UCHWAŁA NR XXVI/192/16 RADY GMINY ŁAGIEWNIKI

z dnia 24 listopada 2016 r.

w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Łagiewniki na lata 2016 – 2023

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2016r., poz. 446) oraz na podstawie „Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020”, Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 lipca 2015 r. (MIiR/H 2014-2020/20(01)/07/2015), uchwala się co następuje:

§ 1. Przyjmuje się Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Łagiewniki na lata 2016-2023, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Łagiewniki.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 1

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Łagiewniki na lata 2016 - 2023

Łagiewniki, 2016

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 1 Spis treści

WPROWADZENIE ...... 2 I. Diagnoza stanu ...... 4 I.1. Ogólna charakterystyka gminy w układzie lokalnym i regionalnym ...... 4 I.1.1. Sfera społeczna ...... 5 I.1.2. Sfera gospodarcza ...... 18 I.1.3. Sfera techniczna ...... 19 I.1.4. Sfera środowiskowa ...... 20 I.2. Obszary zdegradowane w przestrzeni gminy ...... 22 I.1.1. Sfera społeczna ...... 23 I.2.2. Sfera gospodarcza ...... 34 I.2.3. Sfera techniczna...... 35 I.2.4. Sfera środowiskowa ...... 37 I.2.5. Sfera przestrzenno-funkcjonalna ...... 37 I.3. Skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych ...... 38 I.4. Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji ...... 39 II. Realizacja przedsięwzięć rewitalizacyjnych ...... 50 II.1. Wizja rozwoju ...... 50 II.2. Cele strategiczne i operacyjne ...... 50 II.3 Przedsięwzięcia rewitalizacyjne - lista podstawowa "A" ...... 56 II.4 Przedsięwzięcia rewitalizacyjne - lista uzupełniająca "B" ...... 65 III. Wdrażanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych ...... 67 III.1. Mechanizm integrowania działań i przedsięwzięć rewitalizacyjnych...... 67 III.2. Ramy finansowe ...... 69 III.3. Partycypacja społeczna ...... 71 III.4. System monitorowania i wprowadzania zmian ...... 73 IV. Spójność Lokalnego Programu Rewitalizacji z innymi dokumentami strategicznymi gminy ...... 75 Spis rysunków ...... 79 Spis tabel ...... 80

1

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 2 WPROWADZENIE

Lokalny Program Rewitalizacji to dokument, który służy projektowaniu i wdrażaniu przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Podkreślić tu należy, że nie chodzi jedynie o rewitalizację przestrzeni - jej zagospodarowanie, lepszą jakość i funkcjonalność czy remonty budynków, dzięki którym poprawiają się ich wartości estetyczne. Rewitalizacja rozumiana jest szerzej i zakłada kompleksowe podejście do poprawy życia społecznego, gospodarczego, stanu środowiska naturalnego czy wreszcie infrastruktury. Należy bowiem pamiętać, że jedynie spójne oddziaływanie w wielu sferach przyniesie pozytywne efekty.

Podstawę prawną dla opracowania niniejszego dokumentu stanowią Wytyczne dotyczące rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020. Pozostaje on również zgodny z Ustawą o rewitalizacji oraz Wytycznymi programowymi IZ RPO WD dotyczącymi zasad przygotowania lokalnych programów rewitalizacji (lub dokumentów równorzędnych) w perspektywie finansowej 2014-2020.

W ramach prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji została przeprowadzona pogłębiona diagnoza gminy Łagiewniki. W pierwszej części dokonano porównania wskaźników statystycznych dla gminy Łagiewniki ze wskaźnikami dla województwa dolnośląskiego i powiatu dzierżoniowskiego. Posiłkowano się tu przede wszystkim ogólnodostępnymi danymi zawartymi w Banku Danych Lokalnych GUS czy na stronie internetowej Powiatowego Urzędu Pracy w Dzierżoniowie. Druga część ma charakter pogłębionej diagnozy, przeprowadzonej w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej, technicznej i przestrzenno- funkcjonalnej. Oprócz tego, wyniki tej analizy uzupełnione zostały o propozycje/uwagi członków zespołu ds. rewitalizacji pracującego nad dokumentem. Na podstawie tych danych oraz spotkań konsultacyjnych dokonano delimitacji obszarów zdegradowanych w obrębie gminy Łagiewniki, a następnie dokonano wyboru obszarów rewitalizacji. Zostały również przygotowane mapy, ułatwiające zorientowanie się w granicach obszarów zdegradowanych i rewitalizacji.

Drugi element Programu to część zasadnicza - kwestie związane z wdrażaniem dokumentu. Wskazano tu wizję obszaru rewitalizacji po realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Następnie wyznaczono dwa cele strategiczne i odpowiadające im cztery kierunki działań. Dokument zawiera również listę podstawową przedsięwzięć

2

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 3 rewitalizacyjnych (lista "A") i listę uzupełniającą, scharakteryzowane zgodnie z Wytycznymi Instytucji Zarządzającej RPO WD. Lista "A" zawiera nazwę projektu, określenie podmiotu realizującego, określenie problemów, jakie przedsięwzięcie ma rozwiązywać, cel, któremu służy, zakres zadania, szacunkowy koszt oraz prognozowane produkty wraz ze sposobem ich mierzenia. Lista "B" z kolei zawiera trzy zasadnicze elementy: informację o projekcie, charakterystykę przedsięwzięć rewitalizacyjnych oraz oddziaływania planowanych przedsięwzięć.

Trzecia część dokumentu koncentruje się na kwestiach "organizacyjnych", związanych z realizacją zapisów dokumentu. Zawarto w niej przede wszystkim opis komplementarności przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Ponadto w podrozdziale dotyczącym ram finansowych wskazano wszystkie projekty z listy "A" i listy "B" z przedstawieniem szacunkowych kosztów ich realizacji oraz możliwych źródeł finansowania. Podrozdział dotyczący partycypacji społecznej opisuje, jakie metody konsultacji i włączania społeczności lokalnej zostały zastosowane w ramach prac nad dokumentem. Zaproponowano również system zarządzania i monitorowania stopnia realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych oraz pomiaru ich skuteczności.

Ostatnia część dokumentu to podsumowanie dotyczące spójności Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Łagiewniki z innymi dokumentami strategicznymi - na poziomie gminy, powiatu i województwa.

3

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 4 I. Diagnoza stanu

I.1. Ogólna charakterystyka gminy w układzie lokalnym i regionalnym

Gmina Łagiewniki leży na terenie województwa dolnośląskiego w powiecie dzierżoniowskim. Sąsiaduje ona bezpośrednio z gminami: Dzierżoniów, Jordanów Śląski, Kondratowice, Marcinowice, Niemcza i Sobótka. Gmina jest członkiem Stowarzyszenia „Ślężanie – Lokalna Grupa Działania”, które zajmuje się m.in. promocją turystyczną regionu.

Przez teren gminy przebiegają drogi krajowe nr 8 oraz nr 39 (rozpoczyna się w Łagiewnikach), a także droga wojewódzka nr 384. W jej bliskim sąsiedztwie biegnie także droga krajowa nr 35 i droga wojewódzka nr 382.

Rys. 1 Położenie gminy Łagiewniki.

Źródło: https://www.google.pl/maps/place/%C5%81agiewniki/@50.7939,16.8009935,11.04z/data=!4m5!3m 4!1s0x470e34bbab70f0fb:0x612532bf95bdf065!8m2!3d50.7871877!4d16.7639462.

Powierzchnia gminy wynosi 124,9 km2, co stanowi 26,1% powierzchni powiatu dzierżoniowskiego i 0,6% obszaru województwa dolnośląskiego. W skład gminy wchodzi 19 miejscowości: Jaźwina, Ligota Wielka, Łagiewniki, Młynica, Oleszna, Przystronie, Radzików, Ratajno, Sieniawka, Sienice, Słupice, Sokolniki, Stoszów,

4

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 5 Trzebnik, Domaszów, Janczowice, Kuchary, Mniowice, Uliczno. W ramach gminy wyodrębniono także 14 sołectw.

I.1.1. Sfera społeczna

Ludność

W gminie Łagiewniki na koniec 2015 r. mieszkało 7541 osób, co stanowiło 7,3% populacji całego powiatu dzierżoniowskiego i 0,2% populacji województwa. Od 2010 r. liczba mieszkańców gminy spadła ogółem o 0,5% (przy niewielkim wzroście na przełomie lat: 2010/2011 i 2014/2015). Największy spadek ludności nastąpił pomiędzy 2011 a 2012 r., gdy ubyło 51 mieszkańców. Pomiędzy 2010 a 2015 r. spadek ludności w powiecie wyniósł 2,6%, a w województwie dolnośląskim 0,4%. W tym kontekście sytuacja demograficzna w gminie Łagiewniki nie należy do najgorszych.

Rys. 2 Liczba mieszkańców gminy Łagiewniki w latach 2010 – 2015.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

Przy uwzględnieniu liczby mieszkańców w podziale na płeć okazuje się, że w gminie Łagiewniki liczba kobiet i mężczyzn jest prawie równa, a relacja ta nie ulega znaczącym zmianom na przestrzeni lat. W przypadku powiatu i województwa sytuacja wygląda inaczej, a większą część mieszkańców obu jednostek, stanowią kobiety (odpowiednio: 52,4% i 51,9%). Ponadto w województwie dolnośląskim w omawianym okresie liczba mężczyzn spadała szybciej niż liczba kobiet.

5

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 6 Rys. 3 Liczba ludności w gminie Łagiewniki w latach 2010 - 2015 z uwzględnieniem płci.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

Osoby przed 18 rokiem życia stanowiły w 2015 r. w gminie Łagiewniki 18% wszystkich mieszkańców. W wieku poprodukcyjnym było zaś 18,2% wszystkich zameldowanych w gminie osób. Najwięcej, bo 63,8%, to osoby w wieku produkcyjnym. Dane zawarte w poniższej tabeli pokazują, że na przestrzeni ostatnich lat w strukturze społecznej gminy nieznacznemu zmniejszeniu uległ udział osób w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym, a zwiększeniu udział osób w wieku poprodukcyjnym. Jednocześnie w porównaniu z powiatem i województwem zmiany te są de facto nieznaczne, niemniej jednak ogólny trend nie może być uznany za pozytywny. Negatywną tendencję potwierdza także wzrost wskaźnika obciążenia demograficznego mierzonego jako liczba osób w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym.

6

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 7 Tab. 1 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w ogólnej liczbie mieszkańców w województwie dolnośląskim, powiecie dzierżoniowskim i gminie Łagiewniki w latach 2013 - 2015 [%].

mieszkańcy w wieku [%] przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym 2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015 województwo dolnośląskie 16,9 16,8 16,8 64,2 63,5 62,8 19,0 19,7 20,5 powiat dzierżoniowski 15,8 15,7 15,6 63,7 63,1 62,3 20,4 21,3 22,1 gmina Łagiewniki 18,3 18,0 18,0 64,9 64,4 63,8 16,8 17,5 18,2

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

Tab. 2 Wskaźnik obciążenia demograficznego w województwie dolnośląskim, powiecie dzierżoniowskim i gminie Łagiewniki w latach 2013 - 2015 [%].

2013 r. 2014 r. 2015 r. województwo 29,6 31 32,6 dolnośląskie powiat 32,1 33,7 35,5 dzierżoniowski gmina Łagiewniki 25,9 27,2 28,5

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

Bezrobocie

Zgodnie z danymi Powiatowego Urzędu Pracy w Dzierżoniowie na koniec 2015 r. jako bezrobotni zarejestrowanych było 286 mieszkańców gminy Łagiewniki, co stanowiło 3,8% ogółu mieszkańców i 5,9% mieszkańców w wieku produkcyjnym. W tym samym czasie w powiecie dzierżoniowskim status bezrobotnych posiadało 3,3% mieszkańców, a w województwie - 3,4%1. Generalnie więc w gminie bezrobocie utrzymuje się na minimalnie wyższym poziomie niż w pozostałych wymienionych jednostkach. Wśród bezrobotnych w gminie Łagiewniki dominują kobiety - stanowiły one w 2015 r. 59,8% wszystkich bezrobotnych. Na poziomie powiatu i województwa problem bezrobocia wśród kobiet ma znacznie mniejszą skalę, odpowiednio: 51,5% oraz 51,6%2.

1 Informacja o sytuacji na rynku pracy w powiecie dzierżoniowskim w GRUDNIU 2015 roku, s. 2. 2 Informacje za Banku Danych Lokalnych GUS: https://bdl.stat.gov.pl.

7

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 8 W perspektywie pięciu ostatnich lat widać, iż bezrobocie w gminie Łagiewniki systematycznie spadało. Tylko między rokiem 2011 i 2012 wzrosło ono znacząco, aż o 23,5%. W pozostałych latach bezrobocie malało, najszybciej pomiędzy 2013 a 2014 r. (0 23.3%) i między 2014 a 2015 rokiem (o 32,1%). Porównując sytuację gminy Łagiewniki z tym, co się działo w powiecie i województwie, widać, iż wszędzie zmiany bezrobocia były podobne i zgodne z generalnym trendem. Jednocześnie zauważyć należy, że największa dynamika zarówno wzrostów i spadków zachodziła właśnie w gminie Łagiewniki.

Rys. 4 Zmiany w zakresie bezrobocia w latach 2010-2015 na terenie województwa dolnośląskiego, powiatu dzierżoniowskiego i gminy Łagiewniki [%].

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

Poziom bezrobocia w liczbach bezwzględnych w gminie Łagiewniki na tle pozostałych gmin powiatu dzierżoniowskiego jest jednym z niższych. Niepracujący mieszkańcy tej gminy stanowią bowiem 5,8% wszystkich bezrobotnych powiatu. Dla porównania, w mieście Dzierżoniów mieszka ich 32,1%, a w Bielawie 25,8%. Przy uwzględnieniu udziału liczby osób bezrobotnych w ogóle mieszkańców gminy w wieku produkcyjnym sytuacja także nie wygląda źle. W gminie Łagiewniki stopa bezrobocia wynosi 4,1% i jest najniższa w całym powiecie. Należy także dodać, iż w 2015 r. w Łagiewnikach wśród bezrobotnych 58 nie ukończyło 25 roku życia, a 84 miało 50 lat i więcej (stanowili oni odpowiednio 29,1% i 42,2% wszystkich

8

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 9 bezrobotnych w gminie). Ponadto aż 51,7% wszystkich bezrobotnych to osoby długotrwale pozbawione pracy, dla województwa średnia to 36% wszystkich bezrobotnych, a w powiecie 47,5%. W związku z powyższym należy uznać, iż długotrwałe bezrobocie jest w gminie Łagiewniki poważnym problemem społecznym.

Rys. 5 Udział osób bezrobotnych w ogóle mieszkańców w wieku produkcyjnym gmin powiatu dzierżoniowskiego w 2015 roku [%].

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

Pomoc społeczna

W województwie dolnośląskim daje się zauważyć spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej w różnych kategoriach. Największy spadek dotyczył świadczeń przyznawanych z powodu niepełnosprawności i wyniósł 30%.

Prawie o 1/10 zmniejszyła się liczba świadczeń z tytułu bezrobocia. Niewielki spadek dotyczy zaś świadczeń z tytułu alkoholizmu i narkomanii.

9

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 10 Rys. 6 Wybrane powody przyznawania świadczeń pomocy społecznej w województwie dolnośląskim w latach 2013-2014.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych i Oceny zasobów pomocy społecznej w gminach i powiatach województwa dolnośląskiego w 2013 roku, http://www.dops.wroc.pl/ozps/ozps2013_2.pdf.

W powiecie dzierżoniowskim zauważyć się daje, że najwięcej osób korzysta z pomocy społecznej z tytułu ubóstwa oraz bezrobocia. Przy uwzględnieniu liczby mieszkańców powiatu w 2014 r. oznacza to, że wsparcie z powodu ubóstwa otrzymywało prawie 17 osób na 1000, a z powodu bezrobocia - 15. Niewielka liczba świadczeń trafiała do mieszkańców ze względu na zjawisko przemocy w rodzinie - wskaźnik liczby korzystających osób wynosił w tym wypadku 0,2‰. Z powodu alkoholizmu pomoc otrzymywały łącznie 6833 osoby, czyli 3 osoby na 1000.

Tab. 3 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w 2014 r. w powiecie dzierżoniowskim i województwie dolnośląskim.

przemoc w alkoholizm, ubóstwo bezrobocie niepełnosprawność rodzinie narkomania województwo 50 020 44 859 26 910 823 6 833 dolnośląskie powiat 1 741 1 578 952 21 349 dzierżoniowski

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

Na tle województwa i powiatu gmina Łagiewniki uzyskuje korzystniejsze wartości wskaźników - znacznie mniej osób (na 1000 mieszkańców) korzysta ze świadczeń pomocy społecznej.

10

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 11 Rys. 7 Liczba świadczeń pomocy społecznej na 1000 mieszkańców - porównanie wskaźnika dla województwa, powiatu i gminy.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych i Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łagiewnikach.

Bezpieczeństwo

Choć poziom bezpieczeństwa często określany jest jako element subiektywny, to do jego analizy wykorzystuje się różnego rodzaju wskaźniki. Na podstawie danych dotyczących liczby stwierdzonych czynów karalnych, opracowano wskaźnik przestępczości - w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. Dla trzech porównywanych jednostek samorządowych, najwyższą wartość wskaźnik ten osiągnął dla gminy Łagiewniki (36‰), dosyć wysoki był także w województwie dolnośląskim (27,3‰). Statystycznie najniższy poziom przestępczości odnotowano w powiecie dzierżoniowskim, gdzie wskaźnik przestępczości wyniósł 15,6‰ (Rys. 8). Jak widać, wskaźnik przestępczości w gminie szczególnie na tle powiatu jest wysoki.

11

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 12 Rys. 8 Wskaźnik przestępczości w województwie dolnośląskim, powiecie dzierżoniowskim i gminie Łagiewniki w 2015 r. [‰].

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS i Komendy Powiatowej Policji w Dzierżoniowie.

Najczęściej popełniane przestępstwa w powiecie dzierżoniowskim w 2015 r. miały charakter kryminalny (49,3% wszystkich przestępstw) lub przeciwko mieniu (34,6%). Z kolei najmniej stwierdzono przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu (1,9%). Struktura przestępstw popełnianych w powiecie dzierżoniowskim na przestrzeni ostatnich lat jest dosyć stabilna. Jednocześnie wyraźnie zarysowały się dwa równoległe trendy, mowa tu o wzroście udziału przestępstw o charakterze kryminalnym i spadku tych o charakterze gospodarczym.

Tab. 4 Kategorie przestępstw stwierdzonych przez Policję w powiecie dzierżoniowskim w latach 2013 - 2015 roku [%].

Jednostka 2013 2014 2015 o charakterze kryminalnym 40,5 44,3 49,3 o charakterze gospodarczym 16,4 10,7 6,5 drogowe 10,5 7,0 7,7 przeciwko życiu i zdrowiu 2,2 1,5 1,9 przeciwko mieniu 30,4 36,4 34,6

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

12

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 13 Oświata

W gminie Łagiewniki w 2015 r. działało:  Przedszkole Publiczne „Na Akacjowym Wzgórzu” w Łagiewnikach,  Zespół Szkół Samorządowych Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II i Gimnazjum im. Piastów Śląskich w Łagiewnikach,  Szkoła Podstawowa w im. Janusza Korczaka w Olesznej,  Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Jaźwinie3.

W roku szkolnym 2014/2015 do przedszkoli uczęszczało 209 dzieci, do szkół podstawowych 451 uczniów, a do gimnazjum 188. Średnio na jeden oddział (klasę) w szkole podstawowej przypadało 18 uczniów, a w gimnazjum 244.

Relacja liczby uczniów uczących się na danym poziomie kształcenia do wszystkich zameldowanych osób w wieku odpowiadającym temu poziomowi nauczania tworzy wskaźnik skolaryzacji brutto. Jak wynika z poniższej tabeli, w przypadku szkół podstawowych z roku na rok mniej uczniów uczęszcza do szkół w gminie Łagiewniki niż jest tu zameldowanych. Co więcej, na przestrzeni ostatnich lat różnica ta systematycznie rośnie i dzieje się tak podobnie również w powiecie dzierżoniowskim, jak i całym województwie. Dla gimnazjów sytuacja jest nieco odmienna, liczba dzieci uczęszczających do tej szkoły zmienia się nieznacznie i oscyluje w okolicach 90%.

Tab. 5 Współczynnik skolaryzacji brutto w województwie dolnośląskim, powiecie dzierżoniowskim i gminie Łagiewniki w latach 2013 - 2015 [%].

szkoły podstawowe gimnazja

2013 2014 2015 2013 2014 2015 województwo dolnośląskie 97,32 93,22 89,83 98,91 97,84 97,7 powiat dzierżoniowski 95,5 91,23 87,14 95,96 95,69 97,49 gmina Łagiewniki 97,97 93,28 89,49 90,38 90,82 89,57

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

W przypadku sprawdzianu szóstoklasisty średnie wyniki uczniów w 2015 r. ze szkół w gminie Łagiewniki są niższe od średniej powiatowej i wojewódzkiej. Na tle innych gmin powiatu dzierżoniowskiego, Łagiewniki wypadają dość słabo (tylko

3 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Łagiewniki na lata 2016-2022, s. 17. 4 Statystyczne Vademecum Samorządowca – Gmina Wiejska Łagiewniki 2015, s. 3.

13

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 14 miasto Piława Górna ma gorsze średnie wyniki). Ogólnie uczniowie z gminy Łagiewniki lepiej zdają język polski niż matematykę. W przypadku tego drugiego przedmiotu przeciętne wyniki uczniów z tej gminy odbiegają znacząco od średniej dla województwa dolnośląskiego.

Tab. 6 Wyniki sprawdzianu szóstoklasisty w gminach i powiecie dzierżoniowskim oraz województwie dolnośląskim w 2015 roku [%].

średnie język polski matematyka wyniki średnie średnie ogółem wyniki wyniki

województwo 66,0 72,7 59,0 dolnośląskie powiat dzierżoniowski 62,8 71,2 53,8 gmina Dzierżoniów 61,2 71,0 50,7 gmina Łagiewniki 60,2 68,9 51,0 gmina Niemcza 66,8 73,5 59,8 miasto Bielawa 62,6 71,6 53,2 miasto Dzierżoniów 66,0 72,3 59,4 miasto Pieszyce 61,3 72,3 49,7 miasto Piława Górna 49,9 63,3 35,8

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej we Wrocławiu, http://oke.wroc.pl.

Egzamin gimnazjalny uczniowie z gminy Łagiewniki zdali średnio lepiej niż ich koledzy z gmin Niemcza i miasta Piława Górna. W pozostałych gminach powiatu dzierżoniowskiego uczniowie zdali egzamin lepiej. Wyniki uczniów z gminy Łagiewniki są także niższe od średnich dla powiatu dzierżoniowskiego i województwa dolnośląskiego (w tym drugim wypadku o prawie 6 punktów procentowych). Przy uwzględnieniu podziału na poszczególne przedmioty widać, że wyniki z języka polskiego nie odbiegają wyraźnie od średniej powiatowej, zaś znacznie gorzej wygląda to w przypadku matematyki.

14

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 15 Tab. 7 Wyniki egzaminu gimnazjalnego w gminach i powiecie dzierżoniowskim oraz województwie dolnośląskim w 2015 r. [%]

średnie język polski matematyka wyniki średnie średnie ogółem wyniki wyniki województwo 61,0 61,2 46,8 dolnośląskie powiat dzierżoniowski 50,2 59,0 44,0 gmina Dzierżoniów 51,9 54,8 39,3 gmina Łagiewniki 47,2 54,0 41,6 gmina Niemcza 43,8 53,2 39,1 miasto Bielawa 48,6 59,4 42,3 miasto Dzierżoniów 56,2 63,1 49,8 miasto Pieszyce 50,7 54,8 38,5 miasto Piława Górna 43,4 53,3 38,0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej we Wrocławiu, http://oke.wroc.pl

Aktywność społeczna

W wyborach parlamentarnych, które odbyły się 25 października 2015 r., w województwie dolnośląskim wzięło udział 49,42% uprawnionych do głosowania. W powiecie dzierżoniowskim głosowało 44,8%, a najwyższą frekwencję odnotowano w mieście Dzierżoniów (49,07%). W gminie Łagiewniki osiągnęła ona poziom 41,3% i był to przeciętny wynik w skali powiatu.

15

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 16 Rys. 9 Frekwencja wyborcza w wyborach parlamentarnych 2015 r. w poszczególnych gminach powiatu dzierżoniowskiego.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej, http://parlament2015.pkw.gov.pl/Frekwencja/0202/3.

Innym elementem aktywności społecznej jest zaangażowanie obywateli w działalność organizacji pozarządowych. W 2016 r. w Krajowym Rejestrze Sądowym zarejestrowanych było 10405 organizacji pozarządowych z terenu Dolnego Śląska. Z kolei z terenu powiatu dzierżoniowskiego do rejestru wpisanych jest 270 podmiotów społecznych. Obok nich istnieją oczywiście m.in. stowarzyszenia zwykłe, które nie podlegają wpisowi do KRS, jednak w związku z tym nie ma możliwości określenia ich liczby.

Na terenie gminy Łagiewniki funkcjonowało w 2015 r. 25 organizacji pozarządowych, w których formalnie działało 1080 osób.

Tab. 8 Organizacje pozarządowe w gminie Łagiewniki.

Charakter Organizacja pozarządowe działalności

Ludowy Uczniowski Klub Sportowy "Nefryt" przy Szkole sportowe Podstawowej w Olesznej, Stowarzyszenie Akademia Piłkarska "Orlik" Łagiewniki, Ludowy Klub Sportowy "Czarni" Sieniawka, Ludowy Klub Sportowy "Zieloni" Łagiewniki, Ludowy Klub Sportowy "Sparta" Oleszna, Klub Sportowy "Delta" Słupice, Gminny Szkolny Związek Sportowy w Łagiewnikach, Ludowy Klub Sportowy "Płomień" Sokolniki

16

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 17 Stowarzyszenie wędkarskie "Cukrownik" hobbystyczne

Fundacja Canva Rozwój, Zrzeszenie Plantatorów Roślin branżowe Okopowych Cukrowni "Łagiewniki", Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Dozoru Technicznego i Administracji Cukrowni "Łagiewniki" S.A. W Łagiewnikach Stowarzyszenie "Nasza wieś Ratajno", Stowarzyszenie na rzecz rozwój lokalny/ rozwoju wsi Ligota Wielka "Ligota Wielka nad Krasawą", społeczność lokalna Stowarzyszenie rozwoju wsi "Jaźwina bez granic", Stowarzyszenie "Towarzystwo Świętojańskie Sieniawka", Stowarzyszenie "Towarzystwo Miłośników Ziemi Łagiewnickiej", Fundacja Zabytków Genius Loci Fundacja Misericordia Cantabo działalność w sferze społecznej Stowarzyszenia Ochotniczy Straży Pożarnych - w Jaźwinie, Ligocie bezpieczeństwo Wielkiej, Łagiewnikach, Olesznej, Sienicach

Źródło: opracowanie własne na podstawie Krajowego Rejestru Sądowego i strony internetowej gminy Łagiewniki, http://www.lagiewniki.pl/.

Życie kulturalne

W gminie Łagiewniki funkcjonuje Gminny Ośrodek Kultury, Bibliotek i Sportu w Łagiewnikach, w którego strukturze znajdują się 4 biblioteki: w Łagiewnikach, Jaźwinie, Olesznej i Sieniawce. Poza wypożyczaniem książek, biblioteki organizują różnorodne wydarzenia kulturalne oraz promują czytelnictwo zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży. Księgozbiór liczony w woluminach na 1000 mieszkańców jest w gminie Łagiewniki ponad dwukrotnie większy niż średnio w województwie dolnośląskim czy powiecie dzierżoniowskim.

Tab. 9 Księgozbiór bibliotek na 1000 mieszkańców [woluminy].

województwo dolnośląskie 3 111,5 powiat dzierżoniowski 3 448,4 gmina Łagiewniki 7 844,2

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

W latach 2013-2015 w gminie Łagiewniki odnotowano wzrost liczby czytelników korzystających z bibliotek publicznych o 21,5%. Odmienne tendencje występują w województwie i powiecie, gdzie liczba czytelników w przeliczeniu na 1000 mieszkańców zmniejszyła się odpowiednio o 5,3% i 15,8%.

17

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 18 Rys. 10 Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 mieszkańców.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

I.1.2. Sfera gospodarcza

Kolejną grupę wskaźników, jakie zostały przeanalizowane przy opracowywaniu tego dokumentu są te o charakterze gospodarczym. W całym województwie wskaźnik przedsiębiorczości (liczba przedsiębiorstw w przeliczeniu na 1000 mieszkańców) osiągnął w 2015 r. wartość 123‰, w powiecie dzierżoniowskim 135,3‰, zaś w gminie Łagiewniki 138,8‰. Z perspektywy trzech ostatnich lat widać wyraźnie, że wskaźnik przedsiębiorczości rósł dość szybko w skali całego województwa oraz powiatu dzierżoniowskiego, a znacznie wolniej w gminie Łagiewniki.

Tab. 10 Wskaźnik przedsiębiorczości w latach 2013 - 2015 [‰].

2013 r. 2014 r. 2015 r.

województwo 119,4 120,7 123,0 dolnośląskie powiat dzierżoniowski 133,2 134,7 135,3

gmina Łagiewniki 137,2 137,6 138,8

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

18

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 19 Drugi wskaźnik przedstawia stosunek liczby firm zamykanych do nowo powstających. W gminie Łagiewniki w całym 2015 r. zarejestrowanych zostało 58 nowych jednostek gospodarczych, a zamknięto 70, co przekłada się na średni wskaźnik na poziomie 120,7%. Jest to wartość wyraźnie wyższa od średniej województwa (79,9%) i powiatu (96,5%). Ilościowa przewaga zamykanych nad nowo otwieranymi firmami w gminie świadczyć może o pojawieniu się ograniczeń dla rozwoju gospodarczego w tej jednostce samorządu terytorialnego.

Tab. 11 Podmioty gospodarcze zarejestrowane i wyrejestrowane w województwie dolnośląskim, powiecie dzierżoniowskim i gminie Łagiewniki w 2015 r.

stosunek wykreślonych wyrejestrowane zarejestrowane do zarejestrowanych

podmiotów [%] województwo 24 296 30 403 79,9 dolnośląskie powiat dzierżoniowski 794 823 96,5 gmina Łagiewniki 70 58 120,7

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS i danych z Urzędu Gminy Łagiewniki.

I.1.3. Sfera techniczna

W 2015 r. w gminie Łagiewniki znajdowało się 1519 budynków mieszkalnych (niezależnie od formy własności). Przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkania wyniosła 88,7 m2 i była wyższa niż w powiecie (63,3 m2) i województwie (72,2 m2). Jednak przy uwzględnieniu powierzchni mieszkania przypadającej na jednego "domownika", gmina nie wypada już tak dobrze, oferując 25,6 m2, podczas gdy wskaźnik ten wynosi dla powiatu 24 m2, a dla województwa 27,9 m2.

Mieszkania w gminie Łagiewniki są w 98,8% podłączone do sieci wodociągowej i jest to poziom zbliżony do średniej powiatu i województwa. Lepiej gmina wypada w zakresie wyposażenia mieszkań w łazienkę i centralne ogrzewanie.

19

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 20 Rys. 11 Wyposażenie mieszkań w instalacje techniczno-sanitarne w ogóle mieszkań [%].

Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS.

I.1.4. Sfera środowiskowa

Na terenie gminy Łagiewniki nie jest zlokalizowana żadna ze stacji pomiarowych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu, przez co nie ma dokładnych danych dotyczących zanieczyszczeń powietrza. Najbliższa mieści się w Dzierżoniowie przy ul. Piłsudskiego.

Jedną z substancji, która stanowi zagrożenia dla zdrowia, jest dwutlenek siarki. Pomiary wykonywane w 2015 r. wskazały, że właśnie w Dzierżoniowie odnotowano najwyższy wzrost stężeń tej substancji (w sezonie grzewczym o 252%).

20

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 21 Rys. 12 Stężenia średnioroczne i średnie sezonowe dwutlenku siarki na terenie województwa dolnośląskiego w 2015 roku.

Źródło: Ocena jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego w 2015 roku, s. 16.

Średnie 24-godzinne maksymalne stężenie pyłu PM10 wyniosło 66,7 µg/m3, podczas kiedy dopuszczalne wynosi 50 µg/m3 i może wystąpić do 35 razy w roku. Przekroczenie odnotowano w 67 przypadkach. Średnia roczna wynosi w przypadku stacji w Dzierżoniowie 36 µg/m3, co stanowi 90% normy. Poza stacjami ulokowanymi we Wrocławiu przy ul. Korzeniowskiego oraz w Ząbkowicach Śląskich, jest to najwyższy wynik wśród wszystkich miejsc, w których przeprowadza się pomiary. W pyle PM10 odnotowano ponadto przekroczenie stężenia benzo(a)pirenu.

Duże znaczenie dla wysokiego poziomu pyłu PM10 w powietrzu ma emisja powierzchniowa, czyli pochodząca z ogrzewania indywidualnego. Dodatkowo niesprzyjający może być ruch pojazdów na drogach. Można więc przypuszczać, że problem ten występuje więc również w gminie Łagiewniki, zwłaszcza w tych miejscowościach, przez które przebiega droga krajowa nr 8.

21

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 22 Rys. 13 Stężenia średnioroczne oraz liczba dni z przekroczeniami normy dobowej pyłu PM10 na terenie województwa dolnośląskiego w 2015 roku.

Źródło: Ocena jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego w 2015 roku, s. 29.

I.2. Obszary zdegradowane w przestrzeni gminy

Do stworzenia planu przedsięwzięć rewitalizacyjnych niezbędne jest sporządzenie diagnozy, pozwalającej na określenie obszarów, na których występuje koncentracja negatywnych zjawisk. Kluczowe znaczenie dla wytyczenia obszaru zdegradowanego mają problemy w sferze społecznej, jak bezrobocie, ubóstwo, przestępczość, poziom edukacji, udział w życiu publicznym i kulturalnym. Dodatkowo jednak muszą zaistnieć negatywne zjawiska w jednej ze sfer: środowiskowej, technicznej, przestrzenno-funkcjonalnej lub gospodarczej. Określenie "wielkości" tych problemów powinno nastąpić w drodze porównania wskaźników w odniesieniu do danych dla całej gminy.

Opracowanie niniejszej diagnozy oparto na obiektywnych danych pozyskanych z różnych instytucji, przede wszystkim Urzędu Gminy Łagiewniki, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łagiewnikach, Zespołu Szkół Samorządowych Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II i Gimnazjum im. Piastów Śląskich w Łagiewnikach,

22

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 23 Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Jaźwinie, Szkoły Podstawowej im. Janusza Korczaka w Olesznej, Komendy Powiatowej Policji w Dzierżoniowie, Posterunku Policji w Łagiewnikach, Gminnego Ośrodka Kultury, Bibliotek i Sportu w Łagiewnikach, Powiatowego Urzędu Pracy w Dzierżoniowie, Urzędu Statystycznego we Wrocławiu.

I.1.1. Sfera społeczna

Ludność

Na dzień 31 grudnia 2015 r. gminę Łagiewniki zamieszkiwały 7424 osoby, przy czym 36,5% stanowili mieszkańcy wsi Łagiewniki. Ponad ⅔ mieszkańców gminy to osoby w wieku produkcyjnym, czyli kobiety między 18 a 60 rokiem życia i mężczyźni między 18 a 65 rokiem życia. Osoby, które nie ukończyły 18 lat to 18,4% mieszkańców. Prawie 14% osób zameldowanych w gminie osiągnęło już wiek poprodukcyjny. Choć wydaje się, że udział osób nieaktywnych zawodowo nie jest tak wysoki jak w niektórych gminach, to jednak należy to uwzględnić przy projektowaniu różnych działań rewitalizacyjnych.

Wśród miejscowości z terenu gminy największy udział osób w wieku poprodukcyjnym odnotowano w Mniowicach, gdzie stanowią oni 33,33% mieszkańców. Wyższe wartości wskaźnik ten uzyskuje w obrębie niektórych ulic Olesznej i Łagiewnik, przy czym należy tu pamiętać, że nierzadko ma to związek z niewielką liczbą zameldowanych na nich osób. W Łagiewnikach połowa mieszkańców ulicy Błękitnej to osoby w wieku poprodukcyjnym, zaś w Olesznej ponad ¼ osób zameldowanych przy ul. Ogrodowej ukończyła 60 lub 65 rok życia (26,92%).

23

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 24 Tab. 12 Miejscowości i ulice w gminie Łagiewniki, gdzie udział osób w wieku poprodukcyjnym jest wyższy niż średnio w gminie [%].

Udział osób Udział osób w wieku w wieku Miejscowość / ulica Miejscowość / ulica poprodukcyjny poprodukcyjny m m średnia gminy - 13,66 Jaźwina 15,84 Os.Wrocławskie 16,67 Kuchary 8,62 ul. Polna 25,00 Ligota Wielka 15,87 ul. Poprzeczna 20,00 Łagiewniki ul. Przemysłowa 14,29

ul. Błękitna 50,00 ul. Wrocławska 19,23 ul. Boczna 33,33 Mniowice 33,33 ul. Cukrownicza 16,67 Oleszna

ul. Górna 29,41 ul. Boczna 18,75 ul. Jedności 14,18 ul. Ogrodowa 26,92 Narodowej ul. Kłodzka 25,00 ul. Ślężna 13,92 ul. Kolejowa 26,32 ul. Wąska 23,53 ul. Kwiatowa 15,00 Ratajno 15,54 ul. Łowiecka 19,23 Sienice 16,08 ul. Nowa 20,81 Słupice 16,19 ul. Ogrodowa 21,92 Uliczno 14,29

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łagiewniki.

Bezrobocie

Na terenie gminy Łagiewniki na koniec 2015 r. jako osoby bezrobotne zarejestrowanych było 3,85% mieszkańców, czyli 286 osób. Największą część bezrobotnych stanowią mieszkańcy Łagiewnik - 22,72% bezrobotnych z terenu gminy. Jest to największa w gminie miejscowość (pod względem liczby mieszkańców), co przekłada się również na liczbę bezrobotnych. W kolejnych miejscowościach, w których liczba bezrobotnych jest duża, zarejestrowano ich już znacznie mniej - 8,04% w Olesznej i 7,69% w Jaźwinie. Średni wskaźnik dla gminy przekroczony został tylko w trzech miejscowościach, przy czym w Sokolnikach prawie dwukrotnie. Ponadto przekroczenia odnotowano w przypadku niektórych ulic Łagiewnik i Olesznej.

24

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 25 Tab. 13 Udział bezrobotnych w ogólnej liczbie mieszkańców - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [%].

Udział Udział bezrobotnych Miejscowość / Miejscowość / bezrobotnych w ogólnej ulica ulica w ogólnej liczbie liczbie mieszkańców mieszkańców średnia gminy - 3,85 Łagiewniki Oleszna ul. Górna 5,88 ul. Ogrodowa 3,85 ul. Kłodzka 4,17 ul. Spokojna 10,00 ul. Południowa 4,73 Przystronie 4,05 ul. Półwiejska 6,14 Sieniawka 5,09 ul. Wrocławska 6,92 Sokolniki 7,14

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Dzierżoniowie.

Wśród 286 zarejestrowanych bezrobotnych, 58 osób nie ukończyło jeszcze 25 roku życia. Najwięcej (10 osób, 17,24% ogółu bezrobotnych) takich osób zameldowanych jest w Łagiewnikach. W przypadku Młynicy z kolei żadna z osób bezrobotnych nie ma jeszcze 25 lat, w Przystroniu ponad 80% osób między 18 a 25 rokiem życia nie ma pracy.

Tab. 14 Udział bezrobotnych do 25 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [%].

Udział Udział bezrobotnych bezrobotnych Miejscowość / Miejscowość / do 25 roku do 25 roku życia ulica ulica życia w ogóle w ogóle bezrobotnych bezrobotnych średnia gminy - 20,28 Łagiewniki ul. Ślężna 21,43

ul. Górna 50,00 ul. Wesoła 33,33 ul. Mickiewicza 50,00 Przystronie 85,71 ul. Nowa 33,33 Ratajno 50,00 ul. Półwiejska 42,86 Sieniawka 30,00 ul. Wierzbowa 50,00 Słupice 25,00 Młynica 100,00 Sokolniki 22,22 Oleszna Stoszów 25,00

ul. Spokojna 100,00 Trzebnik 50,00

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Dzierżoniowie.

Osiemdziesiąt cztery osoby spośród 286 skończyło już 50 rok życia (29,37% bezrobotnych w gminie Łagiewniki). Prawie ¼ osób należących do tej grupy mieszka

25

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 26 w Łagiewnikach. Wszyscy bezrobotni zameldowani przy ulicach Przemysłowej i Witosa ukończyli już 50 lat.

Tab. 15 Udział bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [%].

Udział Udział bezrobotnych bezrobotnych Miejscowość / Miejscowość / powyżej 50 powyżej 50 roku ulica ulica roku życia życia w ogóle w ogóle bezrobotnych bezrobotnych średnia gminy - 29,37 Jaźwina 40,91 ul. Południowa 57,14 Kuchary 50,00 ul. Przemysłowa 100,00 Ligota Wielka 40,00 ul. Wierzbowa 50,00 Łagiewniki ul. Witosa 100,00

ul. Dolna 50,00 Sieniawka 40,00 ul. Jedności 50,00 Sienice 37,50 Narodowej ul. Mickiewicza 50,00 Słupice 33,33 ul. Nadrzeczna 42,86 Sokolniki 38,89 ul. Nowa 33,33 Stoszów 75,00

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Dzierżoniowie.

Ponad połowa bezrobotnych w gminie Łagiewniki (51,75%) posiada status długotrwale bezrobotnych. W przypadku Janczowic, Młynicy, Ratajna, Trzebnika oraz niektórych ulic w Łagiewnikach - wszystkie mieszkające tam osoby zarejestrowane jako bezrobotne, posiadają status długotrwale bezrobotnych.

Tab. 16 Udział długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [%].

Udział Udział długotrwale długotrwale Miejscowość / ulica bezrobotnych Miejscowość / ulica bezrobotnych w ogóle w ogóle bezrobotnych bezrobotnych średnia gminy - 51,75 Janczowice 100,00 Młynica 100,00 Jaźwina 54,55 Oleszna

Łagiewniki ul. Lipowa 66,67

ul. Jedności Narodowej 83,33 ul. Wesoła 66,67 ul. Konopnickiej 100,00 Przystronie 57,14

26

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 27 ul. Nowa 100,00 Ratajno 100,00 ul. Południowa 57,14 Sieniawka 70,00 ul. Przemysłowa 100,00 Sienice 62,50 ul. Sportowa 100,00 Stoszów 75,00 ul. Witosa 100,00 Trzebnik 100,00

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Dzierżoniowie.

Pomoc społeczna

W ramach analizy sfery społecznej uwzględniono również wskaźnik związany z liczbą osób korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. W całej gminie pomocą objętych jest 158 osób, czyli 2,13% wszystkich jej mieszkańców. Najwyższe wartości - najbardziej odbiegające od średniej gminy - wskaźnik przyjmuje na ul. Poprzecznej w Łagiewnikach, a spośród miejscowości - w Kucharach.

Tab. 17 Wskaźnik liczby osób objętych pomocą społeczną - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [‰].

Liczba osób Liczba osób objętych objętych pomocą pomocą Miejscowość / ulica Miejscowość / ulica społeczną społeczną na 1000 na 1000 mieszkańców mieszkańców

średnia gminy - 21,15 Kuchary 51,72 Młynica 44,87 Ligota Wielka 31,75 Oleszna

Łagiewniki ul. Orzechowa 52,63

ul. Dolna 25,00 ul. Sportowa 57,14 ul. Jedności 33,51 ul. Ślężna 32,48 Narodowej ul. Kolejowa 52,63 ul. Wesoła 43,80 ul. Krótka 50,00 Sieniawka 25,45 ul. Ogrodowa 41,10 Sienice 35,42 ul. Poprzeczna 66,67 Słupice 23,50 ul. Sportowa 22,90 Stoszów 49,69

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Łagiewnikach.

Ze względu na potrzebę uwzględnienia problemu ubóstwa w diagnozie i delimitacji obszarów zdegradowanych, dodatkowo przygotowano wskaźnik liczby

27

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 28 osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa (również w przeliczeniu na 1000 mieszkańców). W gminie wsparcie z tego tytułu otrzymuje 36 osób, czyli 22,92% wszystkich objętych pomocą społeczną. Jedna trzecia tych osób mieszka w Łagiewnikach, zaś 19,44% w Sienicach. Wartość wskaźnika dla całej gminy wynosi niecałe 5‰ i najbardziej przekroczona jest właśnie w Sienicach (19,07‰) oraz Kucharach (17,24‰).

Tab. 18 Wskaźnik liczby osób objętych pomocą społeczną z powodu ubóstwa - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [‰].

Liczba osób Liczba osób objętych pomocą objętych pomocą Miejscowość / Miejscowość / społeczną z powodu społeczną z powodu ulica ulica ubóstwa na 1000 ubóstwa na 1000 mieszkańców mieszkańców

średnia gminy - 4,85 Kuchary 17,24 ul. Sportowa 7,63 Ligota Wielka 9,52 ul. Witosa 16,95 Łagiewniki Młynica 6,41

ul. Dolna 12,50 Przystronie 5,78 ul. Jedności 10,31 Sieniawka 7,63 Narodowej ul. Nowa 13,42 Sienice 19,07 ul. Ogrodowa 13,70 Stoszów 12,42 Os. Wrocławskie 7,25 Trzebnik 8,77

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Łagiewnikach.

Bezpieczeństwo

Sytuacja w gminie Łagiewniki pod względem poziomu przestępczości została przeanalizowana na podstawie dwóch wskaźników. Pierwszy z nich to poziom przestępczości liczony jako liczba popełnionych przestępstw i wykroczeń na 1000 mieszkańców. W 2015 r. stwierdzono na terenie gminy popełnienie 267 czynów karalnych, przy czym 38,2% z nich miało miejsce w Łagiewnikach, w tym spora część przy ul. Wrocławskiej (15,36% wszystkich czynów). Wpływ na tak wysoki wskaźnik w tym miejscu ma fakt, iż ul. Wrocławska to fragment drogi krajowej nr 8, a w statystykach uwzględniono również wykroczenia drogowe. Jedenaście czynów karalnych miało miejsce w Olesznej, jednak stanowią one tylko 4,12% wszystkich czynów karalnych popełnionych w gminie. Wskaźnik przestępczości wykazuje bardzo

28

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 29 wysokie przekroczenia (w stosunku do całości gminy) przy ul. Kłodzkiej w Łagiewnikach. Przyczyną tego również jest fakt, iż przebiega tamtędy fragment DK 8, a dodatkowo również stosunkowo niewielka liczba zameldowanych przy tej ulicy osób.

Tab. 19 Wskaźnik przestępczości w gminie Łagiewniki - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [‰].

Wskaźnik Miejscowość / ulica przestępczości

średnia gminy -35,96 Łagiewniki ul. Kłodzka 500,00 ul. Nowa 46,98 ul. Poprzeczna 66,67 ul. Przemysłowa 228,57 ul. Wrocławska 315,38 Oleszna - ogółem 12,07 ul. Sportowa 85,71 Stoszów 37,27

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Powiatowej Policji w Dzierżoniowie.

Drugim wskaźnikiem wziętym pod uwagę przy analizie poziomu przestępczości jest liczba Niebieskich kart, odnosząca się do przemocy w rodzinie. Opiera się on na wskazaniu liczby Niebieskich kart na 1000 mieszkańców (spójne z wcześniejszym wskaźnikiem przestępczości). W gminie wdrożono 38 procedur, z czego najwięcej przypada na Łagiewniki (11, czyli 28,95%) i Oleszną (8, czyli 21,05%).

Tab. 20 Wskaźnik liczby Niebieskich kart w gminie Łagiewniki - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [‰].

Liczba Liczba Niebieskich Niebieskich Miejscowość / ulica Miejscowość / ulica kart na 1000 kart na 1000 mieszkańców mieszkańców średnia gminy - 3,77 Jaźwina 5,24 Młynica 6,41 Łagiewniki Oleszna

ul. Cukrownicza 5,95 ul. Lipowa 14,29 ul. Dolna 12,50 ul. Ogrodowa 38,46

29

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 30 ul. Jedności 7,73 ul. Ślężna 11,60 Narodowej ul. Konopnickiej 25,64 Przystronie 5,78 ul. Nadrzeczna 4,41 Sienice 5,45 ul. Wrocławska 7,69

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Łagiewnikach.

Oświata

Poziom edukacji w gminie Łagiewniki przeanalizowano na podstawie wyników sprawdzianu szóstoklasisty oraz egzaminu gimnazjalnego z 2015 roku. Uwzględniono przy tym oczywiście wyniki słabsze niż średnia gminy, która w przypadku sprawdzianu szóstoklasisty wyniosła 57,09%. Najgorszy wynik osiągnęli uczniowie z Jaźwiny oraz Stoszowa, nie przekraczając nawet 40%.

Tab. 21 Wyniki sprawdzianu szóstoklasisty - z uwzględnieniem wyników gorszych niż średnia gminy [%].

Średni wynik Średni wynik Miejscowość / ulica sprawdzianu Miejscowość / ulica sprawdzianu szóstoklasisty szóstoklasisty średnia gminy - 57,09 Janczowice 40,00 Os. Wrocławskie 50,00 Jaźwina 31,58 ul. Sportowa 57,08 Łagiewniki Sieniawka 54,11

ul. Boczna 55,33 Sienice 52,45 ul. Mickiewicza 45,67 Stoszów 35,88 ul. Nadrzeczna 47,23

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łagiewniki.

Z kolei egzamin gimnazjalny najsłabiej napisali uczniowie z miejscowości Sienice, a także zamieszkujący ul. Nadrzeczną i Kłodzką w Łagiewnikach. W przypadku uczniów z Łagiewnik, nie przekroczyli oni nawet progu 30%.

30

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 31 Tab. 22 Wyniki egzaminu gimnazjalnego - z uwzględnieniem wyników gorszych niż średnia gminy [%].

Średni wynik Średni wynik Miejscowość / ulica egzaminu Miejscowość / ulica egzaminu gimnazjalnego gimnazjalnego

średnia gminy - 48,67 Jaźwina 35,02 ul. Południowa 37,78 Ligota Wielka 31,00 ul. Słowiańska 45,00 Łagiewniki ul. Wierzbowa 38,50

ul. Jedności 40,07 Przystronie 47,80 Narodowej ul. Kłodzka 29,83 Sienice 31,92 ul. Nadrzeczna 23,67 Sokolniki 44,50 ul. Nowa 47,67 Stoszów 44,83 Os. Wrocławskie 36,80

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łagiewniki.

Aktywność społeczna

Jako wskaźnik pozwalający mierzyć udział mieszkańców gminy w życiu publicznym, wybrana została frekwencja wyborcza. Wzięto pod uwagę frekwencję w wyborach parlamentarnych, które miały miejsce w październiku 2015 roku. W całej gminie 40,66% mieszkańców wzięło udział w wyborach, natomiast najgorszą frekwencję odnotowano w Sokolnikach i Trzebniku, gdzie wyniosła ona 33,8%.

Tab. 23 Frekwencja wyborcza w gminie Łagiewniki - z uwzględnieniem frekwencji niższej niż średnia dla gminy [%].

Miejscowość / Frekwencja ulica wyborcza średnia gminy - 40,66 Radzików 33,80 Sokolniki 33,80 Trzebnik 33,80

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Państwowej Komisji Wyborczej, http://pkw.gov.pl/.

Poziom aktywności społecznej mieszkańców gminy mierzono liczbą organizacji pozarządowych na 1000 mieszkańców. W przypadku wielu miejscowości czy ulic wskaźnik wynosi 0, ponieważ nie zarejestrowano w nich żadnej organizacji. Oparto

31

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 32 się jednak na założeniu, że w miejscowościach wiejskich popularne są chociażby grupy odnowy wsi, a jeśli ich brakuje, wówczas można wnioskować o niewielkiej aktywności społecznej.

Tab. 24 Liczba organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców - z uwzględnieniem wskaźnika o wartości niższej niż średnia dla gminy [‰].

Liczba ngo Liczba ngo Miejscowość / ulica na 1000 Miejscowość / ulica na 1000 mieszkańców mieszkańców

średnia gminy - 3,37 Domaszów 0,00 ul. Wierzbowa 0,00 Janczowice 0,00 ul. Wiosenna 0,00 Jaźwina 2,62 ul. Witosa 0,00 Kuchary 0,00 ul. Wrocławska 0,00 Łagiewniki ul. Zboińskiej 0,00

ul. Błękitna 0,00 ul. Zimowa 0,00 ul. Boczna 0,00 Młynica 0,00 ul. Dolna 0,00 Mniowice 0,00 ul. Górna 0,00 Oleszna

ul. Jesienna 0,00 ul. Błękitna 0,00 ul. Kolejowa 0,00 ul. Boczna 0,00 ul. Konopnickiej 0,00 ul. Cicha 0,00 ul. Krótka 0,00 ul. Krucza 0,00 ul. Kwiatowa 0,00 ul. Lipowa 0,00 ul. Łowiecka 0,00 ul. Ogrodowa 0,00 ul. Nadrzeczna 0,00 ul. Orzechowa 0,00 ul. Nowa 0,00 ul. Polna 0,00 ul. Ogrodowa 0,00 ul. Spokojna 0,00 ul. Orla 0,00 ul. Sportowa 0,00 Os. Wrocławskie 0,00 ul. Świerkowa 0,00 ul. Polna 0,00 ul. Wesoła 0,00 ul. Południowa 0,00 Przystronie 0,00 ul. Poprzeczna 0,00 Radzików 0,00 ul. Poziomkowa 0,00 Sienice 2,72 ul. Półwiejska 0,00 Słupice 2,61 ul. Przemysłowa 0,00 Stoszów 0,00 ul. Słowiańska 3,09 Trzebnik 0,00 ul. Ślężna 0,00 Uliczno 0,00 ul. Truskawkowa 0,00

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łagiewniki.

32

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 33 Życie kulturalne

Jako wskaźnik udziału mieszkańców gminy w życiu kulturalnym wybrano liczbę kart bibliotecznych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. Ze względu na fakt, że większość imprez gminnych nie wymaga posiadania biletów, niemożliwe staje się określenie liczby ich uczestników ani tym bardziej ich miejsca zamieszkania. W gminie założone są 1094 karty biblioteczne, co oznacza, że posiada je 14,74% mieszkańców. Wśród nich najwięcej jest osób mieszkających w Łagiewnikach (555 - 50,73% kart) i Jaźwinie (205 - 18,74% kart). W przypadku jednak niektórych ulic w Łagiewnikach oraz miejscowości Domaszów i Mniowice, żadna z mieszkających tam osób nie jest zapisana do biblioteki.

Tab. 25 Liczba kart bibliotecznych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców - z uwzględnieniem wskaźnika o wartości niższej niż średnia dla gminy [‰].

Liczba kart Liczba kart bibliotecznych bibliotecznych Miejscowość / ulica Miejscowość / ulica na 1000 na 1000 mieszkańców mieszkańców średnia gminy - 147 Domaszów 0 ul. Błękitna 136 Janczowice 118 ul. Boczna 125 Kuchary 86 ul. Cicha 63 Ligota Wielka 29 ul. Krucza 56 Łagiewniki ul. Lipowa 21 ul. Boczna 0 ul. Polna 0 ul. Górna 29 ul. Ślężna 125 ul. Jesienna 0 ul. Świerkowa 0 ul. Krótka 50 Przystronie 75 ul. Lipowa 0 Radzików 47 ul. Mickiewicza 80 Ratajno 56 ul. Nowa 134 Sieniawka 145 ul. Przemysłowa 114 Sienice 82 ul. Zimowa 0 Słupice 44 Młynica 51 Sokolniki 36 Mniowice 0 Trzebnik 70 Oleszna

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łagiewniki.

33

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 34 I.2.2. Sfera gospodarcza

W ramach analizy sfery gospodarczej za jeden ze wskaźników ją opisujących przyjęto wskaźnik przedsiębiorczości, czyli liczbę podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców. Ogółem w gminie na koniec 2015 r. zarejestrowanych było 1051 podmiotów gospodarczych, co daje wskaźnik 139 podmiotów na 1000 mieszkańców. Prawie ⅓ przedsiębiorstw zarejestrowana jest w miejscowości Łagiewniki, 16,1% w Olesznej, a 13,6% w Jaźwinie. W gminie nie ma miejscowości, w której nie byłby zarejestrowany przynajmniej jeden podmiot.

Tab. 26 Wskaźnik przedsiębiorczości w gminie Łagiewniki - z uwzględnieniem wskaźnika o wartości niższej niż średnia gminy.

Liczba podmiotów Liczba podmiotów Miejscowość / gospodarczych Miejscowość / gospodarczych ulica na 1000 ulica na 1000 mieszkańców mieszkańców średnia gminy - 139 ul. Kuchary 52 86 Przemysłowa Łagiewniki ul. Sportowa 107

ul. Błękitna 0 ul. Ślężna 105 ul. 0 0 ul. Boczna Truskawkowa

ul. Cukrownicza 77 ul. Wierzbowa 107 ul. Dolna 100 ul. Wiosenna 0 ul. Górna 118 ul. Wrocławska 100 ul. Jedności 129 ul. Zboińskiej 68 Narodowej ul. Jesienna 0 ul. Zimowa 0 ul. Kolejowa 53 Młynica 122 ul. 103 Oleszna Konopnickiej ul. Krótka 100 ul. Błękitna 136 ul. Kwiatowa 117 ul. Krucza 111 ul. Lipowa 0 ul. Polna 0 ul. Nadrzeczna 62 ul. Spokojna 100 ul. Nowa 54 ul. Świerkowa 100 ul. Ogrodowa 123 ul. Wesoła 124 Os. 51 Radzików 104 Wrocławskie ul. Polna 125 Sieniawka 132 ul. Południowa 81 Sienice 106

34

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 35 ul. Poprzeczna 133 Sokolniki 71 ul. Poziomkowa 0 Stoszów 1112 ul. Półwiejska 88 Uliczno 107

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łagiewniki. Drugi wskaźnik o charakterze gospodarczym, który został uwzględniony, to stosunek zamykanych podmiotów gospodarczych do podmiotów nowo rejestrowanych. Ma on określać kondycję lokalnych przedsiębiorstw. Generalnie w 2015 r. w gminie Łagiewniki wykreślonych z rejestru przedsiębiorstw zostało 70 podmiotów, zaś zarejestrowanych 58. Powyższy wskaźnik wykazuje największe odchylenie w miejscowości Przystronie, gdzie czterokrotnie więcej przedsiębiorstw zostało zamkniętych niż zarejestrowanych.

Tab. 27 Stosunek liczby zamykanych do nowo rejestrowanych podmiotów gospodarczych - z uwzględnieniem wartości wskaźnika wyższych niż średnia gminy [%].

Stosunek liczby zamykanych podmiotów Miejscowość / ulica gospodarczych do nowo rejestrowanych średnia gminy - 120,69 Kuchary 200,00 Ligota Wielka 133,33 Łagiewniki

ul. Cukrownicza 300,00 ul. Jedności Narodowej 125,00 ul. Południowa 200,00 Przystronie 400,00 Ratajno 200,00 Sieniawka 233,33 Sokolniki 200,00

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łagiewniki.

I.2.3. Sfera techniczna

W gminie Łagiewniki znajduje się 26 budynków, których gmina jest właścicielem lub w których posiada udziały. Nieco ponad 30% z nich zlokalizowanych jest na terenie Łagiewnik, zaś 15% w Olesznej. W wielu miejscach gminy wszystkie budynki posiadające tę formę własności, wybudowane zostały przed 1945 rokiem.

35

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 36 Tab. 28 Udział budynków sprzed 1945 r. w ogóle budynków komunalnych lub takich, w których gmina posiada udziały - z uwzględnieniem wartości wskaźnika wyższych niż średnia gminy [%].

Udział Udział budynków budynków Miejscowość / ulica Miejscowość / ulica komunalnych komunalnych sprzed 1945 r. sprzed 1945 r.

średnia gminy - 80,77 Jaźwina 100,00 ul. Ślężna 100,00 Ligota Wielka 100,00 ul. Wesoła 100,00 Łagiewniki 62,50 Radzików 100,00 ul. Jedności 100,00 Sieniawka 100,00 Narodowej ul. Nadrzeczna 100,00 Sienice 100,00 Młynica 100,00 Stoszów 100,00 Oleszna 100,00

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łagiewniki.

Wśród budynków komunalnych, część wymaga przeprowadzenia termomodernizacji, która skutkować będzie zwiększeniem efektywności energetycznej i jednocześnie przyczyni się do obniżenia kosztów utrzymania budynków. W Jaźwinie i Stoszowie każdy z budynków wymaga termomodernizacji.

Tab. 29 Udział budynków wymagających termomodernizacji - z uwzględnieniem wartości wskaźnika wyższych niż średnia gminy [%].

Udział budynków Miejscowość / wymagających ulica termomodernizacji średnia gminy - 11,54 Jaźwina 100,00 Stoszów 100,00

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łagiewniki. Ponadto w czasie warsztatów mieszkańcy wskazywali na degradację obiektów budowlanych, które dawniej były siedzibą cukrowni (ul. Przemysłowa - Jedności Narodowej, Łagiewniki) czy ubojni zwierząt (ul. Dolna - Jedności Narodowej, Łagiewniki). Zlokalizowane tam budynki są niezabezpieczone, przez co stanowią zagrożenia dla przebywających tam osób.

36

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 37 I.2.4. Sfera środowiskowa

Ocena stanu środowiska na terenie gminy jest bardzo trudna, ponieważ na jej terenie nie znalazła się żadna ze stacji pomiarowych Wojewódzkiego Inspektoratu Środowiska we Wrocławiu.

Analizy stanu wód powierzchniowych dokonywane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska wskazały na obecność szkodliwych substancji w wodach rzeki Ślęzy płynących powyżej cukrowni w Łagiewnikach. Elementy biologiczne zostały włączone do klasy IV, a więc ich stan i potencjał określono jako słaby (w pięciostopniowej skali). Badania z 2015 r. wykazały przekroczenia poziomów fosforanów i fosforu ogólnego, benzoperylenu i indenopirenu (substancje uznane za szczególnie niebezpieczne dla stanu środowiska wodnego). Ogólna ocena stanu wody została określona jako zła .

Ponadto uczestnicy warsztatu problemowego wskazywali na: • zanieczyszczanie potoku płynącego wzdłuż wsi Słupice ściekami z gospodarstw domowych, które koncentrują się w stawie w centrum wsi; • dzikie wysypiska śmieci na terenach dawnej cukrowni i ubojni w Łagiewnikach.

I.2.5. Sfera przestrzenno-funkcjonalna

Problemy w tej sferze zostały omówione z uczestnikami warsztatu problemowego. Wskazywano m.in. następujące elementy: • zły stan techniczny urządzeń na placu zabaw i terenie rekreacyjnym przy ul. Sportowej w Łagiewnikach, niewystarczający poziom zagospodarowania tego terenu, który jest często dewastowany; • niezagospodarowany do celów rekreacyjnych teren wokół zbiornika "Tama" w Łagiewnikach; • niski poziom obsługi komunikacyjnej poza Łagiewnikami; • brak kanalizacji w Ligocie Wielkiej; • niezagospodarowany i nieuporządkowany teren parku w Młynicy.

37

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 38 I.3. Skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych

W celu określenia potrzeb rewitalizacyjnych w gminie Łagiewniki i wyznaczenia obszarów zdegradowanych oraz rewitalizacji, wykonana została pogłębiona diagnoza w sferach społecznej, gospodarczej, technicznej, środowiskowej oraz przestrzenno-funkcjonalnej.

W sferze społecznej analiza wskaźników wykazała wysoki udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogóle mieszkańców. Jest to oczywiście problem ogólnopolski, jednak powoduje, że gminy muszą przygotować ofertę dla osób w tym wieku. Kolejny problem społeczny to wysoki poziom bezrobocia, zarówno ogółem - w stosunku do liczby osób w wieku produkcyjnym, jak i wśród osób po 50 roku życia. Zwłaszcza ta druga grupa bezrobotnych wymaga szczególnego wsparcia, ponieważ ich zaktywizowanie jest uznawane za trudniejsze oraz - co za tym idzie - bardziej kosztochłonne. Problem stanowi wysoka liczba osób korzystających z pomocy społecznej. Duże znaczenie ma tu z pewnością fakt wysokiego poziomu bezrobocia, które stanowi jeden z czynników generujących biedę. W gminie pojawiają się również patologie, głównie alkoholizm, przemoc w rodzinie oraz inne czyny o charakterze przestępczym. Wszelkie analizy dokonywane przez pracowników społecznych pokazują, że wyżej wymienione problemy są ze sobą powiązane i wymagają kompleksowego wsparcia.

Gorsze wartości niż średnia gminy wystąpiły również w przypadku innych sfer. Dość wysoka jest „rotacja” podmiotów gospodarczych, czyli stosunek przedsiębiorstw zamykanych do nowo otwartych. Ograniczenie tego problemu może wymagać wsparcia merytorycznego dla podejmujących działalność gospodarczą bądź przygotowania systemu zachęt, który uczyni gminę bardziej przyjazną dla przedsiębiorców. Dużym wyzwaniem dla gminy jest również stan techniczny budynków (stosunkowo stare budynki, wysoki poziom pokrycia azbestem), który wpływa negatywnie na estetykę przestrzeni publicznej oraz stan środowiska. Do problemów sfery środowiskowej zaliczyć należy w szczególności przekroczenia poziomów fosforanów i fosforu ogólnego, benzoperylenu i indenopirenu który jest problemem całego powiatu dzierżoniowskiego. Zaś głównymi problemami przestrzenno-funkcjonalnymi gminy są m.in. zły stan techniczny części urządzeń na plechach zabaw i terenach rekreacyjnych oraz niezagospodarowanie terenów wokół zbiornika wodnego "Tama" w Łagiewnikach.

38

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 39 I.4. Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji

Uznanie fragmentu gminy za zdegradowany może nastąpić w odniesieniu do obszaru, na którym występuje stan kryzysowy, charakteryzujący się kumulacją negatywnych zjawisk społecznych oraz innych, przynajmniej z jednej ze sfer - gospodarczej, technicznej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej.

W przypadku większości analizowanych wskaźników wartość wyższa od średniej gminy świadczy o wystąpieniu stanu kryzysowego w danym zakresie. Inaczej jest tylko w przypadku liczby organizacji pozarządowych, ich członków na 1000 mieszkańców oraz wskaźnika przedsiębiorczości.

Na podstawie analizy wskaźników (Tab. 30) zostały wytyczone obszary zdegradowane które obejmują:

 miejscowości: Jaźwina (9 wskaźników), Ligota Wielka (8 wskaźników), Młynica (9 wskaźników), Przystronie (9 wskaźników), Sieniawka (11 wskaźników), Sienice (12 wskaźników), Sokolniki (8 wskaźników) i Stoszów (12 wskaźników),  w Łagiewnikach – ulice: Jedności Narodowej i Nowa (po 10 wskaźników).

39

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 40 Tab. 30 Podsumowanie wskaźników delimitacyjnych.

]

ną na mieszkańców 1000

łbezrobotnych ogólnej w

udziałosób wieku w poprodukcyjnym[%] udzia mieszkańców liczbie [%] udziałbezrobotnych do w 25 r.ż. bezrobotnych ogóle [%] udziałbezrobotnych po w 50r.ż. bezrobotnych ogóle [%] udziałdługotrwale bezrobotnych ogóle bezrobotnych w [%] liczba osóbotrzymujących pomoc społecz liczba osób objętychpomocą społeczną względu ze na ubóstwo na mieszkańców 1000 [‰] wskaźnik przestępczości(liczba czynówkaralnych na 1000 mieszkańców[‰] liczba "Niebieskichkart" na 1000 mieszkańców[‰] wynik średni sprawdzianu szóstoklasisty[%] wynik średni sprawdzianu gimnazjalnego [%] frekwencjawyborcza [%] liczba ngo na mieszkańców 1000 [‰] liczba kart bibliotecznych na 1000 mieszkańców[‰] wskaźnik przedsiębiorczości(liczba podmiotówgospodarczych na mieszkańców 1000 [‰ ) stosunek licznyzamykanych do nowo firm otwartych [%] udziałbudynków komunalnych sprzedr. 1945 ogóle budynków w komunalnych[%] udziałbudynków komunalnych wymagającychtermomodernizacji ogóle budynków w komunalnych [%] Gmina Łagiewniki 13,66 3,85 20,28 29,37 51,75 21,15 4,85 35,96 3,77 57,09 48,67 40,66 3,37 147 139 120,69 80,77 11,54 ogółem Domaszów 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 42,03 0,00 0 333 0,00 0,00 0,00

Janczowice 11,76 1,47 0,00 0,00 100,00 14,71 0,00 14,71 0,00 40,00 40,72 0,00 118 162 0,00 0,00 0,00

Jaźwina 15,84 2,88 18,18 40,91 54,55 15,71 1,31 9,16 5,24 31,58 35,02 40,72 2,62 268 183 100,00 100,00 100,00 Kuchary 8,62 3,45 0,00 50,00 0,00 51,72 17,24 0,00 0,00 40,72 0,00 86 52 200,00 0,00 0,00

Ligota Wielka 15,87 1,59 20,00 40,00 40,00 31,75 9,52 6,35 3,17 61,33 31,00 43,10 6,35 29 168 133,33 100,00 0,00 Łagiewniki - ogółem 13,40 2,40 15,38 30,77 50,77 16,99 4,43 37,67 4,06 62,93 45,52 42,17 4,43 203 112 96,00 62,50 0,00 Błękitna 50,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 41,69 0,00 500 0 0,00 0,00 0,00

Boczna 33,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 55,33 41,69 0,00 0 0 0,00 0,00 0,00

Cukrownicza 16,67 0,00 0,00 0,00 0,00 5,95 0,00 5,95 5,95 43,06 5,95 155 77 300,00 0,00 0,00

Dolna 10,00 2,50 0,00 50,00 0,00 25,00 12,50 0,00 12,50 73,67 43,06 0,00 225 100 0,00 0,00 0,00

Górna 29,41 5,88 50,00 0,00 50,00 0,00 0,00 29,41 0,00 43,06 0,00 29 118 0,00 0,00 0,00

Jedności 14,18 1,55 0,00 50,00 83,33 33,51 10,31 33,51 7,73 65,33 40,07 42,38 5,15 211 129 125,00 100,00 0,00 Narodowej Jesienna 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 41,69 0,00 0 0 0,00 0,00 0,00

Kłodzka 25,00 4,17 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 500,00 0,00 29,83 41,69 41,67 167 375 100,00 0,00 0,00

Kolejowa 26,32 0,00 0,00 0,00 0,00 52,63 0,00 0,00 0,00 41,69 0,00 158 53 0,00 0,00 0,00

40

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 41 Konopnickiej 0,00 2,56 0,00 0,00 100,00 0,00 0,00 25,64 25,64 43,06 0,00 256 103 0,00 0,00 0,00

Krótka 10,00 0,00 0,00 0,00 0,00 50,00 0,00 0,00 0,00 41,69 0,00 50 100 0,00 0,00 0,00

Kwiatowa 15,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 16,67 0,00 43,06 0,00 283 117 50,00 0,00 0,00

Lipowa 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 41,69 3000,00 0 0 0,00 0,00 0,00

Łowiecka 19,23 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 41,69 0,00 269 269 0,00 0,00 0,00

Mickiewicza 6,82 2,27 50,00 50,00 0,00 0,00 0,00 11,36 0,00 45,67 43,06 11,36 80 182 0,00 0,00 0,00

Nadrzeczna 9,25 3,08 14,29 42,86 28,57 4,41 4,41 4,41 4,41 47,23 23,67 41,69 0,00 189 62 100,00 100,00 0,00 Nowa 20,81 2,01 33,33 33,33 100,00 20,13 13,42 46,98 0,00 80,17 47,67 41,69 0,00 134 54 0,00 0,00 0,00 Ogrodowa 21,92 2,74 0,00 0,00 50,00 41,10 13,70 27,40 0,00 75,33 41,69 0,00 233 123 0,00 0,00 0,00

Orla 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 41,69 0,00 214 143 0,00 0,00 0,00

Osiedle 16,67 0,00 0,00 0,00 0,00 7,25 7,25 0,00 0,00 50,00 36,80 41,69 0,00 283 51 0,00 0,00 0,00 Wrocławskie Polna 25,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 41,69 0,00 188 125 0,00 0,00 0,00

Południowa 9,46 4,73 14,29 57,14 57,14 20,27 0,00 6,76 0,00 65,33 37,78 41,69 0,00 189 81 200,00 0,00 0,00 Poprzeczna 20,00 0,00 0,00 0,00 0,00 66,67 0,00 66,67 0,00 41,69 0,00 333 133 0,00 0,00 0,00

Poziomkowa 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 55,33 43,06 0,00 1333 0 0,00 0,00 0,00

Półwiejska 12,28 6,14 42,86 14,29 14,29 17,54 0,00 26,32 0,00 41,69 0,00 184 88 50,00 0,00 0,00

Przemysłowa 14,29 2,86 0,00 100,00 100,00 0,00 0,00 228,57 0,00 49,17 41,69 0,00 114 86 0,00 0,00 0,00

Słowiańska 11,73 2,16 14,29 0,00 42,86 15,43 3,09 18,52 3,09 70,17 45,00 41,69 3,09 201 148 57,14 0,00 0,00 Sportowa 9,16 3,82 0,00 20,00 100,00 22,90 7,63 0,00 0,00 57,08 53,50 43,06 22,90 313 107 0,00 50,00 0,00 Ślężna 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 73,00 41,69 0,00 316 105 100,00 0,00 0,00

Truskawkowa 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 43,06 0,00 571 0 0,00 0,00 0,00

Wierzbowa 5,33 2,67 50,00 50,00 50,00 0,00 0,00 0,00 0,00 38,50 43,06 0,00 347 107 0,00 0,00 0,00

Wiosenna 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 41,69 0,00 167 0 0,00 0,00 0,00

Witosa 11,86 1,69 0,00 100,00 100,00 16,95 16,95 0,00 0,00 43,06 0,00 203 186 0,00 0,00 0,00

Wrocławska 19,23 6,92 0,00 22,22 44,44 15,38 0,00 315,38 7,69 72,17 59,50 41,69 0,00 177 100 0,00 0,00 0,00 Zboińskiej 13,56 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 16,95 0,00 43,06 0,00 220 68 0,00 0,00 0,00

Zimowa 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 41,69 0,00 0 0 0,00 0,00 0,00

41

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 42 Młynica 12,82 0,64 100,00 0,00 100,00 44,87 6,41 6,41 6,41 61,08 42,03 0,00 51 122 0,00 100,00 0,00

Mniowice 33,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 43,10 0,00 0 190 0,00 0,00 0,00

Oleszna - ogółem 12,84 2,52 21,74 13,04 47,83 28,54 1,10 12,07 8,78 71,49 67,70 42,03 3,29 121 182 72,73 100,00 0,00 Błękitna 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 42,03 0,00 136 136 0,00 0,00 0,00

Boczna 18,75 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 42,03 0,00 125 188 0,00 0,00 0,00

Cicha 6,25 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 42,03 0,00 63 313 0,00 0,00 0,00

Krucza 5,56 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 59,00 42,03 0,00 56 111 0,00 0,00 0,00

Lipowa 12,86 2,14 0,00 0,00 66,67 21,43 0,00 14,29 14,29 42,03 0,00 21 229 0,00 0,00 0,00

Ogrodowa 26,92 3,85 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 38,46 78,67 42,03 0,00 192 192 0,00 0,00 0,00

Orzechowa 5,26 0,00 0,00 0,00 0,00 52,63 0,00 0,00 0,00 42,03 0,00 263 158 0,00 0,00 0,00

Polna 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 42,03 0,00 0 0 0,00 0,00 0,00

Spokojna 0,00 10,00 100,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 42,03 0,00 300 100 0,00 0,00 0,00

Sportowa 2,86 2,86 0,00 0,00 0,00 57,14 0,00 85,71 0,00 42,03 0,00 229 143 100,00 0,00 0,00

Ślężna 13,92 3,25 21,43 21,43 50,00 32,48 2,32 11,60 11,60 61,96 67,70 42,03 4,64 125 174 100,00 100,00 0,00 Świerkowa 5,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 42,03 0,00 0 100 0,00 0,00 0,00

Wąska 23,53 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 42,03 58,82 235 353 0,00 0,00 0,00

Wesoła 8,76 2,19 33,33 0,00 66,67 43,80 0,00 7,30 0,00 86,33 42,03 0,00 197 124 25,00 100,00 0,00

Przystronie 13,29 4,05 85,71 0,00 57,14 17,34 5,78 17,34 5,78 57,17 47,80 43,10 0,00 75 173 400,00 0,00 0,00 Radzików 13,42 2,01 0,00 16,67 50,00 16,78 3,36 13,42 3,36 48,25 33,80 0,00 47 104 25,00 100,00 0,00

Ratajno 15,54 0,80 50,00 0,00 100,00 3,98 0,00 11,95 0,00 62,22 56,48 43,10 3,98 56 155 200,00 0,00 0,00 Sieniawka 10,69 5,09 30,00 40,00 70,00 25,45 7,63 15,27 0,00 54,11 43,10 5,09 145 132 233,33 100,00 0,00

Sienice 16,08 2,18 0,00 37,50 62,50 35,42 19,07 2,72 5,45 52,45 31,92 41,69 2,72 82 106 0,00 100,00 0,00 Słupice 16,19 3,13 25,00 33,33 41,67 23,50 2,61 5,22 2,61 84,67 67,33 42,03 2,61 44 183 0,00 0,00 0,00 Sokolniki 11,90 7,14 22,22 38,89 33,33 19,84 0,00 15,87 0,00 67,25 44,50 33,80 3,97 36 71 200,00 33,33 0,00 Stoszów 9,32 2,48 25,00 75,00 75,00 49,69 12,42 37,27 0,00 35,88 44,83 40,72 0,00 168 112 0,00 100,00 100,00 Trzebnik 7,89 1,75 50,00 0,00 100,00 8,77 8,77 17,54 0,00 63,83 33,80 0,00 70 281 0,00 0,00 0,00

Uliczno 14,29 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 40,72 0,00 321 107 0,00 0,00 0,00

Źródło: opracowanie własne.

42

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 43 Rys. 14 Obszary zdegradowane w gminie Łagiewniki.

Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem OpenStreetMap.

43

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 44 Zgodnie z Wytycznymi Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 oraz Ustawą o rewitalizacji, obszar rewitalizacji musi obejmować całość lub część obszaru zdegradowanego, na którym występuje koncentracja negatywnych zjawisk oraz posiadać istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego. Należy jednocześnie uwzględnić w jego przypadku ograniczenia dotyczące powierzchni (może mieć powierzchnię równą max 20% powierzchni całej gminy) oraz mieszkańców (może być zamieszkiwany przez max 30% mieszkańców całej gminy).

W gminie Łagiewniki jako obszary rewitalizacji proponuje się miejscowości Ligota Wielka, Sieniawka, Sokolniki (w każdym przypadku chodzi o zamieszkane części miejscowości), centralną część Jaźwiny oraz fragmenty Łagiewnik. W przypadku miejscowości Sokolniki obszar rewitalizacji powinien objąć również Jańską Górę. Zlokalizowana na niej wieża Bismarcka może stać się jedną z ważnych atrakcji turystycznych gminy, która przyczyni się do ograniczenia bezrobocia oraz rozwoju przedsiębiorczości w gminie. W drodze konsultacji społecznych m.in. z zespołem ds. rewitalizacji, w przypadku Jaźwiny wyznaczono centralną część miejscowości, gdzie znajduje się m.in. szkoła podstawowa, boisko sportowe i kościół. Obszar ten wykorzystywany jest w różnej formie przez większość mieszkańców, a jego rewitalizacja przełoży się na poprawę warunków ich życia. Z kolei w przypadku Łagiewnik obszar rewitalizacji obejmuje fragment miejscowości ograniczony ulicami: Przemysłową, Wrocławską, Jedności Narodowej, Ślężną i Nową. Dodatkowo także na podstawie uwag mieszkańców w Łagiewnikach dołączono podobszar rewitalizacji obejmujący zbiornik wodny "Tama Łagiewniki". Uczestnicy spotkania uznali, że zagospodarowanie tego terenu również może przyczynić się do zmniejszenia bezrobocia oraz stworzenia nowych terenów rekreacyjnych w gminie, co jest istotne zarówno z punktu widzenia mieszkańców, jak i potencjalnych turystów.

Wyznaczone obszary rewitalizacji zamieszkuje 1512 osób, co stanowi 20,4% mieszkańców gminy. Jego powierzchnia wynosi 271,71 ha, czyli 2,2% powierzchni całej gminy.

44

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 45 Rys. 15 Obszar rewitalizacji Łagiewniki.

Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem OpenStreetMap. 45

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 46 Rys. 16 Obszar rewitalizacji Ligota Wielka.

Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem OpenStreetMap.

46

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 47 Rys. 17 Obszar rewitalizacji Sieniawka.

Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem OpenStreetMap.

47

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 48 Rys. 18 Obszar rewitalizacji Sokolniki.

Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem OpenStreetMap.

48

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 49 Rys. 19 Obszar rewitalizacji Jaźwina

Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem OpenStreetMap.

49

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 50 II. Realizacja przedsięwzięć rewitalizacyjnych

II.1. Wizja rozwoju

Wizja rozwoju to ważny element każdego dokumentu o charakterze strategicznym. W przypadku takich podmiotów jak gminy, wizja dotyczy przyszłego, pożądanego stanu rozwoju danej jednostki, a przede wszystkim poziomu życia jej mieszkańców. W przypadku programów rewitalizacji istotne jest stworzenie wizji obszaru, na którym będą realizowane przedsięwzięcia rewitalizacyjne. Wszelkie zaplanowane cele i działania muszą „wpisywać się” w tę wizję, a ich realizacja ma służyć jej osiągnięciu. Ważne, aby kształt wizji był zbieżny z potrzebami i oczekiwaniami możliwie jak najszerszej liczby mieszkańców, a także z planami strategicznymi gminy. W związku z tym wizją gminy jest:

Obszary rewitalizacji w gminie Łagiewniki to przyjazne miejsca do życia dla mieszkańców i atrakcyjne turystycznie obszary. Powołanie gminnego centrum konferencyjno-edukacyjnego stworzy dogodne warunki dla rozwoju indywidualnego i społecznego mieszkańców. Zagospodarowanie terenów wokół zbiornika „Tama Łagiewniki” i Zalewu Sieniawka oraz remont „Wieży Bismarcka” wzbogaci gminę o nowe, atrakcyjne turystycznie miejsca, z których korzystać będą mogli także mieszkańcy.

II.2. Cele strategiczne i operacyjne

Opisane poniżej cele zostały stworzone w oparciu o przeprowadzoną diagnozę układu lokalnego i w wyniku przeprowadzonych warsztatów. Są one odpowiedzią na główne problemy występujące na obszarach przeznaczonych do rewitalizacji, a także bezpośrednio wynikają z zaprezentowanej powyżej wizji. W dokumencie zastosowano podział na cele strategiczne i kierunki działań. Te pierwsze mają charakter ogólny i nadrzędny, przyporządkowane im są kierunki działań, które stanowią „punkt wyjścia” do wdrażania całego dokumentu.

50

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 51 Dla obszarów rewitalizacji w gminie Łagiewniki określono dwa cele strategiczne, a każdemu z nich przyporządkowano po dwa kierunki działań.

Tab. 31 Cele strategiczne i kierunki działań dla obszarów rewitalizacji w gminie Łagiewniki.

Cele strategiczne Kierunki działań

1. Poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych, poprzemysłowych i I. Bezpieczna i funkcjonalna użyteczności publicznej przestrzeń publiczna 2. Stworzenie atrakcyjnych terenów rekreacyjno-wypoczynkowych 1. Integracja mieszkańców II. Rozwój kapitału społecznego 2. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu

Źródło: opracowanie własne.

51

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 52 Cel strategiczny – I. Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna

Z diagnozy potrzeb i problemów społecznych w gminie Łagiewniki wynika, że ważnym wyzwaniem, które stoi przed gminą, jest poprawa i podwyższenie jakości przestrzeni publicznej. Przełoży się to zarówno na zwiększenie aktywności mieszkańców (w tym seniorów), jak i poprawę atrakcyjności turystycznej gminy. Działania te w znacznym stopniu przełożą się na polepszenie sytuacji we wskazanych obszarach rewitalizacji m.in. poprzez wzrost integracji społecznej mieszkańców czy pojawienie się nowych miejsc pracy (dzięki większej liczbie turystów).

Przestrzeń publiczna to obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia oraz nawiązywania kontaktów społecznych. Jakość życia, aczkolwiek trudna do zdefiniowania ze względu na wysoki poziom subiektywizmu, stanowi nadrzędny cel rozwoju każdej jednostki administracyjnej – zarówno na szczeblu gminnym, jak i powiatowym, regionalnym czy wreszcie krajowym. Dobrze zagospodarowana przestrzeń publiczna wpływa na pozytywne samopoczucie mieszkańców i pozwala na realizację różnego typu aktywności. Co więcej jest ona naturalnym miejscem spotkań i swego rodzaju publiczną „agorą”. Pośrednio przestrzeń publiczna każdej gminy jest płaszczyzną dla rozwoju tożsamości lokalnej i integracji społecznej. W opisywanym tu kontekście za przestrzeń publiczną uznajemy zarówno powszechnie dostępne „przestrzenie”, jak i budynki.

Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna to także spory atut w przypadku rozwoju funkcji turystycznych każdego samorządu. Łagiewniki są gminą wiejską z dogodnym położeniem (szczególnie w kontekście Wrocławia) i nadającymi się do wykorzystania rekreacyjno-wypoczynkowego zbiornikami wodnymi. Niemniej jednak rozwój funkcji turystycznych w gminie wiązać się musi ze stworzeniem odpowiedniej infrastruktury. Głównie dotyczy to odpowiedniego zagospodarowania terenów nad akwenami czy stworzenia nowych atrakcji turystycznych gminy.

52

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 53 Kierunek działania – I.1. Poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych, poprzemysłowych i użyteczności publicznej

Poprawa stanu technicznego części obiektów w gminie Łagiewniki jest ważnym wyzwaniem, przed jakim stoi ten samorząd. Działania te w sposób bezpośredni przełożą się na poprawę warunków życia mieszkańców. Ważne jest to, by dostosowywać istniejącą infrastrukturę do aktualnych potrzeb mieszkańców z uwzględnieniem ich zróżnicowania. Modernizacja takich obiektów zakładać musi dostosowanie ich do potrzeb osób niepełnosprawnych i starszych tak, by stały się dostępne dla możliwie jak najszerszej liczby mieszkańców. Poprawa stanu technicznego wspomnianych obiektów powinna także uwzględniać ich walory artystyczne i historyczne, aby nie utraciły dziedzictwa przeszłości. Modernizacja istniejących obiektów publicznych przysłuży się także rozwojowi integracji społecznej, gdyż stworzy przestrzeń dla oddolnej aktywności mieszkańców i rozwoju ich współpracy.

Kierunek działania – I.2 Stworzenie atrakcyjnych terenów rekreacyjno- wypoczynkowych

Gmina Łagiewniki posiada potencjał do rozwoju funkcji turystycznych, jednocześnie niezbędne jest zagospodarowanie części terenów publicznych. Mowa tu głównie o obszarach wokół zbiorników wodnych, które można wykorzystać w celach rekreacyjno-wypoczynkowych. Nawet lokalny ruch turystyczny (oparty o mieszkańców Dzierżoniowa i okolic) jest szansą dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości. Stabilny rozwój gospodarczy zmniejsza poziom bezrobocia, daje szansę wyjścia z biedy oraz ogranicza emigrację zarobkową. Ważne jest, by zachęcić mieszkańców do podjęcia oddolnych inicjatyw gospodarczych bazujących na turystycznym i rekreacyjnym potencjale gminy. Przyczynią się do tego zarówno działania zmierzające do ogólnej społecznej aktywizacji mieszkańców, jak i te wzmacniające atrakcyjność turystyczną gminy, co w przyszłości przełoży się na wzrost liczby turystów.

53

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 54 Cel strategiczny – II. Rozwój kapitału społecznego

Na podstawie diagnozy zauważyć można, że obszary rewitalizacji gminy Łagiewniki charakteryzuje znaczny udział osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do wszystkich mieszkańców. W znacznym odsetku mieszkańcy tych terenów to także osoby bezrobotne. Sprawia to, że są oni w większym stopniu narażeni na zjawisko wykluczenia i braku integracji społecznej. To zaś w dalszej perspektywie skutkować może pojawieniem się różnego rodzaju patologii społecznych, które negatywnie wpływać będą na rozwój całej gminy.

Żeby przeciwdziałać tym negatywnym zjawiskom, instytucje samorządowe muszą nakłaniać ludzi do współpracy. Współcześnie socjologia kładzie ogromny nacisk na pojęcie współdziałania - ludzie, którzy ze sobą współpracują, działają w grupie, a nie indywidualnie, mogą osiągnąć więcej. Ważnym elementem, niezbędnym wręcz do budowy kapitału społecznego, jest zaufanie: zarówno do innych jednostek, jak i podmiotów, w tym instytucji publicznych. Zaufanie powstaje w wyniku współpracy pomiędzy różnymi osobami czy grupami społecznymi. To na tej podstawie budowane są więzi społeczne, które utrwalają i pozwalają pogłębić tę współpracę. Dzięki kapitałowi społecznemu tworzy się także pewna wspólna tożsamość lokalna, która wspomaga integrację społeczną. Na tej podstawie następuje pewna dyfuzja pozytywnych wartości i postaw, co obniża ryzyko pojawienia się różnego rodzaju patologii społecznych.

Istotą wspomnianych działań instytucji publicznych będzie więc budowa kapitału społecznego, który tworzy „mosty” pomiędzy różnymi ludźmi i grupami społecznymi, a także sprzyja rozwojowi gospodarczemu. Działania gminy muszą być nakierowane na rozwój współpracy pomiędzy mieszkańcami, a także rozwój oddolnej inicjatywy (w tym gospodarczej).

Kierunek działania – II.1. Integracja mieszkańców

Wysoki poziom integracji społecznej stanowi ważny czynnik rozwoju każdej jednostki samorządowej. Zintegrowana lokalna społeczność jest bowiem znacznie bardziej efektywna przy rozwiązywaniu różnego typu problemów i to nawet bez potrzeby „ingerencji” władz publicznych. Wysoki poziom integracji społecznej przekłada się również na wzrost kontroli społecznej, która pełni funkcje prewencyjne, przeciwdziałające powstawaniu patologii społecznych. Sprzyja to rozwojowi trzeciego

54

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 55 sektora, który we współpracy z samorządem skutecznie i efektywnie może realizować część zadań publicznych. W kontekście obszarów rewitalizacji wzrost integracji społecznej przełoży się na ograniczenie pojawiania się różnego typu negatywnych zjawisk, a w dalszej perspektywie przysłuży się rozwojowi społeczno-gospodarczemu tych terenów.

Kierunek działania – II.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu

Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu jest najważniejszym z celów polityki społecznej gminy. Wykluczenie generuje bowiem bardzo wiele negatywnych skutków i to zarówno w wymiarze jednostkowym, jak i szerszym - społecznym. Osoby wykluczone są pozbawione możliwości realizacji wielu ról społecznych czy działania w ważnych obszarach, np. gospodarczym, politycznym, kulturalnym. Najczęstszymi przyczynami wykluczenia są bieda i bezrobocie, ale także niepełnosprawność czy uzależnienie. Tego typu problemy i brak perspektyw na ich przezwyciężenie generują w następstwie kolejne niekorzystne zjawiska związane np. z uzależnieniami czy przemocą. Dochodzi w efekcie do negatywnego sprzężenia i wzajemnego „napędzania się”, narastania problemów. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu dotyczyć będzie w szczególności obszarów rewitalizacji, których mieszkańcy w szczególnym stopniu zagrożeni są tymi negatywnymi zjawiskami.

55

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 56 II.3 Przedsięwzięcia rewitalizacyjne - lista podstawowa "A"

Projekt nr 1

Nazwa projektu Stworzenie gminnego centrum konferencyjno- edukacyjnego w Łagiewnikach wraz z przeniesieniem budynku Urzędu Gminy Łagiewniki. Nazwa wnioskodawcy Gmina Łagiewniki Opis problemu, jaki Realizacja projektu pozwoli na zagospodarowanie rozwiązuje projekt terenów poprzemysłowych, znajdujących się na podobszarze rewitalizacji w Łagiewnikach. Obiekty dawnej bazy transportu rolnego są zniszczone oraz niezabezpieczone, przez co stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa przebywających na tym terenie osób oraz psują estetykę centralnej części wsi. Ponadto w nowo utworzonym obiekcie znajdą pracę bezrobotni z podobszarów rewitalizacji. Zwiększy się atrakcyjność gminy. Cel(-e) projektu Projekt wpisuje się w cel I - Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna, KD 1 - Poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych, poprzemysłowych i użyteczności publicznej. Jednocześnie późniejsze zastosowanie obiektów przyczyni się do osiągnięcia celu II - Rozwój kapitału społecznego, KD 2 - Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Zagospodarowanie części przestrzeni na obiekt służący szkoleniom przede wszystkim zawodowym przyczyni się do aktywizacji zawodowej mieszkańców, poprawy ich kompetencji lub nauki nowych umiejętności. Zakres realizowanych Przebudowa i rozbudowa istniejących obiektów. zadań Zostaną one zagospodarowane na Urząd Gminy Łagiewniki oraz aulę wykładową i sale ćwiczeniowe z przeznaczeniem na szkolenia zawodowe, mające na celu aktywizację zawodową. Dodatkowo część powierzchni zagospodarowana zostanie na punkt cateringowy. Miejsce projektu na teren między ul. Przemysłową a Jedności Narodowej obszarze rewitalizacji w Łagiewnikach – działka nr 161/7, nr 161/6 i nr 74. Szacowana wartość 10 000 000,00 zł projektu Prognozowane produkty Liczba obiektów objętych wsparciem w ramach procesu wraz ze sposobem ich rewitalizacji [szt.] oceny i zmierzenia Powierzchnia objęta wsparciem w ramach procesu rewitalizacji [m2] Liczba osób zatrudnionych w nowo powstałym centrum [os.] Dokumentacja projektowa Protokoły odbioru prac budowlanych Dokumentacja kadrowa

56

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 57

Projekt nr 2

Nazwa projektu Stworzenie miejsca wypoczynku i rekreacji wokół zbiornika "Tama Łagiewniki" w Łagiewnikach Nazwa wnioskodawcy Gmina Łagiewniki, Gminny Ośrodek Kultury, Bibliotek i Sportu w Łagiewnikach Opis problemu, jaki Mieszkańcy gminy wskazują na brak wystarczającej rozwiązuje projekt liczby terenów rekreacyjnych czy wypoczynkowych, które pozwolą na bezpieczny odpoczynek oraz które spełniałyby potrzeby młodzieży do posiadania miejsca spotkań. Z powodu braku tych terenów również gmina nie jest wystarczająco atrakcyjna dla turystów, nawet tych, którzy szukają miejsca weekendowego wypoczynku. Ponadto zagospodarowanie tej przestrzeni i stworzenie terenów rekreacyjnych przyczyni się do rozwoju małej przedsiębiorczości przez stworzenie m.in. punktów gastronomicznych, wypożyczalni sprzętu wodnego. Cel(-e) projektu Projekt wpisuje się w cel I - Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna, KD 2 - Stworzenie atrakcyjnych terenów rekreacyjno-wypoczynkowych. Jednocześnie pośrednio przyczyni się do osiągnięcia celu II - Rozwój kapitału społecznego w zakresie obu kierunków działań (KD 1 - Integracja mieszkańców, KD 2 - Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu). Zakres realizowanych Zakres prac obejmuje budowę ścieżki pieszo-rowerowej zadań wokół zbiornika wodnego (łączącej się ze ścieżką między Łagiewnikami a Sieniawką), molo oraz mostu nad zbiornikiem, przygotowanie obiektów służących jako wypożyczalnia sprzętów do sportów wodnych, budynek gastronomiczny, domków letniskowych. Ponadto na potrzeby turystów powstanie pole namiotowe. Miejsce projektu na Działka nr 101/5, nr 913/8, nr 913/7, część działki nr obszarze rewitalizacji 913/96 i część działki nr 101/4, Łagiewniki Szacowana wartość 1 500 000,00 zł projektu Prognozowane produkty Długość ścieżki pieszo-rowerowej [m] wraz ze sposobem ich Powierzchnia zagospodarowana w ramach procesu oceny i zmierzenia rewitalizacji [m2] Liczba osób zatrudnionych w nowo powstałym obiekcie [os.] Liczba osób korzystających z nowego obiektu rekreacyjno-wypoczynkowego [os.] Dokumentacja projektowa Protokoły odbioru prac budowlanych Dokumentacja kadrowa Liczba wydanych biletów - lista

57

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 58

Projekt nr 3

Nazwa projektu Rozbudowa budynku Gminnego Ośrodka Kultury, Bibliotek i Sportu w Łagiewnikach wraz z zagospodarowaniem terenu wokół niego. Nazwa wnioskodawcy Gmina Łagiewniki Opis problemu, jaki Projekt sprzyja poprawie funkcjonalności i estetyki rozwiązuje projekt przestrzeni publicznej. Utworzenie dodatkowych pomieszczeń dla grup do prowadzenia zajęć tematycznych pozwoli na zwiększenie liczby osób korzystających. Stworzenie miejsc parkingowych ułatwi dotarcie osobom z obszarów rewitalizacji niezlokalizowanych w Łagiewnikach. Cel(-e) projektu Projekt realizuje cel 1 - Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna w zakresie pierwszego kierunku działań - Poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych, poprzemysłowych i użyteczności publicznej. Pośrednio jednak poprawia szanse osiągnięcia celu 2, bowiem nowe przestrzenie pozwolą na zwiększenie oferty kulturalnej Ośrodka, sprzyjającej integracji i inkluzji społecznej. Zakres realizowanych Przebudowa i nadbudowa istniejącego obiektu, zadań utworzenie parkingów i zagospodarowanie terenu wokół obiektu. Zostaną wykonane nasadzenia, oświetlenie oraz ustawione ławki. Miejsce projektu na Działka nr 174/6, Łagiewniki obszarze rewitalizacji Szacowana wartość 3 000 000,00 zł projektu Prognozowane produkty Liczba obiektów objętych wsparciem w ramach procesu wraz ze sposobem ich rewitalizacji [szt.] oceny i zmierzenia Powierzchnia nowej części budynku [m2] Powierzchnia parkingu [m2] Liczba utworzonych miejsc parkingowych [szt.] Liczba zamontowanych punktów świetlnych [szt.] Liczba osób korzystających z nowego obiektu [os.] Liczba zajęć organizowanych w Ośrodku [szt.] Dokumentacja projektowa Protokoły odbioru prac budowlanych Listy zapisanych na zajęcia osób

58

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 59

Projekt nr 4

Nazwa projektu Adaptacja budynku Przedszkola w Łagiewnikach na dom dziennego pobytu dla osób starszych. Nazwa wnioskodawcy Gmina Łagiewniki Opis problemu, jaki Projekt odpowiada na problem dużego udziału osób w rozwiązuje projekt wieku poprodukcyjnym w ogóle mieszkańców gminy. Problem starzenia się społeczeństwa, widoczny w cały, kraju, powoduje, że gminy muszą tworzyć ofertę dla seniorów, która pozwoli im zachować aktywność oraz zdrowie (fizyczne i psychiczne). Cel(-e) projektu Projekt realizuje cel I Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna w zakresie 1. kierunku działań - Poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych, poprzemysłowych i użyteczności publicznej. Ale przede wszystkim jego założeniem jest stworzenie oferty dla seniorów, które pozwolą na ograniczenie poczucia wykluczenia społecznego, czyli celu II - Rozwój kapitału społecznego (1. Integracja mieszkańców oraz 2. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu). Zakres realizowanych Część prac polegająca na adaptacji i przebudowie zadań przedszkola skoncentrowana jest wokół montażu windy, stworzenia sanitariatów, sal i pokoi, w których można będzie świadczyć usługi zdrowotne dla seniorów. Natomiast oprócz tego przewidziano zagospodarowanie terenu wokół obiektu, głównie w postaci ustawienia ławek, montażu oświetlenia oraz nasadzeń. Miejsce projektu na Działka nr 169, Łagiewniki obszarze rewitalizacji Szacowana wartość 2 000 000,00 zł projektu Prognozowane produkty Liczba obiektów poddanych przedsięwzięciom wraz ze sposobem ich rewitalizacyjnym [szt.] oceny i zmierzenia Powierzchnia przebudowanego obiektu [m2] Powierzchnia zagospodarowanego terenu [m2] Liczba osób korzystających z nowego obiektu [os.] Liczba osób zatrudnionych w nowo powstałym obiekcie [os.] Dokumentacja projektowa Protokoły odbioru prac budowlanych Lista osób korzystających ze wsparcia Dokumentacja kadrowa

59

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 60

Projekt nr 5

Nazwa projektu Zagospodarowanie terenu wokół Stawu Trzcinowego w Sieniawce. Nazwa wnioskodawcy Gmina Łagiewniki Opis problemu, jaki Pierwotne zamiary budowy kąpieliska z urządzeniami rozwiązuje projekt rekreacyjnymi nigdy nie zostały tu zrealizowane, choć zbiornik powstał w 1972 r. z przeznaczeniem właśnie na cele rekreacyjne. W czasie warsztatu problemowego mieszkańcy wskazywali, że w Sieniawce brak jest terenów zielonych, które służyłyby wypoczynkowi i integracji mieszkańców. Ponadto istniejący "dziki" zbiornik wodny może być i tak wykorzystywany przez mieszkańców, zwłaszcza młodzież, jednak z narażeniem ich bezpieczeństwa. Zagospodarowanie terenu wokół zbiornika poprawi estetykę i funkcjonalność przestrzeni, ale również atrakcyjność turystyczną gminy. Cel(-e) projektu Projekt wpisuje się w cel I - Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna, KD 1 - Poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych, poprzemysłowych i użyteczności publicznej. Jednocześnie późniejsze zastosowanie obiektów przyczyni się do osiągnięcia celu II - Rozwój kapitału społecznego, KD 2 - Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Zakres realizowanych Projekt zakłada stworzenie kąpieliska z małą zadań gastronomią oraz bazą noclegową - polem namiotowym. Miejsce projektu na Działki nr 642/137 i nr 642/139, Sieniawka obszarze rewitalizacji Szacowana wartość 1 000 000,00 zł projektu Prognozowane produkty Powierzchnia objęta wsparciem w ramach procesu wraz ze sposobem ich rewitalizacji [m2] oceny i zmierzenia Liczba miejsc na nowo utworzonym polu namiotowym [szt.] Liczba osób korzystających z nowego obiektu rekreacyjno-wypoczynkowego [os.] Dokumentacja projektowa Protokoły odbioru prac budowlanych Obserwacje/liczba wydanych wejściówek

60

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 61

Projekt nr 6

Nazwa projektu Remont wieży Bismarcka na Jańskiej Górze wraz ze stworzeniem terenu wypoczynkowego Nazwa wnioskodawcy Gmina Łagiewniki Opis problemu, jaki Realizacja projektu przyczyni się do poprawy stanu rozwiązuje projekt technicznego obiektu zabytkowego i poprawy estetyki przestrzeni publicznej. Dzięki temu obiekt ma szanse stać się atrakcją turystyczną gminy (najstarsza wieża Bismarcka). Z kolei dla mieszkańców otoczenie wieży może stać się miejscem integracji sąsiedzkiej czy międzypokoleniowej. Cel(-e) projektu Projekt wpisuje się w cel I - Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna, KD 1 - Poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych, poprzemysłowych i użyteczności publicznej. Jednocześnie późniejsze zastosowanie obiektów przyczyni się do osiągnięcia celu II - Rozwój kapitału społecznego, KD 1 - Integracja mieszkańców. Zakres realizowanych Prace obejmowałyby remont samej wieży zgodnie ze zadań wskazaniami konserwatora zabytków: uzupełnienie murów i prace restauratorskie. Ponadto przyległy do niej teren zagospodarowano by na miejsce służące odpoczynkowi turystów czy spotkań dla mieszkańców: miejsce do grilla, ławki, kosze na śmieci. Dodatkowo wieża oraz teren wypoczynkowy zostaną oświetlone. Miejsce projektu na Działka nr 76 i nr 66, Sokolniki obszarze rewitalizacji Szacowana wartość 800 000,00 zł projektu Prognozowane produkty Powierzchnia wyremontowanej wieży [m2] wraz ze sposobem ich Powierzchnia zagospodarowana wokół wieży [m2] oceny i zmierzenia Powierzchnia drogi pieszo - rowerowej do wieży [m2] Dokumentacja projektowa Protokoły odbioru prac budowlanych

Projekt nr 7

Nazwa projektu Zagospodarowanie terenu pod boisko treningowe do piłki nożnej w Sokolnikach. Nazwa wnioskodawcy Gmina Łagiewniki Opis problemu, jaki Projekt pozwala na stworzenie miejsca aktywnego rozwiązuje projekt wypoczynku dla społeczności lokalnej. Sprzyjał będzie też integracji społecznej mieszkańców - niezależnie od wieku. Cel(-e) projektu Projekt wpisuje się bezpośrednio w cel I - Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna, kierunek działania 2

61

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 62 - Stworzenie atrakcyjnych terenów rekreacyjno- wypoczynkowych. Jednak dzięki temu boisku uda się realizować cele "miękkie" - Rozwój kapitału społecznego poprzez kierunek działania 1. Integracja mieszkańców. Zakres realizowanych Budowa trawiastego boiska treningowego do piłki zadań nożnej wraz z drenażem i wyposażeniem. Boisko zostanie wyposażone w chorągiewki, piłkochwyty oraz bramki. Miejsce projektu na Działka nr 71/27, Sokolniki obszarze rewitalizacji Szacowana wartość 80 000,00 zł projektu Prognozowane produkty Powierzchnia zagospodarowana [m2] wraz ze sposobem ich Dokumentacja projektowa oceny i zmierzenia Protokoły odbioru prac budowlanych

Projekt nr 8

Nazwa projektu Uporządkowanie i zabezpieczenie terenu wokół dawnego dworu w Ligocie Wielkiej Nazwa wnioskodawcy Gmina Łagiewniki Opis problemu, jaki Realizacja projektu przyczyni się do poprawy stanu rozwiązuje projekt technicznego obiektu zabytkowego i poprawy estetyki przestrzeni publicznej. Dzięki temu obiekt ma szanse stać się atrakcją turystyczną gminy, gdyż zachowały się jeszcze oryginalne elementy, jak obramienia okienne czy sklepienia kolebkowe, a całość wpisano do rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Remont pozwoli stworzyć zintegrowany system lokalnych atrakcji turystycznych. Z kolei z punktu widzenia mieszkańców przeprowadzenie tych prac jest istotne, bo przyczyni się do budowy tożsamości lokalnej. Cel(-e) projektu Projekt wpisuje się w cel I - Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna, KD 1 - Poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych, poprzemysłowych i użyteczności publicznej. Jednocześnie późniejsze zastosowanie obiektów przyczyni się do osiągnięcia celu II - Rozwój kapitału społecznego, KD 1 - Integracja mieszkańców. Zakres realizowanych - wykonanie robót przygotowawczych, zabezpieczeń zadań terenu, - wykonanie wzmocnienia murów dworu (wykonanie żelbetonowych wieńców w koronie murów ukrytych pod substancją zabytkową ścian niezbędnych do ich usztywnienia), - wykonanie dojść i zabezpieczeń (kraty, balustrady, zamurowania), prace porządkowe,

62

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 63 - wykonanie opaski żwirowej, okalającej mur w celu odcięcia go od destrukcyjnego oddziaływania roślin, - dziedziniec ruin dworu (dopuszczony do zwiedzania) - oczyszczenie z warstwy biologicznej, uzupełnienie warstwą miału kamiennego, wydzielenie geowłókniną i wyrównanie warstwą miału kamiennego dla potrzeb wydzielenia ciągu pieszego (balustrada). Miejsce projektu na Działka nr 202/5, Ligota Wielka obszarze rewitalizacji Szacowana wartość 500 000,00 zł projektu Prognozowane produkty Powierzchnia podlegająca rewitalizacji [m2] wraz ze sposobem ich Dokumentacja projektowa oceny i zmierzenia Protokoły odbioru prac budowlanych

Projekt nr 9

Nazwa projektu Zagospodarowanie terenu wokół basenu przeciwpożarowego w Jaźwinie. Nazwa wnioskodawcy Gmina Łagiewniki Opis problemu, jaki Projekt odpowiada na problem niezagospodarowanej rozwiązuje projekt przestrzeni wokół basenu. Psuje to estetykę naturalnego centrum miejscowości, ale również może zagrażać bezpieczeństwu bawiących się w pobliżu dzieci. Cel(-e) projektu Projekt wpisuje się bezpośrednio w cel I - Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna, kierunek działania 2 - Stworzenie atrakcyjnych terenów rekreacyjno- wypoczynkowych. Jednak dzięki temu boisku uda się realizować cele "miękkie" - Rozwój kapitału społecznego poprzez kierunek działania 1. Integracja mieszkańców. Zakres realizowanych Rozbudowa remizy strażackiej, budowa boiska zadań wielofunkcyjnego, rozbudowa infrastruktury istniejącego boiska do piłki nożnej, utworzenie terenów spacerowo - rekreacyjnych. Miejsce projektu na Działka nr 411, Jaźwina obszarze rewitalizacji Szacowana wartość 250 000,00 zł projektu Prognozowane produkty Powierzchnia remizy strażackiej przed i po rozbudowie wraz ze sposobem ich [m2] oceny i zmierzenia Liczba pomieszczeń w remizie strażackiej [szt.] Powierzchnia nowego boiska wielofunkcyjnego [m2] Liczba nowych elementów rozbudowanego boiska do piłki nożnej [szt.] Liczba elementów małej architektury na terenach spacerowo-rekreacyjnych [szt.] Długość alejek powstałych na terenach spacerowo-

63

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 64 rekreacyjnych [m] Dokumentacja projektowa Protokoły odbioru prac budowlanych Wizja lokalna

Projekt nr 10

Nazwa projektu Adaptacja istniejącego budynku szkoły Podstawowej w Jaźwinie wraz z terenem przyległym do szkoły. Nazwa wnioskodawcy Gmina Łagiewniki Opis problemu, jaki W związku z niżem demograficznym planowana jest rozwiązuje projekt adaptacja istniejącego budynku szkoły Podstawowej w Jaźwinie wraz z terenem przyległym do szkoły, na filię Gminnego Ośrodka Kultury, Bibliotek i Sportu. Pozwoli to włączyć mieszkańców obszaru rewitalizacji do życia kulturalnego i społecznego, wzbogaci ofertę usług społecznych. Cel(-e) projektu Zadanie to realizuje cel I Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna w zakresie 1. kierunku działań - Poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych, poprzemysłowych i użyteczności publicznej. Ponadto tworzone przestrzenie przyczynią się do realizacji celu II Rozwój kapitału społecznego (1. Integracja mieszkańców). Zakres realizowanych W projekcie przewidziano wewnętrzną przebudowę zadań istniejącego obiektu dla potrzeb nowych funkcji społecznych, adaptację na salę wiejską z miejscem na organizację cateringu oraz jej wyposażenie. Na terenie przyległym do obiektu powstanie parking. Miejsce projektu na Działka nr 444, Jaźwina obszarze rewitalizacji Szacowana wartość 300 000,00 zł projektu Prognozowane produkty Liczba obiektów objętych wsparciem w ramach wraz ze sposobem ich procesów rewitalizacji [szt.] oceny i zmierzenia Powierzchnia przebudowanego obiektu [m2] Liczba zatrudnionych w obiekcie posiadającym nowe funkcje [os.] Liczba osób korzystających z nowego obiektu [os.] Dokumentacja projektowa Protokoły odbioru prac budowlanych Dokumentacja kadrowa

64

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 65 II.4 Przedsięwzięcia rewitalizacyjne - lista uzupełniająca "B"

Informacja o Oddziaływanie planowanego L.p. Charakterystyka przedsięwzięcia rewitalizacyjnego projekcie przedsięwzięcia 1. Przebudowa Niezbędne jest przeprowadzenie analizy ekonomicznej, która Realizacja przedsięwzięcia oczyszczalni ścieków w pozwoli na dokonanie wyboru między dwoma projektami. przyczyni się do poprawy stanu miejscowości Sokolniki. Pierwszy polegać będzie na modernizacji (unowocześnienia) środowiska naturalnego. Jest istniejącej oczyszczalni ścieków. Drugi zakłada efektem dążenia do celu I - przekształcenie jej w pompownię ścieków, które następnie stworzenia bezpiecznej i trafiałyby do oczyszczalni w Łagiewnikach. funkcjonalnej przestrzeni publicznej zwłaszcza w zakresie poprawy stanu technicznego obiektów użyteczności publicznej. 2. Budowa świetlicy w Projekt zakłada budowę nowego obiektu świetlicy wiejskiej Projekt realizuje oba cele wskazane Sieniawce. oraz jej wyposażenie. Obiekt powinien spełniać obowiązujące w dokumencie, bowiem przyczynia standardy i posiadać zaplecze kuchenne czy sanitariaty. się do stworzenia funkcjonalnych Byłby wykorzystywany nie tylko jako świetlica wiejska, ale przestrzeni publicznych, które również stanowiłby siedzibę filii Gminnego Ośrodka Kultury, służyć będą integracji mieszkańców Bibliotek i Sportu oraz lokalnych organizacji pozarządowych. oraz organizacji przedsięwzięć służących włączeniu społecznemu. 3. Remont drogi gminnej Projekt dotyczy przebudowy drogi nr 117256D, która stanowi Realizacja projektu przyczyni się do w Jaźwinie. drogę prowadzącą na obszar rewitalizacji w miejscowości dostosowania drogi do Jaźwina, stanowiący naturalne centrum wsi. Zakłada on obowiązujących standardów oraz poszerzenie drogi, ułożenie nawierzchni asfaltowej wraz z poprawy bezpieczeństwa ruchu utwardzeniem poboczy. pieszych i pojazdów. Realizuje cel I dotyczący funkcjonalnej i bezpiecznej przestrzeni publicznej. 4. Remont zejść z ulicy Projekt zakłada przebudowę schodów wraz z obustronnymi W efekcie realizacji projektu

65

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 66 Jedności Narodowej w poręczami. powstanie bezpieczna i ul. Dolną w funkcjonalna przestrzeń - ułatwiony Łagiewnikach. zostanie ruch pieszych, zwiększy się ich bezpieczeństwo i komfort użytkowania zejść.

5. Remont nawierzchni na W ramach prac jezdnia zostanie poszerzona i zyska Celem projektu jest dostosowanie ul. Nowej w nawierzchnię asfaltową. Projekt odpowiada na potrzeby do obowiązujących standardów oraz Łagiewnikach. zgłoszone przez uczestników warsztatów. poprawa bezpieczeństwa ruchu pieszych i pojazdów. Wpływa on na osiągnięcie celu 1 - Bezpieczna i funkcjonalna przestrzeń publiczna.

6. Modernizacja chodnika Projekt przewiduje wyrównanie i ułożenie nawierzchni Na realizacji projektu skorzystają przy Przedszkolu na ul. chodnika. Jest spójny z projektem adaptacji budynku mieszkańcy obszaru rewitalizacji w Przemysłowej w przedszkola na nowe cele, bowiem poprawa jego stanu Łagiewnikach, ale również inni Łagiewnikach. technicznego ułatwi osobom starszym, z problemami mieszkańcy gminy. Przyczyni się to ruchowymi, dostać się do domu dziennej opieki. do poprawy komfortu przemieszczania się oraz bezpieczeństwa pieszych.

66

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 67 III. Wdrażanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych

III.1. Mechanizm integrowania działań i przedsięwzięć rewitalizacyjnych

W celu zapewnienia integralności działań podejmowanych w ramach wdrażania Lokalnych Programów Rewitalizacji, wskazuje się na konieczność zapewnienia ich komplementarności na różnych płaszczyznach.

Pierwszą z komplementarności, o których mowa w Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, jest komplementarność przestrzenna. Oznacza ona konieczność brania pod uwagę - na etapie projektowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych i później ich wdrażania - kreowania powiązań między projektami, dzięki którym będą one oddziaływały na obszar rewitalizacji nawet, jeśli ich realizacja następowałaby poza nim. Ponadto chodzi o wzmocnienie efektów realizowanych przedsięwzięć oraz zapobiegnięcie ewentualnemu rozprzestrzenianiu się negatywnych zjawisk z niektórych obszarów.

W niniejszym dokumencie uwzględniono potrzebę takiego realizowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych, aby nie doprowadzić do przenoszenia problemów z jednego obszaru na drugi. W tym celu przede wszystkim uwzględniono możliwość korzystania przez mieszkańców całej gminy z efektów rewitalizacji. Wszystkie uwzględnione przedsięwzięcia realizowane będą na obszarach bądź podobszarach rewitalizacji.

Komplementarność problemowa zasadza się na realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych, które wzajemnie by się uzupełniały, co zwiększałoby ich efektywność i skuteczność. Przeciwdziałać to ma fragmentaryzacji działań i ograniczaniu ich do tzw. rewitalizacji społecznej czy rewitalizacji technicznej.

Przedsięwzięcia rewitalizacyjne zaprojektowane na potrzeby tego dokumentu wzajemnie się uzupełniają, tzn. przedsięwzięcia związane z rozbudową infrastruktury technicznej pozwolą na realizację przedsięwzięć "miękkich". Zagospodarowanie dawnych terenów poprzemysłowych przyczyni się do stworzenia ośrodka konferencyjno-szkoleniowego. Z organizowanych tam szkoleń korzystać będą mogli m.in. bezrobotni mieszkańcy obszarów rewitalizacji w gminie Łagiewniki. Przeniesienie do tego kompleksu siedziby Urzędu Łagiewniki pozwoli zaadaptować

67

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 68 jego dotychczasowy budynek na mieszkania socjalne, a więc służące biedniejszym mieszkańcom. Adaptacja budynków użyteczności publicznej na ośrodek dla osób starszych pozwoli odpowiedzieć na ich potrzeby medyczne i społeczne, włączając ich w życie społeczne i publiczne gminy. Remonty obiektów zabytkowych wraz z zagospodarowaniem terenów publicznych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe przyczynią się do utworzenia zintegrowanego systemu atrakcji turystycznych, pozwalających na uprawianie w gminie turystyki historycznej i bardziej aktywnej. Powstaną dzięki temu miejsca do uprawiania sportu przez mieszkańców w różnym wieku. Wokół nowo powstałych obiektów rekreacyjnych będzie się mogła rozwijać infrastruktura gastronomiczna czy noclegowa, co wpłynie na stworzenie nowych miejsc pracy dla bezrobotnych mieszkańców obszarów rewitalizacji. Remont dróg czy chodników sprzyjać ma przemieszczaniu się po obszarze rewitalizacji oraz wzrostowi poziomu bezpieczeństwa pieszych. We wszystkich przypadkach przyczyni się on do ułatwienia dotarcia do miejsc użyteczności publicznej - domu dziennej opieki dla seniorów w Łagiewnikach czy sali wiejskiej w Jaźwinie. Budowana świetlica wiejska stanie się miejscem, w którym swoją działalność będą mogły prowadzić lokalne organizacje pozarządowe, realizujące projekty na rzecz społeczności lokalnej gminy, ale również znajdzie się tam przestrzeń dla biblioteki, co ułatwi dostęp do usług kulturalnych i podniesie ich jakość.

Komplementarność proceduralno-instytucjonalna sprowadza się do wypracowania efektywnego i sprawnego systemu zarządzania wdrażaniem Lokalnego Programu Rewitalizacji. Procedury systemu realizacji powinny również przyczynić się do współpracy między różnymi podmiotami działającymi na rzecz interesariuszy procesu rewitalizacji.

Organem odpowiedzialnym za wdrażanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych jest Wójt Gminy Łagiewniki, zaś ciałem doradczym, wspierającym jest Zespół ds. Rewitalizacji Gminy Łagiewniki. Co ważne, zespół ten składa się z szerokiego grona osób reprezentującego społeczność lokalną, w tym urzędników, sołtysów, radnych, aktywnych mieszkańców i przedstawicieli organizacji pozarządowych.

Realizacja przedsięwzięć "miękkich" będzie się odbywała w zagospodarowanych obiektach poprzemysłowych, przy czym inwestycję tę przeprowadzi Urząd Gminy. Stworzenie miejsca w świetlicy wiejskiej dla organizacji

68

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 69 pozarządowych oraz jednostki kultury należącej do gminnego samorządu stworzy warunki do ich dalszej współpracy na rzecz lokalnej społeczności.

Komplementarność międzyokresowa wskazuje konieczność zapewnienia spójności między projektami o charakterze rewitalizacyjnym z poprzedniego okresu programowania a obecnie projektowanymi działaniami. W przypadku, gdy gmina posiadała już program rewitalizacji, chodzi o zachowanie spójności z nim i wykorzystanie jego efektów w kolejnym programowaniu.

Gmina Łagiewniki w poprzednim okresie programowania nie przygotowała Lokalnego Programu Rewitalizacji, jednak aktywnie pozyskiwała środki unijne. Jednym z realizowanych projektów było "Zwalczanie wykluczenia cyfrowego w Gminie Łagiewniki". Dzięki niemu wielu gospodarstwom domowym został zapewniony dostęp do internetu wraz z darmowym sprzętem komputerowym. Umożliwiło to tym rodzinom wejście do zasobów wiedzy, stanowiącychg pomoc w nauce dla dzieci i młodzieży oraz podnoszącym kwalifikacje np. pracownicze.

Komplementarność źródeł finansowania zakłada, że przedsięwzięcia wpisane do programu rewitalizacji będą finansowane z różnych źródeł. Oczywiście, chodzi tu zarówno o finansowanie z funduszy unijnych, jak i programów krajowych czy środków własnych.

Projekty wpisane do Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Łagiewniki na lata 2016-2023 uwzględniają finansowanie z wielu różnych źródeł: środków publicznych, EFRR, EFS i FR. Włączenie lokalnych źródeł finansowania spowoduje większe zaangażowanie i partycypację lokalnej społeczności, a także wzrost poczucia odpowiedzialności.

III.2. Ramy finansowe

Gmina Łagiewniki dała mieszkańcom i instytucjom funkcjonującym na jej obszarze możliwość zgłaszania przedsięwzięć rewitalizacyjnych, które miałyby zostać wpisane do Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Łagiewniki na lata 2016-2023. Na podstawie zgłoszonych projektów stworzono dwie listy - A i B. Lista A, zgodnie z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, zawiera przedsięwzięcia podstawowe, wpisujące się bezpośrednio w Działanie 6.3.

69

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 70 "Rewitalizacja zdegradowanych obszarów" Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego na lata 2014-2020. Lista B zawiera zaś projekty o charakterze uzupełniającym, które jednak są również istotne dla rozwoju i poprawy stanu obszarów rewitalizacji.

Tab. 32 Możliwości finansowania projektów rewitalizacyjnych

Szacowana Możliwe źródła L.p. Nazwa projektu wartość [zł] finansowania

Przedsięwzięcia zawarte na liście A

Stworzenie gminnego centrum 10 000 000,00 RPO WD 2014-2020, konferencyjno-edukacyjnego w środki własne gminy 1. Łagiewnikach wraz z przeniesieniem budynku Urzędu Gminy Łagiewniki. Stworzenie miejsca wypoczynku i rekreacji 1 500 000,00 RPO WD 2014-2020, 2. wokół zbiornika "Tama Łagiewniki" w środki własne gminy Łagiewnikach Rozbudowa budynku Gminnego Ośrodka 3 000 000,00 RPO WD 2014-2020, Kultury, Bibliotek i Sportu w Łagiewnikach środki własne gminy 3. wraz z zagospodarowaniem terenu wokół niego. Adaptacja budynku Przedszkola w 2 000 000,00 RPO WD 2014-2020, Łagiewnikach na dom dziennego pobytu środki własne gminy, 4. dla osób starszych. program Senior WIGOR Zagospodarowanie terenu wokół Stawu 1 000 000,00 RPO WD 2014-2020, 5. Trzcinowego w Sieniawce. środki własne gminy Remont wieży Bismarcka na Jańskiej 800 000,00 RPO WD 2014-2020, 6. Górze wraz ze stworzeniem terenu środki własne gminy wypoczynkowego Zagospodarowanie terenu pod boisko 80 000,00 RPO WD 2014-2020, 7. treningowe do piłki nożnej w Sokolnikach. środki własne gminy, PROW Uporządkowanie i zabezpieczenie terenu 500 000,00 RPO WD 2014-2020, wokół dawnego dworu w Ligocie Wielkiej środki własne gminy, 8. Wojewódzki Konserwator Zabytków Zagospodarowanie terenu wokół basenu 250 000,00 RPO WD 2014-2020, 9. przeciwpożarowego w Jaźwinie. środki własne gminy Adaptacja istniejącego budynku szkoły 300 000,00 RPO WD 2014-2020, 10. Podstawowej w Jaźwinie wraz z terenem środki własne gminy, przyległym do szkoły. PROW

70

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 71 Przedsięwzięcia zawarte na liście B

Modernizacja oczyszczalni ścieków w 600 000,00 PROW, miejscowości Sokolniki. środki własne gminy, 1. NFOŚiGW, WFOŚiGW Budowa świetlicy w Sieniawce. 450 000,00 PROW, 2. środki własne gminy Remont drogi gminnej w Jaźwinie. 300 000,00 Narodowy Program Budowy Dróg 3. Lokalnych, środki własne gminy, RPO WD 2014-2020 Remont zejść z ulicy Jedności Narodowej 90 000,00 środki własne gminy 4. w ul. Dolną w Łagiewnikach. Remont nawierzchni na ul. Nowej w 60 000,00 środki własne gminy 5. Łagiewnikach. Modernizacja chodnika przy Przedszkolu 40 000,00 środki własne gminy 6. na ul. Przemysłowej w Łagiewnikach.

Źródło: opracowanie własne.

III.3. Partycypacja społeczna

Zgodnie z założeniami procesów rewitalizacyjnych w perspektywie 2014-2020, ich bardzo ważnym elementem jest partycypacja społeczna. Podmioty wdrażające programy rewitalizacji za najwyższy cel powinny postawić sobie włączenie jak najszerszych grup interesariuszy do całego procesu - i to zarówno na etapie projektowania programu, jak i jego wdrażania. Do interesariuszy procesu rewitalizacji należy zaliczyć przede wszystkim mieszkańców (obszarów rewitalizacji i szerzej - gminy), ale także podmioty społeczne (lub podmioty planujące prowadzić działalność społeczną), podmioty gospodarcze (lub osoby/podmioty planujące prowadzić na terenie obszaru rewitalizacji działalność gospodarczą), jednostki samorządu terytorialnego wraz z jednostkami organizacyjnymi. Katalog interesariuszy jest zatem dość szeroki, tym większe wyzwanie stanowi umożliwienie im zaangażowania się w procesy rewitalizacyjne.

Swoistą formę konsultacji społecznych stanowiło już powołanie Zespołu ds. Rewitalizacji Gminy Łagiewniki. Zespół aktywnie uczestniczył w organizowanych warsztatach oraz będzie angażowany do opiniowania prac nad wdrażaniem Programu

71

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 72 Rewitalizacji. Skład Zespołu zapewnia szerokie spojrzenie na omawiane problemy, bowiem obejmował radnych, urzędników samorządowych, sołtysów oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych.

W ramach opracowywania dokumentu Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Łagiewniki na lata 2016-2023 zorganizowano dwa warsztaty konsultacyjne. Pierwsze spotkanie (warsztat problemowy), na które zaproszono Zespół oraz wszystkich zainteresowanych mieszkańców, dotyczyło określenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji. Uczestnikom spotkania został przedstawiony zestaw obiektywnych wskaźników w sferze społecznej, gospodarczej, technicznej, środowiskowej oraz przestrzenno-funkcjonalnej, stanowiący efekt przeprowadzenia pogłębionej diagnozy stanu gminy. Następnie na tej podstawie określili oni, które fragmenty gminy powinny stanowić obszar rewitalizacji tak, aby spełniał on ustawowe wymogi dotyczące kumulacji negatywnych zjawisk społecznych oraz maksymalnej powierzchni i liczby mieszkańców. Ponadto dookreślili występowanie na wybranym obszarze problemów z pięciu sfer problemowych. Na podstawie tego spotkania został opracowany dokument pn. "Diagnoza na potrzeby wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Łagiewniki", który opublikowano na stronie internetowej gminy wraz z formularzem zgłaszania uwag. W ciągu dwóch tygodni tych konsultacji nie wpłynęła żadna uwaga.

Drugi warsztat (zadaniowy) dotyczył wskazania przedsięwzięć, których realizacja przyczyni się do osiągnięcia stanu uznanego za docelowy. Uczestnicy spotkania w grupach wskazywali przedsięwzięcia rewitalizacyjne, uwzględniając każdy obszar rewitalizacji. Zadanie to miało pobudzić i ułatwić przygotowanie fiszek projektowych do Lokalnego Programu Rewitalizacji.

Również po drugim spotkaniu warsztatowym na stronie internetowej zamieszczono ogłoszenie zachęcające do składania fiszek projektów rewitalizacyjnych. Osoby chcące zgłosić projekt, musiały wskazać, jakiemu celowi służy, jaka jest grupa docelowa odbiorców projektu, szacowane koszty wraz z możliwymi do wykorzystania źródłami finansowania, partnerów projektu, zakres działań oraz uzasadnienie potrzeby realizacji projektu. Wszystkie zgłoszone projekty zostały zawarte w dokumencie.

72

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 73 Jak to zostało wskazane na początku podrozdziału, partycypacja społeczna jest procesem stale towarzyszącym rewitalizacji, dlatego należy również zadbać o kontynuowanie rozpoczętych działań. Przede wszystkim należy utrzymać Zespół ds. Rewitalizacji Gminy Łagiewniki i wykorzystywać go do opiniowania i monitorowania realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji.

III.4. System monitorowania i wprowadzania zmian

Lokalny Program Rewitalizacji, tak jak każdy dokument strategiczny w gminach, powinien podlegać systematycznemu audytowi przeprowadzanego przez określone podmioty czy ciała lokalne (które odpowiadałyby za jego wdrażanie), a także posiadać określony system monitorowania i wprowadzania zmian.

Organem odpowiedzialnym za wdrażanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych jest Wójt Gminy Łagiewniki. Jednak należy podkreślić rolę i znaczenie Zespołu ds. Rewitalizacji Gminy Łagiewniki, który powinien zostać utrzymany również po zakończeniu procesu opracowywania dokumentu. Jego rola - ciała opiniująco- doradczego - oraz skład osobowy nie powinny ulegać zmianie. Zgodnie z Zarządzeniem Wójta Gminy Łagiewniki, zespół zbiera się na wniosek Przewodniczącego. Warto, aby na etapie realizacji Programu Rewitalizacji Zespół spotykał się przynajmniej raz do roku, dla dokonania oceny postępów. Posiedzenia są protokołowane. Zgodnie z zarządzeniem, zespół podejmuje decyzje w drodze konsensusu lub jeśli niemożliwe było jego osiągnięcie, zwykłą większością głosów. Jeśli opinie Wójta Gminy Łagiewniki oraz Zespołu są odmienne, należy zorganizować spotkanie obu podmiotów mające na celu dialog i wypracowanie konsensusu.

Ważną rolę Zespół powinien odgrywać w procesie monitorowania stopnia realizacji dokumentu. Przy dokonywaniu jego okresowej oceny może się on kierować zbiorem wskaźników, które zostały wskazane przy każdym przedsięwzięciu rewitalizacyjnym z listy A oraz dodatkowymi, odnoszącymi się do listy B. Do oceny skuteczności Lokalnego Programu Rewitalizacji można również wykorzystać wskaźniki o charakterze statystycznym, na podstawie których została opracowana pogłębiona diagnoza obszaru zdegradowanego i obszarów rewitalizacji. Raporty z realizacji Programu powinny być opracowywane i przyjmowane przez Zespół do końca pierwszego kwartału każdego roku.

73

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 74 W procesie monitorowania skuteczności wdrażanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych proponuje się stosowanie następujących wskaźników:  poziom bezrobocia na obszarze rewitalizacji,  poziom przestępczości na obszarze rewitalizacji,  poziom ubóstwa na obszarze rewitalizacji,  liczba Niebieskich kart na 1000 mieszkańców,  poziom czytelnictwa na 1000 mieszkańców,  średnie wyniki uczniów obszaru rewitalizacji z egzaminów kończących naukę w szkołach gminnych,  liczba organizacji pozarządowych (i/lub ich członków) na 1000 mieszkańców,  frekwencja wyborcza,  poziom przedsiębiorczości,  stosunek liczby zamykanych podmiotów gospodarczych do nowo otwieranych,  liczba osób w wieku poprodukcyjnym korzystających z instytucji opiekuńczych,  liczba szkoleń i warsztatów zorganizowanych w centrum konferencyjno- edukacyjnym,  liczba uczestników wyżej wymienionych szkoleń,  liczba osób korzystających z nowo otwartej filii bibliotecznej.

W sytuacji, gdy zmienią się przepisy i zalecenia dotyczące procesów i programów rewitalizacji czy pojawi się konieczność włączenia do dokumentu nowych zadań bądź dokonania modyfikacji, należy dokonać zmian w treści Lokalnego Programu Rewitalizacji. Inicjatorem powinien być Wójt Gminy Łagiewniki lub Zespół ds. Rewitalizacji Gminy Łagiewniki, które mogą działać również na czyjś uzasadniony wniosek. Koordynacją tych działań oraz opracowaniem proponowanej zmiany powinna zajmować się wyodrębniona komórka organizacyjna Urzędu Gminy, najlepiej - dla zachowania ciągłości działań - ta sama, która koordynowała proces opracowywania Programu Rewitalizacji. Następnie Zespół ds. Rewitalizacji Gminy Łagiewniki powinien dokonać zaopiniowania (wraz z uzasadnieniem) tej propozycji, a Wójt Gminy Łagiewniki ostatecznie ją zatwierdzić lub odrzucić. W gestii organu wykonawczego leży przedłożenie zmienionego Programu pod obrady Rady Gminy do uchwalenia na najbliższym posiedzeniu.

74

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 75 IV. Spójność Lokalnego Programu Rewitalizacji z innymi dokumentami strategicznymi

Lokalny Program Wybrany dokument Zapis z wybranego Rozwoju Rewitalizacji Podsumowanie dotyczące strategiczny/planistyczny dokumentu Gminy Łagiewniki na lata spójności dokumentów 2016-2023 - części spójne z innym dokumentem Strategia Rozwoju Gminy Wizja rozwoju gminy: Wizja obszaru rewitalizacji: Wizja i misja gminy Łagiewniki Łagiewniki na lata 2014- zapisane w Strategii Rozwoju Obszar zrównoważonego 2020 Obszary rewitalizacji w wskazują na aspekt tworzenia rozwoju gospodarczego, gminie Łagiewniki to satysfakcjonujących mieszkańców otwarty na współpracę, przyjazne miejsca do życia warunków życia. Również w zamieszkały przez zdrowe, dla mieszkańców i Lokalnym Programie Rewitalizacji wykształcone, nowoczesne, atrakcyjnych turystycznie wskazuje się konieczność rozwijania aktywne, gospodarne i obszarów. Powołanie obiektów rekreacyjno- kulturalne społeczeństwo, gminnego centrum wypoczynkowych, miejsc integracji i żyjące w bezpiecznym konferencyjno-edukacyjnego spotkań mieszkańców oraz działań czystym i bogatym stworzy dogodne warunki dla poprawiających jakość życia środowisku. rozwoju indywidualnego i mieszkańców.

społecznego mieszkańców.

Zagospodarowanie terenów

wokół zbiornika „Tama

Łagiewniki” i Zalewu

Sieniawka oraz remont

„Wieży Bismarcka” wzbogaci

gminę o nowe, atrakcyjne

turystycznie miejsca, z których korzystać będą mogli

75

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 76 także mieszkańcy.

Cel strategiczny II – Cel strategiczny I – W obu dokumentach występuje Poprawa jakości życia oraz Bezpieczna i funkcjonalna wspólnota celów w zakresie rozwoju zapewnienie perspektywy przestrzeń publiczna, usług publicznych w gminie. Silny lokalnej społeczności. Cel strategiczny II - Rozwój nacisk kładą na rozwój kapitału kapitału społecznego społecznego, w dużej mierze poprzez budowę infrastruktury społecznej. Lokalny Program Rewitalizacji zakłada dokonanie głębokiej modernizacji centrum Łagiewnik m.in. poprzez stworzenie gminnego centrum konferencyjno- edukacyjnego. Sprzyjać to będzie wzrostowi aktywności i integracji mieszkańców, którzy będą mogli korzystać ze szkoleń zawodowych w nim organizowanych. Adaptacja budynku przedszkola pozwoli na stworzenie tam profesjonalnego ośrodka opieki dziennej nad osobami starszymi. W innych przypadkach przebudowy przyczynią się do stworzenia miejsc spotkań, siedzib dla organizacji pozarządowych czy filii biblioteki.

76

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 77 Strategia Rozwiązywania Cel strategiczny 1. - Cel strategiczny II - Rozwój W obu dokumentach za jeden z Problemów Społecznych Aktywizacja społeczno- kapitału społecznego. podstawowych celów strategicznych Gminy Łagiewniki na lata zawodowa mieszkańców uznano rozwój aktywności 2016-2022 Gminy Łagiewniki Kierunek Działania 1. - mieszkańców zarówno w obszarze Integracja mieszkańców społecznym, jak i gospodarczym. Cel strategiczny 2. - Produktem tak rozumianych działań Stworzenie spójnego Kierunek Działania 2. - jest wzrost kapitału społecznego i systemu wsparcia osób Przeciwdziałanie wykluczeniu poziomu integracji mieszkańców. To niepełnosprawnych, chorych społecznemu zaś przekłada się na zmniejszenie i seniorów ryzyka wystąpienia zjawiska Cel strategiczny 6. - wykluczenia społecznego. Rozwój działań wspierających rozwiązywanie problemów społecznych

Strategia Rozwoju Powiatu Cel strategiczny 1. – Cel strategiczny I - Zarówno cel strategiczny, jak i Dzierżoniowskiego na lata Podniesienie atrakcyjności Bezpieczna i funkcjonalna powiązane z nim wybrane cele 2016-2020 gospodarczej i inwestycyjnej przestrzeń publiczna operacyjne wyznaczone w Strategii Ziemi Dzierżoniowskiej Rozwoju Powiatu Dzierżoniowskiego Kierunek Działania 1 - odpowiadają celom strategicznym Cel operacyjny 1.4 - Aktywne Stworzenie atrakcyjnych dotyczącemu poprawy jakości życia i przedsiębiorcze terenów rekreacyjno- mieszkańców i koncentrują się społeczeństwo subregionu wypoczynkowych przede wszystkim na integracji Cel strategiczny 4. – Wysoka Cel strategiczny II - Rozwój społecznej oraz rozwoju opartym na atrakcyjność turystyczna kapitału społecznego. turystyce, w tym aktywnemu subregionu dzięki wypoczynkowi i rekreacji. Również wykorzystaniu walorów Kierunek Działania 2 - przedsięwzięcia wymienione w przyrodniczych i Przeciwdziałanie wykluczeniu Lokalnym Programie Rewitalizacji

77

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 78 kulturowych społecznemu mają realizować tak określone cele związane z jednej strony z Cel operacyjny 4.1 - zapewnieniem spójności społecznej, Zrównoważony rozwój a z drugiej z rozwojem gospodarczym infrastruktury turystycznej i opartym na atrakcyjnych miejscach kulturowej wypoczynkowych. Strategia Rozwoju Cel 1. Rozwój gospodarki Cel strategiczny I - W ramach Programu Rewitalizacji Województwa opartej na wiedzy Bezpieczna i funkcjonalna zapisano przedsięwzięcia, których Dolnośląskiego 2020 przestrzeń publiczna realizacja przyczyni się do rozwoju Cel 6. Wzrost zatrudnienia i kapitału ludzkiego i społecznego. mobilności pracowników Kierunek Działania 1 - Obejmują one działania zmierzające Stworzenie atrakcyjnych Cel 7. Włączenie społeczne, do poprawy atrakcyjności terenów rekreacyjno- turystycznej gminy czy też podnoszenie poziomu i wypoczynkowych jakości życia stworzenia centrum konferencyjno- Cel strategiczny II - Rozwój edukacyjnego, gdzie będzie można kapitału społecznego. organizować różnego typu szkolenia i warsztaty zarówno dla młodzieży, jak Kierunek Działania 2 - i dorosłych, w tym seniorów. Wpisuje Przeciwdziałanie wykluczeniu się to doskonale w cele Strategii społecznemu Rozwoju Województwa Dolnośląskiego związane z rozwojem gospodarki opartej na wiedzy, wzrostem zatrudnienia i włączeniem społecznym.

78

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 79 Spis rysunków

Rys. 1 Położenie gminy Łagiewniki...... 4 Rys. 2 Liczba mieszkańców gminy Łagiewniki w latach 2010 – 2015...... 5 Rys. 3 Liczba ludności w gminie Łagiewniki w latach 2010 - 2015 ...... 6 Rys. 4 Zmiany w zakresie bezrobocia w latach 2010-2015 na terenie województwa dolnośląskiego, powiatu dzierżoniowskiego i gminy Łagiewniki [%]...... 8 Rys. 5 Udział osób bezrobotnych w ogóle mieszkańców w wieku produkcyjnym gmin powiatu dzierżoniowskiego w 2015 roku [%]...... 9 Rys. 6 Wybrane powody przyznawania świadczeń pomocy społecznej w województwie dolnośląskim w latach 2013-2014...... 10 Rys. 7 Liczba świadczeń pomocy społecznej na 1000 mieszkańców - porównanie wskaźnika dla województwa, powiatu i gminy...... 11 Rys. 8 Wskaźnik przestępczości w województwie dolnośląskim, powiecie dzierżoniowskim i gminie Łagiewniki w 2015 r. [‰]...... 12 Rys. 9 Frekwencja wyborcza w wyborach parlamentarnych 2015 r. w poszczególnych gminach powiatu dzierżoniowskiego...... 16 Rys. 10 Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 mieszkańców...... 18 Rys. 11 Wyposażenie mieszkań w instalacje techniczno-sanitarne w ogóle mieszkań [%]...... 20 Rys. 12 Stężenia średnioroczne i średnie sezonowe dwutlenku siarki na terenie województwa dolnośląskiego w 2015 roku...... 21 Rys. 13 Stężenia średnioroczne oraz liczba dni z przekroczeniami normy dobowej pyłu PM10 na terenie województwa dolnośląskiego w 2015 roku...... 22 Rys. 14 Obszary zdegradowane w gminie Łagiewniki...... 43 Rys. 15 Obszar rewitalizacji Łagiewniki...... 45 Rys. 17 Obszar rewitalizacji Ligota Wielka...... 46 Rys. 17 Obszar rewitalizacji Sieniawka...... 47 Rys. 18 Obszar rewitalizacji Sokolniki...... 48 Rys. 19 Obszar rewitalizacji Jaźwina ...... 49

79

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 80 Spis tabel

Tab. 1 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w ogólnej liczbie ...... 7 Tab. 2 Wskaźnik obciążenia demograficznego w województwie dolnośląskim, powiecie dzierżoniowskim i gminie Łagiewniki w latach 2013 - 2015 [%]...... 7 Tab. 3 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w 2014 r. w powiecie dzierżoniowskim i województwie dolnośląskim...... 10 Tab. 4 Kategorie przestępstw stwierdzonych przez Policję w powiecie dzierżoniowskim w latach 2013 - 2015 roku [%]...... 12 Tab. 5 Współczynnik skolaryzacji brutto w województwie dolnośląskim, powiecie dzierżoniowskim i gminie Łagiewniki w latach 2013 - 2015 [%]...... 13 Tab. 6 Wyniki sprawdzianu szóstoklasisty w gminach i powiecie dzierżoniowskim oraz województwie dolnośląskim w 2015 roku [%]...... 14 Tab. 7 Wyniki egzaminu gimnazjalnego w gminach i powiecie dzierżoniowskim oraz województwie dolnośląskim w 2015 r. [%] ...... 15 Tab. 8 Organizacje pozarządowe w gminie Łagiewniki...... 16 Tab. 9 Księgozbiór bibliotek na 1000 mieszkańców [woluminy]...... 17 Tab. 10 Wskaźnik przedsiębiorczości w latach 2013 - 2015 [‰]...... 18 Tab. 11 Podmioty gospodarcze zarejestrowane i wyrejestrowane w województwie dolnośląskim, powiecie dzierżoniowskim i gminie Łagiewniki w 2015 r...... 19 Tab. 12 Miejscowości i ulice w gminie Łagiewniki, gdzie udział osób w wieku poprodukcyjnym jest wyższy niż średnio w gminie [%]...... 24 Tab. 13 Udział bezrobotnych w ogólnej liczbie mieszkańców - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [%]...... 25 Tab. 14 Udział bezrobotnych do 25 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych ...... 25 Tab. 15 Udział bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [%]...... 26 Tab. 16 Udział długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [%]...... 26 Tab. 17 Wskaźnik liczby osób objętych pomocą społeczną - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [‰]...... 27 Tab. 18 Wskaźnik liczby osób objętych pomocą społeczną z powodu ubóstwa ...... 28 Tab. 19 Wskaźnik przestępczości w gminie Łagiewniki - z uwzględnieniem przekroczeń wskaźnika w stosunku do średniej gminy [‰]...... 29 Tab. 20 Wskaźnik liczby Niebieskich kart w gminie Łagiewniki -...... 29

80

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 81 Tab. 21 Wyniki sprawdzianu szóstoklasisty - z uwzględnieniem wyników gorszych niż średnia gminy [%]...... 30 Tab. 22 Wyniki egzaminu gimnazjalnego - z uwzględnieniem wyników gorszych niż średnia gminy [%]...... 31 Tab. 23 Frekwencja wyborcza w gminie Łagiewniki - z uwzględnieniem frekwencji niższej niż średnia dla gminy [%]...... 31 Tab. 24 Liczba organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców - z uwzględnieniem wskaźnika o wartości niższej niż średnia dla gminy [‰]...... 32 Tab. 25 Liczba kart bibliotecznych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców ...... 33 Tab. 26 Wskaźnik przedsiębiorczości w gminie Łagiewniki - z uwzględnieniem wskaźnika o wartości niższej niż średnia gminy...... 34 Tab. 27 Stosunek liczby zamykanych do nowo rejestrowanych podmiotów gospodarczych - z uwzględnieniem wartości wskaźnika wyższych niż średnia gminy [%]...... 35 Tab. 28 Udział budynków sprzed 1945 r. w ogóle budynków komunalnych lub takich, w których gmina posiada udziały - z uwzględnieniem wartości wskaźnika wyższych niż średnia gminy [%]...... 36 Tab. 29 Udział budynków wymagających termomodernizacji - z uwzględnieniem wartości wskaźnika wyższych niż średnia gminy [%]...... 36 Tab. 30 Podsumowanie wskaźników delimitacyjnych...... 40 Tab. 31 Cele strategiczne i kierunki działań dla obszarów rewitalizacji w gminie Łagiewniki...... 51 Tab. 32 Możliwości finansowania projektów rewitalizacyjnych ...... 70

81

Id: 2595411A-7FD0-441A-A8E3-CD8EFBB4857D. Uchwalony Strona 82