Wojskowy Przegląd Prawniczy” Nr 1/2017 (281), S
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Indeks 381543.ISSN 0137-7272.Egz. bezpłatny WOJSKOWY P R Z E G L Ą D PRAWNICZY PAŹDZIERNIK–GRUDZIEŃ . WARSZAWA 2017 ] 284 4 [ ROK LXXXVIII ROK RADA NAUKOWA Przewodniczący – Waldemar Puławski Członkowie – Bartosz Kownacki Marcin Warchoł Grzegorz Ocieczek Elżbieta Karska Katarzyna Chałubińska-Jentkiewicz Krzysztof Indecki Błażej Wojnicz Marek Mozgawa Justyn Piskorski Hanna Paluszkiewicz Katarzyna Dudka Małgorzata Manowska Piotr Steczkowski Mariusz Antoni Kamiński Helmut Radtke Alexandre Ferreira Baptista Coelho Veronika Huśtova Mykola Khavroniuk Bohdan Telefanko KOLEGIUM REDAKCYJNE Redaktor Naczelny – Jarosław Duś Członkowie – Marek Piotrowicz Dorota Śliwińska Magdalena Rosiak WYDAJE PROKURATURA KRAJOWA Adres Redakcji: 02-010 Warszawa, ul. Nowowiejska 26 B tel. 261-846-567 e-mail: [email protected] Druk, skład i korekta Centrum Poligrafii sp. z o.o., www.jakubiccy.com.pl Wersją podstawową (referencyjną) czasopisma jest wersja papierowa. Artykuły i recenzje w „Wojskowym Przeglądzie Prawniczym” nie mają charakteru urzędowego, lecz są wyrazem poglądów ich autorów. WOJSKOWY P R Z E G L Ą D PRAWNICZY KWARTALNIK PAŹDZIERNIK–GRUDZIEŃ. WARSZAWA 2017 WYDAJE PROKURATURA KRAJOWA SPIS TREŚCI MGR JACEK WYGODA Nieznane organy bezpieczeństwa PRL – jednostki prokurator Prokuratury Marynarki Wojennej wykonujące czynności Krajowej operacyjno-rozpoznawcze 5 PPŁK DR ZBIGNIEW Uwarunkowania prawne i faktyczne w zakresie NOWAK możliwości pełnienia służby wojskowej przez Szef Wydziału Prawa absolwentów polskich studiów prawniczych jako Judge Publicznego, Oddział Prawny, Dowództwo Generalne RSZ Advocates w the United States Armed Forces Judge Advocate General`s Corps ( JAGS ) - korpusie służby prawnej Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych 23 MGR MATEUSZ Analiza amerykańskiego ataku rakietowego z dnia PIĄTKOWSKI 7 kwietnia 2017 roku z perspektywy materialnego katedra Prawa zakresu stosowania międzynarodowego prawa Międzynarodowego Publicznego i Stosunków humanitarnego - konflikt zbrojny czy incydent? 50 Międzynarodowych, WPiA Uniwersytet Łódzki DR HAB. PRZEMYSŁAW Praktyka udostępniania informacji przez sądy na SZUSTAKIEWICZ podstawie ustawy z dnia 6 września 2001 roku profesor Uczelni Łazarskiego o dostępie do informacji publicznej w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych 76 DR MAŁGORZATA Zorganizowana grupa i związek przestępczy w świetle MARCINIAK orzecznictwa sądowego oraz poglądów doktryny - adiunkt WPiA Uniwersytetu wybrane zagadnienia 97 Opolskiego, sędzia Sądu Rejonowego w Opolu DR DAMIAN SZELESZCZUK Degradacja w polskim wojskowym prawie karnym adiunkt w Katedrze Prawa od XVII do XIX wieku 114 Karnego, Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II DR ZBIGNIEW WARDAK Glosa do wyroku SN z dnia 21.01.2015 r., adiunkt w Katedrze sygn. akt IV KK 343/14 (istotna część broni Postępowania Karnego palnej jako broń palna) 126 i Kryminalistyki, WPiA, Uniwersytet Łódzki JACEK WYGODA Nieznane organy bezpieczeństwa PRL – jednostki Marynarki Wojennej wykonujące czynności operacyjno – rozpoznawcze. Unknown security forces of the Polish People’s Republic - Navy units performing operational and reconnaissance activities. STRESZCZENIE Ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej i lustracyjna wśród organów bezpieczeń- stwa państwa wymieniają m. in.: „inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych”. Na temat tych „innych służb” nie ma niestety zbyt wielu publikacji, a ich umieszczenie w katalogu organów bezpieczeństwa PRL zawartym w ustawie lustracyjnej z 1997 r. odbyło się przy proteście ówczesnego szefa Wojskowych Służb Informacyjnych, kmdr K.Głowackiego który na posiedzeniu komisji sejmowej powołanej do opracowania projektu ustawy starał się przekonać posłów do rezygnacji z umieszczania ich w ustawie mówiąc: „Nie znamy takich służb w wojsku i nigdy ich nie znaliśmy”1. Celem niniejszego artykułu jest krótka prezentacja służb Marynarki Wojennej PRL re- alizujących na potrzeby PRL-owskich sił zbrojnych czynności operacyjno-rozpoznawcze. stawa z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o doku- Umentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów2 (zwana dalej ustawą lustracyjną z 2006 r.) zawiera prze- pis (art. 2) będący katalogiem organów bezpieczeństwa PRL, działających w latach 1944-1990, z którymi związki w postaci służby lub pracy w nich, albo współpracy z nimi podlegają ujawnianiu w składanych, na podsta- wie przepisów ustawy lustracyjnej z 2006 r., oświadczeniach lustracyjnych przez osoby zmierzające objąć wskazane w niej funkcja publiczne. 1 Biuletyn Sejmowej Komisji nr 3168/II Kd z dnia 27 listopada 1996 r., s. 15. 2 Dz.U. z 2016 r., poz. 1721, ze zm. WOJSKOWY PRZEGL ĄD PRAWNICZY JACEK WYGODA 6 Katalog ten stanowi w istocie powtórzenie przepisu z art. 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnianiu pracy lub służby w organach bezpie- czeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełnią- cych funkcje publiczne3 zwanej dalej ustawą lustracyjna z 1997 r. oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu4 (z wyjątkiem dot. Akademii Spraw Wewnętrznych dodanej do katalogu organów bez- pieczeństwa przez ustawodawcę w ustawie lustracyjnej z 2006 r.). Wśród organów bezpieczeństwa PRL wymienionych w przywołanych przepisach ustawodawca umieścił (art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy lustracyjnej z 2006 r. art. 5 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu) „inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz okręgach woj- skowych”. O ile w dotychczasowej działalności badawczej IPN i innych ośrod- WARSZAWA 2017 . ków naukowych zajmujących się badaniami nad działalnością organów bezpieczeństwa PRL (tak wojskowych jak i „cywilnych”) poświęcono sto- sukowo wiele miejsca na opracowania dot. przedstawiania historii, struk- tur i realizowanych zadań przez wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 1 do 11 organów bezpieczeństwa państwa, o tyle brak jest publikacji dot. „innych służb Sił Zbrojnych, prowadzących działania operacyjno-rozpoznawcze”. Ustalenie, które jednostek sił zbrojnych można zakwalifikować do orga- nów bezpieczeństwa w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy lustracyjnej – pojęcie czynności operacyjnych poprzedzić musi wykładnia pojęcia „dzia- łalność operacyjno-rozpoznawcza” art. 3a ust. 1 ustawy o IPN. Zauważyć należy, że ustawodawca w ustawie lustracyjnej z 1997 r., ustawie lustracyj- nej z 2006 r. oraz w ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu posłużył się zamiennie pojęciami „działanie operacyjno-rozpoznawcze”5, „czynności operacyjno–rozpoznawcze”6, „operacyjne zdobywanie informa- cji”7. Wykładni pojęcia czynności operacyjno-rozpoznawczych zawarte- go w ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i usta- wie lustracyjnej z 1997 r. poświęciłem artykuł pt.: Pojęcie czynności ope- PAŹDZIERNIK–GRUDZIEÑ 3 Dz.U. z 1999 r. Nr 42, poz. 428, ze zm. 4 Dz.U. z 2016 r., poz. 1575. 5 Art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy lustracyjnej z 2006 r., art. 5 ust. 1 pkt 12 ustawy o IPN. 6 Art. 7a ust. 1 ustawy lustracyjnej z 2006 r. 7 Art. 36 ust. 4b ustawy o IPN. Nieznane organy bezpieczeństwa PRL – jednostki Marynarki Wojennej wykonujące czynności operacyjno – rozpoznawcze. 7 racyjno-rozpoznawczych w ustawodawstwie polskim – propozycja wykład- ni”8. Sformułowana tam definicja odwołująca się do ustawy lustracyjnej, ustawy o IPN, ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu9, ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego10, ustawie z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych11, ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakre- sie działania podległych mu organów12 oraz publikacji naukowych dotyczą- cych cywilnych i wojskowych służb specjalnych brzmi następująco: Czynności operacyjno-rozpoznawcze to: Realizowane w sposób poufny w kraju i za granicą działania upraw- nionych do tego służb państwowych lub jednostek sił zbrojnych ukierunko- wane co najmniej na jeden z poniższych celów: 1. uzyskanie informacji przydatnych organom władzy państwowej dla realizacji celów politycznych, militarnych ,gospodarczych lub eko- nomicznych; 2. rozpoznanie, zapobieganie przestępczości, ustalenie sprawców prze- stępstw ,uzyskanie informacji o dowodach możliwych do wykorzy- stania w postepowaniu karnym, odnalezienie osób poszukiwanych przez organy ścigania lub rzeczy utraconych w wyniku przestęp- stwa; 3. utajnienie tożsamości osób uzyskujących informacje, o których mo- wa w pkt 1 lub współdziałających w ich uzyskaniu13; 4. zainspirowanie pożądanych przez władze państwowe zachowań spo- łecznych oraz działań zagranicznych instytucji państwowych, poli- tycznych, gospodarczych, opiniotwórczych oraz zagranicznych jed- nostek sił zbrojnych; 5. zapobieżenie niepożądanym przez władze państwowe zjawiskom społecznym, ekonomicznym lub politycznym14; 6. poufną w kraju i za granicą realizację zleconych przez organy wła- dzy państwowej (w tym dowództwo sił zbrojnych) przedsięwzięć o charakterze politycznym, ekonomicznym, militarnym i propagan- dowym. 8 „Wojskowy Przegląd Prawniczy” nr 1/2017 (281), s. 5–28. 9 Dz.U. z 2016 r.,