“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe, i obijesni ne budite, jer On dobro vidi ono što radite” Kur’an

• Podgorica • godina VIII • broj 51 • jul, 2008. • viti VIII • numri 51 •korrik, 2008. 0,50 Prva hafiska dova u Crnoj Gori U Rožajama je 3. jula, u prepu- noj velikoj sali Centra za kulturu, održana prva hafiska dova u Crnoj Gori, Asmiru-Abdurrahmanu Ku- jeviću. Skupu je prisustvovao reis Ri- fat ef. Fejzić, glavni imami i pred- sjednici Odbora sa područja Meš- ihata IZ Crne Gore, veliki broj im- ama sa područja Mešihata IZ u Sr- biji, kao i gosti iz BiH. U ime Rijaseta IZ BiH skupu se obratio Mehmedalija Hadžić, koji je izrazio radost što prisustvu- je svečanosti povodom promovis- anja prvog hafiza u Crnoj Gori. Hadžić je prenio selame i čestitke reisu-l-uleme, kao i komisije za hi- fz, pred kojom je hafiz Kujević pr- oučio cijeli K'uran za šest dana. Reis Rifat ef. Fejzić kazao je da se mnogi hvale i ističu kako imaju jake institucije. - Mi smo u Crnoj Gori mala za- jednica, ali zajednica koja napre- duje. Već imamo institucije kao što je medresa, a evo imamo i prv- og hafiza – kazao je reis. Potom je uz ovlašćenje predsjednika komi- sije za hifz, hafiza Ismeta ef. Spa- hića uručio diplomu hafizu Kuje- viću, a sam čin dodjele diplome propraćen je tekbirima. J.D. Koliki uticaj ima vjera na PITALI SMO MLADE: organizovanje njihovog života? Punimet në xhaminë e Islam uliva sigurnost Detarëve Modele za uspjeh u životu mladi pronalaze u istaknutim i Të shtunën, më 14.06.2008, në mbled- uspješnim pojedincima. Najčešće ih pogrešan izbor odvede u hjen e rregullt të Këshillit të Bashkësisë životni ćorsokak. S ciljem da se mladima skrene pažnja da je Islame Ulqin u konstatua se punimet në vjera snaga i za ovozemaljski uspjeh, Elif je vodio kratku anketu Xhaminë e Detarëve kanë vazhduar me s nekoliko naših poznatih pojedinaca, koji za naše čitaoce një intensitet jashtëzakonisht të volitshëm, janë kryer të gjitha punët e parapara me odgovaraju na pitanje “Koliki uticaj ima vjera na organizovanje beton dhe se deri më tani ndërtesa ka njihovog života?” fituar konstruksionin e vet të jashtëm. str 6 faqe 14 islamske novine ELIF gazetë islame DRUGA STRANA jul, 2008. 2 Reis u Beranama U okvru redovnih aktivnosti, u cilju jača- Nakon džume namaza, u prostorijama nja Islamske zajednice i podsticaja muslima- Odbora, domaćin, predsjednik Rifat Ličina na na povezanost i bolju organizovanost, reis upoznao je reisa sa uspjesima kao i sa proble- Rifat ef. Fejzić je 6. juna posjetio Odbor mima na koje u svom radu nailaze i sa napor- Islamske zajednice Berana. ima koji se čine da se to prevaziđe. Naglasio On je održao hutbu i beranskim musli- je da samo u zajedništvu leži snaga Islamske manima čestitao na njihovoj borbi i opstajan- zajednice, i da u saradnji sa ostalim Odbori- ju na putu islama. Pri tome je naglasio da ma to stanje može da se prevaziđe. Skupu su muslimani ovoga kraja za ono što su uradili, prisustvovali: predsjednik Odbora IZ-e Ro- ne samo u cilju opstanka nego i razvoju Isla- žaje Ramiz ef. Luboder, Rahim ef. Murato- mske zajednice u Beranama, mogu sebe sma- vić, Džemal ef. Dacić, kao i svi članovi Od- trati borcima na Božijem putu. bora. Dž.D. Posjeta Agović na džumi u muftije Husein-pašinoj džamiji U petak 6. juna, u radnoj ji žele upisati svoje dijete u zajednice gdje će dobiti potp- posjeti Pljevljima boravio je medresu da se jave glavnom unija obavještenja. Bijelom Polju sekretar Mešihata IZ Crne imamu ili Odboru islamske Jakub Durgut Gore, Bajro ef. Agović sa sara- dnicima i održao hutbu u Hu- sein-pašinoj džamiji. Tema hutbe je bila – važn- ost obrazovanja u islamu, kojom prilikom je Bajro ef gla- vni akcenat stavio na dugo očekivani istorijski trenutak otvaranje podgoričke medrese. Govoreći o islamskim obrazovnim institucijama u prošlosti na području Crne Gore, Bajro ef. je pomenuo da je u Podgorici postojala medresa do 1878 godine u sa- stavu Glavatovića džamije, zatim "Hadžihanumina" med- resa u Bijelom Polju do 1912 i "Sadri-esbek Osman-pašina" medresa u Pljevljima do 1918 godine. Bajro ef. je na kraju rekao da će ove godine biti upisana Trinaestog juna 2008. godine, Odbor Islamske zajednice u istorijska generacija prvih Bijelom Polju posjetio je muftija Crne Gore, Jusuf ef. Đoković. medresanata, upisana u anal- Muftija je održao hutbu u Gradskoj džamiji. On je govorio na ima ove institucije u novoj, temu „Pokornost Allahu, dž.š., i Njegovom poslaniku“, o tome savremeno opremljenoj i po kako treba čovjek biti pokoran Uzvišenom Allahu, koji put tre- arhitekturi i sadržaju jedinst- ba slijediti, šta treba krasiti vjernika, a uz sve to kako trebamo venoj obrazovnoj instituciji slijediti put Muhammeda, a.s. kao drugi dio šehadeta. na našim prostorima i šire, i Nijaz Mušović uputio poruku roditeljima ko-

DIREKTOR: Behljulj Kanaćević REDAKCIJSKI KOLEGIJUM: Zamjenik gl. urednika: Džemo Redžematović; tehnički urednik: Samir Kajošević; članovi: Bajro Agović, Omer Kajoshaj, Enis Burdžović, Rifat Jusufi, Ramiz Luboder; Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha "ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jeziku Adresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: [email protected] Uplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice, IZDAVAČ: Mešihat Islamske zajednice za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica, u Republici Crnoj Gori Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif" GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK: Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost Muharem DEMIROVIĆ Štampa: NJP "Pobjeda"· Rukopisi i fotografije se ne vraćaju (63504056) islamske novine 3 jul, 2008. DRUŠTVO gazetë islame ELIF Tumaranje naše omladine

Živimo u burnom i turbu- njegov hatar, samo da bude to da kod nas važi pravilo: “Bolje je to cool. totalna nepoznanica u istoriji lentnom vaktu, u kojem su se cool. Ali mu sve to nekako ne liječiti nego spriječiti“. „Šta ćeš, danas je tako mod- islama i muslimana. Da bi apsu- pobrkale mnoge vrijednosti. polazi za rukom. Branio mu je da Porodica je, svakako, glavni erno, tako svi rade“, pravda se rd bio veći ovaj izopačeni svijet Mnogi nijesu svjestni da vakat u zijareti džamije, mjesta gdje se faktor koji utiče na vaspitanje i djevojka majci. A ni majka neće prihvata kao napredan dio dru- kojem devanimo melje sve pred insan uči kako da postane dobar, formiranje ličnosti. Zato s pra- da bude drugačija od ostalih, ili štva čak i one prodavačice ljuba- sobom. Mladi ne vide da žive u kojeg svi kasnije žele pored sebe. vom možemo reći da su sve te možda to guta u sebi i šutnjom vi koje su se “trbuhom za kru- košmaru koji sami prave. Sama Nego ga je prepustio džadi i devijacije kod naše omladine re- sve to odobrava jer ne smije da hom“ otisnule u bijeli svijet. riječ mladost asocira na nešto sokacima da ga oni odgajaju pa zultat domaćeg vaspitanja. Ro- digne glas već mora da sama sta- Ala franca nas uči tom napr- snažno, lijepo, poletno, energičn- se sad njemu sve to vraća. ditelji ne obraćaju puno pažnje vlja koprenu na svoje oči da što etku i tom progresu. Ovako de- o, nešto što nam uliva nadu da Ko je krivac što naša omla- na djecu i trend je danas samo manje i kraće vidi sav taj pogan- zorjentisana omladina stupa u ćemo okusiti lezet dunjalučki i dina propada, što svjesno ide u da im se obezbijedi što više ma- luk. Čak i na najintimnije kon- brakove koji su uglavnom ne- nešto od čega zavisi naš opstana- ambis i što reže granu na kojoj terijalnog. takte dvoje mladih koji su u „ve- uspješni i najviše nedužna djeca k na ovim prostorima. U našem sjedi? Da li oni sami, njihovi ro- Djevojke koje se nepristojno zi“ gleda se pomirljivo, normal- trpe zbog toga. E upravo iz tog narodu je poznata izreka da „svi- ditelji, sredina prepuna izazova i i „oskudno“ oblače, šejtanski no i naviknuto. razloga ne želimo da budemo jet na mlađima ostaje“ a veliki iskušenja ili možda ljudi koji pr- dostojanstveno, pokazujući svo- Jer kažu da je to „ljubav i pr- evropski muslimani već musli- dio naše omladine nije spreman oizvode i distribuiraju alkoholna je tijelo, slične su nekoj skupoc- avo mlade osobe“ a sve one sta- mani koji žive u Evropi. Svoje da prihvati taj emanet. Današnja pića i dileri raznih psihoaktivn- jenoj igrački sa kojom žele svi da re patrijarhalne adete treba što ne damo a tuđe ne želimo. mladež neće da traži izuna od ih supstanci? se igraju. Dok je nova, u modi prije potisnuti i odbaciti jer ko' Nemoj dokazivati svoj kuvet svojih roditelja ni kad su najbit- Roditelji kao da neće da pri- je, kad ostara, bace je u korpu ili biva ne možemo sa ala turkom i svoj vizuelni lijepi izgled pijen- nije stvari u pitanju, jer ih sma- hvate i da se suoče sa tim da je u neki drugi plan. da pratimo „civilizovani svijet“, jem alkohola, tučama, iskorišća- traju da su previše staromodni i droga u školama na dohvat ruke Očigledno je vrijeme pristo- koji nas uči kako da gazimo pri- vanjem djevojaka i omalovažava- da nijesu u trendu. Takav vakat njihovoj djeci! Ili toliko tvrdo jnog oblačenja davno prošlo, a ncipe vjere i morala, norme zdr- njem i potcjenjivanjem drugih, je došao da jedan sin načičkane vjeruju na „riječ“ svojoj djeci da da je upravo ono lišće sa kojim avog porodičnog i društvenog već tu svoju snagu i svoj lični frizure, poluošamućen od raznih neće nikada ništa od toga ni po- su h. Adem i Hava sakrili svoja života. Koji nam nudi programe prestiž, koji je ujedno i dar Bož- opojnih sredstava, sa pocije- misliti a kamoli uraditi. Ili izgle- stidna mjesta, danas u modi, da za Staračke domove, koji su bili iji tebi kao Njegovom stvorenju, panim farmerkama spuštenim iskoristi da pomogneš i olakšaš na dnu kukova bez imalo muslimanu, da mu bezuslovno ustručavanja i bez griže savjesti Vjera u Boga olakšava izađeš u susret. može reći svome ocu: „Babo, Reci NE porocima i griješen- nijesi cool i zbog toga ti ne mogu ju. Zamijeni pivske flaše abdes- reći šta me muči“. Ali babo ko' svekodnevna životna razočarenja kim osvježenjem, razne igre na babo! Ne može se tek tako odreći Posljednja istraživanja naučnika su pokaza- vanja koja su povezala vjeru u Boga i sreću lju- sreću sa namazom jer ćeš njime svoga sina, kojeg doživljava kao la da osobe koje vjeruju u Boga imaju mnogo di, mnogi psiholozi smatraju da vjera u Boga osvojiti putovanje za Džennet, u najdraže „parče“ svoga tijela, smireniji život i bolju sposobnost da se nose sa ljudima donosi velika olakšanja u prevazilaže- kojem nema drveta a da mu sta- posmatrajući ga onako nijemo, životnim iznenađenjima i šokovima kao što je nju svakodnevnih stresnih situacija. Profesor blo nije od zlata, u kojem su ne naumpadajući mu da kidiše gubljenje posla ili razvod. Andrew Clark, predavač u Ekonomskoj školi u najljepši prirodni predjeli i pan- ni sa avazom na njega. Pomišlja Rezultati istraživanja u kojem je učestvo- Parizu je koristio informacije iz anketa kako bi orame. I u kojem nećeš ostati da babo i kosu da ofarba ne bi li valo nekoliko hiljada Evropljana prezentirani analizirao mišljenja vjernika. On je došao do uživaš samo desetak dana već stekao njegovu naklonost, ne bi su na Kraljevskoj ekonomskoj društvenoj konf- otkrića da vjera u Boga može ponuditi zaštitu cijelu vječnost! li pridobio njegovu ljubav. Sve za erenciji, prenosi BBC. Ovo nijesu prva istraži- od životnih razočarenja. Džemal Dacić islamske novine ELIF gazetë islame OBRAZOVANJE jul, 2008. 4 Islamske obrazovne institucije u Crnoj Gori kroz vjekove (II) MEKTEBI na Velika Nurjja medresa u Da- U KRALJEVINI SHS masku, izgrađena 1167. na po- vršini od 1500 m2 kao i veliki Stvaranjem Kraljevine SHS, broj medresa u Egiptu. Niza- Ministarstvo prosvjete je vodilo mija je predstavljala obrazac ust- ukupnu brigu o školama, ali je anove višeg školstva, ali je isto- dozvolilo vjerskim zajednicama vremeno njena organizacija pos- ne samo da se brinu o nastavi lužila kao uzor i mnogim evrop- vjeronauke, već je i omogućeno skim univerzitetima. da mogu osnivati vjerske škole. Prema raspoloživim izvori- Iz jednog dokumenta (1940. ma, prva medresa u Carstvu god.) Sreskog Vakufskog Povjer- osnovana je u Izniku (Nikeji) enstva Bijelog Polja upućenom 1331. godine. U njoj je za mud- Načelstvu Sreza Bijelo Polje sp- erisa postavljen čuveni učenjak, ominju se Sibjan mektebi u koji- teolog i sufija Davud Al- Kajsari, ma se nastava održavala svakog poznat kao prvi osmanski mud- dana po tri časa osim petka i to eris. Ovim je počela bogata tra- u sljedećim džematima: dicija osmanskih medresa u ko- jima su dolazili poznati učenjaci 1. Sibjan mekteb u Bijelom iz Konje, Kajsarije, Aksaraja, ili Polju, 35-40 đaka. Nastava se pak Persije, Turkestana, Egipta održava svakog dana po tri časa Ruždija u Bijelom Polju, danas zgrada Zavičajnog muzeja i Sirije. Istaknuti svršenici odl- bez petka. Mualim je Đžaferbe- azili su u pomenute centre gdje gović Dževdet, alim Šaban Muslić Mehmed Hadrović, ka, 70 polaznika, mualim Bego bi usavršavali svoju znanost. U 2. U selu Rasovu, 18-25, tri 3. Rožaje, 12 polaznika, mu- 4. Tucanje, 42 učenika, mu- Džaka, želji da budu na nivou drugih časa dnevno, mualim Međedov- alim Bejto Fetahović, alim Ibrahim Šabotić 5. Plansko, opština Bukovič- islamskih zemalja, osmanski ić Adem, 4. Klanac, 17 polaznika, 5. Godočelje, 18 učenika, ka, 96 polaznika, mualim Uzeir sultani su otvarali sve veći broj 3. U Gubavču, 35-40, tri ča- mualim Halil Bećirović mualim Hašin Kočan, Močević medresa koje su već u vrijeme sa dnevno, mualim Abazović 5. Kalače, 18 polaznika, mu- 6. Savin Bor, 17 učenika, 6. Raščići, opština Bukovbi- sultana Mehmeda Osvajača Osman alim Hajruš Bejović mualim Selim Hadrović čka, 82 polaznika, mualim (1444-1446., 1451.-1481.) dobi- 4. U Voljavcu 15 đaka, tri ča- 6. Paučina, 14 polaznika, 7. Trpezi, 15 polaznika, Derviš Hadžalić. le viši rang. Kada je Mehmed sa dnevno, mualim Dizdarević mualim Selim Fetahović, mualim Halit Hodžić Ukupan broj polaznika 516. Osvajač u osvojenom Istanbulu, Hasan, 7. Daciće, 15 polaznika, 8. Javorova, 25 polaznika, između 1463. i 1470 godine, 5. Bistrica, 30-35 đaka, tri mualim Rustem Ganić mualim Derviš Muhović Na području barskog sreza, izgradio svoju džamiju, oko nje časa dnevno, mualim Dizdarev- 8. Seošnica, 19 polaznika, 9. Gornja Vrbica 20 polazni- kome je pripadao i Ulcinj, je podigao osam čuvenih medr- ić Rešid, mualim Husein Hadrović, ka, mualim Daut Agović prema podacima iz dokumenta esa poznatih pod nazivom Sah- 6. Korita, 25 đaka, tri časa 9. Vuča, 14 polaznika, mual- 10. Radmance, 13 učenika, br. 19468/40 AJ evidentirano ni seman ili semanije koje je po- dnevno, mualim Mekić Ibrahim, im Nail Izberović mualim Mehmed Latuić. je 5 sibjan mekteba: vjerio osmorici vrhunskih učen- 7. Ivanje, 18-25, tri časa dn- 10. Biševo, 22 polaznika, Ukupan broj polaznika bio jaka. Ove kamene medrese po- evno, mualim Asim Prentić, mualim Hazbija Mehmedović , je 205. 1. Gorana, 26 polaznika, dignute su s obje strane džami- 8. Lozna 30 đaka, tri časa 11. Radetina, 15 polaznika, mualim Ramović Ibrahim je. Pored njih postojalo je još os- dnevno, mualim Ejub Mehović, mualim Iljaz Kardović i (Naznačeni podaci evidenti- 2. Mrkojevići, 50 polaznika, am viših medresa za razne spe- 9. Zaton, 10 đaka, tri časa 12. Bukovica 16 polaznika, rani su u AJ K.br. 11742. Bera- (imam sa propisnim kvalifikaci- cijalizacije i osam nižih pripre- dnevno, mualim Idrizović Ah- mualim Sulejman Mehmedović. ne, 20.IX.1940. godine, u spis- jama, ne navodi se ime), mnih škola za Semaniju. met Ukupno 190 polaznika. ku Sibjan-mekteba u Srezu 3. Stari Bar, 55 polaznika, Nakon ovih, u osmanskom 10. Kukulje, 25-55 đaka, tri beranskom). mualim Jakub Memić Carstvu podignut je čitav niz me- časa dnevno, mualim, Bukvić Prema podacima iz spisa po- 4. Sukobin, 25 polaznika, dresa, kako u glavnim centrima- Huzeir. laznika vjeronauke u ovim sib- Prema podacima koja su evi- Mulešković Hafiz prijestonicama, Bursi, Edreni, Ukupan broj polaznika u jan mektebima, nastava se odvi- dentirana u dokumentu br. 5. Ulcinj, 98 polaznika, Istanbulu, tako i u brojnim no- ovim mektebima se kretao od jala svakim danom po dva časa, 19468/40 godinu, AJ u srezu mualim mjesni imam (ne navo- voosvojenim provincijskim grad- 200-230 prije podne. Mualimi su postavl- pljevaljskom sibjan mektebi su di se ime i prezime). ovima. Tako su postale poznate (Dokument je zaveden kod jani od strane Ulema Medžlisa se održavali u sljedećim mjesti- Ukupan broj polaznika 254. Ali-pašina medresa u Edreni, Načelstva Sreza Bijelo Polje pod iz Skoplja. ma: Šihabeddin-pašina medresa u br. 11767-12.IX.1940. (AJ) 1. Pljevlja, 130 polaznika, Osnivanje medresa Plovdivu, Mahmud-pašina u Car- Na području sreza Beransk- mualimi: Omer Vaizović i Hu- Seldžuci i Ejjubidi prvo su igradu, Eski Ali-pašina u Brusi, U rožajskom kraju postojao og evidentirano je 10 sibijan me- sein Selmanović, počeli sa osnivanjem medresa u Ishak-begova u Skoplju, Gazi je Kurtagića i Kučanski mek- kteba u sljedećim džematima: 2. Potpeć (Odžak)opština Ili- Iraku, Siriji, Egiptu i drugim Husrevbegova u Sarajevu i više teb. Prema podacima od 20.IX. nobrdska, 55 polaznika, mual- krajevima. Najznačajnije medr- medresa u Anadoliji, Šamu, Egi- 1940. godine, postojali su slje- 1. Berane, 23 učenika, mu- im Uzeir Čengić ese koje su u tom periodu pod- ptu, i u drugim krajevima velik- deći mektebi: alim Adil Kurtešević 3. Buhrići, opština Boljani- ignute, bile su u Iraku, poznate og osmanskog carstva, šeherima, 1. Rožaje, 14 polaznika, mu- 2. Donja Vrbica, 15 učenika, ćka, 83 polaznika, mualim Nizamijje koje su pored Bagda- varošima i kasabama... alim Daut Mulalić mualim Nazif Hadrović Mehmed Pijalović, da podignute i u Belhu, Isfaha- (nastavlja se) 2. Rožaje, 14 polaznika, mu- 3. Laze, 17 učenika, mualim 4. Rosulje, opština bukovič- nu, Basri, Mosulu, zatim čuve- Bajro Agović islamske novine 5 jul, 2008. OBRAZOVANJE gazetë islame ELIF Doprinos teologa i teologije evropskoj kulturi Teolozi su imali veoma važ- odigrali veliku ulogu u evropsk- anje u 30 knjiga i napisao je pr- nu ulogu u izgradnji evropske Al-Azhar - tri vijeka oj renesansi. eko 100 medicinskih spisa koji stariji od prvih kulture. Jedna od najvažnijih evropskih univerziteta Aspekti koji se mogu spoz- su se koristili kao literatura na specificnosti islamske kulture i nati na osnovama doprinosa evropskim univerzitetima. civilizacije, a ujedno i njenih ak- teologa u različitim područjima Ibn Sina/Avicenna (umro tera (teologa), je u činjenici da je djelovanja na kojima se bazira 1073. g.) napisao je medicinski riječ o kulturi uravnoteženosti i evropska kultura su višestruki. enciklopediju koja se upotrebl- srednjeg puta koja je spojila na- javala na evropskim univerziteti- uku i vjeru, i nije razdvojila ovaj Univerziteti ma sve do 19-og stoljeća. od budućeg svijeta. To je bitna Evropski univerziteti su se odlika islamske nad drugim kul- okoristili mnogim dostignućima Matematika turama koje primarnu pažnju teologa koji su radili na usposta- El-Kavarizmi uspostavio je poklanjaju materijalnoj strani ži- vljanju visokoobrazovnih ustan- principe algebre koja je kasnije vota, tjelesnim potrebama i uži- ova što se tiče nastavnih progra- prenešena cijelim svijetom. cima, većoj pažnji ovosvjetskom ma, načina izvođenja nastave, Evropska kultura je od isla- životu, ne nalazeći odgovarajuće literature. mskih teologa i naučnika preuz- mjesto za Uzvišenog Stvoritelja i Zingrid Hunke smatra uspo- ela pojam nule i decimalnih bro- budući svijet u svojoj filozofiji. oblastima koje danas koristi življavanjem raznih aspekata na- stavu kontakta između musli- jeva. On se bez sumnje može U sve tokove duhovnog saz- evropska kultura. uke i kulturne misli. Osnivane mana i kršćana u srednjem vije- smatrati začetnikom i ocem rijevanja Evrope, islamski teolo- Islamski odgoj kojeg zagova- su škole, otvarane brojne bib- ku osnovnim faktorom koji je algoritama. zi su ugradili svoj dio, koji je dao raju islamski teolozi nije suprot- lioteke i većina ljudi je opismen- doveo do osnivanja univerziteta veliki doprinos evropskoj kul- nost evropskoj kulturi. Odgoj je jena. Cvjetala je književnost i u Evropi. Prvi univerzitet osno- Astronomija turi i civilizaciji. od prvorazrednog kulturno-poli- umjetnost. Podizane su razne van u Evropi je Pariški univerz- Na polju astronomije musli- Mjesto islama i islamskih te- tičkog značaja, jer od njegovog građevine, medicinske škole, itet (1200.g.), zatim univerzitet mani su izumili astrolab za utvr- ologa jeste u Evropi. Teolozi su cilja, sadržaja i razvoja zavisi is- izgrađivane su i bolnice, hemi- u Oksfordu, Kembridžu. Dakle, đivanje vremena svitanja i smrk- u njoj prisutni duhom, kultur- hod napora oko integracije stra- jske fabrike i opservatoriji. evropski univerziteti su nastali avanja. Usavršili su izračunavan- om, poviješću, srodnošću vjer- nih sugrađana. Zato se ovom pi- Univerzitet u Kordobi je bio tri stoljeća nakon osnivanja Al- je brzine glasa i svjetlosti. El-Bi- skih pogleda. tanju mora prilaziti promišljeno veličanstveni svjetionik misli i Azhara i Nizamije u islamskom runi (440.g.) otkrio je kretanje Doprinos teologa i teologije i temeljno, uz puno uvažavanje kulture. Kordoba je bila zavičaj svijetu. Zemlje oko Sunca koje je Gali- i njihov uspon nije se dogodio teologa koji su danonoćno ra- nauka, u kojem je bio veliki broj Jedan od osnovnih ciljeva leo Galilej “ponovo otkrio” pu- samo na Arapskom poluotoku. dili kako bi doslovno prenijeli učenjaka i eksperata medicins- evropskih univerziteta bilo je nih šest vjekova kasnije. Gdje god su islamski teolozi kro- vjerska predanja, njenu etiku, u ke, farmaceutske, hemijske, ast- bavljenje religijskim pitanjima i čili, sa sobom su nosili poruke skladu sa ispravnim i istinitim ronomske, metematičke nauke, religijskim naukama. Filozofija islama, temelje ljudske pravde, konceptom bogosluženja. botanike i drugih prirodnih na- Teologija je spadala u osnov- Arapski filozofi su preveli jednakost i nadu za sve. Doprinos teologa i teologije uka. Zastupljene su bile i društ- ne nauke koje su se izučavale na najvažnije izvore antičke grčke Islamska teologija ostvaruje na evropsku kulturu da se prim- vene nauke poput filozofije, log- ovim univerzitetima, a poznate filozofije. Toma Akvinski u dj- puni uspjeh u realizaciji ciljeva, ijetiti i u borbi Evrope sa nekim ike. Na kordobskom univerzite- ličnosti, kao Albert Veliki, Toma elu “Razgovor sa pravoslavnim i koji su ujedno i ciljevi koje zago- društvenim bolestima koje isla- tu je studirao Gebret, koji je kas- Akvinski, Bekon i drugi, bili su muslimanima” naziva Ibn Ruš- vara Evropska kultura, a to su: m uopšte ne poznaje. Evropa se nije postao papa, poznat pod im- predavači na njima. da (filozof) komentatorom, tj. ukidanje tiranije, poštovanje bori sa narkomanojim, alkoholi- enom Silvester Drugi. On je u Evropski univerziteti su se i tumačem Aristotelovih djela. ljudskih prava, istraživački rad i zmom, protiv čega se digao cijeli Italiju donio matematičku znan- u svojim nastavnim programima El-Kindi se proslavio razrađ- razvoj mišljenja, pravilna inter- odbrambeni sistem kojeg finan- ost i arapske brojke. Evropa je, koristili dostignućima islamskih ivanjem Platonovih i Aristotelo- pretacija vjere, afirmacija razu- siraju i bogati i siromašni, međ- posredstvom grada Toleda, u ko- teologa. Udžbenici iz kojih se vih učenja. ma i logike. utim, tu nema velikog učinka, jem se odvijala živa aktivnost sticalo znanje su bili probrana U islamskoj civilizaciji nalaz- dok je to islam i Božiji poslanik prevođenja djela s arapskog na djela među prevodima islamsk- Sociologija imo i osobito vrijedne i plodne Muhammed, a.s. (kao teolog) re- latinski jezik, upoznala Aristot- ih teologa. Gustav Lubon kaže: Ibn Haldun, što se tiče soci- napore teologa na naučnom gulisao citatima koji su mu elove spise. Tu su prevedeni i br- “Svi evropski univerziteti i vis- ologije, nezaobilazan je u osvrtu planu a među njima u najveće objavljeni od Uzvišenog Allaha i ojni Platonovi i Galenovi spisi, okoškolske ustanove su se 500- na principe kao nauke u djelima uspjehe svrstavaju se oni ostva- taj porok je zauvijek zaustavl- zatim filozofski spisi Ibn Sina, 600 godina koristili prevodima brojnih sociologa. reni u oblasti eksperimentalnih jen. el- Farabija, ibn-Rušdija i drugih djela islamskih teologa. U Fran- znanosti. Svojim radom na raznim po- islamskih filozofa i teologa. cuskoj su Ibn Sinina djela koriš- Građevinarstvo i arhitektura Ne može se negirati velika ljima dostignuća, teolozi su im- Veoma brzo, ti spisi su prenese- ćena sve do kraja 19. stoljeća. Tu se ogleda orijentalni stil historijska uloga islamskih teo- ali zapažene rezultate i to je po- ni Evropom i postali nezaobilaz- Do 15-og stoljeća se nijedan u izgradnji palata, planiranja loga na planu razvoja i pros- služilo Evropi da izgrađuje svoje na literatura na velikim evrop- naučni rad koji nije bio zasno- gradova, izgradnji džamija, izra- periteta Evropske kulture na kulturne instrumente. skim univerzitetima. van na arapskim izvorima nije di fontana, parkova, umijeća svim nivoima: intelektualnom, Islamsku teologiju treba pos- Doprinos teologa koji su na- smatrao relevantnim.” dekorisanja, crtanja, rezbarenja. moralnom, duhovnom, materi- matrati kao pokretačku snagu učne spise sastavili, kako na Ist- jalnom. opšteg hoda istorije koju je Bo- oku tako i na Zapadu, nakon što Medicina Knjizevnost i jezik Danas, doslovice svi, zapad- žija Objava pokrenula, koja je b- su prevedeni na latinski jezik i Arapski doprinos evropskoj Pojavljaju se velike skupine ni historičari i naučnici priznaju ila originalna, nepatvorena, ko- druge evropske jezike, sve do medicini pripada jednom od pjesnika, učenjaka, književnika, i pišu o originalnim doprinosi- ja je prezentirana na najljepši 17-og stoljeća smatrani su prir- najznačajnijih naučnih dostign- koji su iza sebe ostavili sjajna ma islamskih teologa u nauci, način od strane teologa. učnicima na evropskim univerz- uća u istoriji čovjecanstva. Ebu djela u različitim naučnim matematici, medicini, tehnolog- Kulturna klima koju su zag- itetima. Mnogi zapadnoevropski Bekr er-Razi (umro 935. g.) sak- oblastima. iji, filozofiji i drugim naučnim ovarali teolozi rezultirala je za- istoričari priznaju da su ti spisi upio je tadašnje medicinsko zn- Nijaz Mušović islamske novine ELIF gazetë islame ANKETA jul, 2008. 6

PITALI SMO MLADE: Koliki uticaj ima vjera na organizovanje njihovog života? Islam uliva sigurnost Modele za uspjeh u životu mladi pronalaze u istaknutim i uspješnim pojedincima. Najčešće ih pogrešan izbor odvede u životni ćorsokak. S ciljem da se mladima skrene pažnja da je vjera snaga i za ovozemaljski uspjeh, Elif je vodio kratku anketu s nekoliko naših poznatih pojedinaca, koji za naše čitaoce odgovaraju na pitanje “Koliki uticaj ima vjera na organizovanje njihovog života?”

ALTIJANA RAMOVIĆ raznim izazovima današnjice, tako da SELMA MEHOVIĆ (VODITELJKA NA MBC TV) sam kroz islam i počeo da organizujem (STUDENT TEOLOGIJE I svoj život i vidio da je to jedini ispravan ENGLESKOG JEZIKA) način za jedan prosječno kratki život na ovom svijetu. Bilo šta da čovjek radi treba da ima cilj, tako da i ovaj život mo- ra imati krajnji cilj… Ako se ne spozna taj cilj onda se samo luta jer se ne može doći do njega ako se ne zna šta je… Sada u ovom vremenu ne bih mogao da za- mislim svoj način života bez islama jer bih se sigurno izgubio u moru zabluda koje okružju čovječanstvo…Spoznaja i vjera u Boga jedinoga je poseban osjećaj koji mi daje snagu i smirenost. Samo je Allah jedini na koga se čovjek može osl- oniti 100%...jer su ljudi krhki i koleb- ljivi…tako da bih bez vjerovanja u jedn- do željenog cilja. Produkt vjere je i moja og Boga brzo pokleknuo pred iskušenji- smirenost u prelomnim momentima ma koja nailaze u životu… Iz brojnih knjiga koje sam pročitala, neke važne utakmice, pomaže mi puno a tiču se islamske kulture i pravila kojih da ne padnem u depresiju, ulijevajući se svi muslimani trebaju pridržavati, mi samopouzdanje i sigurnost. Izvršava- ALEN MURATOVIĆ Moj život je doslovno ispunjen vjer- naučila sam šta nam vjera dozvoljava, a njem vjerskih dužnosti, život mi je ispu- (CRNOGORSKI REPREZENTATIVAC) om. Čovjek nije kompletna ličnost ako šta ne. Na koje se stvari treba fokusirati, njen zadovoljstvom i pomaže mi, pored ne vjeruje u Boga. Svaki onaj koji razm- a kojih kloniti. I to po mom mišljenju sporta, naravno, da ne padnem u iskuš- išlja, svoje odgovore će naći u islamu. donosi duševni mir i ravnotežu. U skla- enja “modernog života mladih”. Ljuds- Vjera pruža čovjeku smirenost i duševn- du sa islamskom kulturom nastojim da ka duša ne može biti mirna bez vjere u o zadovoljstvo, koje je posebno teško organizujem svoj život, iako, za sada, ne jednog Boga, posebno kada se čovjeku pronaći u ovom vremenu. Islam je, izm- mogu sa sigurnošću da tvrdim da pot- sruči sva praznina zemaljskog života. eđu ostalog i vjera koja je organizovala puno uspijevam u tome. Način života u čovjekov život u materijalnom i duhov- savremenom dobu nameće brojne obav- nom smislu. Tako iz sunneta Allahova eze koje treba ispuniti, a ne tiču se vj- EMIR DACIĆ Poslanika znamo tačno kako je on svoj ere. Žurba za prolaznim vrijednostima (DIPL. ECC) život organizovao (ustajanje, spavanje, odvede me ponekad u suprotnu stranu. jelo, bračni i poslovni život, i neizosta- Ali postoji neki unutrašnji glas koji se van dio - namaz, koji je ujedno i duhov- javi, upozori me i tako vrati u ravnot- ni i tjelesni odmor za čovjeka), i pre- ežu. Vjera mi daje mir i sigurnost u se- poručio nama da tako činimo. Kasnije be. Smatram da vjera u Boga produho- su psiholozi, ljekari i drugi stručnjaci vljuje sve ljude bez izuzetka i da čovjek pronašli sve te stvari od sunneta jako koji nosi tu vjeru u srcu ima šta da pon- ispravnim i počeli ih slijediti i pridržav- udi i ljudima oko sebe. ati se istih. Vjera u Boga daje čovjeku Moj svakodnevni život je u skladu s snažno uvjerenje da se može suprotsta- KEMAL ŠEĆERAGIĆ vjerom a djelimično prati tok današn- viti najvećim problemima i poteškoća- (NEKADAŠNJI jice, odnosno društva u kojem živimo. ma. On se bori na putu do uzvišenog ODBOJKAŠ BUDUĆNOSTI) Sebe vidim kao evropskog muslimana cilja, zanemarujući niske i prljave cil- koji na jedan savremen način baštini jeve. Vjera je srce ljudskog života, ona je Vjera ima veoma bitnu ulogu u svoju vjeru i tradiciju. Ja ne vidim sm- suština života čovječanstva, ona je svjet- mom životu. Trudim se da i pored broj- isao ovog života bez vjere u Boga i svije- lost koja ispinjava srca i zato za nju nih obaveza koje su naša svakodnevica, sti o nečemu savršenom i idealnom. I nema zamjene. Dakle Allah dž.š. nam je odvojim dovoljno vremena za upražnja- sve što radim nastojim da se, koliko sam Islam kao vjeru, i Poslanika a.s. poslao vanje vjere, koja mi pruža kako psihič- Počeo bih sa zahvalom Allahu dž.š. u mogućnosti, ne kosi sa principima kao milost u svakom pogledu. Ljudi su ku, tako i fizičku smirenost. Vjera mi što me je počastio da se upoznam sa isl- vjere. Sport i vjera su po meni dvije živjeli u bahanalijama i neredu prije pruža snagu da bolje razumijem svoje amom u svojoj ranoj mladosti. Upoznao komponente koje mogu najlakše mlade Islama. Zato u svijetu ljudi hrle Islamu uspjehe a, naravno i neuspjehe. Oplem- sam se sa islamom u 18-oj godini života izvući iz ovosvjetskog lavirinta tumaran- jer u njemu pronalaze rješenje za sve. enjuje moj trud i rađa nadu da ću doći kada je čovjek najslabiji u odolijevanju ja i lutanja. Dž. Dacić islamske novine 7 jul, 2008. POGLEDI gazetë islame ELIF Da li je britanski kralj Offa bio musliman? (rođen: 730.; vladao od 759 do 796) Ko bude otvorio britansku ili francusku enciklopediju (Larus), kod riječi OFFA – pročitaće his- torijat vezan za ličnost ovog veli- kog anglo-saksonskog kralja koji je vladao Britanijom 39. godina, u periodu od 757 pa sve do 796.g.. On je bio jedan od jačih britanskih kraljeva tog ranog engleskog doba. U prvo vrijeme je vladao oblašću Mercia, odnos- (I ovo je takođe čudnovat ko- Ovakav način kovanja novca se no oblašću koja je tada bila poz- mentar! Kako će katolički papa koristio u Britaniji još mnogo nata pod imenom Srednja Engle- tražiti od britanskog kralja Offa vjekova za njim. ska (Middle England), koja je bila da mu šalje danak u kovanicama jedna od sedam tadašnjih kral- ispisanim riječima kelime-i-šeh- Dakle, Kralj Offa se posebno jevstava Engleske. Kralj Offa je adeta; ovo je apsolutno nelogično proslavio zbog kovanog novca što proširio svoju vlast nad okolnim i nemoguće! Papa tog doba je bio nas udaljava od pretpostavke da kraljevstvima, osvajajući ih jednu jedan od najžešćih protivnika isl- je bio u potrebi da mu se novac po jednu: Kent, West, Saxsons, amskog svijeta pa je stoga i nor- kuje u nekim arapskim zemlja- Welsh. Svoje dvije ćerke je udao malno da bi papa kao ljuti nepri- ma. za kraljeve Wessex-a i Northmbi- jatelj islama apsolutno odbio pri- a, što ga je još više ojačalo, tako hvatiti kovanice tog tipa pa 4. Kralj Offa je primio islam da je svojim uticajem i vlašću osv- makar bilo riječi i o samom ukra- pa je zbog toga i kovao novac s ojio gotovo cijelu Britaniju. Sklo- su!) riječima kelime-i-šehadeta! pio je sporazum sa kraljem Fran- Ovo je nejrealnije rješenje cuske, Šarlamanom, kao i sa pa- drugim vjerama izdigao!" Na kovanice određene riječi kojima 3. Kralj Offa je kovao ovakav ove dileme, ali pored postojećih pom Andrijanom Prvim. Od naj- drugoj strani kovanice je pisalo: ne zna značenja i to samo radi novac radi engleskih hadžija koji kovanica nemamo drugih dokaz- poznatijih tragova njegovog pos- "Muhammedun Resulullah", a na ukrasa, a pogotovu kada su u pi- su išli u obilazak Jerusalima i a o tome da je kralj Offa bio mus- tojanja jesu bedemi i zidine koje njenoj sredini je bilo utisnuto tanju riječi šehadeta koje su osn- Kudsa, te kako bi bili bezbjedni i liman. Ne postoje detalji u vezi je izgradio između Mercia i Wel- ime ovog kralja "OFFA", na ov islamskog vjerovanja. Tačno je kako bi se lakše kretali u tim toga kako je on došao u kontakt sha koji su i dan-danas poznati engleskom jeziku. Ispod toga je da su neki evropski vladari ispisi- mjestima. Dakle, u pitanju su bili sa islamom ali ono što istoričari pod imenom "Offini bedemi". pisalo: "Bismillah, duribe hazel- vali svoja imena arapskim slovi- politički razlozi. spominju je to da se engleska cr- Godine 1841. desio se jedan dejner 157.g." - "U ime Allaha; ma zbog ljepote njihove kaligrafi- (Što se tiče kretanja hrišćana kva vjerno postarala da uništi nesvakidašnji slučaj. Naime arhe- ovaj dinar je kovan 157.g." je poput Alfonsa Osmog, Vasilija po islamskom svijetu i Jerusal- svaki mogući dokumenat koji bi olozi su pronašli čudnovate stare Dakle, ovaj novac je kovan u Dimitrijeva i nekih normanskih imu ono je bilo apsolutno slobod- nam nešto više rekao o vjeri ovog zlatnike iz doba ovog jakog bri- periodu između 757 i 796.g., a vladara poput Viljema Drogera. no i prije kralja Offa i poslije kralja. Da li je islam primio tanskog kralja. Ti zlatnici su bili 157 hidžretska godina odgovara Bilježi se da je njemački impera- njega, i nijesu bili ni u kakvoj po- samostalno ili je islam primio još čudni zbog toga što su na sebi 774. godini po rođenju Isa a.s., tor Henri Četvrti ispisivao ime trebi za takvim novcem zbog to- neko od članova njegove familije imali utisnuto kelime-i-šehadeh što je tačno period vladavine bri- abbasijskog halife "Muktedir Bil- ga što muslimani nikada nijesu ili rođaka? Moglo se desiti to da uz jedan kur'anski ajet što je sve tanskog kralja Offa. Ove kovan- laha" na kovanicama svoje države uslovljavali takvo nešto!) je kralj Offa stupio u kontakt sa bilo ispisano arapskim kufi-slovi- ice se danas nalaze u Britanskom zbog toga što je bio impresioni- nekim od islamskih učenjaka ma s oba lica ove kovanice. Det- Nacionalnom Muzeju. ran njegovom ličnošću – ali se ne Može se pretpostaviti i to da prilikom njegove posjete Jerusa- aljan prikaz kovanice je sljedeći: bilježi od nijednog od njih da je kralj Offa nije bio u mogućnosti limu-Kudsu, i da je tamo prigrlio s jedne strane je pisalo: "la ilahe Brojna istraživanja su vršena ispisao riječi tevhida – islamskog kovati novac u svojoj državi pa je islam. Moguće je da se sa islam- illallahu vahdehu la šerike lehu" zbog ovih kovanica, i razni his- monoteizma, na kovanicama svo- bio prinuđen kovati novac u om susreo i preko islamske - "nema niko pravo da bude toričari su na sljedeće načine je zemlje kao što je to učinio kralj nekoj od muslimansko-arapskih Španije. Vladao je Britanijom u obožavan mimo Allaha, Jedinog, komentarisali ovaj slučaj: Offa – uz obrazloženje da nije zemalja što je takođe još jedna periodu vladavine halife Haruna koji druga nema", a ispod toga je znao šta te riječi znače!?) slaba pretpostavka zbog toga što el-Rešida. pisalo: "Muhammedun Resulul- 1. Kralj Offa je koristio ova britanski istorijski izvori spomin- Sve u svemu detaljnije podat- lah" – "Muhammed je Allahov arapska slova i riječi kao ukras za 2. Kralj Offa je 787.g. sklo- ju da je najznačajniji poduhvat ke o svemu ovome engleska i fra- Poslanik", za čim je ispisan ajet: svoje kovanice, i nije znao šta u pio primirje sa papom Andrijan- ovog kralja bio osnivanje nove ncuska enciklopedija ne iznose "erselehu bil-huda ve dinil-hakki osnovi znače te riječi. om Prvim, kada mu je morao kovačnice novca koji je nosio ime što je još jedan razlog više da se lijuzhirehu 'aled-dini kullih" – (Ovo apsolutno ne podržava isplaćivati godišnji danak, pa je kralja i ime kovača. Postoji i odr- vjeruje u to da je britanski kralj "poslao ga je sa uputom i istin- zdravi ljudski razum niti logika možda iz tih razloga kovao takav eđen broj kovanica sa likom kral- Offa baš bio musliman! skom vjerom kako bi je nad svim da neki kralj stavlja na svoje novac?! ja Offa i njegove žene Kentriz. Priredio: Sead Jasavić

VIŠE DETALJA O NAVEDENOM: http://33.1911encyclopedia.org/O/OF/OFFA_KING_OF_MERCIA.htm • Did King Offa Accept the Faith of Islam? From 'The Muslim' Magazine at • Ann Williams, Alfred P. Smyth and D. P. Kirby A Biographical Dictionary of Dark Age Britain (Seaby 1991) http://www.sunnahonline.com/ilm/seerah/0037.htm • The Catholic Encyclopedia at http://www.newadvent.org/cathen/11215c.htm • King Offa of Mercia and the Islamic Coin at http://www.bohra.net/archive/offa.html • The 1911 Encyclopedia Britannica at • Did King Offa Become a Muslim? at http://answering-islam.org.uk/Hoaxes/offa.html islamske novine ELIF gazetë islame ŽENE U ISLAMU jul, 2008. 8 Muslimanka u svijetu Islam, kao jedna od najraspr- pošljavanje, i da će ljudi u hidža- ostranjenijih religija u svijetu ima bu vidjeti ono što vide muslima- svoje karakteristike i specifičnos- nke, a to je svakako, samo dobro. ti, po kojima je manje-više postao poznat među drugim vjerama i Malezija je država gdje su narodima. On od svojih pristalica 75% muslimani i nema prepreka (muslimana) traži izvršavanje odr- u ispovijedanju vjere, čak je i pre- eđenih propisa i dužnosti, kao i dsjednik države, Abdullah, musli- nečinjenje, tj. ostavljanje po stra- man, kaže Nur (22) iz Kuala Lu- ni drugih stvari. Što se tiče žene mpura: u islamu, ona ima posebno mjes- "Hidžab je prisutan još od to i važnost, ali i posebne dužnos- davnina u Maleziji i svi ljudi to ti i posebne propise od ljudi što, poštuju. A žene su zahvalne Alla- recimo, nije slučaj sa ostalim reli- hu što mogu bez problema prakti- gijama. Primjera radi, da spomen- cirati svoju vjeru, jer kako kažu, emo zabranu miješanja i osamlji- putem hidžaba žena štiti sebe od vanja sa muškarcima koji joj nije- različitih štetnih uticaja. su bliski rod, ili propis oblačenja Mogu reći, što se tiče Islama, i nošenja mahrame i tome sično. da je u Maleziji za svaku pohvalu, Kako i u kolikoj mjeri je ovo zast- da ima dobrih muslimana, šeri- upljeno u našoj državi, svima jatskih fakulteta, džamija, televiz- nam je poprilično poznato. Među- ija, programa, ali sam u Siriji ka- tim, kakvo je stanje u ostatku svi- "Kada stavim hidžab, neki na koja ne bih nalazila odgovore. i prakticirati vjeru, a i završiti stu- ko bih naučila jezik Dženneta, a jeta? Da li sestre u drugim držav- moji prijatelji misle da sam veo- Bila mi je data, takoreći, "slobo- dije. Međutim, pored ove činjeni- takođe i studirala šerijat sa izvora, ama nailaze na probleme zbog ma religiozna, međutim ima i da" od strane roditelja, tako da ce da su za nas žene, koje nosimo tamo gdje se znanje prenosi s gen- ispovijedanja vjere, kako ljudi dr- onih koji smatraju da to nije u sam mogla činiti šta mi je volja, hidžab, studije, posao, i mnoge eracije na generaciju. Imati takvu ugih vjera posmatraju ovu stvar, i modi, da nije otmeno i gledaju međutim uvijek sam se bojala šta druge stvari zabranjene, broj mu- ulemu je blagodat od Allahu i da li im to predstavlja problem? me na drugi način, ali to meni ne će biti sa mnom, i kuda vodi ova slimana u Francuskoj je velik, pri- nikada Mu se ne mogu zahvaliti Ovom prilikom ćemo potražiti od- predstavlja problem. A što se tiče sloboda, da bih nakon što se des- bližno šest miliona, hvala Allahu na tome." govor na ova i druga slična pitan- prijatelja nemuslimana, oni to io ovaj događaj rezonovala bolje na tome. Svakoga dana ljudi ši- ja. poštuju, što stvarno cijenim." stvari. Tada sam i čula o ovoj rom Francuske prihvataju Islam, O tome kako je primila Islam, Izvršila sam anketu sa svojim Na pitanje kako joj se dopada vjeri. što me posebno raduje, a i gajim šta za nju znači biti pripadnik ove koleginicama i prijateljicama o Damask i zašto je u Damasku, Kasnije sam "slučajno" upoz- nadu da će se kad-tad moj narod vjere, koliko ima muslimana u tome, u kojoj mjeri uspijevaju da kaže: nala neke prijatelje muslimane, u potpunosti prihvatiti Islamu. njenom kraju, i kako okolina gle- sprovode propise vjere u svojim "Puno volim Damask, njego- oni su mi pričali o ovoj vjeri, to Zahvalna sam Allahu što me upu- da na njen hidžab, Lajla iz Brazila sredinama? vu kulturu, ljude, i naravno način me zaintrigiralo pa sam odlučila tio i počastio me ovom divnom kaže: Sve one dolaze iz različitih na koji se praktikuje vjera. A potražiti na internetu, a i od njih, vjerom. Imam poteskoća i proble- "Prije dvije godine sam primi- sredina, kultura, običaja, država i došla sam u Siriju kako bih nauči- neke knjige o Islamu. ma, ali, šta su ove muke u poređ- la Islam. Upoznala sam preko int- kontinenata i različitih su boja i la arapski jezik, Kur'an, i bolje Nakon nekog vremena čitan- enju sa Džehenemskim." erneta momka muslimana, koji izgleda (što svakako nije ni najma- upoznala svoju vjeru i to prenijela ja knjiga, osjećala sam se nekako mi je pričao o ovoj vjeri. Puno mi nji problem u islamu). Ali, s dru- ženama u mom kraju. Jer, kako ispunjenijom, počela sam dobijati Kako i u kojoj mjeri se smije se svidio način na koji Islam pri- ge strane, sve nas vezuju zajed- sam napomenula, živim u okolini odgovore i osjetila sam da je islam praktikovati Islam u jednoj od sla- lazi siromasima, jetimima, da ne ničke vrijednosti, koje nas ujedno gdje nijesu tako dobri muslimani, upravo to za čime sam ja tragala i venskih država? Šta o tome misli pravi rasne razlike. Koliki akce- i čine bliskima, jednom riječju se- tako da trenutno nemamo muali- da je to što me čini srećnom. Ta- okolina u kojoj živi, pojašnjava nat stavlja na čistoću, učenje, i što strama, a to su jedna vjera, Islam, ma koje bi poučavale žene, pa ko da sam odlučila prihvatiti Isla- nam Fatima (20) iz Mahackala, je najglavnije, ima svoj cilj. Pored mahrama i zajedničko studiranje sam jedna od rijetkih koja se odl- m. To je mojim roditeljima, nar- nedaleko od Moskve (Rusija): ovoga trudila sam se da nađem u Damasku, u Siriji. učila na ovaj put i prihvatila se avno teško palo, jer nijesu mogli "Ukoliko želim šetati ulicama neku knjigu kako bih više saznala ove teške zadaće. Zahvalna sam pojmiti da njihova kćerka prihvati Moskve bude različitih dobaciva- o časnoj vjeri. Dotični momak mi O tome koliko ima muslima- Allahu što je mene odabrao od drugu vjeru. A još posebno "Isl- nja, pogleda, takoreći, diskrimna- je preporučio da potražim Ku- na, i kako je biti musliman u Juž- toliko drugih djevojaka. Da baš ja am". cije od strane ljudi, jer u našoj r`an. Tražila sam, ali nažalost u noafričkoj republici, Amina Ebra- drugima ukazujem na loše stvari, Kada sam se odlučila na ovaj zemlji rijetko možete vidjeti pokr- mom gradu nijesam mogla naći him (21), studentica Ekonomsk- da ih savjetujem i pokušavam up- čin pohađala sam koledž. Nakon ivenu osobu, uprkos tome što pr- ni Kur'an, a kamoli neku drugu og fakulteta u Cape Townu kaže: utiti na prvi put, meni je to velika dvije godine pohađanja odlučila ocenat muslimana nije nimalo islamsku knjigu. Da bi mi kasnije "U Južnoj Africi ima oko 5% čast i zadovoljstvo. I zahvalna sam sam da se pokrijem. Kada sam mali. Pored svega ovoga, hvala čovjek iz drugog grada, koji je ne- muslimana, ali i pored toga slobo- mu što me je odabrao da budem otišla sa mahramom na čas, poz- Allahu, nema problema ukoliko kada bio svećenik i primio Islam da je u ispovijedanju religije, bar pripadnica ove divne vjere." vala me je direktorica i rekla mi se želi studirati s mahramom, me- poslao Kur`an, i objasnio mi ka- u mom gradu. Znači možemo da ukoliko želim nastaviti studije đutim, posla za nas pokrivene ne- ko da postupim s njime. Okupala oblačiti hidžab na univerzitetima, Žž ivotnu priču, i probleme zb- u dotičnoj školi moram skinuti hi- ma. Šerijatskih ustanova u našoj sam se i počela učiti Kur'an. Na- na poslu, bez ikakvih problema, og nošenja mahrame Safija (25) iz džab. Naravno nijesam pristala zemlji nema, tako da sam ovdje kon nekog vremena čitanja, shva- međutim, u nekim drugim kraje- Pariza (Francuske) započinje: na to, tako da sam prekinula stu- da usavršim svoje znanje na polju tila sam ljepotu Islama, tako da vima nekada bude diskriminaci- "Prije Islama bila sam kršćan- dije. Islama, a i da naučim jezik Kur'a- sam prihvatila Islam, a zatim se i je, ali ne u tolikoj mjeri. ka, primila sam Islam prije šest Što se tiče mojih roditelja, ja na i hadisa Resulullaha s.a.w.s." pokrila. Što se tiče posla, otpušte- Što se tiče muslimana oni su godina, pet mjeseci poslije događ- sam za njih prevršila svaku mjer- Fatima je inače veliki opti- na sam, a i pokušavala sam se za- podijeljeni na dva dijela. Jedan aja 11. septembra. Dok sam bila u u, te je za mene postalo tijesno u mista da će se stanje inšaAllah u posliti, ali nažalost bezuspješno, dio gdje je islam zastupljen malo kršćanstvu osjećala sam nezado- kući. Kasnije sam upoznala divn- budućnosti popraviti, i da će mus- čak šta više dobila sam opomenu više, i drugi, gdje ja živim, gdje je voljstvo sobom i svojim životom, i og momka, za koga sam se kasni- limanke sa mahramom moći da od Suda da se iselim iz grada." obrnuta slika. kao da sam uvijek tragala za je i udala. Sada sam u Siriji kako uživaju ista prava kao i svi ostali Kako okolina gleda na njen O tome sta misle njeni prijate- nečim, nečim što će me usrećiti. bih nastavila započete studije, a i stanovnici Rusije. Da će se i za hidžab, Lajla kaže: lji o nošenju hidžaba, Amina kaže: Često sam sebi postavljala pitanja kako bih mogla slobodno, ujedno njih naći mjesta na biroima za za- "Često bi govorili: žena Usa- islamske novine 9 jul, 2008. ISLAM I NAUKA gazetë islame ELIF me bin Ladena, ili odlazi iz gra- ta, kao i njihovu kulturu, a i vid- da, mjesto ti nije među nama i sli- jeti kako je biti muslimanka na Muslimanski pronalasci iz Zlatnog doba islama i čno. Ali, hvala Allahu, to me nije istoku, zapadu, sjeveru i jugu ove danas fasciniraju i opominju istovremeno pokolebalo. Iako sam jednim dije- naše planete." lom osjećala strah, jer živjeti u gradu gdje su samo 3 osobe mus- Koleginica Safija (22), iz Lon- limani, i to 2 muškarca i ja, nije dona, priča kako je biti muslima- lahko, ali hvala Allahu, koji mi je nka u Evropi, tačnije u Engleskoj: podario sabura da ustrajem na "Muslimanka u Engleskoj uži- Uspon i svim tim iskušenjima. va sva prava vezana za vjeru, jer Ubrzo sam došla do zaključka Engleska je širokogruda zemlja, a da je bolje da napustim grad, a i i ljudi u njoj su prijateljski raspo- momak s interneta me je zapro- loženi. U nekim gradovima ima sio, tako da sam odlučila udati se osnovnih, srednjih škola i fakulte- dekadencija za njega. ta na bazi šerijata. Što se tiče hi- Sada smo u Siriji, učimo našu džaba, ljubazno je prihvaćen od U jednom martovskom tekstu iz britanskog divnu vjeru, a i sestrama širom strane okoline, iako im nekada "Indipendenta" autor, Pol Valeli, skicira mnošt- svijeta bih savjetovala da uvijek bude čudno, i pitaju se šta je to, vo otkrića kojima su islamski naučnici i pron- ostanu postojane u vjeri, da se ne jer prije 5-6 godina nijesu imali alazači zadužili današnji svijet. Sve to dok se pokolebaju, jer nakon poraza uvi- priliku susresti se sa njim. S obzi- hrišćanska Evropa zamajavala dilemama o anđ- jek dolazi pobjeda. Pored toga u rom da je Islam u mojoj državi uz- Siriji podučavam djecu englesk- eo maha u posljednjih nekoliko elima, prvobitnom grijehu… om jeziku. godina, procenat muslimana u Primjera radi, muslimanski matematičar i Mnogo sam srećna što se kon- Engleskoj je 3%. Većina stanovni- fizičar, Ibn Al Haitam (Alhacen), je u 10. vijeku ačno mogu buditi bez osjećaja st- ka su kršćani, tako da često bude konstruisao prvu kameru (riječ kamera je arap- raha, što ujutru mogu čuti glas diskusija, debata na relaciji Islam- skog porijekla) i zapravo je prva osoba koja je mujezina koji poziva svakog jutra Kršćanstvo, što za nas ima pose- fiziku od filozofske aktivnosti pretvorila u da se odazovemo Allahu. U Siriji ban značaj, jer ljudi širom Engle- eksperimentalnu nauku. me posebno raduje što na svakom ske mogu čuti za našu vjeru. Već u 9. vijeku, arapski astronomi planetu koraku mogu vidjeti pokrivenu se- Zašto je u Damasku, ona ka- Zemlju smatraju loptom, pet vjekova prije stru, tako da ne žalim truda koji že: Galileja. sam uložila. Nikada se ne mogu "Fakultet na kojem studiram Čitav milenijum prije braće Rajt, islamski zahvaliti Allahu što me je uputio, svake godine šalje nekoliko najbo- pronalazač, Abas ibn Firnas (Armen Firman), što je mene izabrao da ja budem ljih učenika na Istok, kako bi se konstruisao je leteće mašine i prototip današn- jedna od sljedbenica ove vjere, i upoznali bolje s vjerom, pa to jeg padobrana (aerodrom u Bagdadu i krater na što me je izveo iz tmine na svjetlo" znanje kasnije prenosili drugima Mjesecu nose ime ovog čovjeka). u zemlji. Veliko je iskustvo vidjeti Saud (17) iz Heruglisa (Soma- kako je biti musliman na Arapsk- Iako su stari Egipćani i Rimljani koristili lija), inače hafiz Kur'ana, uči na om poluostrvu, tako da sam ovdje neku vrstu sapuna, tek su Arapi kombinovali šerijatskom univerzitetu. Kako je kako bih se što više okoristila. masti, natrijum hidroksid i arome, što je recep- biti muslimanka u njenoj državi, Inače puno volim Fikh (šerijatsko tura koju u proizvodnji sapuna danas koristi tj. državi gdje su 100 odsto musli- pravo) što i studiram, tako da čitav svijet. I šampon je u Evropu donesen iz mani, kaže: želim biti dobra u onome što muslimanskih zemalja. Detalj iz islamske arhitekture u Kordobi "S obzirom da je sada u volim. Destilaciju alkoholnih pića izumio je araps- Somaliji rat sa Etiopijom, mogu Boravak ovdje je jedno veliko ki naučnik, Ibn Hajan (Geber), kao i mnoštvo omskim praksama islamskih društava. reći da je prije rata bila ljepota iskustvo i svima bih savjetovala bazičnih hemijskih procesa (purifikaciju, oksi- Iako svi mislimo da šah vodi porijeklo iz uživati Islam na našim prostori- da ozijarete Damask, jer je Dama- daciju, kristalizaciju i druge). Ovaj čovjek bio je Indije, igra šaha kakvu poznajemo danas zapra- ma. Na svakom mjestu je odisao, sk takođe i istorijsko mjesto gdje prvi koji je transformisao alhemiju u hemiju, vo je osmišljena u Persiji i preko španskih mus- uvijek je bilo okupljanja, dersova, ima puno kulturno-istorijskih odnosno koji se smatra osnivačem moderne he- limana uvedena u Evropu i svijet. programa, a najljepši dani za nas znamenitosti." mije. Čovjek po imenu Ali ibn Nafi u Evropu do- su bili dani Bajrama. Da ne gov- Arapski inžinjer, Al Džazari, izumio je obrt- nosi praksu trodijelnog obroka: supe, ribe ili orim koliku ulogu kod nas ima Ove djevojke su pokazale svo- žena u odgoju djece, čak šta više ju spremnost na žrtvovanje u ime nu osovinu, to jest jedan od osnovnih elemena- mesa, te voća ili dezerta. u stanju je zapostaviti sve poslove islama i njegovih vrijednosti. Ne- ta mehaničkih uređaja širom svijeta, uključu- O značaju kafe za funkcionisanje današnjeg kako bi svoje dijete naučila ispra- ke od njih su zauvijek napustile jući tu i motor sa unutrašnjim sagorijevanjem. svijeta nepotrebno je trošiti riječi. vnom vjerom, ispravnim govor- kraj u kome su rođene, živjele, Većina savremenih hirurških instrumenata Zadivljujuće, zar ne? A spisak je daleko od om, tako da kod nas ne možete provele djetinjstvo i mladost. Ne- istog je dizajna kao i instrumenti koje je u 10. konačnog. vidjeti ženu da radi u adminis- ke su podnosile jaku diskriminac- vijeku konstruisao arapski hirurg, Al Zahravi. Iako inspirativna, tema o kojoj bi valjalo traciji, ili drugim poslovima, bar iju, ali ipak su ostale postojane u U 13. vijeku, islamski ljekar, Ibn Nafis, opi- razmisliti nije uticaj religije na naučnoistraživa- dok joj dijete ne poraste toliko da vjeri. One nam zaista služe za sao je cirkulaciju krvi, 300 godina prije otkrića čke prakse, niti je tema evropska zaboravnost i se može starati o sebi. primjer. Vilijema Harvija. samozaljubljenost, već činjenica kako određene Pored svih ovih ljepota uživa- Mi, u našoj maloj i lijepoj drža- Prvi mlin konstruisan je u Persiji 634. god- društvene orijentacije donose ili ne donose na- nja Islama, Uzvišeni je htio da vi, treba da se borimo svojim obra- ine, oko pet vjekova prije nego što se pojavljuje predak. Od osmog do trinaestog vijeka, islams- iskuša naš iman, tako da se sada zovanjem, primjernim ponašan- u Evropi. ki svijet bilježio je svoje zlatno doba, sopstvenu naša braća bore kako bi dokazali jem i smjelošću kako bi i ostali gr- Sistem brojeva koji je u upotrebi na planeti renesansu. U ovom značajnom istorijskom peri- da je istina ono što slijedimo, i ka- ađani izgradili jedan lijep, dem- osmišljen je od islamskih matematičara i ispr- odu, islamska društva su uveliko obišla Evropu ko bi dokazali da je Allahova riječ okratski i liberalan stav po ovom avno ga nazivamo arapskim. Algebra je arapska u svakom pogledu: naučnom, tehnološkom, pr- gornja. Poznato nam je da kada pitanju. Kako bi svako mogao isp- Allah zavoli neki narod On im ovijedati svoju vjeru onako kako riječ (naslov knjige arapskog matematičara), a ivrednom, umjetničkom. Zatim se Evropa oslo- pošalje iskušenje kako bi iskušao želi, i kako bi svi zajedno mogli da algoritmi i većina trigonometrije vodi porijeklo bodila ideoloških stega i nanovo povela u toj njihov iman, a kasnije ih nagra- živimo u slozi i u međusobnom iz muslimanskog svijeta. zamišljenoj trci. dio. poštovanju. Jer, kako je poznato, u Iako je barut otkriven u Kini, tamo je upot- Istorija pokazuje da, za dovoljno vremena, U ovoj "nesreći" je i sreća da različitostima je bogatstvo. rebljavan za vatromet, a Arapi su ti koji usavrš- gotovo svako može prosperirati i obići one dru- sam ovdje u Damasku, da mogu Resmija Hot, avaju upotrebu baruta u vojne svrhe. ge, kao što svako može zaostati i pasti u blato. upoznati drugarice iz cijelog svije- Damask Moderni ček takođe ima porijeklo u ekon- Priredio: M.D. korrik, 2008. 10 Xhamia - mësonjëtorja e parë dhe më e vjetër

Angazhimi shpirtëror i në shkollë, mësuesi e shëno- Arabëve para Islamit ishte i nte se është i rregullt, dhe, kufizuar vetëm në poezi, që sa duket, kjo ishte krejt çka atëherë e arriti edhe lulëz- nxënësi merrte nga mësuesi imin e vet më të lartë. i tij. Mbi aftësinë e tij nuk vendoste mësuesi, por ai Njohuria e tyre në astro- vetë duhet ta tregonte atë nomi nuk ishte tjetër pos duke organizuar korrepti- astrologji, kurse për njohjen cione e pastaj duke i mësuar e medicinës mos të flasim. të rinjtë e pavarur. Autoriteti Profesionet tjera të tyre ish- i tij varej nga kolegët e tij in: studimi i gjurmëve të nje- dhe nga numri i dëgjuesve rëzve në rërë, prognoza atm- etj. osferike, duke u bazuar në re Mësimi publik ishte pri- dhe drejtimet e erës, mohimi vat. Dijetari nuk kishte kurr- i të ardhmes etj., jo që nuk farë kompetence apo privi- mund ta quajmë njohuri por legje për këtë. Ai atë e bënte edhe naive. Të gjitha të për hir të Islamit sepse është mirat që mbështeteshin në mëkat të kesh dituri e mos ta mendjen e bijve të shkret- shfaqësh atë. Dëshira e lirë ëtirës, me të cilën kreno- shpirtërore i nxiste dijetarët heshin, mirë e ruanin dhe e asaj kohe që mos të rrinë brezit të ri ia dorëzonin. Feja duar kryq. Numri i dijetarëve Islame, të cilën Arabët shpe- gjithnjë rritej. Përveç Medi- jt e pranuan, ua hapi fushat nës dhe Mekkes, shkolla u e reja të punës, për njohuri hapën edhe në Damask, Ku- shumë sferash. fe, Basra, Bagdad, Kairo etj. Islami bazohet në Kur'an ësisht i përsosur, gjë që shka- Kut-tabët-mektebet tadhi) ulej në një kënd të xha- Me hapjen e tyre u zmadhua dhe në Sunnet. Kur'ani është ktonte gabime gjatë leximit misë e rreth tij tuboheshin edhe horizonti i njohurive. … burim i të gjitha njohurive, të Kur'anit. Për ta tejkaluar Shkollat fillestare të quaj- nxënësit (tilmidh apo talib) të Xhamia, pra, nuk është prandaj studimi i Kur'anit këtë gjendje, gjuhëtarët i ven- tura Kut-tab (sot: mektebe) cilët me vëmendje e dëgjonin vetëm vend lutjeje, devots- është obligim dhe nevojë ele- dosën disa pika (nukta) lartë gati ishin në çdo xhami apo shejhun e tyre, shënonin dhe hmërie, por në të njëjtën mentare, e në radhë të parë dhe poshtë shkronjës në she- mesxhid. Këtu fëmijët më- mbanin në mend. Shejhu kohë edhe mësonjëtorja e leximi i tij. Mësuesi i parë një vokali dhe bashkëtingël- sonin të shkruajnë dhe të lex- vetë e lexonte ndonjë tekst, parë dhe më e lartë ku mëso- ishte Muhammedi a. s., pas- lore të ngjashme, kurse disa ojnë. Mësuesi i parë quhej apo e lexonte ndonjë nxënës heshin dhe zhvilloheshin njo- taj sahabët (shokët) e tij. Në të tjerë u morën me etimol- Mukatib. Shpërblimi i tij ishte e pastaj e sqaronte me shem- huri të reja dhe progresive. xhami, pasi e falin namazin, ogjinë dhe terminologjinë e dhuratat që ia jepnin prindërit buj. Ndodhte edhe kjo që Nëse i bëjmë një vështrim mësonin Kur'an, sheriatin, shkronjave dhe të fjalëve si e fëmijëve të pasur. Këto shko- nxënësi ta zëvendësonte ed- dhe mendojmë se sa xhamia praktikën islame etj. dhe drejtshqiptimin e tyre. lla ishin private dhe problem i he mësuesin, kurse ai (mësu- kanë mund të jenë, në të Sahabët, shokët e Pejga- Kështu filloi zhvillimi i shke- asaj lagjeje. Organet kompe- esi) qëndronte anash, e sipas cilat janë mbajtur mësime mberit a. s., me vëmendje e ncës së leximit të Kur'anit , tente shtetërore nuk ndërhy- nevoje jepte sqarime. Kjo ish- publike, në kohën e Islamit përcillnin çdo hap të tij, ilm 'ul- kiraeti. Gramatika e nin aspak në këto punë. te aq më mirë, sepse diskuto- prej Perëndimit në Lindje, mbanin në mend fjalët e tij gjuhës arabe, ilm'ul-sarfi Pas këtij mësimi, fëmija hej dhe bëheshin pyetje apo i prej Oqeanit Atlantik e gjerë mbi fenë dhe principet feta- we'n-nahwi, të cilën me entu- dërgohej në xhami, në mësim mbronin pikëpamjet e med- në brigjet e liqenit Kaspik, re mbi jetën. Në këtë mënyrë ziazëm e studiuan edhe joara- të mesëm dhe të lartë, ku hhebeve të tyre. Detit të Zi dhe Detit Mesdhe, ata edhe u bënë mësuesit më bet, të cilët dëshiruan ta mësuesi (muderrisi) mbante Disa prej këtyre shkollave prej Pirinejeve e gjer në thel- autoritativë pas Muhamme- mësojnë Kur'anin, hadithet, ligjërata publike. Nëse nuk quheshin sipas dijetarit të lësi të Afrikës dhe brigjet e dit a. s. Leximi dhe komenti- poezinë e vjetër arabe dhe mjaftonte vendi apo nuk ishin xhamisë si: rrethi i nxënësve Oqeanit Indian. Vetëm në mi i Kur'anit, tubimi i ha- shkencat e tjera që posa kis- të kënaqur me shkallën e të Ebu Is'hakut, Shiraziut në Bagdad ishin më se 100.000 ditheve, themelimi i shke- hin filluar t`i marrin bazat e diturisë fëmijën e dërgonin xhaminë e El-Mensurit në xhamia, në Kajro 30.000 ncës së akaidit dhe shkencat para. nëpër vende të ndryshme për Bagdad, kurse autoriteti i xhamia, në Kordovë 3000 e tjera ishin dëfrime për Përveç shkencës së lexim- të kërkuar dituri. Ata shëtit- shkollës varej nga shkalla e sosh të mëdha. mendimtarët e shekullit të it të Kuranit, të hadithit dhe shin gjersa e gjenin mësuesin dijetarit dhe numri i nxënës- Nëse e marrim vetëm në parë. komentit të tij, filluan të zhv- që u pëlqente dhe aty qën- ve. Nëpër qytetet e mëdha, njëqind xhami (1/100) nga Për arabët kjo nuk ishte illohen edhe: Shkenca mbi të dronte për të mësuar. Prindi i ligjëratat i mbanin disa dije- një shkollë prapë numri i vështirë, sepse Kur'ani ishte vërtetat e besimit, Akaidi, tij ishte i obliguar ta furni- tarë në disa vende, në disa shkollave shumëfish do ta në gjuhën arabe. Por, jo- ara- Shkenca e të drejtës fetare zonte fëmijën e tij edhe kur ta sfera dhe shpesh edhe në të kalonte numrin e sotëm të bët që e pranuan Islamin, dhe të devotshmërisë, Ibad- kalonte kufirin sipas sheriatit. njëjtën kohë. Nxënësi i ndi- shkollave në këto vende dhe numri i të cilëve rritej çdo eti dhe drejtësia në përgji- qte disa ligjërata dhe mës- jashtë tyre, kurse numri i nx- ditë e më shumë, hasnin në thësi dhe Muamelati. Të gjit- Xhamia - shkollë e mesme onte aq sa donte dhe kur do- ënësve do të ishte impozant - pengesa. Për ta ishin të pan- ha këto shkenca të porsafor- dhe e lartë nte, kurse mësuesin e zgjid- absolut. johura shumë shenja të shkr- muara mësoheshin nëpër hte sipas dëshirës së tij. Nxë- imit arab, i cili nuk ishte plot- xhamia. Muderrisi (shejhu apo us- nësi i cili shkonte rregullisht Përktheu: N. Ibrahimi islamske novine 11 korrik, 2008. EDUKATË gazetë islame ELIF Përzgjidh nga të tjerët përvojat e dobishme

Në pamje të parë, titulli i si kjo sorrë, e ta mbuloja trupin Sham (Siri). Ebu Hurejra trans- jes, janë bamirës ndaj të var- bërë një shpjegim të veçantë këtij shkrimi të krijon për- e vëllait tim?” Ashtu mbeti i meton: “Pejgamberi a.s. kur fërve, jetimëve dhe të papërk- dhe e ka quajtur “Bugh’jetu al- shtypjen se kemi të bëjmë me penduar.” (Maide: 30-39) predikonte mbështetej tek një rahurve. Kanë dhe një të pestë, raid fi ma tedamenehu hadi- një parim të jurisprudencës trung palme, ‘qëndrimi në kë- të bukur dhe të hijshme; lufto- thu Umi Zer’in min feuaid”, islame, të përpiluar nga studi- Trashëgimia e përvojës së mbë po më lodh’ thoshte. jnë padrejtësinë e mbretërve”. në shqip “Aspirata e udhëzbu- uesit e kësaj shkence. Në fakt gjithë Krijimit është një parim Lërmë të bëj një mimber ashtu (Imam Muslimi kapitulli i spro- luesit për të fituar dobitë që nuk ekziston ndonjë i tillë, që i lëvduar dhe i venduar në një siç kam parë të bëhet në Sham vave dhe shenjat e kiametit) përmban hadithi i Ummi të jetë publikuar në këtë tekst, rend të respektueshëm në gjyk- - tha Temmim el – Dari. I Dër- Këto cilësi, janë vlerësuar Zer’it”. porse përmbajtja apo domethë- imin që Zoti i ka falur njeriut. guari u këshillua për këtë dhe dhe lëvduar, me qëllim që të nia e këtij parimi është i saktë Shfrytëzimi i përvojës së mbl- me shokët e tij, të cilët e pël- nxiten besimtarët t’i kultivojnë Kadi Ijadi thotë në shpjeg- dhe i pranuar në kënd- edhur nga njeriu, shpalljeve të qyen propozimin. (Fet’hul Bari në personalitetet e tyre. imin e këtij hadithi: “Nga ky vështrimin e Sheriatit, si dhe i zbritura nga Qielli, përditësi- 3/60) Fakti që Shami ishte hadith kuptohet se është e lej- zbatueshëm përgjatë gjithë his- mot dhe gjakimit të tyre nga të nën administrimin e bizanti- Nga gjërat tërheqëse dhe të uar të përcillet dhe të flitet për torisë. dërguarit, është një parim që nëve të krishterë nuk e preu çmueshme të sunnetit të pej- popujt e mëparshëm, për brezat gjendet i shtrirë përgjatë gjithë rrugën e përvetësimit të zgjid- gamberit a.s. mbi këtë temë ës- e shkuar dhe shekujt e kaluar, Vetë pejgamberi Muham- periudhës së pejgamberisë së hjes më të mirë. htë hadithi i gjatë, i njohur me si dhe të maturit me ta, sepse med s.a.v.s, bashkëkohësit e tij Muhamedit a.s.. emrin “Hadithi i Ummu në historitë e tyre ka mësim për si dhe halifet e drejtë e kanë As procedurën e vulosjes së Zer’it”. Për këtë hadith dijetari atë që do të nxjerrë mësim, jetësuar vetë këtë parim. Kjo Ishte kjo qasje që e bëri korrespondencës, nuk e kishin i madh Kadi Ijjad ka thënë: reflektim për atë që do të ref- ka ndodhur edhe me gjithë Pejgamberin a.s., që në mome- muslimanët, por Buhariu dhe “Nuk ka diskutim mes dijeta- lektojë dhe dobi për atë që do muslimanët në historinë e ntet e ndërdyshura të Betejës Muslimi transmetojnë se kur rëve për vërtetësinë e këtij ha- të përfitojë”. (Bugh’jetu al-raid administrimit të kalifatit. Çdo së Hendekut, të merrte përvo- Pejgamberi a.s. vendosi t’ju dithi dhe imamët (dijetarët) e fi ma tedamenehu hadithu trashëgimi e përshtatshme dhe jën e persëve në hapjen e hen- shkruajë mbretërve të atëbot- shkencës së hadithit e kanë Umi Zer’in min feuaid fq.36) e dobishme është përzgjedhur deqeve përreth qyteteve, që të shëm, Herakliut, Kisrait dhe pranuar të vërtetë. Këtë hadith me kujdes dhe është përdorur. pengonte ushtritë armike. Si- Nexhashiut, sahabët i thanë, e ka transmetuar edhe Imam Në shpjegimin e këtij hadi- Kurani, vetë më vete porosit që pas transmetimit të Imam Ibn “Ata nuk pranojnë letër të pa- Buhariu dhe Imam Muslimi. thi Kadi Ijadi transmeton edhe njerëzit duhet të përfitojnë Haxherit, ky mendim u dha vulosur. Pejgamberi a.s. bëri (Bugh’jetu al-raid fi ma ted- thënien e dijetarit të madh ma- edhe nga gjallesat e tjera. Sul- nga Selman Farisiu. “Në Persi, një unazë argjendi për vulë amenehu hadithu Umi Zer’in likij, Kadi Al- Muheleb ibn Ebi ejmani a.s. shfrytëzoi komu- kur armiku na rrethonte ne ha- dhe në të gdhendi fjalët “Muh- min feuaid) Sufrah që thotë: “Nga ky ha- nikimin me pupëzën, për të pnim hendek rreth nesh” ammedi i dërguari i Allahut”. dith kuptohet se është e lejuar korrur një fitore domethënëse: (Fet’hul-Bari 8/148) i tha Sel- (Buhariu në kapitullin e sto- Përmbledhtazi hadithi që njerëzit e devotshëm të çdo “Unë, tha qukapiku, kam mani të Dërguarit. Hamendës- live. Muslimi në kapitullin e është si vijon: populli dhe feje të mëparshme dijeni për diçka që ti nuk e di imet e gjymta për mos trashëg- dijes.) të shihen si shëmbëlltyrë” dhe të kam sjellë nga Sebei një iminë e përvojës botore të zjar- “Në epokën para Islamit, lajm të sigurt” (Neml: 22) rputistëve, politeistëve, etj, Ç’është më e mrekullues- njëmbëdhjetë gra u mblodhën Pas këtyre fjalëve Kadi Ija- marrin një shuplakë të fortë hme, Imam Muslimi transme- në një kuvend. Ranë në ujdi që di jep komentin e tij: “Lejimi Ky qe shkaku që Mbretë- nga puna e dorës së Pejgambe- ton se, “Pejgamberit a.s.. i pël- çdo njëra prej tyre do të flasë është i vlefshëm për ato gjëra resha Belkizë të bëhet bes- rit për gropimin e këtij kanali. qente miratimi i ithtarëve të li- për cilësitë e mira dhe të këqija që nuk bien në kundërshtim imtare dhe qeverisja në vendin brit; hebrejve dhe të krishter- të karakterit të burrit të saj. Siç me Sheriatin Islam” (Bugh’je- e saj të ndryshojë rrënjësisht. Kur lindi nevoja e thirrjes ëve, për gjërat e lejuara” (Im- u betuan të thonin të vërtetën, tu al-raid fi ma tedamenehu “Tha (mbretëresha): Zoti im së njerëzve për t’u falur, musli- am Muslimi kapitulli i vlerave që të gjitha folën për bashkësh- hadithu Umi Zer’in min feuaid unë i kam bërë padrejtësi vetes manët e rrahën këtë çështje (fadail)) ortët e tyre. E fundit që foli qe fq.171) sime (e pranoj mëkatin tim) mes tyre. Kishte propozime që Ummu Zer’i, e cila kishte një dhe bëhem muslimane duke ju të përdorej briri i hebrenjve Në librin e haditheve të sa- përvojë magjepsëse me bashkë- Kjo është metodologjia e bashkuar Sulejmanit, për Zo- apo këmbanë e të krishterëve. kta të imam Muslimit ( Sahihu shortin e saj fisnik dhe bujar.” plotë Islame, trashëgimi i për- tin e gjithë botërave” (Neml: (Transmeton Imam Buhariu te Muslim) ka disa modele që i Kjo është gruaja me emrin e të vojës së çdo të devotshmi, nga 44) kapitulli i ezanit, si dhe Imam përkasin këtij mendimi të ha- cilës është titulluar hadithi. profesionalizmi i çdo profesio- Tirmidhiu te kapitulli i namaz- pur dhe ndërveprues. Imam nisti, dhe nga drejtësia e çdo të Në një rrëfim tjetër në Ku- it.) Muslimi përcjell se, “Al-Must- Kadi Ijadi transmeton se drejti, përderisa nuk bie në ku- ran, një bir i Ademit mori më- eured Al-Kurejshi i tha Amr ibn Pejgamberi a.s. duke u nisur ndërshtim me standardin: “Të sim nga sorra dhe e varrosi vël- S’është për t’u habitur që Asit; ‘kam dëgjuar të Dërgua- nga kjo ngjarje , i kishte thënë përputhet me Islamin dhe t’i lanë e tij nën britjet e pen- Pejgamberi a.s. nuk i qortoi rin e Zotit duke thënë: “ Të kr- Aishes r.a. “O Aishe! Unë kam shërbejë atij dhe të jetë në dobi desës. “Atëherë epshi i tij e bi- apo ndali kur ata bënë propoz- ishterët kanë për të qenë më qenë për ty ashtu si Ebu Zer’i – të muslimanëve dhe t’ju shërbe- ndi atë për mbytjen e të vëllait; ime të tilla; ai e pa të udhës që shumë ditën e fundit të kësaj bashkëshorti i Ummu zerit – jë interesave të tyre.” dhe e mbyti. Ai mbeti prej më të diskutimi të mbetej i hapur, bote”. Amër ibn Asi i tha: Ku- për Ummu Zer’in. Aishja i’u dëshpëruarve (hidhëroi prindë- derisa erdhi propozimi për jdes ç’po flet!. Al-Musteurei përgjigj: “Kurban t’u bëfshin Mbi këtë bazë kanë punuar rit, mbeti pa vëlla, u përbuz ezanin. tha: po them atë që kam dëgj- im atë e ime më, ti për mua je sahabët e Pejgamberit a.s. dhe prej Zotit dhe u fut në xhehen- uar nga Pejgamberi. Veç kësaj më i mirë se Ebu Zer’i për Um- halifët e drejtë, përzgjodhën pa nem). All-llahu dërgoi një sor- Kur Pejgamberi a.s. predi- e dëgjova të thotë se ata kanë mu Zer’in” (Bugh’jetu al-raid ngurruar përvojat e mira të br- rë, e cila groponte në dhe, për konte, qëndrimi në këmbë e katër cilësi: të durueshëm në fi ma tedamenehu hadithu ezave të shkuar, ndërsa shem- t’i treguar atij se si ta mbulojë lodhte. Temmim el – Dari i sprova, të shpejtrikuperueshëm Umi Zer’in min feuaid) bujt nuk mbarojnë këtu. trupin e vëllait. Ai tha: “I mjeri propozoi përdorimin e mimbe- në rast disfatash, kthehen shu- unë, si nuk qesh i aftë të bëhem rit. Këtë gjë ai e kishte parë në më shpejt në sulm pas tërheq- Këtij hadithi Kadi Ijadi i ka Mr. Sabahudin Jashari islamske novine ELIF gazetë islame NE NË KOHË korrik, 2008. 12 Zemra midis dy kohëve “A doni t’ju tregoj se ku- te që të largon nga Allahu këtë jetë ka poshtërim, ku- shpërblimi më i madh. Pik- sim të lehtë bien shumë jt i vijnë djajtë? Ata i vijnë dhe çdo dyshimi që e rse në jetën tjetër ka ndës- ërisht këtu dallojnë njerëz- shpejt nën ndikimin e tij, çdo gënjeshtari gjynahqar.” kundërshton Lajmin e Tij. hkim të rëndë.” (Maide: 41) it. Nga ata varet se ku do të shmangen nga rruga e dre- (Shuara: 221-222) Pejgamberi a.s. filloi me Nëse njeriu dëshiron që shkojnë më pas, si kanë jtë, e pasi t’i arrijë qëllimet Pejgamberi a.s. ka thë- devotshmërinë e zemrës, ta përmirësojë veten, rruga ditur ta shfrytëzojnë koh- e veta, djalli thotë: “Dhe, në: “Në trupin e njeriut gje- frytet e së cilës janë: kulli- më e lehtë e më e afërt ën. Koha e tashme është kur të marrë fund puna, ndet një copë mishi, nëse mi (pastrimi) i zemrës, shp- është që të gjejë veten ndër- fletë e bardhë, në të cilën ti djalli do të thotë: “Vërtet, ajo është e shëndoshë, është ëtimi dhe largimi i saj nga mjet dy kohëve, ngaqë të i shënon veprat e tua, ve- Allahu ju bëri një premtim i shëndoshë i gjithë trupi mëkati, dhuna, urrejtja dhe gjendesh ndërmjet dy kohë- prat që mund të të dërgojnë të vërtetë. Edhe unë ju pre- dhe nëse ajo do të prishet, smira. Këto janë cilësitë e ve: të kaluarës dhe të ardh- në Xhenet, ose mund të të mtova, por ju mashtrova. prishet i gjithë trupi. Ajo zemrës së shëndoshë, e mes, në të vërtetë gjen jet- dërgojnë në zjarr. Unë nuk kam pasur kurr- është zemra.” (Buhariu, cila, kur del para Allahut ën tënde. Atë mund ta për- Duhet të jemi të vetëdi- farë pushteti mbi ju. Unë Muslimi) në Ditën e Gjykimit, e shp- mirësosh me pendim, keqa- jshëm se jeta e kësaj bote thjesht ju thirra e ju m’u Çdo trup që sëmuret, ëton personin nga zjarri i rdhje për atë që ke vepruar është shumë e shkurtër përgjigjët. Prandaj, mos më duhet të shërohet. Papast- Xhehenemit. Allahu i Lart- në kundërshtim me dispoz- dhe kalon shpejt, e nëse e qortoni mua, por qortoni ërtia e trupit është shkak ësuar ka thënë në Kuran, itat e sheriatit dhe të kër- lejon veten që ta kalosh në veten! Unë nuk jam shpë- për shumë sëmundje, ndër- duke treguar për Ibrahimin kosh falje nga Ai, që dën- gjumë apo në punë të kota, timtari juaj e as ju nuk jeni sa papastërtia e zemrës so- a.s.: “...dhe mos më turpëro imin e ka shumë të rreptë atëherë pas saj vjen dhemb- shpëtimtarët e mi. Unë tani në është shkak i vuajtjeve, i në Ditën, kur do të ringjal- për mëkatarët. ja e madhe e përgjithmon- e mohoj që më bëtë ortak mjerimit dhe i pakënaqë- len njerëzit, në Ditën, kur Këto tri veprime që u shme, e cila është më e rë- me Allahun (në adhurim).” sisë sonë në këtë botë dhe askujt nuk do t’i bëjë dobi përmendën nuk kërkojnë ndë se shfrytëzimi i kohës Vërtet, keqbërësit do të ke- në tjetrën. as pasuria, as fëmijët, për- prej teje punë dhe lodhje të me vepra të mira dhe ndali- në një dënim të dhemb- Zemra e pastër dhe e veç atij që vjen me zemër të madhe, ngase janë veprim i mi nga ndalesat për ata që shëm.” (Ibrahim: 22) shëndoshë është ajo zemër pastër tek Allahu!” (Esh zemrës dhe i gojës. kuptojnë. Enes ibnu Malik, Allahu që ka shpëtuar nga shirku Shuara: 87-89) Sa i përket kohës së ard- Nëse të keqes ia kthe- qoftë i kënaqur me të, tho- dhe në të nuk ekziston urr- Allahu i Madhërishëm, hme, atë do ta përmirësosh jmë me të mirë, armiku ynë të: “Ishim ulur me të Dërg- ejtja për besimtarët, smira, njeriun që ka zemër të pas- duke mos vepruar atë që do ta kuptojë butësinë dhe uarin e Allahut a.s dhe ai koprracia, mendjemadhë- tër, njeriun e drejtë, si dhe Allahu i Madhërishëm e ka pastërtinë e zemrës sonë tha: “Do të dalë tani një bu- sia, dashuria për dynjanë njeriun që kërkon ndihmë ndaluar. Edhe ky veprim dhe me kalimin e kohës do rrë nga banorët e Xhene- dhe për karrierën, dys- dhe i lutet vetëm Atij, e nd- është i lehtë, ngase prej teje të na bashkëngjitet neve si tit.” Doli një burrë prej En- himet, dilemat në ndjekjen ihmon dhe e ngre në grada kërkohet mosveprim e jo një besimtar dhe shok i sin- sarëve, mjekra i pikonte e mendimeve të këqija dhe të larta, si në këtë botë, punë. Kjo do të thotë se të qertë. Për këtë Allahu i Ma- nga uji i abdesit dhe nallet nga sëmundja e epshit, që ashtu edhe në tjetrën, ndër- kaluarën e përmirëson me dhërishëm thotë në Kuran: i mbante në dorën e majtë. përfundon në ndjekjen e sa gënjeshtarët dhe mëkat- pendim, ndërsa të ardhmen “Nuk barazohet e mira me Në ditën e nesërme Profeti dëshirave tona. Zemër e pa- arët Allahu i Madhërishëm duke u larguar nga ndale- të keqen! Të keqen ktheje tha të njëjtën fjalë dhe doli stër dhe e shëndoshë është do t’i dënojë për mëkatet e sat, me qëllim të pastër, për me të mirë e atëherë arm- po i njëjti person si herën e ajo zemër që është e priv- tyre, zemrat e tyre do të ng- të respektuar ligjin e Kri- iku yt do të të bëhet men- parë, në ditën e tretë Profeti uar nga çfarëdo pasioni në elin të papastra. Lidhur me juesit tënd dhe duke vazhd- jëherë mik i ngushtë. Ky vir- e tha të njëjtën thënie, sër- kundërshtim me urdhrat këta njerëz, Allahu thotë në uar këtë rrugë. Në të dy tyt u dhurohet vetëm atyre ish doli po i njëjti person me dhe ndalesat e Allahut dhe Kuran: veprimet trupi është i qetë, që durojnë dhe vetëm atyre pamjen e tij të parë. Kur u çfarëdo mëdyshjeje, e cila “...O i Dërguari i Alla- ndërsa veprimin e ka ze- që kanë një fat të madh.” ngrit Profeti a.s, Abdullah do të shfaqej ndaj asaj që ka hut! Mos u brengos për ata mra dhe goja. (Fusilet: 34-35) ibnul Asi shkoi pas personit thënë Ai, është ajo zemër, e që zhyten shpejt në mosbes- Ajo që ka rolin vendim- Allahu i Madhërishëm me fjalë dhe i tha: “Unë u cila i është përkushtuar im, qofshin nga ata që me tar është shfrytëzimi i për- na porosit të jemi të duru- grinda me babain tim, pas- adhurimit të Allahut të gojën e tyre thonë: “Beso- piktë i kohës së tashme, ng- eshëm, sepse mos durimi taj u betova që të mos futem Madhëruar përmes dëshir- jmë”, ndërkohë që zemrat e aqë po ta kesh humbur, ke është punë e djallit, njeriu tek ai tri ditë. Nëse e shikon ës, dashurisë, mbështetjes tyre nuk besojnë apo prej humbur lumturinë dhe është nën ndikimin e shej- të arsyeshme më streho ti. te Ai, kërkimit te Ai, bind- hebrenjve, të cilët trillimet i shpëtimin, nëse e ruan në tanit dhe për t’u larguar Derisa të kalojnë tri ditët, jes, frikës dhe shpresës. dëgjojnë shumë, (madje) përmirësimin e kohës së duhet të kërkojë mbrojtjen unë do të qëndroj tek ti.” Çfarëdo gjëje që të bëje dëgjojnë edhe ata që s’kanë kaluar dhe të ardhmes, siç e Allahut. Ai, tha: “Po!” zemra, duhet ta bëje në ardhur te ti. Ata i ndrysho- u cek më lart, atëherë ke Në suren “El-A’raf”, aje- Enesi vazhdon dhe tho- emër të Tij: kur dashuron, jnë vendet e fjalëve (në tek- shpëtuar dhe ke fituar reh- ti 200 thuhet: “Nëse djalli të: “Abdullahu qëndroi tri të dashurojë në emër të stet e shenjta) dhe thonë: atinë dhe kënaqësinë. përpiqet të të shtyjë drejt së netë me të, por nuk pa të Allahut, kur urren, të urre- “Nëse (shpallja) ju është Gjithashtu, duhet të keqes, kërko strehim tek ngrihej natën, veçse, kur kt- jë në emër të Allahut, kur dhënë kështu, pranojeni e, kesh parasysh se ruajtja e Allahu, se vërtet, Ai dëgjon hehej, zgjohej, apo rrotullo- ofron, të ofrojë në emër të nëse nuk ju është dhënë kë- kohës së tashme është më e dhe di gjithçka.” hej natën në dyshekun e tij, Allahut dhe kur privon, të shtu, atëherë, ruhuni e mos vështirë se sa përmirësimi i Ata që janë të pajisur e përmendte dhe e mad- privojë në emër të Allahut. e pranoni”. Kur Allahu dës- kohës së kaluar dhe të ard- me devotshmëri, Allahu u hëronte Allahun, derisa ço- Kjo zemër është privuar hiron ta lërë dikë në humb- hmes. Ngase ruajtja e k- ndihmon që ta dallojnë të hej për namazin e sabahut. nga adhurimi i çdo gjëje tje- je, ti nuk mund të bësh asg- ohës së tashme bëhet duke mirën nga e keqja. Djalli ia Abdullahu e kishte dëgjuar tër pos Allahut. Ajo i është jë për ta penguar Atë. Këta detyruar veten që të vepr- paraqet njeriut të gjitha të të fliste vetëm mirë gjatë at- nënshtruar dashurisë së pa- janë të asaj dore të cilët osh atë që është më e vlef- këqijat e kësaj bote si gjërat yre tri netëve dhe gati duke rtneres ndaj Allahut. Ajo i Allahu nuk dëshiron t’ua shme dhe më e dobishme më të mira dhe më të nevo- nënvleftësuar punën e tij është shmangur çdo të me- pastrojë zemrat. Për ata, në dhe me të cilën arrihet jshme dhe njerëzit me be- dhe duke e konsideruar të islamske novine 13 korrik, 2008. NE NË KOHË gazetë islame ELIF pakët, i thotë: “O rob i Alla- hut, unë nuk pata as grind- je, as hidhërim dhe as shkë- Evropa para sfidës muslimane putje nga babai im, por e dëgjova Profetin a.s. duke Religjionet, ideologjitë, kul- thënë tri herë: “Del tani, turat e qytetërimet që përfaqë- ndërmjet jush një burrë prej sojnë dhe propagandojnë kon- banorëve të Xhenetit.”. Do- ceptin e jetës së izoluar, të veçuar në bashkësi të caktuara, le ti tri herë, pastaj dëshiro- pa integrime e bashkëpunime, va të strehohem tek ti, që të janë të gabuara dhe historikisht shikoja si është puna jote të gjykuara për dështim. dhe të merrja shembull nga ty, por nuk pashë të punoje Evropa deri në vitet e 60-ta shumë. Çfarë bëre që arrite të shekullit XX posedonte 'një- këtë vlerësim nga Profeti farë' multikulturalizmi, por i a.s.?” Ai u përgjigj: “Nuk përcjellur me njëfarë racizmi ka asgjë tjetër, veçse atë që moralo-kulturor, sepse mendo- pe.” Kur Abdullahu nisi të hej se evropianët posedojnë një largohej, e thirri dhe shtoi: epërsi politike, kulturore e shk- “S’ka gjë tjetër përveç asaj encore, madje të lindur, trash- që pe, vetëm se unë nuk bëj ëgimi kjo judeo-kristiane dhe greko-romake. Mirëpo, ky mul- hile, mashtrim ndaj asnjërit tikultiralizëm manifestohej bre- prej myslimanëve dhe nda vetvetes, mes "vlerave" pro- s’kam smirë asnjërin për të testante, katolike, liberale dhe mirat që i ka dhuruar Alla- socialiste evropiane. Por, me fi- ar edhe në rrafshin ideor edhe fëmijët muslimanë nuk posedo- i dikurshëm evropian është hu.” Abdullahu i tha: “Kjo llimin e depërtimit dhe migr- në rrafshin praktik. Dialogu jnë ndonjë ndjenjë dhe nevojë zëvendësuar me nacionalizmin të bëri ty të arrish atë shka- imit të muslimanëve nga Afrika ndërmjet shumicës që dëshiron për vendlindjen e baballarëve dhe fanatizmin iluminist. Kur llë, të cilën ne nuk kemi veriore, nga Turqia por edhe të imponojë rregulla të lojës si të tyre, këta fëmijë e gjejnë de- kësaj i shtohet edhe "racizmi mundësi ta bëjmë.” nga Ballkani (shqiptarët dhe të vetmet të drejta (globalizmi) rën e hapur në vlerat fetare isl- kulturor" se vetëm "kultura Pastërtia, kthjelltësia e boshnjakët), vlerat e vjetra trad- dhe pakicës në rolin inferior ame por me një dozë skepticiz- evropiane" është e mirë, çështja zemrës është qetësi në icionale, respektivisht multiku- dhe përbuzës, paraprakisht mi ndaj evropianit dhe vlerave evoluon në shumë pikëpyetje. dynja dhe fitore në Ahiret. turalizmi tradicional, filloi të është e gjykuar të dështojë. të tyre. Islami për ta bëhet Harrohet se "kultura" më e Pakica, natyrisht do të izolohet shtëpi, bëhet vendlindje, bëhet mirë nuk matet me vlera terri- Banorët e Xhenetit nuk ka- zbehet e të pëlcas para rrethan- dhe krijojë mekanizma të mbr- mekanizëm mbrojtës përballë toriale dhe racore por me vlera në kundërshtim ndërmjet ave të reja. Kësaj klime të izo- limit, të ndjenjës së epërsisë, i ojtës, sepse, dëshiruam ne apo skillave dhe haribdeve të koh- idesh dhe vlerash praktike fet- tyre, as urrejtje. Zemrat e ndihmoi edhe "konvertimi" i jo, ata janë pjesë e Evropës dhe ës, bëhet rruga e vetme për per- are, morale dhe kulturore. tyre janë si një zemër e shtresës së njerëzve të edukuar nuk kanë ndërmend të heqin spektivën e tyre individuale vetme, madhërojnë Alla- në mjedise fetare dhe tradicio- dorë nga vlerat e tyre religjioze dhe kolektive, politike, kultur- Evropa do të gabojë edhe hun mëngjes e mbrëmje. nale evropiane në majtistë rad- dhe kulturore-historike, me të ore dhe religjioze. më shumë dhe me pasoja edhe Prirja e ndjeshmërisë për ikalë. Kjo shtresë që më herët e cilat krenohen dhe për të cilat më të rënda nëse gjatë shekullit urrejtje hiqet nga zemra e konsideronte veten antikolo- janë në gjendje të luftojnë. Qëndrimi i evropianëve, i lig- XXI e thellon hendekun me mu- tyre, gjendet vetëm vëlla- nialiste dhe antiraciste, kampi- jeve të tyre kinse liberale kurse slimanët në Evropë. Stili bushi- zëria e pastër. Ai që ka këtë on të multikulturalizmit, u bë Mbi evropianët është që në praktikë në të shumtën e st, sarkozist, putinist i integrim- karakter në dynja, është mbrojtës i të ashtu quajtura vle- qëndrimin e tyre përjashtues, rasteve dogmatike-raciste, do të it të muslimanëve në shoqëritë prej banorëve të Xhenetit. rave iluministe kundrejt ortod- bindjen e tyre të gjoja një qyte- ndikojë në rrjedhat e ardhshme jomuslimane i ngjan stilit inte- Pejgamberi a.s. na ka poro- oksisë muslimane në migrim e tërimi superior dhe shikimin e evropiane. Nëse Evropa zgjedh grues millosheviqian të musli- tyre nga lartësia ta shndërrojnë këtë të fundit, dhunën dhe manëve shqiptar apo boshnjak situr dhe na ka urdhëruar sipër në Evropën Perëndimore. në qëndrim partneriteti, mirë- eksploatimin, përjashtimin e të apo të ngjashëm nëpër botë. që të pastrojmë zemrat to- Shtresa e tillë sa frikësohej nga kthimi i sërishëm i religjionit kuptimi dhe kooperimi; me tjerëve dhe superioritetin mbi të na nga sëmundjet, si: xhelo- në Evropë dhe rrezikimi i vler- fjalë të tjera, evropiani duhet të tjerët, nëse Evropa zgjedh mbro- Prandaj, Perëndimi si shu- zia, urrejtja, hidhërimi, ave laiciste-shekullariste, për mësojë të jetojë me muslimanin jtjen e vlerave iluministe, micë duhet të ofrojë një ba- armiqësia dhe kështu me më tepër frikësohej nga depër- dhe të respektojë vlerat fonda- shekullariste në mënyrë dogma- shkëpunim konstruktiv e të si- radhë ndaj sëmundjeve të timi i religjionit islam. Kjo kth- mentale të tij pikërisht sikurse tike dhe të dhunës, pa dyshim se nqertë, kurse muslimanët si tjera, të cilat i kaplojnë ze- esë në Evropë e sidomos në kërkon t'i respektohet e kaluara evropianët do ta dënojnë veten pakicë duhet të pranojnë ofer- mrat. Një person, që arrin Holandë, bëri që multikultural- e tij dhe e drejta në të ardhmen. me pasoja të paparashikueshme. tën për bashkëjetesë dhe mirë- të pastrojë zemrën e vet pr- izmi evropian, i mbështetur në kuptim, njohje të ndërsjellë, ej këtyre dukurive nega- shtyllat tradicionale, krahas Në këtë aspekt, edhe musli- Evropa duhet të matë çdo apo së paku muslimanët duhet tive, ka arritur në një shka- shtyllave të pranishme, të fito- manët mund të ndihmojnë, fjalë dhe veprim të vetin kur të tolerojnë mendimet dhe vler- llë të lartë te Allahu. nte edhe një shtyllë të re, atë duke dhënë kontributin e tyre janë në pyetje muslimanët. Ve- at e ndryshme. Nga e gjithë kjo që u tha islame. Për më tepër që shoq- në përshtatjen rrethanave të primi i një individi apo grupimi Vetëm me njohje dhe mirë- deri tani, përfundojmë se ëria perëndimore, por as vetë reja. Edhe ata duhet të respek- politik musliman nuk duhet të kuptim të ndërsjellë mund të tojnë realitetin e ri, të krahas bëhet shkas dhe shkak për jetojmë në paqe dhe lumturi pa zemra ka shumë veçori dhe muslimanët nuk dinin se si do të duhej të dukej kjo shtylla e jetojnë me vlerat e fqinjëve. Për fushatë të vrazhdë kundër mus- marrë parasysh faktorin gjeogr- virtyte, prandaj duhet pa- re, islame-muslimane, në mje- këtë kanë bazë fetare si në limanëve. Jemi dëshmitarë se afik, religjioz, kulturor e qytet- sur kujdes i veçantë, duhet dis të ri dhe konstelacion të ri Kur'an ashtu edhe në Hadith. veprimet e nxituara ishin dhe ërues. Muslimanët tash 15 she- pastruar rregullisht që të idesh dhe veprimesh. janë kundërproduktivë. Rasti i kuj kanë pranuar në parim mos shmanget dhe të mos Deri sa Evropa nuk i pra- ofendimit të muslimanëve në- trashëgiminë judeo-kristiane, humbasë. Mirëpo, me lëvizjet më të non fëmijët muslimanë të lin- për Evropë (Hondandë, Francë në radhë janë judeo-kristianët reja në botë, me konfliktet e dur në Evropë si fëmijë të saj, etj.) është treguesi më i mirë. ta pranojnë Islamin, Muhamm- Hasan Baftijari fundit në botë, formimi i kësaj edhe pse me vlera religjioze e edin a.s. dhe Kur'anin e shen- shtylle të re tashmë ka dështu- kulturore tjetërfare, dhe deri sa Nacionalizmi dhe fanatizmi jtë. N.I. islamske novine ELIF gazetë islame LAJME korrik, 2008. 14 AIITC nga Tirana u dhuron Punimet në xhaminë libra Imamëve dhe e Detarëve intelektualëve myslimanë

në Ballkan me homologë në botën Arabe dhe Islame, organi- zon dhe merr pjesë nëpër semi- nare, simpoziume, ekspozita dhe orë edukative që mundëso- jnë ndërrimin e mendimeve ndërmjet akademikëve sa i për- ket mendimit dhe kulturës isl- ame, etj. Librat të ftuarve ia ndanë imamët Rexhep ef. Lika, Suad ef. Ukoshata dhe Rifat ef. Ju- sufi. Ndër të dhuruarit ishin Të shtunën, më 14.06.2008, në të deri në fund, duke përf- imamët e këshillave të Ulqinit, në mbledhjen e rregullt të shirë edhe mjeshtrit e special- Tivarit, Ostrosit, Podgoricës, Këshillit të Bashkësisë Islame izuar për ndërtimin e xhamive, Tuzit, Dinoshës dhe Gucisë, si Ulqin u konstatua se punimet në sidomos në punimin me latimin edhe tri biblioteka, ajo pranë BI Xhaminë e Detarëve kanë vazhd- e gurëve, me të cilët, sipas pro- Ulqin, pranë BI Ostros dhe bib- Instituti Shqiptar i Mend- i emocionoi të gjithë të pranish- uar me një intensitet jashtëza- jektit, është paraparë veshja e lioteka e qytetit Ulqin. Pjesëm- imit dhe i Qytetërimit Islam nga mit. konisht të volitshëm, janë kryer jashtme e xhamisë dhe e arrës të solemnitetit ishin edhe Tirana, ditën e xhuma, më Pastaj tubimin e përshënde- të gjitha punët e parapara me minares së saj. tri nxënëse të mektebit nga 06.06.2008, në organizimin e ti Dr. Ramiz Zekaj, drejtori i beton dhe se deri më tani KBI Ulqin përshëndet këtë Ulqini, Flutra Ismailaga, Ilder- Këshillit të Bashkësisë Islame Institutit, i cili atë ditë kishte ndërtesa ka fituar konstruksion- ofertë të vëllezërve nga Turqia ina Ukoshata dhe Amira Kur- Ulqin organizoi një tubim sole- ardhur enkas për të marrë pjesë in e vet të jashtëm. Punimi rreth dhe me kënaqësi pranon këtë memi, të cilat recituan nga një mn, me rastin e të cilit u dhuru- në këtë tubim dhe i cili në disa saj do të ndërpritet për shkak të bujari të tyre. Aq më tepër shfaq poezi. an të gjithë imamët shqipfolës fjali të shkurta njoftoi të pran- sezonit turistik dhe do të vazh- kënaqësi për formimin e një Në fund, të pranishmit kalu- nga Mali i Zi, si dhe disa intelek- ishmit me aktivitetet e këtij Ins- dojnë në shtator. Ndërkohë janë firme të specializuar (për ndër- an disa çaste të këndshme me tualë nga qyteti i Ulqinit. Ftesës tituti. Ndër të tjera, AIITC kon- paraqitur disa donatorë nga timin e xhamive në Turqi) e cila një koktej të rastit dhe i bënë për këtë tubim iu përgjigjën tribuon në mirëmbajtjen e kul- Turqia, për të cilin e kemi njoftu- do të merret me të gjitha punët e edhe ca fotografi të përbashkë- shumica e të ftuarve. Tubimin e turës dhe trashëgimisë Islame ar opinionin në numrin e kaluar vazhdueshme rreth kësaj ta. Shpresojmë që në rastet e hapi Besim ef. Cura me një në Shqipëri dhe në Ballkan, të Elifit, të cilët kanë shfaqur xhamie. ardhshme, kontingjenti i librave pjesë nga Kur’ani, të cilin e pa- prezanton trashëgiminë dhe tra- dëshirën të vazhdojnë punimet Suad Ukoshata soi me përkthim në gjuhën shqi- ditat Islame të Shqipërisë në një për dhuratë do jetë edhe më i pe nxënësja Amira Kurmemi. mënyrë të qartë studiuesve dhe madh, për ta zgjeruar edhe rret- Edhe vogëlushja Zyliha Ardoliq, publikut në përgjithësi, forcon hin e atyre që do t’i dhurohen nxënëse e parashkollores Islam- lidhjet historike dhe kulturore librat. Nxënësit e mektebit e, me një poezi të saj mbi librin në mes të shqiptarëve që jetojnë S. U. nga Koljeno, KBI Promovohet libri Rozhajë, vizituan Ulqinin „Ve Alejkes Selam...” Të shtunën, më 07.06.2008, në hapësirat e Grand Hotel Eur- opa në Shkodër, u promovua lib- ri i dhjetë i autorit të mirënjo- hur, thirrësit Islam Muhamed Sytari nga Shkodra. Me ftesën e autorit, në tubimin promovues morën pjesë edhe përfaqësuesit e KBI Ulqin, imamët Rexhep ef. Lika, Suad ef. Ukoshata dhe Rifat ef. Jusufi, si edhe kryetari i KBI Ulqin h. Latif-Avdo Të shtunën, më 05.07.2008 në ekskursion njëditor Ulqinin e viz- Gorana. ituan nxënësit e mektebit të xhematit Koljeno, i cili i takon KBI Ndër të tjerët, për librin fol- Rozhajë. Të udhëhequr nga imami i tyre, Ernad ef. Ramoviqi dhe ën teologu Mr. Artur Tagani dhe anëtarët e këshillit të xhematit, rreth tridhjetë nxënës vizituan redaktori Xhahid Bushati, si ndërtesën e BI Ulqin, gjegjësisht mektebin, ku i pritën nikoqirët edhe vetë autori i librit. Këtë ve- kryeimami Rexhep ef. Lika dhe Suad ef. Ukoshata. Pas mirëseard- për, e cila vë në fokus rolin dhe inë e saj në një qytet multikonfe- dhe i kishës ortodokse Atë Nik- hjes, nikoqirët iu drejtuan mysafirëve dhe i njoftuan me disa infor- rëndësinë e bashkëjetesës së nje- sional siç është Shkodra, e për- olla. mata në lidhje me Ulqinin. Pastaj, mysafirët u gostitën me një mëng- rëzve të besimeve të ndryshme, shëndetën edhe përfaqësuesit e Në emër të BI Ulqin, autorit jes modest, dhe pas gati dy orë të kaluara brenda objektit vazhduan si edhe dëshirën për vazhdimës- kishës katolike Dom Gjovalini i urojmë edhe vepra të tjera... programin e mëtejshëm të këtij ekskursioni. S.U. islamske novine 15 korrik, 2008. LAJME gazetë islame ELIF Mevlud për nder të pavarësisë së Kosovës Me datën 27 prill 2008 kanë shkëlqyer tregimet (e në Qendrën Kulturore Isla- përgatitura vetë nga fëmijët mike në Frankfurt është shqiptarë) dhe hadithet e mbajtur një mevlud qëllimi i profetit tone Muhamedit të cilit ishte falënderimi i s.a.v.s. të cilët i lexonin aq Allahut xh.sh. i cili ndihmoi mirë dhe aq rrjedhshëm për- vendin tonë për ta fituar pa- kundër faktit që jetojnë në varësinë. Ky mevlud u orga- mërgim. Me leximin e fëmi- nizua kryesisht nga xhema- jëve tanë të mirë nuk mung- tlinjtë shqiptarë të kësaj qen- uan as lotët e shumë xhe- dre por nuk munguan edhe matlinjëve të cilët nuk mund ata boshnjakë dhe të sanx- të përmbaheshin. Kjo tregon hakut me të cilët bashkër- një dëshmi të madhe se kra- isht funksionojmë në këtë has fesë sonë të bukur që qendër. Të pranishëm ki- mësohet në këtë qendër, shte, përveç anëtarëve të njëkohësisht kultivohet ed- qendrës, edhe anëtarë nga he gjuha jonë e ëmbël shqi- disa vende të tjera të Gjer- pe dhe për këto merita du- manisë të cilët kishin ardhur het falënderuar në radhë të për ta manifestuar këtë me- parë Imamin e kësaj qendre vlud. Ahmet Ef. Kajoshin i cili pa Programi i këtij mevludi përtesë mban mësim çdo ishte i ngjeshur me recitime javë me fëmijët tanë. nga më të ndryshmet, duke interpretuara nga kori i fë- nga muezinë dhe imamë të xhematlinjë shqiptarë. Ajo Në këtë mevlud u lexua filluar nga fëmijët e deri te mijëve boshnjak e po ashtu tjerë të po kësaj qendre në që më shumë vlen të thekso- edhe fjalimi i përgatitur nga të rriturit. Kishte ilahi të edhe ilahi të interpretuara gjuhën shqipe së bashku me het është se më së shumti anëtari i këshillit dhe muezi- ni i kësaj qendre Gazmend Salihut. Në fund duam të Fjalimi i mevludit theksojmë se organizimi i mevludeve kohën e fundit EUDHU BILAHI MINESH-SHEJ- apo më mirë të them t’i kujtojmë dësh- sh por të veprojnë sikur që ka vepruar ka qenë shumë i theksuar TANI RRAXHIM morët tanë të cilët me dashurinë ndaj Resulullahu s.a.v.s i cili për dy ushtarë të ku fundi i Marsit dhe i gjithë BISMIL-LAHIRR-RRAHMANIRR- Allahut dhe me guximin që Allahu ua ng- vrarë të tij e trazoi një bashkësi të tërë Prilli kanë qenë të mbushu- RRAHIM uliti në zemrat e tyre bënë që t’i dalin armiqsh. ra çdo javë me mevlude e po përballë një armiku i cili ka dekada që na ELHAMDULILAHI RRABIL ka torturuar dhe ka bërë çmos që të na Lusim Allahun që të na mëshirojë, të ashtu edhe fillimi i Majit ka ALEMIN VE SALATU VE SALAMU shohë në robëri. Sot nuk kemi kohë për na udhëzoje, dhe të na e mundësojë ne në plan mevlude të cilat po ALA SEJIDINA MUHAMEDIN VE ALA vuajtje, nuk do t´ia bëjmë më si gjith- ummetit te Muhamedit s.a.v.s që të jemi organizohen nga motive prej ALIHI VE SAHBIHI EXHMEIN monë duke shkruar vargje se sa kemi gjithmonë në rrugën e Tij të drejtë sepse më të ndryshmet si: Sunetit vuajtur dhe sa na kane maltretuar, sepse çdo rrugë tjetër qon në humbje pa asnjë të fëmijëve, lindje të foshn- Vëllezër të ndershëm, ju përshëndes besimtarët tanë e kanë dëshmuar se në dyshim. Lusim Allahun që dëshmorët jave etj. me përshëndetjen hyjnore ESELAMU popullin tonë nuk ka vetëm njerëz që llo- tanë t’i ngrejë në Xhennetet më të larta, Organizatori kryesor i kë- ALEJKUM VE RAHMETULLAHI VE motitin dhe shesin patriotizëm por pop- lusim Allahun që për hir të gjakut të dës- tij mevludi ishte anëtari tash- BEREKATUHU, Paqja – Mirësitë – Beg- ulli ynë ka edhe trima të cilët dinë që ar- hmorëve që ranë për këtë Kosovë, të na më i vjetër i kësaj qendre atitë – Bereqetet dhe Mëshira e Allahut miku nuk zmbrapset me fjalë por me mëshirojë dhe të na udhëzojë edhe më qoftë mbi ju dhe mbi gjithë ata që janë armikun duhet të veprosh edhe ndryshe. tepër kah rruga e vërtetë. Lusim Allahu- Nuhi Shabani kurse ndër në rrugën e drejtë të Allahut. n që të na mundësojë ta mbajmë Koso- xhematlinjtë të cilët ndihmu- Vëllezër të ndershëm, inshaAllah vën të gjallë. an më së shumti në lidhje Me këtë mevlud të organizuar nga ne don Zoti e ne dimë ta ndërtojmë këtë sh- me organizimin si të këtij e xhemati i xhamisë respektivisht Qendrës tet e ta mbajmë ashtu si na ka hije, e Vëllezër të ndershëm këtë fjalim të po ashtu edhe mevludeve të Kulturore Islame në Frankfurt, dëshiro- inshaAllah don Zoti e nuk bëhemi kopje shkurtër modest dua ta përfundoj me tjera vlen të përmendet jmë që ta falënderojmë Allahun që na e e shteteve të huaja por mbesim origjinali një pjesë nga një ajet Kur´anor ku Alla- Hevzi Selimi i cili meriton mundësoi që më në fund edhe ne ta ke- qysh kemi qenë gjithmonë. Dashtë Zoti hu xh.sh. thotë: “All-llahu nuk e prish falënderim të veçantë. gjendjen e një populli (nuk ua largon të mi shtetin tonë të lirë e të pavarur. Qël- e i kthehemi më shumë rrugës së Tij, Shpresojmë se këtë mev- limi ynë është që Ta falënderojmë Atë pa sepse rruga e Allahut është rruga më e mirat) përderisa ata ta ndryshojnë veten Të Cilin nuk do të mund ta shijonim lir- drejtë pa të cilën rrugë nuk ka shpëtim e tyre.” lud Ta Ketë bërë kabull All- inë asnjëherë. Të tregojmë edhe ne se dhe nuk ka pasur kurrë. ahu xh.sh. dhe shpresojmë Kosova ka besimtarë të cilët dinë Kujt Lusim Allahun edhe një herë që të se e Ka pranuar Duan të cil- duhet falënderuar në radhë të parë, pra Me këtë mevlud, ne xhemati i Qend- na bëjë nga ata të cilët kurrë nuk do të ën në fund të drekës së mev- Krijuesit tonë Te i Cili një ditë të gjithë rës Kulturore Islamike në Frankfurt, ndryshohemi në të keq dhe që të jemi ludit si zakonisht e bëri Im- do të kthehemi. njëkohësisht i bëjmë thirrje të gjitha in- nga ata të cilët natë e ditë e meritojnë ami Ahmet Ef. Kajoshi. stitucioneve dhe udhëheqësve tanë që të mëshirën dhe bereqetin e Allahut. Ebu Zana, E në radhë të dytë t’i falënderohemi humburit, të zhdukurit mos t’i lënë ana- AMIN. Gazmend Salihu QKI Frankfurt islamske novine ELIF gazetë islame IZ VJERSKOG žIVOTA jul, 2008. 16 Kujević prvi hafiz Kur'ana u Crnoj Gori Asmir Kujević iz Rožaja je ta. Rođen je 21.06.1982 god. ezne naučne dersove na mnogo- Pred ovim šejhom je prou- i promjene. Takođe je značajno svoju veliku želju i sugerisanja Osnovnu školu završava u brojnim halkama, kružocima u čio cijeli Kur'an za godinu dana, naglasiti da je ova vrsta diplome predstvnika IZ-e u CG da bude svom rodnom mjestu 1997. god- džamiji Allahovog poslanika i u učeći pred njim dva puta hefti- jedinstvena na području San- prvi hafiz Kur’ana ostvario pred ine. Iste godine upisuje Gazi- drugim medinskim mesdžidi- čno, četvrtkom i petkom poslije džaka, Crne Gore i Srbije. komisijom za hifz Rijaseta IZ-e Isabeg medresu u Novom Pa- ma. ikindije, u prisustvu drugih Pored naučenog Allahovog u BiH. Polaganje je započelo zaru koju uspješno završava Učio je Kur'an napamet i pr- mnogobrojnih šejhovih učeni- govora napamet, naš hafiz se 19.05.2008 god. a završeno je 2001 god. Proglašen je učenik- eslušavao se pred svojim profe- ka. Nakon što je zvršio hatmu aktivirao i na učenju napamet 26.05.2008 god. Novi hafiz je om generacije i za to dobija priz- sorom tefsira dr. Faizom ibn pred ovim šejhom, položio je us- hadisa Resulullaha, pa je tako proučio cijeli Kur'an pred kom- nanje od reisu-l-uleme dr. Habibom Etturdžumijem. Na- pješno kod njega nekoliko ispita uspio da nauči skraćenu verziju isijom za samo sedam dana sva- Mustafe ef. Cerića. kon što je upotpunio hifz Kur'a- iz različitih kur'anskih discipli- Buharijine i Muslimove zbirke kodnevno učeći po 3-4-5 džu- Na samom kraju četvrte go- na, u drugoj godini studija, na i dobio idžazetnamu za učen- hadisa kod poznatog alima Med- zeva. dine u medresi, dobija vijest o preslušavajući se pred spomen- je i podučavanje Kur'ana re- ine i Saudijske Arabije, Jahjom Komisiju su sačinjavali nai- primanju na Islamski univer- utim šejhom počeo je tragati za džeba 1427 g.h. U spomenutoj ibn Abdu-l-Azizom El-Jahjom. bu-reis, predsjednik komisije zitet u Poslanikovoj Medini, te šejhom koji ima idžazetnamu, idžazetnami se nalazi lanac pre- Nakon završenih studija vr- hfz. Ismet ef. Spahić, kurra ha- iste godine odlazi na studije. sened iz Kur'ana. Na osnovu in- nosilaca, hafiza koji su na isti aća se u Rožaje i afirmiše svoj fiz mr. Dževad ef. Šošić, hfz. dr U Medini boravi na Institu- sistiranja njegovog prisnog pri- način preuzimali Allahovu knj- rad već godinu dana kroz insitu- Fadil ef. Fazlić, hfz. Dževad ef. tu za učenje arapskog jezika go- jatelja i kolege, hfz. Humejjisa igu tokom istorije od vremena ciju Islamske Zajednice u Ro- Hrvačić, hfz. Haso Popara i hfz. dinu dana, a koji inače traje ibn Kaddaha, Tunižaina, izbor Resulullaha a.s. žajama. Organizuje redovna Mensur ef. Malkić. dvije godine i onda upisuje Fak- za ovu časnu stvar, uzimanje Važno je napomenuti da su heftična predavanja iz različitih Asmir Kujević, poznat kao ultet hadisa (Poslaničke tradi- idžazetname, pao je na pozna- ove idžazetname, diplome veliki islamskih disciplana, hutbe u Abdurrahman, od oca Mustafe i cije) i islamskih nauka, kojeg tog kariju u džamiji Allahovog vid odgovornosti ovog ummeta svim rožajskim džamijama, ha- majke Fatime, potiče iz sela Ba- okončava 2006 god. poslanika, Ebu Abdrrahmana prema knjizi Njihova Gospod- lku-kružok za učenje aapskog lotiće kod Rožaja, koje je iznje- Pored obavezne nastave na Jusufa ibn Dževde ibn Jasina ara, preko kojih je Allah čuvao pisma i Kur'ana napamet kao i drilo preko trideset medresana- fakultetu posjećivao je neobav- Eddavudija. Svoj govor od svake vrste greške kurs arapskog jezika. Dž.D. Učenici mekteba Izlet rožajskih iz Koljena mekteblija posjetili Ulcinj Školovanje djece jedna je od osnovnih dužnosti i to ne samo roditelja negi i šire društvene zajednice. Narodu koji ima obrazovane i prosvijećene ljude sigurna je lijepa budućnost. Čovjek je kompletna ličnost kada uloži maksimalno umijeće i trud u odgoj i islamsko obrazovanje. Vjerska ili mektebska nastava za djecu iz osnovnih škola u Rožajama je stara koliko i Islamska zajednica i postojala je i u onom najžešćem komu- nističkom periodu. Vjerska pouka u Rožajama se ove godine najuspješnije organizovala. Nastava se održavala dva puta heftično na 20 punktova i to 9 na gradskom i 11 na seoskom području a broj polaznika je bio iznenedju- juće veliki . Vjeronaučna godina je završena i krunisana izletom na Ali- pašine izvore, u Gusinju. D. Dacić

U subotu, 05.07.2008. godine u jednodnevnoj ekskurziji, Ulcinj su posjetili učenici mekteba džema'ata Koljeno, OIZ Rožaje. Predvođeni njihovim imamom, Ernad ef. Husovićem i članovima džema'atskog odbora, tridesetak učenika pos- jetilo je zgradu IZ Ulcinj, odn. mekteb, gdje su ih dočekali ljubazni domaćini, glavni imam Redžep ef. Lika i Suad ef. Ukošata. Nakon hošgeldije, domaćini su se obratili musafirima i pružili im nekoliko informacija o Ulcinju. Musafiri su počašćeni skromnim doručkom, i poslije dva sahata druženja u ovom objektu, nastavili daljim programom ekskurzije. Suad Ukoshata islamske novine 17 jul, 2008. IZ VJERSKOG žIVOTA gazetë islame ELIF Prva generacija polaznica iz Dinoše završila kurs Kur’anskog pisma Dodijeljene diplome Dodjelom diploma i Kur’ana, prva je i skepticizma, zbog godina nekih od generacija od 19 žena iz Dinoše usp- polaznica... Danas, kada dijelimo dipl- ješno je završila polugodišnji kurs iz ome svjesne smo koliko smo veliku st- kur’anskog pisma. Svečanom dodjelom var napravile. Osjećaj je zaista divan», diploma krunisana je akcija vjerske po- kaže Braša. uke žena u Malesiji, a koju je organizo- Podsjećajući da su predavanja orga- vala nevladina organizacija Horizonti- nizovana jednom nedjeljno, od 11 do Centar za međukulturno razumijevan- 12 sati, Braša napominje da se već po- je pod pokroviteljstvom Mešihata Isla- čelo sa pripremama za pouku druge ge- mske zajednice Crne Gore. neracije žena. Ona tvrdi da već postoji Kako je kazala predavač, Brunilda interesovanje i iz drugih sela u Males- Braša, potreba za organizovanjem iji, napominjući da bi sličnu akciju tre- kursa kur’anskog pisma javila se nakon balo proširiti i na ostale djelove Crne što se u decembru prošle godine u tom Gore gdje žive muslimani. selu u Malesiji počelo sa organizovan- Jedna od najstarijih polaznica, Dže- jem, Nafija smatra da je organizovanje moć. One su pohvalile organizatore, jem dersova za žene. Podsjećajući da je vahire Kajošaj (61), kaže da je presreć- kursa i zajedničko učenje puno pomog- apelujući da se slični kursevi organizu- na predavanjima poseban akcenat stav- na što će konačno moći da čita Kur'an lo ženama u Dinoši. ju i u drugim djelovima Crne Gore. ljan na važnost učenja i čitanja Kurani na arapskom. “Srećna sam što konačno mogu da Ceremoniji je prisustvovao Omer Ka- kerima, većina polaznica predložila je “Izučavanje Kur'ana je obaveza mu- čitam Kur'an na arapskom. Ranije sam joshaj i Enis ef. Burdžović, glavni im- da se počne sa kursom. Braša priznaje slimana i uvjek mi je smetalo što nijesam se stidjela od djece, jer oni su znali har- am u Bijelom Polju, koji je i održao kra- da je organizovanje kursa bio veliki iza- mogla da ga učim na arapskom kada sam fove a ja ne”, priča jedna od polaznica, tko predavanje. Burdžović je govorio o zov za nju, jer je među ženama bilo gledala muslimanske žene kako ga uče Merjem Turković. važnosti čitanja Kurana na arapskom domaćica koje su u ranim tridesetim, kraj Kabe. Hvala Allahu da me je počastio Svoje zadovoljstvo nijesu krile ni jeziku, i na kraju je proučio posebnu ali i žena starijih od 60 godina. ovim znanjem”, priča Dževahire. Behija Lulanaj, Aiša Đokaj i Mirsada dovu za hajr projekta. Učesnice kursa «U januaru smo formirale grupu od Ni Nafija Đokaj (53) nije mogla da Škepović koje su istakle da su oduvjek dobile su Kur'an na arapskom jeziku, 19 žena i počele učiti harfove. Zadovo- sakrije zadovoljstvo. Ističući da je zah- željele da savladaju harfove, ali da ih je poklon od Opštine Sakarija iz Turske. ljstvo je bilo na visokom nivou, ali bilo valna Allahu što ju je počastio znan- bilo sramota da zbog godina traže po- S.K. Sakarja - Međunarodni Turci poklonili balkanski skup IZ-i Rožaja Početkom juna, u našem vrijednu opremu gradu Adapazaru, u Sakariji, održan je Međunarodni balka- Tika-turska vladina organizacija za međunarodnu saradnju i nski skup. Logo susreta je bio razvoj, sa sjedištem u Podgorici, odobrila je Odboru IZ-e Rožaja "Most" - historijski Most u Mo- vrijednu donaciju. Njome je obuhvaćeno deset kompjutera sa staru. Mislim da je "Most" naj- komplet opremom, deset stolova i velikom katedrom, štampač, prikladnija riječ za opis sarad- školska tabla, televizor, DVD player i satelitska antena. nje Balkana i Turske. U prostorijama Odbora već je počeo kurs turskog jezika, koji Uglavnom ishod ovakvih je besplatan. Kurs će voditi naredna tri mjeseca mr. Sead Ibrić susreta je zajednička završna tri puta nedjeljno. U planu je da se uskoro započne i sa kursom deklaracija, ali u našem sluča- računara, koji bi takođe bio besplatan. ju ishod je bio sasvim drugači- Velike su zasluge Mešihata Crne Gore koji je u posljednje ji, jer najbolja deklaracija je vrijeme intenzivirao saradnju sa Turskom i svim njenim pred- bila pozdravna riječ gostiju iz stavnicima i organizacijama prisutnim u okruženju, i time Bosne, Kosova, Sandžaka, Cr- aktuelizovao mogućnosti i šanse za ulaganja u Islamsku zajed- ne Gore, Albanije, Bugarske i nicu Crne Gore. Dž.D. Grčke. Moj prijatelj, Hakan Asl- bajrak, najbolje opisuje sarad- braće na Balkanu da bi se s Omer Halil Kajoshaj. On je nju Balkana i Turske kada je njima sporazumjeli, jer gdje posebno jpohvalio rad agenci- na kraju skupa kazao da mo- ne može jezik tamo priča sr- je TIKA i potencirao želju i žemo donijeti samo jedan ce. I tu izlazi na vidjelo da potrebu za većom saradnjom zaključak: "da su nesuglasice nije važna nacionalna pripad- sa Turskom. između Albanaca, Bošnjaka i nost nego je vjera ona koja "Turska je roditelj kojeg Turaka koji žive na Balkanu nas čini braćom... " smo izgubili prije stotinu god- zapravo bili zidovi od kar- Na Balkanskom skupu ina, i ona se sada vraća i čeka tona. Mi smo braća i razdor Adapazara, iz Crne Gore je pr- naš zagrljaj" - izjavio je Kaj- koji su drugi htjeli da posiju isustvovao i u radu uspješno oshaj, izazvavši simpatije svih među nama zaustavili smo i učestvovao direktor Ureda za učesnika. bacili iza leđa. Vjerujte mi da kontakte sa inostranstvom pri Ibrahim Selamet, da nije važno znati jezik naše Mešihati Islamske zajednice, Adapazar islamske novine ELIF gazetë islame IZ VJERSKOG žIVOTA jul, 2008. 18 Rožajski osmaci u Beranci u zijaret posjeti medresi Plavu i Gusinju

Vjerska pouka u Berana- ske pouke raznih uzrasta, ko- ma je počela da uzima pravog ji su stičući znanje o vjeri, po- maha iako se prvi put organi- stigli izvanredne rezultate. Pod pokroviteljstvom Meš- se zainteresovali da već u sep- se radilo i sa roditeljima djece, zuje ove godine. Punih deset Znanja djece usvojena protek- ihata organizovan je jednod- tembru upišu ovu školu. da bi shvatili vrijednost ove šk- mjeseci, svake subote i nedjel- le mektebske godine mogu se nevni izlet sa djecom iz rožaj- Broj kandidata iz Rožaja ole. je dolazili su beranski mališ- ocijeniti veoma dobrim. Osn- skih osnovnih škola do medr- za upis u medresu je iznenađ- U medresi se djeca uče te- ani u svoju dzamiju da bi se ovni vjerski pojmovi su usvo- ese u Milješu. Prvog juna u ra- ujuće veliki i prelazi preko če- meljima islama, tako da će ti upoznali, saznali i naučili što jeni, osnova je stečena a na- nim jutarnjim satima, dva au- trdeset. Povećava se intereso- mladi naraštaji stasavati uz više o svojoj vjeri islamu. I ko- dogradnja treba da se nastavi tobusa ispunjena do zadnjeg vanje i samih roditelja koji že- Allahove poruke. liko god da bi imam poranio, tokom nove školske godine. mjesta, kreću prema Podgori- le da svoju djecu upišu u me- Na kraju ovog osvrta na djeca su bila ispred džamije Sumirajući rezultate usvo- ci, u žamoru tekbira mališana dresu i to je pravi pokazatelj naše putovanje možemo se sa- da bi se poigrala i popričala jenog znanja kroz test kojim koji su bili svi pod nekim sil- da kod nas ima islama i pravih mo složiti sa riječima pjesnika međusobno. Neka srećna što je obuhvaćeno cjelikupno nim nabojem čežnje, neizvjes- pripadnika koji čine sve kako kada kaže da najljepše riječi su naučila zadato a neka ma- pređeno gradivo mališanima nosti i uzbuđenosti od preve- bi vjeru prenijeli na svoj evl- ostaju nezapisane, jer zaista je lo zabrinuta sjede sa strane i su se podijelile i šehade ili likog iščekivanja da vide med- ad. A sve to ujedno i potvrđu- teško pronaći prave riječi za obnavljaju posljednju lekciju, diplome, kao i simbolične na- resu. Bilo je predviđeno da se je da je projekat Mešihata i takav osjećaj zadovoljstva i di- ali sva skupa odaju ljepotu grade od predsjednika Odbo- osmaci upoznaju sa medres- rožajskih imama sa ovim vi- vote. islama, razbijajući onu mon- ra. Na kraju vjeronaučne god- om i njenim programom da bi dom marketinga uspio. Puno Dž. Dacić otoniju, samim prisustvom u ine organizovan je i jednod- haremu džamije probuđuju nevni izlet u Plav i Gusinje islamsku dušu u tom kraju . gdje su nas imami tih Odbora U mektebski dnevnik upisa- srdačno dočekali i počastili Tribina povodom godišnjice no je oko 70 polaznika vjer- svu djecu. Dž. Dacić osnivanja Omladinskog kluba Dana 29. 5. 2008. održana je centralna sveč- godine održan je objediniteljski skup omladine i Plavske mekteblije anost u rasovskoj džamiji u Bijelom Polju povodom zvanično otvoren Omladinski klub. Svečanom ot- obilježavanja godišnjice od osnivanja Omladinskog varanju prisustvovao je i predsjednik MOK-a iz posjetile kluba Odbora Islamske zajednice Bijelo Polje. Tutina, mr Sead Ibrić, sa nekoliko članova njiho- Svečanosti je prisustvovala delegacija iz Novog vog kluba. Pazara, koju su činili: mr Senad ef. Halitović, zam- Na zvaničnom otvaranju prisustvovalo je samo Novi Pazar jenik Glavnog muftije, prof. Nedžad ef. Hasanović, 25 omladinaca, da bi za godinu upornog rada i direktor „Gazi Isa- beg“ medrese u Novom Pazaru, angažovanjem imama iz Bijelog Polja taj broj se U organizaciji Odbora IZ-e dresu u kojoj je priređen kraći prof. Senad ef. Saračević, sekretar na Fakultetu za popeo na 296. U julu su počeli ljetnji kursevi za Plav, polaznicima vjerske pouke program sa ilahijama i pozorišn- islamske studije, prof. Kemal ef. Hasanović. omladinu, održana su dva zajednička izleta. Orga- upriličena je eskurzija 24. 5. im komadom. U uvodnom dijelu programa musafire je pose- nizovani su i zajednički iftari za omladinu u Ras- 2008. godine. U društvu imama Nakon posjete Fakultetu za lamio Amer ef. Šukurica, imam džamije u Ra- ovu. U decembru su počeli zimski kursevi iz osn- ovog kraja i predsjednika OIZ-e islamske studije, domaćini su u sovu. Nakon njega o nastanku kluba govorio je ove islama. Kurseve je posjetilo 1046 omladinaca. Plava, h. Šeka Šabovića, polazn- medresi priredili ručak. koordinator Omladinskog kluba, Nijaz ef. Mušo- Organizovano je i nekoliko svečanosti, predavan- ici su posjetili «Gazi Isa beg» me- Prilikom povratka za Plav, vić. ja, nastupi hora itd - kazao je Mušović. dresu u Novom Pazaru, gdje ih je polaznici vjerske pouke posjetili - Omladinski klub je udruženje omladine koje Nakon toga prisutnima se obratio prof. Ne- srdačno dočekao pomoćnik su Medžlis IZ-e Tutina, gdje su djeluje u okviru Islamske zajednice. Cilj Omlad- džad ef. Hasanović, koji je podijelio pozitivne im- muftije Zukorlića, mr Senad ef. takođe naišli na veoma prijatno inskog kluba jeste da objedini sve mlade džematli- presije za omladinski klub i istakao potrebu zajed- Halitović. Riječi dobrodošlice gostoprimstvo. je sa teritorije Bijelog Polja i da kroz odgojno-obra- ničkog, organizovanog rada. gostima je uputio i pomoćnik U ime Odbora IZ-e Plava i zovno područje daje smjernice za formiranje zdr- U završnom dijelu programa prisutnima se direktora medrese i predsjednik članova ekskurzije, predsjednik ave jedinke, zdrave ličnosti. Od marta 2007. pok- obratio i zamjenik sandžakog muftije, Senad ef. uleme u Srbiji, Bekir ef. Makić. Odbora se zahvalio domaćinima renuta je inicijativa za osnivanja kluba, nakon to- Halitović koji je govorio o potrebi učenja Kur'ana, Polaznici vjerske pouke su na čelu sa direktorom medrese, ga obiđeni su svi džemati na teritoriji Bijelog Polja bitnosti Kur'ana u svakodnevnom životu čovjeka, obišli prostorije Mešihata, Glasa Nedžadom ef. Hasanovićem, ko- i održana predavanja za omladinu kako bi se i oni neprekidnom druženju sa Allahovom Objavom. Islama, gdje im je uručena po ji je i pored svojih obaveza našao upoznali o ideji osnivanja kluba. Dana 5. 5. 2008. Nijaz Mušović knjiga, te mušku i žensku me- vremena za goste. S. Latić islamske novine 19 jul, 2008. IZ VJERSKOG žIVOTA / OKO NAS gazetë islame ELIF Šerijatska vjenčanja Durgut: Prošli smo kroz pravu golgotu BERANE U slučaju Bukovica saslušan još jedan svjedok Bijelo Polje - U okviru dop- pretresali kuće, tražeći navodno ičao je Durgut. une istrage za zločin protiv čov- sakriveno oružje. Na kraju je dodao da bi se ječnosti počinjen u selu Buko- - Traženje oružja je bilo sa- rado vratio u Bukovicu ukoliko vica, 1992. i 1993. godine, ist- mo izgovor da bi nas maltretirali se daju čvrste garancije i obezbi- ražni sudija bjelopoljskog Višeg i mučili. I ja sam tučen jer sam, jede uslovi za normalan život. suda Milorad J. Smolović sasl- navodno, posjedovao oružje. Zahtjevom za sprovođenje ušao je, 19. juna, svjedoka Idri- Sasvim je normalno bilo da smo istrage zamjenika višeg državn- za Durguta, u svojstvu ošteće- posjedovali oružje, s obzirom na og tužioca Višnje Medojević za nog. Nakon saslušanja, koje je to da smo živjeli na selu, a veći- zločin protiv čovječnosti počin- trajalo više od sata, Durgut je na nas se bavila lovom. Oružje jen u selu Bukovica 1992. i "Vijestima" ispričao neke detalje nam je takođe služilo i za odbr- 1993. godine obuhvaćeni su Petnaestoga maja 2008. godine u porodičnoj kući Envera i Es- iz tog, kako ga naziva, "mračnog anu od divljači. Naravno da se bivši pripadnici rezervnog sasta- me Adrović, u Beranama, obavljeno je šerijatsko vjenčanje nihovog perioda". On je prepričao golgo- sa tavkim oružjem nije mogao va Vojske Jugoslavije, braća sina Ernisa i Ilde Kalač. Vjenčanje je u prisustvu mnogobrojnih gos- tu koju je sa porodicom prošao neko napasti i predstavljati opas- Radmilo (42) i Radiša (35) D. tiju i zvanica obavio imam Rahim ef. Muratović, koji je mladencima devedesetih, kada se ratni vihor nost - priča Durgut. Đuković, Slobodan Đ. Cvetković poželio mnogo sreće i puno djece u novom životu. iz Bosne i Hercegovine prenio - Pod pritiskom smo otišli u (36), Milorad B. Brković (36), na pogranični pojas. sedamdesetak kilometara udal- Đorđije S. Gogić (42), te pripad- HUSEIN-PAŠINA DŽž AMIJA - Do te famozne 1992. živio jena Pljevlja da živimo kao pod- nici rezervnog sastava policije sam u Bukovici sa ocem Meh- stanari, što smo i danas. Teško Slaviša S. Cvrkota (43) i Rado- medom, majkom Džehvom i br- je bilo gledati kako se pale i man T. Šubarić (46). Prema po- atom Jakupom. Žitelji tog po- uništavaju rodna ognjišta i kako dacima iz udruženja prognanih dručja postale su žrtve naših ze- se progoni jedan narod. To će Bukovčana u periodu od 1992 . mljaka samo što smo pripadali mi do kraja života u sjećanju do 1995 . u tom kraju je ubijeno drugoj vjeri i naciji - bošnjačkoj - ostati kao jedna ružna i tužna šest ljudi, oteto 11 osoba, a više kazao je Durgut. epizoda. Bukovica je prije tih od 70 je podvrgnuto fizičkoj to- On je ispričao da su krajem kobnih dešavanja služila kao rturi. Između ostalog, zapaljeno oktobra 1992. u selo upali pripa- primjer skladnog života, jer ta- je najmanje osam kuća, džamija dnici rezervnog sastava Vojske mošnji pošteni žitelji živjeli su u selu Planjsko, protjerano je 90 Jugoslavije i policija, te da su prvenstveno od svog rada - ispr- porodica sa oko 270 članova. Proglašenje pobjednika takmičenja u hifzu Sarajevo, 12. juni 2008. (MINA) - Proglašenjem pobje- dnika danas je na Fakultetu is- lamskih nauka u Sarajevu za- vršeno trodnevno takmičenje u hifzu Kur-ani Kerima kojeg je organizirao Rijaset islamske zajednice u BiH. U prvoj kategoriji, učenju cijelog Kur-ana pobjednik je hafiz Ibrahim Bektaš iz Trav- nika, drugo mjesto je pripalo Prilikom ženidbe ili udaje u Pljevljima je sve više mladih koji se hafizu Harisu Čorbo iz Sara- odlučuju sklopiti brak na šerijatski način. Jedan broj njih to uradi u jeva i hafizu Muhamedu Fe- vlastitom domu, u porodičnoj atmosferi uz prisustvo rodbine i prija- tiću iz Zenice, a treće hafizu telja, a neki to urade u gradskim džamijama gdje je prisustvo ovom Belminu Mehiću iz Zavido- ceremonijalu značajnije. vića. Nedavno su svoje sudbonosno „DA“ u Husein-pašinoj džamiji U drugoj kategoriji (15 fizu Alemu Memiću iz Trebi- u Sarajevu prisustvovali su re- rekli Emir Gec, inžinjer mašinstva i Sabrina Hadžiosmanović, dok- džuzova) najuspješniji je bio nja. isu-l-ulema dr. Mustafa Cerić, torica medicine. hafiz Muriz Mešić iz Zavidov- U četvrtoj kategoriji (5 ambasador Saudijske Arabije Vjenčanje je obavio imam Husein-pašine džamije, Samir ef. Ka- ića, drugi je hafiz Salih Hase- džuzova) prvo mjesto je osvo- u BiH Fahad Al Zeid, general- dribašić i poželio mladencima dug i srećan porodični život. ljić iz Zenice, a treći hafiz Ed- jio hafiz Faris Dautović iz No- ni sekretar Svjetske organiza- is Mujagić iz Lukavca. vog pazara, drugo hafiz Adn- cije za hifz dr Abdullah Basfar PODGORICA U trećoj kategoriji (10 džu- an Meati iz Sarajeva, a treće i brojni drugi gosti. Esada Šabotić (1978) iz Berana i Esad Nuković (1977) iz Prij- zova) prvo mjesto je pripalo hafiz Sead Kumro iz Goražda. U BiH trenutno ima 192 epolja, šerijatski su se vjenčali, 1. jula, u Podgorici. Vjenčanje je oba- hafizu Abdullahu Kapo iz Sa- Svečanosti proglašenja po- hafiza i oko 350 onih koji uče vio imam Džemo ef. Redžematović. Mladenci su visinu mehra odr- rajeva, drugo hafizi Sumejji bjednika takmičenja u hifzu hifz ili su izrazili želju da to edili na 10.000 eura. Šljivić iz Živinica, a treće ha- na Fakultetu islamskih nauka učine. islamske novine ELIF gazetë islame OKO NAS / OD MAŠRIKA DO MAGRIBA jul, 2008. 20 Održana sjednica Sarkozy: Stvaranje države Rijaseta BiH Palestine najveći zadatak Rijaset IZ u BiH održao je 26. Visina sadekatu-l-fitra iznosi juna 2008. godine u Sarajevu šes- sedam, deset i 20 KM. Nisab kao Francuski predsjednik Nico- zadnjih godina bile zahladnjele. - Hamas ne postupa dobro. tu redovnu sjednicu kojom je pre- osnova za obračunavanje obaveze las Sarkozy koji je zadnjeg dana - Sigurnost Izraela za Francu- Mir se ne može postići teroriz- dsjedavao reisu-l-ulema dr. Must- zekata iznosi 3 314 KM odnosno boravka u Izraelu posjetio Betle- sku je neupitna i o njoj se ne mo- mom i s teroristima se ne prego- afa Cerić. 1694 eura. hem na Zapadnoj obali, izjavio je že pregovarati, ali je uspostavl- vara. To vrijedi za Hamas i za sve Rijaset je podržao inicijativu Rijaset je takođe donio odlu- po završetku susreta s palestin- janje suverene, demokratske i koji se ponašaju poput njega - re- za osnivanje Instituta za proučav- ku kojom se daje podrška Medž- skim predsjednikom Mahmu- moderne države za Palestince kao je. anje islamske tradicije Bošnjaka. lisu IZ Sarajevo da se zaustavi dom Abasom da je uspostavljan- najvažniji zadatak za Francusku - - Rekao sam našim palestin- Formiran je odbor za izradu elab- svako dalje ukopavanje u hareme je palestinske države "najvažniji dodao je. skim prijateljima: Budite poput orata za osnivanje instituta na Alipašine džamije i Ferhadije dža- zadatak" za Francusku i ponovo - Francuska zahtijeva prekid predsjednika Mahmuda Abasa čijem je čelu prof. Mehmedalija mije u Sarajevu. je pozvao Izrael da prekine gradi- gradnje židovskih naselja, pa i u koji se zauzima za političko rje- Hadžić. Rijaset je jednoglasno Rijaset je prihvatio i Izvještaj ti svoja naselja. istočnom Jerusalemu - istakao je šenje i nemojte se priklanjati oni- podržao inicijativu za osnivanje o petomjesečnom radu Radija - Rekao sam našim izraelsk- francuski predsjednik koji je ma koji misle da se problemi mo- Instituta što je, u stvari, realizaci- Islamske zajednice BIH, čiji je rad im prijateljima da se nepravda kazao da je Francuska "prijatelj gu riješiti nasiljem - upozorio je. ja zaključka prošlogodišnjeg nauč- ocijenjen uspješnim. nanesena židovskom narodu ne- palestinskog naroda i mi ćemo se Hamas je jak oružani pokret nog skupa «Islamska tradicija Na sjednici je potvrđen nared- će riješiti stvaranjem uslova za za stvaranje vaše države zauzeti koji je u junu 2007. preuzeo vlast Bošnjaka: izvori, razvoj, instituci- ni mandat dekanu Fakulteta isla- nepravdu prema palestinskom jednako kao što smo se zauzeli u pojasu Gaze, pošto je protjerao je i perspektive». mske pedagoške akademije u Ze- narodu - rekao je na medijskoj za sigurnost Izraela". snage odane Abasu. Rijaset IZ u BiH je na ovoj nici dr. Zuhdiji Adiloviću i direk- konferenciji Sarkozy koji je 21. Sarkozy je u Betlehemu na- Hamas koji je nedavno pris- sjednici utvrdio visinu sadekatu-l- toru Gazi Husrev begove bibliote- juna doputovao u Izrael povo- pao palestinski pokret Hamas tao na primirje s Izraelom zalaže fitra i nisaba za ramazan 2008. ke u Sarajevu, dr. Mustafi Jahiću. dom obilježavanja 60. godišnjice koji je na vlasti u Gazi, rekavši da se za oružanu borbu protiv izra- /1429. h. godine. (MINA) osnivanja Izraela i radi jačanja Francuska neće razgovarati s elske države. izraelsko-francuskih veza koje su "teroristima". (Hina) Merlin vrijeđa Kardinal Tauran: Svijet se vjernike? previše bavi islamom Svijet je opsjednut islamom, ocijenio je prvi čov- opsjednuti islamom". jek Vatikana za odnose s drugim vjerama, kardinal Tauran je najavio da će uskoro putovati u Indiju Jean-Louis Tauran i istakao da ne želi da se stvori i da tamo želi "predati ovu poruku da su sve vjere utisak kako postoje vjere različitih važnosti. jednake". "Katkada postoje prioriteti zbog posebnih Papinsko vijeće za međureligijski dijalog kojim situacija, ali ne smijemo stvoriti utisak da postoje predsjedava kardinal Jean-Louis Tauran nadgleda vjere prvog i drugog razreda". odnose sa svim nehrišćanskim vjerama osim judaiz- Tauran nije želio govoriti o izvještajima o raz- ma i priprema nove smjernice za dijalog katolika s govorima između Vatikana i Saudijske Arabije koji njima. Nove smjernice neće stavljati poseban nagla- bi za cilj imali moguće otvaranje katoličke crkve u sak na islam, rekao je Tauran u razgovoru za vjer- toj zemlji. Tauran je rekao da vjeruje kako je razgov- sku internet stranicu terrasanta.com koja se bavi or o gradnji crkve u Saudijskoj Arabiji "preuranjen" događajima u Svetoj zemlji. te da očekuje postupan razvoj koji bi počeo time da Lider Narodne bošnjačke stra- albuma i nastupa poznatog pje- "Ne, one moraju pokazati obzir za sve vjere. U se hrišćanima dopusti da održavaju službe u hote- nke u BiH (NDS), Nedžad Latić, vača. našim je raspravama bilo zanimljivo što se nijesmo lima i ambasadama. optužio je Dina Merlina da najno- Dino Merilin ne želi da ulazi usredotočili na islam jer smo, na neki način, postali U martu su službeni saudijski mediji izvijestili viji spot za pjesmu "Dabogda" vri- u polemiku sa Latićem i ovim po- pomalo taoci islama", rekao je. "Islam je jako važan da kralj Abdullah namjerava pokrenuti dijalog izm- jeđa vjerska osjećanja muslimana vodom je izgovorio samo dvije ri- ali postoje i velike azijske vjerske tradicije. Islam je eđu predstavnika islama, hrišćanstva i judaizma ka- i ismijava Islamsku zajednicu, pr- ječi: "Nemam komentar!" jedna religija", rekao je Tauran i dodao: "Da, ljudi su ko bi se ublažile međuvjerske napetosti. (Hina) enose mediji. Zanimljivo je da je Merlin poz- Naime, u premijernom spotu nat po tome što je veliki vjernik, za duet koji je uradio sa Harijem završio je medresu (islamsku vjer- Mata Harijem, i čiji tekst vrvi od sku školu). Zato djeluje diskutabi- Arabija pomaže islamskih riječi i molbi Allahu, lno Latićeva priča o vrijeđanju sporan je način na koji pleše stati- muslimana u pomenutom spotu. sta obučen u imama. U svega dva Ipak, Latić je ovu priliku iskoris- siromašnima da kupe naftu puta po nekoliko sekundi imam tio za publicitet koji je posljednji Saudijski kralj Abdulah predložio je da se po- barela dnevno, najveću količinu u posljednjih ne- se pojavljuje u društvu katoličkog put dobio kada je djecu iz mješovi- krenu energetski projekti za siromašne zemlje u koliko decenija. Odbacio je tvrdnje da je OPEC kr- i pravoslavnog sveštenika i sva tro- tih brakova nazvao "kopiladima". vrijednosti od milijardu dolara kredita. On je otvo- iv za rast cijena nafte, što je pripisao berzanskim jica plešu u ritmu novog Merlino- Kako bilo, napad je bio dobra rio, 22, juna, globalni samit o nafti i predložio po- špekulantima. vog hita. reklama za novi Merlinov album kretanje inicijative za pomoć siromašnim zemlja- Naftni stručnjaci su ranije objavili da osim Sa- U posljednjem kadru pravosl- "Ispočetka" na kojem, osim "sporn- ma u borbi protiv posljedica visokih cijena nafte, udijske Arabije ostale zemlje OPEC imaju malo avni sveštenik zateže pojas koji u og dueta" sa Harijem, ima i zajed- u što je uključio i saudijskih 500 miliona dolara u kapaciteta za povećanje proizvodnje. Tako se na- obliku kanapa imaju fratri, a im- ničke pjesme sa Vesnom Zmijanac vrlo povoljnim kreditima. vodi da Kuvajt, koji sada proizvodi 2,6 miliona ba- am pleše kao da se provlači ispod i Tonijem Cetinskim, čisto da se Abdullah je rekao da bi se Svjetska banka i do- rela dnevno, može povećati dnevnu proizvodnju šipke. Za Latića je to ogromna uv- regionalno tržište ravnopravno po- natorske zemlje trebale sastati čim prije i raspraviti za samo 40,000 barela, a Ujedinjeni Arapski Emi- reda i traži da se sporni kadar izb- krije. Ipak, Rijaset Islamske zajed- o mehanizmima sprovođenja njegovog prijedloga. rati svoju proizvodnju s 2,6 miliona barela mogu aci ili da se zabrani emitovanje nice BiH (najviši vjerski organ) Abdullah je takođe najavio da će njegova zeml- podići na 4 miliona barela, ali tek 2010. godine. spota. Ukoliko se ne udovolji nje- staviće spot na dnevni red i oci- ja povećati proizvodnju nafte na 9,7 miliona (Hina) govom zahtijevu, zatražiće bojkot jeniće da li je uvredljiv. (RIA-N) islamske novine 21 jul, 2008. OD MAŠRIKA DO MAGRIBA gazetë islame ELIF Kina: Srušili džamiju Britanka dobila zbog zastave OI 15 godina zbog Kineske vlasti u regionu Sinđijang na zapadu zemlje srušili su džamiju, jer su imami podrške mužu odbili da na zdanje stave transparente u znak podrške održavanju Olimpijskih igara /OI/ u Nevjenčana supruga neusp- bjegne za Pariz, a zatim u Rim Pekingu, saopštila je 23, juna grupa Svjetski ešnog bombaša samoubice Ješi gdje je i uhapšen. Girma je pro- kongres Ujgura, koja se nalazi u egzilu. Girma osuđena 12. juna na 15 glašena krivom zbog pomoći U saopštenju se navodi da je srušena godina zatvora jer je znala za "prestupniku" i zato što je uskr- džamija u oblasti Kalpin nedaleko od grada "pokušaj krvoprolića i masovn- atila informacije o Osmanovoj Aksu. og ubistva", a te informacije je uključenosti u cio slučaj, preni- Portparol kancelarije vlade u provinciji uskratila britanskim zvaničnici- jela je DPA. Sinđijang nije bila dostupna za bilo kakav kom- ma, saopšteno je iz londonskog Njegov bombaški napad entar. krivičnog suda. trebalo je da uslijedi poslije "Kina primorava imame da na džamije Sudija, čije ime njemačka četiri samoubilačka teroristič- stavljaju zastave sa podrškom OI kako bi novinska agencija nije navela, ka napada koji su se desili u ujgurski narod podržavao njihovo održavanje. presudio je da je Girma (32), javnom prevozu u Londonu Međutim, taj potez je naišao na otpor", navodi koja se preobratila u islam, zna- tokom jutarnjih gužvi, 7. jula la za pokušaj da budu ubijeni 2005. Bombaši samoubice su se u saopštenju portparola Svjetskog kongresa putnici u londonskom metrou i aktivirali tri eksplozije u tri Ujgura Dilsata Raksita. autobusu 21. jula 2005, samo voza londonskog metroa, a Peking tvrdi da Al-Kaida sarađuje sa aktivis- dvije nedjelje poslije masovnih četvrtu u autobusu na trgu tima iz Sinđijanga i da terorom pokušavaju da terorističkih napada u britan- Tevistok i u napadima su ubi- ustanove nezavisnu državu pod nazivom skoj prijestonici. Na suđenju se jene 52 osobe, a ranjeno je više Istočni Turkistan. čulo da je Girma bila na vezi sa od 700 ljudi. Girma je, na Ujguri su turski narod, koji pretežno živi u nevjenčanim suprugom i bom- suđenju navela da je malo Kini, odnosno u autonomnoj pokrajini bašem samoubicom u pokuša- znala šta je radio njen nevjenč- Sinđijang Ujgur, u kojoj čini relativnu etničku jezika. ju, Huseinom Osmanom, samo ani suprug, sa kojim iako ima većinu od 45%. Ujguri su većinom islamske Ujgura ukupno ima oko 8.852.000, od toga pola sata poslije neuspjelog na- tri sina, nije živjela zajedno. vjeroispovjesti, a govore ujgurskim jezikom, u Kini 8.569.000, a u Kazahstanu 232.000. pada i da mu je pomogla da po- (BETA) koji spada u tursku grupu altajske porodice (SRNA) Izraelska vojska optužena Izrael i Hamas postigli sporazum za zlostavljanje zatvorenika Izraelska grupa za ljudska prava optužila je velikom brigom gleda na svako kršenje njenog o prekidu vatre izraelske vojnike da rutinski zlostavljaju etičkog kodeksa. Kairo - Lideri Hamasa u Ga- napore u cilju uspjeha mirovn- svezane palestinske zatvorenike. Vojska je saopštila da je formirala specijalnu zi saopštili su, 17. juna, da je po- og sporazuma", navodi se u Javni komitet protiv zlostavljanja u Izraelu jedinicu da istraži prijave o zlostavljanju 1996. stignut dugo očekivani prekid saopštenju agencije. (PCATI) saopštio je da je vojska indiferentna godine, i da je od tada porastao broj vojnika vatre s Izraelom koji znači oko- Izraelski zvaničnici odbili prema takvom tretmanu, javio je BBC. koji prijavljuju slučajeve zlostavljanja zatvoreni- nčanje višemjesečnih palestin- su da komentarišu detalje dogo- Organizacija je navela da su njihova ka. skih napada na pogranične izr- vora, ali su naveli da je izraelski istraživanja bazirana na 90 detaljnih svje- Glasnogovornik vojske kazao je agenciji aelske gradove kao i izraelskih pregovarač bio pod jakim pritis- dočenja Palestinaca i vojnika koji kažu da su AFP da se oružane snage "ponašaju u skladu s kontranapada. Saopštenje je cima u Kairu i da su "oprezno prisustvovali zlostavljanju. međunarodnim i izraelskim zakonima o usljedilo nakon što je državna optimistični". Portparol izraels- Glasnogovornik vojske kazao je da vojska s hapšenju osumnjičenih za terorizam". (FENA) novinska agencija Egipta, koji ke vlade, Mark Regev, nije ni je posredovao u pregovorima, potvrdio ni negirao informaciju saopštila da su radikalna islam- o postizanju mira. "Ono što je ska grupa Hamas i Izrael sklop- najvažnije nijesu riječi već djela. Iran će odgovoriti ili primirje koje stupa na snagu. Ukoliko u potpunosti izostanu Egipatska agencija MENA je teroristički napadi iz Gaze na citirala izjavu neimenovanog Izrael i ukoliko se okonča dalje na svaki napad visokog egipatskog zvaničnika naoružavanje u Pojasu Gaze bi- koji je rekao da su dvije strane će to onda zaista nova stvarn- Iranski ministar odbrane ka Republika i dovela do toga svakog napadača", upozorio je "postigle saglasnost o prvoj fazi" ost". Mostafa Mohamad Nadžar oci- da odustane od svog apsolutn- iranski ministar. egipatskog posredničkog pake- Kako međutim prenosi jenio je 22, juna da su infor- og i legitimnog prava, vezano Neimenovani ekspert Pen- ta o okončanju nasilja na obali. BBC, izraelski zvaničnici potvr- macije o eventualnim izraelsk- za nuklearna pitanja", rekao je tagona izjavio je za "Njujork Navodi se, takođe, i da prva dili su da je počelo primirje, ali im napadima na iranska nuk- Nadžar. tajms" da su izraelske vaz- faza podrazumijeva "uzajamni i i dodali da Izrael "još nije sigu- lerna postrojenja "psihološke On je, međutim, dodao da duhoplovne snage možda ipak istovremeni mir" u pojasu Ga- ran koliko je to ozbiljno". Zva- operacije", i istakao da će odg- "Iran neće biti uznemiren tim nedovoljne za eventualni ze. Zvaničnik Hamasa u Gazi, ničnik Hamasa izjavio je da je ovor Teherana biti "razoran" neosnovanim pretnjama, i da napad na nuklearna postrojen- koji je želio da ostane anoni- siguran da će se sve militantne "Izgleda da se sada vodi neće odustati od svog prava". ja u Iranu i pored velikih ula- man, potvrdio je navode da je grupe u Gazi pridržavati spo- serija psiholoških operacija "Iran neće početi nikakav ganja i obuke posljednjih god- postignut mir. "Egipat se nada razuma kojem je posredovao kako bi se uznemirila Islams- sukob ali će silom kazniti ina. da će dvije strane iscrpiti sve Egipat. islamske novine ELIF gazetë islame SA MINBERE jul, 2008. 22

DR JUSUF EL-KARADAVI Vrijednost mjeseca ramazana Ramazan je sezona činjenja nih pjesama i slušanjem bezo- Allah nam pruža priliku za dobrih djela koju Allah daruje brazluka. Ne moraš postiti samo prilikom da bi se očistili. ljudima da bi se opskrbili koliko stomakom i sputavanjem strasti, Allah nas je stvorio od zeml- god mogu, a najbolja opskrba je ako čitav možeš uticati na post. je i u nas usadio dušu. U nama je bogobojaznost. Postit ćeš uzdržavanjem od ono- tajna riječi Allaha, dž.š.: "I kad "A za dobro koje učinite ga što je Allah dozvolio od hrane mu dam lik i u nj udahnem du- Allah zna. I onim, što vam je po- i pića, a pokvarit ćeš post onim šu, vi mu se poklonite!" (Al-Higr: trebno za put, snabdijte se. A na- što je Allah od grijehova zabra- 29) Katkada u čovjeku prevlada jbolja opskrba je bogobojaznost. I nio. tjelesna strana, pa čovjek zaželi Mene se bojte, o razumom obda- Sahih hadis navodi sljedeće: dunjaluk i za njega se prilijepi, a reni!" (Al-Bekare: 197) "Ko se ne prođe lažnog govora i ponekad prevlada duhovna stra- Allah svake godine daruje postupka po njemu, onda Allahu na, pa se uzdigne čak i do nivoa ummet časnim mjesecom Rama- nije potrebno da on ostavlja meleka. Allah nam je propisao zanom kojeg je valorizirao spušt- svoju hranu i piće." post kako bi se uzdigli do tog anjem Kur'ana u njemu. Spušta- Dakle, uzrok tome je neisla- nivoa. Kako bi u nama narastao njem najbolje Knjige, Allahovog mski odgoj i neudaljavanje od božanski i nebeski stadij iznad govora, kojoj ne prilazi neistina griješenja. onog zemljanog i blatnjavog. niti sprijeda, niti straga. Ona je Post je džennet. On je štit od Čovjek nije samo tjelesno bi- vječni ustav koji upućuje stvore- griješenja i posrtaja na dunjalu- će, već je spoj između tijela i nja i nebeski zakon za uputu ku i vatre na Ahiretu, isto kao duha. Zapravo njegova suština je Zemlje. što neko od vas ima štit u borbi, duh, a tijelo mu je forma. Zato "U mjesecu Ramazanu poče- pa kada neko od vas posti, neka mu nije dozvoljeno živjeti samo lo je objavljivanje Kur’ana, koji se ne svađa, i neka ne viče. Ako za njegovo tijelo i tjelesnu građu, je putokaz ljudima i jasan dokaz ga neko vrijeđa, ili hoće sa njim a da pri tom zapostavi svoju du- pravog puta i razlikovanje dobra da se tuče, neka kaže: ja postim, šu koja ga ispunjava. od zla. Ko od vas u tom mjesecu ja postim. Neka ne vraća uvredu bude kod kuće, neka ga u postu za uvredom, već neka uvredu uz- "O slugo tijela, provede, a ko se razboli ili se na vrati dobrim djelom. Neka se Koliko hrliš za uslugom tvo- putu zadesi, neka isti broj dana prisjeti da je on u ibadetu i da ne ga tijela, naposti, - Allah želi da vam ola- nailaze na poteškoće i putuju da- Vrata dobra i dženneta su treba nikoga vrijeđati, ili napas- Zar zaradu u gubitku tražiš, kša, a ne da poteškoće imate -, nju i noću kako bi zaradili. Mož- otvorena. Vrata džehennema su tovati. Neka srcem i jezikom ka- Okreni se duši i upotpuni da određeni broj dana ispunite, i da će zaraditi, a možda neće. zatvorena i šejtani su vezani, a to že prvo sebi, a zatim onom koji njene vrline, da Allaha veličate zato što vam Ako zarade možda će se tom zar- je indikacija da prilike činjenja ga vrijeđa i napada: ja postim, ja Jer si s dušom, je ukazao na pravi put, i da zah- adom okoristiti, a možda neće. dobra su mnogostruke, a prilike postim. A ne s tijelom čovjek." valni budete." (Al-Bekare: 185) Ako se budu okoristili zaradom činjenja zla veoma ograničene. Postač treba biti staložen i Allah je počastio ovaj ummet ona će ubrzo nestati, a ako potra- Blago onom ko iskoristi ovu vaspitan. Mora sačuvati svoj jez- Allah je propisao post da bi uzvišenim mjesecom Ramazan- je malo duže, pa i oni sami neće priliku. ik, isto kao što čuva uši i oči, i se čovjek njime uzdigao i da bi om koji nas obilazi svake godine. vječno trajati. U sahihima se navodi da je kao što čuva sve organe tijela. uzdigao svoju dušu i spiritual- Ima ljudi koji ga lijepo dočekaju Poslanik a.s., rekao: "Kada dođe "Mnogo postača od svojeg posta nost; da bi potom u istinu bio i počaste, a ima i onih od kojih "Pokloni dunjaluk, Ramazan otvore se vrata dženn- nemaju ništa drugo do gladovan- čovjek. Čovjek nekada živi slič- Ramazan izlazi noseći sa sobom zaradit ćeš oprost eta zatvore se vrata džehenne- ja." no životinjama, ili možda slično najružnije uspomene i utiske. zar ga putovanje ne vodi pre- ma, a šejtani se vezuju." U ne- Dakle, i pored toga što post- šejtanu, a Ramazan je šansa da Pa, blago onom kome Ramazan seljenju; kim hadisima se navodi još ači sebe umaraju i što se trude i se okrijepi i uzdigne do dalekih bude šefadžija i kome Kur'an Dunjaluk je kao obmana, sljedeće: "O ti koji si sklon dobru, stomak prazne mnogi od njih ne- ružičastih horizonata. bude zalagač. pruža ti okrilje, priđi. O ti koji si sklon zlu odbij." će imati drugu nagradu do glad- Muslimanu, ovo ti je šansa. "Post i Kur'an će se na sud- a zatim nagovještava ovanja. Post te približava k Allahu, dž.š., njem Danu zalagati za roba. Po- iščeznuće." O ti koji si sklon dobru priđi, Učenjaci selefa poput Aiše, jer si sebi zabranio ono što si st će reći: Gospodaru, branio jer je prilika ispred tebe. Dosta ti r.a., Evzai Zahirije i mnogih dr- ranije uobičavao raditi i to samo sam mu hranu i strasti, pa dozv- Dunjaluk trguje i Ahiret je što si jedanaest mjeseci bio ugih, su mišljenja da ogovaranje, radi Allaha i ni zbog čega dru- oli mi da mu budem zagovarač. trguje. Dunjalučku sezonu oček- ravnodušan prema Allahu. O ti laž i svi grijehovi kvare post. Ko gog. Kur'an će reći Gospodaru, brani- uju ljudi kako bi zaradili i takođe koji tragaš za dobrom, znaj da se uradi nešto od navedenog mora Ko ti je izmijenio način o sam mu spavanje noću, pa ahiretsku sezonu očekuju kako dobra djela udvostručavaju. Vra- napostiti dan za dan. Ostali ash- života? učini da mu budem zagovarač. bi zaradili. Ali te zarade nijesu ta su otvorena. Stavi ruku na abi i većina učenjaka kažu da na- Jeo si ujutro, na podne, pa si Pa će se oboje zagovarati." iste. Ahiretska zarada je oprost Allahovu Ruku. O ti koji tragaš vedeni prijestupi ne kvare post, taj raspored izmijenio. Promije- Ramazan je sezona činjenja od Gospodara i bašče ispod kojih za dobrom, priđi Allahu lijepim već umanjuju nagradu i sevape nio si vlastite navike. Šta te je na- dobrih djela koju Allah pruža će rijeke teći. Trgovci Ahireta su postom, klanjanjem i zumiranoj postača kod Allaha. A zar je to velo na to? Navelo te je samo ob- insanu. On je sezona činjenja oni ljudi koje je Allah opisao poslušnosti. malecno?! Zar je malecno da ogl- ožavanje Allaha, dž.š. Zbog toga dobrih djela i sajam sevapa. riječima: "Ljudi koje kupovina i Ispravan post je kada tvoj adniš, ožedniš i sebe iscrpiš, a da se u hadisu veli: "Sve aktivnosti Svaki artikl ima određenu prodaja ne ometaju da Allaha stomak i strasti sputaš. I ne sa- ti to ne bude kod Allaha priml- čovjeka su njegove, osim post. sezonu prodaje i svaki trgovinski spominju i koji molitvu obavljaju mo to, već moraš sputati i tvoj je- jeno, već da iziđeš taj dan iz pos- Post je Moj i Ja za njega nagrađ- sajam ima određen period kojeg i milostinju udjeljuju, i koji strep- zik, jer on može pokvariti post. I ta praznih ruku i srca. ujem. Postač zbog Mene ostavlja ljudi određuju i posjećuju. Za- e od Dana u kom će srca i pogle- tvoje oči, uši i udove. Oči mogu Čuvaj tvoju dušu, jezik, uši, hranu, piće užitke, ženu…" Zato što? Zato da bi se ljudi aktivirali di biti uznemireni." pokvariti post gledanjem hara- oči, ruke, noge i sve djelove tij- Allah taj ibadet pripisuje Sebi. i više potrudili, jer će im se tada Ramazan dolazi svake godi- ma. Jezik može pokvariti post ela, kako ne bi dotakao ili učinio (nastavlja se) možda zarada uvećati. ne kao šansa muslimanima da bi govorom neistine, ogovaranjem, haram. Nastoji da se očistiš u Iz knjige A šta je svrha zarade? uvećali dobra djela i smanjili prostaklukom i brbljanjem. Uši ovom časnom mjesecu, jer je on „Džumanski biseri“ Ljudi uvećavaju aktivnost i uzroke posrtaja i deficita. kvare post slušanjem bezvrijed- mjesec čišćenja. Preveo: Džemo Redžematović islamske novine 23 jul, 2008. MOZAIK gazetë islame ELIF DEUTSCHE WELLE: POEZIJA Vjera na Kosovu MUSLIMANI Priština NA KOSOVU Sreća U posljednjoj deceniji na Kosovu se bilježi porast vjern- ka. Profesor islama Adem Mor- I kad imaš i kad nemaš ina kaže da su za vrijeme suko- blagodati i dobara ba sa Srbima bili posebno pogo- đeni ljudi u džamijama. Veliki ako vjeru čvrsto držiš, broj bogomolja je razoren, ali najljepšeg se držiš dara; ipak, Morina podsjeća da su to- kom rata ljudi postali religiozni- ji. Ko se srećom i imetkom „Sada imamo mlade vjern- sa ponosom i prkosom, ike. Na molitvi petkom primjet- nameće i poigrava, no je da u džamiji nijesu samo taj kod Boga svoju sudbu stariji ljudi, kao što je bilo u vri- jeme komunizma.“ s ohološću provjerava; Adem Morina nastavlja svo- ju prizrensku priču. Ali onom ko u jednom „U Prizrenu smo mi svi živjeli dobro jedni sa drugima. silnom Bogu milostivom, Sa Srbima, Turcima i Bošnjaci- savršenstvo potvrđuje, ma, iako mi u Prizrenu zaista na ovome i budućem svije- imamo dugu islamsku tradiciju. Teolog Ćemajl Morina pono- odnosa Albanaca prema Srbima la potrebna podrška Zapada ko- tu, Na ovaj fakultet sam došao ka- san je na liberalni islam Alba- u ovom vijeku. Zbog uzajamnih ji je nepovjerljiv prema islamu. ko bih doprinio mome gradu. naca i Bošnjaka na Balkanu, i optužbi dijalog teško napreduje. Tako da na Kosovu postoje dvije Gospodar ga nagrađuje; Ja želim da mladim ljudima obj- smatra da on treba da bude pri- Srpsko-albanski kosovski hrišćansko - demokratske, ali ni ašnjavam islam.“ mjer za druge muslimane u sukob nije bio vjerski već poli- jedna islamska partija.“ Mirsad Koljenović Na Kosovu ima i 4 odsto ka- Evropi. tički i etnički motivisan rat, sm- Student islama Seid Amidi tolika. Mnogi muslimani pripa- atra najveći broj posmatrača. sa Juga Srbije o prilikama u daju manjinama, turskoj, bosan- ODNOS PREMA Albansko društvo se ionako Prištini kaže: skoj ili pak Romima. Na Koso- PRAVOSLAVNOJ CRKVI daleko više vlada po tradicional- „U mom regionu postoji ve- vu u ovom trenutku ima oko JE TEŽAK nim običajima patrijarhata, ne- lika zainteresovanost za islam. 650 džamija. Nove bogomolje Jedni misle da je to zbog sr- go po vjerskim propisima. Prof- Ljudi vjeruju. U Prištini ima se grade, ali ne tako pompezno pskog odnosa prema Albancima esor Morina se žali: mnogo više stanovnika, ali ne i i tako mnogo kao u Bosni. Isl- tokom devedesetih godina pro- „Problem Kosova se zove tako velikog interesovanja kao amski fakultet je pun. šlog vijeka; drugi da je to zbog nezavisnost. Kosovu je za to bi- kod nas.“ AMINI DREŠAJ Rahmetullahi Promocija knjige „Gajret u Pljevljima” alejhi Nedavno je u Pljevljima, u sa- je potkrepljuje konkretnim istori- Detalj sa promocije li gimnazije „Tanasije Pejatović“, jskim činjenicama. Knjiga od Kradom ćuteći promovisana knjiga „Gajret u 356 strana je podijeljena u dva Prosu misli po papiru Pljevljima“, autora Uzeira Bećov- dijela, tako da u prvom dijelu na ića. O knjizi su govorili: prof. dr. 280 strana i 150 fotografija i crt- Enes Pelidija, profesor sarajevs- eža, a u drugom sa 60 izvornih Sa ružom u ruci kog Univerziteta i Radoman-Ri- dokumenata i priloga, 327 citi- Posljednji put mahnu leptiru sto Manojlović, direktor Zavičajn- ranih referenci, knjiga dobija pot- og muzeja u Pljevljima, a progr- punu i pouzdanu snagu sigurnog am je vodio sekretar Međurepub- i nezaobilaznog istorijskog izvora Dvanaest nevinih ljeta ličke zajednice, Ismet Šljuka. prilikom svakog pokušaja doda- Pjevušila u krilo ocu Promociju su organizovali tne opservacije ove teme...“ Međurepublička zajednica i Sekr- Na kraju se obratio i autor etarijat za društvene djelatnosti knjige Uzeir Bećović i zahvalio Tog kobnog jutra opštine Pljevlja. direktoru Gimnazije na ustuplje- Zatočenu pusti lastavicu Govoreći o knjizi, prof. Pel- džaku, Srbiji i Crnoj Gori u mjes- ličnosti iz perioda između dva nom prostoru, organizatoru pro- idija je rekao: „Ova knjiga je pro- tima gdje živi muslimanski rata, koristeći veoma zn-alački mocije kao i saradnicima pri- Zamagljenim suznim očima izvod veoma plodnog autorovog živalj. „Što je mula Mustafa relevantne i pouzdane izvore i likom pripreme knjige. Zahvalio istraživačkog rada, koja je prak- Bašeskija, poznati sarajevski neopterećen unaprijed posta- se svim prisutnim u sali, među Pogleda ka uskomešanom tično nastavak knjige o Gajretu hroničar 19 vijeka uradio za grad vljenom tezom dokazivanja bilo kojima je bilo nekoliko aktivnih suncu koju je 1986 godine izdao dr. Ibr- Sarajevo, to je za ovaj kraj uradio čega osim naučne istine i objek- članova Gajreta, zatim sinovima i ahim Kemura. Dok se Kemura Uzeir Bećović sa svojih 26 do tivnog prikazivanja rada Gajreta unucima nekadašnjih članova bavi ulogom Gajreta u kulturn- sada izdatih knjiga i 2974 bibli- na ovom prostoru“ - kazao je, iz- ovog društva, sa porukom da nas- Rasprši đetinje snove om uzdizanju i prosvjećivanju ografske jedinice, tokom dvade- među ostalog, prof. Pelidija. tave promovisati kulturne vrijed- I nastani dženetske vrtove muslimanskog naroda u BiH, setogodišnjeg publicističkog Radoman Manojlović je u sv- nosti i sve ono što je Gajret činilo Bećović opisuje ideju i formiran- rada. Bećović je usio da otrgne om izlaganju rekao „Tema ove prepoznatljivim. Selman Ljačević je Gajretovih pododbora u San- od zaborava brojne događaje i knjige je vrlo zanimljiva i autor Jakub Durgut islamske novine ELIF gazetë islame ZADNJA STRANA jul, 2008. 24

KULTURNA BAŠTINA POEZIJA O turbetima Podgorička u Crnoj Gori medresa UVOD Babino, u Žabljaku Mirhadi Vrtovi Horosana Svaka civilizacija ostavljala Sultanovo, i u Ulcinju Murat U kosi njenoj svilenoj je iza sebe tragove svoje kulture Dede. Najviše turbeta bilo je u - u materijalima trajne vrijednos- Ulcinju-jedanaest, ali su oču- Proljeće procvjeta ti, kamenu, pečenoj glini, met- vana samo četiri, od kojih su u Milion ljubičica alu, pisanim spomenicima i dr. narodu najpoznatija: turbe Fani I još toliko Nas, u ovom radu, posebno zan- kod Male plaže i turbe Murat ima epigrafika, koja, kao što se Dedaj, u dvorištu porodice Bijelih rada. zna, ispituje, proučava i dešifru- Manića. je natpise, napise i zapise. Riječ U Pljevljima je bilo pet a je o spomenicima dragocjene vr- očuvana su dva turbeta; u Baru, Zvijezdane đinđufe ijednosti za proučavanje vreme- Podgorici i Bijelom Polju po Na grlu njenom na, društvenih odnosa, života i dva, a sačivano je po jedno. U Nižu se u đerdane prilika u kojima su nastajali. Rožajama, Petnjici i Gusinju nal- Prvi pomen epigrafskog ma- azi se po jedno turbe. Biseri bijeli terijala sa islamskih spomenika Turbe Hadži Mehmed paše Osmanagića u Podgorici Šta je, u stvari, turbe, zašto i Na obrazima njenim na orijentalnim jezicima kod otkud? nas, a i šire, nalazimo kod pozn- njega sagledamo i one specifičn- na su džamijama, mada im O tome legende imaju prvu i Ko zvijezde sijaju. atog putopisca Evlije Čelebije, osti koje određene stručne pro- osnova i oblik nije uvijek završnu riječ, jer turbe je mater- koji je, prolazeći kroz naše kra- file posebno zanimaju. kvadrat, nego osmougaon ili ijalizovana legenda. Sagradi se jeve, (1660-1664) u svoj putopis U ljudskoj je prirodi želja da šestougaon. Kod nas susrijeće- tamo gdje legenda počne. A kol- Osmijeh je ona uvrstio i neke natpise sa znača- se uspomena na umrlog sačuva i mo i turbeta koja imaju i četiri iko turbeta, toliko legendi. Ako Mliječnog puta jnijih spomenika. Vrijednost podizanjem trajnijeg obilježja stuba koja nose kupolu, kao i smo uspjeli da zapamtimo od U pletenice njene od Evlijinih zabilježaka je danas nad njegovim grobom. To je re-z- ona koja nijesu pokrivena, ali su starijih ljudi, turbeta su imala tim veća što su mnogi spomeni- ultiralo raznovrsnim gradnjama sa otvorima na zidinama (per- poseban značaj. Mnogi pamte nura ci već davno nestali i, nažalost, i zdanjima koja su se u tom smis- foracionim zidovima). svijeće upaljene u turbetu, pešk- Ptice rajske cvrkuću jedino sačuvani u hronici ovog lu, kod nas i u svijetu podizala. U Za vrijeme viševjekovnog ire koji su se redovno mijenjali. putopisca. Zato je i neophodno islamskoj tradiciji susrijećemo se upravljanja Balkanom, u Crnoj Tu je bio i lavor i ibrik u kojem Na obalama njenim epigrafiku na našim prostorima sa dva osnovna objekta podizana Gori je podignuto preko dvadee- je uvijek bila svježa voda, jer se Od dragog kamenja sveobuhvatno istražiti, baciti s tom svrhom: u tu svrhu: nišani set turbeta, za koje danas zna- vjerovalo da šehidi uzimaju ab- Hurije šetaju džennetske. svjetlost kroz tokove istorije i nad mezarima, sa ispisanim mo. Prema našim istraživanji- dest. Kasnije su neka turbeta bar do nekle osvijetliti značajan kamenim epitafima i podacima ma, gotovo da nije bilo varoši dobila osvjetljenje, a i vrijeme je broj kulturno-istorijskih spome- o ljudima, njihovoj ulozi, o vre- bez turbeta. Podizana su zasluž- činilo svoje, pa je i legendu po- Cvijeće je ona nika koji imaju izuzetnu vrijed- menu i istoriji, i drugi vid grad- nim, učenim i pobožnim ljudi- lako i lagano guralo po strani. nost dokumenta zanimljivog za nje - turbeta podizana nad ma, vakifima, odnosno dobrot- Stari ljudi su umirali, a rijetko je Iz rajskih livada razne oblasti duhovne i materi- mezarima izuzetno zaslužnih, vorima, vjerskim misionarima, ko mijenjao peškire i vodu. Vre- I kad je nebo oblačno jalne kulture - od filologije i isto- pobožnih i popularnih ljudi. šejhovima i šehidima. Kroz dugi menom se javlja i nemar, pa što Ona je lijepa i vedra rije do arhitekture. Turbe je turska riječ, a ozna- vremenski period, nažalost, mn- stari, što novi naraštaji jednos- Želja nam je da ovim radom, čava nadgrobnu građevinu, spo- oga su nestala, pa se ne može ni tavno prolaze pored turbeta a Iz njenih zjenica savremenom čitaocu približimo menik, kvadratne, ili heksago- znati kako su izgledala, a neka ne upitaju se: šta je turbe i če- Trepere osmijesi nura. kulturne vrijednosti jednog vre- nalne (šest uglova) kao i oktogo- su tokom sanacija i rekonstruk- mu, ili kome je podignuto. A ne- mena-iskazane kroz epitafe „up- nalne (osam uglova) osnove. Na- cija, izmijenila prvobitni izgled: ka su vrijedni spomenici kultu- isane“ na džamijama i drugim jčešće su podizana uz džamiju Seki Babino turbe u Žabljaku, re. Takve svugdje u svijetu paze Kapija je njena objektima, turbetima, ćuprija- zadužbinara. Građena su punim na Skadarskom jezeru, Husre- i štite posebnim mjerama. A mi? ma, kulama, mezarima, česma- obimnim zidovima, pokrivena vbegovo u Podgorici. Sačuvana Svjesni njihovog značaja, Dragi kamen ma i drugim javnim objektima. nekada olovnom kupolom, nek- turbeta se toliko razlikuju da ih kao i činjenice da se o turbetima Na ogrlici od bisera Po ovim objektima materijalne ada četvorostranim krovom otv- je teško svrstati u neku određ- nedovoljno zna, potrudili smo Podgorička medresa. kulture mogu se razaznati i orenog ili zatvorenog tipa. Neri- enu grupu. Najsloženiji komple- se da na osnovu arhivske građe i redosljed nastajanja pojedinih jetki su primjeri da su podizana ks ima turbe u Starom Baru. one iz drugih izvora i literature, naselja, mahala, ili regiona. Već- i na grobljima ili na mjestu po- Najviše turbeta podignuto je ist- legendi i predanja, „dok nije ka- U zlatne trepavice im dijelom, spomenici na koje gibaoca. Otvorena turbeta imaju aknutim dobrotvorima (vakifi- sno“, zainteresovanima prezen- se islamska epigrafika odnosi, 4 do 6 kamenih stubova, spojen- ma). To su: Hajdarpašino turbe tujemo i pružimo podatke do Zore plave nijesu do danas obrađeni, ili je ih zidanim lukovima koji nose u Radulićima kod Bijelog Polja, kojih smo došli, uvjeren da će i Jutro i Sunce to učinjeno djelimično. To je i nizak osmostrani ili šestostrani Hadži paše Osmanagića, u Po- pored nesumnjivih nedostataka Pjesma slavuja razlog više, da ih, bar u najkrać- cilindrični dio, s prozorima koji dgorici, i Derviš Hasanovo, u biti od koristi za otvorenije im crtama „opišemo“. se, radi osvjetljenja, umeću na Baru. Šehidska turbeta su: u zaokruživanje priče o turbetima I cvjetanje Najveći dio materijalne kul- kupolama između gornje kape, Rožajama, šejh Mehmedovo; u u Crnoj Gori. Majske ruže... ture iz perioda otomanske dom- polulopte i donje osnovice koja Podgorici Husrevbegovo, i u inacije, pred našim očima se se nosi cijelu konstrukciju. Ulcinju na Vrh Pazaru. U sljedećem broju „Turbe u reljefno rasprostire po terenu, Turbeta zatvorenog tipa, po Istaknutim dervišima podignu- podgoričkim livadama” Islam Šabović omogućujući nam da unutar svom prostornom rješenju, slič- ta su turbeta u Pljevljima, Seki Bajro Agović