42e JAARVERSLAG 2015
nationaal BAGGER MUSEUM Jaarverslag 2015 NATIONAALBAGGERMUSEUM
Verslag van het Bestuur
De eind 2014 aangetreden Conservator- 2015 met de stoombaggermolen Beheerder Ir. Conny Dirkzwager-van Friesland mee mochten varen in de Leeuwen MA is er in korte tijd in geslaagd vlootschouw die door de Drechtsteden om zowel de aardigheden als de werd georganiseerd ter gelegenheid van eigenaardigheden van de bedrijfstak het bezoek van de Koninklijke familie aan Waterbouw, het Nationaal Bagger de Drechtsteden. Wij waren daarmee voor Museum en de daarbinnen actieve miljoenen tv-kijkers goed zichtbaar in de personen te onderscheiden en te leren rechtstreekse TV-uitzending. waarderen. In de zoektocht naar duurzamere energie De Stoombaggermolen Friesland ligt zijn windmolenparken in ondiep water op nog steeds op haar tijdelijke, vanuit het zee een belangrijke pijler. Onze water- museum goed bereikbare, maar slecht bouwers spelen een uiterst belangrijke rol zichtbare, locatie. De werkzaamheden op bij de ontwikkeling daarvan, de plaatsing het Plaatje vorderen traag en op de vraag van de molens en de aanleg c.q. het van de Stichting wanneer duidelijkheid beschermen van het kabeltracé om de verwacht mag worden over definitieve opgewekte energie naar de vaste wal te ligplaats en vormgeving van de steiger transporteren. Voor het bestuur reden voor deze baggermolen kwam van de genoeg om dit verslagjaar in het ROM-Drechtsteden de informatie dat : Baggermuseum een geslaagde ‘Zodra de planontwikkeling weer vordert, informatieve expositie “Offshore Wind” zij contact met het bestuur van de te organiseren. In dit jaarverslag vindt U Stichting “Friesland” zullen opnemen meer informatie over de exposities uit voor een vervolggesprek’. 2015 en de te verwachten exposities in 2016. In het verslagjaar werd de Bagger- PraktijkTuin officieel in gebruik genomen. Van Oord heeft haar minibaggermolen Wij hebben daarmee en met de al eerder “Bambino” aangeboden aan de gemeente in gebruik genomen educatieve paviljoens Sliedrecht voor plaatsing op een markant een dimensie toegevoegd aan ons punt in de gemeente als symbool voor museum. Jongeren kunnen op een het baggerdorp. De gemeente is daar erg actieve manier kennis maken met een enthousiast over en op dit moment wordt aantal technische aspecten van de be- gesproken over plaatsing op de rotonde drijfstak waterbouw en het belang van de Sliedrecht-Oost. waterbouw voor de veiligheid, economie en ontspanning van een groot deel van de In het verslagjaar 2015 zijn er geen wereldbevolking. wijzigingen geweest in de personele bezetting van zowel het Dagelijks Bestuur Wij zijn er trots op dat wij op Koningsdag als het Algemeen Bestuur. In de
1 Jaarverslag 2015
Algemene Bestuursvergadering van krant Sliedrecht uniek en schreef o.a.: 14 december 2015 heeft de voorzitter ‘Sliedrecht is gewoon ehh… Sliedrecht, het bestuur geïnformeerd over zijn voor- niet glad, een tikje rauw zelfs, maar altijd nemen om medio 2016 af te treden. De zichzelf…’ en in die woorden herken ik bestuursleden zegden toe zich daarop te onze nationale baggerhistorie, onze beraden en met suggesties te komen. baggeraars en ons Baggermuseum.
De bezoekersaantallen laten gelukkig Dank voor ieders steun, sponsoren, weer een stijgende lijn zien ten opzichte donateurs, vrijwilligers en alle anderen van 2014 en met reeds georganiseerde die zowel materieel als immaterieel ook in en te organiseren activiteiten verwachten 2015 weer hebben bijgedragen aan ons wij in 2016 opnieuw een, weliswaar aller NBM. bescheiden, stijging. Namens het Algemeen Bestuur, Kortgeleden noemde verslaggever K. Thies van het AD in de Drechtstedelijke Arie Struijk, voorzitter.
2 NATIONAALBAGGERMUSEUM nationaal BAGGER MUSEUM
Inhoud
Van de conservator/beheerder 4 Tentoonstellingen 5 Evenementen 6 Koningsdag 7 Externe activiteiten 7 Educatie 7 Huisvesting en ICT 8 Nieuwe objecten 8 Museum als informatiecentrum 9 De organisatie 12 Personalia 12 Regionaal en Nationaal overleg 12 Bezoekersaantallen 13 Te verwachten tentoonstellingen 13 Definitie van een museum door de ICOM 13 Tenslotte 13 Overzicht donateurs 15 Overzicht sponsoren 17
Financieel jaaroverzicht 2015 Rekening van baten en lasten 18 Toelichting bij de rekening 19
3 Jaarverslag 2015
Van de conservator/beheerder
De belangrijkste mijlpaal dit verslagjaar bezig zijn, waardoor de opgedane kennis was de opening van de BaggerPraktijk- beter beklijft. Dat het ook daadwerkelijk Tuin door Cees Brandsen, HID Rijkswater- zo werkt, was tijdens de opening goed te staat, op een zonnige woensdagmiddag ervaren. Ruim 20 leerlingen van de in september. Ruim vier jaar is verstreken Sliedrechtse basisscholen hadden een van initiatief tot ingebruikname, maar week eerder tekst en uitleg gekregen van daarmee hebben we dan ook een mooie onze begeleiders. Tijdens de opening van toevoeging voor ons museum. In de de BaggerPraktijkTuin waren zij vervol- BaggerPraktijkTuin zijn 16 werkstations gens prima in staat om de genodigden waar bezoekers van jong tot oud zelf uit te leggen wat de bedoeling is van de kunnen ervaren wat voor technieken werkstations en het waarom! Dat leverde er worden ingezet in de waterbouw en prachtige plaatjes op. De BaggerPraktijk- specifiek bij het baggeren. Van baggeren Tuin heeft gefunctioneerd van 2 sep- met de baggerbeugel tot rainbowen met tember t/m eind oktober (einde herfst- nozzles, van tanden verwisselen van een vakantie). In die 2 maanden tijd heeft de snijkop tot het hijsen met verschillende BaggerPraktijkTuin ruim 300 jongeren, takelopstellingen. Er is een animatie van begeleiders en volwassenen getrokken een model snijkopzuiger Mark II en men met veel positieve reacties tot gevolg. kan ook zelf baggeren met een simulatie- Omdat het water in de verschillende programma. Je kan Nederland onder stations voor de wintermaanden wordt water laten lopen en zelf uittesten of je weggepompt, ter voorkoming van zelf ontworpen dijk sterk genoeg is in de bevriezingsschade, is de Bagger- golfgoot. Kortom een sterk en interactief PraktijkTuin vanaf 1 november t/m de programma voor onze bezoekers. Pasen gesloten. In de BaggerPraktijkTuin kan men zelf
4 NATIONAALBAGGERMUSEUM
Tentoonstellingen stond in het teken van 40 dienstjaren in In 2015 zijn er drie wisselexposities de financiën van de baggerindustrie door georganiseerd. De eerste tentoonstelling gepensioneerde H. de Jong. In zijn lange was Tinwinning op Billiton “Leven en loopbaan heeft hij diverse fusies van beleven”. Deze was te bezichtigen tot en Baggerbedrijven meegemaakt, maar ook met 13 juni 2015. Opmerkelijk was dat dit indrukwekkende aankopen/verkopen van onderwerp veel voormalige Indië-gangers materieel begeleid en ruim 52 landen trok, die een beeld van herkenning bezocht. Deze tentoonstelling was van ervoeren bij het bezichtigen van het vele eind juni tot eind augustus te bezichtigen. beeldmateriaal. Het leverde in ieder geval De derde tentoonstelling had als thema veel positieve opmerkingen op in het “ Offshore Wind, uitdaging op zee” en is gastenboek. Ook was het bezoek van daarmee de laatste wisselexpositie van de BHP-Billiton een erkenning voor de dit verslagjaar. Op een eigentijdse wijze makers van de tentoonstelling. Met een werd de ontwikkeling van deze jonge donatie van 3000 euro ondersteunden zij sector in beeld gebracht. Zeven bedrijven hun waardering. uit de branche hebben hier aan meege- De tweede wisselexpositie van dit jaar werkt en voor prachtig beeldmateriaal, had de titel “Balans in de bagger” en modellen en informatie gezorgd.
5 Jaarverslag 2015
Evenementen Naast de diverse wisselexposities heeft het Nationaal Baggermuseum diverse evenementen georganiseerd en ook aan diverse evenementen deelgenomen. Met regelmatig terugkerende filmdagen voorziet het museum in de behoefte van vaste bezoekers die geïnteresseerd zijn in meer achtergrond informatie van de waterbouw. Enkele thema’s die dit jaar extra belicht zijn, zijn Tinwinning op Billiton, de aanleg van windparken op zee en een filmdag over de binnenvaart in Tenslotte was de deelname aan het samenwerking met Museum Binnenvaart Baggerfestival dit jaar een mooi dat in 2015 haar 25 jarige jubileum vierde. evenement waar veel mensen naar In de schoolvakanties zijn extra hebben uitgekeken. Na ruim 7 jaren van activiteiten georganiseerd voor de afwezigheid hebben het bedrijfsleven jongeren. Met onderwerpen als goud- en de gemeente Sliedrecht gelukkig de baggeren en windmolens bouwen was draad weer opgepakt en dit evenement het museum in staat om ook de op de kaart gezet. Het waren twee jeugdige bezoeker met (groot) ouders snikhete dagen waarin tal van activiteiten aan te trekken. zijn georganiseerd. Het Baggermuseum Tijdens monumentendag heeft het stond met een informatietent aan de Nationaal Baggermuseum extra aandacht Loswal, maar ook op eigen terrein waren besteed aan de glas-in-loodramen van een maritieme markt, het baggerkoor, een beide rijksmonumenten. baggeremmerrace en modelboten in de
6 NATIONAALBAGGERMUSEUM
waterbak te bewonderen. Ruim 300 gas- Het museum heeft ook deelgenomen aan ten hebben ons museum bezocht in deze het project “Waterpaspoort”, georgani- 2 dagen. Het totaal aantal mensen dat op seerd door de Waterdriehoek. Eind het terrein en bij de Stoom- november bezocht Sinterklaas in eigen baggermolen Friesland geweest is, is persoon het Nationaal Baggermuseum niet geteld. voor de uitreiking van oorkondes aan jeugdige bezoekers van de evenementen Koningsdag die in het Waterpaspoort zijn opgenomen. Het Nationaal Baggermuseum heeft dit jaar de landelijke media gehaald met De Stoombaggermolen “Friesland” deelname van Stoombaggermolen demonstreerde onder stoom bij de Friesland aan Koningsdag in Dordrecht. Wereldhavendagen Rotterdam, de sleep- Met grote spandoeken op de bagger- bootdagen in Maassluis, de Botterdagen molen en een close-up van de draaiende in Vlaardingen en de sleepbootdagen in emmerketting was het museum goed Vianen. Per evenement bezochten ruim zichtbaar op de live-televisie-uitzending 2000 bezoekers de stoombaggermolen. van de NPO. De verslaggever noemde Sliedrecht niet voor niets Baggerdorp van Educatie Nederland. Het Baggermuseum is dan Een aantal vrijwilligers heeft deelgenomen ook erg blij met de goede samen- aan diverse cursussen dit jaar zoals de werking met Stichting Stoombagger- leden van de Educatigroep. De cursus molen Boskalis Westminster, eigenaar van werd georganiseerd door Erfgoedhuis de Friesland. Zuidholland in samenwerking met de Rabobank. Deze organisaties gaven ook Externe activiteiten cursussen over archivering en het beheer Externe activiteiten van het Bagger- van een museumwinkel. Beide cursussen museum tijdens dit verslagjaar waren zijn door onze vrijwilligers bezocht. deelname aan de open havendagen in Mevrouw J. Bons heeft namens het Gorinchem, havendagen Alblasserdam Baggermuseum deelgenomen aan de en het “Kom erbij festival” in Sliedrecht. netwerkcursus “Ambassadeur van het
7 Jaarverslag 2015
landschap” georganiseerd door IVN Zuid Schenking W.P. Visser: Model Holland. De conservator heeft deel- scheepshelling, stabiliteitsmodel HAM genomen aan het congres “20 metres 316, 2 boeken en tekenmallen under water”, een congres over de archeologische en paleontologische Schenking mevrouw Broekhoven: opgravingen bij de aanleg van de diverse fotoboeken, schilderijen, tweede Maasvlakte, georganiseerd door brochures en boeken het havenbedrijf Rotterdam. Schenking Boskalis,T.D. Holman: Ets van Huisvesting en ICT 3 schepen Adriaan Bos PZN Hoewel de technische dienst van het Baggermuseum grotendeels in beslag Schenking mevrouw Versluis-Goes: werd genomen door de aanleg van de Mammoettand uit Vinkeveenseplassen BaggerPraktijkTuin, is er toch ook een aantal grotere onderhoudsprojecten ter Schenking SF Waterbouw: Schilderij van hand genomen. Het Rijksmonument Fred Witbaard van een baggermolen Molendijk 208 heeft nieuwe voegen gekregen en er is een ontwerp gemaakt Schenking Hans Verschuur: Scheepsbel voor de herinrichting van de entreehal van van tinbaggermolen BIMA het museum, Molendijk 204, met nieuwe balie en vitrinekast. Deze zullen het eerste Schenking Van Oord, Wim Boer: Sextant kwartaal van 2016 worden opgeleverd. van schip Kattegat Tenslotte is mede dankzij een schenking van Stichting “De Kaai” het mogelijk Schenking mevrouw Stam: leerboeken gemaakt om een tiental computers te van W.H. Stam, Motorboeken Batavus vervangen en te voorzien van (naar Motoremuseum) Windows-10, zodat het museum hiermee ook op dit vlak toekomstbestendig is Schenking mevrouw Genade: Model gemaakt. Zuiger van zink en diverse foto’s
Nieuwe objecten Schenking Simon Hoek: Schilderij van Ook in 2015 heeft het Nationaal Dubbeldam van een baggermolen, Baggermuseum diverse objecten aan boeken, jaarverslagen, petjes en strop- haar collectie mogen toevoegen, die dassen verkregen zijn via schenkingen. Een overzicht: Schenking dhr. K. Kuil: Delfts blauw aardewerk baggermolen Van firma Prins Schenking Paul Dumaine: Ets timmer- baggermolen DABO Schenking IHC Merwede, T.F. Blok: Fotoarchief van Fam. Van Seventer De Schenking mevrouw Vonk-Kamsteeg: Klop Monsterbord “Bijvangst” Tin Thailand
8 NATIONAALBAGGERMUSEUM
Schenking W. Boer: Foto’s van de Museum als informatiecentrum GEOPOTES 14 Voor het eerst dit jaar is structureel bijgehouden wat voor vragen er bij het Schenking J. Strohmeijer: Misthoorn van museum binnenkomen bij de afdelingen de Geopotes VII Bibliotheek, Collectiebeheer en Film. Bij de afdeling Bibliotheek zijn er Het Nationaal Baggermuseum is deze ongeveer 40 vragen binnengekomen via schenkers zeer erkentelijk. Met deze mail en/of telefoon. Dit gaat om vragen foto’s en objecten kan het museum verder met betrekking tot familieleden die in de werken aan het inzichtelijk maken van de baggerwereld hebben gewerkt, cultuurhistorie van de waterbouw en in technische tekeningen voor modellen, het bijzonder van de baggerindustrie. vragen over materieel en of het museum Bijzonder dankbaar zijn wij voor de bepaalde boeken heeft. uitgebreide fotocollectie die we hebben Bij de afdeling Collectiebeheer zijn ruim gekregen van de familie Broekhoven. 15 vragen binnengekomen over het Tijdens een familiereünie eind juni 2015, verstrekken van digitale versies van oude waaraan ruim 85 personen deelnamen, foto’s. Aanvragers zijn zowel particulieren, heeft mevrouw J. Broekhoven de collectie musea als bedrijven. officieel overgedragen aan het Nationaal Tenslotte heeft de afdeling Film een Baggermuseum. Een van de fotoboeken drietal verzoeken tot bruikleen van films geeft een weergave van 50 jaar water- gehonoreerd, waaronder een bijdrage aan bouwkundige werken van de firma museum Speeltoren in Monnickendam, in Broekhoven uit Zeist (1915-1965). het kader van 100 jaar na de over- stroming van 1916.
9 Jaarverslag 2015
10 NATIONAALBAGGERMUSEUM