Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat Erhvervsstruktur 5

5.1 INUUSSUTISSARSIORNERMIK INGERLATSINEQ 5.1 ERHVERVSSTRUKTUR Inuussutissarsiornermik ingerlatsinermi pingaarnertut siuner- Det overordnede mål for erhvervspolitikken er at taavoq Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiortunut toqqamma- skabe de bedste mulige rammer for erhvervslivet i vissatut atugassarititaasut pitsaasut pilersinneqarnissaat, taa- Grønland, så eksisterende og nye erhverv kan maalilluni inuussutissarsiutit ingerlareersut nutaallu nammi- opnå højere økonomisk vækst og flere varige ar- nersortut aningaasarsiornerminnik annertusaasinnaanngor- bejdspladser i den private sektor. nissaannut suliffissanillu ataavartunik amerlanerusunik piler- Den nuværende erhvervsfremmestruktur blev sitsisinnaanissaannut periarfissiisoqarluni. indført i 2005. Den skal sammenfattende bidrage Ullumikkut inuussutissarsiutit aaqqissugaanerat 2005-mi til: atuutilersinneqarpoq. Ataatsimut eqikkarlugu makkuninnga • En flerstrenget erhvervsstruktur. ila pittuissaaq: • Styrkelse af den regionale og kommunale er- • Inuussutissarsiutitigut aaqqissugaaneq arlalinnik immik- hvervsfremmeindsats. 5 koortulik. • Forøgelse af antallet af virksomheder. • Nunap immikkoortuini kommunenilu inuussutissarsiutiti- • Stimulering af virksomheder, der tør satse på ek- gut siuarsaanermi suliniutinik nukittorsaaneq. sport og/eller satse på produkter, der kan be- • Suliffeqarfiit amerlisarneqarnissaat. grænse importen. • Suliffeqarfinnik avammut tunisassiorusuttunik kaammattu- • Medfinansiering til produktudvikling og stimule- ineq aamma / imaluunniit nioqqutissiorusuttunik eqqussui - ring af innovative projekter/miljøer, så der ind- neq killilersimaarniarlugu. bygges ny viden i produkter og serviceydelser • Tunisassianik ineriartortitsinermi pilersaarutinillu kaamma - for derved at skabe produkter/processer med tuinermi nutarsaanikkut ineriartortitsinikkullu aningaasalii- højere værdi for virksomhederne til gavn for ek- nertigut tunisassianik sullissinernilu nutaanik ilisimasaqaler- sporten. sitsisoqassaaq taamatullu avammut niuernermut iluaqu- • Bedre adgang for iværksættere og virksomhe- taasumik tunisassianik suliffeqarfimmut naleqarnerusunik der til relevant information om erhvervsfremme- pilersitsisoqartalissalluni. tiltag, etableringsregler, medfinansiering, ek- • Inuussutissarsiornerup siuarsagaaneranut suliniutinut, pi- sportordninger mv. lersitsinissamut malittarisassanut, aningaasaliinernut, Erhvervsfremmestrukturen er organiseret i to sel- avammut tuniniaanermi aaqqissuussinernut tunngasunut skaber med hvert sit virkefelt, et erhvervsudvi- il.il. pilersitsiniartunut suliffeqarfinnullu paasissutissanik at- klingsselskab og et ventureselskab (kapitalformid- tuumassutilinnik ajornannginnerusumik periarfissiinertigut. lingsselskab). Se nærmere om disse selskaber se- Inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aaqqissuussaaneq ingerlat- nere i dette kapitel. seqatigiiffinnut marlunnut aaqqissugaavoq tamarmik immikkut Der er etableret to innovationscentre inden for suliaqarfilinnut, taakkuuppullu inuussutissarsiutinik ine - henholdsvis byggeri, miljø og energi i i riartortitsinermut ingerlatseqatigiiffik aningaasaliisarnermullu samarbejde med Bygge- og Anlægsskolen og ingerlatseqatigiiffik (ventureselskab). Ingerlatseqatigiiffiit im- ARTEK, Center for Arktisk Teknologi og DTU (Dan- mikkoortup matuma ilaani sukumiinerusumik atuarsinnaavatit. marks Tekniske Universitet). Inden for fisk og andre Sanaartornermut, avatangiisinut nukissiuutinullu Sanaar- fødevarer i i samarbejde med ATI, tornermik Ilinniarfik ARTEK-ilu, Center for Arktisk Teknologi Fiskeindustriskolen (Aalisakkanik Tunisassiorner- aamma Danmarks Tekniske Universitet suleqatigalugit Sisimi- mut Ilinniarfik) og DTU. uni ineriartortitsiveqarfinnik marlunnik pilersitsisoqarpoq. Aa- Se nærmere herom på adresserne: www. ark - lisakkanut inuussutissanullu allanut Aalisakkanik Tunisassior- tiskcenter.gl/ og www.ati.gl/ nermut Ilinniarfik DTU-lu suleqatigalugit aammattaaq ineriar- tortitsiveqarfimmik pilersitsisoqarpoq. Brugen af erhvervsfremmeordningerne Taakkua nittartakkani ukunani takukkit: www. ark tiskcen - En central del af erhvervsfremmestrukturen er er- ter.gl/ aamma www.ati.gl/ hvervsfremmeordningerne, hvis formål er at tilvej- ebringe finansiering. Inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aaqqissuussinerit Ordningerne dækker: atugaanerat • Klippekort til basale rådgivningsydelser ved sel- Inuussutissarsiutinik siuarsaanermi aaqqissuussaanermi qitiu- skabsetablering samt eksport og innovation sut ilagaat inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aaqqissuussi- • Produktudviklingsstøtte

UKIUMOORTUMIK KISITSISITIGUT PAASISSUTISSAT 2009 · NAATSORSUEQQISSAARTARFIK 81 nerit, tamatumani siunertaalluni inuussutissarsiutinik siuar- • Garantistillelse til lån saanermut siunertanut aningaasaliinissanut aqqutissiuinissaq. • Støtte fra erhvervsfremmepuljen NUKIIT. Aaqqissuussinerit tassaapput: Se nærmere herom på adressen: http://dk. nan - • Nalinginnaasumik siunnersuisarnermi klippekorteqartitsi - oq.gl/ Emner/Erhverv/Erhvervsstoetteordninger/ Pro - neq, assersuutigalugu ingerlatseqatigiiffimmik pilersitsiner- duktudvikling.aspx mi kiisalu annissuinermut nutaaliornermullu tunngatillugu • Tunisassianik ineriartortitsinermut tapiissuteqartarneq • Attartornermi qularnaveeqqusiisarneq • Inuussutissarsiornerup siuarsagaaneranut suliniutinut ani - ngaasaateqarfimmit NUKIIT tapersiineq. Taakkua nittartakkami uani takukkit: www.nanoq.gl/ Em - ner/ Erhverv/Erhvervsstøtteordninger/Produktud vikling. aspx

5.1.1 Inuussutissarsiutinik ineriartortitsivik Nunatsinni Ta- 5.1.1 Erhvervsudviklingsselskabet kornariaqarnikkut Inuussutissarsiornikkullu Siunnersuiso- Tourism- and Business Council A/S qatigiit A/S Greenland Tourism A/S blev i 2005 omdannet til et Inuussutissarsiutit ineriartortinneqarnerisa aaqqissugaanerisa erhvervsudviklingsselskab og omdøbt til Er- nutarterneqarnerisa malitsigaa Greenland Tourism A/S-ip ja- hvervsudviklingsselskabet Grønlands Turist- og Er- nuaarip aallaqqaataat 2005 aallarnerfigalugu inuussutissarsi- hvervsråd A/S (Greenland Tourism- and Business 5 utinik ineriartortitsivinngortinneqarnera. Suliassaqarfiit nu- Council A/S). taat ersarissarniarlugit Greenland Tourism A/S Nunatsinni Ta- Grønlands Turist- og Erhvervsråd (GTE) vareta- kornariaqarnikkut Inuussutissarsiornikkullu Siunnersuisoqati- ger rådgivningen af de landbaserede erhverv. Fra giinnik ateqalerpoq. 2007 overtog GTE formidling og rådgivning vedrø- Nunatsinni Takornariaqarnikkut Inuussutissarsiuteqarnik - rende nordiske og EU-samarbejdsprogrammer fra kul lu Siunnersuisoqatigiit (NTIS) inuussutissarsiutit nunamiit- Greenland Venture A/S. tut pillugit siunnersuisuutitaavoq. 2007-miit NTIS-p Green- GTE’s opgaver inden for turisme og de landba- land Venture A/S-p nunani avannarlerni EU-mullu suleqate- serede erhverv er defineret i en servicekontrakt qarnissamik iliuusissamik aaqqissuussisimanermut isumaqati- med Grønlands Hjemmestyre. giissummik ingerlatsinera tiguaa. Se nærmere om selskabet på adressen: www. vi - NTIS’p takornariaqarnermut inuussutissarsiutillu nuna miit - sitgreen land.dk/ tut pillugit suliassai Namminersorlutik Oqartussat sulissussi- nissamik isumaqatigiissusiaanni nassuiarneqarpoq. Pinigin ne qatigiiffiit taakkua nittartakkami uani takukkit: www. vi sitgreen land.dk/

5.1.2 Greenland Development A/S 5.1.2 Greenland Development A/S Greenland Tourism A/S Nunatsinni Takornariaqarnikkut Greenland Development A/S er et datterselskab af Inuus sutissarsiornikkullu Siunnersuisoqatigiit ingerlatatut Grønlands Turist- og Erhvervsråd A/S og er finansi- ingerlatseqatigiiffigaat Namminersorlutik Oqartussat kiffar- eret gennem en servicekontrakt med hjemmesty- tuunneqarnissamik isumaqatigiissutitigoortumik aningaasa- ret/selvstyret, primært i forbindelse med, at alumi- lersorneqartoq, pingaartumik nunatsinni erngup nukinganik niumsindustrien har vist interesse for vandkraftres- pissamaatit aluminiuleriffissamut tunngatillugu soqutigineqa- sourcerne her i landet. lersimammata. Se mere om Greenland Development A/S på Greenland Development A/S pillugu nittartagaq una taku- adressen: www.visitgreen land. dk/ uk: www.visitgreenland.dk/ Se nærmere om aluminiumsprojektet på adres- Aluminiuleriffimmik pilersitsinissamut suliniut nittartakka- sen: www.aluminium.gl/ mi uani takuuk: www.aluminium.gl/

5.1.3 Annaaneqaratarsinnaasunik aningaasaliisartoqati- giiffik Greenland Venture A/S 5.1.3 Greenland Venture A/S Annaaneqaratarsinnaasunik aningaasaliisartoqatigiiffiup Greenland Venture A/S skaffer risikovillig og lang- Green land Venture A/S-ip siunertaraa siunissaq ungasinneru- sigtet kapital, specielt til virksomhedernes plan- soq eqqarsaatigalugu aningaasaliissuteqartarnissaq, pingaar- lægnings- og udviklingsfase. Ventureselskabet op- tumik suliffeqarfiit pilersaarusiornerannut ineriartortitsilerut- ererer på kommerciel basis. tornerannullu sammisunut. Aningaasaliissuteqartarfik ilua - Se nærmere om Greenland Venture A/S på naarniarfittut tunngaveqartinneqarpoq. adressen: www.venture.gl/ Greenland Venture A/S nittartakkami uani takuuk: www. - ven tu re.gl/

82 STATISTISK ÅRBOG 2009 · GRØNLANDS STATISTIK 5.1.4 Kalaallit Nunaanni Inuussutissarsiutinik ineriartor- 5.1.4 Grønlands Erhvervsudviklingsråd titsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit Erhvervsudviklingsrådet skal søge at finde svar på, Inuussutissarsiutinik ineriartortitsineq pillugu Siunnersuisoqa- hvordan man bedst fremtidssikrer en sund grøn- tigiit siunissami qanoq ililluta Kalaallit Nunaata aningaasaqar- landsk økonomi. Det er rådets opgave at identifi- nera pitsaasoq qulakkeersinnaassaneripput akiniartussaavaat. cere de vigtigste opgaver, som Grønland enten be- Taamaalillutik siunnersuisoqatigiit pingaarnertut suliassaraat finder sig i eller står over for i forhold til at skabe Kalaallit Nunaata maannakkut inissisimanera, siunissami qa - økonomisk vækst, bæredygtig erhvervsudvikling ninnerusumi ungasinnerusumiluunniit aningaasarsiornikkut og levedygtige arbejdspladser. ineriartornermi, napasinnaasumik inuussutissarsiutinik ineri- Se mere om erhvervsudviklingsrådet på adres- artortitsinermi tassuunatigullu suliffeqarfiit ataannarsinnaa- sen: www.inussuk.gl/ sut ammasumik aningaasarsiornermi toqqammaviit iluanni ajor nartorsiutit suunersut paasiniassallugit. Inuussutissarsiutinik ineriartortitsineq pillugu siunnersuiso- qatigiit uani takukkit: www.inussuk.gl/

5.1.5 Pilersuineq, kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiis- 5.1.5 Forsyning, omfattet af servicekontrak- suteqarnikkut ingerlanneqartoq ter Namminersorlutik Oqartussat aamma KNI A/S-p akornanni Selvstyret har en rammeaftale med KNI A/S om kiffartuussilluni sullissinissamut isumaqatigiissuteqarput. vare- og energiforsyning. Af rammeaftalen frem- Tunngaviusumik isumaqatigiissutaavoq nioqqutissanik niuer- går det, at der ikke må ske krydssubsidiering 5 neq orsussanillu pilersuineq imminnut aningaasalerso qa ti giis - mellem vare- og energiforsyningen. Det vil sige, at san ngitsut. Imaappoq, pilersuinerit taakkua akornanni ani - der ikke må ske overflytning af omkostninger ngaasartuutinik nuussisoqannginnissaa, tamaaliortoqarpam- mellem de to forsyningsområder, der kan føre til mi tamanna nioqqutissat nukissiuutillu akornanni akinut tun - forvridning af prisforholdet mellem varer og ener- ngas suteqartut allannguuteqarluinnarsinnaammata. gi.

Nioqqutissanik pilersuineq Vareforsyning Namminersornerullutik/Namminersorlutik Oqartussat KNI Pi- Ifølge en servicekontrakt med hjemmesty- lersuisoq A/S-mut kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissusi- ret/selvstyret er KNI A/S forpligtet til at forsyne aasoq malillugu KNI Pilersusoq A/S pisussaafilerneqarpoq nu- bygder og yderdistrikter med basisvarer i henhold naqarfiit nunaqarfiillu avinngarusimanerusumiittut nioqqutis- til et nærmere specificeret sortiment, omfattende satigut aallaavittut nalinginnaasunik nioqqutissianik ulluin- en række forbrugsvarer, herunder redskaber til narni atugassianik immikkut nalunaarsukkanik pilersuissasoq, fangst- og fiskerierhvervet. piniarnermut aalisarnermullu piniutissanik ilaqartillugit. Servicekontrakten omfatter også nogle forplig- Tamatuma saniatigut piumasaqaatit erseqqinnerusumik aa la- telser for KNI A/S til at drive en grosvirksomhed jangersakkat malillugit niuertunut allanut naleqqiullugu ni oq - med dagligvarer i forhold til andre handlende på qutissanik ulluinnarni atugassanik amerlasuukkaarlugit inger - nærmere fastsatte vilkår. latsinissamut isumaqatigiissut KNI A/S-mut pisussaaffiliivoq. Se nærmere om KNI A/S på adressen: KNI A/S pillugu nittartagaq uani takuuk: www. piler suisoq.gl/ www..gl/

Uuliamik pilersuineq Olieforsyning Namminersorlutik Oqartussat KNI Pilersuisoq A/S-imut aam- Selvstyret har også en servicekontrakt med et selv- mattaaq ikummatissatigut kiffartuunneqarnissamik piginne- stændigt datterselskab af KNI A/S, Polaroil A/S, qataaffialu Polaroil A/S isumaqatigiissusiorfigaa, piginneqati- hvis opgave det er at indkøbe, transportere, opbe- giiffiup suliassarissagaa Kalaallit Nunaat tamakkerlugu allan - vare, distribuere og sælge gasolier, flybrændstof- ngorartuunngitsumik ajornanngitsumillu akikinnerpaasinnaa- fer, petroleum og benzin hele året til hele Grøn- sumik gasuuliamik, jetfuelimik, petruuliumik benzinamillu pi- land og til stabile, lavest mulige priser. Se nærmere sisassasoq, assartuisassasoq, unningatitaqartassasoq, nassius- om Polaroil A/S på adressen: www.kni.gl/ suisassasoq tuniniaasassasorlu. Polaroil-p nittartagaa una takuuk: www.kni.gl/

5.2 INUUSSUTISSARSIUTEQARNEQ PILLUGU 5.2 ERHVERVSLOVGIVNING INATSISEQARTITSINEQ Foruden lovgivningen i kraft af rigsfællesskabet Danmarkimik naalagaaffeqatigiinneq tunngavigalugu inatsi- med Danmark er erhvervsområdet reguleret af en seqartitsinerit saniatigut inuussutissarsiutinut tunngassute- række landstingslove. Denne lovgivning adminis- qartut inatsisaanni arlalinni aalajangersagaavoq. treres af Departementet for Erhverv og Arbejds- Inatsiseqartitsinerit tamakkua Inuussutissarsiornermut Suliffe- marked. qarnermullu Pisortaqarfimmit aqunneqarput. Se mere herom på adressen: http://dk.na noq.-

UKIUMOORTUMIK KISITSISITIGUT PAASISSUTISSAT 2009 · NAATSORSUEQQISSAARTARFIK 83 Taakkua pillugit nittartagaq una takuuk: www.nanoq.gl/ - gl/Emner/Landsstyre/Departementer/Departement Emner/ Lands styre/ Departementer/ Departement _for_ er - _for_erhverv.aspx hverv.aspx

5.2.1 Inuussutissarsiummik ingerlataqarneq pillugu inat- 5.2.1 Lov om næringsvirksomhed sit Lovgivningen om næringsvirksomhed trådte i kraft Inuussutissarsiummik ingerlataqarneq pillugu inatsit 2002-mi i 2002 og blev senest ændret i 2006 med indfø- atuutilerpoq Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalu- relse af tilmeldepligt til Grønlands Erhvervsregister naarsuiffik (IIN) nalunaaruteqartussaatitaanertalerlugu 2006- (GER). Se herom senere. Loven gælder for næ- mi kingullermik allannguuteqartinneqartoq. Tamanna pillugu ringsvirksomhed eller udbud af arbejde af en vis kinguliiniittut takukkit. Inatsit inuussutissarsiummik ingerlata- varighed. qarneq aalajangersimasumillu sivisussusilimmik suliffimmik Loven gælder derimod ikke for salg fra brætter- neqerooruteqartarnermut atuutsinneqarpoq. Inatsilli kalaa- ne eller næringsvirksomhed ved fiskeri, fangst og limineerniarfinniit tuniniaasarnermut aalisarnermilluunniit, pi- jagt. niarnermik aallaaniarnermillu inuussutissarsiuteqarnermik Se nærmere om loven på adressen: http://dk.na - ingerlataqarnermut atuutinngilaq. noq.gl/Emner/Landsstyre/Departementer/ De parte - Inatsit pillugu nittartagaq una takuuk: www.nanoq.gl/- ment_for_erhverv/Lovgivning.aspx Emner/Landsstyre/Departe men ter/Departe ment_ for_er - 5 hverv/ Lovgivning.aspx 5.2.2 Kalaallit Nunaanni Inuussutissarsiummik Ingerlata- 5.2.2 Det Grønlandske Erhvervsregister qartunik Nalunaarsuiffik Det Grønlandske Erhvervsregister, GER, er det cen- Kalaallit Nunaanni Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik trale register med grunddata om alle virksomheder Nalunaarsuiffik, IIN, Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit nammi - og selvstændige erhvervsdrivende i Grønland. nersortutullu inuussutissarsiuteqartut tamarmiusut tunngavi- Formålet med registeret er: usumik paasissutissartaannik qitiusumik nalunaarsuiffiuvoq. • Indsamling af grunddata om virksomhederne i Nalunaarsuiffiup siunertaraa: Grønland. • Kalaallit Nunaanni suliffeqarfeqarfiit pillugit tunngaviusu- • Entydig nummerering af virksomheder og mik paasissutissanik katersuinissaq. driftsenheder. • Suliffeqarfiit ingerlatsiviillu immikkoortiterlugit normuler- • At stille grunddata til rådighed for det offentlige sorneqartarnissaat. og private. • Pisortanut inunnullu ataasiakkaanut tunngaviusumik paa- Se mere om Det Grønlandske Erhvervsregister sissutissaateqartitsinissaq. på adressen: http://dk.nanoq.gl/emner/ erhverv/ - Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffik pil- ger. aspx og www.ger.gl lugu nittartagaq una takuuk: www.nanoq.gl/emner/erhverv/ - ger .aspx aamma www. ger. gl

5.2.3 Unammilleqatigiinneq pillugu inatsit 5.2.3 Lov om konkurrence Unammilleqatigiinnermut inatsiseqartitsineq Namminersor- Grønland Hjemmestyre hjemtog konkurrencelov- nerullutik Oqartussat 1986-mi naalagaaffimmiit isumagisari- givningen i 1986. Ifølge den gældende landsting- lerpaat. Inatsisartut inatsisaat maanna atuuttoq naapertorlu- slov er formålet at fremme konkurrencen og styrke gu unammilleqatigiinnerup siuarsarneqarnissaa nioqqutis- effektiviteten i produktion og omsætning af varer siornerup pitsaanerulersinneqarnissaa tunisassianillu tunini- og tjenester. Landstingsloven administreres af Kon- aasarnerup kiffartuussinerillu pitsaanerulersinneqarnissaat si- kurrencenævnet. unertaapput. Inatsisartut inatsisaat Unammilleqatigiinneq pil- Se mere om nævnet på adressen: www.unam - lugu Ataatsimiititaliamit aqunneqarpoq. mineq.gl/ Ataatsimiititaliaq pillugu nittartagaq una takuuk: www. - unam mineq.gl/

Takussutissiaq 5.1 Oversigt 5.1 Suliassat Unammileqatigiinnermut siunnersuisoqatigiinnit suliarineqarsima- Sager behandlet af Grønlands Konkurrencenævn sut 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Saaffiginnissutit tigusat 50 35 21 30 26 33 29 96 Indkomne sager Saaffiginnissutit aalajangiiffigineqartut 49 35 13 25 23 40 27 71 Afgjorte sager Najoqqutaq: Unammilleqatigiinnermi ataatsimiititaliap ataatsimoortumik allatseqar- Kilde: Fællessekretariatet for Konkurrencenævnet og Grønlands fia aamma Kalaallit Nunaanni Atuisartut siunnersuisoqatigiivi Forbrugerråd

84 STATISTISK ÅRBOG 2009 · GRØNLANDS STATISTIK 5.3 NAMMINERSORTUTUT SULIASSAQARFINNI INUUSSU- 5.3 ERHVERVSSTRUKTUREN I DEN PRIVATE TISSARSIUTEQARNERUP AAQQISSUUSSAANERA SEKTOR Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffik (IIN) Det grønlandske erhvervsregister (GER) udgør tassaavoq namminersorluni inuussutissarsiuteqarnerup aaq- grundlaget for at beskrive erhvervsstrukturen i den qissuussaanerata nassuiarneqartarnissaanut paasissutissati- private sektor. Alle registrerede juridiske enheder gut tunngaviusoq. Inatsiseqartitsinerit ingerlataqarfiillu ta- og driftsenheder kan findes ved søgning på marmik nalunaarsorsimaffiat nittartakkami uani takune qar- adressen: http://dk.nanoq.gl/Emner/ Erhverv/ GER/ - sinnaapput: www.na noq.gl/Emner/Erhverv/GER/ Find_ virk - Find_ virksomhed.aspx somhed.aspx

5.3.1 Nunami inuussutissarsiutit 5.3.1 De landbaserede erhverv Inuussutissarsiutit nunamiittut amerlanersaat aalisarnerup, pi- Hovedparten af de landbaserede erhverv er afledte niarnerup, aatsitassarsiornerup takornariaqartitsinerullu ma- erhverv, hvis omsætning udvikling er afhængig af litsigisaattut inissisimapput, kaaviiaartitaallu ineriartornerallu udviklingen inden for de øvrige tre erhverv, fiskeri taakkunanngattaaq pissuteqartumik aallaaveqarluni. Suliffe- og fangst, råstoffer og turisme. Virksomhederne er qarfiit siunissaq isigalugu ineriartornissaat soqutiginarpoq interessante for den fremtidige erhvervsudvikling aammalu nalinginnaasumik aningaasatigut ikiorsiissutaasar- og subsidieres generelt mindre end fx fiskeri og tu- tut soorlu aalisarnermut takornariaqarnermullu nalinginnaa- risme. sumik minnerusarlutik. 5 5.3.2 Niuerneq 5.3.2 Handel Atortussanik pisiniarfiit ulluinnarni pisiniarfinnit saqquminer- Detailhandelen er domineret af dagligvarebutikker. paapput. Atortussanilli pisiniarfinni suliassaqarfiit immikkut Men også en bred vifte af brancher inden for de- nioqqutissaatillit pingaartumik illoqarfinni anginerusuniipput. tailhandel med specialvarer er repræsen teret, først Atortussanik pisiniarfiit anginerit pingasut tassaapput peqati- og fremmest i de større byer. giiffik atuisartunit pigineqartoq Kalaallit Nunaanni Brugsenit, De tre store aktører inden for detailhandel er pisiniarfiutileqatigiinnit namminersortunit pigineqartoq Pisif- den forbrugerejede Kalaallit Nunaanni fik A/S aamma Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartup (De Grønlandske Brugser), den privatejede kæde KNI A/S-p immikkoortortaqarfia Pilersuisoq A/S (KNI A/S). A/S og det Selvstyreejede KNI A/S med bi- Niuerfiit pingasuusut nittartakkani ukunani takukkit: navnet Pilersuisoq A/S. www. brugsen.gl/, www.pisiffik.gl/ og www.kni.gl/ Se nærmere om de tre aktører på adresserne: www.brugsen.gl/, www.pisiffik.gl/ og www.kni.gl/ Kalaallit Nunaanni niuertarfinnit niuernerup ilisarnaatigaa nioqqutissat ulluinnarni atortakkat tamangajammik Danmar- Kendetegnende for den grønlandske detailhandel kimit pisiarineqartarnerat. Taamaattumik Danmarkimi nioq- er, at næsten alle forbrugsvarer indkøbes i Dan- qutissat amerlanaarlugit niuernermi akit allanngorarnerat Ka- mark. Prisudviklingen for engroshandel i Danmark laallit Nunaanni aamma akit allanngorarnerannut pingaarute- er derfor afgørende for prisudviklingen i Grønland. qarpoq.

5.3.3 Sanaartornermik sanaartukkanillu suliassaqarfiit 5.3.3 Bygge- og anlægssektoren Sanaartornerup ilisarnaatigaa pisortat imaluunniit pisortat Bygge- og anlægssektoren er karakteriseret ved, at ingerlatseqatigiiffiutaat suliassanik amerlanernik isumaginnit- det er offentlige eller offentligt ejede selskaber, der tuusarnerat. står som bygherrer for hovedparten af opgaverne.

Aserfallatsaaliineq iluarsaassinerlu Vedligeholdelse og renovering Illut atortullu pioreersut amerliartuinnartut ima pisoqaassuse- En voksende del af de eksisterende bygninger har qalerput aserfallatsaaliinissaq nutarterinissarlu pisariaqariar- en alder, hvor vedligeholdelse og fornyelse i sta- tuinnarluni. Inissianik, ilinniarfinnik, teknikikkut atortunik digt stigende omfang er nødvendige. Derfor har aam malu pilersuinikkut attaveqaatitigullu atortunik iluarsaa- renovering af boliger, bygninger til uddannelses- neq sanaartornikkut sulianut pingaaruteqaleriartuinnarput. formål, tekniske installationer og infrastruktur en stadigt stigende betydning for bygge- og anlægs- Neqerooruteqarneq, suliariumannittussarsiuussineq, sektorens aktiviteter. sanaartornermi malittarisassat maleruaqqusat allallu Kalaallit Nunaanni sanaartornerit suliariumannittussarsiuussi- Udbud, licitation, byggereglement og for- sarneq pillugu inatsisikkut 1992-meersukkut malittarisassa- skrifter qartinneqarput, aamma suliassanik neqerooruteqartarneq su- Bygge- og anlægsaktiviteterne reguleres af en lici- liaqartarnerlu pillugit nalunaarummit 1994-meersumit, isu- tationslov for 1992, en bekendtgørelse om udbud maqatigiissummi inatsisitigut/aningaasatigut tunngavigine- af arbejder og leverancer fra 1994, det juri-

UKIUMOORTUMIK KISITSISITIGUT PAASISSUTISSAT 2009 · NAATSORSUEQQISSAARTARFIK 85 qartut Sanaartortoqarnerani Suliaqarnermi Tunniussinermilu disk/økonomiske aftalegrundlag Fælles Betingelser Ataatsimut Piumasaqaatit – AP95 – 1995-meersoq, Kalaallit for Arbejder og Leverancer i bygge- og Anlægs- Nunaanni sanaartornermi malittarisassat 1982-meersut virksomhed, AP95 fra 1995, Grønlands Bygnings- 1987-meersumik nr. 1-mik ilassuteqaateqartut aammalu reglement 1982 med tillæg nr. 1 fra 1987 samt en teknikikkut malinneqartartut malittarisassanik ilassuteqartin- række tekniske normer og forskrifter. neqarput. Bygge- og anlægsvirksomheder Sanaartornermik sanaartukkanillu suliffeqarfiit Bygge- og anlægsbranchen er tilpasset den geo- Sanaartornermik saanartukkanillu ingerlatsiviit nunap pissu- grafiske struktur med det spredte bosætnings- saanut naleqqussagaapput siammasissumillu najugaqarfinnut mønster. De fleste firmaer udfører kun opgaver i naleqqussagaallutik. Suliffeqarfiit amerlanerit illoqarfigisa- hjembyen og de omkringliggende bygder, mens et minni nunaqarfinnilu qanigisaminni suliassanik isumaginnit- mindre antal firmaer udfører opgaver i hele landet. tarput, suliffeqarfiillu ikinnerusut nuna tamakkerlugu sulias- De fleste bygge- og anlægsvirksomheder er place- sanik isumaginnittarlutik. Sanaartornermi sanaartukkanillu ret i . Grønlands Statistik udgav i 2005 rap- suliffeqarfiit amerlanersaat Nuummi inissisimapput. Naatsor- porten ”Den grønlandske bygge- og anlægssektor sueqqissaartarfiup nalunaarusiaq una 2005-mi saqqummer- 1998-2003: Sæsonsvingninger, vandringer og ar- sippaa: ”Kalaallit Nunaanni sanaartorneq 1998-2003: Ukiup bejdsløshed”. Rapporten kan hentes på adressen: qanoq ilinerani allanngorarnerit, nuttarnerit suliffissaaleqiner- www.stat. gl/Link Click.aspx?link= Rekvireret+ Op ga- lu”. Nalunaarusiaq nittartakkami uani pissarsiarineqarsinnaa- ver%2f05-G3.pdf&tabid=108&mid= 488& - 5 voq: www.stat.gl/LinkClick.aspx?link=Rekvireret+ Opgaver% - language =da-DK 2f05- G3.pdf&tabid=108&mid=488&language=da-DK

5.3.4 Sullissineq 5.3.4 Service Suliffeqarfiit sullissinermik suliaqartut assigiinngitsorpassuar- Gruppen af servicevirksomheder leverer en lang nik suliaqarput. Assersuutitut taaneqarsinnaasut tassaapput række meget forskellige ydelser fx autoreparation, biilinik iluarsaassineq, TV-inik, errorsivikkunnik qerititsivinnillu reparation af tv og hårde hvidevarer, flytning og iluarsaassineq, assartuineq, paaviaaneq aammalu eqqiaaneq. transport, skorstensfejning og rengøring. Sullissinermik suliaqartunit ataasiakkaat suliffeqarfiupput Der er enkelte større operatører i gruppen, men annertuut, sullissiviilli mikinerit amerlanerupput taakkulu inis- de fleste virksomheder er små og opererer alene sisimaffimminni suliassanik ingerlatisuupput. Suliffeqarfiit på det lokale marked. Mange af virksomhederne amer lanersaat sulisorisanik ilinniarsimasunik pi saria qar - udfører opgaver, der ikke kræver faglærte medar- titsinngiffiusuni suliassanik isumaginnittarput, as sersuu ti ga lu - bejdere, fx renovation, rengøring og taxikørsel. gu eqqagassalerinerni, eqqiaasarnerni taxanillu angallassisar - Det er inden for denne gruppe, at antallet af virk- ner ni. Taakkunaniipput suliffeqarfinnik piginnittut Kalaallit somheds ejere, født i Grønland, er størst. Nunaanni inunngorsimasut amerlanerpaat.

5.3.5 Siunnersuisarneq 5.3.5 Rådgivning Aningaasatigut siunnersuinerit ingammik pisarput kukkuner- Økonomisk rådgivning finder især sted hos revi- siuisuni, aningaaserivinni, aamma naatsorsuuserivinni. sions- og bogføringsvirksomheder eller hos banker Sanaartornermi teknikeqarnikkut siunnersuisarneq pi - og sparekasser. ngaar tumik illussanik titartaasarfinnit ingeniøritullu siunner- Byggeteknisk rådgivning ydes især af arkitektfir- suisarfinnit sanaartornerup iluani isumagineqartarpoq. maer og rådgivende ingeniørfirmaer inden for Qarasaasianut tunngatillugu siunnersuisarneq siunnersorti- bygge- og anlægsarbejder. nit suliffeqarfinnillu programminik atortunillu tuniniaasartunit Rådgivning i forbindelse med it ydes af konsu- isumagineqartarpoq, paasissutissanik suliarinnittarnermik su- lenter og virksomheder, der sælger hardware og liffeqarfinnit kiisalu paasissutissanik katersuisartunit ingerla- software samt af databaseværter og -formidlere. teqqiisartunillu isumagineqartarpoq. Taamatuttaaq suliffeqar- Endelig er der virksomheder, der yder rådgivning, feqarpoq pingaartumik aqutsinermik siunnersuisartunik. især om ledelse. Suliffeqarfiit siunnersuisartut amerlanersaat Nuummiipput, Alle større rådgivningsvirksomheder findes i suliffeqarfiillu mikinerusut naatsorsuinermik isumaginnittar- Nuuk, mens mindre bureauer, der udfører bogfø- tut, sinerissami tamarmi najugaqarfinniillutik. Siunnersuisar- ring, findes i lokalsamfundene langs kysten. Opga- tut suliarisartagaasa ilinniarluarsimasunik pisariaqartitsiviusar- verne i rådgivningsfirmaerne stiller krav om høj- nertik ilisarnaatigaat. Tamanna pissutigalugu sulisut Kalaallit tuddannet arbejdskraft. Derfor er andelen af med- Nunaata avataani sulisussarsiarineqartartut amerlaqaat. arbejdere, rekrutteret uden for Grønland, stor.

86 STATISTISK ÅRBOG 2009 · GRØNLANDS STATISTIK Takussutissiaq 5.2 Oversigt 5.2 Isertitat/kaaviaartitat aammalu sulisorisat pisortanit suliffeqarfiit pigineqar- Indtægter/omsætning og medarbejdere i udvalgte helt eller tut tamakkiisumik tamakkiisuunngitsumiluunniit pigine qar tut immikkut delvist offentligt ejede virksomheder toqqakkat

Piginneqataassutit / Aktieandel 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 38 648 689 677 801 839 870 1.012 Nettoomsætning (mio. kr.) Angallassinermi isertitat (mio. kr.) 560 574 563 684 717 748 830 Trafikindtægt (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) -9 18 44 57 105 68 91 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiisillugit 584 528 526 538 546 569 613 Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit -4 6 15 17 25 13 20 Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq 22 24 27 31 37 41 47 Soliditetsgrad (pct) Arctic Umiaq Line A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100 192 195 201 197 200 191privatiseret Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 67675-47privatiseretOverskud før skat (mio. kr.) Sulisut ukiup naanerani 155 158 164 148 152 138privatiseret Antal medarbejdere (gns.) Akiliisinnaassuseq 52 62 63 64 70 69privatiseret Soliditetsgrad (pct) A/S Boligselskabet INI Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100 129 134 131 119 117 114 119 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 3 11 2 -8 25 520 1.244 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut ukiup naanerani 338 329 325 318 288 286 275 Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit 4 16 3 -13 0 1 3 Egenkapitalens forrentning (pct) 5 Akiliisinnaassuseq 11 11 12 10 10 10 11 Soliditetsgrad (pct) Great Greenland A/S Isertitat katillugit (mio. kr.) 100 4 7 23 31 51 63 69 Indtægter i alt (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 2 4 10 - -3 2 9 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiisillugit 8 5 50 57 61 72 64 Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit 323 156 16 0 -3 1 15 Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq 3 22 82 85 77 72 82 Soliditetsgrad (pct) Greenland Ressources A/S Privatinut tunineqarpoq Privatiseret Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100 17 14 10 10 16 12 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 6686012Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit … … 9 11 15 14 Antal medarbejdere (gns.) Greenland Tourism- and Business Council A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100 23 22 23 21 21 26 25 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) -----3216Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 16 16 13 16 15 16 20 Antal medarbejdere (gns.) Grønlandshavnens Ejendomme A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 50 10 12 13 13 14 14 14 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) -1 - - 1 1 3 1 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 777777 7Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit -127 -64 38 142 130 681 2 Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq 51 49 48 48 50 53 57 Soliditetsgrad (pct) KNI A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100 1.384 1.446 1.578 1.599 1.628 1.808 2.071 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 76 62 43 54 58 32 -146 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 799 866 925 884 891 888 901 Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit 523442 20Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq 61 61 65 69 69 55 42 Soliditetsgrad (pct) Pisiffik A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 28 996 738 564 811 807 821 818 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 42 21 17 33 19 25 29 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 562 491 557 515 518 517 522 Antal medarbejdere (gns.) Akiliisinnaassuseq 56 28 35 40 41 44 47 Soliditetsgrad (pct) Arctic Green Food A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100 109 95 108 154 113 93 97 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) -6 -2 -23 14 -3 -9 -37 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 343 298 309 245 187 165 174 Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit ...... 94 .. -26 - Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq -3 -3 6 18 18 17 - Soliditetsgrad (pct)

Qupperneq tulliani nangippoq Fortsætter på næste side

UKIUMOORTUMIK KISITSISITIGUT PAASISSUTISSAT 2009 · NAATSORSUEQQISSAARTARFIK 87 Takussutissiaq 5.2 Oversigt 5.2 (Nangitaq) (Fortsat)

Piginneqataassutit / Aktieandel 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 NunaMinerals A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 60232200 0Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) -30 -14 1 -1 -2 -13 -3 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut amerlassusaat (naanerani) 5 119556 9Antal medarbejdere (ultimo) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit 3 -4 -5 -20 -5 Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq 91 95 95 97 96 97 97 Soliditetsgrad (pct) A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 50 12 1 - - 2 1 13 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) -16 -6 19 -11 -3 -12 137 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 444445 5Antal medarbejdere (gns.) Nunatta Naqiterivia A/S / Sydtryk A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100 30 29 27 28 27 29 28 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 1 - -1 -3 -4 2 1 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit … … 44 38 25 34 27 Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit 5 -1 -1 -15 -42 23 4 Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq 69 70 76 59 49 66 65 Soliditetsgrad (pct) 5 Bryggeriet Nuuk Imeq A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 53 168 157 151 146 140 140 141 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 50 41 35 38 30 31 32 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 58 52 52 50 50 50 50 Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit 27 21 17 18 14 16 24 Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq 47 49 52 50 51 44 47 Soliditetsgrad (pct) A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100 597 670 701 649 668 727 752 Nettoomsætning (mio. kr.) Assartuinermit isertitat mio.kr. 450 469 502 460 465 505 553 Fragtindtægter. Mio.kr. Akileraartigani angusat (mio. kr.) 26 46 90 37 52 30 69 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 681 677 664 676 677 698 680 Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit 6 10 16684 15Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq 31 35 40 41 47 45 51 Soliditetsgrad (pct) A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100 3.467 3.514 3.461 3.651 3.921 4.530 5.298 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 18 -286 102 120 124 124 65 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 2.276 2.097 1.967 1.940 2.306 2.200 2.180 Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit 2 -69 16 18 15 14 6 Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq 14 9 18 23 22 22 21 Soliditetsgrad (pct) Ventureselskabet Greenland Venture A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100856671 1Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 17 -2 -2 - 2 - 1 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 776776 5Antal medarbejdere (gns.) TELE Greenland A/S Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 100 656 663 630 644 630 654 669 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) 45 43 42 26 25 71 106 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 648 622 633 599 600 605 604 Antal medarbejdere (gns.) Nammineq aningaasaatit erniaat pct-inngorlugit 654337 12Egenkapitalens forrentning (pct) Akiliisinnaassuseq 54 58 63 64 65 67 75 Soliditetsgrad (pct) Sulliviit tapiissutinik aqutat / Nettostyrede virksomheder ASIAQ / Grønlands Forundersøgelser Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 455654 8Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) -4 -5 -6 -7 -7 -7 -5 Bruttoresultat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 27 28 30 31 28 28 32 Antal medarbejdere (gns.) Mittarfeqarfiit / Grønlands Lufthavnsvæsen Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 244 301 254 244 246 254 283 Nettoomsætning (mio. kr.) Akileraartigani angusat (mio. kr.) -157 -124 -142 -126 -121 118 -90 Overskud før skat (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 476 471 452 428 420 436 411 Antal medarbejdere (gns.) Nukissiorfiit / Grønlands Energiforsyning Kaaviiaartitaviit (mio. kr.) 553 563 587 582 594 577 624 Nettoomsætning (mio. kr.) Sulisut agguaqatigiissillugit 426 435 437 428 444 431 403 Antal medarbejdere (gns.) Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik suliffeqarfiillu naatsorsuutaat Kilde: Grønlands Statistik og regnskaber fra virksomhederne

88 STATISTISK ÅRBOG 2009 · GRØNLANDS STATISTIK 5.4 AKTIAATEQARLUNI INGERLATSEQATIGIIFFIIT SULIFFE- 5.4 AKTIESELSKABER OG NETTOSTYREDE QARFIILLU NAMMINERSORTUT PISORTANIT PIGINEQAR- VIRKSOMHEDER, EJET AF DET OFFENTLIGE TUT Grønlands Selvstyre står som aktionær for en Namminersorlutik Oqartussat aktiaatileqatigiiffinni arlalinni række aktieselskaber. Selvstyret er eneejer af to ak tiaateqartuupput, taakkunannga Namminersorlutik Oqar- tredjedele af selskaberne. tussat taakkua pingajorarterutit marluk piginnittuuffigaat.

Takussutissiaq 5.2-mut piginnittut nassuiaatillu Ejerforhold og noter til Oversigt 5.2

Royal Greenland A/S Royal Greenland A/S Royal Greenland tassaavoq nunarsuarmi immami nillertumi Royal Greenland er verdens største udbyder af raajanik tuniniaasartut annersaat, imaanilu nerisassiani aali- koldtvandsrejer og er en af verdens førende sarnermi, suliareqqiisarnermi, nioqqutissiornermi, tuniniaa - koncerner indenfor fiskeri, forædling, produktion sar nermi ingerlatitseqqiisarnermilu nunarsuarmi suliffeqarfiit og markedsføring og distribution af seafood- anginersat ilagalugu. produkter. Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani takuuk: Se mere om selskabet på adressen: www.royalgreenland.com/ www.royalgreenland.com/

Arctic Umiaq Line A/S Arctic Umiaq Line A/S Ingerlatseqatigiiffik Kalaallit Nunaata imartaani ilaasunik Selskabet udfører passagersejlads i grønlandske 5 angal lassisuuvoq. Ingerlatseqatigiiffik 1774-mi pilersinneqar- farvande. Arctic Umiaq Line A/S blev grundlagt I poq. Arctic Umiaq Line ullumikkut Air Greenland A/S-mit 1774 og er i dag ejet af Air Greenland A/S og aamma Royal Arctic Line A/S-mit pigineqarpoq. Royal Arctic Line A/S. Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani takuuk: Se nærmere om selskabet på adressen: www.aul.gl/ www.aul.gl/

A/S Inissiaatileqatigiiffik INI A/S Boligselskabet INI Namminersornerullutik Oqartussat kommunillu inissiaataan- Boligselskabet blev etableret i 1995 for at sikre en nik pisariitsumik ingerlatsinissaq qularnaarniarlugu Inissiaati - effektiv drift af hjemmestyrets og kommunernes le qatigiiffik 1. januar 1995-mi pilersinneqarpoq. boliger. Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani takuuk: www.- Se mere om selskabet på adressen: www.ini.gl/ ini.gl/ Great Greenland A/S Great Greenland A/S Great Greenland A/S indhandler sælskind fra grøn- Great Greenland A/S Kalaallit Nunaannit tamarmiit kalaallit landske fangere over hele Grønland og giver der- piniartuinit puisit amiinik pisiortortuuvoq taamaalillunilu pini- med fangere en mulighed for at afsætte deres artut akigissaartitsisumik pisaminnik tuniniaasarnissaat peri- fangst til attraktive priser. Selskabet producerer arfissillugit. Ingerlatseqatigiiffik amminit atisalianik puisillu pelse og sælskindsprodukter, primært til eksport. amiinit nioqqutissianik tunisassiortarpoq, pingaartumik I 2002 blev den tidligere nettostyrede virksom- avammut tuniniagassanik. hed fusioneret med aktieselskabet Great Green- 2002-mi siornatigut suliffeqarfik namminersortoq Great land A/S med sidstnævnte selskab som det fort- Greenland aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffimmut Great sættende. Greenland A/S-mut kattunneqarpoq, kingulliullugu taaneqar- Se mere om selskabet på adressen: www.great - toq ingerlatitseqqittuulerluni. greenland.com/ Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani takuuk: www.- greatgreenland.com/ Erhvervsudviklingsselskabet Greenland Tou- rism- and Business Council A/S Inuussutissarsiutit siuarsarneqarnissaannut ingerlatse- Selskabet er det tidligere Greenland Tourism A/S qatigiffik Greenland Tourism- and business Council A/S (Grønlands Turistråd) Selskabet yder nu også råd- Ingerlatseqatigiiffik siornatigut Greenland Tourism A/S-iuga- givning til de landbaserede erhverv. luarpoq (Kalaallit Nunaanni Takornariaqarnermut Siunnersui- Se mere om selskabet på adressen: www. visit- soqatigiit). Maanna ingerlatseqatigiiffik nunami inuussutissar- green land.dk/content/ dansk/ erhverv_ og_ inves te - siutinut siunnersuisalerpoq. ring Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani takuuk: www. - visitgreenland.dk/content/dansk/erhverv_og_investering Grønlandshavnens Ejendomme A/S Virksomheden holder til på Grønlandshavnen i Grønlandshavnens Ejendomme A/S Aalborg. Suliffeqarfik Grønlandshavnen Aalborgimi inissisimavoq. Selskabet har ingen selvstændig hjemmeside.

UKIUMOORTUMIK KISITSISITIGUT PAASISSUTISSAT 2009 · NAATSORSUEQQISSAARTARFIK 89 Ingerlatseqatigiiffik nammineerluni nittartagaqanngilaq.

KNI A/S KNI A/S KNI siornatigut tassaagaluarpoq KNI Pilersuisoq A/S aamma Tidligere bestod KNI af KNI Pilersuisoq A/S og KNI KNI Pisiffik A/S. 2002-miit siornatigut ingerlatseqatigiiffik Pisiffik A/S. i 2002 fusionerede det tidligere datter- aqu taq ingerlatseqatigiiffimmut aqutsisumut KNI A/S-mut Pi- selskab KNI Pilersuisoq A/S med moderselskabet siffik A/S-imik taaguuserlugu kattunneqarpoq, ingerlatseqati- KNI A/S med sidstnævnte som det forsættende sel- giiffimmik aqutsisuusoq taaguusiullugu. skabsnavn. NUKA A/S aamma tassunga atasoq NEQI A/S 2005-mi KNI NUKA A/S med tilhørende datterselskab, slagte- A/S-mit ingerlanneqalerpoq, upernaakkullu 2005-mi Arctic riet Neqi A/S, blev i 2005 overdraget til KNI A/S. Greenfood A/S-mik taaguuteqalerluni. NUKA A/S har senere skiftet navn til Arctic Green- Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani kinguliinilu ta- food A/S. kuuk: www.pilersuisoq.gl/ Se mere om selskaberne på adressen: www. pi - lersuisoq.gl/ og nedenfor. Pisiffik A/S KNI Pisiffik A/S maanna Pisiffik A/S-mik taaguuteqarpoq. Pisif- Pisiffik A/S fik Kalaallit Nunaanni pisiniarfeqarfiit annersaraat. Pisiniarfe- KNI Pisiffik her nu Pissiffik A/S. Pisiffik er Grønlands qarfik Kalaallit Nunaanni illoqarfinni anginerni arfinilinni 36- største privatejede detailvirksomhed. Kæden nik pisiniarfissuarnik, pisiniarfeeqqanik niuertarfinnillu immik- består af 36 supermarkeder, nærbutikker og spe- 5 kut tuniniagassalinnik ingerlataqarpoq. cialforretninger i Grønlands seks største byer. Pisiniarfissuit qulit saniatigut Pisiffik Sparimik, Jysk Idémø- Foruden 10 store Pisiffik supermarkeder, omfat- blerinik, Pisattanik aamma Torrak Faschioninik ingerlataqar- ter Pisiffik koncepterne Spar, Jysk, Idemøbler, Pisat- poq. tat, og Torrak Fashion. Pisiffik niuertarfiutileqatigiinnit Dagrofamit (pingaarneru- Pisiffik ejes af Detailhandelskoncernen Dagrofa sutut aktiaatilimmit), Pisiffimmi sulisorisanit assigiinngitsunit (hovedaktionær), af et bredt udsnit af Pisiffiks kiisalu Namminersorlutik Oqartussanit pigineqarpoq. medarbejdere samt af Grønlands Selvstyre. KNI A/S pillugu nittartagaq uani takuuk: www.pisiffik.gl/ Se mere om KNI A/S på adressen: www.pi sif fik. - gl/ Arctic Greenfood A/S Siornatigut NUKA A/S-usoq, nunami namminermi nunanullu Arctic Greenfood A/S allanut tuniniagassanik aalisakkanit nioqqutissiortarpoq. Nar- Tidligere NUKA A/S, producerer fiskeprodukter til sami aqutatut ingerlatseqatigiiffik Neqi A/S savaaqqanik, hjemmemarkedet og eksport. Datterselskabet umimmannik tuttullu neqaannik suliarinnittarpoq. Neqi A/S i slagter og bearbejder lamme- Ingerlatseqatigiiffiit pillugit nittartakkat ukua takukkit: moskus og rensdyrkød. www. arcticfood.gl/ aamma www.kni.gl/sub.asp?lang= da & - Se mere om selskaberne på adresserne: www. - section=info&contentID=348 arcticfood.gl/ og www.kni.gl/sub.asp? lang =da - §ion=info&contentID=348 NunaMinerals A/S NunaMinerals A/S tassaavoq Kalaallit Nunaanni aatsitassanik NunaMinerals A/S misissugassanik ingerlatseqatigiiffik siuttuusoq. Ingerlatseqa- NunaMinerals A/S er det førende selskab inden for tigiiffiup Kalaallit Nunaanni aatsitassanik isumalluutit ineriar- mineralefterforskning i Grønland. Selskabet udvik- tortitarai iluaqutiginiarlugillu, tamatumani aatsitassarsiorfin- ler og udnytter Grønlands mineralressourcer for at ni, aatsitassarsiorfinniit iluanaarutinik kiisalu suliniutinik tuni - opbygge en lønsom virksomhed med indtægter niaasarnikkut isertitaqaataalluartumik ingerlatseqatigiiffim- fra medejerskab i miner, royalties fra minedrift mik ineriartortitsinissap siuarsarneqarneratigut. samt fra salg af projekter. Misissugassanik ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq Se mere om efterforskningsselskabet på una takuuk: www.nunaminerals.com/ adressen: www.nunami nerals.com/

Greenland Venture A/S Greenland Venture A/S Annaaneqaratarsinnaasunik aningaasaliisartoqatigiiffiup Greenland Venture A/S skaffer risikovillig og lang- Green land Venture A/S-ip siunertaraa siunissaq ungasinneru- sigtet kapital, specielt til virksomhedernes plan- soq eqqarsaatigalugu aningaasaliissuteqartarnissaq, pingaar- lægnings- og udviklingsfase. Ventureselskabet op- tumik suliffeqarfiit pilersaarusiornerannut ineriartortitsilerut- ererer på kommerciel basis. tornerannullu sammisunut. Aningaasaliissuteqartarfik ilua - Se nærmere om Greenland Venture A/S på naarniarfittut tunngaveqartinneqarpoq. adressen: www.v en tu re.gl/ Greenland Venture A/S pillugu nittartagaq una takuuk: www.venture.gl/

90 STATISTISK ÅRBOG 2009 · GRØNLANDS STATISTIK Tabel 5.1 Tabel 5.1 Royal Greenland A/S-ip ingerlatseqatigiiffissuartut aaqqissuussaanera. Koncernstruktur for Royal Greenland A/S. Ultimo 2005 2005-p naanerani

Royal Greenland A/S, Grønland

Royal Greenland Seafood A/S, Ice Trawl Greenland A/S, Piginneqatigiffiit peqataaffiit/ Danmark 100 pct. 50 pct Associerede selskaber

Royal Greenland Seafood GmbH,...... 100 pct. Gaia Fish A/S, ...... 25 pct. Seafood A/S,...... 50 pct. Uniprawns Holding AS,...... 100 pct. Bjarnar ehf, Island...22,5 pct. Angunnguaq A/S,...... 49,4 pct. Royal Greenland Seafood Sp. zoo, ...... 100 pct. Ulloriaq I/S,...... 33,3 pct. Polar Raajat A/S,...... 43 pct. Per Nielsen Seafood International A/S, ...... 100 pct. Lennert & Sønner ApS, ...... 40 pct. Eastern Quebac Seafoods Ltd., ..50 pct., peqataaffik / associeret Frans Peter ApS, ...... 35 pct. Royal Greenland UK Ltd.,...... 100 pct. Kuunnaat ApS,...... 34,2 pct. Royal Greenland France S.A.S., ...... 100 pct. Ejendomsselskabet Suliffik A/S,...... 30,3 pct. Royal Greenland Japan Ltd.,...... 100 pct. Savik ApS,...... 28,3 pct. 5 Royal Greenland GmbH, Tyskland, ...... 100 pct. Gaia Fish A/S, ...... 25 pct. Royal Greenland Italy Spa., ...... 60 pct. Fish ApS, ...... 25 pct. Fishinsea Denmark A/S,...... 47,5 pct., peqataaffik / associeret Bjarnar ehf, Island ...... 22,5 pct. Royal Greenland Inc., USA, ...... 100 pct. Ulloriaq I/S,...... 33,3 pct. Arica Fishing Company L.P., ...... 53,7 pct. Unimak Fisheries LLC, ...... 21,4 pct., peqataaffik / associeret Rebecca Irene LLC,...... 20,7 pct., peqataaffik / associeret

Tabel 5.2 Tabel 5.2 Royal Greenland A/S-mi sulisut Ansatte i Royal Greenland A/S

1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 Sulisut katillugit 2.540 2.276 2.097 1.967 1.940 2.306 2.200 2.180 2.042 Medarbejdere i alt Kalaallit nunaat 1.520 1.319 1.153 1.087 1.080 1.211 1.107 1.023 1.003 Grønland Qallunaat nunaat 642 536 486 453 456 518 521 423 418 Danmark Nunani allani 378 421 458 427 404 577 572 734 621 Øvrige steder Allannguut -492 -264 -179 -130 -27 366 -106 -20 -138 Ændring Pct.-inngorlugu allannguut -16,2 -10,4 -7,9 -6,2 -1,4 18,9 -4,6 -0,9 -6,3 Ændring i pct.

Najoqqutaq: Royal Greenland A/S Kilde: Royal Greenland A/S

UKIUMOORTUMIK KISITSISITIGUT PAASISSUTISSAT 2009 · NAATSORSUEQQISSAARTARFIK 91 5

92 STATISTISK ÅRBOG 2009 · GRØNLANDS STATISTIK