Young Foresters' Bulletin Gənc Meşəçilərin Bülleteni

EUROPEAN NEIGHBORHOOD AND PARTNERSHIP INSTRUMENT EAST COUNTRIES FOREST LAW ENFORCEMENT AND GOVERNANCE II PROGRAM The Program is funded by the European Union and implemented by the World Bank in partnership with WWF and IUCN www.enpi-fleg.org

Young Foresters’ Bulletin Gənc Meşəçilərin Bülleteni Country Program Newsletter Ölkə üzrə Proqram bülleteni

September 2014 — May 2015 Sentyabr 2014 — May 2015

This publication has been produced with the assistance of the European Union. The content, findings, interpretations, and conclusions of this publication are the sole responsibility of the FLEG II (ENPI East) Programme Team (www.enpi-fleg.org) and can in no way be taken to reflect the views of the European Union. The views expressed do not necessarily reflect those of the Implementing Organizations. www.enpi-fleg.org

“Önəmli məqamlardan biri də qısa bir zamanda gənc nəslin “We are proud to say that during the short period of time dövlət tərəfindən həyata keçirilən meşələrin qorunması və a large part of the youth has been successfully included in artırılması tədbirlərinə uğurla cəlb edilməsidir-, Azər Qarayev, daily forest rehabilitation and protection work”, Azer Garayev, FLEG II Proqramının Azərbaycan üzrə əlaqələndiricisi FLEG II WB Country Coordinator in Azerbaijan.

Bu buraxılışda: This issue features: ► Ölkə daxili inkişafımız barədə: ölkədə yeni gənc ► How we keep growing: set up of new young foresters’ meşəçilər dəstələrinin yaradılması işi davam edir groups continues in Azerbaijan ► Beynəlxalq səviyyədə uğurlarımız: Azərbaycanın gənc ► How we are developing internationally: Azerbaijani meşəçilərinin digər ölkələrdə əldə etdikləri nailiyyətlər. young foresters successes overseas ► “Meşələri qoruyaq” Gənc Meşəçilərin IV Respublika ► Outcomes of “Let’s protect the forests” Young Müsabiqəsinin nəticələri Foresters’ Contest ► “Biz meşələri BİRLİKDƏ qorumağa qadirik!”: Azər ► “Are we able to save our forests TOGETHER?”: baycanın Qax rayonunda keçirilən “Meşələri qoruyaq!” message from the host to the participants of first gənc meşəçilərin ilk beynəlxalq düşərgəsinin iştirak young foresters’ summer camp in Gakh, Azerbaijan. çılarına təşkilatçılardan gələn mesaj.

“Bizim gənclərimiz meşələrin qorunması “Our youth has long been ready işində fəal iştirak etməyə hazırdırlar”: for the forest preservation business”: Balakən və Goranboy rayonlarında gənc Balakan and Goranboy welcomes young meşəçilər dəstələrinin yaradılması təşəbbüsü foresters həyata keçirilib.

Gənc meşəçilər hərəkatının Azərbaycanda There is no doubt yüksək populyarlığa malik olmasına artıq heç that the popularity of bir şübhə yoxdur və hərəkat genişlənməkdə young foresters is on davam edir. Ölkədə çalışan təhsil və meşə peak in Azerbaijan. sektoru üzrə mütəxəssislərin əksəriyyəti And it just keeps gənclərin meşələrin qorunması və artırılması growing. What we məsələlərinə artan marağını ölkədə ekolojı hear from the bulk təhsilin inkişafı üçün müsbət məqam kimi of educational and qiymətləndirirlər. FLEG II Proqramı Təhsil forestry experts is that Nazirliyi Respublika Ekoloji Tərbiyə və reviving the youth’s Təcrübəçilik Mərkəzi ilə birgə əməkdaşlıq interest towards the şəraitində Azərbaycanda gənc meşəçilər forest protection hərəkatının təşəbbüsçüsü kimi bu prosesin uğurlu davamını and preservation hugely contributes to the development dəstəkləyir: of the environmental education in the country. As initiator and supporter of this initiative, FLEG II Azerbaijan is happy • Gənc meşəçilər dəstələri zəngin meşə ehtiyatları to be part of this development. Learn about our recent ilə məşhur olan Balakən rayonunda fəaliyyət accomplishments: göstərməkdə davam edir; • Balakən, İsmayıllı və Şamaxı rayonunlarının gənc • Youth foresters’ unions are becoming more and more meşəçiləri “Meşələri qoruyaq” gənc meşəçilərin IV active in Balakan, an Azerbaijani district with beautiful Respublika müsabiqəsinin qalibidirlər; nature and ample forest resources; • Şamaxı rayonunda fəaliyyət göstərən gənc meşəçilər • Young foresters from Goranboy were among the meşənin qida məhsulları və sağlam qidalanma winners of the prestigious “Let’s protect the forests” məsələlərini müzakirə etmişlər; young foresters’ contest in 2014; • İsmayıllı rayonunda fəaliyyətdə olan gənc meşəçilər • Experienced young foresters from Shamakha are rayonda meşələrin yanğın təhlükəsizliyi kampaniyasını facilitating healthy nutrition discussions in the region; uğurla həyata keçirirlər. • Ismayilli young foresters successfully leading forest fire prevention campaign in the district. Göstərilən tədbirlər hal-hazırda meşələrin qorunması sahəsində dövlət tərəfindən həyata keçirilən geniş miqyaslı Initiated and supported by the FLEG II Program and tədbirlərdə Azərbaycan gəncləri tərəfindən göstərilən səylərin Republican Center of Ecological Education and Experience bariz nümunəsidir. FLEG II Proqramı və Təhsil Nazirliyi the Program’s Forest Education Consultant travels to the Respublika Ekoloji Tərbiyə və Təcrübəçilik Mərkəzinin forest regions conducting seminars and trainings for the təşəbbüsü ilə Azərbaycanın bir sıra regionlarında müəllimlər teachers and students. və şagirdlərin iştirakı ilə seminarlar və digər tədbirlər keçirilib.

“Regionumuzun parlaq gələcəyi insanların təbiətə “The bright future of our region depends heavily on göstərilən münasibətin nə qədər davamlı və qayğıkeş how sustainable and careful is the attitude of the people olmasından asılıdır. Mənəvi əyləncədən başqa, meşələr towards the nature. The forests do not only give us a zəngin biolojı müxtəlifliyi ilə fərqlənirlər. Eyni zamanda, spiritual pleasure, they are home to a rich biodiversity and “yaşıl sərvət” insanların iqlimin dəyişilməsinə qarşı our main tool in fighting of the climate change”, leader aparılan mübarizədə əsas üsullardan biridir”, İvanovka of young foresters’ group from the secondary school in kəndinin orta məktəbində fəaliyyət göstərən gənc Ivanovka village. meşəçilər dəstəsinin başçısı..

Sitatlar Voices “Bizim rayonun hər yerində “Forests are everywhere zəngin meşələri görə bilərsiniz. here. We’ve literally grown up Biz hamımız sözün əsl mənasında in the forest. Raising ecological meşələrin qoynunda böyümüşük. knowledge and skills is one Ekolojı təhsilin və meşəçilik üzrə of the key tools to preserve xüsusi biliklərin inkişafı döğma our nature-made treasure”, meşələrimizin qorunması üçün Saltanat Mammadova, director əsas üsullardan biridir”, Səltənət of the Balakan district Center Məmmədova, Balakən Rayon of Ecological Education and Ekoloji Tərbiyə və Təcrübəçilik Experience. Mərkəzinin direktoru. All meetings were tailored Görüşlər zamanı müzakirə to meet specific needs of every olunan məsələlər maraqlı tərəflər community who is in need of üçün vacib olan məqamları geniş a stronger youth presence in şəkildə əhatə etməyə imkan forest preservation. For example, yaratdı. Son vaxtlar gənc meşəçilər hərəkatına qoşulmuş stakeholders in Balakan and Goranboy districts, which schools Balakən və Goranboy rayonlarında meşələrin qorunmasında just recently joined the young foresters’ network, asked to şagirdlərin iştirakına həsr olunmuş seminarlarda müzakirələr conduct a extended seminar on the role of schoolchildren in zamanı FLEG Proqramı çərçivəsində hazırlanmış “Gənc the forest preservation. FLEG II signature publications such meşəçilər məktəbi”, “Məktəb meşəçiliyinin yaranması” adlı as the manual “School of the Young Forester”, brand new metodik tədris vəsaitləri və “Meşənin həyatı” adlı posterlər “Safe Forest” and “Life of the Forest” posters have visually təqdim olundu. assisted the discussions. İsmayıllı və Şamaxı rayonlarında isə gənc meşəçilər öz On the other side, in Ismayilli and Shamakha the seçdikləri mövzular üzrə müzakirələrdə fəal iştirak etmişlər. stakeholders asked FLEG II Azerbaijan to facilitate Həmin rayonların ekolojı tərbiyə və təcrübəçilik mərkəzləri discussions proposed by the young foresters. Facilitated by tərəfindən təşkil olunan bu görüşlər maraqlı təşəbbüslər, fikir the district Centers on Ecological Education and Practice, mübadiləsi və gələcək planların müzakirəsi ilə fərqlənmişdir. and teachers, debates appeared as an interactive session full İsmayıllı rayonu Heydər Əliyev adına İvanovka kənd və of questions, initiatives and interesting ideas. Ruşan kənd tam orta məktəblərinin gənc meşəçiləri il ərzində In Ismayilli everybody talked about successful forest fire uğurla həyata keçirilən təbiət abidələrinin qorunması və preventing campaign carried out by the schoolchildren. Young meşələrin yanğın təhlükəsizliyi kampaniyası barədə məlumat foresters rose to that challenge absolutely independently, vermişlər. Bu fəaliyyət zamanı uşaqlar meşələrin xilasını considering saving the forest as vital as one’s life. insan həyatının xilasına bərabər tutulması kimi izah etmişlər. Children of the secondary schools in Ivanovka and Rushan İvanovka kənd tam orta məktəbinin gənc meşəçiləri tez-tez villages of Ismayilli district talked about the successful forest meşələrə səfər edərək meşənin ekoloji vəziyyəti haqqında fire preventing campaign and forest protective activities məlumat topladıqlarını, neqativ təsiri azaltmaq üçün təmizlik carried out by the schoolchildren. Young foresters rose to aksiyaları və meşə yanğınlarına qarşı təbliğat aksiyaları that challenge absolutely independently, considering saving keçirdiklərini bildirmişlər. Görüşlərdə iştirak edən İsmayıllı the forest as vital as one’s life. To make efforts successful Rayon Ekoloji Tərbiyə və Təcrübəçilik Mərkəzinin direktoru the young foresters regularly visit the forest to explore Yaşar Nuriyev və mütəxəssislər gənc meşəçilərin gələcək the ecological situation and conduct cleansing actions. fəaliyyətinə dair tövsiyələr vermişlər. Experienced forestry experts, director of Ismyilli district Ecological Education and Practice center Yashar Nuriyev Sitatlar gave many useful tips to the children. “Dostlarımız ilə birlikdə biz meşədə davranış qaydalarını əks etdirən vərəqələri tərtib edib əhaliyə və istirahətçilərə Voices paylamışıq”. Bu sözləri İsmayıllı rayonu İvanovka kənd “Together with my fellow friends we’ve developed flyers tam orta məktəbinin şagirdləri söyləmişlər. “İnsanlara about the mode of conduct in the forest”, said a school meşə üzrə daha ətraflı məlumat çatdırmaq istəyimiz özünü studentsof the Ivanovka village secondary school of the doğrutmuşdur. Biz inanırıq ki, əhali tərəfindən göstərilən Ismayilli district. “Our passion to bring more knowledge to the böyük maraq nəticəsində gələcəkdə meşələrdə ciddi yanğın people does work; they hear us closely and we believe it will hadisələri azalacaqdır”. help to avoid more dangerous fire cases in the forests”.

1 www.enpi-fleg.org

Şamaxıda keçirilən görüş The meeting in Shamakha bir qədər fərgli olsa da, eyni was a bit different, but no less zamanda maraqlı və ənəmiyyətli exciting story: gifts of the forest bir tədbir kimi yadda qaldı. Sabir and healthy nutrition was the main adına qəsəbə tam orta məktəbin topic of discussion organized in biologiya müəllimləri Sədaqət the secondary school of Sabir Cəmiyeva və Gülpəri Dəmirova settlement. The very fact that tərəfindən təşkil olunan görüşün local youth are interest in such əsas müzakirə mövzuları meşə an important issue, especially for neymətləri və sağlam qidalanma this region, says a lot about the idi. Bu kimi vacib məsələnin gənc maturity of the young admires of meşəçilər tərəfindən müzakirə forests. The meeting in Shamakha mövzusuna çevrilməsi onların was a bit different, but no less yetkin dünyagörüşündən xəbər exciting story: gifts of the forest verirdi. Görüşdə iştirak edən and healthy nutrition was the Şamaxı Rayon Ekoloji Tərbiyə və Təcrübəçilik Mərkəzinin main topic of discussion organized in the secondary school of direktoru Ədibə Namazova məktəbdə fəaliyyət göstərən Sabir settlement by the biology teachers of Sabir settlement gənc meşəçilər dəstəsinin uğurlarından söhbət açdı. FLEG secondary school Sadagat Jamiyeva and Gulpari Damirova. II Proqramının və Sabir adına qəsəbə tam orta məktəbinin The very fact that local youth are interest in such an important əməkdaşları gənc meşəçilər tərəfindən hazırlanan meşə issue, especially for this region, says a lot about the maturity bitkilərinin, o cümlədən meyvələrin, giləmeyvələrin və of the young admires of forests. Adults, such as educational, göbələklərin milli mətbəxdə istifadəsini əks etdirən müxtəlif forestry experts and FLEG II Team enjoyed lively presentations növ bəhməzlər, mürəbbələr, qoz yağı, şirniyyat və şirələrdən featuring the benefits of forest plants, possible use from the ibarət canlı təqdimatları böyük maraqla qarşıladılar. Gənc forest fruits, berries and mushrooms in the national cuisine meşəçilər dəstəsinin lideri Fəxri Əhmədov öz çıxışında bildirdi: and old healthy recipes. Director of the Shamakha district “Heç bir qatqısı olmayan, ekoloji baxımdan sağlam və təmiz Ecological Education and Practice Center Adiba Namazova meşə məhsullarından istifadə edilməsi insan sağlamlığı üçün elaborated extensively on the successes of the young foresters. əhəmiyyətlidir. Meşə nemətlərindən istifadə ərzaq qıtlığının “Use of the ecologically clean and healthy forest products is aradan qaldırılmasına köməkdir. Meşə nemətlərinin davamlı vital for the human health. Let us not to forget that utilization of və səmərəli istifadəsi indiki və gələcək nəsillərin sağlam qida forest products supports to ease the food scarcity. Sustainable məhdulları ilə təmin olunmasına zəmanət verir”. and rational use of the forest products will provide the future Regionda meşələri sevən və onun qida resurslarının generations with the healthy nutrition”, Fakhri Akhmədov, saxlanılmasında fəal iştirak etməyə hazır olan yeni nəslin leader of the young foresters’ group. It was clear that the new yetişməsi önəmlidir. Biz öz tərəfimizdən şagirdlərin belə bir generation of environmentally aware youth who is eager and əhval-ruhiyyəsinə dəstək olmağa həmişə hazırıq. Ümid edirik ready to be part of the forest-related decision-making is on ki, dəstəyimiz yeni məktəb vəsaitlərinin hazırlanmasında və track. We are happy to support this spirit by developing more gənc meşəçilərin yerli və beynəlxalq tədbirlərdə daha fəal teacher support packs, encouraging more active participation iştirakında özünü göstərəcəkdir. of the schoolchildren in domestic and international events.

“Meşədə biz istirahət edirik, qidamız meşədən gəlir “We rest in the forest, our food comes from the forest və meşə bizi mühafizə edir - meşə bizim evimizdir. and we are protected by the forest - this is our home. Meşəni qorumaq- evimizi qorumaq deməkdir”, Siracəddin Protecting the forest means protecting your home”, said Əxmədov, Sabir qəsəbəsi orta məktəbinin şagirdi demişdir: Siraccadin Akhmedov, leader of young foresters’ group “Meşələrin davamlı istifadəsi orada yaşayan zəngin bioloji from Sabir settlement secondary school. “The careful and müxtəlifliyin saxlanılması üçün yeganə bir çıxış yoludur.” sustainable use of the forest resources is the only way to preserve the precious forest biodiversity”.

2 www.enpi-fleg.org

Əsas məqam Important highlight Şamaxı şəhərində yerləşən Sənaye-İqtisadi Kollecində Meetings in Goranboy and Shamakha were accompanied və Goranboy rayonu Dəliməmmədli qəsəbəsində yerləşən by visits to specialized educational facilities; technical- Texniki-Peşə Məktəbində pedaqoji kollektivlə və “Meşə və professional (vocational) school in Dalimammadli village meşə parkları” ixtisası üzrə təhsil alan tələbələrlə tanışlıq located in Goranboy and department of “Forest and forest məqsədilə keçirilən görüşlər zamanı “gənc meşəçilər” park” of Industrial-Economy College of Shamakha city. dəstələrinin üzvlərinin peşəyönümünün istiqamətləndirilməsi FLEG II pays such an attention to these facilities because məsələsi diqqət mərkəzində olmuşdur. FLEG II Proqramı the Program tries to launch up-to-date forest-related study tərəfindən göstərilən marağın səbəbi gələcəkdə Proqram programs nationwide. With an already solid list of tutorials tərəfindən müasir davamlı idarəetmə prinsiplərinə uyğun and manuals developed for the schools and specialized olaraq təhsil proqramının təkmilləşdirilməsi və tətbiq forestry educational institutions we hope to pioneer such an olunmasıdır. Bu məqsədlə Proqram çərçivəsində hazırlanmış interesting initiative in Azerbaijan. Meeting with the senior və Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq olunmuş “Azərbaycan staff of the school and prominent forestry experts in Goranboy meşələrinin davamlı idarə edilməsinin əsasları” dərsliyindən gave us a symbolic “green light” for the development of istifadə olunmaqla gələcək meşəçilərin peşə hazırlığının a specialized forestry program. The study program will müasir tələblər səviyyəsində qurulması və praktik çöl be designed in accordance with the modern principles of təcrübələrinin keçirilməsi üçün rayon meşə bərpası və sustainability reflected in FLEG II-supported “Bases of mühafizəsi müəssisələrinin əməkdaşları ilə, ölkənin tanınmış sustainable management of the Azerbaijani forests” tutorial. meşə mütəxəssisləri ilə əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişafı təklifləri müzakirə olunmuşdur.

Sitatlar Voices “Orta məktəb şagirdləri arasında meşəçi ixtisasına maraq “The end goal is to invoke more interest towards the və həvəsin artırılması, məktəb meşəçiliyində şagirdlərin forestry occupations among the youth interested in pursuing peşəyönümünün istiqamətləndirilməsi əsas məqsədimizdir” – career in the forest sector”, said director of Goranboy EEPC Goranboy Rayon Ekoloji Tərbiyə və Təcrübəçilik Mərkəzinin Aytan Shamilova. direktoru Aytən Şəmilova. “Young foresters school’s tutorial, “Bases of sustainable ““Gənc meşəçilər məktəbi” vəsaiti, “Meşənin həyatı” forest governance of Azerbaijan” manual and “Life of the posteri və “Azərbaycan meşələrinin davamlı idarə edilməsinin forest” poster are a good basis to start with the establishment əsasları” dərsliyi meşəçilik yönümlü təhsil proqramının of new forest-oriented study programs”, said Anar Abbasov təkmilləşdirilməsi üçün yaxşı mənbədir” - Şamaxı Şəhər name , director of the Industrial-Economy College of Sənaye-İqtisad Kollecinin direktoru Anar Abbasov. Shamakha city.

Qısa faktlar Quick facts • 2014-cü ildə fəaliyyətə başlayan Balakən və Göranboy • Established only in 2014, young foresters’ groups in rayonunun gənc meşəçiləri əsasən meşələrin Balakan and Goranboy are gaining popularity and mühafizəsinin təbliği və ictimaiyyətin maarifləndirməsi success, especially in public awareness campaigns; kampaniyalarında uğur qazanmışlar; • The young foresters’ group exists in Shamakha and • Gənc meşəçilər dəstələri İsmayıllı və Şamaxı Ismayilli districts since the very lunch of the movement rayonlarında ilk dəfə 2011-ci ildə yaradılmışdır. in 2011.

3 www.enpi-fleg.org

Uğurlar və çağırışlar: Azərbaycanın Stories of challenges and successes: gənc meşəçilərinin XI Beynəlxalq Meşə participation of Azerbaijani young foresters in Müsabiqəsində iştirakı international junior forestry contests

Azərbaycanda gənc meşəçi Development of the lər hərəkatının inkişafı FLEG II Azerbaijani young foresters’ Proqramı üçün prioritet məsələ network internationally is a lərdən biridir. Hər il Proqram number one priority for FLEG II. ölkənin meşəətrafı rayonların Wherever it is possible, groups orta məktəblərində təhsil alan of schoolchildren from the rural şagirdlərin beynəlxalq meşə Azerbaijani schools participate müsabiqələrində iştirakına dəstək in popular forest contests, one of olur. Belə müsabiqələrdən biri də which is being conducted in the hər il Rusiya Federasiyasında Russian Federation on an annual keçirilir. 2014-cü ilin sentyabr basis. Second appearance ayında Sankt-Petrburq şəhərində during the International Junior keçirilən gənclərin XI Beynəlxalq Forest Contest in Sankt- Meşə Müsabiqəsində növbəti Petersburg won us a third place iştirakımız bizim gənc meşəçilərə - a huge success! There was üçüncü yerin qələbəsini yaşatmış not even a notion of a “young dır. Təssəvürə gətirmək çətindir forester” some 5 years ago! ki, cəmi 5 il bundan əvvəl “gənc meşəçi” anlayışı belə yox idi!

“Meşə ehtiyatlarının qeyri - davamlı istifadəsi və “Unsustainable recreation and poor public knowledge rekreasiya yükünün artması, yanğın təhlükəsizliyi on forest fire safety are among main threats to the Azərbaycan meşələrinin əsas problemlərindən biridir. Azerbaijani forests. There is a little bit more than 10% of Vətənimizin meşə sərvətini itirməmək və gələcək nəsillər forests in the country so we have to act now to avoid losing üçün qoruyub saxlamaq məqsədilə biz məhz bu an ciddi them at all”, says Ayla Aliyeva, school student from the addımlar atmalıyıq”- Ayla Əliyeva, Qax şəhəri 3 nömrəli orta Gakh secondary school 3, lider of “Forests friends” group. məktəbin 11 sinif şagirdi, “Meşənin dostları” dəstəsinin lideri

Sitatlar Voices Azərbaycan məktəbliləri Vüsalə Süleymanova və Ayla “Unsustainable recreation and poor public knowledge on Əliyeva beynəlxalq müsabiqəyə təqdim etdikləri “Rekreasiya forest fire safety are among main threats to the Azerbaijani yükünün artmasının meşələrə təsiri” mövzusunda ekoloji forests. There is a little bit more than 10% of forests in the layihədə məktəbin gənc meşəçiləri tərəfindən 3 il ərzində country so we have to act now to avoid losing them at all”, aparılmış tədqiqatların və təhlilin nəticələrini əks etdirmişlər. says Vusala Suleymanova, school student from the Gakh Qax məktəbliləri layihə üzrə rayonun Meşə Mühafizəsi secondary school 3. və Bərpası Müəssisəsi Vusala Suleymanova and Ayla tərəfindən təyin edilmiş meşə Aliyeva, - the Azerbaijani team in the sahəsində apardıqları ekoloji contest, have presented outcomes tədqiqatlar əsasında rekreasiya of a 3 years substantial analysis, imkanlarından istifadə edənlərin which looked deep into negative flora və faunaya təsirini effects of unsustainable recreation öyrənmişlər. 3 illik tədqiqatlar in the region. Visually through the əsasında sınaq meydançalarında Drude graph the children analyzed ağac, kol və ot bitkilərinin vəziyyəti the state of tree, shrub and herb təhlil edilmiş, Drude cədvəli üzrə species and determined the vitality ağacların həyatiliyi vizual olaraq of the forests. To support the study, təyin edilmişdir. the Local Forest Rehabilitation and Guarding Enterprise (FRGE) allocated a special forest site for the young researchers. And yet the most encouraging was the enthusiasm of the local Tədqiqatın əsas nəticələri population who were ready to listen. • Geobotaniki tədqiqatlar zamanı torpağın tapdanması nəticəsində meşə döşənəyinin sıradan çıxması, meşə Key study outcome bitkilərinin mexaniki zədələnməsi və virus xəstəlikləri • Geo botanical research has revealed that due to the nəticəsində tükənməsi, quşların reproduktivliyinin deterioration of the soil the forest plants are depleting, azalması, heyvanların yuvalama yerlərini tərk etməsi birds’ reproductively is decreasing and animals are aşkar edilmişdir. abandoning the places of their regular nesting.

4 www.enpi-fleg.org

Mənfi təsirləri aradan qaldırmaq məqsədilə gənc meşəçilər As a partial solution to the problem the young foresters meşə tingliyində artırılmış bitkilərdən istifadə edərək meşə participated in the re-planting of the young trees’ species sahəsinin bərpa olunmasında, Şerbakov üsulu ilə qarışqa grown in the forest nurseries, moving and increasing the yuvalarının köçürülüb artırılmasında, ekoloji cığırların ants’ colonies using Sherbakov tool and conducting the yaradılmasında, əhali və istirahətçilər arasında təbliğat və public awareness activities among the tourists and the local maarifləndirmə işlərində iştirak etmişlər. population.

Qısa faktlar Quick facts - Gənclərin Beynəlxalq Meşə Müsabiqəsi hər il Rusiya - International Junior Forest Contest is an annual event Federasiyası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi organized by the Federal Forestry Agency of Russia Federal Meşə Təsərrüfatı Agentliyinin tərəfindən təşkil - Distinguished guests and members of jury included olunur. academic A.I.Pisarenko, the deputy head of the - Beynəlxalq müsabiqənin münsiflər heyətinə akademik Russian Forestry Research Institute academician A.İ.Pisarenko, sədr müavini, Rusiya Elmi-Tədqiqat S.A.Rodin, professor of the Moscow State Forest Meşəçilik İnstitutunun direktor müavini, akademik Institute academician S.A.Mozolevskaya, director of S.A.Rodin, Moskva Dövlət Meşə Universitetinin the Botanican Garden of the National Academy of professoru, b.e.d., akademik E.Q.Mozolevskaya, Sciences of Kyrgyzstan Turatbek Musuraliyev, director Qırğızıstan Respublikası Milli Elmlər Akademiyası of Polish Geodesy and Forest Service Davidzyuk Botanika Bağının direktoru Turatbek Musuraliyev, Yanush, the leading expert of the European Forest Polşa Respublikası Geodeziya və Meşə İdarəsinin Institute E.G.Kulikova, professor of San-Paolo direktoru Davidzyuk Yanuş, Avropa Meşə İnstitutunun University Rodriguez Luis, US embassy consul on aparıcı eksperti E.Q.Kulikova, Braziliya San-Paulo political and economical issues Norberg Chad and Universitetinin professoru Rodrigez Luis, ABŞ siyasi others. və iqtisadi məsələlər üzrə konsulu Norberq Çad və - Azerbaijan participates in the contest since 2012. başqaları daxildirlər. - Azərbaycan məktəbliləri müsabiqədə 2012-ci ildən iştirak edir.

“Meşələri qoruyaq” gənc IV Republican Young meşəçilərin IV Respublika Foresters’ Contest “Let’s müsabiqəsi Protect the Forests!” Təhsil Nazirliyi tərəfindən The revived young forester hər il keçirilən gənc meşəçilər movement of Azerbaijan has müsabiqəsi meşələrin qorunması considerably invigorated the sahəsində məktəblilər tərəfindən environmental, and especially həyata keçirilən işlər barədə forest, discussions in the ətraflı məlumat əldə etmək üçün country. The most prominent əsas mənbədir. Azərbaycanda platform to discuss the status gənc meşəçilər hərəkatı ölkədə of activities by young foresters ətraf mühit və əsasən meşəçi is the nationwide young lik üzrə müzakirələrin genişlən foresters’ contest, - an annual dirilməsinə imkan yaradır. event initiated and conducted Şagirdlər tədbirdə iştirak edərək by the Ministry of Education öz təcrübələrini həmyaşdıları of Azerbaijan. Thousands of ilə paylaşırlar. Bu il, Respublika schoolchildren across the

5 www.enpi-fleg.org

Ekolojı Təhsil və Təcrübəçilik Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə artıq 4-cü dəfədir ki, keçirilən yekun tədbirdə şagirdlərin təqdim etdikləri 70 layihə üzrə qaliblər müəyən edilib. İsmayıllı rayonu Heydər Əliyev adına İvanovka kənd tam orta məktəbinin, Şamaxı rayonu Nağaraxana kənd tam orta məktəbinin və Balakən rayonu Nizami adına 1 saylı tam orta məktəbin gənc meşəçiləri üç nominasiya üzrə birinci yerlərə layiq görüldülər! Nəzərə alın ki, İsmayıllı və Şamaxı rayonlarından olan gənc meşəçilər dəstələri müsabiqənin birinci ilindən başlayaraq fəal iştirak edirlər, Balakən rayonunun gənc meşəçiləri isə artıq ikinci ildir ki, müsabiqəyə qoşulublar.

Əsas nominasiyalar country participate in the contest, which is a great forum for • Meşə ekologiyası və davamlı idarəetmə the exchange of experience and sharing expertise. This June, • Meşə florası already the fourth time, the awarding ceremony took place in • Meşə faunası the Center of Ecological Education and Experience of MoE featuring more than 70 art works by the schoolchildren. Hər nominasiya üzrə seçilmiş maraqlı layihələr Bakı Dövlət “and the Oscar goes to...”, Ismayilli, Shamakha and Universitetinin Bioekologiya kafedrasında münsiflər heyətinin Balakan! Young foresters from the schools of Ivanovka, yekun iclasında ətraflı müzakirə olunduqdan sonra tədqiqat Nagharakhana villages and Balakan city secondary schools üsulları, tədqiqat obyekti, tədqiqatların elmi nəticələri və won first places in three nominations! And while schoolchildren praktik əhəmiyyətinə əsasən qiymətləndirilmişdir. Müsabiqə from Ismayilli and Shamakha are veteran young foresters iştirakçılarının əməli fəaliyyəti ilə yanaşı meşəçilik sahəsində participating in the contest from the very scratch, Balakan bilikləri də nəzərə alınmışdır. children amazed the jury with their dedication and knowledge!

Əsas mövzular Featured nominations • meşələrin flora və faunasının əhəmiyyəti; • forest ecology and sustainable forest management • nadir bitki və heyvan növləri; • forest flora forest • təbiət abidələrinin qorunması; • forest fauna • yeni meşə zolaqlarının salınması; • antropogen təsirin öyrənilməsinə dair ekoloji Each nomination featured three winners who won the hearts tədqiqatların nəticələri. of the jury with their outstanding works. The tasks assigned by the contest were based on the conduction of multiple and Layihələrin əsas məzmununu gənc meşəçilər tərəfindən multifaceted studies, each of which was a challenge. aparılan işlər barəsində məlumat təşkil edirdi. Bu baxımdan meşə əkini, yaşıllaşdırma, yeni meşə zolaqlarının salınması Topics covered və əhali arasında məlumatlandırma kampaniyalarını qeyd • importance of the forests’ flora and fauna etmək olar. Eyni zamanda, gənc meşəçilər tərəfindən mövcud • rare flora and fauna species olan problemlərin həlli üçün irəli sürülən təkliflər tədqirə layiq • protection of the natural monuments hesab edildi. Yekun tədbirdə müsabiqənin Qax, Cəlilabad, • anthropogenic impact on the ecological state of the Goranboy, Sumqayıt, Lənkəran, Gəncə və d. bölgələrdən forest (unsustainable recreation). olan qaliblərinə Təhsil Nazirliyi RETTM-in diplomları və qiymətli hədiyyələr təqdim olundu. An important part of every presentation was coverage of activities by the young foresters on the ground. They Sitatlar vary from greenery actions and establishment of the forest “Meşə yanğınları və meşələrin məişət tullantıları ilə nurseries to the public awareness work. At the same time, çirkləndirilməsi əsas problemlər olaraq qalır. Bu problemlərin the young foresters were quite successful in proposing viable yerli əhalinin sosial-iqtisadi durumuna bilavasitə təsirini solutions to the current forest problems. nəzərə alaraq, biz, gündəlik kütləvi məlumatlandırma işimizdə davamlı meşə istifadəsinin iqtisadi faydalarını xüsusi Voices ilə vurğulayırıq”, Timofey Prokofyev, İsmayıllı rayonu Heydər “Yet, the illegal logging and illegal grazing remain the main Əliyev adına İvanovka kənd tam orta məktəbin XI sinif şagirdi. challenge. As it is directly depends on the ecological status of the population we are trying to highlight economic benefits of Qısa faktlar sustainable forest practices in our public awareness work”, - Respublika üzrə Gənc Meşəçilər Müsabiqəsi 2011-ci Timofey Prokofyev, school student of XI grade, Ivanovka ildən etibarən keçirilir village secondary school. - Müsabiqənin əsas məqsədi ekoloji cəhətdən davamlı inkişaf ideyalarını təbliğ etmək, meşələrin Quick facts qorunması və bərpa olunması, meşə ehtiyatlarının - the Republican-wide young foresters’ contest was davamlı istifadəsi sahəsində məktəblilərdə xüsusi launched in 2011

6 www.enpi-fleg.org

bilik, bacarıq və səriştənin, ətraf mühitə şüurlu və - The main aim of the contest is increase the knowledge məsuliyyətli münasibətin, ekoloji mədəniyyətin and skills of the schoolchildren in forest protection, forest formalaşdırılmasından ibarətdir. rehabilitation and sustainable forest management as - Müsabiqədə respublikanın orta ümumtəhsil well as to contribute to the development of a careful məktəblərinin V-XI sinif şagirdləri, ekoloji tərbiyə attitude towards the environment və təcrübəçilik mərkəzlərinin dərnək üzvləri, “gənc - the contest is open to the schoolchildren of V-XI meşəçilər” dəstələri iştirak edə bilərlər. grades as well as participants of extracurricular - Respublika müsabiqəsinin təşkilat komitəsinə və facilities specializing in ecology and tourism münsiflər heyətinə Təhsil Nazirliyi Məktəbdənkənar - distingushed guests and members of jury included senior fəaliyyətin təşkili şöbəsinin aparıcı məsləhətçi Fəqan consultant of the Extracuricullar department of the MoE Hüseynov Respublika Ekoloji Tərbiyə və Təcrübəçilik Fagan Huseynov, director of the Republican Center of Mərkəzinin direktoru b.ü.f.d. Firuzə Sultan-zadə, Ecological Education and Practice Firuza Sultan-zada, BDU Ekologiya və Torpaqşünaslıq fakultəsinin head of biological ecology department of the Baku State dekanı, professor, k.e.d. Nazim Şəmilov, BDU Coğrafi University professor Narminə Sadigova, dosent of the ekologiya kafedrasının müdiri, professor, c.e.d., Baku State University Allahverdi Dolkxanov, and FLEG Şövqi Göyçaylı, BDU Bioekologiya kafedrasının II WB Coordinator in Azerbaijan Azer Garayev. müdiri, professor b.e.d., Nərminə Sadıqova, BDU- nun dosenti, k.t.ü.f.d. Allahverdi Dolxanov, Meşə Sektorunda Hüquqtətbiqinin və İdarəetmə Sisteminin Təkmilləşdirlməsi Proqramının (ENPİ East FLEG II) Azərbaycan üzrə əlaqələndiricisi Azər Qarayev və digər tanınmış alimlər daxildirlər.

Biz meşələri BİRLİKDƏ qorumağa hazırıqmı? Are we ready to protect the forests TOGETHER?

2015-ci ilin avqust ayı Azərbaycanlı gənc meşəçilər This year August is becoming the symbol of an empowered hərəkatı üçün simvolik tarixə cevrilmişdir. Avqust ayının 2-dən young foresters of Azerbaijan - on August 2-9 the young and 8-nə kimi ölkədə ilk dəfə olaraq Qax rayonunda “Meşələri courageous Azerbaijani schoolchildren host the first-ever qoruyaq!” gənc meşəçilərin beynəlxalq yay düşərgəsi təşkil regional young foresters’ summer camp in Gakh district! olunmuşdur. FLEG II Proqramı və Azərbaycan Respublikası Supported and implemented by the FLEG II Program and the Təhsil Nazirliyi Respublika Ekoloji Tərbiyə və Təcrübəçilik MoE of Azerbaijan this is an unprecedented ecological event Mərkəzi tərəfindən təşkil olunmuş bu tədbir regionda that has ever been conducted in the region. Enthusiastic keçirilən möhtəşəm bir təşəbbüsdür. Azərbaycanın ən gözəl children from Azerbaijan, Belarus, Georgia, Moldova, Russia güşələrindən biri olan İlisuda toplaşan Azərbaycan, Belarus, and Ukraine are currently together in one of the most beautiful Gürcüstan, Moldova, Rusiya və Ukraynanın gənc meşəçiləri districts of Azerbaijan to find answers to a very important ciddi bir suala cavab tapmaq arzusunda oldular - biz meşələri question - are we ready to protect the forests TOGETHER? birlikdə qorumağa hazırıqmı? The FLEG II Team together with the colleagues from Təhsil Nazirliyindən olan həmkarları ilə birgə FLEG II the MoE developed an interesting program, which includes Proqramın mütəxəssisləri tərəfindən iştirakçılar üçün maraqlı meetings, excursions, field trips and research as well as proqram tərtib edilmişdi. Proqramda çoxsaylı görüşlər, leisure-time for the participants. The stories of friendship, ekskursiyalar, meşəyə səyahətlər, ekoloji tədqiqatlar və collaboration and success will be featured in the special issue gənclərin asudə vaxtının mənalı təşkili nəzərdə tutulmuşdu. of the young foresters’ newsletter coming out this fall. Düşərgə zamanı yadda qalan ən maraqlı dostluq, əməkdaşlıq tədbirləri və təəssüratlar bu ilin payızında işiq üzü görəcək xüsusi gənc meşəçilər büllütenində dərc olunacaqdır.

Əziz təbiəti sevənlər, sizə gələcək fəaliyyətinizdə yeni Good luck, young admires of nature! uğurlar arzulayırıq!

7 www.enpi-fleg.org Meşələrin qorunmasına bizim töhfəmiz Our contribution to the protection of the forestland

Yaşadığım Qusar rayonunun Urva kəndində meşələrin Issue of protection and rehabilitation of the forestland is qorunması və bərpasına ciddi fikir verilir. Biz, şagirdlər important in the place I live – Urva village of Gusar district. We, meşə bərpası və mühafizəsi müəssisəsinin əməkdaşları tlə the schoolchildren, are actively participating in greenery works, birlikdə kəndimizin yaşıllaşdırılması, meşələrin mühafizəsi və planting of new seedlings and protection of the forestland yeni ağacların əkilməsi tədbirlərini müntəzəm olaraq həyata carried out by the employees of the district Forest Guarding and keçririk. Kəndimiz rayonumuzun şimal – qərbində yerləşir və Rehabilitation Enterprise. Our village is located in the north- böyük meşə sahələri ilə əhatə olunmuşdur. west of the district and distinguished by large forest areas. Məktəbimizin yaxınlığında 7.0 ha sahəni əhatə edən Close to our school, covering a territory of 7.0 ha is Əlistanbaba pir meşəsi yerləşir. Həmin meşəni iri diametrli located a unique sacred forest site – Alistanbaba. The forest 0,80-1,0 m, hündürlüyü 20 – 25 m olan fıstıq ağacları is represented by the 0,80-1,0 m diameter and 20-25 m height təşkil edir. Güclü küləklərin, sellərin yaratdığı sürüşmələr of hazelnut trees. Strong winds and landslides caused by the nəticəsində meşə çətirində boşluqlar əmələ gəlmişdir. floods contributed to the emergence of gaps in the forest Meşənin ta qədimlərdən zəmanəmizə qədər qorunub corona. Why we need to preserve this forest is obvious – the saxlanmasının səbəbi adından məlumdur. Meşənin içində holy Alistanbaba place is protected and respected by the local müqəddəs Əlistanbaba ziyarətgah ocağı olduğuna görə population from the very ancient times. From the north, east əhali hörmət əlaməti olaraq meşəyə ziyan vurmur. Meşəmiz and west our forest borders with the common municipal lands. cənub tərəfdən fərdi həyatyanı sahələrlə, şimal, şərq və qərb The benefit of being located close to the forest is that tərəfdən ümumi bələdiyyə sahələri ilə sərhəddir. preventing of the floods, strong winds, harmful sunrays, Kəndəmizə meşənin yaxın olması onunla faydalıdır ki, water and air pollution and excessive noise plays a key role in təbiətdə baş verən daşqınların, sel axınlarının, güclü küləklərin, diminishing of negative effects on the environment. Due to the günəş şüalanmasının, havanın, suyun çirklənməsinin, səs- numerous benefits that the forest brings we have to protect küyün qarşısını almaqla ətraf mühitə təsirin azaldılmasında and increase the forest areas. əhəmiyyətli rol oynayır. Bu ağacların faydası şox olduğu üçün What is then our contribution towards our forest? First, onları qorumaq və artırmaq vacibdir. on behalf of the schoolchildren of IXa grade we have already Bunun üçün meşəmizə töhfəmiz nədir? Oxuduğum IXa addressed both in a written and oral manner our school sinif şagirdləri adından məktəbimizin direktoru və bələdiyyə principal and chair of the local municipality. What are these sədrinə həm şifahi, həm də yazılı müraciət etmişik. Bu appeals all about? müraciətlər nədən ibarətdir? 1. The sheep and other cattle herds of our village reach 1. Kəndimizin naxır və qoyun sürüləri meşə yolları ilə örüş their pastures through the forest-located roads. This destroys sahələrinə keçdiyi üçün toxumdan yeni cücərmiş fıstıq və the new seedlings of hazelnut and other trees and bushes’ başqa ağac kollarının cücərtilərinin inkişafına mane olurlar. species. We participate in raising of public awareness among Qoyun sürülərinin örüş sahələrinə gedişi üçün alternativ the local population on the alternative roads the sheep herds yollardan istifadə edilməsi üçün əhalinin maarifləndirilməsində are able to reach the pastures. iştirak edirik. 2. Bordering the areas of private households the territory 2. Pir meşəsi kənd əhalisinin fərdi təsərrüfatları ilə sərhəd of the holy forest has been polluted by the domestic waste. olduğuna görə məişət tullantıları ilə çirkləndirilirdi. Bələdiyyəyə After our appeal to the municipality and local population a və sakinlərə müraciətimizdən sonra tullantıların qarşısı alındı. further pollution has stopped. 3.Məktəbimizin direktoruna müraciətimizdə bildirdik 3. In our appeal to the school principal, we explained ki, məktəbimiz təzə tikilib istifadəyə verildiyi üçün məktəb that the newly built area of the school is a need of greenery ərazisinin yaşılaşdırılmasına ehtiyac vardır. Biz gənc works. We asked to allocate a special site for us, young meşəçilərə müəyyən ərazi ayrılsın ki, biz orada həm meyvə, foresters, where we can plant seeds of fruit, decorative trees həm dekorativ, həm də meşəmizin bərpası üçün fıstıq, digər as well such trees’ species as hazelnut, which are important ağac və kolların toxumları əkək, qələm və tingləri yetişdirək. in rehabilitation of our forest. The administration of the Məktəbin rəhbərliyi tərəfindən 0,03 ha torpaq sahəsi school has allocated 0,03 ha. Last fall and spring seasons, ayrılmışdır. Keçən ilin yaz və payız aylarında biz, gənc we, the young foresters, together with the schoolchildren of meşəçilər məktəbimizin yuxarı sinif şagirdlərin iştirakı ilə the higher grades has conducted the “Plant a tree for each “hər nəfərə bir ağac əkək” kompaniyası keçirmişik. Bununla person” campaign. Through this campaign, we have planted məktəbin ərazisində 140 ədəd müxtəlif ağac tinglərinin 140 items of various seedlings in the territory of our school. əkilməsinə nail olmuşuq. Mən və mənim sinif yoldaşlarım We promise to continue planting more trees as in the territory söz veririk ki, həmin tinglik üçün ayrılmış sahəni əkib, həm of the school as well as in the deforested areas. də tükənmiş meşə sahələrini bərpa edəcəyik və meşəmizin Dear reader. qorunmasını təmin edəcəyik. The forests are our natural treasure they are beauties Meşələr bizim təbii sərvətimiz, Azərbaycanın yaraşığıdır. of Azerbaijan. There is an ancient and wise proverb: “The Xalqın qədim və müdrik bir sözü var. “Həyatında bir ağac person who plant only one tree during his lifetime does not əkən insan, artıq əbəs yerə yaşamamışdır”. Bulağa-su, quşa- live for nothing”. The human needs a motherland exactly in hava, heyvana meşə və dağlar, insana isə vətən lazımdır. a way a spring needs water, a bird needs air, and an animal Təbiəti və meşələrimizi sevib və onu mühafizə etmək vətəni needs forest and mountains. Protection of the nature and sevmək və qorumaqdır. forests equals to the protection of the motherland. Qusar rayon Urva kənd tam orta məktəbinin Aliaziz Rashidov, school student of IXa grade of Urva IXa sinif şagirdi Əliəziz Rəşidov village secondary school, Gusar district EUROPEAN NEIGHBORHOOD AND PARTNERSHIP INSTRUMENT EAST COUNTRIES FOREST LAW ENFORCEMENT AND GOVERNANCE II PROGRAM The Program is funded by the European Union and implemented by the World Bank in partnership with WWF and IUCN

8 www.enpi-fleg.org

ENPI FLEG Proqramı haqqında Avropa İttifaqı Qonşuluq və Əməkdaşlıq Aləti Şərg Ölkələri Meşə Sektorunda Hüquq Tətbiqinin və İdarəetmə Sisteminin Təkmilləşdirilməsi Proqramının ikinci mərhələsi iştirakçı ölkələrin meşə idarəetmə sisteminə dəstək göstərir. Regional səviyyədə Proqramın məqsədi 2005-ci ildə qəbul olunmuş Sankt Peterburq Deklarasiyasının müddəallarının həyata keçirilməsidir. Ölkədaxili səviyədə Proqramın tədbirləri ölkənin meşə sektorunda mövcud olan siyasətlərinin, həmçinin hüquqi və inzibati çərçivənin yoxlanılmasına və öyrənilməsinə yönəlib və davamlı və mükkəmməl meşə idarəetməsi üçün biliklərin və dəstəyin gücləndirilməsidir. Sub-milli səviyyədə Proqram pilot regionlarında davamlı meşə idarəetməsi üçün ən yaxşı təcrübələribnin sınağını və nümayişini keçirəcək. İştirakçı dövlətlər Azərbaycan, Ermənistan, Belorusiya, Gürcüstan, Moldova,Russiya və Ukraynadan ibarətdir. Proqram Avropa İttifaqı tərəfindən maliyyələşdirilir. www.enpi-fleg.org

Layihənin Tərəfdaşları

AVROPA İTTİFAQI Rəsmi inkişaf layihələrinə yonəltdiyi yardıma gorə dunyada ən iri donorlardan biri sayılır. Avropa Komissiyasının Avropa Qonşuluq Siyasəti və Genişlənmə Danışıqları üzrə Baş Direktorluğu (DG NEAR), Birlik tərəfindən qonşu və genişlənən ölkələrə göstərilən maliyyə və texniki dəstəyinin həyata keçirməsini idərə edir. Avropanın canubun- da və şərgində dəstək fəaliyyətləri həyata keçirməklə, DG NEAR bu ölkələrdə islahatları və demokratiyanı tək- milləşdirərək, Avropa daxilində rifahi durumun, sabitliyin və təhlükəsizliyin güclənməsinə dəstək verir. DG NEAR regionda Avropa İttifaqının (Aİ) dəyərlərini, siyəsətlərini və maraqlarını təşviq edərək Aİ-nın qonşu ölkələr ilə xüsusi əlaqələrin qurulmasına töhvə verir. http://ec.europa.eu/index_en.htm

DUNYA BANKI QRUPU Ona uzv olan 188 olkə ucun dunyanın ən iri bilik və maliyyə mənbələrindən biridir. Dunya Bankı Qrupunu formalaşdıran təşkilatlar uzərində sahiblik huququ onlara uzv dovlətlərin hokumətlərinə məxsusdur və onlar siyasət, maliyyə və uzvluk də daxil olmaqla bu təşkilatların butun məsələləri uzrə qərar qəbuletmə səlahiyyətinə malikdirlər. Dunya Bankı Qrupu bir-biri ilə sıx bağlı olan beş təşkilatdan ibarətdir: birlikdə Dunya Bankı kimi istinad olunan Beynalxalq Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (BYİB) və Beynalxalq İnkişaf Assosiasiyası (BİA), həmcinin Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası (IFC), İnvestisiyalara Zəmanət uzrə Coxtərəfli Agentlik (MIGA) və İnvestisiyalarla bağlı Mubahisələrin Həlli uzrə Beynəlxalq Mərkəz (ICSID). Bu təşkilatların bir biri dunya əhalisinin gundə 1,25 ABŞ dollarına yaşayan hissəsinin uc faizədək azaldılması yolu ilə kəskin yoxsulluğa son qoyulması və hər bir olkədə ən aşağı gəlir səviyyəsinə malik 40 faiz əhalinin gəlirlərinin artırılması yolu ilə bərabər rifahın dəstəklənməsini nəzərdə turan Dunya Bankı Qrupunun umdə məqsədlərinə nail olunmasında xususi rol oynayır. Əlavə məlumat ucun aşağıdakı internet səhifələrinə baxa bilərsiniz: http://www.worldbank.org, http://www.ifc.org, http://www.miga.org

TƏBİƏTİN QORUNMASI ÜZRƏ BEYNƏLXALQ İTTİFAQ (İUCN) IUCN ətraf muhutin qorunması sahəsində calışan dunyada ən boyuk və qlobal fəaliyyət gostərən təşkilatlardan biridir. Təşkilata 110 dovlətdən, 800 QHT-dən 10 000-dən artıq ekspert daxildir. İUCNnın missiyası dunyanın ən cətin ekoloji problemlərinə və inkişaf məsələlərinə praqmatik həll yollarının tapılmasından ibarətdir. www.iucn.org

ÜMUMDÜNYA TƏBİƏTİ MÜHAFİZƏ FONDU (WWF) WWF dunyanın ən boyuk və mustəqil fəaliyyət gostərən ətraf muhutin qorunması təşkilatıdır. 90 olkədə təmsil olunmuş təşkilatın 5 milyon uzvu vardır. WWFın missiyası ətraf muhitin deqradasiyasının qarşısını almaq, dunyanın bio muxtəliflikliyinin qorunması və bərpa olunan təbii resursların davamli şəkildə istifadəsini təmin etməkdədir. www.panda.org

Bu sənəd Avropa İttifaqının dəstəyi ilə hazırlanıb. Sənədin mətninə, və orada təsvir olunmuş tapıntılara və nəticələrə yalnız FLEG İİ (ENPİ Şərg Ölkələri) proqramının işçi qrupu (www.enpi-fleg.org) məsuliyyət daşıyır və Avropa İttifaqının nöqtəyi nəzərini əks etdirmir. Sənəddə açıqlanan fikirlər proqramı həyata keçirən təşkilatların fikri ilə üst -üstə düşməyə bilər.

9 About FLEG II (ENPI East) Program The Forest Law Enforcement and Governance (FLEG) II European Neighbourhood and Partnership Instrument (ENPI) East Countries Program supports participating countries’ forest governance. At the regional level, the Program aims to implement the 2005 St. Petersburg FLEG Ministerial Declaration and support countries to commit to a time-bound action plan; at the national level the Program will review or revise forest sector policies and legal and administrative structures; and improve knowledge of and support for sustainable forest management and good forest governance in the participating countries, and at the sub-national (local) level the Program will test and demonstrate best practices for sustainable forest management and the feasibility of improved forest governance practices at the field-level on a pilot basis. Participating countries include Armenia, Azerbaijan, Belarus, Georgia, Moldova, Russia, and Ukraine. The Program is funded by the European Union. http://www.enpi-fleg.org

Project Partner

EUROPEAN COMMISSION The European Union is the world’s largest donor of official development assistance. The European Commission’s Directorate General for European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations (DG NEAR) manages the bulk of the Union’s financial and technical assistance to the neighbourhood and enlargement countries. By implementing assistance actions in Europe’s eastern and southern neighbourhood, DG NEAR supports reform and democratic consolidation, and strengthens the prosperity, stability and security around Europe. DG NEAR helps to promote EU values, policies and interests in this region, and to contribute to developing the special rela- tionship of the EU with its neighbouring countries. http://ec.europa.eu/index_en.htm

WORLD BANK The World Bank Group is one of the world’s largest sources of knowledge and funding for its 188 member- countries. The organizations that make up the World Bank Group are owned by the governments of member nations, which have the ultimate decision-making power within the organizations on all matters, including policy, financial or membership issues. The World Bank Group comprises five closely associated institutions: the International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) and the International Development Association (IDA), which together form the World Bank; the International Finance Corporation (IFC); the Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA); and the International Centre for Settlement of Investment Disputes (ICSID). Each institution plays a distinct role in the World Bank Group’s mission to end extreme poverty by decreasing the percentage of people living on less than $1.25 a day to no more than 3 percent, and promote shared prosperity by fostering the income growth of the bottom 40 percent for every country. For additional information please visit: http://www.worldbank.org, http://www.ifc.org, http://www.miga.org

IUCN IUCN, International Union for Conservation of Nature, helps the world find pragmatic solutions to our most pressing environment and development challenges. IUCN’s work focuses on valuing and conserving nature, ensuring effective and equitable governance of its use, and deploying nature-based solutions to global challenges in climate, food and development. IUCN supports scientific research, manages field projects all over the world, and brings governments, NGOs, the UN and companies together to develop policy, laws and best practice. IUCN is the world’s oldest and largest global environmental organisation, with more than 1,200 government and NGO members and almost 11,000 volunteer experts in some 160 countries. IUCN’s work is supported by over 1,000 staff in 45 offices and hundreds of partners in public, NGO and private sectors around the world. www.iucn.org

WWF WWF is one of the world’s largest and most respected independent conservation organizations, with almost 5 million supporters and a global network active in over 100 countries. WWF’s mission is to stop the degradation of the planet’s natural environment and to build a future in which humans live in harmony with nature, by conserving the world’s biological diversity, ensuring that the use of renewable natural resources is sustainable, and promoting the reduction of pollution and wasteful consumption. www.panda.org

This publication has been produced with the assistance of the European Union. The content, findings, interpretations, and conclusions of this publication are the sole responsibility of the FLEG II (ENPI East) Programme Team (www.enpi-fleg. org) and can in no way be taken to reflect the views of the European Union. The views expressed do not necessarily reflect those of the Implementing Organizations.