Verkenning Kansen Voor De Versterking Van Het Beekdal
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
De kracht van het Aa-dal KANSEN VOOR DE VERSTERKING VAN HET BEEKDAL VERKENNING NOVEMBER 2016 VERKENNING kansen voor de versterking van het beekdal De kracht van het Aa-dal | 1 2 | VERKENNING kansen voor de versterking van het beekdal De kracht van het Aa-dal INHOUDSOPGAVE Verkenning 1. Inleiding 7 2. De kracht van het Aa-dal 11 3. Kansenkaart 19 4. Icoonprojecten 23 Achtergronden 5. Het Aa-dal van Beek en Donk tot ‘s-Hertogenbosch 39 6. Kernwaarden en toekomstbeelden 43 7. Visie op het watersysteem 47 Bijlage • Kansen langs de Aa 53 Colofon 59 VERKENNING kansen voor de versterking van het beekdal De kracht van het Aa-dal | 3 4 | VERKENNING kansen voor de versterking van het beekdal De kracht van het Aa-dal verkenning VERKENNING kansen voor de versterking van het beekdal De kracht van het Aa-dal | 5 ‘s-Hertogenbosch Berlicum Den Dungen Middelrode Uden Vught Zuid-Willemsvaart Heeswijk-Dinther Leijgraaf Sint-Michielsgestel Aa Schijndel Veghel Erp Aa grondgebruik en namen Keldonk plangebied Het plangebied voor de verkenning Zuid-Willemsvaart Sint-Oedenrode voor de versterking van het Aa-dal omvat de benedenloop van de Aa, Boerdonk Gemert vanaf de Schabbert in de gemeente Beek en Donk tot en met de Citadel in ’s-Hertogenbosch. Het plangebied Beek en Donk wordt globaal bepaald door het hydrologisch stroomgebied van de Aa. De Zuid-Willemsvaart vormt aan de zuidzijde de begrenzing van het plangebied. De noordzijde van het plangebied is niet scherp begrensd, maar loopt grofweg tot aan de hoger gelegen Peelhorst. Eindhoven Helmond 6 | VERKENNING kansen voor de versterking van het beekdal De kracht van het Aa-dal I INLEIDING Begin 2016 deed zich de mogelijkheid voor om - impuls te geven aan het Aa-dal en meer samenhang met subsidie van de AgriFood Capital - het Aa-dal aan te brengen in het gebied. als belangrijke groenblauwe schakel en verbinding Het beekdal van de Aa vormt één van de in regionaal verband op de kaart te zetten. De kenmerkende groenblauwe hoofdstructuren in gemeenten Bernheze, Veghel, ’s-Hertogenbosch Noordoost Brabant en is daarmee een belangrijke en het Waterschap Aa en Maas hebben deze kans landschappelijke drager in de regio. In de afgelopen aangegrepen in samenwerking met de gemeente jaren zijn al verschillende projecten geïnitieerd en Laarbeek en Sint-Michielsgestel. uitgevoerd. Velen vanuit een waterdoelstelling, Voor deze regionale aanpak is gekozen omdat het enkele ook meer integraal ingestoken. Het beekdal van de Aa niet stopt bij de gemeentegrens Dynamisch Beekdal is een voorbeeld van zo’n en er gestreefd wordt naar een consistent ruimtelijk integrale opgave, dat voor deze aanpak een beeld voor het hele Aa-dal. Een gemeente voorbeeldproject vormt waarin op intensieve overstijgende aanpak is daarnaast ingegeven door en vernieuwende wijze met de omgeving is de klimaatverandering die op ons afkomt en de samengewerkt. maatregelen die daarvoor nodig zijn. Het is daarbij noodzakelijk om integraal en in regionaal verband proces te zoeken naar oplossingen om te komen tot een In de periode april - oktober is door Terra Incognita, balans om zowel de wateroverlast als de verdroging Nieuwe Gracht en APPM een creatief planproces het hoofd te bieden. Hiervoor schieten sectorale georganiseerd, met als doel om de streek intensief oplossingen tekort en is betrokkenheid van de bij het proces te betrekken. Er zijn bijeenkomsten streek nodig. Versterking van de identiteit van de Aa georganiseerd die openbaar toegankelijk waren draagt tevens bij aan versterking van de ruimtelijke en werden aangekondigd in de lokale (digitale) kwaliteit en het creëren van een aantrekkelijke leef- media. Op basis van een actorenanalyse zijn en werkomgeving in het Aa-dal. belangengroepen tevens gericht benaderd om daarbij aanwezig te zijn. Achtereenvolgens werden Samen met lokale gebiedspartijen, bewoners en de volgende ateliers gehouden: ondernemers is een verkenning voor het Aa-dal opgesteld die meer continuïteit en kansen biedt • Op 19 mei 2016 vonden drie ‘tafelgesprekken’ voor financieringsmogelijkheden en een katalysator plaats waarin de kwaliteiten van en de eerste vormt voor reeds ingezette ontwikkelingen en kansen voor het Aa-dal werden benoemd. nieuwe initiatieven. Het is niet de bedoeling om • Op 21 juni werden tijdens een ‘picknick’ met eerdere plannen te herzien, maar juist om een extra bewoners, bezoekers en ondernemers uit het VERKENNING kansen voor de versterking van het beekdal De kracht van het Aa-dal | 7 inbreng vanuit de streek De verkenning voor de versterking van het Aa-dal is samen met bewoners, ondernemers, belangengroepen en de betrokken overheden opgesteld. Hiertoe zijn verschillende interactieve bijeenkomsten georganiseerd in het Aa-dal. De beelden hiernaast geven een impressie van enkele druk bezochte bijeenkomsten die in de periode van mei tot en met september 2016 zijn georganiseerd. 8 | VERKENNING kansen voor de versterking van het beekdal De kracht van het Aa-dal gebied in totaal zo’n 140 kansen verzameld en opzet van de verkenning werd het ‘wenkend perspectief’ voor het Aa-dal De verkenning voor het Aa-dal bestaat uit twee besproken. delen die in deze rapportage zijn gebundeld. Het • De picknicktafel is daarna ‘on tour’ gegaan. In de eerste deel bevat de resultaten van de uitgevoerde zomermaanden stond de tafel op verschillende verkenning. In hoofdstuk 2 wordt eerst het plekken en bij evenementen in het Aa-dal: de integrale toekomstbeeld voor de verre toekomst braderie in Erp, Fabriek Magnifique in Veghel, gepresenteerd. Dit toekomstbeeld bevat een de Parijse Markt in Berlicum, op een mooie wenkend perspectief voor het beekdal voor het jaar zomerdag bij de Oosterplas in ‘s-Hertogenbosch 2030. Om hier uitvoering aan te kunnen geven is een en bij het tuinfeest van de parochie in Heeswijk- kansenkaart opgesteld met ideeën, initiatieven en Dinther. Tijdens deze tour is de kansenkaart projecten die de komende jaren kunnen bijdragen verder aangevuld met nieuwe kansen. aan de realisatie van het toekomstbeeld. Deze • Op 22 september vond een afsluitende openbare kansenkaart wordt in hoofdstuk 3 gepresenteerd. bijeenkomst plaats waarin de verkenning werd Het eerste deel van dit rapport wordt afgesloten met gepresenteerd en icoonprojecten werden de icoonprojecten (hoofdstuk 4) die als eerste tot toegelicht, aangevuld en aangescherpt. uitvoering worden gebracht. De verkenning voor het Aa-dal, de kansenkaart en Deel 2 bevat de achtergronden van de verkenning. de icoonprojecten zijn de oogst van dit interactieve Eerst wordt het beekdal van de Aa beschreven proces en vormen de opmaat voor het vervolg (hoofdstuk 5). De verkenning voor het Aa-dal is waarin de betrokken overheden samen met de streek gebaseerd op een analyse van de huidige ruimtelijke uitvoering gaan geven aan een klimaatrobuust en kwaliteiten van het gebied en het lopende beleid mooier Aa-dal. Te beginnen bij de icoonprojecten, van de betrokken overheden. De resultaten van maar in de toekomst komen ook andere projecten deze ruimtelijke (beleids)analyse zijn vastgelegd tot uitvoering. in hoofdstuk 6. Daarnaast vormt de wateropgave (Watersysteemanalyse, Royal HaskoningDHV, 2016) Dit rapport is om die reden geen eindproduct een belangrijke bouwsteen en invalshoek voor de maar vormt nadrukkelijk de start van de realisatie verkenning. De toekomstige wateropgaven voor het van de kansen voor het Aa-dal. Daarom zal de beekdal van de Aa zijn vastgelegd in een visie op projectwebsite www.langsdeaa.nl (met o.a. een het watersysteem voor de (zeer) lange termijn. De beknopte samenvatting van deze verkenning en een bijbehorende kaart wordt in hoofdstuk 7 toegelicht. actuele versie van de kansenkaart) ook online blijven. In de bijlage vindt u de lijst met alle kansen die tijdens de verkenning zijn verzameld. VERKENNING kansen voor de versterking van het beekdal De kracht van het Aa-dal | 9 toekomstbeeld voor het beekdal De verkenning voor de versterking van het Aa-dal is gevisualiseerd voor het hele beekdal. Dit globale toekomstbeeld toont op hoofdlijnen hoe het beekdallandschap er op zeer lange termijn uit kan komen te zien. Daarbij kan onderscheid worden gemaakt tussen het meer dynamische benedenstroomse deel (tussen Veghel en ‘s-Hertogenbosch) met intensievere vormen van recreatie en landschapsbeleving en het rustiger, laagdynamische, bovenstroomse gedeelte (tussen Veghel en Beek en Donk) met vooral een agrarisch karakter en extensief recreatief medegebruik. ‘hoogdynamisch’ deel met accent op recreatie en beleving van het beekdal ‘laagdynamisch’ deel met accent op agrarisch grondgebruik en rust in het beekdal 10 | VERKENNING kansen voor de versterking van het beekdal De kracht van het Aa-dal 2 DE KRACHT VAN HET AA-DAL In de verkenning voor het Aa-dal worden de 1. Ruimte voor een natuurlijk beekdal (toekomstige) opgaven op het gebied van water Door het verleggen van kades, hermeandering, en klimaat geïntegreerd met ruimtelijke opgaven het realiseren van overstromingsvlaktes en ter versterking van het beekdal. Dit leidt tot een natuurmaatregelen in de beek, wordt ruimte toekomstbeeld voor het Aa-dal, dat is gebaseerd op: gecreëerd voor een beek die op een meer • de ruimtelijke kwaliteiten van het Aa-dal, die zijn natuurlijke wijze door het landschap en de dorpen vastgelegd in 9 kernwaarden (zie hoofdstuk 6); en steden stroomt. De landbouw ontwikkelt zich • de verschillende beleidsplannen en mee, waarbij gezocht wordt naar interessante structuurvisies van de betrokken overheden, combinaties. Graslanden en agrarische teelten die die zijn vastgelegd in negen sectorale kunnen omgaan