM YAPTIYSANIZ SIRANIZ * SIRANIZ SEBEBİNİ AÇIKLAYINIZ a. Hava kirliliği 2 2 b. Su kirliliği c. Toprak kirliliği d. Atıklar e. Gürültü kirliliği 1 1 f. Erozyon g. Doğal çevrenin tahribatı (Orman, Mera, Sulak

alan, Kıyı, Biyolojik çeşitlilik ve habitat kaybı) En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,4,… şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize uygun seçenekleri numaralandırınız. Kaynaklar: Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü

123

ANTALYA 2017 ÇEVRE DURUM RAPORU

IV.2. İl Sınırları İçerisinde IV.1’de Tespit Edilen Her Bir Öncelikli Çevre Sorunu ile İlgili Olarak; Yukarıda IV.1’de Belirlemiş Olduğunuz Öncelik Sırasına Göre;

I. ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNU (Gürültü Kirliliği)

İlimizde, özellikle canlı müzik yayını yapan eğlence yerlerinden, turizm işletmelerinden, otellerden, sanayi tesislerinden ve ticari işletmelerden kaynaklanan gürültü kirliliği oluşmaktadır.

Eğlence yerlerinin çoğunlukla şehrin merkezinde kalmasından dolayı gürültü kirliliğine ilişkin olarak yoğun şikayetler alınmaktadır.

Canlı müzik yayını yapan eğlence yerlerinin yer seçiminin uygun yapılmaması nedeniyle yerleşim yerleri ile iç içe yer almaktadır.

İl Müdürlüğümüz teknik personellerince gündüz ve gece olmak üzere ekipler halinde gürültü denetimleri yapılmaktadır.

II. ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNU (Hava Kirliliği)

Evsel ısınma ve sanayi üretiminde yoğun olarak kömür kullanılması hava kirliliği oluşturmaktadır.

Topografik yapı ile Meteorolojik sebepler kirliliğin artmasında önemli rol oynamaktadır.

Özellikle kış aylarında meydana gelen hava kirliliği ile çevre ve insan sağlığına olumsuz etkileri yaşanmaktadır.

İlimizdeki hava kirliliği sorunuyla mücadele için, vatandaşlar özellikle doğalgaz kullanımı ve doğalgaz altyapısı bulunmayan bölgelerde de kaliteli katı/sıvı yakıt kullanmaları için yönlendirilmektedir.

İlimizde hava kalitesindeki iyileşme çalışmalarına katkıda bulunacak faaliyetlere devam edilmekte ve 1 adet Bakanlığımıza ait, 3 adet Büyükşehir Belediyesine ait hava kalitesi ölçüm istasyonu vasıtasıyla da hava kalitesinin sürekli izlenmesi sağlanmaktadır.

124