Na Colaisti Gaeilge Mar Ghne D' Athbheochan Na Gaeilge, 1904-1912
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Na Colaisti Gaeilge mar Ghne d' Athbheochan na Gaeilge, 1904-1912 , Sean O Coigligh BA, BD, MA, PhD, ATO PhD Colaiste Phadraig, Droim Conrach An Dr. U aitear Mac Gearailt Roinn na Gaeilge Lunasa 2014 DEIMHNIU Tairgim an trachtas seo i gcomhair na ceime Ph.D. Dearbhaim gurb e mo shaothar fein 6 thus deireadh e, ce is moite d'abhar as saothar daoine eile a ndeantar tagairt do i gcorp an trachtais . Dearbhaim nar tairgeadh an trachtas seo mar abhar ceime in ollscoi l ar bith eile. ~<ti. n 6 Coigligh 0- Uimhir 10263004 28 Lunasa 2014 2 I gcuimhne Aoidh Mhig Eoin (1927-2010) - 'ArdOllamh' Cholaiste Bhride Beal Feirste, Doire, mac uachtaigh Rann na Feirste. 3 Clar Buiochais 10 Achoimre 12 Reamhra 13 1.0.0. An tsaincheist taighde 1.1.0. An comhtheacs pearsanta 1.2.0. Struchtur an tnichtais. Cuid 1. Caibidil 1: An c6ras oideachais ins an naou haois deag 1.2.1. Caibidil 2: An clar datheangach 1904 1.2.2. Caibidil 3: Constaici i gcur i bhfeidhm an chlair dhatheangaigh 1.2.3. Cuid 2. Caibidil 4 agus 5: Feinimean na gcolaisti Gaeilge 1.2.4. Cuid 3. Caibidil 6: Oidhreacht na gcolaisti Gaeilge 1.2.5. Aguisini 1.3.0. Forbhreathnu ar an litriocht 1.3.1. An comhtheacs oideachasuil ins an naou haois deag 1.3.2. An datheangachas 1.3.3. An clar datheangach 1.3.4. Leargas na scribhneoiri duchasacha 1.3.5. Na colaisti Gaeilge 1.4.0. Modheolaiocht 1.5.0. N 6tai teacsa Cuid 1 An Ghaeilge agus an Coras Oideachais 1831-1904 31 Caibidil 1 An Ghaeilge agus an Coras Oideachais 1831-1900 32 2.0.0. An c6ras oideachais naisiunta 1831 2.1.0. An Bord Naisiunta 1831-1870 2.1.1. Cigiri an Bhoird agus oidi 2.2.0. Aidhmeanna an ch6ras oideachais 6 1831 2.2.1. Curaclam gan Ghaeilge 2.2.2. Ag teip ar chusp6iri an ch6ras oideachais 2.2.3. Mishastacht le polasai aonteangach an rialtais 2.2.4. An Bearla ag fail na laimhe in uachtar ar an Ghaeilge 2.2.5. An millean ar na scoileanna naisiunta 2.3.0. Sir Patrick Keenan (1826-1894) 2.3.1. Foras ar an churaclam 2.4.0. Faoi scath an Ghorta Mh6ir- gluaiseacht athbheochan na Gaeilge 2.4.1. Ag6id ar son na Gaeilge - cumainn na teanga 2.4.2 . Cumann Muinteoiri Eireann (1868) 2.4.3. Cumann Buan-Choimeadta na Gaeilge (1876) 2.4.4. Aontas na Gaeilge (1882) 2.4.5. An Ghaeilge mar 'abhar breise' (1878) 2.4.6. Guthanna eile- 6 Gramhnaigh agus Mac Neill 2.5.0 . Conradh na Gaeilge (1893) agus ranganna na dtimiri 4 2.5.1. Polasaithe an Chonartha i leith an oideachais Ghaelaigh 2.5.2. An Dr. Micheal 6 hlci 2.5.3. An Craoibhin 2.5.4. An Piarsach agus 'athGhaelu' an ch6ras oideachais 2.6.0. ~ Ghaeil~e sna scoileanna mJ.i~iuntac. 1900 2.6.1. O Maille, 0 hAnnrachain agus O Cadhla 2.6.2. Tomas Ban 6 Concheanainn i gCuige Uladh c. 1900 2.6.3. Iarthar Thir Chonaill 2.7.0. An Ghaeilge ins an ch6ras dara leibheal 2.7.1. Coimisiun Rioga 1899-Mahaffy, Atkinson agus an Craoibhin 2.7.2. Acht nua oideachais 1900 'The Revised Programme' 2.8.0. An Ghaeilge sna scoileanna (1903-1911) 2.9.0. Concluid Caibidil 2 An Clar Datheangach 1904 92 3.0.0. Eileamh ar an datheangachas sa ch6ras oideachais 3.1.0. F 6gairt an chlair dhatheangaigh 1904 3.1.1. Eabhl6id an datheangachais sa ch6ras oideachais 3.1.2. Conradh na Gaeilge agus an datheangachas 3.2 .0. F6gairt an chlair - Aibrean 1904 3.2.1. Easpa muinine as an Bhord Naisiunta 3.3.0. Na meain chumarsaide agus an clar dhatheangach 3.3.1. Cur in aghaidh an datheangachais 3.4.0. Consp6id na dtailli 3.5.0. An clar datheangach 3.5.1. An clar datheangach - rialacba agus treoracha ginearalta 3.5.2. Ganntanas acmhainni chun freastal ar an Ghaeilge 3.5.3. Na cumainn dhatheangacha 3.5.4. Spriocanna an chlair dhatheangaigh 1905 3.5.5. Teacsleabhair -An Chead Leabhar 3.5.6. An clar datheangach i dteach na scoile 3.5.7. Cuis cheiliurtha agus failte roimh an chlar dhatheangach 3.6.0. An Piarsach agus an datheangachas 3.6.1. Eanair 1904 3.6.2. Aibrean-Bealtaine 1904 3.6.3. Mean F6mhair-Samhain 1904 3.6.4. Aibrean 1906 3.6.5. Deireadh F6mhair 1907-Iul 1908 3.7.0. Concluid Caibidil 3 Constaici i gcur i bhfeidhm an chlair dhatheangaigh 143 4.0.0. An mhoill i gcur i bhfeidhm an chlair dhatheangaigh 4.1.0. Na constaici - na muinteoiri 4.1.1. An Piarsach agus na muinteoiri 4.1.2. An t-oide scoile, an Ghaeilge agus an naisiunachas 4.1.3. 6 chaineadh go cunamh - comhairle an Phiarsaigh 5 4.1.4. Teannas idir Cumann Mhuinteoiri Eireann agus an Bord 4.2.0. Cothrom na feinne 4.2.1. Ag filleadh ar thabhacht na hoiliuna 4.3.0. Na colaisti oiliuna 4.3 .1. Ga le cultur an tseomra ranga a Ghaelu 4.3.2. Colaiste Phadraig, Droim Conrach 4.4.0. An Piarsach agus na colaisti oiliuna 4.5.0. Concluid Cuid 2 Na Colaisti Gaeilge 170 Caibidil 4 Na Colaisti Gaeilge agus aitheantas an Bhoird Naisiunta 171 5.0.0. Ga le modh eile chun teacht i gcabhair ar an Ghaeilge 5.1.0. An culra: tionscnamh Thomais Uf Dhomhnaill 5.1.1. Cursai samhraidh 5.2.0. Na colaisti Gaeilge a thainig ar an saol idir 1904 agus 1906 - 6 Bheal Atha an Ghaortbaidh go Cloch Cheann Fhaola 5.2.1. Tuar Mhic Eadaigh 5.2.2. Beal Feirste, Leitir Ceanainn agus Cloch Cheann Fhaola 5.2.3. F oras na gcolaistf Gaeilge ar fud na tire 5.3.0. Na colaisti Gaeilge agus an Bord - criteiri aitheantais 5.3.1. Iarratais na gcolaisti Gaeilge - Training Colleges 5.3.2. Iarratais na gcolaisti Gaeilge a meas ag an Bhord - an Cigire D. Lehane 5.3.3. Coinniollacha aitheantais - sonrai fisiciula 5.3.4. Amchlair agus Siollabais - Colaiste Uladh 5.3.5. Colaiste na Mumhan 5.3.6. Colaiste Chonnacht 5.3.7. Colaiste na Rinne 5.4.0. Teacsanna 5.4.1. Colaiste Chonnacht 5.4.2. Colaiste na Rinne 5.4.3. Colaiste Uladh 5.4.4. Colaiste Bhride, 6 Meith 5.5.0. Na foime teagaisc - earcu ball foime 5.5.1. Colaiste na Mumban 5.5.2. Colaiste na Rinne 5.5.3. Colaiste Chonnacht, Tuar Mhic Eadaigh - Micheal Breathnach 5.5.4. Padhraic 6 Domhnallain (1884-1960) 5.5.5. Colaiste Chonnacht, an Spideal - Tomas Mac Domhnaill 5.5.6. Colaiste Uladh, Cloch Cheann Fhaola 5.5.7. Una Ni Fhaircheallaigh (1874-1951) agus Seamus 6 Searcaigh (1861- 1965) 5.5.8. Colaiste Bhride 6 Meith 5.5.9. Eoin Mac Neill (1867-1945) agus Peadar 6 Dubhda (1881-1971) 5.5.10. Cailiochtaf a gceistiu ag an Bhord 5.5.11. Diarmuid 6 Laoghaire, Colaiste na Mumhan 5.5.12. Tomas 6 Colmain, Colaiste Chonnacht 6 5.5.12. Maire Ni Thuathail (1871-1954) agus Sean 6 Ruadhain (1883-1966) 5.6.0. Aitheantas oifigiuil and Bhoird a bhronnadh 1907 5.7.0. Concluid Caibidil 5 Reachtail na gcolaisti Gaeilge 244 6.0.0. Tus maith leath na hoibre 6.1.0. Trachtaireacht ar obair na gcolaisti Gaeilge sna meain - Colaiste na Mumhan (1904) 6.1.1. Colaiste Uladh (1906) 6.2.0. Amchlar agus gnathimeachtai na gcolaisti Gaeilge 6.2.1. Leachtai - an tSean-Ghaeilge 6.2.2. Stair na hEireann 6.2.3. Ag freastal ar an churaclam leathan 6.3.0. Modhanna muinte sna colaiste Gaeilge 6.3.1. Na ranganna criticiula 6.3.2. An modh direach agus an fhoghraiocht 6.3.3. Tabhacht na foghraiochta ar shiollabais na gcolaisti Gaeilge 6.4.0. Tinreamh agus teistiuchan 6.4.1. Colaiste Chonnacht 1907-10 6.4.2. Colaiste Chonnacht an Spideil 1910 6.4.3. Colaiste Uladh 6.4.4. Colaiste Bhride, 6 Meith 6.5.0. Ionadaiocht 6.6.0. Teistiuchan agus cigireacht 6.6.1. Colaiste na Mumhan - teistiuchan agus tinreamh 6.6.2. Colaiste na Rinne 6.6.3. Tabhacht an deontais £5 6.7.0. Cursai airgid 6.7.1. Sintiuis 6.8.0. Aighneas agus easaontas 6.8.1. Consp6id an chanunachais i gCuige Uladh agus Colaiste Chomhghaill 1905 6.8.2. Reiteach ar chonsp6id an chanunachais 6.8.3. Aighneas idir an Conradh agus an Bord (1905) 6.8.4. Easaontas i gColaiste Chonnacht i ndiaidh bhas l\1hichil Bhreathnaigh 1910 6.8.5. Comhdhail na gColaisti Gaeilge 6.8.6. Colaiste na Mumhan agus Comhdhail na gColaisti Gaeilge 1914 6.9.0. An diosp6ireacht faoi mhodhanna teagaisc 6.9.1. An Modh Raidhte agus an tAthair Domhnaill 6 Tuathail 6.9.2. Eoin Mac Neill agus an tAthair Domhnall 6 Tuathail 6.10.0 Concluid 7 Cuid 3 Oidhreacht na gColaisti Gaeilge 334 Caibidil 6 Oidhreacht na gColaisti Gaeilge 335 7.0.0. Gana gcolaisti Gaeilge 7.1.0. Eifeacht ghearrthearmach na gcolaisti Gaeilge - an Ghaeltacht 7.1.1. Na colaisti Gaeilge agus geilleagar an cheantair Ghaeltachta maguaird 7.2.0. Eifeacht fhadtearmach na gcolaisti Gaeilge - cursai oideachais 7 .2.1. Toradh pholasai an Chonartha i lei th an datheangachais 7.2.2. Fadhb oiliuint na n-oidi agus obair na gcolaisti Gaeilge 7.3.0. An dul chun cinn de thairbhe na gcolaisti Gaeilge in earnail an oideachais 7.3.1.