itüdergisi/d mühendislik Cilt:5, Sayı:2, Kısım:2, 49-58 Nisan 2006

Turgutlu () yöresi Neojen çökellerinin jeolojisi

Gürsel YANIK*, Bektaş UZ, Fahri ESENLİ İTÜ Maden Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 34469, Ayazağa,

Özet Çalışma alanı (Turgutlu/Manisa) Batı Anadolu’nun merkezi bölümünde, Gediz Grabeni içerisinde yer almaktadır. Bölgedeki temel kaya birimleri; Menderes Masifi ve İzmir-Ankara zonuna ait kayaçlardır. Gediz grabeni asimetrik bir graben olduğu için, Turgutlu havzasının kuzey ve güney bölümlerinde yer alan Neojen yaşlı çökeller farklılık gösterirler. Çalışma alanında Alt-Orta Miyosen devresi Turgutlu formasyonu ile temsil edilir. Pliyosen devresi çalışma alanının kuzey kesiminde Kanlıtepe formasyonu güney bölümünde ise Halilbeyli formasyonu tarafından temsil edilir. Çalışma alanının en genç Neojen çökellerini ise güney bölümde görülen fluviyal kaba kırıntılılardan oluşan Pliyosen-Pleyistosen yaşlı Kupyartepe formasyonu oluşturmaktadır. Normal faylar çalışma alanındaki çökel istifin konumunu büyük ölçüde denetlemişlerdir. Anahtar Kelimeler: Gediz grabeni, Turgutlu, Neojen çökelleri.

Geology of Neogene sediments in Turgutlu (Manisa) Region Abstract The study area (Turgutlu/Manisa) is located in the Gediz Graben which is the central part of western Anato- lia. Gediz Graben is a basin of the east-west trending, in an arc shaped form and with a length of 140 km. The basement rock units of the region are Menderes Massif and İzmir-Ankara Zone ophiolitic rock complex. Neogene deposites in northern and southern parts of the Turgutlu basin are different from each other due to the asymmetric characteristics of Gediz Graben. In the study area early-middle Miocene period is repre- sented by Turgutlu formation made of mainly conglomerates, sandstones, claystones. Pliocene period is rep- resented by Kanlıtepe formation in the northern part of the study area and by fluvial Halilbeyli formation made of coarse grained clastics in the southern part of the study area. The youngest Neogene sediments of the study area constitute Pliocene-Pleistocene aged Kupyartepe formation made of fluvial coarse grained clastics presented in the southern parts of the study area. The strikes of the faults in the study area are gen- erally E-W and NE-SW and the dips of the faults are about 50-65o. The slips of the faults measured are gen- erally between 2 and 6 meters. These fault systems are cut with NW strike antitethic faults. Keywords: Gediz Graben, Turgutlu, Neogene sediments.

*Yazışmaların yapılacağı yazar: Gürsel YANIK. [email protected]. Bu makale, birinci yazar tarafından İTÜ Maden Fakültesi'nde tamamlanmış olan "Turgutlu (Manisa) Neojen oluşukları- nın tuğla-kiremit hammaddesi yönünden mineralojik-petrografik ve jeokimyasal incelenmesi" adlı doktora tezinden hazırlanmıştır. Makale metni 04.07.2005 tarihinde dergiye ulaşmış, 16.08.2005 tarihinde basım kararı alınmıştır. Maka- le ile ilgili tartışmalar 30.09.2006 tarihine kadar dergiye gönderilmelidir. G. Yanık, B. Uz, F. Esenli

Giriş Pliyosen yaşlı Kanlıtepe formasyonu olarak Çalışma alanı, 1/25.000 ölçekli topografya hari- ayırtlanmış ve incelenmiştir. Formasyon, taban- tasının İzmir-K19 d3 ve c4, L19 a2 ve b1 pafta- da fluviyal kaba kırıntılı malzemeler ile başlaya- larında yer alır. Manisa İli Turgutlu İlçesi’nde rak üst kısımlara doğru tane boyutu küçülerek İzmir-Ankara kara yolunun kuzey ve güney kı- devam eder ve çamurtaşları ile yanal geçişlidir. sımlarında yer alan 600 km2’lik bir yüzeyi kap- Bu çökellerin üzerine uyumsuz olarak sar (Şekil 1). Turgutlu Neojen havzası Batı Kuvaterner yaşlı traverten ve alüvyon çökeller Anadolu’nun merkezi bölümünde yer alan do- gelmektedir. Kuzey bölümün en genç çökelleri- ğu-batı uzanımlı, uzunluğu 140 km ve genişliği ni hem Menderes Masifi’ne hem de İzmir- yaklaşık 10-15 km, güneye doğru içbükey yay Ankara Zonu’na ait kayaçlardan Kuvaterner’den şeklindeki önemli çökel alanlarından biri olan günümüze dek koparılarak taşınmış, çakıl, kum Gediz Grabeni’nin batı uç kesimindedir. ve kil boyutlu, düzensiz, az tutturulmuş çökeller- den oluşan alüvyonlar oluşturmaktadır (Şekil 2). Bu çalışmanın amacı; Turgutlu (Manisa) bölge- sinde yer alan Neojen yaşlı kaya birimlerinin Çalışma alanının güney bölümündeki Neojen düşey ve yatay değişimlerini jeolojik ve petrog- istif, Alt-Orta Miyosen yaşlı, göl ortamında çö- rafik yönden ortaya koymaktır. kelmiş, tabanda kaba kırıntılılardan başlayıp yukarıya doğru ince kırıntılarla devam eden Jeoloji Turgutlu formasyonu ile başlamaktadır. Turgut- Turgutlu havzasının kuzey ve güney bölümle- lu formasyonunun çökeliminden sonra ortam rinde yer alan tortul birimler farklılık gösterir. değişerek akarsu ortamına dönüşmüş ve kaba Bu durum gözönüne alınarak, bu çalışmada jeo- kırıntılılardan oluşan fluviyal özellikli Pliyosen lojik harita alanı çalışılan havzanın kuzey ve yaşlı Halilbeyli formasyonu Turgutlu formasyo- güney bölümleri olarak iki bölümde ele alınmış- nu üzerine uyumsuz olarak çökelmiştir. Güney tır. Turgutlu çevresindeki Neojen çökeller, ku- bölümün en genç Neojen çökelleri olarak, zey bölümde temel kaya birimleri (Menderes fluviyal kaba kırıntılılardan oluşan Kupyartepe Masifi ve İzmir-Ankara Zonu) üzerinde uyum- formasyonu, Halilbeyli formasyonunun üzerin- suz, güney bölümde ise (Menderes Masifi) tek- de uyumsuz olarak yeralmaktadır. Güney bölü- tonik sınırlıdır (Şekil 2). Neojen istif, kuzey bö- mün en genç çökellerini ise alüvyonlar oluştur- lümde; tipik bir alüvyal yelpaze çökelleri olan maktadır.

Şekil 1. Çalışma alanının yerbulduru haritası

50 Neojen çökelleri

Şekil 2. Çalışma alanının sadeleştirilmiş jeoloji haritası

51 G. Yanık, B. Uz, F. Esenli

Kuzey bölümün jeolojisi kuzey-güney uzanımlı serpantinit, serpantinleş- Menderes Masifi kaya birimleri (MM) miş harzburjit ve kristalize kireçtaşı birimlerin- Menderes Masifi’ne ait kayaç toplulukları killi, den oluşmuş olup yer yer spilitik dolerit ve killi-kumlu ve kumlu sedimanter kayaçların me- ofisferit damarları tarafından kesilmişlerdir. tamorfik türevlerini temsil etmektedir. Mende- res Masifi kaya birimleri şist ve kristalize kireç- Neojen, çökel kaya birimleri taşlarından oluşur. Şistler; koyu yeşil-boz renkli, Kanlıtepe formasyonu (Tka)-Kanlıtepe formasyonu orta-iyi şistoziteli ve yer yer yüzeyde ayrışmalı blok, çakıl ve kum boyutlu materyalin taşlaşmış bir yapı göstermektedir. Bu kayaçların mikros- halleri ile başlar. Üstte çakıl, kum boyutlu kop incelemelerinde; porfiroblastik doku altın- elemanlarca zenginleşir ve çamurtaşları ile yanal da, kuvars, albit, muskovit, biyotit ve opak mi- geçişlidir (Şekil 4). Formasyon, hakim olarak az neraller saptanmıştır. pekleşmiş çakıllı kumtaşlarından oluşur. Blok ve çakılların kökeni daha çok ofiyolit birliğine ait Kristalize kireçtaşları ise gri-beyaz renklerde, olmak üzere her iki temel kaya grubunu da işaret masif yapılıdırlar. Yapılan mikroskop inceleme- eder. Tanelerin kabaca çokluk sırası serpantinit, lerinde, mozayik dokuda eş taneli kristalin kalsit harzburjit, mikaşist, kireçtaşı ve çört şeklindedir. mineralleri tespit edilmiştir. Parçalar tutturulmamış veya az tutturulmuş genelde iri kum makriksi içerisindedir. Kumtaşları ve İzmir-Ankara Zonu (İAZ) çakıltaşları sarımsı-kahverengi, yeşilimsi gri ve Turgutlu’nun kuzeyinde yer alan “İzmir-Ankara kırmızımsı renklerdedir. Akarsuların temel kaya- Zonu” (Brinkmann, 1966) olarak bilinen Meso- lara ait çeşitli irilikteki parçaları temel topograf- zoyik yaşlı kaya birimleri, Eosen-Oligosen’de yasına ve enerjinin kuvvetine bağlı olarak masif Menderes Masifi’nin üzerinden geçişlerini ta- eteklerinde depolaması sonucu oluşan Kanlıtepe mamlayan ve masifteki son ana metamorfiz- formasyonunun taban litolojilerinin kalınlığı da bu maya neden olan Likya naplarının kalıntılarıdır parametrelere bağlı olarak değişir. Kanlıtepe for- (Candan vd., 1994). Çalışma alanında, ofiyolitik masyonu alttaki temel birimler üzerine uyumsuz birimlerden oluşan kaya birimleri Menderes olarak gelir. Formasyonun üst kesimleri ise başlıca Masifi’nin kaya birimlerini tektonik dokanakla kumtaşı, çakıllı kumtaşı, daha az çakıltaşı litoloji- üstlemektedir (Şekil 3). İzmir-Ankara Zonu’na leri ile az ve yerel olarak karbonatlı-kumtaşı, ait kaya birimleri; Çaldağ ve civarında yaklaşık kumlu marn ve kiltaşı düzeylerinden oluşur.

Şekil 3. Menderes Masifi kristalin kayaları ile İzmir Ankara Zonu kaya birimleri arasındaki tektonik sınır

52 Neojen çökelleri

Şekil 4. Kanlıtepe formasyonuna ait ölçülmüş stratigafi kesit

Çevre Neojen havzalarda olduğu gibi, fosil ofiyolitik kayaçlardan Kuvaterner’den günümü- içermeyen Kanlıtepe formasyonuna, Gediz ze dek koparılarak taşınmış, çakıl, kum ve kil Grabeni’nde yapılan çalışmalara bağlı olarak, boyutlu, düzensiz, az tutturulmuş çökellerdir. Pliyosen yaşı verilmiştir (Yusufoğlu, 1996; Ünay vd. 1995; Emre, 1998). Güney bölümün jeolojisi Traverten (Qtr) Menderes Masifi kaya birimleri (MM) Cambazlı köyü civarında yüzlek veren traverten İnceleme alanının güney bölümündeki Mende- oluşumu, esasen Turgutlu Neojen havzasını res Masifi’ne ait kristalin kayaçlar kuzey bö- içine alan Gediz Grabeni’nin batı uç kesimin- lümde olduğu gibi yeşilşist fasiyesinde meta- dedir. Turgutlu’nun kuzeydoğusunda ve yakla- morfizma geçirmiş şist, kalkşist ve kristalize şık 10 km uzaklıkta yer alan Cambazlı traver- kireçtaşlarından meydana gelmektedir. tenleri, genelde 50-200 m uzunluk ve 10-60 m kalınlıklardaki bantlar halinde 5 km2 lik bir Şistler; koyu yeşil-boz, kahverengimsi renk ton- alanda yayılım gösterirler. larında, orta-iyi şistoziteli ve yer yer ayrışmalı

Alüvyon (Qal) bir yapı göstermektedir. Şistlerin mikroskop in- Kuzey bölümün en genç çökellerini derelere celemelerinde; şisti doku altında, “kuvars-albit- bağlı olarak gelişmiş gevşek dokulu alüvyon- granat-muskovit şist”, “kuvars-albit-muskovit- lar oluşturur. Bu alüvyonlar hem Menderes biotit şist”, “kuvars-albit-serizit şist” lerden Masifi’ne hem de İzmir-Ankara Zonu’na ait oluştukları görülmüştür.

53 G. Yanık, B. Uz, F. Esenli

Şekil 5. Turgutlu formasyonu tabanında sarımsı, boz renkteki bloktaşı, bloklu çakıltaşı, çakıltaşı, çakıllı kumtaşı, kumtaşı düzensiz çökelleri

Menderes Masifi’ne ait karbonat kayaları; der- olup çoğunlukla iri kum tanelidir. Blok boyutlu lenen örnekler genelinde kalkşist, kristalize ve elemanlar geniş alanlar kaplamazlar. yarı kristalize kireçtaşları olarak tanımlanmıştır. Masif içerisinde yeralan kalkşistler gri ve kirli Turgutlu formasyonunun orta düzeylerine, ça- beyaz ve grimsi renk tonlarda, foliasyonlu görü- kıllı kumtaşı ve kumtaşı hakimdir. Çakıllı kum- nüme sahiptirler. Kalkşistlerin genel mineral taşları genellikle düzensiz seviyeler halinde, gri, dizilimleri ise kalsit-flogopit-kuvars-muskovit- sarı, kahve-kızılımsı renklidirler. Çakıl taneleri, opak minerallerdir. çoğunlukla köşeli, daha az yarı yuvarlak, zayıf- orta tutturulmuş olup kaba kum matriks içersin- Kristalize ve yarı kristalize kireçtaşları ise hafif de genelde ise 0,5–3 cm boyutlu bileşenler şek- kirli beyaz renklerde genellikle masif görünüm- lindedir. Tutturulmamış çakıltaşlarının yanısıra, lüdür. Polarizan mikroskobunda yapılan incele- genel kesit içersinde ve daha çok alt düzeylerde melerde, kayacın köşeli-yarıköşeli, eş tane bo- iyi tutturulmuş çakıltaşı süreksiz düzeyleri bazı yutlu, birbirleri ile çok iyi kenetlenmeli kalsit lokalitelerde bulunmaktadır. Kumtaşları, gri- kristallerinden oluştuğu anlaşılmıştır. yeşil renkli, belirgin ince-orta katmanlı ve zayıf- orta tutturulmuştur. Menderes Masifi kayaçları- Neojen, çökel kaya birimleri na ait bileşenler içeren kumtaşları zayıf-orta Turgutlu formasyonu (Tt)-Formasyon tabanda, boylanmışlardır. Belirsiz derecelenmenin izlen- egemen olarak başlıca kahvemsi, boz renklerde- diği kumtaşlarında yer yer küçük ölçekli tekne ki, bloklu çakıltaşı, çakıltaşı, çakıllı kumtaşı ve biçimli çapraz katmanlanma gelişmiştir. Turgut- daha az düzensiz kumtaşı çökelleri ile başlar lu formasyonunun üst seviyelerinde, çamurtaşı, (Şekil 5). Blok ve çakılların kökeni Menderes karbonatlı kumtaşı ve kiltaşı ardalanmalı düzey- Masifi’nin kaya birimlerine aittir. Kabaca çok- ler yer almaktadır. Tuğla-kiremit üretiminde luk sırası, mikaşist, kalkşist, kristalize kireçtaşı kullanılan, kalınlıkları 1–8 m arasında değişen, ve çört şeklindedir. Parçalar iyi tutturulmuş iri bantlı yapıdaki kil içerikli seviyeler Turgutlu kum matriks içerisindedir. Birimin egemen bile- formasyonunun bu düzeyleri içerisinde bulun- şeni olan çakıltaşları, genellikle sarımsı, boz maktadır. renkli kötü boylanmalı orta ile çok kalın düzen- siz katmanlıdır. Metamorfik kayalardan türeme Turgutlu formasyonunun yaşı, bölgede; Koçyi- bileşenler içeren çakıltaşı, tane destekli olup, ğit vd., (1999); Seyitoğlu ve Scott (1996), Yıl- ince kumdan oluşan aramadde kapsar. Az pek- maz vd., (1997, 2000) tarafından yapılan çalış- leşmiş kumtaşları bol mikalı, kırmızımsı- malara göre Alt-Orta Miyosen olarak kabul kahverengi ve sarımsı gri renk değişimlerinde edilmiştir.

54 Neojen çökelleri

Halilbeyli formasyonu (Th)- Formasyon başlıca, Halilbeyli formasyonunun çökelleri içinde yeralan bloklu-çakıltaşı, kumtaşı ve nadiren çamurtaşı tortul yapılar beslenmenin genellikle güneyden litolojilerinden oluşur (Şekil 6). Çakıltaşları başlı- kuzeye doğru gelişmiş olduğunu belirtir. ca kırmızımsı-kahve ve sarımsı-kahverengidir. Halilbeyli formasyonuna ait çökeller Turgutlu Yersel düzenli katmanlı olan çakıltaşları, genellik- formasyonuna ait çökel birimlerini uyumsuz ola- le zayıf pekleşmiş, kötü boylanmalıdır. Aramadde rak üstler. Bu formasyonun yaşı, çalışmanın çevre ince kum ve çamurdan meydana gelmektedir. Neojen birimlerinde yapılan çalışmalar ile Çakıltaşları egemen olarak metamorfik kayalardan deneştirilmesi sonucu Pliyosen olarak verilmiştir türemiş bileşenler içerir. Bunlar çokluk sırasına (Açıkalın ve Ertok, 1981; Yılmaz vd., 1997 ve göre, mikaşist, kuvarsşist, kuvarsit ve mermer 2000; Sözbilir, 2001; Bozkurt, 2001). parçalarından oluşur. Taneler genellikle köşeli ile yarı köşeli olup, ince çakıl ile blok arası büyüklük Kupyartepe formasyonu (Tk)-Kupyartepe for- sınırları içindedir. Zayıf tutturulmuş kumtaşı ve masyonu, çakıltaşı, kumtaşı ve çamurtaşı çamurtaşı ara katkıları, çakıltaşı kesiti içinde yer- ardalanmasından meydana gelmiştir. Formas- sel olarak bulunur. yonda egemen olan çakıltaşları belirgin kalın, yarı paralel katmanlı, zayıf-çok zayıf boylanma-

lı, tane destekli ve çamur matriksi içerisinde yer Kumtaşları genellikle kahvemsi, zayıf tutturul- almakta olup, 1 cm boyutundan 15 cm boyutlara muş, orta ile kaba taneli ve yersel çakıllıdır. Ta- varan irilikte, kötü boylanmalı, sarımsı kahve- ne derecelenmesi, düzlemsel ve çapraz katman- rengi, gri ve kırmızı renklerdedir. lanma ve yersel çamurtaşı arakatkıları, kumtaşı kesiti içinde olağan tortul yapılardır. Halilbeyli Taneler egemen olarak temeldeki masifin gnays, formasyonuna ait tortul bileşenlerin yansıttığı kuvarsit ve şistlerinden derlenmiştir. Taneler bileşim, doku ve stratigrafinin yanal değişim yarı yuvarlaklaşmış orta-iri çakıl boyutludur, sık özellikleri, egemen olarak güneyden kuzeye sık tane yönlenmesinin geliştiği çakıltaşlarında doğru açınım gösteren, alüvyonal yelpaze orta- istifin üstüne doğru tane boyları ve katman ka- mında gelişen bir çökelimi öngörür. lınlıkları artar. Formasyonunun alt seviyelerinde

Şekil 6. Halilbeyli formasyonunun üst seviyelerinde görülen kötü boylanmalı blok ve çakıltaşları

55 G. Yanık, B. Uz, F. Esenli bulunan çakıltaşları tutturulmamış veya az tuttu- Alüvyon (Qal) rulmuş görünümdedirler. Çalışma alanındaki en genç çökel birimi olan alüvyon, Menderes Masifi kayaçlarına ait kopa- Üst seviyelere doğru boz renkli, siltli rılarak taşınmış çakıl, kum ve kil boyutlu, dü- çamurtaşları ve nadiren görülen boz renkli kum- zensiz az tutturulmuş malzemelerden meydana taşları ile ardalanmalar izlenir. Kupyartepe for- gelmektedir. Başlıca Gediz Nehri boyunca ol- masyonundaki çökellerin bileşim, doku ve stra- mak üzere Irlamaz Dere ve diğer dere yatakla- tigrafik özellikleri G ve GD’dan beslenen rında genişçe yayılımlıdır. Ova ortalarında yak- alüviyal yelpaze ve yelpaze ile girik örgülü laşık alüvyonun kalınlığı 250 m civarındadır. akarsu ortamını yansıtır. Kupyartepe formasyo- nu alt Halilbeyli formasyonunu düşük açılı uyumsuzlukla üstler. Kupyartepe formasyonu, Sonuçlar İnceleme alanı Gediz Grabeni içerinde yer Yılmaz vd., (1997 ve 2000) tarafından almaktadır. Grabenin yapısının asimetrik olu- (Manisa) ve civarında yapılan çalışmada Sart şundan dolayı Turgutlu havzasının kuzey ve grubu olarak adlanan birim ile benzer litolojik güney bölümlerinde yer alan Neojen yaşlı özellikler göstermektedir. Bu sebeple çökeller farklılık gösterir. Bu durum göz önüne Kupyartepe formasyonuna Pliyosen-Pleyistosen alınarak, bu çalışmada jeolojik harita alanı (600 yaşı verilmiştir. km2) çalışılan havzanın kuzey ve güney bölümleri olarak iki bölümde ele alınmıştır.

Şekil 7. Kupyartepe formasyonuna ait ölçülmüş stratigafi kesiti

56 Neojen çökelleri

Çalışma alanının temel kaya birimleri; eğimleri 50-65o civarındadır. Fayların atımları Menderes Masifi kristalin kayaçları ile İzmir- 2–6 m arasında değişen miktarlardadır. Bu fay Ankara ofiyolit zonuna ait kayaçlardır. sistemleri yer yer KB doğrultulu antitetik Menderes Masifi’ne ait kayaçlar başlıca yeşilşist faylarla kesilmiştir. fasiyesinde metamorfizma geçirmiş şist ve kristalize kireçtaşlarından oluşur. Çalışma Turgutlu havzasının en genç Neojen çökellerini alanının diğer temel kayaçları olan İzmir- güney bölümde görülen fluviyal kaba kırın- Ankara ofiyolit zonu kaya birimleri ise Eosen- tılılardan oluşan Pliyosen-Pleyistosen yaşlı Oligosen’de Menderes Masifi’nin üzerinden Kupyartepe formasyonu oluşturmaktadır. geçişlerini tamamlayan ve masifteki son ana metamorfizmaya neden olan Likya Napları’nın Çalışma alanındaki en genç çökeller ise kalıntılarıdır. Menderes Masifi kaya birimleri alüvyonlar ve sadece kuzey bölümde yer alan çalışma alanının her iki bölümünde yer alırken, travertenlerdir. Alüvyonlar hem Menderes İzmir-Ankara Zonu kayaçları sadece kuzey Masifi kayaçlarından hemde İzmir-Ankara Zonu bölümde yer alır. kayaçlarından koparılarak taşınmış çakıl, kum ve kil boyutlu malzemelerin, düzensiz, az Turgutlu çökel havzasında yapılan çalışmalara tutturulmuş şekilleridir. Alüvyonların kalınlığı göre havza, Alt-Orta Miyosen’de dolmaya yaklaşık 250 m dir. başlamıştır. Çalışma alanında Alt-Orta Miyosen devresi Turgutlu formasyonu ile temsil edilir. Kaynaklar Formasyon tabanda bloklu çakıltaşı, çakıltaşı- Açıkalın, İ. ve Ertok, H., 1981. Turgutlu-Salihli- kumtaşı, kumtaşı litolojileri ile başlar ve Alaşehir bölgesi tarım dışı sahalarının tuğla- yukarıya doğru tane boyutu küçülerek devam kiremit hammaddesi, Etüd Raporu, MTAE Genel eder. Formasyonun üst seviyelerini çamurtaşı, Direktörlüğü Ege Bölge Müdürlüğü, İzmir (ya- karbonatlı-killi kumtaşı ve kiltaşı düzeyleri yınlanmamış). oluşturmaktadır. Formasyonun üst kısımlarında Bozkurt, E., 2001. Timing of extension on the büyük ince kırıntılı sedimentler içerisinde bulunan Menderes Graben, Western , and its Viviporus (Faludina) fosili çökelmenin göl tectonic implications, Geological Society, 173, ortamında gerçekleştiğini işaret eder. 385-403. Brinkmann, R., 1966. Geotektonische gliederung Çalışma alanında Pliyosen devresinde göl orta- von Westanatolian, Neues Jahrbuch Geologie mı değişerek akarsu ortamına dönüşmüştür. Palaontologie Monatsh, 10, 603-618. Candan, O., Dora, O.Ö., Dürr, S. ve Oberhansli, R., Çalışma alanındaki, Pliyosen devresi kuzey 1994. Erster Nachweis von granulit und eklogit kesimde Kanlıtepe formasyonu, güney kesimde relikten im Menderes Massiv/ Türkei. T.S.K. 5th ise Halilbeyli formasyonu tarafından temsil symposium, Göttingen Arbeiten zur Geologie edilir. Tipik bir alüvyal yelpaze çökelleri olan und Paleontologie, 217-220. Kanlıtepe formasyonu çökel dönemindeki Emre, T., 1998. Gediz grabeni (Salihli-Alaşehir ara- topografyaya ve malzeme gelişine bağlı olarak sı) karasal tortullarının yaşıyla ilgili yeni bulgu- depolanmıştır. Alttan üste doğru blok boyutunda lar. 42.Türkiye Jeoloji Kongresi, 34-35. malzeme ile başlayıp çakıl ve kum boyutlu Koçyiğit, A., Yusufoğlu, H. ve Bozkurt, E., 1999. malzeme ile yanal geçişli çamurtaşı ile devam Evidence from the Gediz graben for episodic eder. Halilbeyli formasyonu ise başlıca bloklu- two-stage extension in western Turkey. Journal çakıltaşı, kumtaşı ve nadiren çamurtaşı of the Geological Society of London, 156, 605- 616. litolojilerinden oluşur. Seyitoğlu, G. ve Scott, B., 1996. The age of the Ala- şehir graben (west Turkey) and its tectonics Pliyosen devresinde çökel havzasını dolduran implications. Geological Journal, 31, 1-11. sedimentler fay sistemleri ile ötelemelere maruz Sözbilir, H., 2001. Extensional tectonics and the kalmıştır. Çalışma alanındaki bu fayların geometry of related macroscopic structures: fleld doğrultuları genellikle D-B ve KD-GB olup, evidence from the Gediz Detachment, Western

57 G. Yanık, B. Uz, F. Esenli

Turkey, Turkish Journal of Earth Sciences, 10, tiflerinin karşılaştırılması, Ulusal Deniz Araştır- 51-67. maları projesi, Tübitak, Ankara, 1-32. Ünay, E., Göktaş, F., Hakyemez, H.Y., Avşar ve M., Yılmaz, Y., Genç, Ş.C., Gürer, F., Bozcu, M., Yıl- Şan, Ö., 1995. The sediments exposed at the maz, K., Altunkaynak, Ş. ve Elmas, A., 2000. northern part of the Büyük Menderes Graben When did the Anatolian grabens begin to (Turkey) on the basis of Arvicolidae (Rodentia, develop, Journal of the Geological Society of Mammalia). Geological Bulletin Of Turkey, 38, London, 173, 353-384. 63-68. Yusufoğlu, H., 1996. Northern Margin of the Gediz Yılmaz, Y., Genç, Ş.C., Gürer, F., Bozcu, M., Görür, Graben: Age and evolution, west Turkey, Turkish N. ve Akkök, R., 1997. Batı Anadolu Neojen is- Journal of Earth Sciences, 5, 11-23.

58