D e s c h a t k a m e r v a n T w e n t e

www.schatkamervantwente.nl

De groeve geeft informatie prijs over de periodes waarin Losser een ondiepe zee was. De zandsteenlaag bevat opvallend veel fossielen.

De Dinkel Het is niet voor niets dat het riviertje de Dinkel al in de eerste regel van het Twentse volkslied Erve Kraesgenberg op lyrische toon wordt bezongen. Op luchtfoto’s is te zien hoe dit bescheiden De gemeente Losser is met recht de Schatkamer van . Met zijn rijke stroompje, soms langs de grilligste lijnen, dwars door de hele gemeente Losser geschiedenis, verborgen parels en zijn bodemrijkdommen liggen de ­meandert. De oevers bieden een immense schatten er voor het oprapen. Daar kan iedereen zichzelf van overtuigen. rijkdom aan flora en fauna, waarbij de prachtig gekleurde ijsvogel als een mascotte De deuren van de schatkamer staan namelijk wijd open. fungeert. De Dinkel ontspringt net over de grens tussen Coesfeld en , doet dan een flink stuk Losser en aan, Losser kan bogen op de meeste en mooiste landkruisen, kapelletjes, grafheuvels en urnen­ om vervolgens bij het Duitse Neuenhaus in landgoederen van Twente. Ze sluiten naad- velden. Er bestaan nog tal van tradities, de Vecht te stromen. loos aan bij de schitterende natuurgebieden streekproducten en legenden die Losser als Het Lutterzand, de Duivelshof en de zijn unieke cultuurhistorische identiteit geven. Tankenberg en gaan net over de grens Beleef ook de geschiedenis van het grens- haast ongemerkt over in het Gildehauser dorp in het smokkel- en textiel- Venn en het Bentheimer Wald. Het zijn museum. slechts enkele voorbeelden van de rijkdom De schatkamer heeft nog veel meer voor u aan natuurschatten waarmee Losser en zijn in petto! Het gebied rondom Losser is in omgeving royaal zijn bedeeld. geologisch opzicht heel bijzonder. De rijke en gevarieerde geschiedenis van Losser gaat In Losser kan de toerist genieten van wandel- terug tot de prehistorie. Het stroomgebied en fietsroutes die gezamenlijk meer dan van de Dinkel biedt de bezoeker een kijkje 500 km lang zijn. Daarmee heeft de op 30.000 jaar ontstaansgeschiedenis en ­gemeente het grootste en meest gevarieerde behoort tot de oudste van Nederland. aanbod in Twente waaronder de Böggelpad­ route, de Toer d’ Energie en de Lutterberg- Staringgroeve wandeling. Wie ‘even’ de grens over wil Eén van de belangrijkste geologische vind- wippen kiest de Gildehaus Dinkelroute en plaatsen in Nederland is de Staringgroeve zal daar merken dat de Duitse grensplaatsen in Losser, vernoemd naar de vermaarde meer dan alleen een goede buurman van ­geoloog dr. W.C.H. Staring. Daar komt de Losser zijn. historie van Losser letterlijk aan de oppervlakte. De Staringgroeve is een kunstmatige De Losserse geschiedenis wordt zichtbaar ­ontsluiting in het rulle zandsteen van het door de rijkdom aan monumenten, oude zogenoemde Onder-Krijt. In geologisch boerenerven, kerkenpaden, markenstenen, ­opzicht is het een belangrijke plek. Martinustoren

145 De Dinkel

Het Lutterzand geleden ontstaan uit zand en stenen onder Ook de lemen muren vertellen veel over de Er zijn maar weinig Twentenaren die nog het langzaam opschuivende landijs, is zeer bouwkunst van eeuwen geleden. In de nooit in Het Lutterzand hebben gespeeld, geschikt om te vormen en te bakken. constructie komen balkdelen voor van bomen gesport, gewandeld of zelfs gekampeerd. ­Vanaf eind 19e eeuw tot ver in de vorige die aan het begin van de 17e eeuw zijn gekapt. Verreweg het meest gefotografeerd is de eeuw gebeurde dat op bedrijfsmatige wijze Eind vorig eeuw dreigde de Kraesgenberg bekende bocht in het riviertje De Dinkel, in de fabriek van de familie Osse. te worden gesloopt. Dankzij de inzet van bekend als de ‘Greune Stet’ aan de westkant De steenfabriek is nu een rijksmonument vele Lossernaren werd echter voorkomen van dit 750 ha. grote en uiterst gevarieerde en open voor het publiek. Het terrein is dat de boerderij verloren ging. Het gebouw natuurgebied. door het hele jaar heen ook het toneel van werd voorzichtig afgebroken en steen voor Centimeter voor centimeter knaagt het bijzondere evenementen, zoals de Planten- steen weer opgebouwd, aan de rand van stromende water hier stukjes van de oever af. dag Groei & Bloei, een kerststallenexpositie, het dorp Losser. Zeker bij hoog water gaat het soms hard. diverse keramiekmanifestaties en exposities Dan leggen zelfs de oudste en stevigste van fossielen en archeologische vondsten. Oelemars bomen uiteindelijk het loodje en worden een Net buiten Losser, tegen de Duitse grens, ligt prooi van de stroom. Het glooiende land- Erve Kraesgenberg De Oelemars. Dit schitterende natuurgebied schap is een paradijsje voor tal van vogels, De geschiedenis van de buitengewoon werd door de mens gevormd. Ooit was het waaronder de zeldzame ijsvogel. mooie boerderij Erve Kraesgenberg met een hoogveen-heidegebied, dat geleidelijk is meerdere authentieke bijgebouwen gaat gecultiveerd voor de landbouw en later voor Steenfabriek de Werklust terug tot 1475. De boerderij is gebouwd grootschalige zandwinning. Vrij recent is deze Al vele eeuwen werden er stenen gebakken volgens eeuwenoude technieken. Met name de plas met omliggende gronden omgevormd op de keileemgronden bij Losser. Dit zware gebinten en de sporenkap zijn zeldzame tot een permanent natuurgebied, compleet en kleverige residu, ongeveer 200.000 jaar staaltjes van ambachtelijk boeren timmerwerk. met een aangelegd plas- en drasgebied, een speciale nestwand voor oeverzwaluwen en een observatiehut. Met name voor vogelaars is de Oelemars een waar eldorado. In de afgelopen jaren zijn in dit gebied een kleine 200 vogelsoorten gespot.

Raadhuisplein 1 Postbus 90, 7580 AB Losser Tel. (053) 537 74 44 Fax (053) 537 73 17 E-mail: [email protected] Steenfabriek de Werklust Website: www.losser.nl

146 Losser N ieuw leven voo r i n d u s t r i e t e rr e i n L o ss e r

De gemeente Losser heeft een tekort aan bijdrage leveren aan de leefbaarheid en de Subsidie bedrijventerreinen. Op de bestaande terreinen daarvoor benodigde werkgelegenheid in Voor het onderdeel parkmanagement heeft staan bedrijven leeg, worden delen als plattelandsgemeente Losser. ondernemend Losser subsidie gekregen van paardenweide gebruikt of er staan particu- de provincie . Het parkmanage- liere woningen. De uitbreidingsmogelijk­ Met de uitvoering van het project wordt op ment voor de Losserse bedrijventerreinen heden zijn beperkt door het aangrenzende de eerste plaats beoogd een bijdrage te heeft inmiddels gestalte gekregen. Dinkeldal. Om de beschikbare ruimte opti- ­leveren aan het vinden van een oplossing maal te benutten is herschikking (revitalse- voor de overlast door het parkeren van Om de intenties van de gemeente en de ring) noodzakelijk. Losser is daar al een grote voertuigen. Voorts wordt er meege- ondernemers te onderstrepen is een flink stuk mee op dreef. werkt aan de aanleg van een systeem van ­convenant gesloten voor uitvoering van het mantelbuizen t.b.v. breedbandverbindingen parkmanagement en de herstructurering. Het industrieterrein De Pol/De Zoeker Esch en het verbeteren van de uitstraling van De betrokkenheid van de ondernemers op aan de rand van het dorp Losser, mist een het bedrijventerrein door het stimuleren specifieke onderdelen wordt nog nader eigentijdse uitstraling en maakt op verschil- van investeringen van bedrijven op hun ­ingevuld. lende plaatsen een rommelige indruk. eigen terrein (parkeren, opruimen, groen- De Dinkel ­Belangrijkste doel van de maatregelen die onderhoud, gevelrenovatie). Ook wordt Meer weten? nu worden getroffen, is het bedrijventerrein gestreefd naar een betere benutting van Meer informatie over het Losserse aantrekkelijk te maken voor nieuwe bedrijven de beschikbare ruimte. Dat komt neer op bedrijventerrein verstrekt de afdeling en het behouden van de huidige. Herschik- een inbreiding met ca. 3 ha. Niet minder Ruimte en Economische Ontwikkeling, king maakt het bovendien mogelijk nog belangrijk is de aanzet voor parkmanagement tel. (053) 537 74 44. eens 3 ha. van het beschikbare terrein te op het industrieterrein, het verwijderen van Website: www.losser.nl/ benutten. Daarmee zijn ca. 80 arbeids- een overstort (reductie vuiluitworp door herontwikkelingbedrijventerreinen plaatsen gemoeid. investering gemeentelijke rioleringsgelden) De provincie Overijssel en de gemeente en het verbeteren van het wegdek d.m.v. Losser willen met dit project een positieve van een asfaltverharding. De Poorterij 2008, Cartografie provincie Overijssel

.

W

K E BROEKHOEKWEG OVERDI O NKEL T S R E . S A T B R R H A A N A T H R O T E S C T

L P S E S

I S P E

E E R I B ESCH . S N R D T D R R

USTRIES T R AT S E U RA E ST E D U K A I E HE

K R E D N E P IJV E N

A O

N O I O D D Z R

Z E E G

E P

D

D O

L ZOEKER ESCH LEUSINKWEG

O DE POL A

L

E

W E G Losser DE POL RSWEG GGE 0 100m WI

DE POL

DE POL

DE POL

W T EN A SIN A KW R EG T S E S U A N

O

R

G

BENTHEIMERSTRAAT

SPINNERSWEG

DORPSTRAAT

DORPSTRAAT LUTTERMOLENWEG

LUT TERM OLEN WEG

HOOFDSTRAAT ESSENWEG ELFERINKSWEG

ROSMOLEN

LOSSERSESTRAAT

ESSENWEG ELFERINKSWEG

De Lutte HAERPAD 0 100m Overdinkel AMBACHTSTRAAT 0 50m DE LUTTE-ZUID

RIJKSWEG A1 / E30

147