فصلنامه گیاهپزشکی

1311 -5 : 101 -113

Archive of SID مقاله کوتاه

اولین گزارش کنه humeralis (: Pachylealapidae) از ایران

* حجت اله غالمی ، هادی استوان گروه حشره شناسی، پردیس علوم و تحقیقات فارس، دانشگاه آزاد اسالمی، فارس، ایران )گروه حشره شناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسالمی، شیراز، ایران( چکیده در تحقیقاتی که در سال های 19-9911 به منظور شناسایی کنههای خاکزی راسته میان استیگمایان مرتبط با درختان سیب در منطقه اقلید استان فارس صورت گرفت، گونه Berlese, 1910 متعلق به خانواده Pachylealapidaeجمع آوری و شناسایی شد. این گونه برای اولین بار از ایران گزارش می شود.

واژه های کلیدی: کنه، میان استیگمایان، سیب، ایران، Pachyseius humeralis

مقدمه کنه های خانواده متعلق به راسته می باشند. این کنه ها گروهی بزرگ هستند که در همه دنیا پراکنش داشته و زندگی آزاد و تنوع رفتاری دارند. در کنههای جنس Pachyseius Berlese صفحه جنسی و سینه ای از صفحه شكمی- مخرجی مجزا، زانوی پای سوم دارای هشت مو و انتهای عقبی صفحهی پریترمی آزاد و به گوشههای جانبی- جلویی صفحه ی شكمی- مخرجی اتصال ندارد. این جنس دارای تعداد گونه های گزارش شده کمی در دنیا است و جنس کوچكی محسوب می شود بطوریكه فقط حدود 72 گونه از آن از اروپا، سیبری، چین و ژاپن گزارش شده است (Masan,2007). گونه Pachyseius humeralis Berlese, 1910 گونهی تیپ جنس است و در منطقه پاله آرکتیك

* مسئول مكاتبات، پست الكترونیكی: [email protected] تاریخ دریافت: 71/99/9919، تاریخ پذیرش: 9917/10/91 Archive of SID

991 گیاهپزشكی، جلد پنجم، سال9917

)دنیای قدیم( انتشار دارد. محیط زیست این کنه خاك برگ علفزارها، هوموس، کمپوست، النه جوندگان، مناطق جنگلی، زمینهای پست و کوهستان ها می باشد & Gwiazdowicz) (Stanescu, 2005. همچنین از استرالیا نیز گزارش شده است )Halliday, 2001(.

مواد و روش ها برای جمع آوری کنه های خاکزی مرتبط با درختان سیب، از سال9911 تا 9919در منطقه دژکرد شهرستان اقلید استان فارس، از خاك اطراف طوقه درختان سیب تا عمق 91سانتی متری نمونه برداری شد. نمونه های خاك پس از ثبت مشخصات برای انتقال به آزمایشگاه داخل کیسه های پالستیكی قرار داده شدند. جداسازی کنه ها به وسیله قیف برلیز و شفاف سازی در محلولی شامل 11 قسمت نسبیت و 11 قسمت اسید الکتیك و به روش حرارت دهی انجام شد، با استفاده از مایع هـویر از آنها اسالید میكروسكوپی تهیه شد. شناسایی کنه ها با استفاده از منابع موجود انجام و با استفاده از فوتومیكروسكوپ از نمونه شناسایی شده عكس تهیه گردید.

نتایج در این تحقیق که به منظور شناسایی کنه های خاکزی راسته میان استیگمایان مرتبط با درختان سیب در منطقه دژکرد شهرستان اقلید استان فارس صورت گرفت گونه Pachyseius humeralis درتاریخ 99/0/9919 به تعداد یك عدد کنه ماده جمع آوری و شناسایی شد که در آزمایشگاه حشره شناسی دانشگاه آزاد اسالمی واحد علوم و تحقیقات فارس نگهداری می شود. این اولین گزارش از وجود این گونه برای فون کنه های ایران است.

مشخصات کلیدی جنس ماده ایدیوزوما به طول 101 میكرون و عرض 971 میكرون، صفحه سینه ای، جنسی و شكمی- مخرجی از هم مجـزا بوده )شكل9(، طول صفحه شكمی- مخرجی )1/772 میكرون( بیشتر از عرض آن و در نیمه جلویی عریضتر )1/967میكرون( می باشد. دارای سه جفت موی اطراف مخرجی می باشد. بین گوشه جلویی صفحه شكمی- مخرجی و صفحه ی پریترمی سه اسكلریت )دو اسكلریت گرد و کوچك و یك اسكلریت بزرگ و کشیده( وجود دارند. صفحهی پس پایی آزاد و خیلی بلند و کشیده است. دارای هشت جفت موی حاشیه ای در ناحیه اپیستوزوما و روی کوتیكول غشایی است )شكل7(. بخش عقبی صفحهی پریترمی و صفحه ی برون پایی پای چهارم متصل نیستند )شكل9(. موهای صفحه ی پشتی کوتاه و ساده و سطح صفحهی پشتی دارای نقوش منقوط شبكه بندی شده می باشد. Archive of SID

غالمی و استوان: اولین گزارش کنه (Pachyseius humeralis (Acari: Pachylealapidae از ایران 999

شکل1 - ماده کنه Pachyseius humeralis Figure 1. Pachyseius humeralis Female

شکل 2- صفحه شكمی- مخرجی کنه ماده Pachyseius humeralis Figure 2. Ventrianal shieldin female of Pachyseius humeralis

شکل3- صفحه پریترمی در کنه ماده Pachyseius humeralis Figure 3. Peritremal shield in female of Pachyseius humeralis

Archive of SID

997 گیاهپزشكی، جلد پنجم، سال9917

منابع Halliday, R. B. 2001. Mesostigmatid fauna of Jenolan caves, New South Wales (Acari: Mesostigmata). Australian Journal of Entomology, 40: 299-311. Masan, P. 2007. A Review of the Family Pachylaelapidae in Slovakia, with Systematic and Ecology of European Species (Acari: Mesostigmata: Eviphidoidea). Institue of Zoology, Slovak Academy of Sciences,Bratislava. Gwiazdowicz, D. J. & Stanescu, M. 2005. Description of Pachyseius humeralis Berlese, 1910 (Acari: Pachylaelapidae) from Romania. Travaux du Museum National d Histoire Naturelle. Vol. XL VIII, pp.21-24.

Archive of SID

Plant Protection Journal

2013 - 5: 109-113

Short Communication

The first report of Pachyseius humeralis (Acari: Mesostigmata: Pachylaelapidae) from Iran

Hojatollah GHOLAMI* , Hadi OSTOVAN Department of Entomology, Fars Science and Research Branch, Islamic Azad University, Fars, Iran *(Corresponding author: Email: hojat_1355 @yahoo.com) (Department of Entomology, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran)

Abstract During 2011-2012, a faunistic study was conducted to collect and identify on edaphic associated with apple trees in Eghlid region (Fars province) One species of pachylaelapidmites, Pachyseius humeralis Berlese, 1910, was collected and identified. This is the first record of Pachyseius humeralis in Iran.

Key Words: Pachyseius humeralis, Mesostigmata, Apple, mites, Iran

~113~