Gebiedsvisie West

Nieuwe Gracht & Terra Incognita 4e concept, 28 maart 2013

Inhoudsopgave Inleiding 5 DEEL A - Gebiedsvisie

1. Ruimtelijke opbouw 11 1.1 onderlegger 11 1.2 ontstaansgeschiedenis 11 1.3 gebruiksfuncties 13 1.4 netwerken 15 1.5 ruimtelijk beleid 17

2. Lopende initiatieven 19 2.1 plannen in uitvoering 19 2.2 mogelijke ontwikkelingen 19

3. Gebiedsvisie 21 3 3.1 raamwerk 21 3.2 visiekaart 24 3.3 spelregels 27

DEEL B - Ruimtelijke Verkenningen

4. Ruimtelijke verkenningen 31 4.1 inleiding 31 4.2 kansen voor kwaliteit 33

5. Conclusies & aanbevelingen 35 5.1 algemeen 35 5.2 initiatieven 36

Literatuurlijst 38

Colofon 39 De Bilt-west

De Bilt-west De Bilt-west is een gebied op het raakvlak van stad en landschap. Ingeklemd tussen de ver- stedelijking van , De Bilt en vormt De Bilt-west een belangrijke open ruimte aan de Utrechtse oostfl ank. De stad is echter nooit ver weg. In de verte doemt de skyline van Utrecht op en de A27, de Biltse Rading en de spoorlijn Utrecht- zijn nadrukkelijk aanwezig.

overgang tussen stad en landschap De Bilt-west is dan ook het beste te omschrijven als een gebied op de overgang tussen stad en landschap. Een gebied waar het prettig wonen, 4 werken, sporten en recreëren is, met alle beno- digde (stedelijke) voorzieningen om de hoek. Een gebied bovendien, dat goed bereikbaar is en tegelijkertijd ruimte biedt aan landbouw, landschap en natuur.

gebied onder verstedelijkingsdruk Die medaille heeft echter ook een keerzijde. Juist door de ligging op het raakvlak van stad en landschap is De Bilt-west namelijk ook een gebied waar altijd wel ontwikkelingen boven de markt hangen, ook in crisistijd. Soms zijn dat ontwikkelingen die passen bij De Bilt-west, soms niet. Verrommeling van het gebied is dan ook een serieuze bedreiging, zeker nu de land- bouw niet altijd de vanzelfsprekende drager van het landschap meer is. Deze gebiedsvisie bouwt daarom nadrukkelijk voort op een ne- gental bestaande gebiedskwaliteiten. Waar no- dig worden keuzes voor de toekomst gemaakt.

plangebied gebiedsvisie Inleiding aanleiding

structuurvisie De Bilt 2030 In de structuurvisie De Bilt 2030 is het gebied De Bilt-west aangewezen als “zoeklocatie voor ge- meentelijke sportvoorzieningen, het intensiveren van de aanwezige bedrijvigheid en natuur- en land- schapsontwikkeling”. Deze gebiedsvisie De Bilt- west vormt een nadere uitwerking van die zoeklo- catie, met als doel een ontwikkelingskader voor de toekomst te schetsen op basis van bestaande ge- biedskwaliteiten. Daarbij wordt net als in de struc- tuurvisie het jaar 2030 als planhorizon gehanteerd.

directe aanleiding Inmiddels is sprake van een aantal concrete ruimte- lijke initiatieven, waarbij nadrukkelijk naar De Bilt- west wordt gekeken. Directe aanleiding voor het opstellen van deze gebiedsvisie vormde de wens 5 van de gemeente De Bilt voor integrale nieuwbouw van het bestaande zwembad Brandenburg, sport- hal De Bilt en cultureel- & zalencentrum H.F. Witte. Deze voorzieningen zijn nu nog op verschillende locaties ondergebracht en moeten worden gebun- deld in één sport- & zalencentrum. Daarbij heeft het college van B&W een voorkeur uitgesproken voor een locatie op sportpark Weltevreden. Uit een inmiddels verrichte haalbaarheidsstudie zijn twee mogelijke locaties naar voren gekomen, beide op het sportpark.

Over de vestiging van een sport- & zalencentrum in De Bilt-west heeft overleg plaatsgevonden met o.a. het Landschap. Uitkomst van dit over- leg was dat een integrale afweging moet worden gemaakt, waarbij alle ruimtelijke eff ecten in beeld worden gebracht. Deze gebiedsvisie biedt die inte- grale afweging.

uitsnede structuurvisie De Bilt 2030 Daarnaast is nog sprake van een aantal kleinere initiatieven, variërend van de aanleg van een klom- penpad tot het realiseren van een zorgboerderij.

relatie met andere plannen In de wet ruimtelijke ordening (Wro) uit 2008 wor- den op gemeentelijk niveau twee offi ciële plan- vormen onderscheiden: de structuurvisie en het bestemmingsplan. In een structuurvisie worden de hoofdlijnen van het ruimtelijke beleid geschetst, vaak voor de lange termijn en voor een hele ge- meente in een keer. Een bestemmingsplan richt zich over het algemeen op een veel kleiner gebied, is juridisch bindend en veel gedetailleerder.

Het verschil tussen structuurvisies en bestem- mingsplannen is daarmee behoorlijk groot. Vaak zo groot, dat behoefte bestaat aan plannen die zich 6 richten op de tussenliggende schaal. In De Bilt ver- vullen bijvoorbeeld het ‘Landschapsonwikkelings- plan’ (LOP) en de visie ‘dynamisch platteland’ die rol. Ook de gebiedsvisie vormt zo’n schakel tussen structuurvisie en bestemmingsplan. De gebiedsvi- sie moet daarbij vooral gezien worden als inspira- tiebron en eerste toetsingskader voor nieuwe ini- tiatieven in De Bilt-west. Aan deze gebiedsvisie is daarom geen uitvoeringsbudget gekoppeld.

invulling

plangebied Het plangebied van de gebiedsvisie De Bilt-west is iets ruimer opgevat dan in de structuurvisie aange- geven. De gebiedsvisie richt zich op het gebied dat wordt begrensd door de Biltse Rading en bedrij- venterrein Larenstein aan de oostzijde, de spoorlijn Utrecht-Amersfoort aan de noordwestzijde en de

Voordorpsedijk Groenekanseweg snelweg A27 aan de zuidwestzijde. Het plangebied wordt aan de zuidzijde beperkt tot het grondge- bied van de gemeente De Bilt. Waar nodig wordt uiteraard over deze grenzen heengekeken.

gebiedsvisie in twee delen Deze gebiedsvisie voor De Bilt-west bestaat uit twee delen. In deel A staan de kwaliteiten van De Bilt-west en de daarop gebaseerde gebiedsvisie centraal. Deel B bevat een aantal ruimtelijke ver- kenningen van de consequenties en mogelijkhe- den van de hiervoor beschreven initiatieven. Dit al- les met de kwaliteiten van deel A als uitgangspunt. Deel A is daarmee het tijdloze en deel B het actuele deel van deze gebiedsvisie.

bewonersparticipatie De gebiedsvisie De Bilt-west is daarmee meer dan 7 alleen een samenvatting van de discussie van dit moment. Deze gebiedsvisie vormt een ruimtelijk kader voor de toekomst, met in het laatste hoofd- stuk een ruimtelijk advies met betrekking tot de verschillende concrete initiatieven.

Tegelijkertijd is het natuurlijk zo dat zo’n gebieds- visie alleen kan worden opgesteld door juist de ‘discussie van dit moment’ met elkaar te voeren. De afgelopen maanden is daarom een tweetal work- shops met bewoners en belanghebbenden geor- ganiseerd. Tijdens die workshops zijn de kwalitei- ten, verbeterpunten en (on)mogelijkheden van het gebied in beeld gebracht.

Aansluitend op de beide workshops is steeds een inloopavond georganiseerd. Tijdens deze avonden zijn de plannen aan alle bewoners, belanghebben- den en overige geïnteresseerden gepresenteerd.

Hooge kampse Plas en omgeving sportpark Weltevreden politiek maakt afweging Van de beide workshops zijn uitgebreide verslagen beschikbaar. Daaruit blijkt o.a. dat bewoners en belanghebbenden kritisch staan ten opzichte van nieuwe (stedelijke) ontwikkelingen in De Bilt-west.

De mening van bewoners en belanghebbenden heeft bij het opstellen van deze gebiedsvisie zwaar meegewogen, maar is tegelijkertijd niet de enige. Aan deze gebiedsvisie is gewerkt door een ambtelij- ke projectgroep, waarin alle belangrijke disciplines vertegenwoordigd waren. Als het gaat om nieuwe initiatieven is de uiteindelijke afweging uiteraard aan het college van B&W en de gemeenteraad.

8

bedrijven en voorzieningen aan Laan Weltevreden fort Voordorp & groepsschuilplaatsen A. Gebiedsvisie bodem water

fijn zand (enkeerdgronden) grondwaterwinning

fijn zand (zwak lemig) 100 jaarszone

klei op fijn zand kwelzone (indicatief)

zanddek op veen water

water

10

geografie

gordel dekzand

dekzand vlakte

kleiige kom

veen

water inleiding grondwater Dit hoofdstuk bevat een ruimtelijke analyse van het De hoger gelegen zandgronden van de Utrechtse plangebied en de directe omgeving. Deze analyse Heuvelrug oefenen een grote invloed uit op het is uitgevoerd op basis van literatuuronderzoek en watersysteem langs de hele westelijke fl ank van de 1. een gebiedsverkenning ter plekke. Centraal staat stuwwal. In hydrologisch opzicht vormen de hoger het inventariseren van de ruimtelijke kwaliteiten en gelegen stuwwal en de laaggelegen veengronden knelpunten in De Bilt-West op het gebied van: een samenhangend gebied. De Heuvelrug fun- Ruimtelijke geert daarbij als een groot infi ltratiegebied. Aan opbouw - De onderlegger: bodem, geografi e, grondwater de randen van de stuwwal vindt opstuwing plaats, en waterstructuur. waardoor met name in de oostrand van het plan- - De ontstaansgeschiedenis: ontginning en occu- gebied sprake is van kwel. Het vasthouden van dit patie van het landschap en cultuurhistorie. (schone) kwelwater ten behoeve van natuuront- - De gebruiksfuncties: landbouw, natuur, recreatie wikkeling vormt een belangrijk aandachtspunt bij & sport, wonen en werken. het waterbeheer. - De netwerken: wandelroutes, fi etspaden, ruiter- paden en autoverkeer. Buiten het plangebied is in het Noorderpark een gebied aangeduid als ‘waterwin- en grondwater- Daarnaast is een inventarisatie gemaakt van ruim- beschermingsgebied’. De uiterste westrand van het telijk beleid van de verschillende overheden, dat plangebied bevat nog net een deel van de zoge- 11 van toepassing is op De Bilt-west. naamde 100 jaarszone. Dit is de buitenste bescher- mingszone die rondom het waterwingebied ligt. Bebouwing is hier toegestaan, maar er gelden wet- 1.1 onderlegger telijke regels om vervuiling van het grondwater te voorkomen. bodem en geografi e De Bilt ligt aan de zuidwestfl ank van de hoger ge- legen zandgronden van de Utrechtse Heuvelrug. 1.2 ontstaansgeschiedenis Langs deze stuwwal ligt een aaneengesloten dek- zandgebied dat in het grootste deel van het plan- smalle en langgerekte kavels in het veen gebied De Bilt-West is terug te vinden. Aan de zuid- De ontstaansgeschiedenis van De Bilt(-west) gaat westzijde van het plangebied is het dekzand bedekt ver terug en hangt onder meer samen met de af- met rivierklei-afzettingen van de Vecht en Kromme damming van de Kromme Rijn in het begin van de Rijn. Daarnaast is aan de westrand van het plange- 12e eeuw. Het dorp De Bilt ontstond op de over- bied een overgang te zien van de dekzandgronden gang van de laaggelegen kleiafzettingen van de naar het veengebied rondom . Kromme Rijn in het zuiden en westen, en de hoge zandgronden in het noorden. Gedurende de Vroe- ge Middeleeuwen was het gebied in het westen van de huidige gemeente te nat voor bewoning. historische atlas 1905 Nieuwe Hollandse Waterlinie

historische wegen en paden fort Voordorp

lintbebouwing verboden kringen

ontginningsas indundatievlak

cope-ontginningsrichting groepsschuilplaats 1940

slagenverkaveling

blokverkaveling

heggen en bomen

bospercelen

fort

12

landschap

water

open weidelandschap

halfopen overgangsgebied

dichte begroeiing

erfbeplanting

kleine landschapselementen

doorzichten op landschap

lintbebouwing

sportpark Vanaf de elfde tot eind dertiende eeuw zijn deze groene kamers en blokverkavelingen de landbouw verdwenen en bebouwing en infra- veengebieden direct ten westen van De Bilt in Op de overgang naar de hogere en droge zand- structuur kon worden aangelegd in de inundatie- verschillende fasen ontgonnen. Kenmerkend is de gronden van de Utrechtse Heuvelrug werd het ont- gebieden en oude schootsvelden. De fortenreeks langgerekte cope-ontginning. Dit slagenlandschap gonnen veengebied door enkele bomenlanen ver- vervult tegenwoordig een belangrijke functie in de bestaat uit langgerekte kavels, vaak met een vaste bonden met de bosrijke gebieden op de fl ank van recreatieve ontsluiting van het gebied tussen de maat. Tussen deze kavels liggen lange ontwate- de stuwwal. In dit dekzandgebied werd de ontgin- forten, zowel voor wandelaars, fi etsers als kanoërs. ringssloten met hoge waterstanden. ning van het landschap meestal kleinschaliger en Daarnaast bezit het fort grote ecologische waarden. minder systematisch uitgevoerd dan in het veen- ontginningsassen en lintbebouwing gebied. De te ontginnen gronden werden onder- Het cope-verkavelingssysteem kent een centrale verdeeld in min of meer vierkante of rechthoekige 1.3 gebruiksfuncties ontginningsas waarlangs karakteristieke lintbe- blokken. Deze blokverkaveling is nog goed terug te bouwing is ontstaan. De cope-ontginningen zijn vinden op historische kaarten, maar is tegenwoor- landbouw ontstaan vanaf de oever van de rivier de Vecht. De dig grotendeels verdwenen onder bebouwing. In het plangebied De Bilt-west wordt de grondge- Voordorpsedijk is één van de eerste ontginnings- bonden landbouw beschouwd als de belangrijkste slagen en dateert uit 1275. Vanaf de Voordorpse- In de overgangszone werden in de negentiende drager van het cultuurlandschap. De agrarische dijk werd het gebied in noordelijke richting verder eeuw enkele landgoederen aangelegd, met fraaie graslanden liggen voornamelijk aan de zuid- en ontgonnen. De Bisschopswetering (nu Groenekan- landgoedbossen die werden afgewisseld met ak- westzijde van de plangebied en kennen veelal een seweg) werd als volgende ontginningsdijk aange- kers en weilanden. Samen met de houtwallen en intensief agrarisch gebruik. Aan de Voordorpsedijk legd. Daarnaast vormde de Bisschopswetering van groene singels aan de randen van de percelen zijn twee intensieve veeteeltbedrijven te vinden. 13 oudsher een belangrijke verbindingsroute tussen vormde dit overgangsgebied een karakteristiek Daarnaast zijn er in het gebied verschillende paar- het dorp De Bilt en de (agrarische) kernen Groene- halfopen landschap met ‘groene kamers’. denhouderijen en particulieren die paarden hou- kan, , Westbroek en Hollandsche Ra- den. Langs de Groenekanseweg liggen enkele kwe- ding. verboden kringen van de Waterlinie kerijen, die zich met name richten op de boomteelt. Aan de Voordorpsedijk ligt fort Voordorp, met daar- De meest oostelijk en tevens hoogstgelegen delen omheen de bijbehorende groepschuilplaatsen en natuurwaarden in het agrarisch gebied van de ontginningsassen hadden een zandige on- kazematten. Het fort is tussen 1867 en 1870 ge- Door schaalvergroting in de landbouw zijn veel ka- dergrond en waren daarom het makkelijkst in cul- bouwd, als onderdeel van de tweede fortenring rakteristieke kleine landschapselementen, zoals sin- tuur te brengen. Hier ontstond dan ook de eerste van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Rond het fort gels, houtwallen en bosjes uit het weidelandschap bebouwing. De Voordorpsedijk was aanvankelijk ligt een inundatiegebied en een zogenaamde ‘ver- verdwenen. Hierdoor is de kleinschaligheid van het alleen aan de noordzijde bebouwd. Later zijn zowel boden kring’. Binnen deze kring golden beperkin- landschap deels verloren gegaan en is een groten- de Voordorpsedijk als de Groenekanseweg verder gen op bouwvoorschriften, met name binnen de deels open weidegebied ontstaan. Als gevolg daar- ontwikkeld met agrarische bebouwing. schootsvelden van het fort. Ondanks dat het land- van is de natuurwaarde van het gebied beperkt. De schap ten dienste stond van de inundatie, werden graslanden zijn vanuit ecologisch perspectief voor- Beide bebouwingslinten in De Bilt-West zijn goed er in het dagelijks leven gewoon gewassen ver- al van belang als foerageer- en jachtgebied voor bewaard gebleven. De historische wetering langs bouwd en werd er vee geweid. Na 1940 heeft de zoogdieren en vogels. De lijnvormige landschaps- de Groenekanseweg heeft in de loop der tijd meer Nieuwe Hollandse Waterlinie haar militaire functie elementen (houtwallen en singels) en bosjes in de het formaat van een sloot gekregen. verloren en daarom werd in 1951 de Kringenwet halfopen agrarische gebieden zijn van betekenis als opgeheven. Dat betekende dat beperkingen voor biotoop voor een groot aantal diersoorten. Ze heb- agrarisch gebied natuur

agrarisch (weide grasland) natuur (EHS) bestaand

agrarisch (natuur nieuw) natuur (EHS) nieuw

agrarisch (kwekerij) natuur (water)

agrarisch bedrijf (veehouderij) natuur (overig) bestaand

natte ecologische verbinding

faunapassage (bestaand)

faunapassage (gepland)

herstel lijnvormige landschaps- elementen in agrarisch gebied

14

gebruiksfuncties

agrarisch grasland

agrarisch boomteelt

natuur

groen

water

agrarisch bedrijf

bedrijf

kantoor

maatsch. voorzieningen

wonen

sport ben een belangrijke functie als schuilmogelijkheid Hier zijn door kleinschalige ontgraving plassen ont- stadsrandzone en als foerageergebied. Verder zijn ze van belang als staan. Recent is ook langs de spoorlijn een natuur- Het plangebied van De Bilt-west wordt omge- groeiplaats van een aantal minder algemeen voor- gebied aangelegd met ruigte en struweel. Deze ven door verstedelijking. In de stadsrandzone van komende plantensoorten. Lijnvormige elementen verspreid gelegen natuurgebieden vallen buiten Utrecht is de hoge kantoorbebouwing van het be- zijn bovendien belangrijk voor de verplaatsingen de ecologische hoofdstructuur, maar zijn wel van drijvenpark Rijnsweerd nadrukkelijk aanwezig. Ook van dieren op hun dagelijkse tochten tussen foera- belang voor het ecologisch functioneren van het de grootschalige infrastructuur van de A27, de A28 geergronden en verblijfplaatsen. Dat geldt o.a. voor gebied. In het bestemmingsplan zijn ze opgeno- en de hoger gelegen spoorlijn Utrecht-Amersfoort dassen en vleermuizen. De gemeente is momenteel men als ‘natuur’ of als ‘agrarisch gebied met natuur- zijn beeldbepalend. Op een aantal plekken is er bezig met het herstellen en terugbrengen van een waarden’. zicht op de Utrechtse Domtoren. Aan de rand van aantal lijnvormige beplantingen in het gebied. De Bilt vormen de rijen fl ats langs De Biltse Rading sport de (visuele) begrenzing van het gebied. natuur De bestaande sportvoorzieningen voor voetbal (FC In de afgelopen jaren zijn in het kader van de her- De Bilt), tennis (FAK en LTV Meijenhagen) en honk- inrichting Noorderpark en verschillende andere en softbal (Centrals) zijn geconcentreerd op sport- 1.4 netwerken beleids- en uitvoeringsplannen in het plangebied park Weltevreden. Het sportpark kenmerkt zich enkele natuurstroken, poelen en natuurontwikke- door de grote hoeveelheid groen en de aanwezige wegenstructuur lingsgebieden gerealiseerd. Het uiteindelijke doel waterpartijen. Deze staan in verbinding met de De Bilt-West ligt op korte afstand van op- en afrit is het realiseren van een ecologische verbindings- ecologische zone in het buitengebied. Het sport- nr. 30 (De Bilt/Veemarkt) van de Ring Utrecht (A27). zone tussen het Kromme Rijngebied, de Utrechtse park vormt hiermee een soort groene buff er tussen Vanaf deze op- en afrit leidt de Biltse Rading naar 15 Heuvelrug en Het Gooi (EVZ nr. 10). De Hooge De Bilt en het buitengebied. De Bilt. Deze weg maakt deel uit van het hoofdwe- Kampse Plas en Fort Voordorp zijn als stapstenen in gennet van De Bilt, dat erop gericht is het autover- deze verbindingszone opgenomen. bedrijven keer langs de buitenkant van de kern af te leiden. Aan de oostrand van het plangebied ligt een be- De Biltse Rading is in de wegcategorisering van het Ondanks de verontreiniging als gevolg van illegale drijvenstrook langs de Biltse Rading. Dit bedrijven- gemeentelijk verkeers- en vervoerplan (GVVP) inge- stort is er rondom de Hooge Kampse Plas een na- terrein heeft een kleinschalig karakter en kent een deeld als een Gebiedsontsluitingsweg binnen de tuurgebied ontstaan, waar watervogels overnach- grote verscheidenheid aan functies. Naast lokale bebouwde kom (50 km/uur). Het zuidelijk deel van ten. Aan de oostzijde is de plas geheel omwald en bedrijvigheid komen op het bedrijventerrein ook de weg ligt buiten de bebouwde kom (80 km/uur). begroeid met opgaand groen. Dit deel van het na- enkele woonfuncties, maatschappelijke functies De Groenekanseweg en Voordorpsedijk zijn beide tuurgebied vormt ook het leefgebied van de das en (school en kinderopvang), kantoorfuncties, een een Erftoegangsweg buiten de bebouwde kom (60 veel vogels vinden er een rustige en veilige plek. De gemeentewerf en detailhandelfuncties voor. Het km/uur). Vanaf de Groenekanseweg loopt de laan natuurwaarde van de plas zelf is beperkt, vooral als bedrijventerrein heeft veel open ruimte. Tussen de Weltevreden naar het sportpark en het bedrijven- gevolg van de grote waterdiepte. Op dit moment bedrijfskavels is veel groen aanwezig en ook langs terrein (50 km/uur). Deze weg gaat aan de zuidzijde wordt de plas daarom opnieuw ingericht door het de Biltse Rading heeft het bedrijventerrein een gro- eerst over in een 30 km-zone en later in een fi ets- Utrechts Landschap. tendeels groene uitstraling. De ontsluiting van het pad. bedrijventerrein vindt plaats vanaf de noordzijde, Verder liggen er in het plangebied nog enkele ver- via de laan Weltevreden. Hier zijn dan ook de en- spreid gelegen kleinere natuurkernen, zoals twee trees van de verschillende bedrijven te vinden. kleine natuurgebieden op Sportpark Weltevreden. hoofdinfrastructuurwegenstructuur

autosnelweg A27 (100 km/uur)

gebiedsontsluiting (80 km/uur)

erftoegangsweg (60 km/uur)

gebiedsontsluiting (50 km/uur)

woonstraten (30 km/uur)

P parkeerplaats sportpark P

spoorlijn

P

16 VISIEKAART UTRECHT 2028 STEDELIJK EN LANDELIJK GEBIED recreatief routenetwerk (groot)stedelijk vestigingsmilieu Westelijk Veenweidegebied en Eemland potentieel (groot)stedelijk vestigingsmilieu Heuvelrug en Vinkeveense Plassen campusmilieu Kromme Rijngebied wandel- en fietspaden relaties met andere locaties/regio’s Langbroek en oostrand Noorderpark Geledingszones

woon-/werklocatiewoon-/ww De Vallei woningbouwopgavewoningbw o binnenstedelijk Nederrijn en Lek media woningbouwopgavewoningbowow uitbreiding creatieve industrie OV-verbindingOVOV-verbV erbinin Almere-Utrecht-Breda life sciences & duurzaamheid

F

V Y

PRS Utrecht | visiekaart | Terra Incognita in opdracht van provincie Utrecht | augustus 2012

boven: vigerende bestemmingsplannen (bron: ruimtelijkeplannen.nl) onder: visiekaart provinciale ruimtelijke structuurvisie (PRS 2012) recreatief routenetwerk 1.5 ruimtelijk beleid Het recreatieve routenetwerk in het plangebied is vooral gericht op wandelaars, fi etsers en ruiters. In het gebied De Bilt-west komt verschillend ruim- Vanuit De Bilt wordt het gebied voor fi etsers ont- telijk overheidsbeleid samen. Naast het ruimtelijk sloten via de fi etstunnel onder de Biltse Rading. Dit beleid van de gemeente De Bilt (Structuurvisie en fi etspad wordt langs de laan Weltevreden voortge- Bestemmingsplannen) gaat het o.a. om het regi- zet als een (vrijliggend) fi etspad, zowel in noordelij- onale beleid van het Bestuur Regio Utrecht (RSP ke als in zuidelijke richting. Via de Groenekanseweg 2005-2015), de Noordvleugel Utrecht (Ontwikke- en de Voordorpsedijk kunnen fi etsers, wandelaars lingsvisie 2015-2030), het Hoogheemraadschap de en ruiters hun weg vervolgen binnen het gebied. Stichtse Rijnlanden (Waterbeheerplan 2005-2015), Ten westen van de Hooge Kampse Plas ligt het de provincie Utrecht (Streekplan, PRS en PRV) en Hooge Kampse Pad, dat een recreatieve verbinding het Rijk. Zo is het gebied o.a. gelegen in de gele- vormt tussen Voordorpsedijk en Groenekanseweg. dingszone en kernrandzone, zoals die in de ont- Langs het pad staan hier en daar bankjes en op één werp ruimtelijke structuurvisie van de provincie plaats is een steiger aangelegd. Utrecht zijn aangegeven (PRS). Daarnaast valt het gebied zoals gezegd ook (deels) binnen de ecolo- Het Hooge Kampse Pad maakt het voor recreanten gische hoofdstructuur. Tot slot maakt het gebied mogelijk om via de laan Weltevreden, de Voordorp- deel uit van het nationaal landschap van de Nieuwe sedijk en de Groenekanseweg een aantrekkelijk Hollandse Waterlinie en valt het geheel binnen de 17 ‘ommetje’ te maken binnen het plangebied. Dit re- Landinrichting Noorderpark. creatieve ‘ommetje’ is aan de zuidzijde van het plan- gebied verbonden met de stad Utrecht, via een pad door het weiland. Dit pad maakt samen met het Hooge Kampse Pad deel uit van de ‘Utrecht te Voet- wandelroute’ (Naar de Heuvelrug, 12 km) tussen de Utrechtse binnenstad en het NS-station Bilthoven. Daarnaast loopt via dit recreatieve padenstelsel ook nog een ANWB-wandelroute (Groenekanroute, 12 km), die een rondje maakt tussen Voordorp, Groe- nekan en Maartensdijk.

Voor alle paden in het gebied geldt dat ze druk wor- den gebruikt, zowel door recreanten (wandelaars, fi etsers en ruiters) als door ‘doorgaande’ fi etsers tus- sen Utrecht en De Bilt. 18

linksboven: Watervisie Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden linksonder: landinrichting Noorderpark boven: visiekaart landschapsontwikkelingsplan (LOP) inleiding Het is de bedoeling dat de Hooge Kampse Plas Er is momenteel sprake van verschillende initiatie- hiermee uitgroeit tot een belangrijke ecologische ven waarbij de De Bilt-west als mogelijke locatie in stapsteen in de verbinding langs de Utrechtse beeld is. Het gaat om initiatieven op het gebied van oostfl ank. Ook de dassenkolonie rond de plas moet 2. sport, zorg & educatie, recreatie en natuur. De ini- hiervan mee gaan profi teren.1 tiatiefnemers zijn zowel overheden als stichtingen Lopende en particulieren. 2.2 mogelijke ontwikkelingen initiatieven De nieuwbouw van een sport- & zalencentrum (in- clusief zwembad) vormde de directe aanleiding sport- & zalencentrum (2) voor het opstellen van deze gebiedsvisie. Daarnaast De huidige bebouwing van zwembad Branden- is sprake van een aantal wat kleinschaliger initiatie- burg, sporthal De Bilt en cultureel- & zalencentrum ven. Ook zijn er momenteel plannen in uitvoering. H.F. Witte is verouderd. De gemeenteraad heeft Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de plannen daarom in 2008 opdracht gegeven te onderzoeken in uitvoering en mogelijke ontwikkelingen. of een nieuw, gecombineerd sport- & zalencentrum kan worden gerealiseerd. Na verschillende onder- zoeken zijn inmiddels nog twee locaties in beeld.2 2.1 plannen in uitvoering Beide locaties bevinden zich op sportpark Welte- vreden. Dat betekent dat beide locaties buiten de 19 natuurontwikkeling Hooge Kampse Plas (1) zogenaamde ‘rode contour’ liggen en dat toestem- De Hooge Kampse Plas is een voormalige zandwin- ming van de provincie nodig is.3 put. Net als bij veel andere zandwinputten laten de natuurwaarden te wensen over. Zandwinputten De eerste locatie is het meest zuidelijk gelegen kunnen namelijk tot tientallen meters diep zijn en voetbalveld van FC De Bilt (2a). Hier kan centraal in op grote diepte is nu eenmaal weinig waterleven te het sportpark een sport- & zalencentrum worden vinden. Momenteel worden daarom de oevers van gerealiseerd. Ter compensatie zal één van de an- de Hooge Kampse Plas opnieuw ingericht, met een dere velden van FC De Bilt van kunstgras moeten meer geleidelijke overgang tussen land en water. worden voorzien. Dergelijke natuurvriendelijke oevers bestaan deels uit riet, wat schuil- en broedmogelijkheden biedt voor bijvoorbeeld de Roerdomp. Ook de plas zelf 1. Natuurontwikkeling door verondieping Hooge Kampse Plas wordt op een aantal plekken ondieper gemaakt, (december 2008). vooral aan de noordzijde. Hiermee worden o.a. 2. Contourennota voor een nieuw sport- en zalencentrum De paaimogelijkheden voor vissen gecreëerd. Op slik- Bilt (februari 2010) & De Bilt weltevreden, locatie- en model- studie nieuwbouw zwembad, sporthal en zalencentrum in kige eilandjes kunnen steltlopers voedsel vinden. Sportpark Weltevreden te De Bilt (mei 2011). 3. Aangezien een sport- & zalencentrum goed aansluit op de huidige bestemming van sportpark Weltevreden, heeft de provincie aangegeven niet onwelwillend tegenover deze ontwikkeling te staan. De tweede locatie is het zuidoostelijk gelegen soft- verbrede landbouw (5) balveld van HSV Centrals (2b). Deze locatie biedt In De Bilt-west worden momenteel verschillende mogelijkheden voor een sport- & zalencentrum dat initiatieven ontwikkeld voor het realiseren van direct vanaf de Biltse Rading kan worden ontsloten. combinaties van zorg, educatie en recreatie. Dit kan Ter compensatie zal een nieuw softbalveld moeten bijvoorbeeld in de vorm van een zorgboerderij. De worden aangelegd. Hiervoor zijn verschillende op- meest concrete aanknopingspunten liggen langs ties in beeld, binnen en buiten de huidige contour het westelijke deel van de Voordorpsedijk, maar van het sportpark. ook elders in het plangebied liggen mogelijkheden.

natuurbeleving sportpark Weltevreden (3) herinrichting Groenekanseweg (6) Er is budget beschikbaar voor het realiseren van Stichting het Groenekans Landschap heeft het initi- een zogenaamd klompenpad in het kleinschalige atief genomen voor het opwaarderen van de Groe- natuurgebied tussen de voetbal- en de softbalvel- nekanseweg. Het doel is herprofi lering van het lint den op sportpark Weltevreden. Het doel is het ge- en verbreding van de aanliggende Bisschopswe- bied toegankelijker te maken en de mogelijkheden tering. Deze ontwikkeling speelt niet op korte ter- voor natuurbeleving te vergroten. Het klompenpad mijn. Los van de fi nanciering zal namelijk gewacht zal niet worden verlicht en is niet toegankelijk voor moeten worden op afronding van de herinrich- fi etsers (en scooters). ting van de Hooge Kampse Plas. Het bijbehorende 20 vrachtverkeer kan immers alleen via de Groenekan- fi etsroute station Bilthoven - Voordorp (4) seweg rijden. In het Regionaal Verkeers- en Vervoerplan (RVVP) van het Bestuur Regio Utrecht uit 2004 is het idee opgenomen een directe (utilitaire) fi etsverbinding te realiseren tussen station Bilthoven en de Utrecht- 4 se wijk Voordorp. Daarbij wordt ingezet op een kop- peling aan de spoorlijn Utrecht-Amersfoort, zodat 6 een zo direct mogelijke verbinding ontstaat. In het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoerplan (GVVP) van De Bilt uit 2012 is dit idee opnieuw opgenomen en 1 de gemeente heeft inmiddels een eerste haalbaar- 5 2 a heidsstudie laten uitvoeren. De voorlopige uitkom- 3 sten geven aan dat in het gebied De Bilt-west een lichte voorkeur bestaat voor een tracé aan de zuid- 2 zijde van de spoorlijn. Defi nitieve keuzes moeten b nog worden gemaakt.4

4. Verkenning naar de fi etsverbinding Bilthoven - Utrecht Voordorp (december 2012). overzicht initiatieven inleiding 3. Gekoppeld aan de visiekaart zijn tot slot spelre- Keuzes maken met betrekking tot de hiervoor be- gels opgesteld. Spelregels die duidelijk maken schreven initiatieven kan alleen als we eerst vast- hoe met ruimtelijke initiatieven in De Bilt-west leggen wat we waardevol vinden aan De Bilt-west. moet worden omgegaan, nu en in de toekomst. 3. Als we afspraken maken over wat onaantastbaar is, op welke plekken best nog wel wat te verbeteren valt en waar sprake is van speelruimte voor nieuwe 3.1 raamwerk Gebiedsvisie ontwikkelingen of andere invullingen. We doen dit in een drietal stappen: agrarisch weidelandschap Het weidelandschap vormt als het ware de onder- 1. Allereerst worden in dit hoofdstuk de belang- legger van de gebiedskwaliteiten van De Bilt-west. rijkste kwaliteiten en verbeterpunten van De De geleidelijke overgang naar de Utrechtse Heuvel- Bilt-west in beeld gebracht. We noemen dit het rug aan de noordoostzijde van het plangebied is raamwerk. goed zichtbaar in het landschap en de aanwezige beplanting. Het zuidelijke deel van het plangebied, 2. Op basis van dit raamwerk en de uitkomsten rond de A27 en de Biltse Rading, is zeer open en van het overleg van de afgelopen maanden is wordt gedomineerd door het voor veenweide- vervolgens een visiekaart voor De Bilt-west op- gebieden kenmerkende slotenpatroon. Naar het gesteld. Ook die visiekaart bevat kwaliteiten en noordoosten toe is steeds meer sprake van een 21 mogelijkheden voor verbetering en ontwikke- halfopen coulissenlandschap. ling. In dit geval zijn ze echter teruggebracht tot de essentie. We willen namelijk graag vastleg- Ook aan de beplanting is de landschappelijke over- gen wat belangrijk is, maar het is tegelijkertijd gang goed af te lezen. Van oost naar west gezien niet de bedoeling De Bilt-west compleet op slot zijn vooral eik (inlands en Amerikaans), es, populier, te zetten. Dat is onwerkbaar én onleefbaar voor els en wilg te vinden. bewoners en gebruikers van het gebied. Op een aantal plekken liggen mogelijkheden om Het opstellen van een visiekaart is daarmee voor de herkenbaarheid van het landschap en de over- een belangrijk deel het zoeken naar het juiste gang van Heuvelrug naar veenweidegebied verder evenwicht. Zo is op de visiekaart bijvoorbeeld te versterken. Dit kan bijvoorbeeld door kleinscha- vastgelegd dat het uitbouwen van de ecologi- lige landschapselementen aan te planten of te her- sche verbinding door het hart van het gebied stellen, de openheid te versterken en - nog meer essentieel is. Hoe dat precies moet gebeuren dan nu al het geval is - gebiedseigen beplanting leggen we echter niet vast, wel de kaders waar- toe te passen. binnen dat kan gebeuren. Dat is het idee. Raamwerk 5 van kwaliteiten & verbeterpunten 1. agrarisch weidelandschap 5 5 9 2. Voordorpsedijk & Groenekanseweg

5 2

3. fort Voordorp 4 5

5

4. Hooge Kampse plas 7 1 5

22 6 9 5. ecologische verbindingszone

4 8 5 6. sportpark Weltevreden 7 3 5 2 5 3 5 7. laan Weltevreden

N 8. maatschappelijke voorzieningen 5

9. groene kamers

0 50 250 m kwaliteiten verbeterpunten (zie ook de nummers op de kaart) open tot half open slagenlandschap / lijnvormige accentueren landschappelijke overgang: versterken open- Voordorpsedijk & Groenekanseweg begroeiing / historisch slotenpatroon heid & herstel kleinschalige landschapselementen Het landschap van De Bilt-west is ooit ontgonnen vanaf de Voordorpsedijk en de Groenekanseweg. Ook nu nog dragen de beide linten voor een be- historische linten / vrijstaande, kleinschalige bebouwing / herstellen doorzichten naar landschap / behoud agrari- langrijk deel de kwaliteiten van het gebied. De doorzichten naar het landschap / karakteristieke erfbe- sche functies aan linten / saneren grootschalige en ge- aanliggende bebouwing is overwegend vrijstaand planting / basis voor recreatieve structuur (fietsen & wan- biedsvreemde bebouwing / herinrichten Groenekanseweg en kleinschalig, met doorzichten naar het achterlig- delen) / combinaties van wonen en werken (o.a. opwaarderen Bisschopswetering) gende landschap. Op een aantal plaatsen zijn die doorzichten echter verloren gegaan, vooral door de bouw van te grote schuren, geschakelde woningen historisch element Nieuwe Hollandse Waterlinie / vergroten herkenbaarheid / verbeteren bereikbaarheid & en zelfs een grootschalig kantoorgebouw aan de samenhangende eenheid van fort, groepsschuilplaatsen & beleefbaarheid Groenekanseweg. Dit gebouw sluit slecht aan op open schootsveld de omgeving. Dat geldt zowel voor de functie, als voor de omvang en de bouwstijl. ecologisch kerngebied (plas, natuurlijke oevers en uitvoeren herinrichting / aantakken aan ecologische ver- opgaande begroeiing aan oostflank) / drager voor recrea- binding Op beide linten is doorgaand verkeer een aan- tieve routes dachtspunt. Op de Voordorpsedijk is dit opgelost door een inrijverbod voor niet-bestemmingsver- keer in te voeren. Voor de Groenekanseweg wordt 23 (geplande) evz, als onderdeel van een doorgaande, regio- verwerven gronden / ecologische inrichting en beheer / door bewoners aangegeven dat herprofi lering wel- nale verbinding aan de oostflank van Utrecht realiseren faunapassages / verbreden noordelijke verbin- licht een oplossing kan zijn. Hierbij kan gelijk de ding eventuele verbreding van de Bisschopswetering worden meegenomen en mogelijk ook de aanleg van een vrijliggend ruiterpad. concentratiegebied voor sportvoorzieningen / parkachtige verbeteren beleefbaarheid groen & natuur / verbeteren opzet / duidelijke begrenzing / markeert de overgang van doorgankelijkheid / tegengaan lichtoverlast / uitbouwen fort Voordorp bos naar weidelandschap concentratie van sportvoorzieningen (met duidelijke Fort Voordorp vormt een zeer herkenbare en be- grens) langrijke gebiedskwaliteit. Met name vanaf de zijde van de Biltse Rading is het fort prominent aanwezig. Dat geldt ook voor de bijbehorende groepsschuil- hoogwaardige groene drager van sportpark en bedrijven- verbeteren bereikbaarheid bedrijven zuidzijde Laan / plaatsen die her en der in het weidegebied liggen. strook / recratieve drager kwaliteitsslag voorzijde aanliggende functies Vanaf de Voordorpsedijk is het fort echter minder herkenbaar. Ook is het jammer dat de mogelijkheid geclusterde maatschappelijke voorzieningen / rustgebied versterken herkenbaarheid cluster / versterken rust t.b.v. ontbreekt om een rondje rond het fort te fi etsen of in het hart van laan Weltevreden cluster maatschappelijke voorzieningen wandelen. Diezelfde ontoegankelijkheid draagt er echter mede toe bij dat het fort binnen De Bilt-west een belangrijke ecologische stapsteen vormt. groen als kwaliteitsdrager van de bedrijvenstrook langs de versterken groene uitstraling / opwaarderen Biltse Rading (bedrijfs)functies Hooge Kampse Plas Sportpark Weltevreden vormt als het ware de over- groene kamers Even ten noorden van fort Voordorp vormt de gang tussen de bebouwing van De Bilt en het open De uiterste oostrand van het plangebied bestaat uit Hooge Kampse Plas een tweede gebied met ecolo- weidegebied. Dat betekent dat inpassing en maat- een langgerekte bedrijvenstrook. Net als bij sport- gische kwaliteiten. Dat geldt nog niet eens zozeer werk belangrijk zijn, bijvoorbeeld als het gaat om park Weltevreden vormt groen hier de belangrijk- voor de plas zelf. Op en rond de oevers is echter wel licht- en geluidsoverlast richting de Hooge Kampse ste kwaliteitsdrager en dan met name in de vorm sprake van belangrijke natuurwaarden. Bovendien Plas. Op dit vlak zijn nog verbeteringen mogelijk. van groene kamers, waarbinnen de bedrijven zijn ligt aan de plas een dassenburcht. Aan het verster- Hetzelfde geldt voor de mogelijkheden om via gelegen. Het gaat echter iets te ver om net als bij ken van de aanwezige natuurwaarden wordt mo- sportpark Weltevreden in het buitengebied te ko- het sportpark van een bedrijvenpark te spreken. menteel volop gewerkt (zie §2.1). men. Op dit moment fungeert het sportpark nog te Daarvoor komt de groene uitstraling op een aantal veel als een barrière tussen stad en landschap, ter- plekken nog niet voldoende uit de verf. Dat geldt ecologische verbindingszone wijl een rol als schakel veel meer voor de hand ligt. met name voor het aanzicht vanaf de Biltse Rading. Centraal in De Bilt-west is een ecologische verbin- ding gepland. Deze loopt in noordzuid-richting en laan Weltevreden bevat fort Voordorp en de Hooge Kampse Plas als Laan Weltevreden vormt de hoogwaardige groene 3.2 visiekaart kerngebieden. De eerste delen van deze verbinding drager van zowel sportpark Weltevreden als de aan- zijn inmiddels aangekocht en ingericht, de grootste liggende bedrijvenstrook. De laanbeplanting van essentiële kwaliteiten en verbeterpunten gebieden moeten echter nog worden verworven. overwegend eik geeft Laan Weltevreden allure en Deze gebiedsvisie bevat geen plankaart in de tra- Hiervoor ontbreken momenteel de fi nanciële mid- maakt de laan zeer herkenbaar als centrale ontslui- ditionele zin van het woord. Geen blauwdruk voor 24 delen. Naast fi nanciële zijn er ook ruimtelijke knel- tingsas. De bereikbaarheid van de meest zuidelijk de ontwikkeling van het gebied in de komende ja- punten. De belangrijkste daarvan ligt ter hoogte gelegen bedrijven is een punt van aandacht, aange- ren. Voor het maken van zo’n soort plan is namelijk van de Groenekanseweg en het spoor. Als gevolg zien Laan Weltevreden voor autoverkeer alleen op geen aanleiding. Waar De Bilt-west wel behoefte van de aanwezige functies, infrastructuur en be- de Groenekanseweg is aangetakt. Ook de uitstra- aan heeft is een kader voor toekomstige ontwikke- bouwing kan hier namelijk slechts een smalle eco- ling van de aanliggende functies is zo hier en daar lingen. logische verbinding worden gerealiseerd. voor verbetering vatbaar. Dat kader voor de toekomst van De Bilt-west is op- sportpark Weltevreden maatschappelijke voorzieningen gebouwd uit dezelfde negen bouwstenen die ook Veel sportparken zijn eigenlijk sportcomplexen. De Centraal aan Laan Weltevreden ligt een cluster van het raamwerk vormen. Bestaande gebiedskwalitei- Bilt kan echter met recht zeggen dat het een vol- maatschappelijke voorzieningen, dat bestaat uit ten leggen daarmee heel nadrukkelijk de basis voor waardig sportpark binnen de gemeentegrenzen Academisch Hospice Demeter, twee basisscholen de gebiedsvisie. Aan die kwaliteiten zijn verbeter- heeft. Sportpark Weltevreden vormt niet alleen een en een locatie voor kinderopvang (in de kantine punten en mogelijke ontwikkelingen gekoppeld. zeer aantrekkelijk cluster van sportvoorzieningen, van de voetbalvereniging). Rust, groen, sociale vei- Het gaat daarbij om onderwerpen waarover in de maar is ook op een hoogwaardige manier ingepast ligheid en verkeersveiligheid zijn hier de centrale workshops brede overeenstemming bestond, aan- in de groene rand van De Bilt. Binnen het sportpark thema’s. Rust is met name een punt van aandacht gevuld met ideeën uit de projectgroep. Net als voor zijn bovendien twee kleinschalige natuurkernen te aan de achterzijde van het hospice, waar de meeste de kwaliteiten geldt dat alleen de hoofdlijnen zijn vinden. Deze staan in verbinding met het aanlig- kamers van de patiënten zijn gelegen. vastgelegd. De visie op De Bilt-west bestaat uit een gende weidelandschap. visiekaart en de toelichting in het kader hiernaast. Ook de spelregels in de volgende paragraaf maken nadrukkelijk deel uit van de visie. visie De Bilt-west Hooge Kampse Plas -> Opheff en barrièrewerking in oostwest-rich- 4 ting (toevoegen natuurroutes). agrarisch weidelandschap - Samenhangend ecologisch kerngebied van -> Verbeteren relaties met ecologische verbin- 1 plas, eilandjes, drasgebieden en natuurlijke dingszone. - Aaneengesloten open weidelandschap, met oevers. -> Eventuele gebouwde sportvoorzieningen een agrarische functie als drager. - Opgaande beplanting geconcentreerd aan concentreren in zuidelijk deel sportpark. - Duidelijk onderscheid tussen het open land- de oostzijde. Extensieve recreatie (wandelen, schap aan de zuidwestzijde van het plan- fi etsers en ruiters) aan de westzijde. laan Weltevreden gebied en het half-open landschap aan de 7 noordoostzijde. -> Aantakken op ecologische verbinding. - Hoogwaardige groene drager van sportpark en bedrijvenstrook. -> Waar mogelijk herstellen van kleinschalige ecologische verbindingszone - Monumentale laanbeplanting van overwe- beplanting (houtwallen en groene singels). 5 gend eik. -> Kleinschalige verbreding van de landbouw. - Doorgaande ecologische verbinding in Kansen rond de Voordorpsedijk (met name noordzuid-richting, met fort Voordorp en de -> Verbeteren bereikbaarheid bedrijven aan de aan de westzijde). Hooge Kampse Plas als stapstenen. zuidzijde van de laan. -> Versterken rust in centrale deel van de laan, Voordorpsedijk & Groenekanseweg -> Realiseren ontbrekende delen. door aanbrengen knip voor autoverkeer. 25 2 -> Versterken verbinding op kwetsbare plek- - Historische linten, met vrijstaande, klein- ken, met name ter hoogte van Groenekanse- maatschappelijke voorzieningen schalige bebouwing. weg, spoorlijn en Voordorpsedijk. 8 - Doorzichten naar het landschap. -> Realiseren verbindingen met kleinere na- - Cluster van maatschappelijke voorzieningen tuurkernen. in het hart van laan Weltevreden. -> Verbeteren van de recreatieve mogelijkhe- - Rust, groen, sociale veiligheid en verkeers- den en de verkeersveiligheid. sportpark Weltevreden veiligheid als kernkwaliteiten. -> Versterken doorzichten naar landschap. 6 -> Tegengaan verrommeling en kwaliteitsarme - Duidelijk begrensde cluster van sportvoor- -> Behouden en versterken rust. bebouwing. zieningen, in een parkachtige opzet. - Opgaande beplanting aan westzijde i.v.m. groene kamers bedrijvenstrook fort Voordorp tegengaan lichtoverlast en duidelijke be- 9 3 grenzing. - Groene kamers als kwaliteitsdrager van de - Samenhangende eenheid van fort, groeps- bedrijvenstrook langs de Biltse Rading. schuilplaatsen en open schootsveld. -> Integrale ruimtelijke opgave in overgangszo- - Kerngebied ecologie en cultuurhistorie. ne sportpark-weidelandschap: kwaliteitsslag -> Versterken groene geleding tussen de ver- (bebouwing) begrenzing sportpark, recrea- schillende kamers. -> Vergroten herkenbaarheid fort. tieve routes & mogelijkheden voor uitplaat- -> Versterken groene uitstraling naar Biltse Ra- -> Realiseren recreatief rondje om het fort. sen buitensport. ding. visiekaart De Bilt-west

1. Agrarisch weidelandschap

kansen voor verbrede landbouw

versterken recreatief padenstelsel

behoud en versterken natuur

overgangsgebied Groenekanseweg: natuur, recreatie, zorg & (buiten)sport

2. Voordorpsedijk & Groenekanseweg

tegengaan verrommeling en kwaliteitsarme bebouwing 26

3. fort Voordorp

recreatief rondje rond het fort (natuurpad)

4. Hooge Kampse Plas

ecologische herinrichting

5. Ecologische verbindingszone

versterken verbinding (op smalste delen)

aantakken natuurkernen 3.3 spelregels 6. sportpark Weltevreden of zal ontstaan. Met deze gebiedsvisie in omgaan met initiatieven de hand is het mogelijk om de (ruimtelijke) voors en tegens op een rij te zetten. De ene overgangszone sportpark - weidelandschap: Bij de visiekaart uit §3.2 hoort een set spelregels. gebiedskwaliteit weegt daarbij niet zwaar- integrale ruimtelijke opgave (agrarisch, sport, Spelregels die duidelijk maken hoe met een toe- natuur, lintbebouwing, doorzichten naar het komstig initiatief moet worden omgegaan. Cen- der dan de andere. Als vigerende bestem- landschap, recreatieve ontsluiting) traal staat de vraag of een initiatief aansluit op één mingsplannen geen uitsluitsel bieden zal of meer van de bestaande kwaliteiten in het gebied, het uiteindelijke oordeel in dit soort geval- opheffen barrièrewerking (natuurroute door len over het algemeen aan de gemeenteraad sportpark, richting Hooge Kampse Plas) of deze mogelijk zelfs versterkt. In principe kunnen zich drie verschillende situaties voordoen: zijn. eventuele gebouwde sportvoorzieningen concentreren in zuidelijk deel sportpark Als sprake is van een initiatief dat niet aan- voorbeelden zoekgebied uitplaatsing sportvelden 1 sluit op één of meer van de bestaande ge- biedskwaliteiten, dan kan dit initiatief niet De werking van de spelregels is goed duidelijk te plaatsvinden. De Bilt-west is dan simpelweg maken aan de hand van de lopende initiatieven die geen geschikte locatie. in hoofdstuk 2 zijn beschreven. De ecologische in- 7. laan Weltevreden richting van de Hooge Kampse Plas is al in uitvoe- ring, maar wordt voor de volledigheid toch meege- Als sprake is van een initiatief dat goed 27 2 nomen: knip voor autoverkeer halverwege de Laan aansluit op één of meer van de bestaande gebiedskwaliteiten en dat de overige kwa- verbeteren bereikbaarheid zuidzijde Laan liteiten niet aantast, dan kan dit initiatief - herinrichting Hooge Kampse Plas plaatsvinden. Dit laatste uiteraard binnen de De herinrichting van de Hooge Kampse Plas kaders van deze gebiedsvisie en al het ove- vormt een duidelijke versterking van een van de rige vastgestelde ruimtelijke beleid van ge- belangrijke gebiedskwaliteiten van De Bilt-west. 8. maatschappelijke voorzieningen meente, provincie en andere overheden. Tegelijkertijd is geen sprake van aantasting van één van de andere kwaliteiten. De lopende her- inrichting past dan ook goed in deze gebiedsvi- behouden en versterken rust De lastigste situatie ontstaat als een initiatief 3 tegelijkertijd aansluit op één of meer ge- sie. Uiteraard blijft het wel belangrijk om de spe- biedskwaliteiten, terwijl één of meer andere cifi eke uitvoering af te stemmen op de overige gebiedskwaliteiten juist worden aangetast. gebiedskwaliteiten 9. groene kamers bedrijvenstrook Een dergelijk initiatief kan alleen worden ge- realiseerd als compensatie plaatsvindt voor -> Toepassing spelregel 2 de kwaliteiten die worden aangetast. versterken groene uitstraling - sport- & zalencentrum (naar Biltse Rading) Over het algemeen gaat het in dit soort ge- Een sport- & zalencentrum vormt een versterking vallen om initiatieven waarover een brede van de al aanwezige cluster van sportvoorzienin- maatschappelijke discussie wordt gevoerd gen op sportpark Weltevreden. Bij een dergelijke grootschalige, gebouwde voorziening kan aan- tasting van één of meer van de andere gebieds- fi etsvoorziening. Door de directe koppeling aan kwaliteiten echter niet op voorhand worden de spoorlijn zal nauwelijks sprake zijn van aan- uitgesloten. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om tasting van het open landschap. Wel moet wor- aantasting van de rust rond het cluster van maat- den aangetoond dat de geplande ecologische schappelijke voorzieningen, natuurwaarden op verbinding door het gebied geen nadelige ge- het sportpark of landschappelijke en cultuurhis- volgen ondervindt. torische waarden. In dergelijke gevallen zal een nadere uitwerking duidelijk moeten maken of -> Toepassing spelregel 2 (of 3, als naar aanlei- het initiatief inpasbaar is. Deze uitwerking voor ding van de uitwerking blijkt dat compensa- het sport- & zalencentrum is te vinden in het vol- tie noodzakelijk is). gende hoofdstuk. - verbrede landbouw -> Toepassing spelregel 2 (of 3, als naar aanlei- Het verbreden van de landbouw, bijvoorbeeld ding van de uitwerking blijkt dat compensa- door het realiseren van een zorgboerderij, past tie noodzakelijk is). goed in de bestaande gebiedskwaliteiten. Daad- werkelijke toetsing kan echter pas plaatsvinden - natuurbeleving sportpark Weltevreden als sprake is van een concreet initiatief. Het versterken van de natuurbeleving van de 28 zuidelijke natuurkern op sportpark Weltevreden -> Toepassing spelregel 2. is op hoofdlijnen zonder meer inpasbaar. Wel zal moeten worden aangetoond dat door deze ont- - herinrichting Groenekanseweg wikkeling geen natuurkwaliteiten verloren gaan, Wat voor het verbreden van de landbouw geldt, bijvoorbeeld als gevolg van verstoring. Versto- gaat ook op voor het herprofi leren van de Groe- ring vormt ook een belangrijk aandachtspunt in nekanseweg en de Bisschopswetering. Daadwer- relatie tot de cluster van maatschappelijke voor- kelijke toetsing kan pas plaatsvinden als sprake is zieningen in het hart van laan Weltevreden. van een concreet initiatief.

-> Toepassing spelregel 2 (of 3, als naar aanlei- -> Toepassing spelregel 2. ding van de uitwerking blijkt dat compensa- tie noodzakelijk is). Door initiatieven in een vroeg stadium te toetsen aan de gebiedsvisie en de bijbehorende spelregels - fi etsroute station Bilthoven - Utrecht Voordorp is snel duidelijk te maken aan welke eisen een ini- Het realiseren van een fi etsroute parallel aan de tiatief moet voldoen. Het is vervolgens aan de ini- spoorlijn Utrecht - Amersfoort vormt een ver- tiatiefnemer om aan te tonen dat daadwerkelijk sterking van de mogelijkheden voor utilitair (en sprake zal zijn van meerwaarde of compensatie van mogelijk ook recreatief) fi etsverkeer van Biltho- kwaliteiten. ven naar Utrecht. Momenteel wordt onderzoek gedaan naar de exacte haalbaarheid van de B. Ruimtelijke Verkenningen

29 Ruimtelijke Verkenning: variant 1

kansen voor verbrede landbouw

herstel Bisschopswetering

verbeteren padenstelsel voor fietsers, wandelaars en ruiters

uitbouwen padennetwerk

aanleg natuurwandelpad

behoud en ontwikkelen bestaande natuurwaarden

uitbreiding nieuwe natuur

herstel kleinschalige landschapselementen 30 aanleg faunapassages (t.b.v. ecologische verbinding)

concentratie buitensportvoorzieningen op sportpark

nieuwbouw sport- & zalencentrum (incl. zwembad)

parkeerterrein ten behoeve van sportvoorzieningen

verplaatsing softbalveld

aanleg kunstgrasveld

tegengaan hinder / landschapsecologische inpassing

verkeerskundige ‘knip’ in Laan Weltevreden

clustering van zorg, welzijn en onderwijs N

intensiveren en opwaarderen bedrijventerrein

verbeteren presentatie bedrijven aan laan Weltevreden 0 50 250 m versterken groene uitstraling bedrijvenpark 4.1 inleiding waarden er vanuit het gebied worden meegegeven bij een nadere uitwerking van de initiatieven. Tot nadere uitwerking slot zijn er tijdens de workshops ook nog enkele nieuwe initiatieven en ideeën op tafel gekomen. Bij In dit tweede deel van de gebiedsvisie staan 4. ruimtelijke verkenningen centraal. Verkenningen elkaar leverde dit een set bouwstenen op waarmee waarin de inpasbaarheid en de voors- en tegens twee ruimtelijke varianten zijn samengesteld: vari- Ruimtelijke van de verschillende initiatieven in beeld worden ant 1 en variant A. gebracht, door ze waar mogelijk verder uit te wer- verkenningen ken. De volgende (gecombineerde) initiatieven zijn twee kansrijke varianten daarbij meegenomen: In variant 1 zijn alle gemeentelijke sportvoorzienin- gen binnen het plangebied van de Bilt-west gecon- - Kansen voor verbrede landbouw. centreerd op het huidige sportpark Weltevreden. - Verbeteren recreatief padennetwerk. Bundeling van sportvelden en -accommodaties - Herinrichting Groenekanseweg. leidt tot een compact sportpark met een duidelijke - Aanleg fi etsroute Voordorp-Bilthoven. groene grens op de overgang naar het buitenge- - Aanleg natuurwandelpaden. bied. Dit vraagt echter binnen het huidige sport- - Nieuwbouw sport- & zalencentrum. park wel om de nodige schuifruimte, zodat ook in de toekomst nog ruimte kan worden geboden aan Al deze initiatieven zijn in hun onderlinge samen- nieuwe sportfaciliteiten. Hierdoor kunnen de be- 31 hang beschouwd. Hierdoor ontstaat voor het totale staande groen- en natuurwaarden op het sportpark plangebied een integraal beeld van de mogelijke mogelijk onder druk komen te staan. kwaliteitsimpuls, wanneer al deze initiatieven zou- den worden uitgevoerd. Daarnaast geeft de ruim- In een tweede variant (variant A) is daarom voor telijke verkenning ook antwoord op de vraag welke een ruimere hoofdopzet gekozen, waarbij ook aan initiatieven elkaar kunnen versterken of juist strijdig de westzijde van het huidige sportpark ruimte voor zijn met elkaar. nieuwe buitensport wordt geboden. Dit terrein heeft in het vigerende Bestemmingsplan Buiten- bouwstenen vanuit de workshops gebied reeds de bestemming ‘Sport’ gekregen. Uit- Bij het opstellen van deze ruimtelijke verkenning breiding in westelijke richting vraagt uiteraard om is gebruik gemaakt van de resultaten van de beide een zorgvuldige landschappelijke en ecologische workshops met bewoners en belanghebbenden. inpassing, waarbij tevens licht- en geluidhinder Op de eerste workshop zijn de kwaliteiten en verbe- moeten worden voorkomen. Daarnaast zullen er op terpunten in De Bilt-west in beeld gebracht en be- het gebied van natuur, landschap en recreatie com- discussieerd. Ook is bekeken welke van de hiervoor penserende maatregelen moeten worden getrof- genoemde ruimtelijke initiatieven als wenselijk en fen, zodat een goede ruimtelijke overgang ontstaat welke als ongewenst worden beschouwd. Voor de tussen het sportpark en het buitengebied. Beide wenselijke initiatieven is vervolgens aangegeven varianten zijn in de workshops als kansrijk bestem- welke ruimtelijke uitgangspunten en randvoor- peld en worden in dit hoofdstuk verder uitgewerkt. Ruimtelijke Verkenning: variant A

kansen voor verbrede landbouw

herstel Bisschopswetering

verbeteren padenstelsel voor fietsers, wandelaars en ruiters

uitbouwen padennetwerk

aanleg natuurwandelpad

behoud en ontwikkelen bestaande natuurwaarden

uitbreiding nieuwe natuur herstel kleinschalige landschapselementen

32 aanleg faunapassages (t.b.v. ecologische verbinding)

concentratie buitensportvoorzieningen op sportpark

nieuwbouw sport- & zalencentrum (incl. zwembad)

parkeerterrein ten behoeve van sportvoorzieningen

verplaatsing softbalveld

aanleg kunstgrasveld

tegengaan hinder / landschapsecologische inpassing

verkeerskundige ‘knip’ in Laan Weltevreden

clustering van zorg, welzijn en onderwijs N

intensiveren en opwaarderen bedrijventerrein

verbeteren presentatie bedrijven aan laan Weltevreden 0 50 250 m versterken groene uitstraling bedrijvenpark 4.2 kansen voor kwaliteit Een andere verbetering van het recreatieve paden- Voordorp. Dit pad verbetert vanuit De Bilt-west netwerk kan worden bereikt door de ruiterpaden gezien de mogelijkheden om vanaf de Groenekan- kansen voor verbrede landbouw duidelijker te markeren en waar mogelijk fysiek af seweg een fi etsroute uit te kiezen richting de stad In beide varianten biedt het weidelandschap van te scheiden van de fi ets- en wandelroutes in het Utrecht of verder richting Amersfoort. Omgekeerd De Bilt-west kansen voor verbrede landbouw. gebied. In De Bilt-West en de directe omgeving lig- wordt De Bilt-west vanuit die stadsregio’s beter ont- Hiermee kan de vitaliteit van het platteland verder gen diverse maneges, paardenhouderijen en pri- sloten voor (recreatief) fi etsverkeer. Een eerste haal- worden versterkt en kan de toeristisch-recreatieve vate stallen, waardoor het gebied intensief wordt baarheidsstudie die recent door de gemeente De waarde van de De Bilt-west worden verbeterd. Bij gebruikt voor paardrijden. Nu maken deze ruiters Bilt is uitgevoerd (december 2012) geeft een lichte verbrede landbouw wordt op het agrarisch bedrijf vaak (mede)gebruik van een fi etspad of de berm voorkeur aan voor een tracé met een ligging aan de meer ruimte geboden aan economische (neven) van een weg. Dit leidt tot onduidelijke situaties zuidzijde van de spoorlijn. In dat geval zou tevens activiteiten en (zorg)voorzieningen. Activiteiten en voor alle recreanten in het gebied. een aansluiting kunnen worden gemaakt met de voorzieningen die zich verdragen met de kwaliteit Voordorpsedijk. van het landschap en de sociale structuur van het herinrichting Groenekanseweg platteland versterken. In De Bilt-west kan o.a. wor- De Groenekanseweg vormt een belangrijke scha- aanleg natuurwandelpaden den gedacht aan een zorgboerderij of aan stads- kel voor utilitair en recreatief fi etsverkeer tussen De De recreatieve toegankelijkheid en gebruikswaar- landbouw. Maar ook meer aandacht voor educatie Bilt, Utrecht, het buitengebied en het Noorderpark. de van sportpark Weltevreden kan verder worden op de bestaande bedrijven kan bijdragen aan ver- Er zijn momenteel over vrijwel de gehele lengte verbeterd. Hiertoe is een concreet initiatief inge- betering van de recreatieve waarde van het agra- vrijliggende fi etspaden aanwezig, maar zowel de diend om vanuit het ‘klompenpad-project’ een risch gebied. paden zelf als de overgang naar de weg zijn aan de wandelpad aan te leggen in het zuidelijk gelegen 33 krappe kant. De fi etspaden liggen bovendien iets natuurgebiedje op het sportpark. Dit initiatief lijkt Verbrede landbouw kan in principe op alle agrari- verhoogd, wat hogere rijsnelheden van het auto- goed inpasbaar te zijn en sluit ook aan bij de wens sche bedrijven in De Bilt-west worden ontwikkeld, verkeer uitlokt. om de groen- en natuurbeleving in het gebied te maar met name aan de westzijde van de Voordorp- verbeteren. Aandachtspunt is dan wel dat de rust sedijk liggen hiervoor kansen. Daar kan o.a. worden Herinrichting van de Groenekanseweg kan worden en natuurwaarden in het gebied niet worden ver- aangesloten op de bestaande recreatieve voorzie- gecombineerd met een initiatief voor de opwaar- stoord. Dit betekent ondermeer dat er geen verlich- ningen in het lint (o.a. manege) en bij fort Voordorp. dering van de Bisschopswetering, waarbij wordt ting wordt geplaatst langs de route en dat het pad ingezet op verbreding van de historische water- ontoegankelijk is voor fi etsers en brommers. verbeteren recreatief padennetwerk gang langs de oude ontginningsdijk. Aangezien de Om het (extensieve) recreatieve gebruik van het Groenekanseweg bij herprofi lering zeker niet smal- Het wandelpad zou nog verder kunnen worden gebied verder te versterken zou het recreatieve ler zal worden, moet de benodigde ruimte voor het uitgebreid als een struinpad langs de rand van het padennetwerk voor fi etsers, wandelaars en ruiters opwaarderen van de Bisschopswetering aan de sportpark. Hierdoor kan op het sportpark een aan- verder moeten worden verbeterd. Hiertoe moe- noordzijde worden gezocht. trekkelijk ‘ommetje’ worden gerealiseerd langs de ten allereerst enkele nu nog ontbrekende schakels verschillende openbare groengebieden. Bovendien worden toegevoegd. Daarbij valt bijvoorbeeld te aanleg fi etsroute Voordorp-Bilthoven kan dit pad worden gebruikt door sporters om naar denken aan het afronden van het ‘rondje om fort Een initiatief dat mogelijk bijdraagt aan de verbete- de verder gelegen sportvelden toe te gaan, zoals Voordorp’, waardoor een aantrekkelijk ‘ommetje’ ring van het recreatieve padennetwerk is de aanleg dat nu ook al gebeurt bij het meest noordelijk ge- ontstaat. Daarbij moet rekening worden gehouden van een nieuwe (utilitaire) fi etsverbinding tussen legen voetbalveld van FC De Bilt. In het verleden met de ecologische kwaliteiten van het gebied. het station in Bilthoven en de Utrechtse stadswijk zijn vergelijkbare paden gesloten, als gevolg van aanhoudend vandalisme. Bij de eventuele aanleg park. Hierdoor hoeft er geen nieuwe verkeersaan- ‘knip’ in de Laan Weltevreden van nieuwe paden moet hier rekening mee worden sluiting te worden gemaakt en neemt de verkeers- Nader verkeerskundig en stedenbouwkundig on- gehouden. intensiteit op de Laan Weltevreden ook niet toe als derzoek dient uit te wijzen of de zuidelijke entree gevolg van de nieuwbouw van het sport- en zalen- van het sportpark eventueel ook kan worden ge- Een andere mogelijkheid is om het natuurwandel- centrum. Bovendien bevindt de nieuwbouw zich bruikt om de huidige bedrijven aan de zuidzijde pad in westelijke richting voort te zetten naar de op ruime afstand van het cluster van maatschap- van de bedrijvenstrook te ontsluiten. In dat geval zuidoever van de Hooge Kampse Plas en eventueel pelijke voorzieningen, dat gebaat is bij rust en het kan namelijk een ‘knip’ worden aangebracht in het nog verder naar de route rond fort Voordorp. Hier- behoud van de groene kwaliteiten. midden van de Laan Weltevreden. Hierdoor ont- door ontstaat een nieuwe schakel in het wandel- staat een autoluw rustgebied ter plaatse van het padennetwerk door het gebied. In verband met de Voor de verplaatsing van het softbalveld bieden de cluster van maatschappelijke voorzieningen. aanwezige natuurwaarden moet de oostrand van varianten verschillende oplossingen. In variant 1 de Hooge Kampse Plas daarbij worden ontzien. wordt het softbalveld uitgeplaatst naar de locatie opwaarderen bedrijventerrein van het meest zuidelijk gelegen voetbalveld van FC Tot slot kan het gebied De Bilt-west een kwaliteits- nieuwbouw sport- & zalencentrum en zwembad De Bilt. Voordeel hierbij is dat het softbalveld bin- impuls krijgen als de uitstraling van het bedrijven- In de ruimtelijk verkenning is gezocht naar de nen de huidige contour van het sportpark kan wor- terrein langs de Biltse Rading wordt verbeterd. Aan meest wenselijke locatie voor de nieuwbouw van den ondergebracht. Daar staat echter tegenover de zijde van de Biltse Rading gaat het vooral om een sport- & zalencentrum op sportpark Weltevre- dat de afstand van het nieuwe softbalveld tot het een verbetering van de groene kwaliteiten door de den. Een functie die goed zou passen bij de ove- clubgebouw van de Centrals fors is en er bovendien aanplant van bomen en opgaand groen tussen de 34 rige sportvoorzieningen op het sportpark. Hierbij een doorsnijding ontstaat van het zuidelijk gelegen verschillende bedrijfskavels. Hierdoor worden de zijn twee kansrijke locaties op het sportpark nader natuurgebiedje op het sportpark. bestaande ‘groene kamers’, waarbinnen een aantal onderzocht. De eerste locatie bevindt zich centraal compacte clusters van bedrijven is gelegen, verder op het sportpark op het meest zuidelijk gelegen In variant A wordt het softbalveld verplaatst naar versterkt. Door de combinatie van water, rietkragen voetbalveld van FC De Bilt. Ter compensatie van dit de aangrenzende kavel, net buiten het huidige en de te herstellen groenstrook krijgt de zone langs voetbalveld dient dan één van de andere velden sportpark. Hierdoor worden alle honk- en softbal- de Biltse Rading behalve een grotere landschappe- van FC De Bilt van kunstgras te worden voorzien. velden van HSV Centrals dicht bij elkaar geclusterd, lijke waarde ook een hogere ecologische waarde. De tweede zoeklocatie is het zuidoostelijk gelegen rondom het clubgebouw. Omdat hiermee een uit- Aan de Laan Weltevreden dient vooral aandacht te softbalveld van HSV Centrals aan de rand van het breiding van de sportvoorzieningen wordt gecre- worden besteed aan de (groene) uitstraling van de sportpark. In dat geval dient ruimte te worden ge- eerd buiten de huidige contour van het sportpark bedrijven en de randen van de bedrijfskavels. Hier- vonden voor een nieuw softbalveld. (maar wel binnen de bestemming ‘Sport’) vindt er door kan op een aantal plekken het verblijfsklimaat compensatie plaats in de vorm van nieuwe natuur. worden verbeterd, in aansluiting op het groene ka- Op basis van de uitgevoerde ruimtelijke verkenning Hiermee wordt het zuidelijk gelegen natuurgebied- rakter van de monumentale laan. komt de zuidelijk gelegen zoeklocatie op het soft- je op het sportpark verbonden met de (geplande) balveld van HSV Centrals als voorkeurslocatie naar ecologische verbinding en ontstaat een robuuster voren. Bij deze locatie kan het autoverkeer richting natuurgebied. Door dit gebied kan het eerderge- de nieuwbouw van het sporthal- & zalencentrum noemde natuurwandelpad worden doorgetrok- direct vanaf de Biltse Rading naar het parkeerter- ken in de richting van de zuidoevers van de Hooge rein worden geleid. Dit parkeerterrein sluit aan op Kampse Plas, rekening houdend met de kwetsbare de huidige parkeerplaats aan de rand van het sport- ecologische waarden aan de oostzijde van de plas. 5.1 algemeen gumenten meespelen. Het is daarom goed om bij initiatieven waarbij sprake is van de noodzaak te voortbouwen op bestaande kwaliteiten compenseren altijd het laatste woord te geven aan de gemeenteraad. Alleen de gemeenteraad kan na- Deze gebiedsvisie voor De Bilt-west is vrijwel vol- 5. ledig opgebouwd rond de bestaande kwaliteiten melijk een integrale afweging maken, op basis van van het gebied. Dat is heel bewust zo gedaan. De ruimtelijke, praktische en fi nanciële argumenten en Conclusies & kwaliteiten van De Bilt-west zijn het namelijk meer niet te vergeten het maatschappelijk belang. dan waard om behouden te blijven en er verder in aanbevelingen te investeren. Dat vinden bewoners en belangheb- hoofdlijnen benden, maar ook mensen die er van enige afstand Door zich te richten op de hoofdlijnen maakt deze naar kijken. De Bilt-west vormt een uniek gebied op gebiedsvisie nog een andere bewuste keuze. De ka- de overgang tussen stad en landschap en dat willen ders waarbinnen ontwikkelingen kunnen plaatsvin- we graag zo houden. den worden aangegeven, niet de details. Daarmee zou het gebied immers alsnog op slot worden ge- De keuze om bestaande kwaliteiten centraal te stel- zet. Want wie kan voorzien hoe de aanwezige kan- len is daarmee in zekere zin een conservatieve. Dat sen de komende 10 à 15 jaar exact zullen worden wil echter niet zeggen dat we met deze gebiedsvi- ingevuld? sie van De Bilt-west een soort openluchtmuseum willen maken. Verre van dat zelfs. De visie en de verbeterpunten 35 bijbehorende spelregels die in hoofdstuk drie zijn In de gesprekken die met bewoners, belangheb- geschetst bieden alle ruimte voor ontwikkeling. benden en deskundigen zijn gevoerd bleek over- Ontwikkeling binnen de negen gebiedskwalitei- eenstemming te bestaan over een aantal mogelijke ten wel te verstaan. Ontwikkeling die nu eenmaal verbeterpunten. Het gaat dan bijvoorbeeld om in elk gebied nodig is om de leefbaarheid op peil nieuwe recreatieve mogelijkheden, ingrepen in de te houden en bijvoorbeeld infrastructuur en voor- Laan Weltevreden, een locatie voor het concentre- zieningen aan te passen aan de eisen van vandaag ren van eventuele gebouwde sportvoorzieningen en morgen. En niet in de laatste plaats ontwikkeling en het tegengaan van verrommeling. Dergelijke die nodig is om nieuwe dragers voor het landschap verbeterpunten en ontwikkelingskansen zijn opge- te vinden, nu de agrarische sector die traditionele nomen in de visiekaart in hoofdstuk drie. rol in dit soort gebieden steeds minder vanzelfspre- kend vervult. Ook deze overeenstemming is er overigens een op hoofdlijnen. Concrete uitwerkingen kunnen name- laatste woord aan de gemeenteraad lijk wel degelijk nog discussie oproepen. Dat geldt Spannend wordt het vooral als de ontwikkeling bijvoorbeeld voor de exacte wijze waarop met de van de ene gebiedskwaliteit ten koste gaat van een Laan Weltevreden moet worden omgegaan of voor andere. In dat geval zijn de spelregels duidelijk en een nieuwe recreatieve verbinding door het sport- moet compensatie plaatsvinden. Bij compensatie park, richting de bestaande routes aan de westkant zal het altijd zo zijn dat niet alleen ruimtelijke ar- van de Hooge Kampse Plas. Waar dat zinvol was is met de ruimtelijke verkennin- - Voor verbrede landbouw lijken met name (con- namelijk de mogelijkheid om een nieuw softbalveld gen in hoofdstuk vier in beeld gebracht wat de mo- crete) kansen en aanleidingen te liggen rond te realiseren op korte afstand van het bestaande gelijkheden en consequenties van ontwikkelingen het westelijke deel van de Voordorpsedijk. Voor- clubhuis en vormt geen aantasting van de rust aan zijn. In andere gevallen kan dat beter gebeuren als waarde is dat de bijbehorende bebouwing past de achterzijde van het hospice. Bovendien wordt de zich een directe aanleiding voordoet. in het beeld en de opzet van het lint. Beoorde- natuurkern ten noorden van de soft- en honkbal- ling kan echter pas plaatsvinden bij een con- velden niet doorsneden en zijn er daarmee ruimere creet initiatief. mogelijkheden voor het realiseren van een natuur- 5.2 initiatieven route door het sportpark, richting de bestaande re- - Het opwaarderen van de Groenekanseweg lijkt creatieve routes aan de westzijde van de plas. eerste ideeën goed aan te sluiten op de geformuleerde ge- Voor de (concrete) initiatieven die in hoofdstuk 2 biedskwaliteiten. De grootste uitdaging is in dit Westelijke uitplaatsing van het softbalveld betekent worden beschreven geldt dat de meeste binnen de geval om integrale meerwaarde te realiseren. echter wel een (lichte) aantasting van de openheid kaders van deze gebiedsvisie gerealiseerd kunnen Dat betekent dat herprofi lering, het verbreden van het aanliggende weidegebied (dat overigens worden. In een aantal gevallen kon alleen een eer- van de aanliggende watergang en het vergroten in het bestemmingsplan al een sportbestemming ste idee aan de gebiedsvisie en de spelregels wor- van de recreatieve waarde van de route hand in heeft). Dat betekent dat zorgvuldig moet worden den getoetst: hand moeten gaan. Als een dergelijke ontwikke- omgegaan met zaken als verlichting, hekken en de ling plaatsvindt, dan zal dit niet voor 2018 zijn. ligging van de slagplaat. Het betekent ook dat de - De mogelijkheid om een klompenpad te reali- Dan is namelijk de herinrichting van de Hooge kwaliteiten die verloren gaan gecompenseerd zul- 36 seren in de zuidelijke natuurkern op sportpark Kampse Plas afgerond. len moeten worden. Dit kan bijvoorbeeld door de Weltevreden sluit goed aan op de bestaande ecologische verbinding ter plaatse wat zwaarder gebiedskwaliteiten. Er zijn twee aandachtspun- sport- & zalencentrum aan te zetten en/of een nieuwe secundaire recrea- ten. Het eerste betreft het handhaven van de Het sport- & zalencentrum vormt een zeer concreet tieve verbinding te realiseren tussen het sportpark rust rond het cluster van maatschappelijke voor- initiatief, waar bij de start van het opstellen van en de Hooge Kampse Plas. zieningen. En dan met name aan de achterzijde deze gebiedsvisie twee mogelijke locaties aan ge- van het hospice. Aangezien dergelijke klompen- koppeld waren. Hoewel tijdens de workshops werd paden alleen overdag te gebruiken zijn worden aangegeven dat nieuwbouw binnen de bebouwde weinig problemen verwacht. Het tweede aan- kom de voorkeur heeft, wordt een locatie in het zui- dachtspunt betreft de mogelijkheden om van- delijke deel van sportpark Weltevreden als een seri- uit deze natuurkern een recreatieve doorsteek eus alternatief gezien. Deze mogelijkheid is daarom te maken richting het pad aan de westzijde van in de gebiedsvisie opgenomen. Tijdens de verschil- de Hooge Kampse Plas. Het gaat daarbij om een lende overleggen waren de meningen vervolgens natuurwandelpad, dus geen fi etspad. verdeeld over de mogelijkheden voor het realiseren van een vervangend softbalveld. - Ook een nieuwe utilitaire fi etsroute langs de spoorlijn lijkt onder voorwaarden inpasbaar. Alles overziend moet geconstateerd worden dat op Het belangrijkste aandachtspunt vormt de mo- basis van ruimtelijke argumenten een nieuw soft- gelijke aantasting van de geplande ecologische balveld direct ten westen van het clubhuis van de verbinding door De Bilt-west. Centrals de lichte voorkeur heeft. Deze optie biedt 37

impressie workshops impressie inloopavonden Literatuurlijst - Dekker Van de Kamp / Stichting Utrechts Land- - Kuiper compagnons, Structuurvisie De Bilt 2030 schap , Natuurontwikkeling door verondieping - Behoud door Ontwikkeling (maart 2012). Hooge Kampse Plas (december 2008). - Landinrichtingscommissie voor de herinrichting - Gemeenten De Bilt, Bunnik, Houten, Utrechtse Noorderpark, Herinrichting Noorderpark, plan- Heuvelrug en Zeist, Landschapsontwikkelings- wijziging (oktober 2005). plan Kromme Rijngebied + (november 2009). - Oranjewoud, Verkenning naar de fi etsverbin- - Gemeente De Bilt, Bestemmingsplan Buitenge- ding Bilthoven - Utrecht Voordorp, eerste con- bied Maartensdijk, Voorontwerp (mei 2012). cept (december 2012).

- Gemeente De Bilt, Bestemmingsplan Sportpark - Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie, Weltevreden, Vastgesteld (januari 2009). Strategisch Laagland, digitale atlas Nieuwe Hol- landse Waterlinie (2006). - Gemeente De Bilt, Cultuurhistorische Waarden- kaart - toelichting, beschrijving en waarderin- - Provincie Utrecht, Digitale kaartenatlas Provin- gen (december 2011). cie Utrecht, www.webkaart.provincie-utrecht.nl

38 - Gemeente De Bilt, Ruimte voor een vitaal platte- - Provincie Utrecht, Kwaliteitsgids Utrechtse land, kwaliteitsvisie en plattelandsagenda 2015 Landschappen - Gebiedskaternen Groene Hart (december 2005). en Waterlinies (juli 2011).

- Gemeente De Bilt, Wat beweegt De Bilt? Ge- - Provincie Utrecht, Provinciale Ruimtelijke Struc- meentelijk Verkeer- en Vervoerplan (december tuurvisie 2013-2028, Ontwerp (maart 2012). 2011). - Bureau Viridis / bureau Natuurbalans, Ecologies- - Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, can gemeente De Bilt (oktober 2005). Water voorop! - Waterbeheerplan 2010-2015 (oktober 2009).

- Inbo, De Bilt weltevreden, locatie- en model- studie nieuwbouw zwembad, sporthal en za- lencentrum in Sportpark Weltevreden te De Bilt (mei 2011).

- Kuiper Compagnons, Contourennota voor een nieuw sport- en zalencentrum De Bilt (februari 2010). Colofon werkgroep deelnemers workshops De gebiedsvisie De Bilt-west is opgesteld door bu- Tijdens het opstellen van de gebiedsvisie zijn twee reau Nieuwe Gracht, in samenwerking met Terra workshops georganiseerd met bewoners en be- Incognita. Namens de gemeente zijn de werkzaam- langhebbenden. Aan deze workshops hebben de heden begeleid door de volgende ambtelijke pro- volgende mensen deelgenomen: jectgroep: mevrouw Bos Dick van Beek de heer Bos Saskia Beuman (assistent projectleider) de heer Braaksma Mette Corsèl de heer Drieënhuizen Anna Fallon mevrouw Geerts Miranda de Freitas mevrouw Geessink Marion de Graaf de heer De Graaf Paul de Groot de heer Greeven Maikel Haman de heer Holvast Trudy Maas de heer Van de Hul Jaqueline Noteborn de heer Van Leeuwen Peter van Os de heer Van ‘t Land Wilco de Rooij (projectleider) de heer Van Oostenbrugge 39 Wim Tigelaar de heer & mevrouw Van Os Dianne Westerink de heer Plantenga de heer Pons Jan Willem Tap (bureau Nieuwe Gracht) de heer Rietveld Robert Arends (Terra Incognita) mevrouw De Rooij Kim Kool (Terra Incognita) de heer Roosenschoon de heer & mevrouw Rus de heer Saurens de heer Van Schaik BUREAU NIEUWE GRACHT mevrouw Van der Sluys de heer Somers www.nieuwegracht.nl . [email protected] Lumax-gebouw . Ondiep Zuidzijde 6 . 3551 BW Utrecht . 030-2310200 de heer Spelt mevrouw Van der Velden de heer Verlaan de heer Vliek de heer Van Vulpen de heer Westeneng