ESTD 2010 Editor :L.P.Lalkhawhluna Joint Editor :C. Lalhmunliana Joshua Chawngthu MOTTO Z.D.Lalramsanga News Editor :Zarzoliana 1.Hun awl hman that Cir.Manager : F.B.Ramtharnghaka 2. Kristian nun dan tha ngaihsan Vanlalrema 3. Zofate hmasawnna ngaihtuah Lalhruaizuala Thupui : Tanpui ngaite tanpui VOL. V ISSUE NO. 26 NEW CHALRANG BRANCH YMA CHANCHINBU Ni 12 July 2014 (INRINNI) CHHUAK LawrkawmMLTP Act : Chhungkuaa Pa Mawhphurhna thlaknan ‘PA’ han tih hian mitin rilruah chhungkua a thu ber, pawimawh ber, hotu ber tih a lo lang nghal MLPC Bill a. Bible-ah chuan Hmeichhe lu chu mipa a ni a, mipa lu chu krista a ni tih kan hmu a. Chuvang chuan pass a ni. khawvel awm chhung chuan pa hi chhungkuaa hotu, roreltu leh chhungkaw in nghahna bulpui ber an The ni. Zahawm taka fate kilkawia mahni in chhung khawsak rel fel thiam mi an ni tur a ni a, chuvangin an Liqour (Prohi- mawhphurhna pawh a sang hle. bition and con- Chhungkuaa pa mawhphurhna hi sawi vek sen a ni lovang, amaherawhchu a tlangpuia pawimawh trol) bill, 2014 zual te han sawi dawn ila :- chu pass a nih SAKHUANA NGAIHSAK : Naupangten chhungkuaa pa dinhmun an hriat dan a zirin pathian an thu Mizoram hriat dan a danglam thei ang. Chuvangin sakhuana ngaihsak leh ngaih pawimawh kawngah chhungkuaa A s s e m b l y pa ber chuan a nupui fanaute entawn tlak leh zah tlak in hma a hruai a pawimawh a, pa berin sakhuana speaker Pu a ngaih pawimawh loh viau chuan chhungkaw tha kristian chhungkua din a harsa a, nupui fanauten Hiphei chuan sakhuana ngaih pawimawh/ngaihsak a har em em a ni. July 10, 2014 CHHUNGKUA A UAP LUM TUR A NI : Pa chuan a enkawl a chhungkua chu a uap tha hle tur a ni (Ningani) tlai a, ho mai mai leh tullo a len chhuah reng hi a fel lo hle. Nupui fanau bulah a tam thei ang ber khawsa dar 5:55 khan a sela, hna sem leh relfel chungchang ah pawh a zahawmin a fel zawk ngei ang. Hunawl apianga mahni puang. in luah lum hman lo a leng reng te rorel chu fate tan zawm a har duh viau. Chhungkaw kima awm Dan hnuaiah khawm tam hi a tha a, pa in a chhungkua a uap lum tam chuan chhungkaw zahawmna a ni bawk. Pa hian tlawmngai chuan a enkawl a chhungkua chu a hrechiang em em tur a ni. Chhungkuaah mi hrang hrang, mize in pawl leh mimal anglo tak tak chenghote kan ni a. Chhungkua in pawh leh inpumkhat taka siam tur chuan a enkawltu, pawhin zu rui man theihna hotu pa ber chuan mawhphurhna a nei lian hle a ni. Chhungkaw hotu nih hre viau a, a rel lam leh dan a tel tiin Pu mawhphurhna hlamchhiah/tlinlo chu patling a ni thei lovang! Pa tam tak chhungkuaah an in ti hotu in an R. Lalzirliana, in ti lal a, chhungkua ruahmanna leh relfel lamah mawhphurhna hlen leh silo an awm thin a, chu chuan chhungkaw dinhmun Exise Minister, a tiderthawng thin a ni. Rorelna chuan thununna a keng tela, chu chu pa chanvo pawimawh tak a ni. bill puluttu PA CHU CHHUNGKUAA THLAMUANTU A NI : Pa chu chhungkaw in nghahna leh thlamuanna chuan a sawi . a ni tur a ni a, chhungkuain buaina a tawh chuan pa pawimawhna a lo lang chiang thin. Rikrum a lo ** Central thlenin pa berin ‘Hlau reng reng suh u’ a tih chuan a thlamuan awm thin. Buaina leh harsatna hrang YMA Executive hrang kan tawh chang a awm thin, chutih hunah chuan pa kan bel leh nge nge thin a, chu chu pa dinhmun dik tak a C o m m i t t e e ni. Indawm kuna a lungngaiha chhungkua a thlamuan theih loh chuan sualna kawng hrang hrang zawh a awl viau ang. (CEC) July 9-a FA ENKAWLAH : Pa tam tak chuan fate hi nu enkawl tur emaw ti niawm takin fate zilh tum lo leh an \ h u k h a w m lehkha zirna kawngah puih tum lo an awm thin a, fa enkawl chungchangah hian nute hian mawhphurhna chuan Mizoram sang tak leh tam tak an nei ngei mai. Amaherawhchu fate hi tan rual a enkawl an ngai, tu emaw zawk eirawngbawlna gas (LPG) zawk in thlahdah a rem lo. Chutih rualin fate hian nu thusawi aiin pa thusawi an ngai pawimawhin a zah harsatna thleng pawh an zah a, chuvangin fa enkawl kawngah hian pate hi an pawimawh em em a ni. m e k EIZAWNNA KAWNGAH : Eizawnna kawngah hian paten ngaihtuahna, rilru tak tak an sen a tul tak chungchangah a zet a ni. Mihringin tui zawng, nuam tih zawng leh thiam zawng bik thil kan nei theuh a. Lehkha kan in \ul angin IOC zirtir a, sawrkar hna kan beisei a, sawrkar hna ah kan in nghat ta lutuk hi kan rilru thlak a hun takzet a hotute dawr a; ni. Pa ber chuan fate tuina, nuam an tih zawng leh an thiam zawng hrechiangin chumi kawngah chuan t l a n g d u n g hlawhtling turin hma lakpui thiam se hlawhtlin a awlin a tlo. Pa ber chu eizawnna kawngah dawngdah kawnga gas tihchingpen tak leh in thlahdah hauh lovin, rim takin thawk sela fa thatchhe tak leh chhungkua tlaran tak a neih a rinawm loh a ni. tihtawp a nih TAWNGKAM HMANAH : Chhungkuaa kan tawngkam hman hi fimkhur a ngai hle. Tawngkam theih nan chak mawi leh hawihhawm hman hram a tha. Tin, pa berin in chhung khurah thenawmte emaw mi tute emaw taka hmalak sawisel leh sawichhiat chin hi a tha lo hle a, tawngkam tha lo an hriat tam chuan a chhungkua tan that nise an ti. a har viau ang. Pa berin nupui fanaute faka chawimawi hreh lutuk hi a atthlakin a changkang lo hle. Gen. Conf. Chhungkua in chawimawia, in fak tawna , lawmthu in hrilhtawn hi chhungkua inpumkhatna siamtu tha tak a ni. rel tawh angin NUPA NUN : Mizo in sawi hreh leh zahthlak a kan ngaih pawimawh em em chu nupa nun (khum M i z o r a m a laizawl nun) ah pate hian mawhphurhna lian tak an nei a, leng chhuak leh dai zau zawk an nih avangin maute, ram rinawm leh rintlaka an awm a pawimawh em em a ni. Tin, nupa in rawn tam a pawimawh hle, pa in pawna thawn chhungkua rawn loa thu pawh chah leh thu tlukna siam zung zung hi a tha ber lo hle, nupui te rawn der chhuak rih lo thiam te, fate rawn der thiam te hi chhungkua inpumkhatna siamtu tha tak a ni. Mizote hi kan changkang tura a lo rel ve tawh a, pa in nupui te an thiltih that fak sak te leh lawmthu hrilh thin hi nupa nun tinuamtu leh pawimawh tak a ni. tawh leh ECONOMICS : Chhungkua pa ber chuan sum lak luh leh hman chhuah kawngah mawhphurhna sang M i z o r a m tak a nei a, tullo a sum khawhral mai mai te, lak luh milloa khawsak chinte a veng thiamin sum leh pai sorkar vawi tam hman danah ruahmanna fel tak a siam thiam tur a ni. tak a lo ngen POLITICS : Kan ramah hian pa tam tak ten politics kan buaipui hle. Chumite party tlin lohna lai tawh chunga nasa tak takin an sawi thin, patling leh patling hmai sen in hmuh duh hial khawpin party kan ruih chilh E&F dept.in a, a tha nge tha lo sawi tam lo mai ila. Amaherawhchu chhungkuaah politics boruak tha lo put luh tam mau thawn loh a tha. Mi chanchin chhe tak kan hriat pawh chhungkuaah pa berin put luha, ti ti tui bera neih hi chhungkua leh chhuak tura khawtlang tan pawh a tha lo hle a, politics buaipui dan tawk kan hriat thiam a ngai. Khawtlang leh ram hruaitu tha hma a lak leh ni tur chuan zahawm taka fate kilkawia mahni in chhung khawsak rel fel thiam mi a ni tur a ni. avangin a \ul Chhungkua hi vantlang in nghahna bul, sawrkar hmasa ber an ti thin a, chhungkua a nun hona anga hmalak an fel leh tha chuan khawtlang nun dan tha a hring ang bawkin, chhungkuaw in vawnna fello leh nun hona rel. An dik lo chuan kawtlangah nun dan tha lo leh buaina a thlen thin. Tupawh mai hi chhungkua a lo piang, sei n g e n n a i n lian kan ni a, inlaichin dan hrang leh nun dan zirtura kan luhna a ni a, mihringin zirna a dai hmasak ber awmzia a neih chu chhungkua a ni an ti thin a, chu chhungkuaa hotu ber pa chuan a chhungkua a hun hman dan tur fel loh chuan E&F tak a relin a duang ang a, chhungkaw tan entawn tlak, zui tlak leh zah tlakin a awm tur a ni. Kan dept. nena an khawtlang, kan chhungkuain hma a sawn deuh deuh theih nan chhungkuaa hotu ber leh lalber pa in a thawhhona chu nihna a hriatchian a, a mawhphurhna a hlen a tul tak zet a ni. ennawn nise an (He thuziak hi MHIP day, 2014-a intisiaknaa lawmman pakhatna dawngtu, ti bawk. L.P. Vanlalveni ziak a ni. i- Ed.) Agents : Lalhruaikimi, Vansangzuali, Vanlalnghaki, Zonunmawia NEW CHALRANG BRANCH YMA CHANCHINBU Infiamna huang Biahchianna : EDITORIALSebo hnua kawng : khar MLPC hnuaia hremna awm ?thenkhatte: World Cup Mizote hi a hunlaia •Phalna nei loa zu siam, zu lei, zu tawlh, state dang FIFA World Cup Football fimkhur ai chuan a pawi a\anga zu la lutte chu thla ruk táng tura hrem theih an 2014, chu a hmawr bawk a ni hnua inchhir leh fo mai kan ni a, kum nga thleng pawhsei theih a ni. Pawisa dawn ta a, pathumna inchuh ni a, kan harh tlai fo niin a chawitir theih zat chu Rs. 5,000 a\anga Rs. 10,000 a tur te :- lang. Mizote hi a tlangpuiin ni. 12 Julu, 2014 (Inrinni) zan Dar 1:30 thil chhia leh \haah pawh •Vantlang hmuna zu keng te, zu vanga buaina siamte Brazil v Netherlands kan huaisen tawk lo niin leh zu rûi chunga lirthei khalhte chu thla khat aia tlem Pakhatna (Champion) inchuh tur alang a, midangten an tih lo tàntir tur a ni a, kum hnih thleng a pawhsei theih a te- phawta chuta \anga inzir ni. Rs. 1,000 aia tlem lo chawitir tur a ni a, Rs. 5,000 13 July, 2014 (Pathianni) zan thiam leh ngaihdan lo siam thleng tihpun theih a ni. ve mai kan ni fo \hin. Kan •Zu tichingpentute chu thla ruk a?anga kum nga Dar 12:30 huaisen tawk lova, chhiat chhung tàntir leh Rs. 5,000 a\anga Rs. 10,000 chawitir Argentina v Germany leh tawrh kan hlau deuh tlat theih an ni. Tun dinhmuna World cup khelh \hin. •Zu \ha lo zuarte chu thla thum a?anga kum thum meka goal thun hnem te : Keini khuaah pawh thleng tantir leh Rs. 5,000 a\anga Rs. 10,000 thleng hian a hunlaia leh siam \hat 1. James Rodriques - 6 theih a nih laia ngawi tlat, chawitir theih an ni. 2. Thomas Muller - 5 a pawi hnua harh leh chauh •Licence nei pawh zu rui hnenah zu hralh te, kum 18 3. Neymar - 4 kan awm fo mai. Ei leh bar hnuai lam hnena zu hralh te, an dawra zu ruih leh mi 4. Lionel Messi - 4 kan zawnna kawngah pawh dang tana hnawksaka awmtirte leh pawisa khelhna atan 5. Karim Benzema - 3 hian hlawk tham leh hman tirte chu licence tihtawpsak bakah, thla khat 6. Arjen Robben - 3 chhiatpui tham tak takin a\anga thla 12 thleng tàntir leh Rs. 5,000 a\anga Rs. 7. Robin Vanpersie - 3 hma kan la ngam lo fo a, 10,000 thleng chawitir theih an ni hausakna tham leh \hatpui 8. Enner Valencia - 3 thama hmalak kan tum MIZORAM HLUI, 9. Xherdan Shaqiri - 3 deuh deuh a tul hle mai. PURUSHOTHAMAN -A SAWN 10. Andres Chuerlle - 3 Kan ram rorelna sangin LUNGAWI LOVIN BANG India hmeichhe chhuanvawr, MLTP Act chu ti bovin, a Jul 11, 2014: Mizoram governor hlui Nagaland-a thlak nan MLPC a pass ta tunhnaia transfer tak Vakkom Purushothaman chu Sania Mirza (Tennis star) chu a, kan phak tawkin kan lungawi lovin a bang. WTA double ranking-ah sawi a, min nghawng dan Vakkom Purushothaman hian BJP kaihhruai NDA pangana dinhmunah a ding a, tur pawh kan thiam tawkin sorkar-in amah rawn derna pawh nei lova Mizoram hei hi a tawnsan ber tum a ni. kan sawi nasa hle. atanga Nagaland-a a sawn ngawt chu duh lovin a banna Health Minister, Lalthanzara Engpawhnise, he thil hian min la rawn chim ngei hi President hnenah a thawn a ni. chuan kum 2012-2013 chhungin dawnin a lang a, kan buai Vakkom Purushothaman chuan, "NDA sorkar hian Mizoramah nau titla mi 1374 an fona leh nu leh pa ten kan ramchhunga governor dinhmun hi politic taka la in a awm thu a tarlang. (hei hi sorkar fate nuna kan ‘run’ em em hmusitin a ngainep a ni Tentre shian official te a chhinchhiah dan a ni) ZU chuan min rawn luah sawnkual mai mai ang hian governor te hi a bawl kual Hriattirna leh Ngenna. zel dawn a, Sebo hnua mai mai tur a nilo." tiin banna a thehluh thu a sawi. Branch Y.M.A. hnuaia sekawng kan khar ngai lo 'Hetihlai hian Punishment posting' an tih mai ah hian Kumpuan hmalakna va, kan lo in ven ve zel pawh Kerela Governor atana dah tawh, Delhi Chief Minis- ‘Ruihhlo Do Pawl’ kan a tul tak zet a ni. ter hlui,Sheila Dikshit chu Nagaland -ah dah a ni khawtlang tan theihtawpin maithei bawk. hma a la chho mek zel a, Thangkhawk Sheila Dikshit hian Delhi a thleng tawh (Thangkhawka chhuah turin mipuite tawiawm tur leh a,Prime Minister Narendra Modi leh home minister Ruihhlo laka in thiarfihlim khawtlang tana tangkai tur leh kan Rajnath Singh pawh a hmu tawh a ni. that tlanna tur thawh duh chuan Ph. zel turin kan in ngen nawn No. 9862598573/9862769713/ KUM 18 CHAUH A UPA B.A TOPPER A NI leh a ni. Zu zuar leh kawl 8974965653 ah thawn theih a 11.July.2014 : Mizoram University Chuan College kan hriat chuan kan ni.Hming emaw Phone No. tarlan duh hrang hrang result a tih chhuak a. Laldingpuii d/o hruaitute hnena hriattir zel H.Vankhawpuimawia (L), Rabung khua,(Champhai chuan tarlan nise. Thu chhuahte hi District) kum 18 chauh a upa chu Hrangbana College turin kan in ngen a, Editor ngaih dan a ni vek lo) atangin mark 76.25% hmu in B.A ah Mizoram top- khawtlang kalkhawmin ** YMA hruaitu nih leh politic in hman per a ni. Grape pawh hmalak tel ai chuan YMA member nih leh zu in Laldingpuii hian Economics subject a la a, ama subject nise tia a rel tawh angin fo hi a in hmeh lo zawk lo maw? lakah pawh hian topper a ni chiang hle. An college Grape pawh zawrh phal a atangin Hrangbana Award leh Zatlaia Award a dawng - Khenga ang. Tin, Mizoram Hindi Cl-X ah Mizoram Topper ni lo. Ruihhlo vawi man MZP in School timing tih alo ni tawh bawk. nawn an nih chuan danglam tha a ti : Chhiatni fund pek kir a, July ni 11 a zirtirtu ** Union Finance Minister Arun Jaitley chuan vawiin YMA bungrua hman phal pawl hrang hrang, MPTA, chuan Parlament ah Budget a pharh ta a, Oppsition te chuan dan pangngaia an sawisel laiin mi tamtak loh, thum (3)man nawn chu MSTA, MISSTA, HISSLAM, khaw chhung atanga MEMSOT te leh MZP chuan fakna an chhakchhuak thung. 1. Non plan Budget - vbc 12,19,892 hnawh chhuah thlenga hruaitute chuan School \an hun hmalak a ni ang. tih hma tumna awm mek chu 2. Plan - vbc 17, 94, 892 3. Tui thianghlim ram puma neih nan - vbc 3600 Hall Hman dan pawi an tih loh thu leh an dodal 4. Tourism ah vbc 500 loh thu an sawi. Amaherawhchu 5. IIM & IIT panga ve ve siam tum a ni bawk. Branch YMA Commit- school \an hun tih hma a nih 6. NE State Rail kawng atan vbc 1000 tee chuan Community chuan zirlaiten chawhnu 7. Scheme 29 zet ah Crore 100 theuh dah a ni. Hall hman dan tur hunawl tangkai taka an hman 8. Nuaih 2.5 la chin tan tax awl tur a ni hetiangin a siam - theih dan tur ruahmanna felfai August - November, 2014 chhunga Zanah Inkhelh phal a ni siam ni phawt se an ti. Mizoram sorkar sum hman tur ruahman Vote on Ac- tawh rih lova, Hall-a Hetihlai hian MSU te count chu July 9 khan Assembly House-ah lungrual inkhel reng reng ten fai chuan tihdanglam loh an duh taka pass a ni a, thla li chhunga hman tur hian cheng thu an sawi ve thung. taka enkawl tur a ni. 23,77,88,83,000/- a ni. Current off zel tur a ni. Printed and edited by Editorial Board on behalf of YMA, New Chalrang Branch. Copy- 131