De Rotterdamse wijk het Oude Westen is populair. Mensen wonen er lang en het is moeilijk om er een huis te vinden, ook als je binnen de Een krant wijk wilt verhuizen. Een groepje bewoners vindt dat zorgelijk, zowel om te voor hun eigen toekomst als voor de toekomst van de wijk. Daarom bewaren begonnen zij een bewonersinitiatief met als opdracht: een onderzoek naar de perspectieven van woningzoekenden in het Oude Westen. Een onderzoeksgroep, onder leiding van wetenschapper Els Desmet, ging samen met bewoners aan de slag. Deze krant beschrijft de resultaten van dit onderzoek en geeft adviezen aan bewoners, politici en professionals. De krant geeft ook een mooi en precies beeld van bewoners in het Oude Westen. Een krant om te bewaren!
Activerend woonwensenonderzoek Oude Westen, Rotterdam
In deze krant
Bewonersinitiatief: is er nog plek in het Deze krant legt de perspectieven van wo Ook laten wij graag onze manier van Oude Westen? ningzoekenden en de lokale cijfers onder werken zien: dichtbij de geleefde werkelijk “Het is heel moeilijk om een ander huis de loep. heid, vanuit het perspectief van woning in het Oude Westen te vinden.” En: “Ik Om dit goed te kunnen doen, kropen we zoekenden en met inzicht in lokale cijfers. moet verder kijken dan het Oude Westen.” dicht op de huid van woningzoekenden. We willen bewoners en professionals uit Deze signalen horen bewoners regelma Het onderzoek geeft inzicht in hun verbon andere wijken en steden inspireren om tig als zij spreken met buurtgenoten die denheid met de wijk, hun zoekproces, hun – net als wij – thema´s over wonen en graag verhuizen naar een andere woning belemmeringen, drijfveren, gedragingen volkshuisvesting bespreekbaar te maken binnen de wijk. Ze horen van hen dat en ambities. Woningzoekenden, actieve en met elkaar oplossingen te bedenken. het moeilijk is om een andere woning in bewoners en betrokken professionals het Oude Westen te vinden. Een groepje vroegen we naar hun visie. Resultaten uit bewoners maakt zich daar zorgen om. interviews en cijfermateriaal versterken Een ongewenste woonsituatie kan nega elkaar. Bovendien groeide de bewustwor tief uitpakken voor bewoners én de wijk. ding, door de uitwisseling van informatie Zij wilden meer over de situatie weten. met woningzoekenden en professionals. Daarom startten zij het bewonersinitiatief ‘Activerend woonwensenonderzoek’ en Met dit onderzoek dagen we bewoners, dienden hiervoor een aanvraag in bij de woningzoekenden, politici en professionals deelgemeente Rotterdam Centrum. uit om mee te doen en samen te werken aan oplossingen in de wijk. Het Oude Westen kan daarmee een experimenten gebied worden waar de rest van de stad van kan leren! “Als mensen ongewild vastzitten in hun huis, kan dit negatief uitpakken voor bewoners en de wijk.”
Waar vindt u meer over de volgende onderwerpen:
Wonen is meer dan een huis P. 8 Waarom is het moeilijk een andere woning te vinden? P. 10 Het zoekproces P. 15 Gezinnen in de knel P. 20 Letterlijk en figuurlijk ‘vast’ P. 22 Samenvattting en aanbevelingen P. 29 Ten geleide: Activerend Betrokkenheid bewoners woonwensenonderzoek bouwsteen voor Oude Westen: wat prettige wijk houdt dat in?
Rotterdammers die aan een volgende woning toe zijn, Team en begeleiding Hoofddoelen moeten die in de eigen stad kunnen vinden. En als het Zelfstandig onderzoeker en procesleider In het plan van aanpak zijn vooraf de vol even kan in de eigen wijk. Als wethouder Wonen wil ik Els Desmet heeft in samenwerking met de gende doelen en activiteiten geformuleerd: dit steunen, want mensen die kiezen voor hun eigen wijk initiatiefnemers en bewoners Suzan Koçak, – laten zien dat ze een band hebben met hun straat of Gina Thijsse en later ook Nannie Rougoor In beeld brengen van bewoners buurt. Het vinden van die volgende woning is niet altijd het onderzoek uitgevoerd. Ook opbouw eenvoudig. Dat maakt dit woonwensenonderzoek in het werker Petra van den Berg (SONOR) was van het Oude Westen die een Oude Westen goed duidelijk. lid van het uitvoerend team. Onderzoeker andere woning in de wijk zoe Joke van der Zwaard begeleidde dit team. ken. Wie zijn ze? Wat is hun Bewoners van het Oude Westen hebben het initiatief Een begeleidingsgroep onder voorzit binding met het Oude Westen? genomen om onderzoek naar woonmogelijkheden in het terschap van een medewerker van de Oude Westen te doen. De voornaamste redenen hiervoor deelgemeente Rotterdam Centrum kwam Wat zijn hun verhuismotieven? is dat ze zich nauw betrokken voelen bij de wijk, er graag meermaals bijeen. In deze begeleidings Welke acties ondernemen zij om willen blijven wonen. Ze zoeken dan ook binnen hun wijk groep zaten medewerkers van de gemeen een andere woning te vinden? naar een andere, geschikte woning, die aansluit bij hun te Rotterdam en van Woonstad Rotterdam, Wat zijn hun ervaringen? Waar huidige wensen. Joke van de Zwaard en het uitvoerend team. Met de begeleidingsgroep vonden om is het voor hen belangrijk Helaas blijkt het moeilijk om die woning te vinden. Hier mooie uitwisselingen en debatten plaats. om in de wijk te blijven wonen? door blijven mensen in hun huidige woning of verhuizen ze – toch maar naar een andere wijk. Els Desmet en Joke van der Zwaard zijn Bouwen aan een netwerk van Dit is een belangrijk signaal. Betrokkenheid van bewoners actief bij stichting E3D (Eerst Denken dan bij hun eigen wijk is namelijk een belangrijke bouwsteen Doen). Deze stichting maakt het dagelijks woningzoekenden en belang voor een prettige wijk. Als betrokken bewoners het Oude samenleven en de sociale dynamiek in de stellende bewoners; Westen verlaten, gaat dat ten koste van de bestaande stad zichtbaar en sluit daarbij aan bij de – sociale samenhang. levenswijsheden, levenswijzen en ambities Op basis van de verzamelde van stadsbewoners. De initiatiefnemers Het woonwensenonderzoek adviseert aandacht te geven van het bewonersonderzoek nemen actief informatie nieuwe inzichten, aan senioren en mensen met een beperking. Daar ben deel aan verschillende werkgroepen van tips, conclusies en oplossingen ik het helemaal mee eens. Wanneer senioren en men de Aktiegroep het Oude Westen. formuleren; sen met een beperking kunnen verhuizen naar een beter – passende woning, ontstaan de broodnodige verhuis bewegingen waar bewoners, dus ook gezinnen, van het Een activiteit voor woning Oude Westen profijt van hebben. Want daardoor komt die zoekenden organiseren, een gewilde woning vrij waardoor de woningzoekende wijk start maken van een werkgroep bewoner besluit in het Oude Westen te blijven. en een eindpresentatie met een
Bijzonder aan dit onderzoek is dat bewoners er zelf om debat organiseren. hebben gevraagd. Dit is opnieuw een uiting van de ver bondenheid die bewoners van het Oude Westen voelen met hun wijk. Ik ben daar erg blij mee. Het is voor mij een mooi voorbeeld hoe wijkbewoners samen zorgen voor een prettige wijk.
Dat er maar veel mooie verhuiskansen mogen ontstaan in het Oude Westen.
Hamit Karakus Wethouder bouwen, wonen, ruimtelijke ordening en stedelijke economie
Dertig huishoudens
We spraken dertig huishoudens die in het Oude Westen wonen én op zoek zijn naar een andere woning in deze wijk. We kwamen met hen in contact dankzij reacties op een bericht in de buurtkrant en via-via. De geïnterviewde groep woningzoekenden woont verspreid over de wijk en is divers samengesteld: van thuiswonende jongeren, alleenstaande moeders, stellen met en zonder kinderen, mensen met een lichamelijke beperking tot paren en alleenstaande 55-plussers. We spraken met jonge mensen en ouderen, met mensen van verschil lende culturele komaf waaronder Turkse, Marokkaanse, Surinaamse, Nederlandse en Pakistaanse huishoudens. Bijna allemaal zijn ze op zoek naar een sociale huurwoning. Slechts twee geïnterviewde huishoudens oriënteren zich op het kopen van een betaal baar (klus)huis in het Oude Westen. De geïnterviewde woningzoekenden zijn in deze krant geanonimiseerd.
P. 2 Tijdens het traject besloten we om, Vele activiteiten – behalve woningzoekenden, ook profes Tijdens de onderzoeksperiode is veel werk Een bijeenkomst over koop sionals te interviewen. Ook hebben we de verzet en heeft het team het volgende woningen in het Oude Westen; interviewgegevens aangevuld met cijfer uitgevoerd: – materiaal. Al doende merkten we dat het – Uitwisselingen en debat met uitwisselen van de beschikbare informatie Opstellen van vragenlijst; bijdroeg aan bewustwording en activering de begeleidingsgroep van het – van bewoners en professionals. Om die onderzoek; reden voerden we meer gesprekken en Zo´n dertig interviews met wijk – organiseerden we meer uitwisselings bewoners die op zoek zijn naar Artikelen in de buurtkrant; bijeenkomsten. Ook spraken we in een een andere woning in het Oude vroeg stadium met betrokken partijen over – Westen; vervolgstappen en oplossingsstrategieën. ‘Special’ in de buurtkrant: – samenvatting van de resultaten Het team is aan het werk gegaan door: Meer dan tien (telefonische) op vier extra pagina´s; – gesprekken met beleidsmakers – Informatie te verzamelen, te en professionele werkers waar Inspiratieplan waarin alle door analyseren en te delen; onder medewerkers van Woon woningzoekenden en geïnter – stad Rotterdam, het ouderen viewde professionals genoemde Te werken aan bewustwording, werk SMCD, woningcorporatie oplossingsstrategieën staan inzicht en inzet van wijkbewo Ons Doel uit Leiden, Stuurgroep beschreven. Een tussenproduct ners en professionele betrok Experimenten Volkshuisvesting, van het onderzoek (april 2012) kenen. deelgemeente Rotterdam Cen dat meer malen besproken is trum, gemeente Rotterdam, met de begeleidingsgroep; gemeente Amsterdam, Amster – damse woningcorporaties Stad Vrijwilligers helpen individu genoot en Eigen Haard, Vraag ele woningzoekenden met het wijzer Oude Westen, Vestia zoeken naar woningen en geven Feijenoord, Havensteder, Maas informatie aan buurtgroepen koepel en Woonnet-Rijnmond; over het woningaanbodsysteem; – – Verzamelen en analyseren van Brainstorm over rollen en ver cijfers en inzichtelijk maken met volgstappen met partners van figuren; het woonservicegebied. – Presentatie op het stadhuis: voor bewoners, wijkprofessio nals, bestuurders van de deel gemeente Rotterdam Centrum en burgemeester Aboutaleb; – Twee workshops tijdens een conferentie over woonservice gebieden in het centrum om na te denken over oplossingsstra tegieën: samen met partners waaronder belangenorgani saties, wijkverpleegkundigen, woningcorporaties, ontwikke laars, creatieve ondernemers en bewoners; – Focusgesprek met vrije denkers, creatievelingen en beleidsont wikkelaars; – Twee bijeenkomsten met woningzoekenden uit het Oude Westen; Activerend woonwensenonderzoek P. 3 Oude Westen P. 4 Activerend woonwensenonderzoek P. 5 Oude Westen Amina
Amina Hussen komt uit Somalië. Zij woont ruim tien jaar in het Oude Westen. Dagelijks wandelt zij door de wijk en kent daardoor alle straten en vele bewoners goed. Amina krijgt steun van mensen en beroepskrachten uit de wijk. Ook geeft zij zelf steun aan mensen in de wijk. Zo werkt Amina als gastvrouw in de buurtwinkel en is Amina een goede verbinder tussen een grote groep vrouwen uit de wijk die werken aan hun ontwik kelproces om vooruit te komen.
Haar jongste kinderen (een twee ling van 10 jaar) zijn geboren in Rotterdam en opgegroeid in het Oude Westen. Ze doen het goed op school. Amina wil graag verhui zen omdat haar woning te krap is. De woning telt twee slaapkamers en Amina woont er, behalve met de tweeling, ook met haar dochter en zoon van beiden 19 jaar. Amina slaapt in de woonkamer, maar dat conflicteert met de behoeften van haar oudste kinderen die bijvoor beeld langer willen opblijven.
P. 6 Activerend woonwensenonderzoek P. 7 Oude Westen Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren Gemiddelde 80 > 2,4% koopwoningen 16% 65-79 9,4% woonduur in het Oude Westen is 1. 9. 55-64 11,9% 14. >25 14% 35-54 28,5% 20-24 17% 13,2 jaar 20-34 26,0% 15-19 11% 56% van de huurders huurwoningen 15-19 10-14 14% 84% 6,1% van Woonstad Rotterdam (bezit Woonstad 10-14 5,5% 5-9 17% Rotterdam en woont 10 jaar of meer in particulier bezit) 5-9 5,1% 1-4 21% dezelfde woning 0-4 5,1% < 1 7%
0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011
Woningtypes − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011
Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 portiek / galerij één ouder 5% overige met lift 12,7% 8% gezinnen huishoudens totaal aantal totaal aantal vrijgekomen 1% huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 eengezins- woningen stellen met in de verkoop 13,6% 2. kinderen eenpersoons- 40 portiek / galerij / huishoudens 15. etagewoningen 15% 10. zonder lift beneden- 54,4% 75% woningen 14,3% 33 onttrokken ivm herstructurering stellen zonder kinderen 149 woningen 222 vrijgekomen woningen beschikbaar voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal adressen: 4303 Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 4% 5% 1 kamer 5 kamers totaal aantal vrijgekomen totaal aantal woningen in het systeem 13% 16% 2 kamer > 7 1,4% huurwoningen, beschikbaar voor verhuur: 149 van Woonnet-Rijnmond terecht gekomen: 129 3. 6 pers. 1,7% 11. 5 pers. 4,3% 4 pers. 8,9% in het systeem van verhuurd op 23% Woonnet-Rijnmond basis van 3 pers. 13,5% 129 69 4 kamers terecht gekomen rangorde en 2 pers. 25,9% woonpas- 39% 3 kamers 1 pers. 44,3% 16. nummer zijn niet in het Woonnet-Rijnmond aantallen 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 systeem terecht gekomen i.v.m. 60 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 contractveranderingen, verhuurd via woningruil en tijdelijke directe 20 verhuur bemiddeling
bron: Woonstad Rotterdam, 2011
Gemiddeld aantal reacties op geadverteerde woningen in de krant en op internet − Oude Westen 2010
Samenstelling huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 93 woningen totaal aantal huurwoningen: 3036 totaal aantal huurwoningen: 3036 Totaal aantal Woonstad Rotterdam sterke overbezetting overbezetting onderbezetting reacties op de 93 bezit zo’n 70% van alle 5 kamers 17. woningen die via 8% woningen in de wijk Woonnet-Rijnmond 4. 77% flatwoning zonder lift 420 geadverteerd zijn 4 kamers 200 29% 1-3 kamers 12. 90 229 641 4 of meer kamerwoning 63% 37% 4 of 5 15.404 kamerwoning 25% alle woningen 0-tredenwoning en benedenwoning bron: Woonstad Rotterdam, 2011 3 pers. in 1 kamer, 2 pers. in 1 kamer, 1 of 2 pers. in 4 of >kamers, 4 pers. in 1 of 2 kamers, 3 pers. in 2 kamers, 3 of 4 pers. in 5 of >kamers bron: Woonstad Rotterdam, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 5 of 6 pers. in 3 of
Oude Westen 0,8% 6,3% Rotterdam Aandeel potentieel te verkopen woningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 Score sociale index op passende huisvesting − 2008 en 2011 18. 2008 2011 totaal aantal huurwoningen: 3036 sociaal sterk
Het aantal sociale huurwoningen daalt met sociaal voldoende 7,1 De slaagkans geeft weer welk aandeel woningzoekenden met succes heeft 37% in het Oude Westen als de huidige kwetsbaar 6,7 Central deelgenomen aan het aanbodmodel en een woning kreeg van een Rotterdamse plannen daadwerkelijk worden uitgevoerd 6,2 woningcorporatie. De slaagkans wordt beïnvloed door de omvang van het 13. 4,9 probleem 5,7 District beschikbare aanbod én de omvang van de groep actief woningzoekenden. 4,7 Laurens- Lijnbaan- kwartier sociaal zeer zwak Hoeveelbron: Monitor Aanbodmodel Oude Rotterdam Westenaren 2010 + Woonstad Rotterdam, 2011 zoeken een 5. 63% 1. 2. kwartier De termijn waarop dit gebeurt Woonstad Rotterdam past de Oude ander huis in hun wijk? hangt af van het tempo waarop verkoopstrategie waarschijnlijk aan Westen in de verkoop de herstructureringsplannen op het einde van 2012. Wat dat Middel- 24% worden uitgevoerd en het tempo gaat betekenen voor de land Inschrijfduur reguliere woningzoekenden − Oude Westen 2010 13% herstructurering waarop huurwoningen met een woningvoorraad is nog onbekend. Cool verkooplabel vrijkomen. Oude Westen DeelgemeenteCentrum Rotterdam Oude Westen DeelgemeenteCentrum Rotterdam Het is moeilijk te zeggen hoe groot de groep mensen is die in het Oude bron: COS, 2012 Hoboken Westen woont en bewust op zoek is naar een andereGemiddelde woning in hun bron: Woonstad Rotterdam, 2011 inschrijfduur is 7 Scheepvaart- wijk. Wel geven cijfers de indicatie dat bijna 350 mensenjaar om uitkans het te Oude kwartier Westen in 2010 één of meer keren reageerden op eenmaken advertentie op een voor 19. een huurwoning in het Oude Westen via het aanbodmodelwoning in van het Woonnet- Oude Westen. Kop Rijnmond. In werkelijkheid is de groep groter. Plannen voor wijkvernieuwing − 2011 van Uit de interviews weten we dat diverse gezinnen nietVoor reageren 4 of 5 op gead Zuid kamerwoningen verteerde woningen omdat er geen geschikt aanbod isbij dit zit.10 jaar.Ook weten we dat een deel van de woningzoekenden wel wil of moet verhuizen,
Drievriendendwarsstraat maar nog geen concrete acties heeft ondernomen. Daarnaast is een aantal mensen op zoek naar een voor hen betaalbare koopwoning. Ook 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 bron: Afdeling Stedenbouw, Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam deze groep is niet terug te vinden in de cijfers van het aanbodmodel van bron: Afdeling Stedenbouw, Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam Woonnetbron: Woonstad-Rijnmond. Rotterdam, 2011 6. Sint-Mariastraat Bajonetstraat Oude Westen in de stad Gaffelstraat
Het Oude Westen ligt in het centrum van de stad, pal Op zoek naar een ander huis in je eigen wijk 2010 naast het Centraal Station van Rotterdam. Bijna alle 450 sociale huurwoningen geïnterviewden hebben de grenzen van het Oude Westen worden geherstructureerd 347 huishoudens wonen in het Oude Westen en hebben één of meer keren gereageerd op een woning in het Oude Westen via Woonnet-Rijnmond om 200 á 250 koopwoningen scherp op hun netvlies staan en willen binnen deze gren te realiseren zen blijven wonen. Enkele bewoners maken de wijk kleiner en richten zich op de noordkant of de zuidkant van de 2-persoons- huishouden 7% bron: Woonstad Rotterdam, 2011 wijk. En volgens slechts één bewoner is het Oude20. Westen iets groter (richting de wijk Middelland).
1-oudergezinnen, gezinnen en 37% 1-persoons- gecombineerde huishouden huishoudens 56%
Samenstelling woningbezit Oude Westen 2010 en 2020
2010 2020 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 huur particulier huur particulier 13% 13% Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond − Oude Westen 2010 koop Met de aanname dat koop 180 huishoudens 16% Woonstad Rotterdam ongeveer 27% uit het Oude Westen 7. 200 tot 250 huurwoningen zijn verhuisd verkoopt en 450 huurwoningen 71% herstructureert. 60% 21. 35 huishoudens zijn in 2010 huur Woonstad 35 daadwerkelijk Wonen is meer dan 120 Oude binnen de wijk huur Woonstad Westen verhuisd waarvan bron: informatieboekje Fysieke aanpak Oude Westen, Woonstad Rotterdam 2011 & 25 Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 andere 6 gezinnen wijken een huis Rotterdam Sociale huurwoningmarkt op slot regio
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Mutatiegraad in procenten
10% De mensen die we interviewden kiezen bewust en positief voor het Oude Westen. Ze zijn tevreden over hun directe woonomgeving, hun portiek en straat. Zij willen, op een enkeling na, het liefst in de In Nederland 9% buurt van hun eigen woning of straat wonen. Ze willen verhuizen omdat de huidige woning niet meer 27 grootste veranderen per gemeenten jaar steeds past. Zij voelen zich verbonden met de omgeving en houden van de wijk. Ze hebben een mix van 8. 8% minder huurders redenen om in de wijk te willen blijven wonen. De inzet en steun die zij geven en ontvangen is daar Nederland van huurwoning 7% 4 grootste bij belangrijk. Wonen is al met al veel meer dan een huis. De omgeving van het huis is belangrijk: de steden school van de kinderen, de nabijheid van familie en kennissen en de zorg voor naasten. 2006 2007 2008 2009 2010 bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting Kinderen Veel ouders vertellen dat hun kinderen Mijn jongste kinderen zijn hier geboren. Ze met plezier naar school gaan en het goed doen het goed op school en hebben het er doen op een van de wijkscholen. De buurt naar hun zin. Ze zingen in een koor, spor is een stabiele factor in het leven van de ten bij Odeon, gaan naar een meidenclub kinderen. Hun kinderen groeien er op en en nemen deel aan een jongerenpanel. doen mee aan activiteiten in de wijk en op Voor mijn jongsten zijn het Oude Westen school. “Mijn kinderen voelen zich goed in en de school belangrijk. Ik ben trots op de wijk”, zeggen veel moeders. mijn kinderen en ik ben blij dat ik hier woon. Ik krijg veel hulp en steun van het Lena (49): “Het Oude Westen is mijn thuis maatschappelijk werk en het wijkpasto en ik ken en praat met veel mensen in de raat. Ik ben twee keer per week gastvrouw wijk. Ik heb geen familie in Nederland en bij de Aktiegroep het Oude Westen. Dat is zie de mensen uit de wijk als mijn familie. allemaal heel belangrijk voor ons gezin.”
P. 8 “Wonen is meer dan alleen een huis. De omgeving, van vertrouwenspersonen uit de buurt zoals de huisarts, het maatschappelijk de kinderen die in de buurt op school zitten, mijn werk, het wijkpastoraat of een dochter. familie en kennissen, de zorg voor mijn moeder. Dat De vertrouwensrelatie die zij in de loop van de tijd kregen met wijkprofessionals en telt allemaal mee!” wijkbewoners is cruciaal voor hun persoon lijke welzijn en dat van hun huishoudens. Dit geldt vooral voor woningzoekenden Dynamische stadswijk is thuisplek en eten koken, vaak dagelijks, of steunen die een wankel evenwicht hebben tussen De geïnterviewde woningzoekenden bij ziekenhuisbezoeken. draagkracht en draaglast. Bijvoorbeeld voelen zich erg thuis in de dynamische Voor deze woningzoekenden is steun doordat zij ziek zijn, een lichamelijke be stadswijk. “Het Oude Westen is onze kunnen bieden een zeer belangrijke reden perking hebben, kampen met depressies, thuisplek”, horen we van veel bewoners. om in de buurt te willen blijven wonen. of een problematische scheiding achter Zij wonen er niet alleen, maar vertellen Zij vinden de nabijheid van de mensen de rug hebben, in het verleden trauma´s dat zij écht leven in de wijk. Zij voelen zich waar zij voor zorgen belangrijk. Dankzij die opliepen of moeilijkheden hebben met een vertrouwd, geaccepteerd en veilig in het nabijheid kunnen bewoners de zorg mak puberende zoon. Oude Westen. kelijk en flexibel binnen hun eigen dagpro gramma inpassen, waardoor het praktisch Mensen waarderen de levendigheid en én haalbaar is om dagelijks langs te gaan. dynamiek van hun stadswijk die zich Ook zijn er geen extra reiskosten. “Ik ben ernstig ziek geweest en kenmerkt door een grote variatie aan voorzieningen. De speeltuin bijvoorbeeld, Indra (46) woont 23 jaar in het Oude Wes ik merkte in die periode dat ik in en het gezondheidscentrum, het wijkpark, ten. “Mijn kinderen zijn in de wijk geboren deze wijk steun krijg.” de buurthuizen, de scholen, de bewoners en groeien hier op. Ik ben hier gewend, werkgroepen, Odeon en het openbaar voel mij hier prettig en wil niet weg. Ik ken vervoer. De ligging van de wijk is positief: veel mensen en ik ben actief in de wijk. Zo dichtbij het centrum, het Centraal Station organiseer ik koffieochtenden, ben ik actief Anna (62) vertelt: “De wijk is heel aantrek en veel winkels. De woningzoekenden vin bij het Welkomproject in de buurtwinkel kelijk. De levendigheid spreekt mij zeer den de mix van mensen met verschillende en organiseer ik samen met anderen de aan. Ik ben in 1973 toevallig hier terecht culturen en leefstijlen heel prettig. vrouwendag. Ook ben ik actief als lid van gekomen omdat ik een huisje onder de Abdel (52) is verlamd en zegt: “In deze de ouderraad en als overblijfmoeder. Via huurwaarde kon krijgen. Ik kom oorspron wijk ben je steeds op reis, dan zit je weer de basisschool volg ik allerlei cursussen kelijk uit de Noord-Oostpolder en ging in in Suriname, dan weer in Turkije. Je ont zoals ‘opvoeden’, ‘hoe om te gaan met Rotterdam wonen omdat ik hier werk kon dekt hier veel door met mensen te praten. kinderen’ en zwemles voor moeders. Dat is krijgen. Ik woonde eerst op de West- Je leeft hier intens.” echt leuk.” Kruiskade. Ik hou van de wijk, van alle verschillende mensen die hier wonen. Ik Inzet en steun geven Indra vertelt over de zorg voor familie: voel mij heel erg thuis. Ik ben ernstig ziek De nabijheid van goede relaties, familie en “We helpen een oudere zus van mijn man geweest en ik merkte in die periode dat vertrouwde buurtnetwerken is een belang en ook haar man. Voor ons is het heel ik in deze wijk steun krijg. Deze plek, deze rijke reden om in de wijk te blijven wonen. belangrijk dat wij dichtbij deze oudere wijk voelt als het hart van Rotterdam. Het Veel mensen zetten zich actief in voor mensen wonen. Ze hebben zelf geen kin is het centrum. En ik hoef nergens heen, buurt en buurtbewoners. Zij investeren deren of andere familieleden en daarom heel de wereld komt hier naar toe: naar op vrijwillige basis. Tegelijkertijd biedt hun zorgen wij voor ze. De man is een beetje mijn leefgebied.” inzet plezier, mogelijkheden om contacten geestelijk ziek en hij vertrouwt geen andere op te doen en persoonlijk verder te groei mensen. We brengen bijvoorbeeld iedere Het gaat beter met het Oude Westen en. Voor deze woningzoekenden is inzet en dag eten. Meestal brengen mijn kinderen Een aantal woningzoekenden zegt dat het het geven van steun een belangrijke reden dat langs. Als ik ver weg zou wonen zou beter gaat met het Oude Westen en dat ze om in de buurt te wonen. dat niet meer kunnen omdat ik ook nog in de wijk willen blijven om daar ook van te Er zijn woningzoekenden die actief mee twee jonge kinderen heb. Ook voor mijn kunnen profiteren. In hun beleving was het doen op de basisschool van hun kinderen, kinderen zou het dan lastig worden om er vroeger onveiliger. als vrijwilliger in de ruilwinkel werken, dagelijks heen te gaan.” Erdal (69) woont 43 jaar in het Oude Wes actief zijn als gastvrouw in de buurtwinkel, “Verder is het voor ons belangrijk dat onze ten: “Belangrijk is dat de buurt veilig is, of actief zijn in de speeltuin. Andere buurt huisarts dichtbij en vertrouwd is”, zegt dat was eerst anders door hangjongeren genoten investeren in het verbeteren van Indra. “We kennen hem al heel lang en en drugsgebruikers, maar nu is het prima de buitenruimte of werken als vrijwilliger bij dat is belangrijk voor ons, want met de en wil ik hier zeker blijven. Het is prettig een vrouwengroep waar vrouwen komen gezondheid van mijn man gaat het niet om buiten te lopen, dan hoor je de hele die geen familie hebben; ze hebben een goed. Hij heeft in korte tijd een hernia tijd ‘dag buurman, dag buurvrouw’.” luisterend oor nodig, bieden elkaar steun en een lichte beroerte gehad en hij is en leren elkaar de Nederlandse taal. hartpatiënt. We vinden het prettig dat het ziekenhuis dichtbij is. Mijn man heeft hier altijd gewoond. Mijn zonen willen absoluut de wijk niet uit en mijn dochters wonen “We helpen een oudere hier ook heel graag. Je woont van kleinsaf aan hier. En de wijk ligt centraal, dichtbij tante en haar man. We het openbaar vervoer. We zijn bekend met brengen hen iedere dag het Oude Westen. Het is een goede wijk eten.” om in te wonen.” Inzet en steun ontvangen Verscheidene woningzoekenden willen in Sommige woningzoekenden bieden bijna de buurt blijven wonen omdat zij steun dagelijks individuele steun aan mensen in van mensen uit de buurt ontvangen. Velen de buurt. De geïnterviewden noemden: op hebben door de jaren heen een vrienden- passen op kinderen, mantelzorg voor een en kennissenkring in de wijk opgebouwd. oudere tante, oom of ouders, intensievere Sommige woningzoekenden hebben goede burenhulp waaronder boodschappen doen contacten en krijgen goede ondersteuning
Activerend woonwensenonderzoek P. 9 Oude Westen Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren Gemiddelde 80 > 2,4% koopwoningen 16% 65-79 9,4% woonduur in het Oude Westen is 1. 9. 55-64 11,9% 14. >25 14% 35-54 28,5% 20-24 17% 13,2 jaar 20-34 26,0% 15-19 11% 56% van de huurders huurwoningen 15-19 10-14 14% 84% 6,1% van Woonstad Rotterdam (bezit Woonstad 10-14 5,5% 5-9 17% Rotterdam en woont 10 jaar of meer in particulier bezit) 5-9 5,1% 1-4 21% dezelfde woning 0-4 5,1% < 1 7%
0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011
Woningtypes − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011
Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 portiek / galerij één ouder 5% overige met lift 12,7% Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 8% Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 gezinnen huishoudens Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal totaal aantal vrijgekomen 1% huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 eengezins- woningen stellen met in de verkoop totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 13,6% woonduur in jaren 2. kinderen eenpersoons- 40 portiek / galerij / huishoudens 15. 15% Gemiddelde etagewoningen 80 > 2,4% 10. zonder lift beneden- 54,4% woonduur in het koopwoningen 16% 75% 65-79 9,4% woningen 14,3% Oude Westen is 33 onttrokken ivm 1. 9. 55-64 11,9% 14. >25 14% herstructurering 35-54 28,5% stellen zonder 20-24 17% 13,2 jaar kinderen 20-34 26,0% 15-19 11% 149 woningen 56% van de huurders 222 huurwoningen 15-19 10-14 14% 84% 6,1% van Woonstad Rotterdam vrijgekomen (bezit Woonstad 10-14 5,5% 5-9 17% woont 10 jaar of meer in woningen beschikbaar Rotterdam en voor verhuur particulier bezit) bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 5-9 5,1% bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 1-4 21% dezelfde woning 0-4 5,1% < 1 7% bron: Woonstad Rotterdam, 2011
Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 0 100 200 300 400 500 600 700 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal adressen: 4303 Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 4% Woningtypes − Oude Westen 2011 5% 1 kamer Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 5 kamers Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 totaal aantal vrijgekomen totaal aantal woningen in het systeem 13% 16% 2 kamer > 7 1,4% Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 huurwoningen, beschikbaar voor verhuur: 149 van Woonnet-Rijnmond terecht gekomen: totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 129 3. 6 pers. 1,7% totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren portiek / galerij 5% 11. 5 pers. 4,3% met lift één ouder overige 12,7% totaal aantal totaal aantal vrijgekomen 8% gezinnen huishoudens 4 pers. 8,9% in het systeem van Gemiddelde verhuurd op 1% 80 > 2,4% huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 eengezins- 23% Woonnet-Rijnmond basis van koopwoningen 16% 3 pers. 65-79 13,5% 9,4% 129 woonduur in het 69 woningen 4 kamers terecht gekomen rangorde en stellen met 2 pers. 55-64 25,9% 11,9% in de verkoop>25 14% Oude Westen is woonpas- 1. 39% 13,6% eenpersoons-9. 14.40 3 kamers kinderen 1 pers. 44,3% 16. 13,2 jaar nummer 2. 35-54 20-24 17% 28,5% portiek / galerij / huishoudens 15. zijn niet in het 15% etagewoningen 10. 20-34 26,0% 15-19 Woonnet-Rijnmond11% zonder lift beneden- aantallen 56% van de huurders huurwoningen 54,4% 15-19 10-14 systeem terecht14% 75% woningen 84% 14,3% 0 250 500 750 1000 1250 6,1%1500 1750 2000 van Woonstad Rotterdam (bezit Woonstad 33 onttrokken ivm gekomen i.v.m. 60 10-14 5,5% 5-9 17% bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 Rotterdam en bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 herstructurering contractveranderingen, woont 10 jaar of meer in verhuurd via particulier bezit) stellen zonder 5-9 5,1% 1-4 woningruil en tijdelijke 21% dezelfde woning directe kinderen 20 0-4 5,1% 149 woningen < 1 verhuur7% bemiddeling 222 vrijgekomen bron: Woonstad Rotterdam, 2011 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 woningen beschikbaar 0 100 200 300 400 500 600 700 voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Gemiddeld aantal reacties op geadverteerde woningen in de krant en op internet − Oude Westen 2010 Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 Samenstelling huurwoningenWoningtypes bezit − Oude Woonstad Westen Rotterdam2011 − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 93 woningen totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal adressen: 4303 Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 totaal aantal huurwoningen: 3036 totaal aantal huurwoningen: 3036 portiek / galerij Totaal aantal 4% sterke overbezetting overbezetting5% onderbezetting 5% 1 kamer Woonstad Rotterdam met lift één ouder overige 5 kamers 12,7% totaal aantal totaal aantal vrijgekomen reacties op de 93 8% 5 kamers gezinnen huishoudens bezit zo’n 70% van alle 1% totaal aantal vrijgekomen 17. totaal aantal woningen in het systeemhuurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 woningen die via 13% 16% eengezins- 8% 2 kamer > 7 1,4% huurwoningen, beschikbaar voor verhuur: 149 van Woonnet-Rijnmond terecht gekomen: woningen in de wijk woningen 129 Woonnet-Rijnmond 3. flatwoning zonder lift 6 pers. 1,7% stellen met in de verkoop 77% 13,6% geadverteerd zijn 4. kinderen eenpersoons- 420 40 2. 4 kamers 11. 5 pers. 4,3% 200 portiek / galerij / huishoudens 15. etagewoningen 15% 4 pers. 8,9% in het systeem van verhuurd op 1-3 kamers 10. 23% 29% 90 229 641 zonder lift beneden- 12. 54,4% Woonnet-Rijnmond basis van 75% 3 pers. 13,5% 129 69 4 kamers woningen 4 of meer 14,3% terecht gekomen rangorde en 33 onttrokken ivm kamerwoning 63% 2 pers. 25,9% woonpas- herstructurering 39% 3 kamers 37% 4 of 5 1 pers. 44,3% stellen zonder 16. nummer 15.404 kamerwoning 25% Waaromzijn niet in het is het alle moeilijkwoningen 0-tredenwoning en kinderen Woonnet-Rijnmond 149 woningen benedenwoning 222 aantallen systeem terecht 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 vrijgekomen gekomen i.v.m. 60bron: Woonstad Rotterdam, 2011 3 pers. in 1 kamer, 2 pers. in 1 kamer, 1 of 2 pers. in 4 of >kamers, woningen beschikbaar bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 contractveranderingen, verhuurd via voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 4 pers. in 1 of 2bron: kamers, Gemeentelijke Basis Administratie,3 pers. in 2 bewerking kamers, door het COS, 20113 of 4 pers. in 5 of >kamers woningruil en tijdelijke directe bron: Woonstad Rotterdam, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 20 5 of 6 pers. in 3 of
Sociale huurwoningmarkt op slot Samenstelling woningbezit Oude Westen 2010 en 2020 regio
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Mutatiegraad in procenten 2010 2020 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 huur particulier 10% huur particulier 13% 13% Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond − Oude Westen 2010 In Nederland koop 9% Met de aanname dat veranderenkoop per 180 huishoudens 27 grootste 16% Woonstad Rotterdam ongeveer 27% gemeenten jaar steeds uit het Oude Westen 200 tot 250 huurwoningen 8. 8% 7. minder huurders zijn verhuisd verkoopt en 450 huurwoningen Nederland van huurwoning herstructureert. 71% 60% 21. 35 huishoudens 7% 4 grootste zijn in 2010 steden huur Woonstad 35 120 daadwerkelijk 2006 2007 2008 2009 2010 Oude binnen de wijk huur Woonstad Westen verhuisd waarvan bron: informatieboekje Fysieke aanpak Oude Westen, Woonstad Rotterdam 2011 & bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting 25 Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 andere 6 gezinnen wijken Rotterdam
Sociale huurwoningmarkt op slot regio
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Mutatiegraad in procenten
10%
In Nederland 9% 27 grootste veranderen per gemeenten jaar steeds 8. 8% minder huurders Nederland van huurwoning 7% 4 grootste steden
2006 2007 2008 2009 2010 bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren Gemiddelde 80 > 2,4% koopwoningen 16% 65-79 9,4% woonduur in het Oude Westen is 1. 9. 55-64 11,9% 14. >25 14% 35-54 28,5% 20-24 17% 13,2 jaar 20-34 26,0% 15-19 11% – 56% van de huurders huurwoningen 15-19 10-14 14% 84% 6,1% van Woonstad Rotterdam 1. Populaire wijk (bezit Woonstad 10-14 5,5% Hoe5-9 komt het dat17% het zo moeilijk Rotterdam en woont 10 jaar of meer in – particulier bezit) 5-9 5,1% is1-4 om een andere woning21% dezelfde woningin de 0-4 5,1% < 1 7% 2. Weinig doorstroming wijk te vinden? Er zijn diverse – 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700 verklaringen. 3. Veel driekamer bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 huurwoningen zonder lift – Woningtypes − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 4. Herstructurering Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 – portiek / galerij één ouder 5% overige 5. Verkoop bestaand woning met lift 12,7% 8% gezinnen huishoudens totaal aantal totaal aantal vrijgekomen 1% huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 eengezins- bezit Woonstad Rotterdam woningen stellen met in de verkoop 13,6% 2. kinderen eenpersoons- 40 portiek / galerij / huishoudens 15. etagewoningen 15% 10. zonder lift beneden- 54,4% 75% woningen 14,3% 33 onttrokken ivm herstructurering stellen zonder kinderen 149 woningen 222 vrijgekomen woningen beschikbaar voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 1. Populaire wijk 2. Weinig doorstroming bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 De concurrentie tussen woningzoekenden is enorm. Het Oude Westen is Er komen überhaupt weinig (huur)woningen vrij in de wijk. Huurders van totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal adressen: 4303 populair. Een medewerker van Woonstad Rotterdam: “Sinds het aanbod Woonstad Rotterdam hebben een gemiddelde woonduur van 13,2 jaar in Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 4% model bestaat, staat het Oude Westen in de top drie van meest popu het Oude Westen en meer dan de helft woont al langer dan tien jaar in 5% 1 kamer 5 kamers laire wijken in Rotterdam. De wijk is heel geliefd.” dezelfde woning. Ten opzichte van andere centrumwijken is de woonduur totaal aantal vrijgekomen totaal aantal woningen in het systeem 13% 16% 2 kamer > 7 1,4% Veelhuurwoningen, mensen beschikbaarreageren voorop verhuur:woningen 149 in het Oude Westen.van Woonnet-Rijnmond Gemiddeld zijn terecht gekomen: in het Oude Westen lang en zijn de verhuisstromen gering. Natuurlijk 129 3. 6 pers. 1,7% er per woning tweehonderd reacties op alle geadverteerde woningen in blijven veel mensen in hun woning wonen omdat ze tevreden zijn. Maar 11. 5 pers. 4,3% het Oude Westen. Op de vier- en vijfkamerwoningen komen gemiddeld er is meer aan de hand. 4 pers. 8,9% 420 reacties per woning binnen.in het systeem van verhuurd op 23% Woonnet-Rijnmond basis van 3 pers. 13,5% 129 69 4 kamers terecht gekomen rangorde en Zo bemoeilijken strengere hypotheekeisen de doorstroom naar 2 pers. 25,9% woonpas- 39% 3 kamers koopwoningen. En huurders die naar een andere huurwoning willen 1 pers. 44,3% 16. nummer zijn niet in het verhuizen krijgen te maken met een enorme huurverhoging. Ook al Woonnet-Rijnmond aantallen 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 systeem terecht verhuizen zij naar een kleinere sociale huurwoning, dan nog moeten zij gekomen i.v.m. 60 vaak meer huur gaan betalen. Dat stimuleert de doorstroming natuurlijk bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 contractveranderingen, verhuurd via woningruil en tijdelijke directe 20 niet (Volkskrant, 23 december 2011). In het Oude Westen zijn in 2008, verhuur bemiddeling 2009 en 2010 gemiddeld 85 woningen per jaar via Woonnet-Rijnmond bron: Woonstad Rotterdam, 2011 daadwerkelijk geadverteerd in de krant en op internet (Woonstad Rotterdam, 2011).
Gemiddeld aantal reacties op geadverteerde woningen in de krant en op internet − Oude Westen 2010
Samenstelling huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 93 woningen totaal aantal huurwoningen: 3036 totaal aantal huurwoningen: 3036 Totaal aantal Woonstad Rotterdam sterke overbezetting overbezetting onderbezetting reacties op de 93 bezit zo’n 70% van alle 5 kamers 17. woningen die via 8% woningen in de wijk Woonnet-Rijnmond 4. 77% flatwoning zonder lift 420 geadverteerd zijn 4 kamers 200 29% 1-3 kamers 12. 90 229 641 4 of meer kamerwoning 63% 37% 4 of 5 15.404 kamerwoning 25% alle woningen 0-tredenwoning en benedenwoning bron: Woonstad Rotterdam, 2011 3 pers. in 1 kamer, 2 pers. in 1 kamer, 1 of 2 pers. in 4 of >kamers, 4 pers. in 1 of 2 kamers, 3 pers. in 2 kamers, 3 of 4 pers. in 5 of >kamers bron: Woonstad Rotterdam, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 5 of 6 pers. in 3 of
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Samenstelling woningbezit Oude Westen 2010 en 2020
2010 2020 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Gemiddeld aantal reacties op geadverteerde woningen in de krant en op internet − Oude Westen 2010 huur particulier huur particulier 13% Samenstelling huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam −13% Oude Westen 2011 Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond − Oude Westen 2010 Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 93 woningen koop Met de aanname dat koop totaal aantal huurwoningen: 3036 totaal aantal huurwoningen: 3036 180 huishoudens 16% Woonstad Rotterdam ongeveer 27% Totaal aantal Woonstad Rotterdam sterke overbezetting overbezetting onderbezetting uit het Oude Westen 200 tot 250 huurwoningen zijn verhuisd reacties op de 93 7. 5 kamers verkooptbezit zo’n en 450 70% huurwoningen van alle 17. woningen die via 8% 71% herstructureert.woningen in de wijk 60% 35 huishoudens Woonnet-Rijnmond flatwoning zonder lift 21. 77% geadverteerd zijn 4. 35 zijn in 2010420 huur Woonstad 4 kamers 200 120 daadwerkelijk 29% 1-3 kamers 12. 90 229 641 Oude binnen de wijk huur Woonstad 4 of meer Westen verhuisd waarvan bron: informatieboekje Fysieke aanpak Oude Westen, Woonstad Rotterdam 2011 & kamerwoning 63% 37% 4 of 5 Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 25 6 gezinnen 15.404 andere kamerwoning 25% alle woningen 0-tredenwoning en wijken benedenwoning Rotterdam bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Sociale huurwoningmarkt op slot 3 pers. in 1 kamer, 2 pers. in 1 kamer, 1 of 2 pers. in 4 of >kamers, regio 4 pers. in 1 of 2 kamers, 3 pers. in 2 kamers, 3 of 4 pers. in 5 of >kamers bron: Woonstad Rotterdam, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 5 of 6 pers. in 3 of
2006 2007 2008 2009 2010 Het aantal sociale huurwoningen daalt met sociaal voldoende 37% in het Oude Westen als de huidige 7,1 De slaagkans geeft weer welk aandeel woningzoekenden met succes heeft kwetsbaar 6,7 deelgenomen aan het aanbodmodel en een woning kreeg van een Rotterdamse bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting plannen daadwerkelijk worden uitgevoerd 6,2 woningcorporatie. De slaagkans wordt beïnvloed door de omvang van het 13. 4,9 probleem 5,7 beschikbare aanbod én de omvang van de groep actief woningzoekenden. 4,7 sociaal zeer zwak bron: Monitor Aanbodmodel Rotterdam 2010 + Woonstad Rotterdam, 2011 5. 63% 1. 2. De termijn waarop dit gebeurt Woonstad Rotterdam past de hangt af van het tempo waarop verkoopstrategie waarschijnlijk aan in de verkoop de herstructureringsplannen op het einde van 2012. Wat dat 24% worden uitgevoerd en het tempo gaat betekenen voor de Inschrijfduur reguliere woningzoekenden − Oude Westen 2010 13% herstructurering waarop huurwoningen met een woningvoorraad is nog onbekend. verkooplabel vrijkomen. Oude Westen DeelgemeenteCentrum Rotterdam Oude Westen DeelgemeenteCentrum Rotterdam bron: COS, 2012 Gemiddelde bron: Woonstad Rotterdam, 2011 inschrijfduur is 7 jaar om kans te maken op een 19. woning in het Oude Westen.
Plannen voor wijkvernieuwing − 2011 Voor 4 of 5 kamerwoningen is dit 10 jaar.
Drievriendendwarsstraat
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 6. Sint-Mariastraat Bajonetstraat
Gaffelstraat
Op zoek naar een ander huis in je eigen wijk 2010 450 sociale huurwoningen worden geherstructureerd 347 huishoudens wonen in het Oude Westen en hebben één of meer keren gereageerd op een woning in het Oude Westen via Woonnet-Rijnmond om 200 á 250 koopwoningen te realiseren 2-persoons- huishouden 7% bron: Woonstad Rotterdam, 2011 20.
1-oudergezinnen, gezinnen en 37% 1-persoons- gecombineerde huishouden huishoudens 56%
Samenstelling woningbezit Oude Westen 2010 en 2020
2010 2020 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 huur particulier huur particulier 13% 13% Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond − Oude Westen 2010 koop Met de aanname dat koop 180 huishoudens 16% Woonstad Rotterdam ongeveer 27% uit het Oude Westen 7. 200 tot 250 huurwoningen zijn verhuisd verkoopt en 450 huurwoningen 71% herstructureert. 60% 21. 35 huishoudens zijn in 2010 huur Woonstad 35 120 daadwerkelijk Oude binnen de wijk huur Woonstad Westen verhuisd waarvan bron: informatieboekje Fysieke aanpak Oude Westen, Woonstad Rotterdam 2011 & 25 Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 andere 6 gezinnen wijken Rotterdam
Sociale huurwoningmarkt op slot regio
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Mutatiegraad in procenten
10%
In Nederland 9% 27 grootste veranderen per gemeenten jaar steeds 8. 8% minder huurders Nederland van huurwoning 7% 4 grootste steden
2006 2007 2008 2009 2010 bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting 3. Veel driekamer 4. Herstructurering huurwoningen zonder lift
Wat opvalt aan de woningvoorraad in het Oude Westen is het hoge per In heel Rotterdam en zeker in het centrum van de stad willen de centage huurwoningen en de vele driekamerwoningen zonder lift (portiek, gemeente en woningbouwcorporaties de voorraad aan sociale huur galerij- of etagewoningen). De bevolking van het Oude Westen sluit hier woningen verminderen.Verhouding De Stadsvisie koop/huurwoningen Rotterdam − Oude 2030 Westen beschrijft 2011 dat de Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 wel goed op aan. Meer dan de helft van bewoners van het Oude Westen positieve stedelijke dynamiek van Rotterdam gevaar loopt omdat sociale is tussen de 20 en 54 jaar en woont alleen. stijgers wegtrekken entotaal de aantal bevolkingsgroei woningen: 4415 terugloopt. De stad Rotterdam totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren Een ander kenmerk is het geringe aantal woningen voor gezinnen en voor wil sociale stijgers aantrekken en vasthouden, zoals studenten, pasafge Gemiddelde 80 > 2,4% ouderen of lichamelijk beperkten die moeite hebben met traplopen. Ook studeerden en jongekoopwoningen gezinnen door aantrekkelijke16% woningen te maken 65-79 9,4% woonduur in het Oude Westen is dat sluit weer aan: gezinnen en ouderen zijn niet de grootste bewoners 1.voor midden en hoge inkomensgroepen. 9. 55-64 11,9% 14. >25 14% groepen in het Oude Westen. Tegelijkertijd horen we van woningzoeken 35-54 28,5% 20-24 17% 13,2 jaar 20-34 26,0% 15-19 11% den en sleutelpersonen dat het voor gezinnen, ouderen en mensen met De voorraad eenzijdige sociale huurwoningen doorbreken en meer gro 56% van de huurders huurwoningen 15-19 10-14 14% 84% 6,1% van Woonstad Rotterdam een lichamelijke beperking moeilijk is om een geschikte woning in de tere nieuwbouw koopwoningen realiseren, dat is de inzet voor het(bezit Oude Woonstad 10-14 5,5% 5-9 17% wijk te vinden. Bovendien laten cijfers zien dat in de periode 2011-2025 Westen. Zo zijn de afgelopen jaren in het Oude Westen ruim honderdRotterdam en woont 10 jaar of meer in particulier bezit) 5-9 5,1% 1-4 21% dezelfde woning de seniore bevolking van de deelgemeente Rotterdam Centrum fors sociale huurwoningen getransformeerd tot koopwoningen door renovatie, 0-4 5,1% < 1 7% groeit, namelijk + 26 % (Huisvesting senioren in Rotterdam, gemeente sloop, en nieuwbouw. Het plan is om de komende jaren nog zo´n 450
Rotterdam, december 2011, pg. 48). sociale huurwoningen te herstructureren en daarvoor in de plaats zo´n 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700 Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 2 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 tweehonderd tot 250bron: koopwoningen Woningbevolkingsonderzoeksbestand te realiseren (WBOB), bewerking (Masterplan door het COS, Oude 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Westen, 2011). totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 Deze transformatie biedtWoningtypes geen −soelaas Oude Westen voor 2011huishoudens die geen Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 Gemiddelde Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 80 > 2,4% Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 financiële middelen hebben om een nieuwe eengezinswoning te kopen. woonduur in het koopwoningen 16% 65-79 9,4% Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren We spraken wel enkele huishoudens die belangstelling hebben voor het 55-64 11,9% >25 14% Oude Westen is totaal aantal woningen: 4415 1. totaal aantal bewoners: 9585 9. woonduur in jaren 14. portiek / galerij kopen van een huis. Maar de huidige indicatieprijzen voor de nieuwe 35-54 28,5% één ouder 5% overige 20-24 17% 13,2 jaar met lift 12,7% Gemiddelde 8% 80 > 2,4% gezinnen huishoudens totaal aantal totaal aantal vrijgekomen projecten (klushuizen, zelfbouw, renovatie en nieuwbouw) 1%zijn voor hen 20-34 26,0% Gemiddelde 15-19 11% koopwoningen 16% 80 > 2,4% 65-79 9,4% 56% van de huurders woonduur in het huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 huurwoningen eengezins- 15-19 10-14 14% 84% een brug te ver. 6,1% woonduur in het van Woonstad Rotterdam Oude Westen is koopwoningen 16% (bezit Woonstad 65-79 9,4% woningen 55-64 11,9% >25 14% 1. 10-149. 5,5% 14.5-9 17% stellen met woont 10 jaar of meer in in de verkoop Rotterdam en 55-64 11,9% 35-54 >25 14% Oude28,5% Westen is 13,6% eenpersoons- 20-24 17% 13,2 jaar 40 1. 9. 5-914. kinderen 1-4 21% 2. 5,1% particulier bezit) portiek / galerij / dezelfde woning 35-54 28,5% 20-34 20-24 17% 13,2 jaar huishoudens 15-19 11% 15. 26,0% etagewoningen 15% 0-4 5,1% < 1 7% 56% van de huurders huurwoningen 20-34 26,0% 15-19 15-19 11% 10. 10-14 14% 84% 6,1% zonder lift beneden- 56% van de huurders 54,4% van Woonstad Rotterdam huurwoningen (bezit Woonstad 15-19 75% woningen 10-14 14% 14,3% 84% 6,1% 10-14 5,5% van Woonstad Rotterdam 5-9 17% woont 10 jaar of meer in 33 onttrokken ivm (bezit Woonstad Rotterdam en 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700 herstructurering particulier bezit) 10-14 5,5% 5-9 5-9 5,1% 17% woont 10 jaar of meer in 1-4 21% dezelfde woning Rotterdam en “We hebben de slechte tijden stellen zonder particulier bezit) bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 5-9 5,1% bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking0-4 door het1-4 COS, 2011 5,1% 21% dezelfde woning bron: Woonstad Rotterdam, 2011 < 1 7% kinderen 149 woningen 0-4 5,1% < 1 7% 222 meegemaakt en nu sturen ze vrijgekomen 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700 woningen beschikbaar Woningtypes − Oude Westen 2011 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 0 100 200 300 400 500 600 700 voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS,ons 2011 weg.” bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 portiek / galerij Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Woningtypes − Oude Westen 2011 Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011één ouder 5%Huishoudenstypes − Oudeoverige Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 met lift 12,7% Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Woningtypes − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw8% bewoners − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdamgezinnen − Oude Westen 2010 huishoudens totaal aantal totaal aantal vrijgekomen 1% huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 eengezins- Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal bewoners: 9585 totaal aantal bewoners: 9585 totaal aantal adressen: 4303 woonduur in jaren woningen Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 portiek / galerij totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren stellen met in de verkoop 4% 13,6% één ouder eenpersoons-5% overige 40 portiek / galerij 2. met lift 80 > kinderen 12,7% Gemiddelde portiek / galerij / 5% 1 kamer 2,4% totaal aantal totaal aantal vrijgekomen 8% één ouder 5% overige gezinnen huishoudens huishoudens 15. met lift etagewoningen 15% 1% 5 kamers 12,7% Gemiddelde woonduur in het huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 8% koopwoningen 16% 80 > 2,4% eengezins- gezinnen huishoudens 65-79 10.9,4% totaal aantal totaal aantal vrijgekomen totaal aantal vrijgekomen totaal aantal woningen in het systeem 1% zonder lift beneden- 13% 16% woonduur in het 54,4%huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 Oude Westen is koopwoningen 16% eengezins- 75% 65-79 9,4% woningen 2 kamer 55-64 11,9% > 7 1,4% >25 14% huurwoningen, beschikbaar voor verhuur: 149 van Woonnet-Rijnmond terecht gekomen: 1. woningen 9. 14,3% 14. 33 onttrokken ivm stellen met in de verkoop 129 woningen 55-64 11,9% 3. 35-54 >25 14% Oude28,5% Westen is 13,6% eenpersoons- 6 pers. 1,7% 20-24 17% 13,2 jaar 40 1. 2.9. stellen met 14. kinderen in de verkoop herstructurering portiek / galerij / 35-54 13,6% eenpersoons- 20-34 20-24 17%stellen zonder13,2 26,0% jaar huishoudens 40 15-19 11% 15. 28,5% 11. 5 pers. 4,3% 2. etagewoningen 15% kinderen portiek / galerij / 56% van de huurders huurwoningen huishoudens 15-19 kinderen15. 10-14 14% 149 woningen 84% 20-34 15-19 6,1% 11% 10. 8,9% verhuurd op 15% zonder lift beneden26,0%- 4 pers. in het systeem van etagewoningen 23% 56% van de huurders 54,4% van Woonstad222 Rotterdam (bezit Woonstad 75% 10.woningen 10-14 14,3% 5-9 17% Woonnet-Rijnmond basis van 84% huurwoningen zonder lift beneden- 15-19 6,1% 10-14 5,5% 14% 3 pers. 13,5% 33 129 onttrokken ivm 69 Rotterdam en 54,4% van Woonstad Rotterdam woont 10 jaarvrijgekomen of meer in (bezit Woonstad 75% woningen 4 kamers 14,3% herstructurering terecht gekomen rangorde en particulier bezit) 10-14 5,5% 5-9 5-9 5,1% 17% woont 10 jaar of meer in 2 pers.33 onttrokken ivm25,9%1-4 21% dezelfde woningwoningen beschikbaar woonpas- Rotterdam en 39% 3 kamers stellen zonder herstructurering voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB),5-9 bewerking door het COS,5,1% 2011 0-4 1-4 5,1% bron:21% Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 1 pers. < 1 44,3% 7% 16. nummer particulier bezit) dezelfde woning stellen zonder kinderen 149 woningen zijn niet in het 0-4 5,1% < 1 7% 222 kinderen 149 woningen Woonnet-Rijnmond aantallen vrijgekomen 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 222 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 02000100 200 300 400 500 600 700 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 systeem terecht vrijgekomen woningen beschikbaar gekomen i.v.m. 60 Aantal kamers per woning − Oude Westen0 2011250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 Aantal600 700 personen op een adres − Oude Westen 2011 voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie,woningen bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie,beschikbaar bewerking bron: door Woonstad het COS, Rotterdam, 2011 2011 contractveranderingen, verhuurd via voor verhuur woningruil en tijdelijke directe bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 20 verhuur bemiddeling totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal adressen: 4303 Vrijgekomen huurwoningen bezit bron:Woonstad Woonstad Rotterdam Rotterdam, 2011 en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 Woningtypes − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Aantal4% kamers per woning − Oude Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 5% 1 kamer Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Woningtypes − Oude Westen 2011 Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 20115 kamers Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdamtotaal aantal − vrijgekomen Oude Westen 2010 totaal aantal woningen in het systeem totaal aantal woningen: 4415 13% totaal aantal16% woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal bewoners: 9585 totaal aantal adressen: 4303 2 kamer Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad> 7 1,4%Rotterdam − Oude Westen 2010 huurwoningen, beschikbaar voor verhuur:Vrijgekomen 149 huurwoningen bezitvan WoonstadWoonnet-Rijnmond Rotterdam terecht en gekomen:beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal bewoners: 9585 portiek / galerij totaal aantal bewoners: 9585 totaal aantal adressen: 4303 woonduur in jaren 129 3. één ouder 5% 6 pers. overige1,7% Gemiddeld aantal reacties op geadverteerde woningen in de krant en op internet − Oude Westen 2010 met lift 4% Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 portiek / galerij 5% 1 kamer 12,7% totaal aantal totaal aantal vrijgekomen 8% 5% gezinnen 11. 5 pers. huishoudens4,3% met lift 4% 1% 5één kamers ouder overige Gemiddelde huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 5% 1 kamer 80 > 2,4% eengezins- 12,7% totaal aantal totaal aantal vrijgekomen totaal aantal vrijgekomen totaal aantal woningen in het systeem 8% 5 kamers gezinnen huishoudens Samenstelling huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 4 pers. 8,9% in het systeem van verhuurd op 1% woningen 13% 16% woonduur in het huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 huurwoningen, beschikbaar voor verhuur: 149 van Woonnet-Rijnmond93 woningen terecht gekomen: koopwoningen 16% eengezins- 65-79 9,4% 23% 2 kamer > 7 totaal1,4% aantal vrijgekomen totaal aantal woningen in het systeem Woonnet-Rijnmond basis van 13% 16% stellen met 3 pers. 13,5% 129 in de verkoop 69 129 woningen 2 kamer 55-64 11,9% 4 3.kamers > 7 1,4% >25 14% Oude Westen is 13,6% eenpersoons- 6 pers. huurwoningen,1,7% beschikbaar voor verhuur: 149 van Woonnet-Rijnmond terecht gekomen: 40 terecht gekomen rangorde en 1. 9.2. 14. kinderen 2 pers. 25,9% portiek / galerij / stellen met totaal aantal huurwoningen: 3036 totaal aantal huurwoningen: 3036 in de verkoop 129 3. 35-54 13,6% 6 pers. 1,7% 20-24 17% 13,2 jaar huishoudens 15. woonpas- Totaal aantal 28,5% 39% eenpersoons- 11. 405 pers. 4,3% 3 kamers 2. etagewoningen 15% kinderen 1 pers. 44,3% sterke overbezetting overbezetting16. onderbezetting nummer portiek / galerij / 20-34 11.huishoudens 5Woonstad pers. 4,3% Rotterdam 15-19 11% 10. zijn niet in het reacties op de 93 15. 4 pers. 8,9% in het systeem van verhuurd op 26,0% etagewoningen 15% zonder lift beneden- 54,4% 75% 23% 56% van de huurders 5 kamers Woonnet-Rijnmond huurwoningen 15-19 10.woningen 4bezit pers. zo’n 70%8,9% van alle 10-14 14% 14,3% 3 pers. 13,5% in het systeem van verhuurd op 33 onttrokken ivm Woonnet-Rijnmond basis van woningen die via 84% 6,1% 17. zonder lift beneden- 8% aantallen 129 69 23% 4 kamers 54,4% van Woonstad Rotterdam systeem terecht terecht gekomen rangorde en (bezit Woonstad 75% woningen 14,3% woningen in de wijk 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 Woonnet-Rijnmond basis van herstructurering 10-14 5,5% 3 pers. 13,5% 5-9 17% woont 10 jaar of meer in 2 pers.33 129 onttrokken ivm25,9% 69 gekomen i.v.m. 60 woonpas- Woonnet-Rijnmond Rotterdam en 4 kamers 39% 3 kamers flatwoning zonder lift stellen zonder herstructurering terecht gekomen rangorde en 5-9 5,1% bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 2 pers. 25,9%1-4 77% 21% bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking1 pers. door het COS, 2011 44,3% 16. contractveranderingen, verhuurd via nummer particulier bezit) dezelfde woning kinderen woonpas- geadverteerd zijn 39% stellen zonder 4. 149 woningen zijn niet in het 420 3 kamers 4 kamers 0-4 1 pers. < 1 44,3% 7% 16. nummer woningruil en tijdelijke directe 200 5,1% 222 20 kinderen zijn niet in het verhuur Woonnet-Rijnmond bemiddeling 149 woningen aantallen vrijgekomen 222 29% 1-3 kamers 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750Woonnet-Rijnmond2000 90 229 641 systeem terecht 12. woningen beschikbaar aantallen vrijgekomen gekomen i.v.m. 60 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 02000100 200 300 400 500 600 700 4 of meer systeem terecht bron: Woonstad Rotterdam, 2011 voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 kamerwoning bron: Gemeentelijke Basis Administratie,woningen bewerking door het COS, 201163% bron: Gemeentelijke Basis Administratie,beschikbaar bewerking door hetgekomen COS, 2011 i.v.m. 60 contractveranderingen, verhuurd via 37% 4 of 5 voor verhuur contractveranderingen, verhuurd via woningruil en tijdelijke directe 15.404 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerkingbron: door Woonstad het COS, Rotterdam, 2011 2011 20 kamerwoning 25% woningruil en tijdelijke directe verhuur alle woningenbemiddeling 0-tredenwoning en 20 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 verhuur bemiddeling benedenwoning Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Aantal personenbron: Woonstad op een Rotterdam, adres 2011 − Oude Westen 2011 Gemiddeld aantal reacties op geadverteerdebron: Woonstad Rotterdam, woningen 2011 in de krant en op internet − Oude Westen 2010 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Woningtypes − Oude Westen 2011 Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 3 pers. in 1 kamer, 2 pers. in 1 kamer, 1 of 2 pers. in 4 of >kamers, Samenstelling huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 4 pers. in 1 of 2 kamers, 3 pers. in 2 kamers, 3 of 4 pers. in 5 of >kamers totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers bron: Woonstad Rotterdam, 2011 totaal aantalbron: Woonstadadressen Rotterdam,: 4303 2011 Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 93 woningen Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 5 of 6 pers. in 3 of
Sociale huurwoningmarkt op slot regio
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Mutatiegraad in procenten
10%
In Nederland 9% 27 grootste veranderen per gemeenten jaar steeds 8. 8% minder huurders Nederland van huurwoning 7% 4 grootste steden
2006 2007 2008 2009 2010 bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010
totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren Gemiddelde 80 > 2,4% koopwoningen 16% 65-79 9,4% woonduur in het Oude Westen is 1. 9. 55-64 11,9% 14. >25 14% 35-54 28,5% 20-24 17% 13,2 jaar 20-34 26,0% 15-19 11% 56% van de huurders huurwoningen 15-19 10-14 14% 84% 6,1% van Woonstad Rotterdam (bezit Woonstad 10-14 5,5% 5-9 17% Rotterdam en woont 10 jaar of meer in particulier bezit) 5-9 5,1% 1-4 21% dezelfde woning 0-4 5,1% < 1 7%
0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700
bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010
totaal aantal woningen: 4415 Woningtypes − Oude Westen 2011 totaal aantal bewoners: 9585 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 woonduur in jaren Vrijgekomen huurwoningenGemiddelde bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 80 > 2,4% totaal aantal bewoners: 9585 koopwoningen 16% portiek / galerij 65-79 9,4% woonduur in het één ouder 5% overige met lift 12,7% Oude Westen is 1. 8% 9. 55-64 gezinnen11,9% huishoudens 14. >25 totaal14% aantal totaal aantal vrijgekomen 1% huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 eengezins- 35-54 28,5% 20-24 17% 13,2 jaar woningen 20-34 26,0% 15-19 11% stellen met 56% van de huurders in de verkoop huurwoningen 15-19 13,6% eenpersoons- 10-14 14% 2. 84% 6,1% kinderen van Woonstad Rotterdam 40 portiek / galerij / (bezit Woonstad 10-14 huishoudens 15.5-9 17% 5,5% etagewoningen Rotterdam en 15% woont 10 jaar of meer in 10.5-9 1-4 21% zonder lift particulier bezit) beneden- 5,1% 54,4% dezelfde woning 75% woningen 0-4 5,1% 14,3% < 1 7% 33 onttrokken ivm herstructurering stellen zonder 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700 kinderen 149 woningen 222 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 vrijgekomen woningen beschikbaar voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 Woningtypes − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 totaal aantal bewoners: 9585 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 portiek / galerij één ouder 5% overige met lift 12,7% totaal aantal8% woningen: 4415 6+ kamers gezinnen totaal aantal adressen: 4303 huishoudens totaal aantal totaal aantal vrijgekomen 1% huurwoningen: 3036 Vrijgekomenhuurwoningen: huurwoningen 222 bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 eengezins- 4% woningen5% 1 kamer 5 kamers stellen met in de verkoop 13,6% 2. kinderen eenpersoons- totaal aantal vrijgekomen 40 totaal aantal woningen in het systeem portiek / galerij / 13% 16% 2 kamer > 7 1,4% huishoudens 15. huurwoningen, beschikbaar voor verhuur: 149 van Woonnet-Rijnmond terecht gekomen: 15% etagewoningen 129 3. 10. 6 pers. 1,7% zonder lift beneden- 54,4% 75% woningen 11. 14,3% 5 pers. 4,3% 33 onttrokken ivm 4 pers. 8,9% in het systeem van herstructurering verhuurd op 23% stellen zonder Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010Woonnet-Rijnmond basis van Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners −3 Oude pers. Westen 201113,5% 129 69 4 kamers kinderen 149terecht woningen gekomen rangorde en 2 pers. 25,9% 222 woonpas- 39% 3 kamers 1 pers. 44,3% 16. vrijgekomen nummer totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren woningen zijn niet in het beschikbaar Woonnet-Rijnmond voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 aantallen Gemiddelde 80 > 2,4% 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 systeem terecht gekomen i.v.m. 60 koopwoningen 16% 65-79 9,4% woonduur in het bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 contractveranderingen, verhuurd via 55-64 11,9% >25 14% Oude Westenwoningruil is en tijdelijke directe 1. 9. 14. 20 Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 35-54 28,5% 20-24 17% 13,2 jaar verhuur bemiddeling 20-34 26,0% 15-19 11% bron: Woonstad Rotterdam,56% 2011 van de huurders totaal aantal woningen: 4415 huurwoningen6+ kamers 15-19totaal aantal adressen: 4303 10-14 14% 84% 6,1% van Woonstad Rotterdam (bezit Woonstad Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 10-14 5,5% 5-9 17% 4% Rotterdam en woont 10 jaar of meer in 5% 1 kamer 5-9 5,1% 1-4 21% 5 kamers particulier bezit) dezelfde woning 0-4 5,1%
Het aantal sociale huurwoningen daalt met sociaal voldoende 2010 37% in het Oude2020 Westen als de huidige 7,1 De slaagkans geeft weer welk aandeelbron: woningzoekendenWoonstad Rotterdam, met 2011 succes heeft kwetsbaar 6,7 deelgenomenOp zoek naar aan een het anderaanbodmodel huis in en je een eigen woning wijk kreeg 2010 van een Rotterdamse plannen daadwerkelijk worden uitgevoerd huur particulier 6,2 woningcorporatie. De slaagkans wordt beïnvloed door de omvang van het huur particulier 13. 4,9 probleem 5,7 beschikbare aanbod én de omvang van de groep actief woningzoekenden. 450 sociale huurwoningen 4,7 13% 13% Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond − Oude Westen 2010 worden geherstructureerd 347 huishoudens wonen in het Oude Westen en hebben één of meer keren koop sociaal zeer zwak bron:gereageerd Monitor Aanbodmodel op een woning Rotterdam in het 2010 Oude + Woonstad Westen Rotterdam, via Woonnet-Rijnmond 2011 5. om 200 á 250 koopwoningen 63% 1. 2. Met de aanname dat koop 180 huishoudens te realiseren 16% DeWoonstad termijn waarop Rotterdam dit gebeurt ongeveer Woonstad Rotterdam past de 27% uit het Oude Westen hangt af van het tempo waarop verkoopstrategie waarschijnlijk aan 2-persoons- 200 tot 250 huurwoningen zijn verhuisd 7. in de verkoop de herstructureringsplannen op het einde van 2012. Wat dat huishouden 7% 24% wordenverkoopt uitgevoerd en 450 en huurwoningenhet tempo gaat betekenen voor de Inschrijfduur reguliere woningzoekenden − Oude Westen 2010 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 herstructureert. 20. 13% herstructurering 71% waarop huurwoningen met een woningvoorraad is nog60% onbekend. 35 huishoudens verkooplabel vrijkomen. Oude Westen DeelgemeenteCentrum Rotterdam Oude Westen DeelgemeenteCentrum Rotterdam 21. 35 zijn in 2010 huur Woonstad bron: COS, 2012 1-oudergezinnen, Gemiddelde bron: Woonstad Rotterdam, 2011 gezinnen en 37% 1-persoons- 120 daadwerkelijk huishoudeninschrijfduur is 7 gecombineerde Oudejaar om kans te binnen de wijk huur Woonstad huishoudens 56% Westen maken op een verhuisd waarvan bron: informatieboekje Fysieke aanpak Oude Westen, Woonstad Rotterdam 2011 & woning in het 25 Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 19. andere 6 gezinnen Oude Westen. Samenstelling woningbezit Oude Westen 2010 en 2020 wijken Rotterdam Plannen voor wijkvernieuwing − 2011 Voor 4 of 5 2010 2020 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Sociale huurwoningmarkt op slot 3 Een precies overzicht van alle verkochte woningen regiokamerwoningen is dit 10 jaar. huur particulier en alle woningen met een verkooplabel in het Oude huur particulier bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Mutatiegraad in procenten Westen, is niet ‘met een druk op de computer’ voor 13% 13% Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond − Oude Westen 2010 Drievriendendwarsstraat handen. Verschillende bestanden van de woningcor koop 10% poratie zijn geraadpleegd. Bestanden die een aantal Met de aanname dat 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 koop trends weergeven, zoals in deze krant beschreven. 180 huishoudens 16% Woonstad Rotterdam ongeveer 27% Sommige bestanden gaven geen eenduidig beeld en uit het Oude Westen 200 tot 250 huurwoningen In Nederland bron: Woonstad Rotterdam, 2011 7. 9%Sint-Mariastraat maakten verschillende cijfers zichtbaar, bijvoorbeeld zijn verhuisd verkoopt en 450 huurwoningen 27 grootste veranderen per over het aantal woningen dat in bepaalde jaren 71% herstructureert. 60% 6. gemeenten jaar steeds verkocht werd. 21. 35 huishoudens 8. 8%Bajonetstraat minder huurders 35 zijn in 2010 huur Woonstad Nederland van huurwoning 120 daadwerkelijk 7%Gaffelstraat 4 grootste Oude binnen de wijk huur Woonstad Activerend steden Westen verhuisd waarvan bron: informatieboekje Fysieke aanpak Oude Westen, Woonstad Rotterdam 2011 & woonwensenonderzoek Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 25 6 gezinnen 2006 2007 2008 2009 2010 P. 13 Oude Westen andere Op zoek naar een ander huis in wijkenje eigen wijk 2010 Rotterdam 450 socialebron: 231211 huurwoningen de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting Sociale huurwoningmarktworden op slot geherstructureerd 347 huishoudens wonen in het Ouderegio Westen en hebben één of meer keren gereageerd op een woning in het Oude Westen via Woonnet-Rijnmond om 200 á 250 koopwoningen bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Mutatiegraad in procentente realiseren 2-persoons- 7% 10% huishouden bron: Woonstad Rotterdam, 2011 20. In Nederland 9% veranderen per 1-oudergezinnen, 27 grootste gezinnen en 37% 1-persoons- gemeenten jaar steeds gecombineerde huishouden 8. 8% minder huurders huishoudens 56% Nederland van huurwoning Samenstelling7% woningbezit Oude Westen 2010 en 20204 grootste steden
2010 2020 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 2006 2007 2008 2009 2010 huur particulier huur particulier bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting 13% 13% Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond − Oude Westen 2010 koop Met de aanname dat koop 180 huishoudens 16% Woonstad Rotterdam ongeveer 27% uit het Oude Westen 7. 200 tot 250 huurwoningen zijn verhuisd verkoopt en 450 huurwoningen 71% herstructureert. 60% 21. 35 huishoudens zijn in 2010 huur Woonstad 35 120 daadwerkelijk Oude binnen de wijk huur Woonstad Westen verhuisd waarvan bron: informatieboekje Fysieke aanpak Oude Westen, Woonstad Rotterdam 2011 & 25 Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 andere 6 gezinnen wijken Rotterdam
Sociale huurwoningmarkt op slot regio
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Mutatiegraad in procenten
10%
In Nederland 9% 27 grootste veranderen per gemeenten jaar steeds 8. 8% minder huurders Nederland van huurwoning 7% 4 grootste steden
2006 2007 2008 2009 2010
bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010
totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren Gemiddelde 80 > 2,4% koopwoningen 16% 65-79 9,4% woonduur in het Oude Westen is 1. 9. 55-64 11,9% 14. >25 14% 35-54 28,5% 20-24 17% 13,2 jaar 20-34 26,0% 15-19 11% 56% van de huurders huurwoningen 15-19 10-14 14% 84% 6,1% van Woonstad Rotterdam (bezit Woonstad 10-14 5,5% 5-9 17% Rotterdam en woont 10 jaar of meer in particulier bezit) 5-9 5,1% 1-4 21% dezelfde woning 0-4 5,1% < 1 7%
0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700
bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011
Woningtypes − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011
Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 portiek / galerij één ouder 5% overige met lift 12,7% 8% gezinnen huishoudens totaal aantal totaal aantal vrijgekomen 1% huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 eengezins- woningen stellen met in de verkoop 13,6% 2. kinderen eenpersoons- 40 portiek / galerij / huishoudens 15. etagewoningen 15% 10. zonder lift beneden- 54,4% 75% woningen 14,3% 33 onttrokken ivm herstructurering stellen zonder kinderen 149 woningen 222 vrijgekomen woningen beschikbaar voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011
totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal adressen: 4303 Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 4% 5% 1 kamer 5 kamers totaal aantal vrijgekomen totaal aantal woningen in het systeem 13% 16% 2 kamer > 7 1,4% huurwoningen, beschikbaar voor verhuur: 149 van Woonnet-Rijnmond terecht gekomen: 129 3. 6 pers. 1,7% 11. 5 pers. 4,3% 4 pers. 8,9% in het systeem van verhuurd op 23% Woonnet-Rijnmond basis van 3 pers. 13,5% 129 69 4 kamers terecht gekomen rangorde en 2 pers. 25,9% woonpas- 39% 3 kamers 1 pers. 44,3% 16. nummer zijn niet in het Woonnet-Rijnmond aantallen 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 systeem terecht gekomen i.v.m. 60 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 contractveranderingen, verhuurd via woningruil en tijdelijke directe 20 verhuur bemiddeling
bron: Woonstad Rotterdam, 2011
Gemiddeld aantal reacties op geadverteerde woningen in de krant en op internet − Oude Westen 2010
Samenstelling huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 93 woningen
totaal aantal huurwoningen: 3036 totaal aantal huurwoningen: 3036 Totaal aantal Woonstad Rotterdam sterke overbezetting overbezetting onderbezetting reacties op de 93 bezit zo’n 70% van alle 5 kamers 17. woningen die via 8% Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners −− OudeOude WestenWesten 20112011 woningen in de wijk Woonduur huurders Woonstad Rotterdam −− OudeOude WestenWesten 20102010 Woonnet-Rijnmond 4. 77% flatwoning zonder lift 420 geadverteerd zijn 4 kamers 200 totaaltotaal aantalaantal woningen:woningen: 44154415 totaaltotaal aantalaantal bewoners:bewoners: 9585 woonduur in jaren 29% 1-3 kamers 12. 90 229 641 4 of meer Gemiddelde 80 > 2,4% Gemiddelde 2,4% kamerwoning 63% 37% 4 of 5 koopwoningen 16% 65-79 9,4% woonduur in het 15.404 koopwoningen 16% 9,4% kamerwoning 25% Oude Westen is alle woningen 1. 9. 55-64 11,9% 14. 0-tredenwoning en >25 14% 35-54 28,5% benedenwoning 20-24 17% 13,2 jaar bron: Woonstad Rotterdam, 2011 20-34 26,0% 15-19 11% 56% van de huurders 3 pers. in 1 kamer, 2 pers. in 1 kamer, 1 of 2 pers. in 4 of >kamers, 84% huurwoningenhuurwoningen 15-19 6,1% 10-14 14% 84% 6,1% vanvan WoonstadWoonstad RotterdamRotterdam 4 pers. in 1 of 2 kamers, 3 pers. in 2 kamers, 3 of 4 pers. in 5 of >kamers (bezit(bezit WoonstadWoonstad bron: Woonstad Rotterdam, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 10-14 5,5% 5-9 17% woont 10 jaar of meer in 5 of 6 pers. in 3 of
bron: Woonstad Rotterdam, 2011
00 250250 500500 750750 10001000 12501250 15001500 17501750 20002000 22502250 25002500 27502750 00 100100 200200 300300 400400 500500 600600 700700 bron:bron: WoningbevolkingsonderzoeksbestandWoningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB),(WBOB), bewerkingbewerking doordoor hethet COS,COS, 20112011 bron:bron: GemeentelijkeGemeentelijke BasisBasis Administratie,Administratie, bewerkingbewerking doordoor hethet COS,COS, 20112011 bron:bron: WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011
Oude Westen 0,8% 6,3% Rotterdam WatAandeel gebeurt potentieel te verkopen er achter woningen Woonstad de Rotterdamschermen: − Oude Westen de 2011 Score sociale index op passende huisvesting − 2008 en 2011 Woningtypes −− OudeOude WestenWesten 20112011 Huishoudenstypes −− OudeOude WestenWesten 20112011 18. cijfers 2008 2011 totaal aantal huurwoningen: 3036 Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam −− OudeOude WestenWesten 20102010 sociaal sterk totaaltotaal aantalaantal woningen:woningen: 44154415 totaaltotaal aantalaantal bewoners:bewoners: 9585 portiekportiek // galerijgalerij éénéén ouderouder 5% overigeoverige Het aantal sociale huurwoningen daalt met met lift 12,7% sociaal voldoende 8% gezinnengezinnen huishoudenshuishoudens 37% in het Oudetotaaltotaal Westenaantalaantal als de huidigetotaaltotaal aantalaantal vrijgekomenvrijgekomen 7,1 De slaagkans geeft weer welk aandeel woningzoekenden met succes heeft 1% huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 kwetsbaar 6,7 deelgenomen aan het aanbodmodel en een woning kreeg van een Rotterdamse eengezins-eengezins- Kijken we preciezer naar de sociale huurwoningmarkt in het Oude Wesplannen daadwerkelijk worden uitgevoerd woningen 6,2 woningcorporatie. De slaagkans wordt beïnvloed door de omvang van het woningen 4 4,9 probleem 5,7 stellenstellen metmet ten in 2010 dan zien we het volgende . Er kwamen 222 huurwoningen inin dede verkoopverkoop 13. beschikbare aanbod én de omvang van de groep actief woningzoekenden. 13,6% eenpersoons- 4,7 2. kinderenkinderen eenpersoons- 40 portiekportiek // galerijgalerij // huishoudenshuishoudens vrij. Veertig van deze huurwoningen zijn in de verkoop15. gegaan. Er zijn etagewoningen 15% sociaal zeer zwak bron: Monitor Aanbodmodel Rotterdam 2010 + Woonstad Rotterdam, 2011 etagewoningen 10. 33 huizen aan de sociale huurwoningvoorraad onttrokken ten63% bate van1. 2. zonder lift 5. zonder lift benedenbeneden-- 54,4% 75% 54,4% De termijn waarop dit gebeurt Woonstad Rotterdam past de 75% woningen 14,3% de herstructureringsopgave. Dit betekent dat er 149 woningen in 2010 33 onttrokkenonttrokken ivmivm hangt af van het tempo waarop verkoopstrategie waarschijnlijk aan 33 herstructureringherstructurering beschikbaar kwamen voor verhuur.in de verkoop Daarvan zijn twintig woningen niet dein herstructureringsplannen op het einde van 2012. Wat dat stellenstellen zonderzonder 24% worden uitgevoerd en het tempo gaat betekenen voor de Inschrijfduur reguliere woningzoekenden − Oude Westen 2010 kinderenkinderen het aanbodsysteem van Woonnet-Rijnmond terechtgekomen, bijvoor 13% herstructurering waarop huurwoningen met een woningvoorraad is nog onbekend. 149 woningen 222 beeld door contractwijziging (bij scheiding) of woningruil. Kortom, 129verkooplabel vrijkomen. Oude Westen DeelgemeenteCentrum Rotterdam Oude Westen DeelgemeenteCentrum Rotterdam vrijgekomenvrijgekomen woningen uit het Oude Westen kwamen terecht in het aanbodsysteem woningen beschikbaarbeschikbaar bron: COS, 2012 Gemiddelde bron: Woonstad Rotterdam, 2011 voorvoor verhuurverhuur bron:bron: WoningbevolkingsonderzoeksbestandWoningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB),(WBOB), bewerkingbewerking doordoor hethet COS,COS, 20112011 bron:bron: GemeentelijkeGemeentelijke BasisBasis Administratie,Administratie, bewerkingbewerking doordoor hethet COS,COS, 20112011 van Woonnet-Rijnmond. Van deze 129 woningen zijn er 69 uiteindelijk inschrijfduur is 7 jaar om kans te verhuurd aan mensen op basis van een rangorde en woonpasnummer, maken op een bron:bron: WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011 via de normale route van het woningaanbodsysteem. Zestig van de 129 19. woning in het Aantal kamers per woning −− OudeOude WestenWesten 20112011 Aantal personen op een adres −− OudeOude WestenWesten 20112011 woningen zijn door Woonstad Rotterdam uiteindelijk direct aangeboden Oude Westen. aanPlannen woningzoekenden. voor wijkvernieuwing Dus − toch2011 buiten het aanbodsysteem van Woon Voor 4 of 5 totaaltotaal aantalaantal woningen:woningen: 44154415 6+ kamers totaaltotaal aantalaantal adressen:: 4303 net-Rijnmond om. Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam enen beschikbaarbeschikbaar voorvoor verhuurverhuur −− OudeOude WestenWesten 20102010 kamerwoningen 4% is dit 10 jaar. 5% 1 kamer Het gaat bijvoorbeeld om huishoudens die vanwege brand dringend 5 kamers een andere woning nodig hadden, woongroepbewoners, statushouders totaaltotaal aantalaantal vrijgekomenvrijgekomen totaaltotaal aantalaantal woningenwoningen inin hethet systeemsysteem 13% 16% Drievriendendwarsstraat 2 kamer > 7 1,4% en huishoudens die een woningruil deden. Ongeveer de helft van deze huurwoningen, beschikbaar voor verhuur: 149 vanvan Woonnet-RijnmondWoonnet-Rijnmond terechtterecht gekomen:gekomen: 129 3. 6 pers. 1,7% 3. 6 pers. 1,7% zestig woningen die direct bemiddeld zijn, zijn verhuurd aan herstructure 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11. 5 pers. 4,3% 11. 5 pers. 4,3% ringskandidaten en huurders die in POP-panden (Project Onbehandelde bron: Woonstad Rotterdam, 2011 4 pers. 8,9% Sint-Mariastraat inin hethet systeemsysteem vanvan verhuurdverhuurd opop 23% Panden) woonden. Woonnet-Rijnmond basisbasis vanvan 3 pers. 13,5% 129 69 4 kamers terechtterecht gekomengekomen rangorderangorde enen 2 pers. 25,9% 6. woonpas- 39% 3 kamers Bajonetstraat 1 pers. 44,3% 16. nummer 1 pers. 44,3% 16. nummer zijnzijn nietniet inin hethet Woonnet-Rijnmond aantallenaantallen systeem terecht 00 250250 500500 750750 10001000 12501250 15001500 17501750 20002000 Gaffelstraat systeem terecht gekomengekomen i.v.m.i.v.m. 60 bron:bron: WoningbevolkingsonderzoeksbestandWoningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB),(WBOB), bewerkingbewerking doordoor hethet COS,COS, 20112011 bron:bron: GemeentelijkeGemeentelijke BasisBasis Administratie,Administratie, bewerkingbewerking doordoor hethet COS,COS, 20112011 contractveranderingen,contractveranderingen, verhuurdverhuurd viavia woningruil en tijdelijke directedirecte 20 verhuurverhuur bemiddelingbemiddeling Op zoek naar een ander huis in je eigen wijk 2010 450 sociale huurwoningen bron:bron: WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011 worden geherstructureerd 347 huishoudens wonen in het Oude Westen en hebben één of meer keren gereageerd op een woning in het Oude Westen via Woonnet-Rijnmond om 200 á 250 koopwoningen te realiseren Gemiddeld aantal reacties op geadverteerde woningen in de krant en op internet −− OudeOude WestenWesten 20102010 2-persoons- huishouden 7% Samenstelling huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam −− OudeOude WestenWesten 20112011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 93 woningen 20. Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 Landelijk geen beweging totaaltotaal aantalaantal huurwoningen:huurwoningen: 30363036 totaaltotaal aantalaantal huurwoningen:huurwoningen: 30363036 Totaal aantal 1-oudergezinnen, 1-persoons- Woonstad Rotterdam sterkesterke overbezettingoverbezetting overbezetting onderbezetting gezinnen en 37% reactiesreacties opop dede 9393 gecombineerde huishouden 5 kamers bezit zo’n 70% van alle 5 kamers 17. woningen die via huishoudens 56% 8% woningen in de wijk ‘Sociale huurwoningmarkt op slot’ kopte de Volkskrant directeur Jan van der Moolen van het Centraal Fonds Woonnet-Rijnmond flatwoning zonder lift 77% flatwoning zonder lift een tijdje geleden. De woningmarkt zit muurvast en dat Volkshuisvesting. “Ook bouwen de woningcorporaties min 4. Samenstelling woningbezit Oude Westen 2010 en 2020 420 geadverteerd zijn 4. 4 kamers 4 kamers speelt niet alleen in het Oude Westen. Het is een lande der huurwoningen,200 waardoor de doorstroom naar de soci 29% 1-3 kamers 90 229 641 29% 1-3 kamers 12. 90 229 641 2010 lijk probleem en het staat dan ook2020 op de agenda van het ale huurwoningnieuwbouw stokt. Daarbij krijgen huurders bron: Woonstad Rotterdam, 2011 4 of meer gezamenlijk overleg van de wethouders van de vier grote een forse huurverhoging voor hun kiezen als ze van de kamerwoningkamerwoning 63% huur particulier 37% huur particulier 4 of 5 15.404 steden. Behalve de sociale huurwoningmarkt, zit de koop ene naar de andere sociale huurwoning gaan.kamerwoningkamerwoning Dat is geen 25% 13% allealle woningenwoningen 13% Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond − Oude Westen 2010 0-tredenwoning en markt ook op slot. In de stad staan vele woningen te koop aanmoediging om te verhuizen”, aldus van der Moolen. benedenwoningbenedenwoning koop en er zit amper bewegingMet de aanname in. dat bron:bron: WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011 koop 180 huishoudens 3 pers. in 1 kamer, 2 pers. in 1 kamer, 1 of 2 pers. in 4 of >kamers, 16% Woonstad Rotterdam ongeveer 27% De opstopping wordt sinds 2011 nog versterkt doordat uit het Oude Westen 4 pers. in 1 of 2 kamers, 3 pers. in 2 kamers, 3 of 4 pers. in 5 of >kamers 200 tot 250 huurwoningen bron:bron: WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011 bron:bron: WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011 5 of 6 pers. in 3 of
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Het aantal sociale huurwoningen daalt met Mutatiegraad in procenten Het aantal sociale huurwoningen daalt met sociaalsociaal voldoendevoldoende 7,1 De slaagkans geeft weer welk aandeel“Forse woningzoekenden huurverhogingen met succes heeft voor 37% in het Oude Westen als de huidige kwetsbaar kwetsbaar 6,7 deelgenomendeelgenomen aanaan hethet aanbodmodelaanbodmodel enen eeneen woningwoning kreegkreeg vanvan eeneen RotterdamseRotterdamse 10% plannen daadwerkelijk worden uitgevoerd 6,2 woningcorporatie. De slaagkans wordthuurders beïnvloed door de omvang als van zehet van de ene naar 13. 4,9 probleemprobleem 5,7 beschikbarebeschikbare aanbodaanbod énén dede omvangomvang vanvan dede groepgroep actiefactief woningzoekenden.woningzoekenden. 13. 4,7 4,7 In Nederland de andere sociale huurwoning 9% sociaalsociaal zeerzeer zwakzwak veranderenbron:bron: per MonitorMonitor AanbodmodelAanbodmodel RotterdamRotterdam 20102010 ++ WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011 5. 63% 1. 2. 27 grootste gaan. Dat is geen aanmoediging De termijn waarop dit gebeurt Woonstad Rotterdam past de gemeenten jaar steeds hangthangt afaf vanvan hethet tempotempo waaropwaarop verkoopstrategieverkoopstrategie waarschijnlijkwaarschijnlijk aanaan 8. 8% minder huurders om te verhuizen.” inin dede verkoopverkoop dede herstructureringsplannenherstructureringsplannen opop hethet eindeeinde vanvan 2012.2012. WatWat datdat Nederland 24% worden uitgevoerd en het tempo gaatgaat betekenenbetekenen voorvoor dede van huurwoningInschrijfduurInschrijfduur regulierereguliere woningzoekendenwoningzoekenden −− OudeOude WestenWesten 20102010 13% herstructureringherstructurering waarop huurwoningen met een woningvoorraad is nog onbekend. 7% 4 grootste Centrum Centrum verkooplabelverkooplabel vrijkomen.vrijkomen. OudeOude WestenWesten DeelgemeenteDeelgemeenteCentrum RotterdamRotterdam OudeOude WestenWesten DeelgemeenteDeelgemeenteCentrum RotterdamRotterdam steden bron:bron: COS,COS, 20122012 Gemiddelde bron: Woonstad Rotterdam, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 2006 2007 2008 2009 2010 inschrijfduurinschrijfduur isis 77 jaarjaar omom kanskans tete bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting maken op een 19. woning in het Oude Westen.
Plannen voor wijkvernieuwing −− 20112011 Voor 4 of 5 kamerwoningenkamerwoningen 4 De cijfers van 2009 zijn isis ditdit 1010 jaar.jaar. vergelijkbaar met de cijfers van Drievriendendwarsstraat 2010.
P. 14 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
bron:bron: WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011 6. Sint-Mariastraat Bajonetstraat
Gaffelstraat
Op zoek naar een ander huis in je eigen wijk 2010 450 sociale huurwoningen worden geherstructureerd 347 huishoudens wonen in het Oude Westen en hebben één of meer keren gereageerdgereageerd opop eeneen woningwoning inin hethet OudeOude WestenWesten viavia Woonnet-RijnmondWoonnet-Rijnmond om 200 á 250 koopwoningen tete realiserenrealiseren 2-persoons- huishoudenhuishouden 7% bron:bron: WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011 20.
1-oudergezinnen, gezinnengezinnen enen 37% 1-persoons- gecombineerdegecombineerde huishoudenhuishouden huishoudenshuishoudens 56%
Samenstelling woningbezit OudeOude WestenWesten 20102010 enen 20202020
2010 2020 bron:bron: WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011 huurhuur particulierparticulier huurhuur particulierparticulier 13% 13% Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond −− OudeOude WestenWesten 20102010 koopkoop Met de aanname dat koopkoop 16% 27% 180 huishoudens 16% Woonstad Rotterdam ongeveer 27% uituit hethet OudeOude WestenWesten 200 tot 250 huurwoningen 7. 200 tot 250 huurwoningen zijnzijn verhuisdverhuisd verkooptverkoopt enen 450450 huurwoningenhuurwoningen herstructureert. 71% herstructureert. 60% 21. 35 huishoudens zijn in 2010 huur Woonstad 35 huur Woonstad daadwerkelijk 120 daadwerkelijk Oude binnen de wijk huurhuur WoonstadWoonstad Westen verhuisd waarvan bron:bron: informatieboekjeinformatieboekje FysiekeFysieke aanpakaanpak OudeOude Westen,Westen, WoonstadWoonstad RotterdamRotterdam 20112011 && Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 25 Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 andere 6 gezinnen wijken Rotterdam
Sociale huurwoningmarkt op slot regioregio
bron:bron: WoonstadWoonstad Rotterdam,Rotterdam, 20112011 Mutatiegraad in procenten
10%
InIn NederlandNederland 9% veranderen per 27 grootste veranderen per gemeentengemeenten jaarjaar steedssteeds 8. 8% minder huurders Nederland van huurwoning 7% 4 grootste stedensteden
2006 2007 2008 2009 2010 bron:bron: 231211231211 dede VolkskrantVolkskrant -- ib.ib. CentraalCentraal FondsFonds VolkshuisvestingVolkshuisvesting o Het z ekproces
Slechts enkele woningzoekenden bereiden Sibel (35): “Nu weet ik wat ik anders had dan weg zijn. Ik blijf deze zomer thuis en kunnen niet goed inschatten of het wel zich tijdig voor op hun volgende stap in het moeten doen. Ook al ben je net verhuisd kan dan blijven reageren op woningen.” of niet loont om vrij te nemen om wo wonen. Zo denken enkele vrouwen er ruim naar een nieuw en prettig huis, schrijf je ningen te bezichtigen als zij op de 11de op tijd over na hoe zij straks willen wonen gelijk weer in als woningzoekende!” Veel Gebrek aan informatie en steun: plaats of hoger staan. Malika (45) heeft als ze ouder zijn. Ook enkele jongeren andere oplossingsstrategieën zijn er niet, anoniem, ingewikkeld en objectgericht een inschrijfduur van tien jaar en is sinds hebben zich goed voorbereid, op advies in de beleving van woningzoekenden. Veel woningzoekenden zijn slecht geïnfor een jaar weer actief aan het zoeken: “De van hun ouders. Sommigen zeggen dat je het beste in de meerd over het aanbodsysteem, de regels woningcorporatie zou minder mensen Carla (25) is bijvoorbeeld rustig op zoek zomerperiode kunt reageren, als veel men en de situatie op de woningmarkt. Zij moeten uitnodigen bij een bezichtiging. Je naar haar eerste woning: “Mijn moeder sen op vakantie zijn. Een aantal woning kennen de mogelijkheden niet. Sommige geeft mensen hoop door ze uit te nodigen, adviseerde mij om op mijn 18de een woon zoekenden tracht via urgentie een woning mensen ontberen de informatie en vaar terwijl achteraf blijkt dat je op een plaats pas aan te vragen. Dat was een goede te bemachtigen. Maar we hoorden ook van digheden om de systemen van het aan staat waarop je de woning nooit kunt actie. Ik sta nu op een punt - ik ben gaan enkele woningzoekenden dat hun verzoek bodmodel goed te kunnen doorgronden. krijgen.” werken - dat ik graag op mezelf wil gaan om urgentie verschillende keren is afge wonen. Maar ik heb geen haast, ik wacht wezen. Volgens enkele woningzoekenden Veel woningzoekenden beleven het huidige tot ik echt iets leuks vind.” We spraken ontstaat er een informeel circuit van wo woonruimteverdelingssysteem als een ook twee huishoudens die nog prima in ningruil. Gezinnen ruilen bijvoorbeeld met anoniem systeem. Zeker voor mensen die Er lijkt weinig ruimte voor hun huidige woning wonen, maar zich hun ouders zonder dat door te geven aan bijvoorbeeld de Nederlandse taal niet goed rustig oriënteren op de (on)mogelijkheden de woningcorporatie. Het idee leeft dat het beheersen of geen computer hebben, is de persoonlijke verhalen om een andere woning in de wijk te gaan huidige systeem dit soort praktijken bijna het woningaanbodsysteem ingewikkeld van mensen kopen. uitlokt omdat er geen alternatieven zijn. en slecht toegankelijk. Een deel van de woningzoekenden is zeer afhankelijk van Een goede voorbereiding lijkt echter een Er zijn enkele woningzoekenden die hun kennissen, instellingen of familieleden die Woningzoekenden ondervinden aan de uitzondering. Veel huishoudens die snel zoekgebied vergroten om zo meer kans voor hen op woningen reageren. Maar ook balie van de woningcorporatie soms willen of moeten verhuizen, zijn niet goed te maken. Maar door hun enorme bin een goed opgeleide Nederlandse woning weinig steun en begrip. Zij ervaren geen voorbereid. Het viel ons op dat sommige ding met de wijk doen de meesten dat zoekende kwam bijvoorbeeld pas na drie aansluiting bij hun wensen en behoeften geïnterviewde woningzoekenden niet uiteindelijk niet of heel beperkt. In plaats keer bellen achter de juiste informatie en hebben niet het idee dat de woning weten hoe en waar ze moeten begin van alleen naar woningen aan de zuid- of die nodig was om via het computersys corporatiemedewerkers open staan voor nen om hun woonsituatie te verbeteren. noordkant van de wijk te kijken, reageren teem haar woonpas te activeren. Diverse hun problemen. Voor de baliemedewerkers Sommigen leven met beelden van hoe enkele woningzoekenden nu op alle wonin woningzoekenden vertellen dat de wonin is het eveneens lastig om de woningzoe het jaren geleden ging ‘toen je nog mak gen in de wijk. gen die per mail worden aangeboden niet kenden persoonlijk verder te helpen. Het kelijk urgentie kreeg en persoonlijk werd aansluiten bij hun zoekprofiel. huidige aanbodmodel is objectgericht, geholpen’. Voor enkelen was de eerste Fatima (34) heeft ongeveer tien jaar een het is ingericht om voor een lege woning stap in hun zoekproces de deelname aan woonpas en stelt: “Alleen als je urgentie Enkele woningzoekenden hebben erva een nieuwe huurder te krijgen. Daarbij is dit woonwensenonderzoek. hebt, kan je aan een huis komen. Mijn ringen met het bezichtigen van woningen het systeem gebonden aan vele regels. Er Veel woningzoekenden realiseren zich pas kind van zes is allergisch voor stof en heeft en vinden dat het klantvriendelijker kan. lijkt weinig ruimte te zijn voor de persoon nadat ze enige jaren actief aan het zoeken astma. Ik heb urgentie aangevraagd.” Fati Woningen zien er soms vies en uitgewoond lijke verhalen van mensen. Verhalen die zijn, dat het echt moeilijk is om aan een ma gaat dit jaar in het voorjaar op vakantie uit. Soms horen woningzoekenden pas duidelijk maken dat wonen méér is dan andere woning te komen. Zij realiseren in plaats van in de zomer: “Ik heb gehoord enkele weken nadat zij hebben gerea een huis. zich te laat dat zij het anders hadden moe dat je in de zomervakantie meer kans geerd, dat zij uitgenodigd zijn om een ten aanpakken. maakt op een woning omdat veel mensen woning te bezichtigen. Woningzoekenden
Frustratie of praktische aanpak?
Woningzoekenden die beseffen dat het moeilijk is om een woning te Ik blijf niet met een donkere kleur zitten, dat vind ik niet prettig. Mijn vinden gaan verschillend met de situatie om. Een enkeling praat er met advies aan andere gezinnen: ‘Laat de woning niet verwaarlozen, hou het humor over, sommige mensen zijn gefrustreerd en boos. Anderen worden leefbaar. Koop andere kleinere meubels, ga witten, en deel je kastruimte lusteloos, geven het op en kijken niet meer naar het vrijgekomen aan effectief in.’ De kinderslaapkamer is echt te klein. Mijn oudste zit in bod. Soms leidt het ook tot ruzie binnenshuis. Om het toch leefbaar te groep acht en gaat straks naar de middelbare school. Tegen de kinderen houden, pakt een aantal moeders het uit nood praktisch aan. zeg ik: opruimen!” Mounia (40) woont met haar man en drie kinderen (11 en 8 jaar en 3 maanden) in een benedenwoning met een tuin, een woonkamer en twee Tijdens het onderzoek ontdekten we dat woningzoekenden het prettig slaapkamers. De woning is prima, maar te klein. “Ik ben al meer dan vijf vinden om de juiste informatie te krijgen, laagdrempelig en toegankelijk. jaar ingeschreven, maar het lukt niet om een grotere woning in de wijk Sommige woningzoekenden vinden het ook fijn om elkaar te ontmoeten te vinden. Ik wil er niet te veel energie aan verspillen. Ik investeer in mijn en ervaringen te delen. Dankzij de juiste informatie en uitwisseling ont huidige woning. Ik knap hem op zodat we weer prettig kunnen wonen. staat inzicht, begrip en acceptatie. Daarna kunnen woningzoekenden een weloverwogen besluit nemen over een volgende stap. Indra (46) beseft door het onderzoek dat er op de korte termijn geen oplossing voor haar gezin komt. Zij heeft de druk in huis kunnen Om het leefbaar te verminderen doordat haar oudste zoon en dochter bij familieleden in de wijk (met een extra kamer) zijn gaan wonen. Door inzicht in de houden pakt een aantal woningmarkt realiseert ook Lena (49) zich dat zij niet op korte termijn moeders het uit nood haar situatie kan veranderen. Dankzij deze bewustwording heeft zij besloten haar energie en aandacht op andere zaken te richten; er praktisch aan ontstaat weer ruimte in haar hoofd.
Activerend woonwensenonderzoek P. 15 Oude Westen P. 16 João
João (John) Delgado, Portugese Nederlander geboren op het eiland São Vicente in Kaapverdië, is 71 jaar. Woont in het Oude Westen sinds 1973. Gestart als matroos, opgeklommen van koksmaat tot bediende van de kapitein op de grote vaart. Daarna aan de wal als constructieschilder. Spreekt Creool (eigen taal), Engels, een beetje Frans en alles wat nodig was in zijn werk. João doet vrijwilligerswerk bij de Aktiegroep en sport bij Odeon op woensdagmorgen. Hij woont op de tweede etage in de Gouverne straat. Trappenlopen is nu nog geen probleem, hoe dat in de toekomst moet? In ieder geval wil João in het Oude Westen blijven wonen.
Activerend woonwensenonderzoek P. 17 Oude Westen P. 18 Activerend woonwensenonderzoek P. 19 Oude Westen Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren Gemiddelde 80 > 2,4% koopwoningen 16% 65-79 9,4% woonduur in het Oude Westen is 1. 9. 55-64 11,9% 14. >25 14% 35-54 28,5% 20-24 17% 13,2 jaar 20-34 26,0% 15-19 11% 56% van de huurders huurwoningen 15-19 10-14 14% 84% 6,1% van Woonstad Rotterdam (bezit Woonstad 10-14 5,5% 5-9 17% Rotterdam en woont 10 jaar of meer in particulier bezit) 5-9 5,1% 1-4 21% dezelfde woning 0-4 5,1% < 1 7%
0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011
Woningtypes − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011
Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 portiek / galerij één ouder 5% overige met lift 12,7% 8% gezinnen huishoudens totaal aantal totaal aantal vrijgekomen 1% huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 eengezins- woningen stellen met in de verkoop 13,6% 2. kinderen eenpersoons- 40 portiek / galerij / huishoudens 15. etagewoningen 15% 10. zonder lift beneden- 54,4% 75% woningen 14,3% 33 onttrokken ivm herstructurering stellen zonder kinderen 149 woningen 222 vrijgekomen woningen beschikbaar voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal adressen: 4303 Twee aandachtsgroepen Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 4% 5% 1 kamer 5 kamers totaal aantal vrijgekomen totaal aantal woningen in het systeem 13% 16% 2 kamer Op basis van de resultaten van dit onderzoek willen we bewust de >aandacht 7 1,4% vestigen op huurwoningen, beschikbaar voor verhuur: 149 van Woonnet-Rijnmond terecht gekomen: 129 3. 6 pers. 1,7% twee groepen woningzoekenden. Dat zijn de gezinnen die te krap wonen en mensen die 11. 5 pers. 4,3% moeite hebben met het op- en aflopen van de trappen en daardoor letterlijk en figuurlijk 4 pers. 8,9% in het systeem van verhuurd op 23% (bijna) vast zitten in hun huis. Woonnet-Rijnmond basis van 3 pers. 13,5% 129 69 4 kamers De situaties waarin deze families verkeren zijn soms schrijnend. Zij wonen in huizen terecht gekomen rangorde en 2 pers. 25,9% woonpas- 39% 3 kamers die niet passen bij hun situatie. Hun huisvestingsproblematiek kan 1negatieve pers. effecten 44,3% 16. nummer zijn niet in het hebben op hun persoonlijk welzijn en daarmee ook op de buurt. Het lukt deze groe Woonnet-Rijnmond aantallen pen niet om binnen een redelijke termijn een passende woning in het Oude0 250Westen500 750 te 1000 1250 1500 1750 2000 systeem terecht gekomen i.v.m. 60 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 vinden. Terwijl hun achterliggende argumenten om in de wijk te willenbron: Gemeentelijkeblijven wonen Basis Administratie, zeer bewerking door het COS, 2011 contractveranderingen, verhuurd via woningruil en tijdelijke directe legitiem zijn. Sociale netwerken, de school, vrijwilligerswerk, de nabijheid van hulp en 20 verhuur bemiddeling voorzieningen zijn belangrijk voor deze groepen. Voor jongeren die op zoek zijn naar hun eerste zelfstandige woning is het daarentegen bron: Woonstad Rotterdam, 2011 wel veel logischer om over de grenzen van het Oude Westen te kijken. De geïnterviewde jongeren uit de wijk doen dat dan ook. Zij kunnen prima naar woningen verhuizen in het centrum en andere wijken in Rotterdam-West. Gemiddeld aantal reacties op geadverteerde woningen in de krant en op internet − Oude Westen 2010
Samenstelling huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 93 woningen totaal aantal huurwoningen: 3036 totaal aantalVan huurwoningen: groot 3036 naar beter Totaal aantal Woonstad Rotterdam sterke overbezetting overbezetting onderbezetting reacties op de 93 bezit zo’n 70% van alle 5 kamers 17. woningen die via 8% woningen in de wijk Woonnet-Rijnmond flatwoning zonder lift Annemarie (55): “In de wijk zie je alleen het huis is te groot en ze zijn op zoek naar met elkaar. Zo gaat iedereen daar vroeg 4. 77% Woningzoekenden signaleren dat best 420 geadverteerd zijn 4 kamersveel mensen in hun eentje in een grote staande vrouwen, die intussen oma zijn een andere kleinere woning. slapen. We hebben een woonpas sinds 200 Soufiane: “Mijn vrouw heeft suiker en 2010 en onze zoon helpt ons zoeken via woning wonen.29% Het gaat vaak om oudere1-3 kamersgeworden in gezinswoningen wonen. Dat 12. 90 229 641 4 of meer mensen, al of niet alleenstaand, waarvan stoort mij een beetje.” Annemarie heeft durft ´s nachts niet naar beneden van internet. De huizen die vrij komen, zijn kamerwoning 63% 37% de kinderen het huis uit zijn. Tegelijkertijd ideeën over hoe het anders kan. Zij stelt: wege de binnentrap. We hebben voor 59 ver weg. Ik hoop dat we binnenkort hier 4 of 5 15.404 kamerwoning 25% alle woningen 0-tredenwoning en spraken we ook veel gezinnen die juist te “Organiseer een campagne, maak reclame euro urgentie aangevraagd, maar hebben in de buurt een huis vinden. Anders kan benedenwoning krap wonen. Cijfers bevestigen dit beeld. voor het geschikte aanbod voor (oudere) die niet gekregen. Toch willen we zo snel ik straks meteen naar een verzorgings bron: Woonstad Rotterdam, 2011 In de sociale index van 2011 scoort de alleenstaande mensen, geef mensen die mogelijk verhuizen. Het3 pers. liefst in 1 kamer,verhuis ik tehuis.”2 pers. in 1 kamer, 1 of 2 pers. in 4 of >kamers, 4 pers. in 1 of 2 kamers, 3 pers. in 2 kamers, 3 of 4 pers. in 5 of >kamers bron: Woonstad Rotterdam, 2011 bron: Woonstadwijk Rotterdam,op het 2011 onderdeel ‘passend wonen’ naar een kleinere woning verhuizen een naar een flat met een5 oflift, 6 pers. speciaal in 3 of
geduid. Cijfers over de woningvoorraad Help ouderen actief bij het zoeken naar bron: Woonstad Rotterdam, 2011 van Woonstad Rotterdam laten zien dat een geschikte woning of bied hun proactief 641 woningen in de wijk onderbezet zijn, geschikte woningen aan. Maak zichtbaar negentig huishoudens te kampen hebben dat ouderen goedkoper en prettig kun Oude Westen 0,8% 6,3% Rotterdam Aandeel potentieel te verkopen woningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 met sterke overbezetting en 229 huishou nen wonen in de wijk. En maak het ook Score sociale index op passende huisvesting − 2008 en 2011 dens met overbezetting. Theoretisch en daadwerkelijk goedkoper voor ouderen die 18. letterlijk gezien zit er ruimte in de woning kleiner gaan wonen. Dat laatste is natuur 2008 2011 totaal aantal huurwoningen: 3036 sociaal sterk voorraad. lijk belangrijk.”
Het aantal sociale huurwoningenMaar vanzelf daalt zalmet er geen onderlinge bewe sociaal voldoende 37% in het Oude Westen als de huidige 7,1 De slaagkans geeft weer welk aandeel woningzoekenden met succes heeft ging ontstaan. Sommige woningzoekenden Soufiane (65) kwam in 1969 naar Rot kwetsbaar 6,7 deelgenomen aan het aanbodmodel en een woning kreeg van een Rotterdamse plannen daadwerkelijk worden uitgevoerd storen zich daaraan. Verscheidene woning terdam en woonde het eerste jaar in een 6,2 woningcorporatie. De slaagkans wordt beïnvloed door de omvang van het 13. 4,9 probleem 5,7 beschikbare aanbod én de omvang van de groep actief woningzoekenden. zoekenden en professionals adviseren om pension in het Nieuwe Westen. Nu woont 4,7 maatregelen te nemen om woningruil en hij al meer dan veertig jaar in de Bajonet sociaal zeer zwak bron: Monitor Aanbodmodel Rotterdam 2010 + Woonstad Rotterdam, 2011 5. 63% 1. 2. De termijn waarop dit gebeurt Woonstaddoorstroming Rotterdam past tede bevorderen. Nadrukkelijk straat. Hij woont samen met zijn vrouw in hangt af van het tempo waarop verkoopstrategieniet vanuit waarschijnlijk dwang, aan maar door ouderen te een gerenoveerde maisonnettewoning met in de verkoop de herstructureringsplannen op het einde van 2012. Wat dat 24% worden uitgevoerd en het tempo gaat enthousiasmerenbetekenen voor de en te prikkelen. vijf kamers. De kinderen zijn de deur uit, Inschrijfduur reguliere woningzoekenden − Oude Westen 2010 13% herstructurering waarop huurwoningen met een woningvoorraad is nog onbekend. verkooplabel vrijkomen. Oude Westen DeelgemeenteCentrum Rotterdam Oude Westen DeelgemeenteCentrum Rotterdam
bron: COS, 2012 Gemiddelde bron: Woonstad Rotterdam, 2011 inschrijfduur is 7 jaar om kans te maken op een 19. woning in het Oude Westen.
Plannen voor wijkvernieuwing − 2011 Voor 4 of 5 Gezinnen in kamerwoningen is dit 10 jaar.
Drievriendendwarsstraat de knel 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 6. Sint-Mariastraat Bajonetstraat Kinderen horen bij een wijk Zwaard vergelijken gezinnen in de wijk met Geïnterviewde bewoners en professionals Bijna een kwart (26 %) van de huishou ‘de vogeltjes in de mijnschacht’: als de herkennen en erkennen dat een deel
Gaffelstraat dens in het Oude Westen heeft kinde lucht in de mijnen slecht is, merken de vo van de gezinnen in de wijk in de knel zit. ren. De cijfers uit de ‘Binnenstadsmo geltjes dit als eerste. In een wijk signaleren Ze willen in de wijk blijven wonen. Maar nitor’(2009) laten zien dat het aantal ouders snel dat het minder gaat. Gezinnen zitten vast in hun te kleine woningen. Het gezinnen in het Oude Westen sinds 2006 die graag in de wijk wonen zullen zich in lukt ze niet om op een redelijke termijn te Op zoek naar een ander huis in je eigen wijk 2010 450 sociale huurwoningen gestaag afneemt (- 14 %). zetten voor verbetering voor hun kinderen. verhuizen naar een geschikte woning in worden geherstructureerd Deze afname heeft negatieve consequen De geïnterviewde ouders vertellen dat hun de wijk. Wat is een geschikte woning voor 347 huishoudens wonen in het Oude Westen en hebben één of meer keren gereageerd op een woning in het Oude Westen via Woonnet-Rijnmond om 200 á 250 koopwoningen ties voor de voorzieningen in de wijk; kin kinderen juist een reden zijn om in de wijk hen? De geïnterviewden zijn op zoek naar te realiseren deren en ouders horen nu eenmaal bij een te blijven wonen. Zij vertellen dat de buurt een woning met drie slaapkamers of meer. 2-persoons- wijk. Uit onderzoeken blijkt dat gezinnen een stabiele factor is in het leven van hun In een woning met drie slaapkamers kun huishouden 7% bron: Woonstad Rotterdam, 2011 een interessante kritische factor in een kinderen. nen gezinnen met een vader, moeder en 20. buurt zijn. Zij zien vaak als eerste dat de drie kinderen al goed wonen, terwijl een pleinen waarop hun kinderen spelen viezer woning met twee slaapkamers voor deze 1-oudergezinnen, gezinnen en 37% 1-persoons- worden of dat er louche types rondhan huishoudens echt te krap is. gecombineerde huishouden gen. De meeste ouders willen het beste “Het Oude Westen is een huishoudens 56% voor hun kinderen: een veilige speelomge Overbewoning Samenstelling woningbezit Oude Westen 2010 en 2020 ving en goede scholen en voorzieningen. stabiele factor in het Cijfers maken helder dat binnen het bezit Onderzoekers A. Reijndorp en J. van der leven van mijn kinderen.” van Woonstad Rotterdam in het Oude 2010 2020 bron: Woonstad Rotterdam, 2011
huur particulier huur particulier 13% 13% P. 20 Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond − Oude Westen 2010 koop Met de aanname dat koop 180 huishoudens 16% Woonstad Rotterdam ongeveer 27% uit het Oude Westen 7. 200 tot 250 huurwoningen zijn verhuisd verkoopt en 450 huurwoningen 71% herstructureert. 60% 21. 35 huishoudens zijn in 2010 huur Woonstad 35 120 daadwerkelijk Oude binnen de wijk huur Woonstad Westen verhuisd waarvan bron: informatieboekje Fysieke aanpak Oude Westen, Woonstad Rotterdam 2011 & 25 Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 andere 6 gezinnen wijken Rotterdam
Sociale huurwoningmarkt op slot regio
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Mutatiegraad in procenten
10%
In Nederland 9% 27 grootste veranderen per gemeenten jaar steeds 8. 8% minder huurders Nederland van huurwoning 7% 4 grootste steden
2006 2007 2008 2009 2010 bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting Verhouding koop/huurwoningen − Oude Westen 2011 Leeftijdsopbouw bewoners − Oude Westen 2011 Woonduur huurders Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 woonduur in jaren Gemiddelde 80 > 2,4% koopwoningen 16% 65-79 9,4% woonduur in het Oude Westen is 1. 9. 55-64 11,9% 14. >25 14% 35-54 28,5% 20-24 17% 13,2 jaar 20-34 26,0% 15-19 11% 56% van de huurders huurwoningen 15-19 10-14 14% 84% 6,1% van Woonstad Rotterdam (bezit Woonstad 10-14 5,5% 5-9 17% Rotterdam en woont 10 jaar of meer in particulier bezit) 5-9 5,1% 1-4 21% dezelfde woning 0-4 5,1% < 1 7%
0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 0 100 200 300 400 500 600 700 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011
Woningtypes − Oude Westen 2011 Huishoudenstypes − Oude Westen 2011
Vrijgekomen huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2010 totaal aantal woningen: 4415 totaal aantal bewoners: 9585 portiek / galerij één ouder 5% overige met lift 12,7% 8% gezinnen Westenhuishoudens 229 huishoudens te maken heb de plattegrond van ons huidige appar hebben goede relatiestotaal aantal met de mensen totaal aantal vrijgekomen 1% huurwoningen: 3036 huurwoningen: 222 eengezins- woningen hebben met overbezetting en negentig tement bekeken. Kunnen we het huis nog om ons heen. Als we weg gaan hoeven stellen met in de verkoop 13,6% huishoudens met een sterke overbezet anders indelen? Kunnen we bijvoorbeeld we ons geen zorgen te maken. We voelen 2. kinderen eenpersoons- 40 portiek / galerij / ting.huishoudens De overbewoning waarmee gezinnen een extra slaapkamer maken in15. de hal van ons veilig. Iedereen houdt een oogje in etagewoningen 15% 10. zonder lift beneden- 54,4% kampen kan negatieve gevolgen hebben het complex? Want die hal is heel groot. het zeil. We wisselen eten uit met Turkse, 75% woningen 14,3% op het welzijn van de kinderen, de ouders Van meer gezinnen hoor ik dat ze op die Surinaamse, Pakistaanse en Marok 33 onttrokken ivm herstructurering stellen zonder en de leefbaarheid van de wijk. Het is manier naar hun huis kijken: kunnen we kaanse buren. Als ouders brengen we kinderen druk, vol en ouders en kinderen missen het huis effectiever indelen? Kunnen we elkaars kinderen naar school of we gaan 149 woningen 222 privacy; een plekje waar zij zich soms even ergens een extra kamertje maken?” met buurtkinderen naar de vrijgekomenspeeltuin. De woningen beschikbaar terug kunnen trekken om bijvoorbeeld hun winkels zijn op loopafstand. Hier heb je voor verhuur bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 huiswerk te maken. Overbewoning heeft Sibel: “Het liefst verhuis ik naar een geen auto nodig. Je hoeft een bezoek aan
in enkele gevallen ook een negatief effect woning op de begane grond. Maar een het centrum niet bron:te plannen. Woonstad Rotterdam, Je loopt 2011 er zo Aantal kamers per woning − Oude Westen 2011 Aantal personen op een adres − Oude Westen 2011 op de gezondheid (doordat er een slecht woning op de eerste of tweede verdieping naar toe.” binnenmilieu ontstaat). is ook goed. Ik zoek een woning met drie “Ons huis is goed en we willen het liefst totaal aantal woningen: 4415 6+ kamers totaal aantal adressen: 4303 of vier slaapkamers. Ik realiseer mij dat hier blijven”, zegt Ashraf beslist. “We Fatima (34) slaapt met haar drie kinderen het in andere delen van de stad mak wonen op de idealeVrijgekomen plek, maar huurwoningen de woning bezit Woonstad Rotterdam en beschikbaar voor verhuur − Oude Westen 2010 4% 5% 1 kamer 5 kamers in de slaapkamer (waarvan één op een kelijker is om een groter huis te vinden. is te krap. Dat is het enige probleem. We totaal aantal vrijgekomen totaal aantal woningen in het systeem 13% 16% matras) en haar man slaapt op de bank in Een medewerker van Woonstad Rotterdam hebben een kinderslaapkamer en een 2 kamer > 7 1,4% huurwoningen, beschikbaar voor verhuur: 149 van Woonnet-Rijnmond terecht gekomen: de woonkamer. Weer een andere moeder zei dat als ik sneller wil verhuizen, ik mijn ouderslaapkamer. De kinderslaapkamer 129 3. 6 pers. 1,7% 11. 5 pers. 4,3% slaapt samen met haar oudste zoon in de zoekcriteria moet aanpassen. Dat ik dan is kleiner en daar slapen mijn vrouw en 4 pers. 8,9% woonkamer. Lena (49), die in de woon naar Zuid of Schiedam moet verhuizen. Ze ik met ons zoontje van anderhalf. In de in het systeem van verhuurd op 23% Woonnet-Rijnmond basis van 3 pers. 13,5% kamer slaapt, overweegt om een matras in zei ook: ‘Mogelijk biedt koop een oplossing ouderkamer slapen 129mijn drie dochters. We 69 4 kamers terecht gekomen rangorde en 2 pers. 25,9% de keuken te leggen. Haar oudste kinde voor jullie’.” hebben echt een grotere woning nodig. We woonpas- 39% 3 kamers 1 pers. 44,3% 16. nummer ren kunnen dan bijvoorbeeld nog televisie “Het is moeilijk”, vindt Sibel. “Wonen is kunnen nog hooguit twee jaar hier blijven zijn niet in het Woonnet-Rijnmond aantallenblijven kijken op het moment dat zij zelf wil veel meer dan een huis. Ook de woning wonen. We groeien ons huis uit.” 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 systeem terecht rusten en slapen. Lena: “Ik slaap slecht, corporaties moeten dat begrijpen en de “Maar van een grote eengezinswoning metgekomen i.v.m. 60 bron: Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 bron: Gemeentelijke Basis Administratie, bewerking door het COS, 2011 contractveranderingen, verhuurd via heb trauma´s en slik medicijnen. Ik kan mensen daarin steunen. Ik woon hier goed een tuin in de Alexanderpolder worden woningruil en tijdelijke directe 20 niet slapen als ik moe ben, ik kan mij niet en wil hier graag blijven wonen. Ik heb hier wij niet gelukkig. Ik ben een keer in zo’n verhuur bemiddeling
terugtrekken. Ik heb geen plek voor mijzelf. iedereen: mijn familie, buren, bekenden. buitenwijk gaan kijken.bron: Woonstad Mijn Rotterdam, kinderen 2011 en Dat is lastig, zeer lastig.” De wijk is een grote familie voor mij. Mijn vrouw willen daar niet heen verhuizen. Dat kinderen doen het goed op school, ik ben is voor hen net als een reis naar de maan. actief op school en bij de Aktiegroep. Als Het is geen goed Gemiddeldidee voor aantal ons gezin.reacties We op geadverteerde woningen in de krant en op internet − Oude Westen 2010 ik oppas nodig heb, kan ik rekenen op zouden bijvoorbeeld extra kosten moeten Samenstelling huurwoningen bezit Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 mijn sociale netwerk. Mijn broer is mijn maken voor het vervoer naar het Oude Overbezetting en onderbezetting huurwoningen Woonstad Rotterdam − Oude Westen 2011 93 woningen 112 nummer, als er iets is dan bel ik hem Westen en de parkeerkaarten, steeds als totaal aantal huurwoningen: 3036 totaal aantal huurwoningen: 3036 altijd.” we hier op bezoek gaan. Totaal aantal Woonstad Rotterdam sterke overbezetting overbezetting onderbezetting “Ook heb ik de zorg voor mijn ouders”, ver Nasra: “In een nieuwe wijk kennen we reacties op de 93 bezit zo’n 70% van alle 5 kamers telt Sibel. “Ik help mijn vader en17. moeder niemand. Ik ken mensen uit onze straat woningen die via 8% woningen in de wijk bijna dagelijks met van alles en nog wat. die naar de Beverwaard en Zevenkamp zijn Woonnet-Rijnmond flatwoning zonder lift 4. 77% Dat kan omdat we dicht bij elkaar wonen. verhuisd. Zij hebben spijt. Ze willen heel 420 geadverteerd zijn 4 kamers 200 Mijn moeder zit veel thuis, dat komt door graag terug naar het Oude Westen. Ze 29% 1-3 kamers 12. 90 229 641 de vele trappen die zij niet goed meer op vertellen dat het saai is in de buitenwijken, 4 of meer kamerwoning 63% en af kan. Ook gaat het niet meer zo goed dat er weinig onderling contact is en dat 37% 4 of 5 15.404 kamerwoning 25% met haar Nederlandse taal. Mijn ouders de mensen onaardigalle woningen zijn. Hier kennen we 0-tredenwoning en benedenwoning willen graag naar een ouderencomplex elkaar. Hier is het heel anders, dit gebied verhuizen. Maar ook hen lukt het niet. Ik kun je niet vergelijkenbron: Woonstad met Rotterdam,de buiten 2011 3 pers. in 1 kamer, 2 pers. in 1 kamer, 1 of 2 pers. in 4 of >kamers, 4 pers. in 1 of 2 kamers, 3 pers. in 2 kamers, 3 of 4 pers. in 5 of >kamers denk wel eens, als we het Oude Westen wijken.” bron: Woonstad Rotterdam, 2011 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 5 of 6 pers. in 3 of
en deel de kastruimte heel efficiënt in.” inkomsten moeten de komende periode bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Sint-Mariastraat steeds meer gaan toenemen,” zegt hij. 6. “Ondertussen heb ik mijn zoekgedrag Ashraf: “Het Oude Westen betekent veel Bajonetstraat aangepast”, zegt Sibel. “Ik kijk ook naar voor ons. Onze familieleden wonen heel dichtbij. We kennen veel mensen en we woningen aan de noordkant van de wijk. Ik Activerend Gaffelstraat woonwensenonderzoek P. 21 Oude Westen Op zoek naar een ander huis in je eigen wijk 2010 450 sociale huurwoningen worden geherstructureerd 347 huishoudens wonen in het Oude Westen en hebben één of meer keren gereageerd op een woning in het Oude Westen via Woonnet-Rijnmond om 200 á 250 koopwoningen te realiseren 2-persoons- huishouden 7% bron: Woonstad Rotterdam, 2011 20.
1-oudergezinnen, gezinnen en 37% 1-persoons- gecombineerde huishouden huishoudens 56%
Samenstelling woningbezit Oude Westen 2010 en 2020
2010 2020 bron: Woonstad Rotterdam, 2011 huur particulier huur particulier 13% 13% Verhuizingen via Woonnet-Rijnmond − Oude Westen 2010 koop Met de aanname dat koop 180 huishoudens 16% Woonstad Rotterdam ongeveer 27% uit het Oude Westen 7. 200 tot 250 huurwoningen zijn verhuisd verkoopt en 450 huurwoningen 71% herstructureert. 60% 21. 35 huishoudens zijn in 2010 huur Woonstad 35 120 daadwerkelijk Oude binnen de wijk huur Woonstad Westen verhuisd waarvan bron: informatieboekje Fysieke aanpak Oude Westen, Woonstad Rotterdam 2011 & 25 Woningbevolkingsonderzoeksbestand (WBOB), bewerking door het COS, 2011 andere 6 gezinnen wijken Rotterdam
Sociale huurwoningmarkt op slot regio
bron: Woonstad Rotterdam, 2011 Mutatiegraad in procenten
10%
In Nederland 9% 27 grootste veranderen per gemeenten jaar steeds 8. 8% minder huurders Nederland van huurwoning 7% 4 grootste steden
2006 2007 2008 2009 2010 bron: 231211 de Volkskrant - ib. Centraal Fonds Volkshuisvesting Urgentie twee keer geweigerd Erdal (69) woont 43 jaar in het Oude Westen. Eerst in een pension en daarna in een huurwoning in de Drie vriendendwarsstraat. Op dat moment kon zijn vrouw ook naar Nederland komen. Erdal: “De buurt is veilig en al onze getrouwde kinderen wonen om ons heen. Mijn vrouw Wij spraken ouderen en mensen met een lichamelijke en ik wonen alweer 23 jaar in deze woning in de Cool beperking die amper meer naar buiten komen omdat zij sestraat. Onze dochter van 27 woont bij ons. Het is een de trappen van hun woning heel moeilijk op en af kunnen. lichte woning op de derde en bovenste etage. Maar, als ik Ook wijkverpleegkundigen en ouderenwerkers vertellen een andere huis heb, dan verhuis ik morgen. We moeten dat zij bij mensen thuis komen die letterlijk en figuur verhuizen vanwege de trappen. Mijn vrouw neemt de be lijk (bijna) vast zitten in hun woning. Onderzoek van de slissing. Maar zij wil ook zo snel mogelijk weg. Mijn vrouw gemeente Rotterdam (Huisvesting Senioren in Rotterdam, heeft versleten knieën en hartproblemen. Als ik zelf naar december 2011, pg. 50) toont aan dat in de deelge buiten ga, denk ik eerst goed na wat ik ga doen. Pas als meente Rotterdam Centrum bijna 230 huishoudens te ik echt alles heb gedaan, ga ik weer naar boven. Ik rust vinden zijn met een hoofdbewoner van 80 jaar of ouder op elke verdieping uit.” die niet in een 0-trapswoning5 wonen. Dat is 48 % van alle huishoudens in deelgemeente Rotterdam Centrum De familie wil niet naar een ouderencomplex verhuizen met als hoofdbewoner een oudere senior. omdat hun kinderen en kleinkinderen veel over de vloer komen. Een kennis van hen heeft daardoor in het Oude Cijfers en interviews laten zien dat het voor ouderen en Noorden problemen gekregen met de buren. De politie lichamelijk beperkten niet mogelijk is om binnen een re moest er zelfs aan te pas komen. Ook kan de inwonende delijke termijn een passende woning in het Oude Westen dochter dan niet mee verhuizen. te vinden. Vereenzaming en andere negatieve invloeden Sinds 1995 heeft de familie een woonpas, maar geen op het welzijn van deze huishoudens als gevolg van hun urgentie. De urgentie is twee keer aangevraagd en gewei woonsituatie zijn reëel. gerd omdat er geen belemmeringen zouden zijn. Letterlijk Erdal: “Voor ons is de huurprijs van de woning belangrijk. Tegelijkertijd merken we dat het voor deze groep belang Maar alleen met een woning ben ik er niet. Het moet wel rijk is dat zij in hun vertrouwde sociale omgeving kunnen echt in de buurt zijn: Coolse(dwars)straat, Bloemstraat, blijven wonen. De gemeente Rotterdam beoogt met de Zijdewindestraat. We hebben in Turkije een spreekwoord Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) dat Rotter en ‘Je koopt geen huis, maar buren!’ Hier ken ik iedereen. dammers zichzelf kunnen redden en zich zorgzaam opstel Onze nieuwe woning moet niet te ver buiten onze buurt len voor mensen in hun sociale netwerk. liggen, niet aan de andere kant van de West-Kruiskade.” Ouderen en mensen met een lichamelijke beperking zijn vaak afhankelijk van het sociale netwerk dat zij door de figuurlijk Gedwongen buiten de wijk kijken jaren heen hebben opgebouwd. Ook de nabijheid van Abdel (52) woont 35 jaar in het Oude Westen. De wijk sociale netwerken wordt, naarmate mensen ouder wor past hem als een handschoen. “Alles, de mensen, de den, steeds belangrijker: de overbrugbare afstand wordt winkels, de contacten en mijn vrijwilligerswerk in de ruil immers steeds kleiner. De levenservaring, levenswijsheid ‘vast’ winkel. Mijn vrouw vindt het prettig dat haar werk dichtbij van ouderen en het feit dat zij vaak een oogje in het zeil is en ik kom overal bekenden tegen. Het Oude Westen is houden, zijn waardevol voor de wijk. een deel van mij, het hoort erbij.” Sinds 2008 is Abdel verlamd. Hij woont 21 jaar samen Wat zijn voor ouderen en mensen met een lichamelijke met zijn vrouw in zijn huidige huurwoning met twee slaap beperking geschikte woningen? De geïnterviewde wo kamers op de tweede verdieping. Abdel: “Onze woning ningzoekenden zijn op zoek naar benedenwoningen en is perfect, alleen kan ik de trap niet meer op. Dat is het woningen met een lift in de wijk. Ouderenwerkers en oren in Rotterdam. De groei neemt de komende jaren in probleem. Straks heb ik een stalling voor een scootmobiel wijkverpleegkundigen benadrukken dat het aanpassen van snelheid toe. In de periode 2010-2015 bedraagt de groei nodig en die ruimte is er niet. Ik maak mij wel zorgen. Het woningen, bijvoorbeeld door een klein liftje in een portiek 1,2 procent. Dat betekent dat het aantal senioren twee traplopen gaat nu al zeer moeizaam. Natuurlijk ben ik aan te plaatsen, een uitkomst kan bieden. Het percentage maal sneller groeit dan de totale Rotterdamse bevolking. het zoeken. Ik kijk op internet en in de krant. Maar er is 0-tredenwoningen en benedenwoningen van Woonstad De groei van het aantal senioren in de tijdvakken 2015- niets. Gelukkig heb ik met behulp van een vrijwilliger en Rotterdam in het Oude Westen is 25 %. Uit de cijfers 2020 en 2020-2025 bedraagt respectievelijk 2,7 procent de raadslieden een urgentie voor onbepaalde tijd gekre blijkt dat het extra moeilijk is om in het Oude Westen naar en 2,8 procent. Wanneer we deze groeicijfers vergelijken gen. Normaal is een urgentie drie maanden geldig. Maar woningen te verhuizen die relatief schaars zijn (Woonstad met de cijfers van de totale Rotterdamse bevolking, kun we konden aantonen dat er weinig woningen vrij komen Rotterdam, 2011). nen we concluderen dat de grijze druk de komende jaren die geschikt zijn voor mij.” in Rotterdam toeneemt (Huisvesting senioren in Rotter Abdel: “Ook raak ik mijn zelfstandigheid steeds meer De problematiek van ouderen en mensen met een dam tot 2025, gemeente Rotterdam, december 2011, kwijt, dat vind ik zorgelijk. Ik voel mij daar niet goed bij. lichamelijke beperking die letterlijk en figuurlijk (bijna) pg. 14). Mijn vrouw moet veel doen, bijna alle boodschappen, vast zitten in hun huis is serieus en sluit nauw aan bij de alles. Door mijn verlamming kan ik niet veel meer. Ik zal opgave die de gemeente Rotterdam heeft voor negentien Geen woonpas moeten verhuizen naar een woning met een lift. In het woonservicegebieden in de stad, waar het Oude Westen Samed (66) woont samen met zijn vrouw en zoon (12) centrum heb ik een geschikt complex gezien, en ook op onderdeel van is. Een woonservicegebied is een prettige tien jaar aan het Adrianaplein in een huurwoning. De Zuid. Ik ben bereid om verder te kijken dan de wijk, ik wijk waar ouderen en mensen met een lichamelijke be woning is gebouwd in de jaren tachtig, heeft vier kamers moet wel. Maar het liefst blijf ik in de wijk wonen. Het perking zo zelfstandig mogelijk en met behoud van regie en een aparte keuken. Daarvoor woonden zij aan de Dier complex in de Doelenstraat spreekt mij wel aan. Het is in over hun eigen leven kunnen blijven wonen. Streven is gaardesingel en in de Gouvernestraat. De familie woont de buurt (het centrum) en de woningen en het complex dat (deel)gemeentelijke partijen en marktpartijen in deze rustig. Ze hebben kennissen in de buurt en contacten met zijn volledig geschikt voor mensen in een rolstoel met gebieden samen aan de slag gaan om optimale condities enkele buren in het portiek. De woning is goed en ruim, lichamelijke beperkingen.” te organiseren op het vlak van wonen, zorg en welzijn. maar vochtig. Woonstad Rotterdam probeert dit vochtpro Uiteindelijk is Abdel naar het centrum verhuisd: woon Daarbij groeit in de periode 2011-2025 het aantal seni bleem te verhelpen. Samed heeft jaren in een houtfabriek technisch, vanwege zijn ziektebeeld een goede beslis gewerkt. Zijn rug en nek zijn door het werk versleten. Vorig sing. Maar veel liever was hij in het Oude Westen blijven jaar had hij een ongeluk met zijn fiets en daardoor heeft wonen. hij last van zijn heup. Hij kan niet meer zo goed de trap op en af naar hun woning op de tweede etage. Samed komt hierdoor veel minder buiten.
De zoon heeft zijn ouders voor dit onderzoek opgegeven en hoopt dat ze snel een andere woning vinden zodat zijn vader weer naar buiten kan. Samed: “Ik schrik erg van de hoge prijzen van de woningen in de krant. Ik wil liever niet meer gaan betalen dan nu. Maar ik realiseer mij wel dat nieuwere woningen met een lift duurder zullen zijn.” 5 In het gemeentelijk onderzoek Samed heeft nog niet met veel mensen over zijn verhuis wordt onder 0-trapswoningen plannen gesproken en heeft nog geen woonpas. Samed: de volgende woningen verstaan: “Tien jaar geleden kregen we dankzij een urgentie onze portiek/galerij woning met lift en de benedenwoningen. huidige woning. Ik heb aan mijn dokter een brief gevraagd en wil met die brief weer urgentie aanvragen.” Hij zegt: “Eén ding is zeker: zonder goede steun, vinden wij binnen vijf jaar geen geschikt huis in de wijk.” P. 22 Vooruitkijken: goed wonen als je oud bent
Tijdens het onderzoek kwamen we enkele vrouwen tegen die zich nu nog goed voelen, maar zich wel willen voorbereiden op hun woontoekomst. Dat is nut tig en slim, want met een gemiddelde inschrijfduur van zeven jaar is het nodig dat mensen zich voorbereiden op hun toekomstige manier van wonen.
Woningruil Annemarie woont 25 jaar met veel plezier in het Oude gende stap een positieve afweging is. Ik wil niet dat mijn “Ik hoef niet zo nodig te verhuizen”, stelt Anna. “Maar ik Westen, in een rustig straatje midden in het centrum. volgende stap gebaseerd is op aftakeling of een negatieve verwacht dat ik straks als de woning wordt opgeknapt, Eerst woonde ze in de Sint-Mariastraat. “Toen de kinderen keuze. Nee, ik wil graag goed voorbereid zijn en later naar toch moet vertrekken. Ik weet nog niet precies wat ik wil. het huis uit waren, wilde ik graag kleiner en goedkoper een woning verhuizen waar ik goed en comfortabel oud Misschien wil ik terugkeren en beneden gaan wonen, gaan wonen. Dankzij een woningruil ben ik vijf jaar gele kan worden. Mijn moeder en tante zijn onlangs verhuisd. of naar een ander huis met een tuintje. Als ik nadenk den naar mijn huidige woning verhuisd. Er woonde een En ik zie dat het belangrijk is om daar ruim van tevoren over mijn volgende woning, wil ik graag drie kamers. Ik gezin in deze woning en dat gezin wilde graag naar een mee bezig te zijn. Anders heb je straks weinig keus.” wil graag beneden wonen of een woning met een balkon eengezinswoning in de Sint-Mariastraat verhuizen.” en lift. Waar ik regelmatig over nadenk, is de vraag: hoe Annemarie voelt zich prettig in haar huidige lichte woning. Nadenken over toekomst gaan alleenstaande ouderen dat straks regelen? Dat is “Het is een woning van zo’n honderd jaar oud die dertig Anna woont in een zogenaamd POP-pand (Project Onbe een thema dat ‘zoemt’, er zitten natuurlijk meer mensen jaar geleden gerenoveerd is. De woning ligt op de bo handelde Panden). In het Oude Westen staan zo´n dertig in hetzelfde schuitje. Ik wil niet in een commune wonen, venste twee verdiepingen en is toegankelijk via een trap. POP-panden. Dat zijn oude panden die al jaren niet meer maar ik vind het wel interessant om samen iets te delen Beneden zijn de woonkamer en de keuken en boven heb zijn verbeterd. In 2008 wilde de woningcorporatie Anna al of een netwerk op te bouwen van alleenstaande ouderen, ik twee slaapkamers en een badkamer.” Annemarie (55) aan een ander huis helpen. Maar daar heeft ze nog geen bijvoorbeeld met mensen die elkaars sleutel hebben.” is om verschillende redenen kleiner gaan wonen. “Ik ging gebruik van gemaakt. Een architectenbureau heeft in die Anna is bang, dat als het zo doorgaat er straks geen meer verdienen en moest de huurtoeslag terugbetalen, periode een renovatieonderzoek in haar woning uitge betaalbare huurwoningen meer over zijn in de wijk, ik gebruikte een kamer niet meer en wist niet wat ik met voerd. Maar de plannen zijn Anna nog steeds onduidelijk. woningen geschikt voor 65-plussers met alleen een AOW. al die ruimte aan moest. De kinderen waren het huis uit Gaan ze straks het pand verkopen? Of niet? Kan zij terug Benedenwoningen staan soms lange tijd leeg en worden en ik dacht goedkoper te gaan wonen. Ik woon kleiner en keren of niet? Anna’s toekomst is onzeker: “Ik denk vaak dan te koop aangeboden. “Toch vergrijst de bevolking, goedkoper dan in de Sint-Mariastraat, maar de huurprijs na over mijn toekomst”. ook bij ons in de buurt. Ik zie het nog gebeuren dat ik viel mij helaas wel tegen. De huur van deze woning werd moet verhuizen naar de Alexanderpolder, dat is een fors verhoogd toen ik er kwam wonen.” Anna: “Ik woon in een bovenwoning met vijf kamers. Ik gruwel voor me en dan ben ik mijn vrienden kwijt.” heb de woning boven mij om-niet erbij gekregen. Deze Annemarie wil zeker nog niet verhuizen, maar zij houdt er extra woning gebruik ik als opslag en om in te rommelen. rekening mee dat op termijn haar gezondheid achteruit Ik heb er geen elektriciteit en door de vele lekkages is het kan gaan en het traplopen een probleem kan worden. te gevaarlijk om dat boven aan te sluiten. Ik betaal weinig “Wanneer dat moment is aangebroken, weet ik natuurlijk huur, maar heb geen luxe. De dreiging van deze lekka “Ik wil dat mijn volgende niet. Traplopen gaat nu nog goed en hoewel ik er niet al ges is niet prettig. Ik heb geen balkon en geen centrale tijd over na wil denken, oud worden we allemaal. Wat zijn verwarming. Maar ik hou van oude huizen. Het is een stap niet gebaseerd is straks mijn behoeften? Dat weet ik natuurlijk niet precies. prachtige woning op een prachtige plek. Het uitzicht is op aftakeling of een Maar ik vind het belangrijk dat ik straks niet tegen een goed en ik woon hier graag. Het is fijn dat het nu lekker verhuizing opzie. Je ziet dat sommige oudere mensen in der weer wordt, want in de winter is het wel afzien in deze negatieve keuze. Nee, ik de wijk dat wel doen, een verhuizing schrikt hen af, ze woning. Het is koud, het tocht, toilet en douche zijn koud. wil goed voorbereid zijn zeggen dan: ´Ik blijf hier zitten tot aan mijn dood, want in Zeker ´s nachts. Je moet een taaie zijn om hier te kunnen een bejaardenhuis word ik ongelukkig´. Ik wil dat een vol wonen.” en later naar een woning verhuizen waar ik goed en comfortabel oud kan worden”.
Koopwoning goed alternatief?
Enkele woningzoekenden vroegen zich tij tussen de Aktiegroep het Oude Westen, ling voor mensen uit het Oude Westen dens het onderzoekstraject af of het kopen Woonstad Rotterdam en de Rabobank komt niet goed uit de verf. Weinig mensen van een woning een goed alternatief voor voort te zetten en bijvoorbeeld jaarlijks een weten dat tijdens de eerste maand, dat hen zou kunnen zijn. Door de inzichten informatiebijeenkomst over koop in de wijk een woning uit de bestaande woningvoor van het onderzoek beseffen zij dat het zeer te organiseren. Ook voor andere wijken raad van Woonstad Rotterdam in het Oude moeilijk is om een geschikte huurwoning kan dit een goed idee zijn. Westen te koop staat, alle mensen uit te vinden in het Oude Westen. Tegelijker het Oude Westen voorrang hebben (ten tijd zien ze regelmatig ‘te koopbordjes’ Meer dan hypotheek alleen opzichte van mensen uit andere wijken of staan als ze door de wijk lopen. Enkele eigenaren van koopwoningen steden). Op basis van deze signalen besloten de wilden graag hun ervaringen delen: “Het is initiatiefnemers van het onderzoek om een belangrijk dat mensen goed op de hoogte Woonstad Rotterdam heeft aangegeven informatiebijeenkomst over het kopen van zijn van de totale woonlasten van een de informatie over koopwoningen te willen “Het is belangrijk dat een huis te organiseren. Wat komt er al koopwoning. Daarmee voorkom je dat verbeteren. Praktische tips: werk aan een lemaal kijken bij het kopen van een huis? mensen later tegen financiële problemen digitaal bestand van belangstellenden mensen goed op de Hoe werkt een Vereniging van Eigenaren? aanlopen. Het gaat niet alleen om de uit het Oude Westen en stuur hen een hoogte zijn van de totale Hoe is het met het onderhoud geregeld? hypotheeklasten, maar ook om lasten van berichtje als er een woning te koop staat, Welke koopconstructies zijn er in de wijk? verzekeringen en belastingen. Met name hang altijd ‘te koopborden’ op, organiseer woonlasten van een Krijgen bewoners uit de wijk voorrang? de lasten van de Vereniging van Eigenaren informatiebijeenkomsten, informeer poten koopwoning. Daarmee Waar meld ik mij aan als ik een woning onderschatten mensen, is onze ervaring. tiële kopers duidelijk over alle woonlasten wil kopen? Welke woningen van Woonstad ‘Het loopt wel los’ denken sommige bewo en benut de buurtkrant om informatie te voorkom je dat mensen Rotterdam worden te koop aangeboden? ners. Maar zo werkt het natuurlijk niet!” delen over bijvoorbeeld de voorrangsrege later tegen financiële Wanneer en hoe krijgen bewoners infor ling en de koopprojecten: in de nieuw matie over nieuwe bouwprojecten in de Praktische informatie over koop bouw, renovatie en bestaande voorraad. problemen aanlopen.” buurt? Verscheidene wijkbewoners vinden dat het praktisch informeren van bewoners over Hoewel er niet veel aspirantkopers naar de koopwoningen in de wijk beter kan. Veel informatieavond kwamen, kijken we toch mensen weten bijvoorbeeld niet dat het terug op een geslaagde bijeenkomst. Het koopaanbod op de website van Woonstad Rotterdam staat. Ook de voorrangsrege is een goed idee om de samenwerking Activerend woonwensenonderzoek P. 23 Oude Westen Suzan
Suzan Koçak (1978) is geboren in Rotterdam. Ze woont haar hele leven in het Oude Westen. Suzan heeft haar mavodiploma en werkte tot 2000 bij een groothandel. Haar man startte samen met zijn zwager vijf jaar geleden een kebab zaak op het metrostation Marconiplein. De zaak draait goed. Zij hebben drie kinderen die naar de basis school in de wijk gaan. Suzan doet vrijwilligerswerk in de wijk, maakt gebruik van vele voorzieningen en heeft een groot sociaal netwerk in de wijk. Zij geeft dagelijks steun aan haar ouders die dichtbij wonen en ontvangt ook ondersteuning van familie en vrienden uit de wijk. Haar huidige woning is met twee slaapkamers echt te krap. Zij is op zoek naar een grotere huurwoning in de wijk. Een woning met drie of vier slaap kamers. Sinds 2008 heeft zij haar woonpas opnieuw geactiveerd. Te laat, realiseert zij zich nu. Suzan is nog nooit uitgenodigd om een woning te bezichtigen. Door onder andere de strengere hypotheekei sen is het kopen van een woning in de wijk voor haar en haar man op dit moment geen optie.
P. 24 Activerend woonwensenonderzoek P. 25 Oude Westen P. 26 Activerend woonwensenonderzoek P. 27 Oude Westen Het kan wél
De huisvestingsproblematiek waarmee de twee aandachtsgroepen uit dit onderzoek te maken hebben is niet uniek voor het Oude Westen en ook niet nieuw. In andere wijken en delen van andere steden doen deze problemen zich ook voor. Door de jaren heen is er al regelmatig aandacht voor gevraagd. We kunnen daar ons voordeel mee doen; door te leren van inspirerende werkpraktijken.
Jaren geleden al, maar ook recent, zijn Ook zijn er experimenten die zich specifiek De Amsterdamse woningcorporatie Eigen experimenten en actieve aanpakken richten op het passend huisvesten van Haard heeft het traject ‘Van Hoog naar in steden en wijken in gang gezet. Met ouderen en mensen met een lichamelijke Laag’ ontwikkeld. Huurders van 65 jaar als doel gezinnen en ouderen naar een beperking. Al deze experimenten bieden en ouder, die op de tweede verdieping of passende woning en omgeving te laten inspiratie om een goede werkpraktijk in hoger wonen (zonder lift) en graag in hun verhuizen. het Oude Westen op te kunnen bouwen. eigen buurt willen blijven wonen en naar Zo begeleidt de Stuurgroep Experimenten Evaluaties en gesprekken geven informatie beneden willen verhuizen, krijgen via het Volkshuisvesting dit jaar een aantal expe over aandachtspunten en succesfactoren. aanbodmodel voorrang in hun eigen buurt rimenten die de doorstroming en passend op benedenwoningen van Eigen Haard. wonen bevorderen. Informatie, aandacht, Drie voorbeelden begeleiding, een verhuiscoach, financiële In Hoogvliet organiseerde het ouderen prikkels waaronder een verhuiskostenver werk groepsgesprekken met ouderen die goeding en- of huurkorting: een aaneen moesten verhuizen. Ook gaf het ouderen schakeling van stimulansen werkt goed om werk steun en begeleiding. Dat was een Experimenten bieden inspiratie de juiste beweging op gang te brengen. succesvolle aanpak. Veel van de experimenten stimuleren een In Bospolder-Tussendijken startte de Rot om een goede werkpraktijk in doorstroming waarbij ouderen die groot terdamse woningcorporatie Havensteder het Oude Westen op te kunnen wonen en gezinnen die krap wonen elkaar recent met een kleinschalig experiment in feite helpen om passend te kunnen om ouderen die nu in een grote woning bouwen wonen. wonen, passend te huisvesten. Dit is het eerste ‘lokaal maatwerkproject’6 in Rot terdam dat zich focust op het stimuleren van de doorstroming ten bate van ouderen en gezinnen.
Sociale stijgers en mensen met een laag of onzeker inkomen
Kunnen Rotterdamse woningcorporaties de taak om goede wonin gen te realiseren naar behoren uitvoeren? En dan zo, met respect voor de behoeften van zowel bewoners met een laag of onzeker inkomen als voor de stedelijke sociale stijgers? En hoe werkt dat dan in de praktijk?
In de centrumwijk het Oude Westen opgeknapt met als doel om ze daarna te de oorspronkelijke volkshuisvestingsdoel ervaren wijkbewoners in de dagelijkse verkopen, associëren huidige bewoners groepen verbeteren? Bijvoorbeeld door te werkpraktijk fricties tussen beide doelstel met het idee: deze investeringen zijn dus investeren in excellent beheer, onderhoud lingen. Sociale huurwoningen die geschikt niet voor ons bedoeld. en een intensieve verbouwing van de grote zijn om te verkopen aan sociale stijgers bestaande woningvoorraad ten gunste van zijn meestal ook populair onder huishou Door sloop-nieuwbouw vallen gewenste de aandachtsgroepen uit dit onderzoek. dens die geen woning kunnen kopen. Be sociale steunstructuren uit elkaar die voor En is het dan tegelijkertijd goed mogelijk woners die op zoek zijn naar een geschikte het welzijn van sommige mensen juist om de sociale stijgers en middengroe sociale huurwoning voelen zich hierdoor belangrijk zijn. Ook moeten veel bewoners pen te bedienen in de wijk? Dit alles met buitengesloten. Ze worden geconfronteerd – en zeker degenen met een lange woon aandacht en respect voor de vele verschil met ‘te koop bordjes’ op goede sociale duur – voor hun andere huurwoning meer lende verhalen, mogelijkheden, behoeften huurwoningen. huur betalen. Dat is in deze financiële en situaties van sociale stijgers én mensen onzekere tijd bedreigend. Daarnaast zijn er met een laag inkomen. Kortom, door zo Veel bewoners die de mededeling krijgen signalen van sociale stijgers uit het Oude goed mogelijk aan te sluiten bij de Rotter dat zij hun sociale huurwoning moeten Westen dat zij de huidige kooprichtprijzen damse stedelijke complexe geleefde en 6 Met ‘lokaal maatwerk’ kunnen verlaten omdat er koop- of dure huurwo voor nieuwe huizen, niet (meer) kunnen beleefde werkelijkheid? woningbouwcorporaties woningen ningen komen, hebben het idee dat zij er betalen. Al met al voelen diverse wijk met specifieke passendheidseisen niet meer toe doen. bewoners zich aangetast in hun bestaans via Woonnet-Rijnmond aanbie den of direct bemiddelen. De Natuurlijk zijn er bewoners die kansen zekerheid. Zij ervaren dat verbeteringen en corporatie krijgt toestemming om ervaren om hun woonsituatie te verbete investeringen in de woningvoorraad niet ‘lokaal maatwerk’ toe te passen ren: met de verhuiskostenvergoeding en primair voor hen bedoeld zijn. als dat aantoonbaar nodig is ter urgentie die zij krijgen vanwege de sloop of bevordering van leefbaarheid, beheer, wijk- of buurtbinding of renovatie. Maar ‘wij blijven’ of ‘wij moeten Ligt hier een mooie uitdaging? Om woonzorgprojecten. wijken voor de rijken’ zijn niet voor niets zichtbare, voelbare en concrete investe bekende leuzen bij herstructurering gewor ringen in het Oude Westen te doen die den. Ook sociale huurwoningen die worden de woonsituatie en woonomgeving van
P. 28 – Bewonersinitiatieven uit de wijk – Scherper beeld negentig huishoudens – Inzet op ouderen en mensen met een lichamelijke beperking – Heroverweging verkoop sociale huurwoningen – Woonadvies op maat – Van verdeling naar bemiddeling – Doe mee en beweeg mee!
Samenvatting en aanbevelingen
Het is voor alle woningzoekenden heel moeilijk om in het Oude Westen door te stromen naar een ander huis. Maar twee bewonersgroepen willen we nadrukkelijk onder de aan dacht brengen, omdat zij een andere woning in de wijk het hardst nodig hebben. Dat zijn in de eerste plaats ouderen en mensen met een lichamelijke beperking die bijna letterlijk en figuurlijk vast zitten in hun huis omdat zij moeite hebben met het op- en aflo pen van trappen. Ten tweede zijn dit gezinnen die nu te krap wonen. Deze families willen allemaal om le gitieme redenen in hun vertrouwde wijk blijven wonen. De essentie is dat wonen méér is dan een goed huis. Sociale netwerken, vrijwilligerswerk, steunstructuren en bijvoorbeeld voorzieningen: de context van de woning, de fysieke en sociale omgeving, is cruciaal voor het welbevinden van deze families. Zij zijn naarstig op zoek naar een andere sociale huurwoning in de wijk, maar het lukt niet om te verhuizen naar een passende huurwoning. Voor deze families is kopen, vanwege hun (onzekere) inkomen geen optie. We adviseren om de woonsituatie van deze twee groepen in het Oude Westen te verbeteren door aan te sluiten bij hun woonwensen en behoeften. Oplossingsstrategieën liggen op verschillende terreinen7. Allereerst op het stimuleren van de doorstroming zodat huishoudens passend kunnen gaan wonen. Daarnaast op het aanpassen van de woningvoorraad: met fysieke ingrepen, intensief beheer, wijzigen van huurprijzen, of bijvoorbeeld door het verkooplabel van populaire sociale huurwoningen af te halen. 7 Een tussenproduct van het on derzoek beschrijft alle oplossings Ook valt er nog een hele wereld te winnen door woningzoekenden te steunen en ze op strategieën die door geïnterviewde verschillende laagdrempelige manieren de juiste informatie te geven. De ervaring leert woningzoekenden en professionals zijn genoemd en is gemaakt op dat door steun en informatie inzicht, begrip, acceptatie en bewustwording ontstaan en verzoek van de begeleidingsgroep mensen weloverwogen een volgende stap kunnen maken (wat dat dan ook moge zijn). (inspiratieplan, april 2012). Hier een samenvatting van de oplos Daadwerkelijk interesse in de persoonlijke verhalen van mensen, werkelijk contact ma singsstrategieën, tips en adviezen. ken en verbinden: dat zijn uiteindelijk belangrijke voorwaarden om te komen tot de juiste oplossingen en positieve veranderingen bij woningzoekenden én betrokken professionals. Voorbeelden van oplossingsstrategieën elders in het land of in de stad kunnen inspireren.
Activerend woonwensenonderzoek P. 29 Oude Westen Bewonersinitiatieven uit de wijk Sterk en onderscheidend aan dit onderzoek is dat het een sluit nauw aan bij de invulling van de Wet maatschap waarbij baliemedewerkers woningzoekenden beter helpen initiatief van wijkbewoners is. We raden actieve bewoners pelijke ondersteuning en de ambities van de gemeente door hun extra informatie te geven en door een startge aan om de uitkomsten van het onderzoek steeds weer op Rotterdam met de oprichting van de negentien woonser sprek te voeren. We stellen voor om te starten met een de agenda te blijven zetten. vicegebieden in de stad, waar het Oude Westen deel van pilot ‘woonadvies op maat’ in het Oude Westen. Actieve bewoners kunnen op verschillende manieren uitmaakt. iets doen. Bijvoorbeeld door kritische geluiden of ludieke Het aantal senioren groeit in Rotterdam in de periode acties te organiseren en daarmee andere partijen te 2011-2025. Deze groei neemt de komende jaren nadruk Van verdeling naar bemiddeling dwingen tot kritische zelfreflectie. Of door samen met kelijk in snelheid toe. Het is zeer wenselijk om kennis en Een eenvoudiger en minder anoniem zoeksysteem is bewoners ‘dingen te doen’ die plezier geven en bijdragen ervaringen op te doen met het verbeteren van de woon belangrijk. Het huidige model is gebonden aan vele regels aan oplossingen. Ook kunnen bewonerswerkgroepen situatie van ouderen en mensen met een lichamelijke en objectgericht; het is ingericht om voor een lege woning deelonderwerpen oppakken zoals ‘goed oud worden in de beperking in hun vertrouwde omgeving. een nieuwe huurder te krijgen. wijk’. Verscheidene woningzoekenden vinden het prettig Woonstad Rotterdam werkt aan een bemiddeling die zich om elkaar te ontmoeten en informatie, ervaringen en tips We stellen daarom voor om het Oude Westen tot expe focust op het mensperspectief: het helpen van mensen uit te wisselen. Daar kunnen vrijwilligers een goede rol in rimentengebied te benoemen. Een proefgebied waar om te verhuizen naar een woning die het beste bij ze vervullen. andere stadswijken van kunnen leren, waar doorstroming past. Dit gebeurt onder de noemer ‘van woonruimteverde van ouderen en mensen met een lichamelijke beperking ling naar woonruimtebemiddeling’. Uitgangspunt is dat Positief is dat, sinds het onderzoek, twee vrijwilligers in de gestimuleerd wordt, en de toegankelijkheid van woningen Woonstad Rotterdam samen met de woningzoekende buurtwinkel van het Oude Westen steun bieden aan wo en woonomgeving sterk verbetert. Is het een idee om werkt aan een goede ‘match’. Het idee is nog volop intern ningzoekenden. Op verzoek geven zij presentaties over het hiermee een start te maken in samenwerking met de in ontwikkeling, maar sluit goed aan bij bevindingen uit woningaanbodsysteem aan buurtgroepen. Ook helpen zij partners van het woonservicegebied? dit onderzoek. Wij adviseren om een pilot in het Oude individuele woningzoekenden in het Oude Westen. Zij luis Westen te beginnen op het moment dat experimenten teren naar hun verhalen en helpen om de woonbehoeften Uit eerdere experimenten en werkpraktijken weten we dat van start gaan. scherp te krijgen. De vrijwilligers maken woningzoekenden een samenhang van maatregelen nodig is om een posi wegwijs in het systeem, geven informatie over regels en tieve verhuisbeweging op gang te brengen: het geven van Doe mee en beweeg mee! slaagkansen en geven tips voor het zoeken. informatie, aandacht, (financiële) begeleiding en de inzet Natuurlijk willen wij geen onderzoek dat op een bureau Bovendien brengen ze het beschikbare aanbod in beeld van een verhuiscoach zijn daar voorbeelden van. Een deel blijft liggen. We dagen bewoners en professionals uit om en bespreken ze hun bevindingen. We adviseren om mid van de ouderen laat een grote woning achter waardoor samen te werken aan oplossingen. Met dit bewoners delen te organiseren, zodat een beroepskracht de vrijwil een ketenreactie op gang kan komen, waar gezinnen uit initiatief hebben actieve bewoners de eerste beweging ligers blijvend kan ondersteunen bij het activeringsproces. de wijk uiteindelijk ook van kunnen profiteren. Voorbeel in gang gezet: bij woningzoekenden, actieve bewoners, den uit het land maken helder dat fysieke aanpassingen Woonstad Rotterdam en gemeente en deelgemeente. mogelijk zijn, bijvoorbeeld het uitvoeren van collectieve Blijvende betrokkenheid en inzet van bestuurders, mede Scherper beeld negentig huishoudens aanpassingen aan portieken en complexen of het creëren werkers van Woonstad Rotterdam, gemeente en deel Binnen het bezit van Woonstad Rotterdam in het Oude van scootmobielruimten. gemeente zijn noodzakelijk om werkelijk stappen voor Westen blijkt uit gegevens bij negentig huishoudens waarts te maken. We doen daarom een beroep op alle sterke overbewoning. We adviseren deze negentig huis Een idee is om in samenwerking met professionals en vrij professionele partners en vragen hun om blijvend mee te houdens te bezoeken om een preciezer beeld te krijgen willigers een inventarisatielijst te maken: welke bewoners investeren. Alleen dankzij gebundelde energie, kennis en van wat er speelt. kennen we die letterlijk en figuurlijk bijna vast zitten in kracht kunnen daadwerkelijke veranderingen ontstaan. We stellen voor dat een ervaren onafhankelijke professio hun huis? Wie heeft contacten met hen? Hoe kunnen we nal (vertrouwenspersoon) deze gesprekken voert. Belang hun situatie verbeteren? Om de energie erin te houden, adviseren we een diverse rijk is om vooraf na te denken over mogelijke vervolgstap Ook stellen we voor om jaarlijks concrete resultaatafspra groep van mensen samen te brengen die de voortgang pen. Dit vereist een goede voorbereiding en een open en ken te benoemen, bijvoorbeeld dat minimaal een X-aantal en ontwikkelingen kritisch en opbouwend blijven volgen creatieve houding. huishoudens, dat moeite heeft met het traplopen, dankzij en aanjagen8. We denken aan een gemengde groep Voorbeelden van elders kunnen inspireren, bijvoorbeeld extra inzet binnen de wijk naar een passende woning kan van actieve bewoners, experts, onderzoekers, vertegen door de mogelijkheden te inventariseren om plattegron verhuizen. woordigers van Woonstad Rotterdam, medewerkers van den van de huidige woningen aan te passen. Of door de gemeente Rotterdam, onder leiding van een goede woningen in het Oude Westen op eenvoudige wijze samen voorzitter. We adviseren om alle dilemma’s, kansen, te voegen. In Amsterdam kunnen gezinnen die te krap Heroverweging verkoop sociale huurwoningen belemmeringen en tussentijdse resultaten in deze groep behuisd zijn, tijdelijk wonen in twee woningen die naast Gezien de grote vraag naar goede sociale huur- te bespreken. elkaar liggen. Ook zijn er voorbeelden waarbij de oudste woningen – die geschikt zijn voor gezinnen en ouderen, kinderen de mogelijkheid krijgen om met voorrang naar mensen slecht ter been of mensen met een lichamelijke een andere woning te verhuizen. beperking – raden wij Woonstad Rotterdam aan om het Daarnaast kan het helpen om mensen goed te informe verkoopbeleid in het Oude Westen opnieuw te overwegen. ren over de mogelijkheden en onmogelijkheden en ze te Het zou mooi zijn als de woningcorporatie de schaarse steunen bij het zoekproces. We adviseren om concrete sociale huurwoningtypen niet meer gaat verkopen: onder resultaatafspraken te maken. Je kunt bijvoorbeeld afspre andere woningen met vier kamers of meer, de 0-traps ken om jaarlijks minimaal een X- aantal gezinnen, dankzij woningen, woningen aangepast voor mensen met een extra inzet, binnen de wijk naar een passende woning te lichamelijke handicap en benedenwoningen. verhuizen. Ook stellen we voor om mensen die in een complex wonen met een verkooplabel toch de mogelijkheid te bieden om aan woningruil te doen. Inzet op ouderen en mensen met een lichamelijke beperking De verwachting is dat, gezien de huidige economische Hoe kunnen ouderen en lichamelijke beperkten zo lang situatie en de financiële ruimte van de woningzoekenden mogelijk zelfstandig blijven wonen in hun vertrouwde in het Oude Westen, het aanbieden van laagdrempe buurt, dichtbij hun sociale steunnetwerken? Deze opgave lige alternatieve koopvormen aantrekkelijk kan zijn. Aan Woonstad Rotterdam het verzoek om dit in overweging te nemen bij de ontwikkeling van nieuw beleid voor de wijk.
Woonstad Rotterdam herkent de opgave om de praktische informatie over koopmogelijkheden in de wijk te verbete ren en wil hiermee aan de slag.
8 De ervaringen met de uitwis selingen en debatten met de Woonadvies op maat gemêleerde begeleidingsgroep van Woningzoekenden komen met extra aandacht en steun dit onderzoek zijn positief, daar kan op verder gebouwd worden. verder. Dankzij inzicht ontstaat bewustwording en kunnen woningzoekenden een betere afweging maken over hun volgende stap. Woonstad Rotterdam herkent de mogelijkheden die er liggen om woningzoekenden beter te informeren en te steunen. De grootste Rotterdamse woningcorporatie wil onder de noemer ‘woonadvies op maat’ naar een model
P. 30 bijdrage in deze krant. Joop Reijngoud zijn we erkentelijk voor zijn boeiende foto´s. Karin ter Laak bedanken we voor het verzorgen van de fraaie vorm geving en Marleen de Jong voor het secuur doornemen van de teksten.
Graag bedanken we de vele ver schillende professionals die ons informatie en inspiratie heb ben gegeven tijdens het traject: Eva Bongers, Corina Busker en Darianella Sling (Woonstad Met dank aan: Rotterdam), Sotiria Bouyoukas De afgelopen tijd hebben we (Rabobank Rotterdam), Yvonne met veel energie aan dit pro Korbijn (Vraagwijzer), Birgit ject gewerkt. Deze publicatie van Tongeren (ouderenwerk), was er nooit gekomen zonder Ineke de Maaijer (Havensteder), de inzet en het vertrouwen van Ingrid de Bont (Stadsontwik een groot aantal mensen. Onze keling), Sikko Bakker (SoZaWe dank gaat allereerst uit naar de Rotterdam) Albert Efting (ge hoofdpersonen in deze krant: meente Amsterdam), Marien de de geïnterviewde woningzoeken Langen, Willeke Drevijn (Stad den. Zonder hun verhalen was genoot), Mareike Naumann deze publicatie nooit geschre (Eigen Haard), Marrit van der ven. Dankzij hun open houding Schaar (Stuurgroep Experimen kregen we inzicht in hun ver ten Volkshuisvesting), Eric van bondenheid met de wijk en hun Olijerhoek (Ons doel), Anda zoekproces naar een andere Ros (zelfstandig adviseur), Colofon woning in de wijk. Zij maakten Annemarie Sour (onderzoeks hun belemmeringen en drijfve journalist), Douwe Wielenga ren inzichtelijk. Ook bedanken (zelfstandig adviseur), Els de Concept, tekst en procesleiding wij de wijkbewoners die deelna Jong (bureau voor woononder Els Desmet men aan de bijeenkomsten en zoek), Hans Holwerda (Maas www.eerstdenkendandoen.net zich hebben laten fotograferen koepel & Woonnet-Rijnmond), Willemijn Visser (Vestia Feijen Redactie voor deze uitgave. Speciale Petra van den Berg oord) en de deelnemers aan de dank aan Corinne Wortel en Suzan Koçak workshops tijdens de conferen Joke van der Pluijm die zich Nannie Rougoor tie over het woonservicegebied ondertussen vrijwillig inzetten Gina Thijsse Centrum. om woningzoekenden te onder Joke van der Zwaard steunen. Tijdens het traject zijn we bij Eindredactie Dank zijn wij verschuldigd aan gestaan door een sterk en Marleen de Jong de betrokken medewerkers van betrokken ´uitvoerend team´. Woonstad Rotterdam voor hun Opbouwwerker Petra van den Fotografie Joop Reijngoud inzet en bijdragen. In het bij Berg (SONOR) bedanken we voor haar vertrouwen, inzet, zonder noemen we Karen Bults Ontwerp voor het aanleveren van de vele begeleiding en daadkracht. Karin ter Laak cijfers, haar analyse en feed Bewonderenswaardig is het ver www.karinterlaak.nl back daarop. Ook bedanken wij trouwen, de langdurige en grote de leden van de begeleidings betrokkenheid en inzet van Gina Drukwerk groep voor hun actieve bijdra Thijsse, Suzan Koçak en Nannie Platform P, Rotterdam gen en stimulerende, kritische Rougoor te noemen. Dankzij hun inzet, ervaringen, adviezen houding: voorzitter Peter Dek Onderzoek, activiteiten en uitgave zijn kers (deelgemeente Rotter en manieren van kijken, is dit financieel mogelijk gemaakt dankzij de dam Centrum), Erik Hoeflaak, traject tot stand gekomen. deelgemeente Rotterdam Centrum. De fotografie is financieel mogelijk gemaakt Addie Bergwerff (Woonstad door Stichting Bevordering van Volkskracht Rotterdam), Vincent Boezen, Els Desmet en de Aktiegroep het Oude Westen. Jeannette de Waard (Stads ontwikkeling). Dank aan zelf 2012 standig onderzoeker Joke van www.aktiegroepoudewesten.nl der Zwaard voor haar scherpe inbreng, luisterend oor en het delen van haar ervaringen en inhoudelijke expertise. Arnold Reijndorp en Willem Giezeman bedanken we voor hun advie zen over de te volgen koers en Activerend wethouder H. Karakus voor zijn woonwensenonderzoek P. 31 Oude Westen “Deze krant is niet het einde maar juist een begin. Met elkaar moeten we verbeteringen van de grond kunnen krijgen, bewoners én professionals. Wie doet er mee?” Oude Westen, Rotterdam Oude Westen,