NARUČILAC AGENCIJA ZA IZGRADNJU I RAZVOJ PODGORICE d.o.o. OBRAĐIVAČ Republički zavod za urbanizam i projektovanje, ad Podgorica
DETALJNI URBANISTIČKI PLAN "ZAGORIČ 1" u PODGORICI
PO POSEBNOM POSTUPKU U SKLADU SA ČLANOM 219 ZAKONA O PLANIRANJU PROSTORA I IZGRADNJI OBJEKATA ("Službeni list Crne Gore", br. 064/17 od 06.10.2017) I ČLANOM 162c ZAKONA O UREĐENJU PROSTORA I IZGRADNJI OBJEKATA ("Službeni list CG", br. 51/08, 40/10, 34/11, 40/11, 47/11, 35/13, 39/13 i 33/14)
NACRT PLANA
Podgorica, jun 2018. godine
DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica
NARUČILAC AGENCIJA ZA IZGRADNJU I RAZVOJ PODGORICE d.o.o.
OBRAĐIVAČ Republički zavod za urbanizam i projektovanje, ad Podgorica
Vodeći planer Tamara Vučević, dipl.ing.arh.
Dragana Čukić, dipl.ing arh. Odgovorni planer
Podgorica, Jun 2018. godine
v.d. IZVRŠNI DIREKTOR
Melida Suljević
______RZUP ad - Podgorica 2 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica SADRŽAJ
OPŠTI DIO Licence Odluka o izradi Detaljnog urbanističkog plana "Zagorič 1" u Podgorici Programski zadatak
1. UVOD
1.1. OPIS GRANICE I POVRŠINA OBUHVAĆENOG PROSTORA...... 4 1.2. PLANSKI PERIOD...... 4 1.3. OBRAZLOŽENJE ZA IZRADU PLANSKOG DOKUMENTA...... 4 1.4. PRAVNI OSNOV...... 4 1.5. PLANSKI OSNOV...... 5 1.6. IZVOD IZ PROGRAMSKOG ZADATKA...... 5
2. ANALITIČKI DIO
2.1. ANALIZA PRIRODNIH KARAKTERISTIKA PLANSKOG PODRUČJA...... 6 2.2. ANALIZA PLANSKE DOKUMENTACIJE I SUSJEDNIH PODRUČJA...... 9 2.3. ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA NAMJENA I KAPACITETA PODRUČJA OBUHVAĆENOG PLANOM...... 11
3. PLANIRANO RJEŠENJE 3.1. KONCEPT ORGANIZACIJE PROSTORA...... 12 3.2. PLANIRANA NAMJENA POVRŠINA...... 13 3.3. MODEL PLANA...... 13
4. UKUPNI POKAZATELJI PLANIRANOG STANJA 4.1. PREGLED POVRŠINA PO ZONAMA...... 15
5. SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA...... 19 6. ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA...... 21 7. HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA...... 28 8. TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA...... 30
9. PEJZAŽNA ARHITEKTURA...... 32 10. MJERE ZAŠTITE...... 37 11. SMJERNICE ZA PRIMJENU DJELA LIKOVNIH UMJETNOSTI...... 40 12. URBANISTIČKO TEHNIČKI USLOVI...... 41 13. SPROVOĐENJE PLANA I FAZE REALIZACIJE...... 43
1. UVOD
______RZUP ad - Podgorica 3 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica 1.1. OPIS GRANICE I POVRŠINA OBUHVAĆENOG PROSTORA
DUP se radi za prostor oivičenim rijekom Moračom na zapadu, sjevernim podnožjem brda Gorica na jugu, ulicom Iva Andrića na istoku, dok su ulice Velimira Stojanovića i Branka Stamatovića poklapaju sa sjevernom granicom zahvata plana. Na sjeverozapadu granica se poklapa sa ul. Nikole Tesle. Površina zahvata DUP-a je cca 46 ha.
Opisano područje je definisano koordinatama tačaka:
X Y X Y 6604799.2291 4702335.6398 6604466.0285 4701684.7494 6604685.8754 4702219.2347 6604483.0499 4701713.3332 6604685.8754 4702219.2347 6604480.6385 4701714.4594 6604685.8754 4702219.2347 6604484.1385 4701722.7694 6604465.2786 4702052.7217 6604482.9203 4701730.7704 6604465.2786 4702052.7217 6604517.2985 4701731.8794 6604379.2985 4702092.8794 6604517.2985 4701772.8794 6604368.2985 4702058.8794 6604543.2985 4701788.8794 6604178.2985 4702058.8794 6604702.3885 4701758.6694 6604230.2985 4701800.8794 6604750.6285 4701747.5794 6604174.2985 4701635.8794 6604750.6285 4701747.5794 6604273.2985 4701596.8794 6604748.8785 4701723.0394 6604366.0424 4701642.3626 6604749.2685 4701710.4394 6604414.8785 4701641.0494 6604750.2385 4701694.7694 6604414.8785 4701641.0494 6604750.9885 4701685.7694 6604458.9007 4701637.2640 6604752.0585 4701679.1294 6604458.9007 4701666.9595
1.2. PLANSKI PERIOD
DUP se donosi za period do 2025. godine.
1.3. OBRAZLOŽENJE ZA IZRADU PLANSKOG DOKUMENTA
Osnov za izradu Detaljnog urbanističkog plana“Zagorič 1”, u Podgorici je Program uređenja prostora za 2018. godinu ("Službeni list Crne Gore - opštinski propisi", br. 008/17 od 03.03.2017), poglavlje III Izrada planske dokumentacije, stavka 3.3. Izrada planske dokumentacije za koju se očekuje donošenje Odluke o izradi u toku 2018. godine, saglasno članu 162c. Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (tačka 7.) u cilju stvaranja planskog osnova za korišćenje potencijala, održivi razvoj, očuvanje, zaštitu i unaprjeđivanje područja zahvata plana.
1.4. PRAVNI OSNOV
Pravni osnov za donošenje programskog zadatka za izradu Detaljnog urbanističkog plana "Zagorič 1" u Podgorici (u daljem tekstu: DUP "Zagorič 1") koji se nalazi u zahvatu PUP-a Glavnog grada – Podgorice, sadržan je u odredbama Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata ("Službeni list Crne Gore", br. 064/17 od 06.10.2017), Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (’’Službeni list CG’’, br. 51/08, 40/10, 34/11, 40/11, 47/11, 35/13, 39/13 i 33/14), Programa uređenja prostora Glavnog grada – Podgorice za 2018. godinu (’’Službeni list CG – opštinski propisi’’, br. 09/18), i Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, ______RZUP ad - Podgorica 4 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica kriterijumima namjene površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima (’’Službeni list CG’’, broj 24/10 i 33/14).Programski zadatak je sastavni dio Odluke o izradi DUP-a "Zagorič 1".
Detaljni urbanistički plan "Zagorič 1-dio zone A" (Odluka o Izmjenama i dopunama Detaljnog urbanističkog plana "Zagorič 1 - dio zone A" u Podgorici ("Službeni list Crne Gore - opštinski propisi", br. 024/13 od 02.08.2013) u svemu ostaje na snazi.
1.5. PLANSKI OSNOV
Planski osnov za izradu Detaljnog urbanističkog plana Zagorič 1, daje PUP Podgorice ("Službeni list CG - opštinski propisi", broj 6/14), kao i sam DUP Zagorič 1 od 2004.g., koji se samo prevodi u oblik urađen u skladu sa Pravilnikom o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenom grafičkim simbolima („Sl.list CG“ broj 24/10 i 33/14).
1.6. IZVOD IZ PROGRAMSKOG ZADATKA
METODOLOGIJA
U postupku izrade DUP-a "Zagorič 1" primjeniće se posebni postupak izrade planskog dokumenta u skladu sa članom 162c Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata.
S tim u vezi, prilikom izrade DUP-a neophodno je ispoštovati sljedeće:
- da je planski dokument koji se izrađuje, u pogledu namjene i koncepcije prostora, usklađen sa planskim dokumentom šire teritorijalne cjeline;
- da se ne mijenja namjena prostora ni osnovni urbanistički parametri iz prethodnog DUP-a "Zagorič 1" ("Službeni list RCG - opštinski propisi", br. 019/04 od 30.06.2004);
- da se planski dokument uskladi sa propisom kojim se bliže uređuje sadržaj i forma planskog dokumenta, kriterijumi namjene površina, elementi urbanističke regulacije i jedinstveni grafički simboli.
Prilikom izrade planskog dokumenta, koji proističe iz predloženog metodološkog postupka i programskog zadatka, voditi računa da isti pruža sigurne osnove za realizaciju.
2. ANALITIČKI DIO
2.1. ANALIZA PRIRODNIH KARAKTERISTIKA PLANSKOG PODRUČJA ______RZUP ad - Podgorica 5 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica
Opis lokacije
Prostor u zahvatu Izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana "Zagorič 1" predstavlja jedinstvenu prostornu i pejzažnu cjelinu uz zeleni pojas brda Gorica i priobalni dio rijeke Morače. Zona zahvata DUP-a "Zagorič 1" nalazi se u južnom dijelu područja Zagorič.
Zona zahvata je udarna u odnosu na Podgoricu i predstavlja prvi kontakt Zagoriča, kao gradske zone, sa užim centrom grada.
Odnos naselja prema gradskom centru i lokalnom centru (pravac Gorica – Duklja) je vrlo povoljan, što dosta utiče na kvalitet područja i interesovanje korisnika.
Topografija prostora
Grad Podgorica se nalazi na sjevernom dijelu Zetske ravnice, u kontaktnoj zoni sa brdsko- planinskim zaledjem. Njegov geografski lokalitet je odredjen sa 420 26’ sjeverne geografske širine i 190 16’ istočne geografske dužine.
U odnosu na uže gradsko područje, prostor obradjen ovim dokumentom se nalazi u sjevernom dijelu grada, sa juga i jugoistoka ograničen padinama brda Gorica, sa zapada rijekom Moračom, a sa sjevera naseljima "Zagorič 2" i "Zagorič 3,4".
Naselje Zagorič 1 leži uglavnom na ravnom terenu osim južnih i jugoistočnih padina prema Gorici na koti 50 –52 mnm.
Inženjersko-geološke karakteristike
Prema karti podobnosti terena za urbanizaciju, (1:5.000) radjenoj za potrebe Revizije GUP-a ovaj prostor svrstan je u II kategoriju, tj. u terene sa neznatnim ograničenjem za urbanizaciju.
Geološku gradju ovog terena čine stratifikovani ređe masivni krečnjaci negdje prekristalisani, negdje manje ili više dolomitični a rijeđe čisti dolomiti. Slabo rastvorljive stijene u vodi, postojane i čvrste stijene. Pored ovih postoje i tereni sa crvenicom koji se bočno i vertikalno smjenjuju i prožimaju sa pjeskovima i šljunkovima. Ovo je stišljiv do praktično nestišljiv kompleks. Zbijanje dolazi sa opterećenjem ili postepeno u vremenu. Čistije crvenice sa vodom postaju nešto plastične.
Navedene litološke strukture karakteriše dobra vodopropustljivost, a dubina izdani podzemne vode svuda je veća od 4 m, od nivoa terena.
Nosivost terena kreće se od 120 - 200 kN/m2. Zbog neizraženih nagiba, čitav prostor terase spada u kategoriju stabilnih terena.
Stepen seizmičkog intenziteta
Sa makroseizmičkog stanovišta Podgorica se nalazi u okviru prostora sa vrlo izraženom seizmičkom aktivnošću. Prema Seizmološkoj karti SFRJ, u razmjeri 1:1.000.000, gradsko ______RZUP ad - Podgorica 6 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica područje je obuhvaćeno 8o MCS skale, kao maksimalnog intenziteta očekivanog zemljotresa za povratni period od 100 godina, sa vjerovatnosću pojave 63%.
Kompleksna istraživanja i analize, sprovedeni poslije zemljotresa od 15. aprila 1979. godine, omogućili su izradu Seizmičke mikroreonizacije gradskog područja i Studije o povredljivosti objekata i infrastrukture, radjenih za potrebe Revizije GUP-a.
Seizmički hazard za ovaj prostor odnosi se na dva karakteristična modela terena konglomeratisane terase, tj. za model C1 gdje je debljina sedimenata površinskog sloja (do podine) manja od 35 m, i model B3 gdje je ta debljina veća od 35 m. Dobijeni parametri su sledeći: - koeficijent seizmičnosti Ks 0,045 - 0,079 - koeficijent dinamičnosti Kd 1,00 >Kd > 0,47 (1,00 >Kd > 0,33) - ubrzanje tla Qmax(q) 0,178 - 0,288 - intenzitet u I (MCS) 80 i 90 MCS
Klimatske karakteristike
Urbano područje Podgorice karakteriše slabije modifikovan maritimni uticaj Jadranskog mora. Zime su blage, sa rijetkim pojavama mrazeva, dok su ljeta žarka i suva.
Izrazito velike mikroklimatske razlike unutar gradskog područja ne mogu se očekivati s obzirom na relativnu topografsku ujednačenost i ne tako velike i guste komplekse visoke gradnje.
Temperatura vazduha
U Podgorici je registrovana srednja godišnja temperatura od 15,5o C. Prosječno najhladniji mjesec je januar sa 5o C, a najtopliji jul sa 26,7o C.
Maritimni uticaj mora ogleda se u toplijoj jeseni od proljeća za 2,1o C, sa blažim temperaturnim prelazima zime u ljeto, od ljeta u zimu.
U toku vegetacionog perioda (april - septembar) prosječna temperatura vazduha iznosi 21,8oC, dok se srednje dnevne temperature iznad 14o C, javljaju od aprila do oktobra.
Srednji vremenski period u kome je potrebno grijanje stambenih i radnih prostorija proteže se od 10 novembra do 30 marta, u ukupnom trajanju od 142 dana.
Vlažnost vazduha
Prosječna relativna vlažnost vazduha iznosi 63,6%, sa max od 77,2% u novembru i min od 49,4% u julu. Tokom vegetacionog perioda, prosječna relativna vlažnost vazduha je 56,7%.
Osunčanje, oblačnost i padavine Srednja godišnja suma osunčanja iznosi 2 456 časova. Najsunčaniji mjesec je jul sa 344,1, a najkraće osunčanje ima decembar sa 93,0 časova. U vegetacionom periodu osunčanje traje 1 658 časova.
Godišnji tok oblačnosti ima prosječnu vrijednost od 5,2 desetina pokrivenosti neba. Najveća oblačnost je u novembru 7,0, a najmanja u avgustu 2,8. Prosječna vrijednost oblačnosti u vegetacionom periodu je 4,3.
______RZUP ad - Podgorica 7 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica
Srednji prosjek padavina iznosi 1 692 mm godišnje, sa maximumom od 248,4 mm, u decembru i minimumom od 42,0 mm, u julu. Padavinski režim odslikava neravnomjernost raspodjele po mjesecima, uz razvijanje ljetnjih lokalnih depresija sa nepogodama i pljuskovima. Vegetacioni period ima 499,1 mm padavina ili 20,6 % od srednje godišnje količine.
Period javljanja sniježnih padavina traje od novembra do marta, sa prosječnim trajanjem od 5,4 dana, a snijeg se rijetko zadržava duže od jednog dana.
Pojave magle, grmljavine i grada
Prosječna godišnja čestina pojave magle iznosi 9 dana, sa ekstremima od 1 do 16 dana. Period javljanja magle traje od oktobra do juna, sa najčešćom pojavom u decembru i januaru (po 2,6 dana).
Nepogode (grmljavine) javljaju se u toku godine prosječno 53,7 dana, sa maximumom od 7,7 dana, u junu i minimumom od 1,9 dana, u januaru.
Pojava grada registruje se u svega 0,9 dana prosječno godišnje, sa zabilježenim maksimumom od 4 dana.
Vjetrovi
Učestanost vjetrova i tišina izražena je u promilima, pri čemu je ukupan zbir vjetrova iz svih pravaca i tišina uzet kao 1000 ‰.
Najveću učestalost javljanja ima sjeverni vjetar sa 227 ‰, a najmanju istočni sa 6 ‰. Sjeverni vjetar se najčešće javlja ljeti, a najredje u proljeće.
Tišine ukupno traju 380 ‰, sa najvećom učestalošću u decembru, a najmanjom u julu.
Najveću srednju brzinu godišnje ima sjeveroistočni vjetar (6,2 m/sec), koji najveću vrijednost bilježi tokom zime (prosječno 8,9 m/sec.).
Maksimalna brzina vjetra od 34,8 m/sec. (125,3 km/čas i pritisak od 75,7 kg/m2) zabilježena je kod sjevernog vjetra. Jaki vjetrovi su najčešći u zimskom periodu sa prosječno 20,8 dana, a najređi ljeti sa 10,8 dana. Tokom vegetacionog perioda jaki vjetrovi se javljaju prosječno 22,1 dan.
Hidrografija i hidrologija
Rijeka Morača je uz Ribnicu glavni vodotok od interesa za grad. Oba vodotoka se odlikuju dubokim koritom kanjonskog tipa sa obalama visokim od 15 m (Ribnica) do 18 m (Morača). Njihove vode karakteriše izražena erozivna aktivnost, što se manifestuje postojanjem niza potkapina različitih dimenzija. Ovaj fenomen doprinosi specifičnom izgledu i atraktivnosti rječnih korita, ali istovremeno nameće potrebu pažljivog tretmana podlokanih odsjeka, obzirom na latentno prisutnu opasnost urušavanja njihovih najisturenijih djelova. U oba vodotoka zabilježene su pojave zagadjenja vode.
2.2. ANALIZA PLANSKE DOKUMENTACIJE I SUSJEDNIH PODRUČJA
Kontaktne zone
______RZUP ad - Podgorica 8 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Zona Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 1" ograničena je: sa sjevera i sjeverozapada DUP-ovima "Zagorič 2" i "Zagorič 3 i 4", sa istoka DUP-om "Gorica-Park šuma", a sa juga i jugozapada DUP- om "Spomenik partizanu borcu na Gorici" i koritom rijeke Morače.
Dosadašnji razvoj, urbanizacija, programske smjernice
GUP Titograda iz 1957. godine baziran je na broju od 45 000 stanovnika koncipirao je razvoj na tri osnovne cjeline Stara Varoš, Nova Varoš i Novi Grad. Integracija ovih gradskih cjelina, jednostavnim produženjem fiksiranih saobraćajnih pravaca, dovela je do krute ortogonalne šeme. GUP prezentiran kao plan gabarita (1:2 500) poslužio je i kao regulaciona osnova za izgradnju.
Revizijom GUP-a iz 1964. godine na području od oko 2 900 ha za planiranih 85 000 stanovnika, još drastičnije je sprovedena ortogonalna šema grada. Obrada ovog plana seže do nivoa detaljnih urbanističkih planova.
Revizijom GUP-a iz 1974. godine, ukupna zahvaćena teritorija je povećana na 8 910 ha, sa predviđenih 140 000 stanovnika.
Kvalitetno novi pristup sagledavanju i rješavanju problematike razvoja i organizacije gradskog prostora Podgorice, označiće Revizija GUP-a iz 1989. godine.
2.2.1. OSNOVNE POSTAVKE GUP-a iz 1989. godine
Ovim planom se za period do 2011. godine, na nešto suženom prostoru od 8 446 ha, predviđa 142 000 stanovnika.
Osnovni cilj planirane prostorne organizacije je afirmacija grada i socijalna integracija stanovništva, unapređenje urbane strukture grada, poboljšanje kvaliteta životne sredine u prigradskim naseljima, uz što manje zauzimanje novih površina za potrebe razvoja grada kao i efikasnije korišćenje postojeće infrastrukturne mreže.
Na magistralni saobraćajni prsten nadovezuje sa ortogonalna mreža urbanih blokova (Stara Varoš, Nova Varoš, Novi Grad, Zabjelo).
U globalnoj mreži saobraćajnog rješenja, ističu se transverzalni pravci:
- u pravcu istok - zapad: - Tološi-centar Kruševac-Novi Grad-Nova Varoš-Konik, Univerzitet-Novi Grad-Stara Varoš-saobraćajni terminal, Novi Grad-Nova Varoš-Masline-Zlatica, - u pravcu sjever-jug: - Nova Varoš-Stara Varoš-Zabjelo-Kombinat aluminijuma, Nova Varoš- Gornja Gorica-Donja Gorica-Cetinjski put.
Kao preduslov za integraciju danas nepopunjenog gradskog tkiva pretpostavljen je kontinuirani razvoj grada, gradnja bez "preskakanja" pojedinih područja bliža gradskom jezgru, sa postepenim zamjenjivanjem pojedinih dotrajalih i manje vrijednih objekata, mješovitom namjenom površina (stambeni, radni i drugi sadržaji) i gradskom morfologijom gradnje (uz ulice, trgove, parkove).
Centralne površine planiranog zelenog obrasca čine obrasle površine duž rijeke Morače i Ribnice, na koje se nadovezuje parkovsko zelenilo Nove Varoši, Novog Grada - Kruševca i Stare Varoši. Ovi prostori se putem predviđenih zelenih prodora (ulično zelenilo, drvoredi, blokovsko zelenilo) povezuju sa Park-šumom Gorica, Ljubović i Malo Brdo. Na ovako definisani prostor ______RZUP ad - Podgorica 9 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica naslanjaju se ostale zelene i sportsko-rekreativne površine grada, formirajući jedinstven sistem urbanog zelenila.
GUP-om su predviđene smjernice za uređenje i izgradnju pojedinih djelova grada. To je prezentirano kroz date oblike intervencija za pojedine zone.
Važećim GUP-om (oktobar 1990. godine) na prostoru koji zahvataju Izmjene i dopune plana je predviđen oblik intervencija. Individualno stanovanje sa manjim dijelom namjene centralne djelatnosti i dijelom rekreacija i sport. Zona ovog DUP-a data je po GUP-u kao planska zona broj 74.
2.2.2. IZVOD IZ PUP-a Podgorice ("Službeni list CG - opštinski propisi", broj 6/14)
Zahvat DUP-a "Zagorič 1" pripada planskoj zoni 6 - Zagorič. PUP-om Podgorice za predmetnu plansku zonu su planirane sljedeće namjene površina: . Površine za stanovanje veće gustine (SV); . Površine za stanovanje srednje gustine (SS); . Površine za stanovanje male gustine (SMG); . Površine za centralne djelatnosti (CD); . Površine za mješovite namjene (MN); . Površine za školstvo i socijalnu zaštitu (ŠS); . Površine za objekte komunalne infrastrukture (IOK); . Površine javne namjene; . Površine specijalne namjene; . Površine kopnenih voda.
Izvod iz grafičkog priloga GUR Podgorica - Plan namjene površina detaljne kategorije
2.3. ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA NAMJENA I KAPACITETA PODRUČJA OBUHVAĆENOG PLANOM
______RZUP ad - Podgorica 10 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica U okviru pripremnih poslova sprovedena je anketa 2004. godine koja je obuhvatila sve korisnike prostora.
U periodu između 2004. godine kad je usvojen DUP "Zagorič 1" i 2018 godine kad se radi na oživljavanju ovog plana po posebnom postupku, neki od objekata su izvedeni po planskim parametrima kao što je Vrtić, dogradnja Osnovne škole "Branko Božović", stambeni objekti, itd.
Tokom izrade Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 1" iz 2004.g. rađena je analiza fizičkih struktura i objekata infra i suprastrukture koja je data u daljem tekstu.
Prostor Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 1” zahvata prostor u površini od 44.95 ha.
Trase saobraćajnica su najčešće granice vlasništva na parcelama, što uz činjenicu da lokalno stanovništvo tretira postojeće stanje kao zadovoljavajuće, uz visok stepen izgrađenosti pretvara Izmjene i dopune DUP-a Zagorič1 u sanacioni plan.
Sintezni prikaz kapaciteta postojećeg stanja
Za teritoriju cijelog plana od 46,31ha osnovni urbanistički pokazatelji 2004. godine su bili:
Površine u m2 Broj objekata Površina zone 449.500,00 Izgrađena površina pod objektima 32.018,48 Bruto razvijena građevinska površina 51.162,00 Bruto razvijena građevinska površina poslovnog 594,00 prostora Bruto razvijena građevinska površina pomoćnih objekata 1.957,50 74 Površina objekata u temeljima 584,00 6 Bruto razvijena građevinska površina Doma zdravlja 180,00 1 Broj stambenih objekata 257 Bruto razvijena građevinska površina Osnovne škole 2965 1 Bruto razvijena građevinska površina benzinske pumpe 45 1
Pgz (površina zahvata)………………………...... …… 46.31ha Pg (izgrađena površina pod objektima)…………...... …….…. 32.018,48m2 Pbr (bruto razvijena građevinska površina)……...... ………..... 51.162,00m2 Iz=Pg/Pgz (indeks zauzetosti)……...... …..……….. 0,071 Ii=Pbr/Pgz (indeks izgrađenosti)…...... ……………. 0,11
Programski pokazatelji postojećeg stanja: . Broj stanovnika…………………………...... …… 1.161 . Broj objekata…………………………...... ……… 286 . Indeks zauzetostii………...... ……………… 0,071 . Indeks izgrađenosti……...... ………………. 0,11
Na osnovu anketnih pokazatelja (2004.g.) došlo se do sledećih podataka:
______RZUP ad - Podgorica 11 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica - U naselju Zagorič 1 je sagrađeno 235 objekata koji se nalaze u upotrebnoj funkciji, dok su 42 objekta u fazi izgradnje;
- Spratnost izgrađenih objekata kreće se od Po (podrum) do 2 sprata sa potkrovljem;
- Opremljenost infrastrukturom je specifična što ukazuje da većina objekata nema potrebnu dozvolu i da su građeni mimo pravne urbanističke regulative. Opremljenost vodovodom, kanalizacijom, elektroinstalacijama i telekomunikacijama je prisutna u svega 199 objekata, opremljenost vodovodom, kanalizacijom i elektrikom je u 55 objekata, opremljenost elektrikom u 1 objektu, opremljenost vodovodom u 1 objektu, dok 4 objekta nemaju nikakve instalacije, a za 17 objekata tokom ankete nije se uspjelo doći do podataka.
- U dugom periodu izrade Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 1", između faza Nacrta i Predloga plana, došlo je do određenih izmjena u prostoru obuhvaćenim ovim Planom koje se sagledavaju kroz izgradnju novih fizičkih struktura, promjene namjene objekata, povećanja spratnosti mimo odrednica GUP-a i sl.
Napomena: Tabela i urbanistički parametri postojećeg stanja su preuzeti iz DUP-a "Zagorič 1" - Izmjene i dopune iz 2004 godine.
U periodu između 2004 godine kada je usvojen DUP Zagorič 1 - Izmjene i dopune i 2018 godine kada se radi na oživljavanju ovog plana po posebnom postupku neki od objekata su izvedeni, napr. Vrtić "Mali princ" i dogradnja Osnovne škole "Branko Božović" kao i izvjestan broj porodičnih i višeporodičnih objekata.
3. PLANIRANO RJEŠENJE
3.1. KONCEPT ORGANIZACIJE PROSTORA
3.1.1. Polazni stavovi i principi
Pristup izrade Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 1" je zasnovan na sljedećim stavovima: . Organizovanju stanovanja sa pratećim sadržajima; . Uklapanju postojećih stambenih objekata kao i novoizgrađenih objekata nastalih između faza Nacrta i Predloga plana (iz 2004.g.) i evidentiranih od strane Direkcije za nekretnine RCG na način koji će da omogući njihovo egzistiranje u prostoru; . Organizovanje ivične izgradnje objekata i zgusnut poredak gradskih blokova sa mogućnošću racionalnog korišćenja zemljišta, takav način izgradnje provodiće se u užem gradskom području (području urbaniteta) i uz značajne pravce komunikacija (potezi urbaniteta); . Organizovanje porodičnog (individualnog) stanovanja u obliku progušćavanja i dogradnje postojećeg naselja; . Uklapanju internog kolskog i pješačkog saobraćaja u šemu saobraćaja datu GUP-om; . Obezbijedjivanju neometanog pješačkog kretanja unutar zone i povezivanja sa pješačkom "oazom"- Park šumom Goricom; . Poštovanju potrebnih sanitarno-tehničkih uslova; . Obezbijedjivanju prečišćavanja otpadnih voda i zaštiti životne sredine; . Obezbijedjivanju mreže infrastrukture (vodovod, kanalizacija, elektroenergetika i telefon) kako bi se stvorili potrebni preduslovi za nesmetani razvoj.
______RZUP ad - Podgorica 12 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica 3.2. PLANIRANA NAMJENA POVRŠINA
Osnovne namjene površina na prostoru ovog plana su:
. POVRŠINE ZA MJEŠOVITU NAMJENU (MN) - stanovanje sa djelatnostima, lokacije za razvoj lokalnih opskrbnih centara; . POVRŠINE ZA STANOVANJE MALE GUSTINE (SMG) - individualno stanovanje; . POVRŠINE ZA STANOVANJE VEĆE GUSTINE (SV) - dogradnja niskih objekata sa više stanova sa lokalima u prizemlju; . POVRŠINE ZA CENTRALNE DJELATNOSTI (CD) - benzinska pumpa i centralni sadržaji kao što je izgradnja dječjeg vrtića, škole, trgovine, zdravstva i dr.; . POVRŠINE ZA ŠKOLSTVO I SOCIJALNU ZAŠTITU - Osnovna Škola i Vrtić; . POVRŠINE ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU - Dom zdravlja; . POVRŠINE JAVNE NAMJENE (PUS) - zelenilo uz područje zaštite tj. uz obalu rijeke Morače; . POVRŠINE SPECIJALNE NAMJENE (PUJ) - zelenilo u zoni park šume Gorica; . SAOBRAĆAJNE POVRŠINE kolske saobraćajnice i pješačke staze;
Napomena: velikim slovima su navedene namjene prema važećem Pravilniku iz 2010. godine, a malim slovima je označen opis namjena iz DUP-a Zagorič 1 iz 2004. godine.
3.3. MODEL PLANA
DUP-om za koji je rađena Izmjena i dopuna 2004.g. ovaj prostor je sa osnovnom namjenom: kolektivno i individualno stanovanje i centralne djelatnosti.
Imajući u vidu preporuke tada važećeg GUP-a odnosno planiranu namjenu površina, predložen je oblik intervencija-dogradnja pretežno porodičnih stambenih objekata i višeporodičnih (niskih objekata sa više stanova) koja se primjenjuju u prigradskim stambenim naseljima porodične gradnje.
Intervencijom dogradnje predviđa se pogušćavanje naselja uz zauzimanje manjih kompleksa novih zemljišta sa okruženjem izgrađenih lokacija, te unapređenje kvaliteta životne sredine.
Predviđena je:
Dogradnja infrastrukturnih mreža . vodovod i elektrika; . kanalizacija . dogradnja i uređenje sabirnih ulica.
Dogradnja porodičnih stambenih objekata. Izbor objekata (samostalnih kuća, dupleks kuća, kuće u nizu) prilagoditi postojećim uslovima tako da se na većim kompleksima raspoloživog građevinskog zemljišta planira gradnja porodičnih objekata u "tepihu" (kuće u nizu, atrijumske kuće...). Računati sa veličinom parcele 300-600m2 i indeksom zauzetosti 0,40. Za autohtono stanovništvo predvidjeti veće parcele od 600-1.200 m2 sa slobodnostojećim stambenim objektima i mogućnošću gradnje pomoćnih objekata. Spratnost objekata porodičnog stanovanja je podrum, suteren, prizemlje, do prizemlje + dva sprata i potkrovlje.
______RZUP ad - Podgorica 13 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Dogradnja niskih objekata sa više stanova (višeporodično stanovanje) predviđa se kao mogućnost interpoliranja pojedinačnih malih višeporodičnih objekata prvenstveno u središtu naselja sa lokalima u prizemlju. Visina – prizemlje, dva sprata i potkrovlje.
Preporučuje se da se privatna inicijativa stanovnika usmjeri na uređenje javnih komunikacija (ulica, staze), uređenje javnih prostora za druženje stanovnika u sklopu lokalnih snabdjevačkih centara i na uređenje tipskih ograda i predbašti sa ciljem unapređenja kvaliteta životne sredine.
Modelom plana naselje Zagorič 1 podijeljeno je u četiri organizacione zone (A1, A2, A3, A4) a sama zona A1, zbog namjene, sadrži i podzone A1.1. (prostor predviđen za izradu UP-a sa namjenom za lociranje urbanih servisa i urbanističke opreme sagledane na nivou šireg okruženja zone zahvata plana – Zagorič 2, Zagorič 3 i 4 i gradskog reona kontaktnih zona sa zapadne i jugoistočne strane), što je i prikazano na grafičkim prilozima, A1.2. (prostor predviđen za izradu UP-a sa namjenom iz GUP-a – centralne djelatnosti i zelenilo) i A1.3. (benzinska pumpa).
Osnovni prostorno funkcionalni koncept zona u okviru naselja ima sledeće karakteristike:
Zona A1 . U zoni A1. formira se prostor sa jasno izraženom grupacijom porodičnog stanovanja (slobodno stojeći objekti i objekti u nizu), na obodu padine brda Gorice i na dijelu prema rijeci Morači (Vezirov most), kao logičan nastavak fizičkih gradskih struktura; kao i kuće u nizu poluatrijumskog tipa koje svojim položajem prate konfiguraciju terena i svojom poluzatvorenošću sa obodnom saobraćajnicom unose red u već poremećene fizičke strukture, nastale neplanskom gradnjom ispod brda Gorica. . U podzoni A1.1. je prostor predviđen za izradu UP-a sa namjenom iz GUP-a – centralne djelatnosti i zelenilo. Projekcijom GUP-a do 2011. godine predviđena je projekcija stanovništva za plansku zonu Zagorič od 9412 stanovnika. Na osnovu pokazatelja datih kroz namjenu površina kontaktnih zona bliže i šire, od podzone A.1.1. će se u narednom periodu zahtijevati koncentracija većeg broja centralnih sadržaja, kao izgradnja dječijeg vrtića, škole, trgovine, zdravstva i dr. . Podzona A1.2. je prostor predviđen za mješovitu namjenu (iz GUP-a - stanovanje sa djelatnostima i zelenilom) uz područje zaštite tj. uz obalu rijeke Morače, lokacije za razvoj opskrbnih lokalnih centara. Na ovom prostoru predviđena je izgradnja objekata od spratnosti P do spratnosti P+2, P+3, P+4 i P+4+Pk. . Podzona A1.3. formira se prostor sa namjenom centralne djelatnosti (benzinska pumpa);
Zona A2 i A3 . Zona A2 sa jugoistoka ima tendenciju neplanskog proširenja prema Park šumi Gorica, što je prisutno u prethodnih nekoliko godina spontanim podizanjem porodičnih objekata. Da bi se ovakav način degradacije prostora spriječio konceptom organizacije prostora planeri predviđaju logično povezivanje postojećih i predviđenih saobraćajnica između naselja Gorica C, Gorica D, Zagorič 1 i Park šume Gorica.
U zonama A2 i A3 gdje je prisutna najgušća izgradnja objekata porodičnog stanovanja predviđene su rekonstrukcije, nadgradnje, dogradnje i veći broj novih samostalnih objekata porodičnog stanovanja;
Zona A4 ______RZUP ad - Podgorica 14 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica . Zona A4 obuhvata urbanističke parcele na kojima je locirana Osnovna škola "Branko Božović" i planirani dječiji vrtić razvijene površine 1.400m2. Za osnovnu školu predviđena je dogradnja na jednom krilu površine 90 m2. Slobodne površine su organizovane kao površine za dječija igrališta.
Napomena: Objekat vrtića i dogradnja Osnovne škole su izvedeni.
Svakoj grupaciji u predviđenim zonama porodičnog stanovanja treba obezbijediti što više samostalnosti, individualnosti i specifičnosti što naselju daje veću autentičnost.
Koristeći smjernice Generalnog urbanističkog plana u naselju Zagorič 1 predviđeni su servisi u porodičnim stambenim objektima. Takođe, planom je data mogućnost da se u postojećim pa i novoplaniranim porodičnim stambenim objektima, prizemlja mogu pretvarati u poslovne prostore.
U okvirima parcela vlasnika, planom se predviđa i izgradnja pomoćnih objekata, površine 25-30 m2 (letnje kuhinje, ostave, garaže i sl.)
Ovakvim načinom rješavanja prostorne organizacije Zagoriča 1 težilo se da čitava zona dobije čvršći karakter urbanog modela.
Napomena: U postupku izrade predmetnog DUP-a "Zagorič 1" primjenjuje se posebni postupak izrade planskog dokumenta u skladu sa članom 162c Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata, uz poštovanje odrednice da je u pogledu namjene i koncepcije prostora, usklađen sa planskim dokumentom šire teritorijalne cjeline - PUP Podgorice;
4. UKUPNI POKAZATELJI PLANIRANOG STANJA
Na osnovu zahtjeva iz Programskog zadatka, postavki Generalnog urbanističkog plana i situacije na terenu, koncipirano je prostorno rješenje, obim i struktura pojedinih programskih elemenata koji bi trebalo da zadovolje potrebe zahvata plana, kontaktnih zona i grada za planski period. Obim i distribucija elemenata su definisani na osnovu analiza specifičnosti stečenih, prirodnih, organizacionih i funkcionalnih parametara u zahvatu plana i šireg područja grada, kao i na osnovu prethodnih planova i standarda.
Opštu sliku o ostvarenim kapacitetima Izmjena i dopuna DUP-a ilustruju sljedeći parametri:
4.1. PREGLED POVRŠINA PO ZONAMA ZONA A1. 18.00 ha PODZONA A1.1. 0.42 ha PODZONA A1.2. 7.49 ha PODZONA A1.3. 4.45 ha ZONA A.2. 10.38 ha ZONA A.3. 13.68 ha ZONA A.4. 2.80 ha UKUPNO ZONA ZAHVATA DUP-a 44.95 ha
ZONA A1 - Ukupna površina zone A1…………………………...... ….………....18,00ha - Perimetar zone A1……………………………………...... ……….....2.475m - Ukupan broj novih objekata …………………...... ……………...... 100 ______RZUP ad - Podgorica 15 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica - Površina prizemlja novih objekata ………...... …………………..14.948m2 - Ukupna razvijena površina novih objekata ……...... ………….....46.086m2 - Ukupna površina za poslovni prostor ……………...... ……….....…..4.446m2 - Ukupna površina za stanovanje ………………………...... ……...41.640m2 - Broj objekata predviđenih za nadgradnju………...... …....………...... 10 - Površina nadgradnje…………………………………...... ……...... 1.047m2 - Broj postojećih objekata………………………...... ……………...... 24 - Broj objekata za rušenje...... 4 - Prosječna površina poslovnih prostora…………...... …………...... 70m2 - Broj poslovnih prostora ………………………………...... ……...... 63 - Prosječna veličina stanova ………………………...... …………...... 97m2 - Broj stambenih jedinica ……………………………...... ………...... 445
PODZONA A1.1. – prostor predviđen za izradu UP-a - Ukupna površina podzone A1.1...... 4,45ha - Perimetar podzone A1.1………………………...... ………….....…...... 1.180m
PODZONA A1.2. - Ukupna površina podzone A1.2...... 7,49ha - Perimetar podzone A1.2………………………….…………...... 1.283m - Ukupan broj novih objekata ………………………………...... 19 - Površina prizemlja novih objekata …………………………...... 4.248m2 - Ukupna razvijena površina novih objekata ………………...... 15.912m2 - Ukupna površina za stanovanje ……………………………...... 15.912m2 - Broj objekata predviđenih za nadgradnju…………………...... 4 - Površina nadgradnje………………………………………...... 370m2 - Broj postojećih objekata……………………………………...... 8 - Broj objekata za rušenje...... 3 - Prosječna veličina stanova …………………………………...... 64 m2 - Broj stambenih jedinica ……………………………………...... 248
PODZONA A1.3. (benzinska pumpa) - Ukupna površina podzone A1.3...... 0,42ha - Perimetar podzone A1.3………………………………………...... 279m - Ukupan broj novih objekata...... 1 - Površina prizemlja novih objekata...... 50m2 - Ukupna razvijena površina novih objekata …………………...... 50m2 - Ukupna površina za poslovni prostor ………………………...... 50m2 - Broj postojećih objekata...... 1
ZONA A2 - Ukupna površina zone A2…………………………………...... 10,38ha - Perimetar površine zone A2………………………………...... 1.722m - Ukupan broj novih objekata ………………………………...... 49 - Površina prizemlja novih objekata …………….…………...... 7.056m2 - Ukupna razvijena površina novih objekata ………………...... 17.640m2 - Ukupna površina za stanovanje …………………………...... 17.640m2 - Broj objekata predviđenih za nadgradnju...... 11 - Površina nadgradnje………………………………………...... 1.430m2 ______RZUP ad - Podgorica 16 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica - Ukupna površina za stanovanje sa nadgradnjom …………...... 19.070m2 - Broj postojećih objekata...... 83 - Broj objekata za rušenje...... 7 - Prosječna veličina poslovnih prostora ……………………...... 70m2 - Broj poslovnih prostora ……………………………………...... 0 - Prosječna veličina stanova …………………………………...... 160m2 - Broj stambenih jedinica ……………………………………...... 140
ZONA A3 - Ukupna površina zone A3……………………………………...... 14,68ha - Perimetar zone A3……………………………………………...... 1.776m - Ukupan broj novih objekata ………………………………...... 103 - Površina prizemlja novih objekata ………………………...... 12.463m2 - Ukupna razvijena površina novih objekata ………………...... 31.157m2 - Ukupna površina za poslovni prostor ……………………...... 0 - Ukupna površina za stanovanje …………………………...... 31.157m2 - Broj objekata predviđenih za nadgradnju...... 18 - Površina nadgradnje………………………………………...... 2.340m2 - Ukupna površina za stanovanje sa nadgradnjom ………...... 33.497m2 - Broj postojećih objekata...... 109 - Broj objekata za rušenje...... 0 - Prosječna veličina poslovnih prostora ……………………...... 70m2 - Broj poslovnih prostora …………………………………...... 0 - Prosječna veličina stanova …………………………………...... 160m2 - Broj stambenih jedinica ……………………………………...... 230
ZONA A4 - Ukupna površina zone A4…………………………………...... 2,80ha - Perimetar zone A4……………………………………………...... 744m - Ukupan broj novih objekata …………………………………...... 1 - Površina prizemlja novih objekata ………………………...... 90m2 - Ukupna razvijena površina novih objekata ………………...... 90m2 - Broj objekata predviđenih za nadgradnju…………………...... 1 - Broj objekata predviđenih za dogradnju …………………...... 1 - Broj postojećih objekata …………………………………...... 4 - Površina prizemlja objekta predškolskog uzrasta ...... 788m2 - Razvijena površina predškolskog objekta ………………...... 1.400m2
Programski pokazatelji planiranog stanja za čitavi zahvat - Površina zahvata Izmjena i dopuna DUP-a …………………...... 44,95ha - Površina zelenila (Gorica park šuma u zahvatu Izmjena i dopuna DUP-a)……...... 19.482m2 - Površina pod saobraćajnicama (kolski saobraćaj)…………...... 37.345m2 - Površina trotoara ……………..………………………………...... 6.900m2 - Površina Doma zdravlja ……………………………………...... 180m2 - Ukupna površina prizemlja novih objekata …………………...... 34.622m2 - Ukupna razvijena površina novih objekata ………..…………...... 95.491m2 - Ukupna površina prizemlja (postojećih i planiranih) ………...... 71.392 m2 - Ukupna razvijena površina (postojećih i planiranih) ………...... 146.643m2 ______RZUP ad - Podgorica 17 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica - Ukupna površina nadgradnje………………………………...... 4.320m2 - Ukupan broj stanovnika (postojeći i planirani) ………………...... 3.327 - Prosječna veličina domaćinstva ………………………………...... 3,74 - Ukupan broj domaćinstava …………………………………...... 903 - Ukupan broj stanova (postojećih i planiranih) ……………...... 812 - Gustina naseljenosti …………………………………………...... 74 st/ha - Indeks zauzetosti...... ………………………………………...... 0.17 - Indeks izgrađenosti...... ……………………………………...... 0.33
Površine za stanovanje i mješovitu namjenu (stanovanje sa djelatnostima)
Kapaciteti stanovanja su programirani na osnovu postavki GUP-a, projekcije stanovništva, rezultata popisa 1981, i 1991. god, projekcije veličine i broja domaćinstava, stanja stambenog fonda i uslova da svako domaćinstvo koristi jedan stan.
Od pratećih sadržaja na području zahvata Izmjena i dopuna plana "Zagorič 1" prisutni su: - Trgovina - Ugostiteljstvo
Prilikom dimenzionisanja pratećih djelatnosti, korišćeni su normativi iz GUP-a, kao i iskustveni normativi i standardi.
DUP Zagorič 1 iz 2004. godine je razlikovao više tipova objekata stanovanja: 1. individualni stambeni objekti (samostalna kuća, kuća u nizu, dupleks kuća, individualni objekti u "tepihu" (kuće u nizu, atrijumske kuće); 2. male individualne zgrade, kuće u nizu poluatrijumskog tipa; 3. stanovanje sa djelatnostima,
PUP Podgorice je generalizovao ovu podjelu tako što je: . površine za izgradnju individualnih stambenih objekata (tačka 1.) preveo u Površine za stanovanje male gustine; . površine za izgradnju malih individualnih zgrada (tačka 2.) preveo u Površine za stanovanje veće gustine i . površine namijenjene stanovanju sa djelatnostima preveo u Površine za mješovite namjene.
Iz prethodno navedenih razloga predmetni DUP zadržava namjenu površina datu DUP-om iz 2004. uz prilagođavanje namjeni datoj PUP-om i uz zadržavanje kapaciteta planiranih starim DUP-om a sve u skladu sa posebnim postupkom prema članu 162c Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (“Sl.list CG” 51/08, 34/11, 35/13 i 33/14).
Površine za školstvo i socijalnu zaštitu
Prostorne potrebe objekta za osnovno školovanje provjerene su na bazi normativno postavljenih zahtjeva i standarda, tj. da generacija "obveznika" 7-14 godina čini 12.75 % broja stanovnika (310); da je obuhvat generacije redovnim školovanjem 98 % (300 učenika); da po učeniku treba obezbijediti 6 m2 bruto razvijene građevinske površine objekta, te da na jednu nastavnu jedinicu dolazi 30 učenika.
______RZUP ad - Podgorica 18 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Evidentna prebukiranost postojeće škole u ovoj zoni, zbog nedostatka školskog prostora u okolnim kontaktnim naseljima (Zlatica, Masline, Murtovina…) prouzrokovala je potrebu za povećanje postojeće škole sa već realizovanom dogradnjom i nadgradnjom.
Potrebe objekata predškolskih ustanova (vrtići i jasle) provjerene su na bazi sljedećih normativno postavljenih zahtjeva i standarda: da generacija do 6 godina čini 9,9 % stanovništva naselja ili 230 potencijalnih korisnika. Potrebno je obezbjediti prostor za vrtić sa površinom od 1380 m2.
Navedeni zahtjevi se ostvaruju u zoni A4, kroz planirani kapacitet objekta vrtića sa površinom od 1.400 m2.
Površine za zdravstvenu zaštitu
Pružanje zdravstvenih usluga stanovništvu naselja predviđeno je u okviru postojećeg namjenskog objekta Doma zdravlja, sa površinom od 180 m2.
Površine za sport i rekreaciju
Tereni za sport i rekreaciju predviđeni su u prostoru koji je ovim DUP-om predviđen za izradu UP-a u podzoni A.1.2.
Pješačke komunikacije
Obzirom na specifičnost terena u zahvatu ove zone plana, posebna pažnja je posvećena pješačkom saobraćaju i komunikacijama. Ukupna površina pod trotoarima iznosi 6.700 m2.
Sistemom pješačkih komunikacija omogućeno je povezivanje svih djelova zone plana sa ključnim pravcima kretanja odnosno raskršćima. Sistem pješačkih komunikacija se sastoji od trotoara uz kolske saobraćajnice i samostalnih pješačkih staza. Pješački trotoari su predviđeni uz saobraćajnice gdje su to prostorne mogućnosti dozvoljavale (jednostrano i dvostrano). Širina ovih trotoara je od 1,5 do 2 m. Osim trotoara predviđene su samostalne pješačke komunikacije širine 1,5 m koje predstavljaju vezu stambenog naselja zelenih površina sa Park šumom Gorica.
5. SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA
5.1. Postojeće stanje
Prostor obuhvaćen Izmjenama i dopunama DUP-a "Zagorič 1" karakterišu, osim Ulice Nikole Tesle, Ulice 9 crnogorske brigade i Ulice Ive Andrića koje su asfaltirane, uske makadamske ulice, oštrih krivina (mali radijusi), nepovezane funkcionalno i sasvim neprilagođene zahtjevima saobraćaja kroz urbanizovano područje.
Prethodnim izmjenama saobraćaja DUP-a "Zagorič - Blok 1" od 1987. godine od planirane mreže saobraćajnica realizovana je samo Ulica 9 crnogorske brigade i to na način da nije urađena pješačka staza na cijeloj dužini. Mreža internih ulica je neadekvatne širine koje nikako ne mogu stvoriti sliku o ovom dijelu grada kao o urbanizovanoj sredini. Skretanja na raskrsnicama su malih radijusa, radijusi krivina su neprilagođeni vozno-dinamičkim karakteristikama vozila (vrlo česta pojava je nepostojanje krivine već se postojeći pravci
______RZUP ad - Podgorica 19 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica presijecaju pod pravim uglom). Trase saobraćajnica su najčešće granice vlasništva na parcelama, što uz činjenicu da lokalno stanovništvo tretira postojeće stanje kao zadovoljavajuće, uz visok stepen izgrađenosti pretvara Izmjene i dopune DUP-a Zagorič1 u sanacioni plan.
Porodično stanovanje zatečeno na terenu diktira mrežu budućih saobraćajnih tokova jer je neplanska izgradnja objekata, ograda, kao i pomoćnih objekata bitno ugrozila saobraćajnice.
Nepostojanje pješačkih staza uz ulice ugrožava bezbjednost pješaka jer neadekvatna širina ulica i ograde individualnog vlasništva (betonske, kamene, zidane i dr.) onemogućavaju bezbjedno kretanje.
Zahvat u cjelini karakterišu saobraćajni problemi tipični za naselje sa neplanskom gradnjom. Neizgrađenost saobraćajne infrastrukture uzrok je smetnji u funkcionisanju saobraćaja sa negativnim uticajem na kvalitet stanovanja.
5.2. Planirano stanje
Formiran, odnosno prostornim ograničenjima definisan sistem internih ulica predodredili su plan saobraćajne infrastrukture.
Okosnicu mreže čine ulice: II Crnogorskog bataljona, IX Crnogorske brigade i ulica Ive Andrića, koje se sekundarnom mrežom pristupnih ulica čine funkcionalan sistem saobraćajnica.
Prethodnim Izmjenama saobraćaja DUP-a "Zagorič 1" definisana saobraćajna infrastruktura prenijeta na postojeće stanje bila je u konfliktu sa 25 objekata iz čega proizilazi potreba izmjene pravaca sekundarne putne mreže.
Sekundarna putna mreža sastoji se od spleta ulica koje služe za pristup svim stambenim objektima kao i površinama predviđenim za mirovanje vozila. Širine pristupnih ulica su od 4,0- 5,5 m zavisno od prostornih ograničenja.
Na lokaciji kat. parcela 181/2; 181/3; 181/4 predviđen je objekat benziske stanice koja sa umirenim režimom, omogućava normalno odvijanje saobraćaja.
Obzirom da se na sjeveroistoku zahvata nalazi OŠ "Branko Božović" kao i objekat Dječijeg vrtića neophodno je naglasiti da je interna mreža ulica, u okruženju, u funkciji bezbjednog i kvalitetnog saobraćaja prvenstveno pješačkog što je planirano ulicama širine 6 m kao i obaveznim pješačkim stazama min 1.5 m sa jedne strane ulice a na mjestima gdje ne postoje prostorna ograničenja obostrano i veće širine.
Režim odvijanja saobraćaja je dvosmjerni, osim na pravcima koje definišu detaljne tačke 27-26; 25-17; 18-24 koje su planirane za saobraćaj u jednom smjeru (smjer je odredjen redosledom detaljnih tačaka) što sa mrežom dvosmjernih ulica čini funkcionalan kružni tok .
Zastor svih ulica predviđen je od asfalt betona. Zastor planiranih parking mjesta predviđen je od raster elemenata beton-trava, a preporuka je da zastori pješačkih staza budu od prefabrikovanih betonskih elemenata. Površina kolovoza je 37.345m2, a trotoara uz kolovoz
______RZUP ad - Podgorica 20 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica 6.900m2. Predviđeno je da stanovnici kuća u nizu i objekata porodičnog stanovanja svoja vozila parkiraju na parceli ili u objektu.
Na autobuskim stajalištima predvidjeti nadstrešnice i pokazne table.
Sve saobraćajnice treba da budu opremljene odgovarajućom rasvjetom i saobraćajnom signalizacijom.
Odvodnjavanje je riješeno atmosferskom kanalizacijom koja je predmet posebnog Elaborata.
Pri projektovanju i građenju saobraćajnica potrebno je pridržavati se ovog DUP-a kao i standarda i propisa koji karakterišu ovu oblast.
6. ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA
Postojeće stanje (2004.g.)
Na ovom području površine 387.000 m2 postoji 519 stambenih jedinica, te Dom zdravlja površine 180 m². Trenutni kvalitet napajanja električnom energijom u pojedinim djelovima zahvata izrazito je loš (zbog preopterećenosti), te se može reći da u cjelini ne zadovoljava. Na ovoj lokaciji postoji trafostanica TS 10/0,4kV Zagorič 4 i TS 10/0,4 kV »Vojna«, tako da je potrebno obezbijediti dodatne izvore napajanja i za postojeće objekte u cilju poboljšanja naponskih prilika.
Računajući sa izgradnjom novih objekata mora se računati i sa znatnim promjenama u niskonaponskoj mreži, te izvršiti rekonstrukciju niskonaponske mreže koja je izvedena djelimično kablovski, a djelimično kao nadzemna na drvenim impregniranim stubovima i sa Al- Fe užadima kao provodnicima (po mogućnosti u potpunosti preći na kablovsko rješenje). S obzirom na potrebu rekonstrukcije NN mreže u proračun vršnog opterećenja kompleksa ulaze i planirani i postojeći objekti.
Planirano stanje
Ovim planom određene su potrebe kompleksa za električnom snagom u zavisnosti od strukture i namjene objekata.
Vršno opterećenje kompleksa obuhvaćenog DUP-om sastoji se od vršnog opterećenja: -domaćinstava (stanova) -tercijalnih djelatnosti -javne rasvjete U tabeli I je dat broj objekata i površine tercijalnih djelatnosti po zonama. Ovom tabelom su obuhvaćeni postojeći i planirani objekti. tabela I. zona A + A1 B C D broj stanova 240 + 248 200 372 359 površina tercijalnih 1.440 1024 djelatnosti (m2)
______RZUP ad - Podgorica 21 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica
Vršna opterećenja određena su analitičkom metodom koja je bazirana na standardu elektrificiranosti domaćinstva, kao i preporuka za vršna opterećenja za tercijalne djelatnosti i javnu rasvjetu.
U daljem tekstu biće dat prikaz vršnih opterećenja svih kategorija.
Vršno opterećenje domaćinstava (stanova )
U čitavom kompleksu za stanovanje su predviđeni porodični stambeni objekti, izuzimajući zone A i A1 gdje se planira i lamelarna gradnja spratnosti P+2+Pk sa dijelom poslovnih prostora u prizemlju. Osnovni tip stana je trosobni, koji sadrži: trpezariju i dnevnu sobu, tri spavaće sobe, kuhinju, kupatilo WC-e, ostavu i komunikacije.
U cilju što realnijeg planiranja, domaćinstva će biti, pri izradi osnova plana, podijeljena u dvije kategorije, a u zavisnosti od načina grijanja stambenih prostorija:
- I (prva) kategorija, domaćinstva koje za zagrijavanje prostorija koriste električnu energiju; - II (druga) kategorija, domaćinstva koja za zagrijavanje prostorija koriste čvrsta, tečna ili gasovita goriva ( drvo, ugalj, gas, lož ulje).
Podaci po kategorijama potrošača dati su tabelarno.
Obzirom da se radi pretežno o naselju sa porodičnim stambenim objektima, što predstavlja veliku pogodnost za skladištenje svih vrsta goriva, pri izradi plana računaće se da je odnos I i II kategorije domaćinstava 40% : 60%.
Vršno opterećenje svih domaćinstava (stanova) računato je na osnovu obrazaca:
Pv = Pvs x n x kn gdje je:
Pvs – vršno opterećenje jednog stana n - broj stanova kn - faktor jednovremenosti grupe stanova .
Vršno opterećenje jednog stana dobija se na osnovu instalisanog opterećenja ( tabela 1 i 2) i faktora jednovremenosti (dijagram), dok se faktor jednovremenosti grupe stanova određuje relacijom:
–0,5 kn = k1 + ( 1 – k1) x n gdje je: k1 – faktor jednovremenosti zavisan od vrijednosti vršnog opterećenja stana.
Iz tabela se vidi da je instalisano opterećenje I kategorije 41.060 W, odnosno 29.060 W II kategorije, što u prosjeku iznosi : ______RZUP ad - Podgorica 22 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica
Pi = 41.060 x 0,4 + 29.060 x 0,6 = 33.860 W.
Vršno opterećenje po stanu uz faktor jednovremenosti fp = 0,41 (sa dijagrama izrađenog na osnovu analize određivanja faktora potražnje u visoko razvijenim zemljama) iznosi :
Pvs1= fp x Pi = 0,41 x 33.860 = 13.883 W.
Iz dijagrama 1, nalazimo da je : k1 = 0,195
Prognoza opterećenja za zonu A +A1:
Za n = 240 stanova u zoni A +A1, imamo da je:
–0,5 -0,5 kn = k1 + ( 1 – k1) x n = 0,195 + ( 1 – 0,195 ) x 240 = 0,247
Pvsa1 = 13.883 x 240 x 0,247 = 822.984 W
Za n = 248 stanova u zoni A +A1, imamo da je:
–0,5 -0,5 kn = k1 + ( 1 – k1) x n = 0,195 + ( 1 – 0,195 ) x 248 = 0,246
Pvsa2 = 13.883 x 248 x 0,246 = 847.318 W
Prognoza opterećenja za zonu B:
Za n = 200 stanova u zoni B, imamo da je:
–0,5 -0,5 kn = k1 + ( 1 – k1) x n = 0,195 + ( 1 – 0,195 ) x 200 = 0,252
Pvsb = 13.883 x 200 x 0,252 = 699.703 W
Prognoza opterećenja za zonu C:
Za n = 372 stanova u zoni C, imamo da je:
–0,5 -0,5 kn = k1 + ( 1 – k1) x n = 0,195 + ( 1 – 0,195 ) x 372 = 0,237
Pvsc = 13.883 x 372 x 0,237 = 1.223.981 W
Prognoza opterećenja za zonu D:
Za n = 359 stana u zoni D, imamo da je:
–0,5 -0,5 kn = k1 + ( 1 – k1) x n = 0,195 + ( 1 – 0,195 ) x 359 = 0,237
______RZUP ad - Podgorica 23 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Pvsd = 13.883 x 359 x 0,237 = 1.181.207 W
Vršno opterećenje tercijalnih djelatnosti
Prema analizama JUGEL-a u ukupnom vršnom opterećenju ovi potrošači učestvuju sa 20-25%, pa se može usvojiti odnos stanovanja i tercijalnih djelatnosti 80 : 20 %.
U našem slučaju su tercijalne djelatnosti definisane i bruto površinom po zonama, pa se na osnovu tih površina i specifičnog opterećenja ( p = 120 W/m2 ) može direktno izračunati njihova vršna snaga, što je u konkretnom slučaju i urađeno.
Prognoza opterećenja za zonu A +A1:
U zoni A + A1 planirano je 1.440 m2 za tercijalne djelatnosti, pa je vršna snaga tercijalnih djelatnosti u njoj:
Pvta = 0,95x 120 x 1.440 = 164.160 W gdje je 0,95 faktor jednovremenosti između pojedinih vrsta tercijalnih djelatnosti.
Prognoza opterećenja za zone B+C+D:
U ovim zonama (uključujući i postojeće objekte) tercijalne površine imaju ukupno 1024 m2. Pretpostavljajući ravnomjernu raspodjelu na ove tri zone dobijamo vršno opterećenje centralnih djelatnosti za zone B,C i D:
Pvt1 = 0,95x 120 x 1.024 = 116.736 W
što prosječno po zoni B, C odnosno D čini Pvt = 38.912 W.
Dakle, ukupno vršno opterećenje tercijalnih djelatnosti za cijeli kompleks iznosi: Pvt = Pvta + Pvt1 = 280.896 W,
Vršno opterećenje javne rasvjete
Vršno opterećenje javne rasvjete u ukupnom vrsnom opterecenju zone ili naselja, kreće se po preporukama do 5% od ukupnog vršnog opterećenja. Za naš slučaj je usvojeno da iznosi 2,5% od ukupnog vršnog opterećenja.
Dakle, imamao:
Pvjr = 0,025 ( Pvs + Pvt ) ------( W ) gdje je: Pvs - vršno opterećenje stanova Pvt - vršno opterećenje tercijalnih djelatnosti
Rezultati proračuna su urađeni na niže naveden način:
______RZUP ad - Podgorica 24 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Pvjra1 = (Pvsa1 + Pvta) x 0,025 = (822.984 + 164.160) x 0,025 = 24.679 W
Pvjra2 = Pvsa2 x 0,025 = 847.318 x 0,025 = 21.183 W
Pvjrb = (Pvsb + Pvtb) x 0,025 = (699.703 + 38.912 ) x 0,025 = 18.465 W
Pvjrc = (Pvsc + Pvtc) x 0,025 = (1.223.981 + 38.912) x 0,025 = 31.572 W
Pvjrd = (Pvsd + Pvtd) x 0,025 = (1.181.207 + 38.912) x 0,025 = 30.503 W
Vršno opterećenje kompleksa
Ukupno vršno opterećene po zonama iznosi:
Pva1’ = Pvsa1 + Pvta + Pvjra = 1.011.823 W Pva2’ = Pvsa2 + Pvjra = 868.501 W Pvb' = Pvsb + Pvtb + Pvjrb = 757.080 W Pvc' = Pvsc + Pvtc + Pvjrc = 1.294.465 W Pvd' = Pvsd + Pvtd + Pvjrd = 1.250.622 W
Uzimajući u obzir faktor jednovremenosti kj = 0,87 (osim za dio A+A1 - u tekstu označen sa a2, gdje su isključivo stanovi, pa je kj=1) između pojedinih vrsta potrošača, te gubitke i rezervu od 10%, a uz cosϕ = 0,98 dolazimo do ukupnog vršnog opterećenja po pojedinim zonama:
Pva1 = kj x 1,1 x Pva1’/0,98 = 988.076 VA Pva2 = kj x 1,1 x Pva2’/0,98 = 974.848 VA Pvb = kj x 1,1 x Pvb’/0,98 = 739.312 VA Pvc = kj x 1,1 x Pvc’/0,98 = 1.264.085 VA Pvd = kj x 1,1 x Pvd’/0,98 = 1.168.674 VA
Uzimajući u obzir sva vršna opterećenja koja se predviđaju u ovom kompleksu , a čija je prognoza data prethodnim proračunom ima se ukupno vršno opterećenje :
Pv1 = Pva1 + Pva2 + Pvb + Pvc + Pvd = 5.134.995 VA.
Određivanje trafostanica TS 10/0,4 kV
Na osnovu podataka o vršnom opterećenju kompleksa , određuje se broj TS 10/0,4 kV kao i tip visokonaponske mreže.
U zoni »A+A1« ( dio u tekstu označen sa "a1" se planira jedna MBTS 10/0,4 kV, snage 2x630 kVA (oznaka na crtežu II). Obzirom da je za ovu zonu i zonu »B« potrebna snaga od 988.076+739.312 = 1.727.388 VA, a da je u zoni »B« već urađena trafostanica snage 1x630 kVA (oznaka Zagorič 4), to ove dvije trafostanice mogu pokriti obije ove zone.
U zoni »A+A1« ( dio u tekstu označen sa "a2" se planira jedna MBTS 10/0,4 kV, snage 2x630 kVA (oznaka na crtežu II).
______RZUP ad - Podgorica 25 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Za zone »C« i »D« su predviđene tri trafostanice i to: dvije MBTS 10/0,4 kV, snage po 2x630 kVA (oznaka II) i jedna MBTS 10/0,4 kV, snage 1x630 kVA (oznaka na crtežu III), što ukupno daje snagu 3.150.000 VA. Kako je za ove dvije zone potrebna snaga od 1.264.085 + 1.168.674 = 2.432.759 kVA, to ovako odabrane trafostanice apsolutno zadovoljavaju potrebe u snazi. Obzirom na konfiguraciju zona, to je moguće izvršiti i drugačije napajanje zona iz planiranih trafostanica, stim što bi se vodilo računa da iste budu približno ravnomjerno opterećene.
Dakle, uz ovakav broj i raspored trafostanica, čija je ukupna instalisana snaga: Pi = 6.300.000 VA, a potrebna vršna snaga za cijeli kompleks obuhvaćen DUP-om je: Pv = 5.134.995 VA to je prosječan faktor opterećenosti trafostanica k = Pv/Pi = 5.134.995 / 6.300.000 = 0,82 što predstavlja povoljan odnos.
Izbor lokacija trafostanica Pri izboru lokacija vodilo se računa da: - trafostanice budu što bliže težištu opterećenja, - priključni vodovi visokog i niskog napona budu što kraći, a njihov rasplet što jednostavniji - da do trafostanica postoji lak prilaz radi montaže građevinskog dijela, energetskih transformatora i ostale opreme.
1. Tip trafostanica
Za ovaj tip naselja se kao što je naprijed navedeno, koriste montažne betonske trafostanice (MBTS), snage 1 i 2 x 630 kVA. Gabarit građevinskog dijela trafostanice treba da omogući smještaj energetskih transformatora od 630 kVA, te razvod visokog i niskog napona.
Predviđene trafostanice su sa tipiziranom opremom. Sastoje se od 10 kV postrojenja, transformatora snage 630 kVA i 0,4 kV postrojenja.
Visokonaponsko postrojenje treba da ima slijedeći broj 10 kV ćelija : - dvije ili tri dovodne - jednu rezervnu - jednu ili dvije trafo.
Sve dovodne ćelije, kao i rezervne opremiti sa rastavljačima snage, kao i noževima za uzemljenje svakog 10 kV kabla.
Trafo ćelije opremiti sa prekidačima snage sa visokonaponskim osiguračima, prekostrujnom zaštitom, naponskim okidačem za isključenje, signalnim kontaktima i ručnim pogonom. Trofazni uljni transformator 10000/400/231 V, 630 kVA je sa Buholc releom i kontaktnim termometrom.
Niskonaponsko trafo polje treba da budu opremljeno sa prekidačem sa prekostrujnom zaštitom, naponskim okidačima za isključenje, signalnim kontaktima i ručnim pogonom. Ovo ______RZUP ad - Podgorica 26 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica polje treba da ima brojilo električne energije radi kontrole prenosa, ampermetar u sve tri faze, voltmetar sa preklopkom i normalno strujni mjerni transformator. Inače, kompletno 0,4 kV polje sastaviti u jedan blok sa : - jednim ili dva trafo polja, - jednim ili dva izvodna polja, - jednim poljem za javnu rasvjetu,
Polje javne rasvjete opremiti sa dvotarifnim trofaznim brojilom, uklopnim satom i kontaktorima za upravljanje.
2. Visokonaponska kablovska mreža Postojeća kablovska 10 kV mreža, na koju je uključena postojeća trafostanica "Zagorič 4" se zadržava. Ista je uključena u prsten čije je izvorište u trafostanici 35/10 kV "Gorica".
Sve planirane trafostanice se takođe uključuju u prsten, a izvorište je trafostanica 110/10 kV "Cvijetin Brijeg".
Kablovi za napajanje su IPO 13, A – 3 x 150 mm2, 10 kV. Dozvoljena je izmjena ovih kablova uz saglasnost "Elektrodistribucije" – Podgorica. Rasplet kablova je vidljiv na crtežu planiranog stanja. Kablovi se polažu u zemlju, najvećim dijelom u zemljanom pojasu kako je dato na crtežu, a na dubini 1 m. Ispod ulice kablove uvući u betonske kablovice.
3. Niskonaponska mreža U ovom kompleksu pretežan dio NN mreže predstavlja vazdušna mreža . Prilikom rekonstrukcije i izgradnje saobraćajnica istu zamijeniti sa kablovskom, a postojeću kablovsku mrežu zadržati .
Zaštitne mjere
1. Zaštita niskog napona
Mrežu niskog napona treba štiti od struje KS sa NN visokoučinskim osiguračima , ugrađenim u NN polju pripadajuće TS 10/0,4 kV. U priključnim kablovskim ormarićima zaštiti ogranke za objekte odgovarajućim osiguračima.
2. Zaštita TS 10/0,4 kV
U TS 10/0,4 kV za zaštitu transformatora predvidjen je Buholcov relej. Za zaštitu od kvarova između 10 kV i 0,4 kV služe primarni prekostrujni releji, kao i NN prekidači sa termičkom i prekostrujnom zaštitom.
3. Zaštita od visokog napona dodira
Kao zaštita od visokog napona dodira predviđaju se uzemljenja svih objekata elektroenergetskog kompleksa, tako da se dobije sistem zajedničkog uzemljivača. Prilikom izrade uzemljenja voditi računa da napon dodira na jednom mjestu ne smije preći vrijednost 50 V.
______RZUP ad - Podgorica 27 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica
4. Zaštita mreže visokog napona
Pitanje zaštite mreže VN treba riješiti u sklopu čitave mreže 10 kV, na području Podgorice , a posebno u pogledu kapacitivnih struja, zbog velike dužine 10 kV kablovske mreže.
Z A K L J U Č A K
U ovom kompleksu, a za njegovo kvalitetno snabdijevanje električnom energijom, potrebno je uraditi slijedeće: 1. Zadržati postojeću trafostanicu 10 / 0,4 kV, 1 x 630 kVA (oznaka br. I). 2. Uraditi nove MBTS 10 / 0,4 kV sa snagama datim u nacrtima i proračunima. 3. Kablovsku 10 kV mrežu uraditi prema planu, a postojeću zadržati. 4. Niskonaponsku mrežu uraditi kablovski sa unificiranim presjecima kablova, a polaganje je u zemlji na način predviđen tehničkim propisima. 5. Uraditi spoljnu rasvjetu saobraćajnica shodno kategorizaciji saobraćajnica. Postojeću rasvjetu zadržati.
7. HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA
Postojeće stanje (2004.g.)
Opšti pregled
Na prostoru obuhvaćenim ovim DUP-om od komunalnih hidroinstalacija za sada postoji jedina vodovodna mreža. Gradska kanalizacija za otpadne vode još nije pokrila područje Zagoriča. Prije par godina izgrađen je kanal ulicom II Crnogorskog Bataljona i ulicom Nikole Tesle do stambenih zgrada koje su van područja van ovog DUP-a. U nedostatku javne kanalizacije upotrebljene vode iz domaćinstva odnosno postojećih objekata evakuišu u tzv. individualne septičke jame i poniruće bunare koji su urađeni praktično uz svaki objekat. Takođe ne postoji ni atmosferska kanalizacija, osim novoizgrađenog kanala ulicom II Crnogorskog Bataljona. Dosada nije ni bilo potrebe da se izvodi jer je teren vrlo porozan a saobraćajnice nijesu formirane tj. nijesu zatvorane sa ivičnjacima i trotoarima pa voda površinski otiče sa kolovoza poprečno i ponire.
Vodovodna mreža
Ovo prigradsko naselje snabdijevano je iz Gradskog kada je počelo korišćenje izvorišta "Zagorič". Iznad područja DUP-a ulicom Ive Andrića prolazi glavni potisni cjevovod ∅ 400, trasa ovog cjevovoda je sačuvana. Ovaj primarni cjevovod nije zloupotrebljavan za davanje kućnih priključaka i sl. tako da se u potpunosti može na ovom djelu trase smatrati ispravnim i zadržati bez ikakvih intervencija. (Dijelom iste ulice položen je paralelno raspodjelni cjevovod ∅ 100 mm). Postoji cjevovod većeg prečnika ∅ 300 mm koji prolazi kroz područja DUP-a i spojen je na cjevovod ∅ 400 mm u ulici Ive Andrića. i na cjevovode ∅ 200 i ∅ 100 u ulici Nikole Tesle kod Mjesne zajednice (Dom zdravlja). Kod planirnaja budućih objekata je vođeno računa o trasi ovog postojećeg cjevovoda. Postoji još obodom naselja primarni cjevovod ∅ 200 mm ulicom II Crnogorskog Bataljona i cjevovod ∅ 100 ulicom Nikole Tesle koji se spaja sa cjevovodom ∅ 300 mm kod Doma zdravlja.
______RZUP ad - Podgorica 28 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica U odnosu na sekundarnu vodovodnu mrežu koja je formirana etapno zavisno od izgradnje objekata, ova mreža izvedena je uglavnom od salonitnih cijevi ∅100 i ∅ 80 mm i pocinkovanih cijevi ∅ 50 mm. Pomenuta sekundarna vodovodna mreža je spojena na cjevovod ∅ 100 mm u ulici Nikole Tesle i na cjevovod ∅ 100 mm u ulici Iva Andrića.
Kratak zaključak o postojećoj vodovodnoj mreži je da ona zadovoljava i da se uglavnom može i zadržati.
Grafički prikaz sadašnje mreže je vidan na priloženoj situaciji 1:1000 i ucrtani su cjevovodi do prečnika ∅ 50 i veći.
Kanalizacija za otpadne vode
Već je navedeno da se u ovom naselju sve upotrebljene vode odstranuju pomoću individualnih uređaja u podzemlje. Najčešće se ne radi o propisnim septičkim jamama i odvojenim ponirućim bunarima, već se samo uradi veći ponirući bunar, obzidan kamenom u suvo i pokriven pločom. Obzirom na šljunkovito-pjeskoviti teren u toj jami se ispuštena voda nikad ne zadržava, organske čestice se kupe na dnu gdje se mineralizuju pa skoro nikad ne dolazi do kolmiranje upojnih površina. Uglavnom kod ove vrste dispozicije otpadnih voda nijesu izražene teškoće od strane vlasnika objekata. Jedina njihova moguća posljedica jeste zagađenje i ugrožavanje kvaliteta podzemne vode. Izgradnjom primarnog kanala kanalizacije za otpadne vode prečnika ∅ 400 mm, izvedenog ulicom Nikole Tesle i dalje ulicom II Crnogorskog Bataljona, omogućava izgradnju kanalizacije otpadnih voda za ovo područje DUP-a.
Atmosferska kanalizacija
Vodopropusan teren sa blagim nagibom i bez depresija omogućava prirodno odvodnjavanje- poniranje čak i kod najjačih pljuskova. Nikakve spoljne vode ne ugrožavaju ovo naselje, a obrađeni vrtovi i bašte olakšavaju upijanje vode. Afaltirane ulice su izgrađene nad terenom i nijesu omeđene uzdignutim ivičnjacima i trotoarima te se na njima voda ne zadržava već otiče ka propusnom terenu. Kako je već rečeno izgrađen je primarni kanal ∅ 800 mm za atmosferske vode ulicom Nikole Tesle i dalje ulicom II Crnogorskog Bataljona do Vezirovog mosta gdje se ispušta u Moraču. Ovaj kanal je moguće sa njegovim produžetkom predvidjeti i kanalisanje atmosferskih voda ovog područja tamo gdje je neophodno, kao na primjer sa ulicama koje se planiraju sa uzdignutim ivičnjacima i trotoarima sa obje strane.
Planirano stanje
Vodovodna mreža
Širina naselja opravdava formiranje sekundarnih prstenova, pa se sa postojećih obodnih cjevovoda i to sa produžetkom cjevovoda ∅ 100 mm u ulici Nikole Tesle do nove planirane ulice i dalje predvidjeli cejvovod ∅ 100 mm do spoja na cejvovod ∅ 100 mm u ulici Nikole Tesle, te se sa postojećim cejvovodom koji ide ulicom 9 Crnogorske Brigade formirao osnovni sekundarni prsten. Sa ovog formiranog prstena je na svim planiranim ulicama predviđena nova vodovodna mreža. Na zapadnoj strani područja formiran je prsten koji se spaja na primarni cejvovod ∅ 200 mm u ulici II Crnogorskog Bataljona.
______RZUP ad - Podgorica 29 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Što se tiće postojeće razvodne mreže i to se u cjelosti zadržava i povezuje na planirane sekundarne prstenove. Glavni cejvovod ∅ 300 mm koji prolazi kroz naselje i povezuje cejvovod ∅ 100 mm u ulici Nikole Tesle i ∅ 100 mm u ulici Iva Andrića je u poptunosti zadržan i sa istog nije predviđeno priključenje naselja, nego indirektno kako je već rečeno.
Kanalizacija za otpadne vode
Planom je predviđeno da se sa ovog područja uradi kanalisanje otpadnih voda. Predlog za kanalisanje otpadnih voda je sada izvjesnije uraditi jer je izveden glavni primarni kanal ∅ 400 od Vezirovog mosta i dalje ulicom Nikole Tesle do stambenih zgrada. Cijelo područje zahvata plana je u padu ka ovom izvedenom kanalu, te je mogućnost kanalisanja cijelog zahvata DUP-a jednostavna. Planom je predviđeno da se za cijelo područje DUP-a predvidi kanalisanje otpadnih voda. Predloženo je da se postojeći kanal ∅ 400 mm produži do kraja zahvata DUP-a u dužini od 250 m, da se krajnjom ulicom na jugoistoku izvede kanal koji bi prihvatao otpadne vode iz ovog područja i kontaktne zone Bloka 3 i 4.
Drugi sabirni kanal je predviđen je ulicom 9 Crnogorske Brigade u koji se uglavnom uključuju svi planirani kanali duž novih distributivnih saobraćajnica.
Za krajnji zapadni dio područja ispod vojnih objekata je takođe planom predviđena kanalizaciona mreža sa priključenjem na postojeći primarni kanal ∅ 400 mm u ulici II Crnogorskog Bataljona.
Atmosferska kanalizacija
Izgradnjom primarnog kanala za atmosferske vode ∅ 800 mm ulicom II Crnogorskog Bataljona i dalje ulicom Nikole Tesle, stvorena je mogućnost za izgradnju zatvorenog sistema atmosferske kanalizacije. Planom su uglavnom predviđene ulice bez uzdignutih ivičnjaka i trotoara ili ulice sa ivičnjacima i trotoarima sa jedne strane što omogućava samo oticanje vode sa kolovoza i prirodno poniranje vode.
Glavna centralna ulica naselja 9 Crnogorske Brigade je većim dijelom predviđena sa uzdignutim ivičnjacima i trotoarima, a obzirom na dužinu ulice planom je predviđeno da se izvede kanal za atmosferske vode. Planom je još predviđeno da se postojeći kanal ∅ 100 mm u ulici Nikole Tesle produži do kraja zahvata ovog naselja. Ova ulica je predviđena sa uzdignutim ivičnjacima i trotoarima sa obje strane.
8. TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA
Postojeće stanje (2004.)
Područje DUP-a "Zagoric 1" telefonski je riješeno sa telefonske centrale u Maslinama. Ovo područje je sa zapadne strane ograničeno ulicom "Nikola Tesla" a sa istočne i južne šumskim kompleksom Gorica. Granica sa sjeverne strane je meka i čini je naseljeni dio Zagoriča. Sa te strane dolazi postojeća telefonska kablovska kanalizacija i telefonska mreža. Zbog intezivnog razvoja ovog područja u proteklih deset godina postojeća telefonska mreža ne zadovoljava potrebe postojećih korisnika sadržaja niti pruža realnu perspektivu za rešavanje
______RZUP ad - Podgorica 30 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica telekomunikacionih potreba za planirane korisnike sadržaja. Telefonska kablovska kanalizacija je uradjena prema važecim propisima.
Kablovska okna su od betonskih blokova i propisanih su dimenzija. Kanalizacione cijevi su PVC prečnika φ110 mm. Kablovska kanalizacija je sastavljena od dvije PVC cijevi. Rastojanje izmedju kablovskih okana zadovoljava postojeću situaciju i pruža perspektivu za razvoj planirane kablovske kanalizacije.
Postojeća telefonska kablovska mreža je kruto vezana na telefonsku centralu u Maslinama i sastavljena je od sledećih vrsta kablova:
. TK OO-Olovni kabal položen u telefonskoj kanalizaciji. . TK OOV-Olovni sa PVC izolacijom položen u telefonskoj kanalizaciji. . TK 10 - Armirani kabal položen direktno u zemlji.
Prostor koji obuhvata DUP "Zagorič 1" sa aspekta telekomunikacija se ne može izolovano posmatrati, od ostalog prostora Zagoriča i Stare Zlatice koji urbano prestavlja jednu cjelinu, već mora funkcionalno korespondirati sa ovim prostorom.
Planirano stanje
Imajući u vidu potrebe postojećih i planiranih stanovnika i korisnika sadržaja DUP-a "Zagorič 1", za ovo područje treba predvidjeti telefonsku centralu kapaciteta 1000 telefonskih priključaka.
Lokacija objekta za montažu nove ATC je na samom obodu ovog plana i objekat je već izgradjen. U toku je akcija za izgradnju telefonske kablovske mreže i ATC koju sporazumno vode i finansiraju "MZ Zagorič" i "Telekom Crne Gore -TK Centar Podgorica". S obzirom da je objekat stacioniran na samom obodu prostora "DUP-a Zagorič 1" to je potrebno predvidjeti i telefonske priključke za stanovnike i korisnike sadržaja prostora koji se naslanja na područje plana odnosno za područje na kojem je objekat lociran. Za očekivat je da se sa ovom ATC telefonski rešava područje jugoistočno od ulice "Nikola Tesla" sve do željeznicke pruge tako da će kapacitet ove ATC u perpspektivi dostići broj od 2000 telefonskih priključaka. Dio područja DUP-a "Zagorič 1" oznaćen kao zona A1 usmjeriti prema planiranoj ATC koja će se montirati u objektu koji se nalazi u zahvatu Izmjena i dopuna DUP-a "Zagorič 3,4" kako je i prikazano u grafičkom prilogu. Kao spojni put koristiti kapacitete optičkih kablova koji su stacionirani na zapadnoj strani Vezirovog mosta a koji dolaze iz telefonskih kapaciteta koji su smjesteni u objektu Telekoma u ulici "Bulevar Lenjina 3". Ovakvo rešenje se samo po sebi nameće jer je jednostavnije i ekonomski opravdanije od rešenja da spojni put ide trasom prema RATC-5 u Maslinama. Razlog odbacivanja ove druge varijante je u potrebi rekonstrukcije i proširenja kablovske telefonske kanalizacije na većoj dužini trase koja je vrlo skupa a podrazumijeva i rešavanje imovinsko pravnih odnosa sa vlasnicima zemljišta. Iz gore navedenog se vidi da će nova ATC funkcionisati kao istureni stupanj glavne ATC smještene u objektu Telekoma u ulici Bulevar Lenjina 3. Trasu planirane telefonske kablovske kanalizacije opredjeljuje postojeća telefonska kanalizacija kao i potrebe postojećih i planiranih stanovnika i korisnika sadržaja "DUP-a Zagorič 1"i njena konfiguracija je prikazana na planu.
______RZUP ad - Podgorica 31 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Planirani telefonski priključci će se preko postojeće i planirane telefonske kablovske kanalizacije distribuirat do svih stambeno-poslovnih jedinica. Planirana kablovska kanalizacija zatvara prsten oko područja plana a kreće se njegovim obodom tako da pruža mogućnost rešavanja i područja sjeverno od obradjivanog. Planiranu primarnu telefonsku kanalizaciju graditi krutim PVC cijevima prečnika φ110 mm.
Na mjestima gdje to kapaciteti kablova dozvoljavaju a situacija na trasi zahtijeva, koristiti u izradi kablovske kanalizacije i okiten cijevi prečnika φ 50 mm. Ovakvo rešenje je iznudjeno na pojedinim mjestima i diktira ga situacija na terenu i lokacija postojećih kablovskih okana a i jeftinije je. Okiten cijevi su savitljivije i mogu savladati krivine sa većim poluprečnikom nego što to mogu PVC cijevi. Planiranu primarnu kablovsku telefonsku kanalizaciju graditi sa tri PVC cijevi precnika φ 110 mm, od čega jednu cijev treba rezervisati za potrebe kablovske TV distribucije. Distributivnu telefonsku kanalizaciju graditi okiten cijevima prečnika φ 50 mm.
Planiranu telefonsku mrežu graditi uvlačnim kablovima tipa TK 59 GM. Postojećom kablovskom telefonskom mrežom odnosno postojećim kablovima rešavati odredjene cjeline da bi se izbjeglo povezivanje kablova različitog tipa. Kućnu telefonsku instalaciju za objekte kolektivnog stanovanja koncetrisat u tipskom ormariću ITO LI 10 lociranom u objektu na visini od 1,5 metra. Telefonske instalacije izvoditi sa provodnikom TI 44 2x0.6 mm i provlačiti kroz PVC cijevi sa ugradnjom potrebnog broja razvodnih kutija, s tim da u svakoj službenoj prostoriji treba predvidjeti najmanje tri telefonske instalacije, a u objektima kolektivnog i individualnog stanovanja najmanje po dvije instalacije po jednoj stambenoj jedinici. U slučaju da se trasa postojeće i planirane telefonske kanalizacije poklapa sa trasom vodovodne kanalizacije i trasom za elektro instalacije poštovati propisana rastojanja i propisane mjere zaštite.
9. PEJZAŽNA ARHITEKTURA
ZELENILO I URBANI MOBILIJAR NA PODRUČJU DUP-a "Zagorič 1"
Osnovne smjernice
Izgradnja i uredjenje zelenih površina u dugoročnom razvoju grada mora biti usmjerena ka izgradnji jedinstvenog sistema zelenila.
Zelenilo u stambenim zonama i površinama mješovite namjene predstavlja značajan dio u zelenim površinama grada. Oblikovanje ovih zelenih površina mora biti u funkciji osnovne namjene prostora (stanovanje, javne namjene).
Preporučuje se u osnovnoj matici gradnje (urbana dogradnja, gradnja na novim površinama) primjenjivanje i tipologije "zelenog bloka" (izgradjen prostor u zelenilu) koji ima organizacione i oblikovne prednosti za odredjene sadržaje.
U sklopu oblikovanja gradskih ulica predvidja se značajan porast drvoreda. Nužno je da dogradnju primarnog uličnog sistema prati i uporedo podizanje drvoreda, kao vizuelna i zaštitna barijera izmedju različitih sadržaja namjene prostora.
Postojeće zelene površine
______RZUP ad - Podgorica 32 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Postojeći stepen ozelenjenosti područja DUP-a "Zagoric 1" je veoma nizak. Teren je livadskog tipa, u velikoj mjeri izgradjen. Postojeći zeleni fond je zelenilo okućnica.
Ukupna površina koju obuhvata plan je oko 44.94 ha.
Sa aspekta urbanog planiranja i izgradjenosti zona DUP-a predstavlja model bez urbanih karakteristika.
Postojeće stanje zelenila na ovom lokalitetu osiromašeno je u vegetacijskom smislu. Na južnoj strani plana je park-šuma Gorica koja predstavlja vrijedan resurs ovog dijela Podgorice. Jedine zelene površine predstavljaju okućnice i mjestimično samoniklo žbunasto rastinje.
Otuda glavni zadatak ovog plana i jeste u razvijanju sistema zelenih površina koje će se preko uličnih drvoreda (linearnim zelenilom) povezati sa ostalim zelenilom Podgorice i okoline.
Planirano stanje
Projektom je predvidjeno:
. Uspostavljanje optimalnog odnosa izmedju izgradjenih i slobodnih zelenih površina. . Uskladjivanje ukupne količine zelenih površina sa brojem stanovnika. . Funkcionalno zoniranje slobodnih površina. . Povezivanje planiranih zelenih površina u jedinstven sistem sa pejzažnim okruženjem. . Uskladjivanje kompozicionog rješenja zelenila sa namjenom (kategorijom) zelenih površina.
Potrebno je koristiti vrste otporne na ekološke uslove sredine i uskladjene sa kompozicionim i funkcionalnim zahtjevima.
Maksimalno očuvanje i uklapanje postojećeg vitalnog i funkcionalnog zelenila u nova urbanistička rješenja.
Prilikom planiranja zelenih površina izvršena je podjela po slijedećim kategorijama zelenila:
Zavisno od prirodnih i ekoloških uslova kao i same namjene površina, područje koje je obuhvaćeno DUP-om treba ozeleniti po specifičnim principima različitih zelenih površina:
. zelenilo u zonama porodičnog i višeporodičnog stanovanja . linearno zelenilo (zelenilo uz saobraćajnice) . zelenilo oko javnih objekata i prostora za odmor i rekreaciju . zelenilo u zoni park-šumi Gorica
Zelenilo u zonama porodičnog i višeporodičnog stanovanja (ZO-Zelenilo individualnih stambenih objekata,ZSO-zelenilo stambenih objekata i blokova)
Ova vrsta zelenih površina, koja se nalazi neposredno uz i oko kuća za stanovanje u kompozicionom smislu predstavlja jednu cjelinu. Svojim postojanjem doprinose u prvom redu stvaranju povoljnijih mikroklimatskih uslova sredine. Zeleni nasadi predvidjeni su od voćaka i dekorativnih vrsta (Magnolia grandiflora, Magnolia liliflora, Gardenia jasminoides, Juniperus horisontalis var.Glauca, Rosa Marlena, Pinus mugo var.mugus, Pittosporum tobiraitd.) koje će ______RZUP ad - Podgorica 33 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica kompoziciono proizaći iz arhitekture i želje samih vlasnika. Granica parcela odredjena je živom ogradom Syrynga vulgaris, Cornus mast, Lonicera tatarica, Thuja orientalis visine 80-100 cm ili odgovarajućom ogradom. Zelenilo uz porodično i višeporodično stanovanje stvara slobodan prostor za odmor, igru i rekreaciju, što se ostvaruje sadnjom i njegovanjem.
Veličina parcela je 300-600 m2 i indeks zauzetosti 0,40. Za autohtono stanovništvo predvidjene su veće parcele od 600-1200 m2 sa slobodnostojećim objektima porodičnog stanovanja i mogućnošću gradnje pomoćnih objekata.
Uredjenje parcele je podijeljeno u nekoliko cjelina:
- Pristup do ulaza u kuću je najatraktivniji, pa mu je potrebno posvetiti posebnu pažnju. Ne treba zaboraviti kolski prilaz, parking i rasvjetu. - Prostor za boravak dobro je smjestiti u južni, jugoistočni ili jugozapadni dio vrta i neposredno ga povezati sa kuhinjom, kako bi se mogao koristiti kao prostor za ručavanje. - Prostor za odmor obično se smješta dalje od objekta, tamo gdje se može smjestiti paviljon, pergola i sl. Ovdje su dobrodošli detalji, kao bazen,rostilj, fontana,... - Staze u vrtu su važan elemenat. Oblikom ih treba prilagoditi kompoziciji drveća i žbunja. One moraju lako voditi u razne djelove vrta. Kod manjih vrtova postaviti ih uz ivicu parcele, kako bi površina djelovala što kompaktnije.
Uredjenje vrta zavisi i od konfiguracije terena pa, na primjer, brdoviti teren omogućava upotrebu kamenih potpornih zidova, vodenih kaskada, visećih vrtova...
______RZUP ad - Podgorica 34 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Na ulazu u objekat, duž staze, cvijeće je važan element. Kod sadnje više vrsta cvijeća trebalo bi voditi računa o smjeni cvetanja i koloritu da bi cvjetna površina bila privlačna tokom cijele vegetacije. Ne treba zaboraviti ni odnos svake vrste prema svjetlosti.
Kod rasporeda biljaka voditi računa o preglednosti: najniže biljke saditi u prednji plan, a najviše u zadnji.
Preporuka za manje vrtove: saditi cvijeće i biljke tamnih boja, jer će tada prostor izgledati veći.
Zelenilo stambenih objekata
Ovaj način ozelenjavanja predstavlja nespecifičnu kombinaciju zelenila oko kuća u nizu koje ujedno predstavlja i javno zelenilo tj. mjesto odmora šetača i vezu izmedju park-šume Gorica i stanovanja.
Na prostorima ove zone, koja zahvata 2,00 ha, treba primijeniti visoko, srednje i nisko zelenilo a posebnu pažnju posvetiti travnjacima, njihovom podizanju i njegovanju. Potrebno je stvoriti slobodan prostor za odmor, igru djece i rekreaciju.
U zoni koja je stazama povezana sa park šumom Gorica je predvidjena izgradnja fontane koja bi oplemenila ovaj prostor i predstavljala mjesto odmora šetača .
Linearno zelenilo
Ozelenjavanje saobraćajnica, pločnika, pješačkih i parking prostora sprovodi se tzv. linearnom sadnjom. U kompozicijskom smislu ovo zelenilo rješava se tako da predstavlja "kičmeni stub" vangradskog zelenila sa zelenilom gradskog područja. Ujedno to je čvrsta veza koja bitno utiče na poboljšanje sanitarno-higijenskih uslova, mikroklimatskih i estetskih karakteristika i vrijednosti. Duž saobraćajnica zelenilo treba rješavati linearno ili sa potrebnim prostornim akcentima koji bi prekidali monortone nizove drvoreda. Na mjestima gdje je to moguće formirati zelenu traku ili sadnju izvršiti po obodu parcela-okućnica a gdje ne postoji takva mogućnost sadnju izvršiti u sadnim jamama unutar trotoara. Ovo se sprovodi na razne načine, promjenom sadnog materijala, kombinovanjem masiva različitih habitusa ili formiranjem prodora čime se otvara vizura prema okolini. Treba naglasiti da "linearno zelenilo " ne podrazumijeva klasičan niz drvoreda, već niz manjih i raznovrsnijih grupacija zelenila čime se obezbjedjuje ritmika u prostoru, likovno bogatstvo prostora i njegovih boja kao i naizmjenična zasjena mjesta duž pravca kretanja. Treba primijeniti sve tri kategorije zelenila (visoko,srednje i nisko), ali tako da ne onemogući strujanje zagadjenog vazduha duž kolovoza.
Prilikom izbora vrsta sadnog materijala treba odabrati one vrste koje su prvenstveno otporne na aerozagadjennje, prašinu, insolaciju, dominirajući vjetar kao i vrste koje zahtijevaju najmanja ulaganja oko održavanja, čime bi bile ekonomski opravdane. Pored ovih karakteristika odabrane vrste moraju da imaju pravilno formiran habitus, deblo visoko 2,5-3 m. (Ginko biloba, Paulownia tomentosa, Acer palmatum, Albizzia julibrissim....).Ovakve sadnice starosti 10-15 godina saditi na razmaku od 7-9m u jame dimenzije 80x70 cm. Obavezno treba koristiti sva postojeća stabla koja su u dobrom stanju.
______RZUP ad - Podgorica 35 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Zelenilo oko javnih objekata i prostora za odmor i rekreaciju (ZOP-Zelenilo objekata prosvete, ZOZ-Zelenilo objekata zdravstva, PUJ-površine javne namjene, ZUS-Zelenilo uz saobraćajnice)
U ovu kategoriju zelenila svrstano je zelenilo oko doma zdravlja, škole i dječjeg vrtica i ono zahvata površinu oko 2,80 ha.Ova vrsta ozelenjavanja pripada zelenilu ograničene namjene.
Prostore oko javnih objekata (dom zdravlja, škola, vrtić) treba oplemeniti vrstama visokih dekorativno-estetskih vrijednosti, čime bi se naglasila i sama namjena objekata. U zoni škole i dječjeg vrtića planirana je izgradnja sportskih terena sa mjestima za igru djece. Predvidjena je izgradnja 7 sportskih visenamjenskih terena(kosarka,rukomet,tenis...) Preporucljivo je iskoristiti postojece zelenilo ukoliko se nalazi u dobrom stanju.Prilikom izbora sadnog materijala posebnu pažnju treba posvetiti izboru sadnog materijala.Ne koristiti vrste sa otrovnim plodovima, trnjem i sadnice koje prilikom cvjetanja izazivaju alergetske reakcije.
Zelenilo u zoni park-šume Gorica (PŠ-Park šuma)
Gorica park-šuma, kontaktna zona DUP-a Zagorič 1, predstavlja najvažniji uticajni činilac prilikom pejzažnog oblikovanja. Sve novoprojektovane zelene površine su pješačkim stazama povezane i orjentisane ka Gorica park šumi i samim tim čine jedinstven sistem.
Potrebno je primijeniti mjere njege. Biološka strana tog postupka se svodi na proredu šume uklanjanjem slabijih i biološki zaostalih stabala i sadnju novog, zdravog i pravilno odnjegovanog sadnog materijala. Površina šume Gorica koja pripada zahvatu DUP-a Zagorič 1 je 14 730 m2.
Urbani mobilijar
Urbani mobilijar predstavlja važan element pejzažnog oblikovanja i da bi ovom do sada pretežno ruralnom dijelu Podgorice dali elemente urbanog, preporuka je da on bude savremenog dizajna u kombinaciji materijala metal-drvo .
Kanta za otpatke Svjetiljka
Klupa ______RZUP ad - Podgorica 36 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica
10. MJERE ZAŠTITE
10.1. Mjere zaštite nasledja i sredine
Problemi zaštite graditeljskog nasledja i životne sredine su sagledavani i rješavani u samom procesu rada, kako kroz analizu rezultata istraživanja obavljenih tokom radova na dokumentacionoj osnovi, tako i na samom planu, kao i kroz definisanje prostorno-funkcionalne organizacije sadržaja utvrdjenih planom.
10.2. Mjere zaštite naslijedjene urbane matrice
Planom je zadržana naslijedjena urbana matrica i ambijent naselja. Manjim intervencijama na prostoru plana zaokružena je urbana matrica naselja.
Naslijedjena urbana matrica je bila jedan od faktora koji su uticali na koncept organizacije i uredjenje prostora i planiranu urbanu strukturu.
Ovo se posebno odnosi na urbanu sliku i naslijedjenu mrežu ulica i sklopova objekata. Svi novi objekti u zahvatu plana treba da slijede osnovne autentične arhitektonske odlike naslijedjene strukture (karakteristične gabarite, nagibe krovova i upotrebljene materijale).
U zahvatu plana nema arheoloških nalazišta.
10.3. Mjere zaštite životne sredine
Jedan od osnovnih ciljeva je zaštita i očuvanje životne sredine kao i očuvanje ekološke ravnoteže. Problem zaštite područja zahvaćenog Izmjenama i dopunama DUP-a treba posmatrati u okviru prostora grada i Opštine i čitavu problematiku rješavati na tom nivou.
Ključni problemi su otpadne vode, zagadjivanje tla i aerozagadjenja. Da bi se obezbijedila zdrava životna sredina neophodno je obezbijediti: . zaštitu podzemnih voda (ugradnjom uredjaja za prečišćavanje kanalizacije, uključivanje na gradsku kanalizacionu mrežu, vodovod i dr.), . zaštitu tla od zagadjenja (septičke jame treba izbjegavati i omogućiti priključke na gradsku kanalizaciju, treba regulisati odnošenje smeća), . zaštitu vazduha od zagadjenja (neophodna je toplifikacija i izbjegavanje individualnih sistema grijanja na goriva koja zagađuju vazduh).
Problem zaštite životne sredine nije takvog stepena da se zacrtanim smjernicama i predvidjenim mjerama ne može adekvatno riješiti. Uz relativno mala ulaganja područje plana će predstavljati prostor pogodan za život sa visokim stepenom pogodnosti što uz pejzažne, prirodne i ljudske potencijale daje posebnu vrijednost za budući razvoj ovog područja.
Otuda program aktivnosti na zaštiti i unapredjenju životne sredine treba tretirati kao integralni dio ekonomskog razvoja ove zajednice. Problemi zaštite životne sredine su svuda prisutni, pa je njihovo rješavanje pravo i obaveza svih radnih ljudi i gradjana.
10.4. Mjere zaštite kulturne baštine
Na prostoru Plana nema registrovanih spomenika kulture. ______RZUP ad - Podgorica 37 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica
. Ukoliko se prilikom izvođenja radova naiđe na arheološke ostatke, sve radove treba obustaviti i o tome obavijestiti Upravu - za zaštitu spomenika kulture kako bi se preduzele mjere za njihovu zaštitu u skladu sa članom 87 i članom 88 Zakona o zaštiti kulturnih dobara ("Sl. list Crne Gore", br. 49/10 od 13.08.2010).
Član 87
(1) Ako se prilikom izvođenja građevinskih, poljoprivrednih ili bilo kojih drugih radova i aktivnosti na kopnu ili u vodi naiđe na nalaze od arheološkog značaja, izvođač radova (u daljem tekstu: slučajni pronalazač) dužan je da: 1) prekine radove i da obezbijedi nalazište, odnosno nalaze od eventualnog oštećenja, uništenja i od neovlašćenog pristupa drugih lica; 2) odmah prijavi nalazište, odnosno nalaz Upravi, najbližoj javnoj ustanovi za zaštitu kulturnih dobara, organu uprave nadležnom za poslove policije ili organu uprave nadležnom za poslove sigurnosti na moru; 3) sačuva otkrivene predmete na mjestu nalaženja u stanju u kojem su nađeni do dolaska ovlašćenih lica subjekata iz tačke 2 ovog stava; 4) saopšti sve relevantne podatke u vezi sa mjestom i položajem nalaza u vrijeme otkrivanja i o okolnostima pod kojim su otkriveni. (2) Izuzetno od stava 1 tačka 3 ovog člana, pronalazač može nalaze, radi njihove zaštite, odmah predati nekom od subjekata iz stava 1 tačka 2 ovog člana.
Obaveze Uprave i investitora
Član 88 (1) Uprava je dužna da, najkasnije narednog dana od dana obavještenja iz člana 87 stav 1 tačka 2 ovog zakona: 1) komisijski utvrdi da li se radi o arheološkim nalazima; 2) preduzme brigu o čuvanju nalazišta i nalaza; 3) preda nalaze na privremeno čuvanje javnoj muzejskoj ustanovi u opštini na čijoj su teritoriji pronađeni ili matičnoj muzejskoj ustanovi; 4) o izvršenom uviđaju i preduzetim mjerama sačini detaljan zapisnik; 5) nakon izvršenog uviđaja, zavisno od vrste i prirode otkrivenog nalazišta i radova koji se izvode, donese rješenje kojim će odrediti da se izvođenje radova nastavi uz nadzor arheologa sa istraživačkom licencom ili da se radovi privremeno obustave i sprovede odgovarajuće arheološko istraživanje. (2) Privremena obustava radova, u smislu stava 1 tačka 5 ovog člana, može trajati najduže 30 dana. (3) U roku iz stava 2 ovog člana Uprava može donijeti rješenje o uspostavljanju prethodne zaštite nalazišta. (4) Ako Uprava ne uspostavi prethodnu zaštitu u skladu sa stavom 3 ovog člana, nalazište se smatra slobodnim prostorom. (5) Žalba na rješenje iz stava 1 tačka 5 ovog člana ne odlaže izvršenje rješenja. (6) U slučaju iz stava 1 tačka 5 ovog člana troškove arheoloških istraživanja i arheološkog nadzora snosi država ukoliko sa investitorom građevinskih radova nije drukčije ugovoreno.
______RZUP ad - Podgorica 38 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica
10.5. Mjere zaštite od elementarnih i drugih nepogoda
Mjere zaštite od elementarnih nepogoda podrazumijevaju preventivne mjere kojima se sprečava ili ublažava dejstvo elementarnih nepogoda:
. Prirodne nepogode (zemljotres, požari, klizanje tla, vjetrovi); . Nepogode izazvane djelovanjem čovjeka (havarije industrijskih postrojenja, požari velikih razmjera, eksplozije i dr.); . Drugi oblik opšte opasnosti (tehničko-tehnološke i medicinske katastrofe, kontaminacija, pucanje brana i dr.).
Štete izazvane elementarnim nepogodama u Crnoj Gori su velike. Naročito su izražene štete od zemljotresa, požara, poplava, klizišta i jakih vjetrova. Pošto su štete od elementarnih nepogoda po karakteru slične ratnim katastrofama, ciljevi i mjere zaštite su djelimično identične. Za prostor zahvata ovog planskog dokumenta najveću opasnost predstavljaju tehničko tehnološke katastrofe i kontaminacija.
U cilju zaštite od elementarnih nepogoda postupiti u skladu sa Zakonom o zaštiti i spašavanju (Sl. list CG broj 13/2007) i Pravilnikom o mjerama zaštite od elementarnih nepogoda (Sl. list RCG broj 8/1993).
10.6. Uslovi i mjere zaštite od zemljotresa
U cilju zaštite od zemljotresa, postupiti u skladu sa odredbama Pravilnika o tehničkim normativima za izgradnju objekata u seizmičkim područjima (Službeni list SFRJ br.52/90).
Sve proračune seizmičke stabilnosti zasnivati na posebno izrađenim podacima mikroseizmičke reonizacije, a objekte od zajedničkog značaja računati za 1 stepen više od seizmičkog kompleksa.
Objekte koji ne spadaju u visokogradnju realizovati u skladu sa Pravilnikom o tehničkim propisima za građenje u seizmičkim područjima (Sl.list SFRJ br.39/64).
10.7. Zaštita od požara
Preventivna mjera zaštite od požara je postavljanje objekata na što većem mogućem međusobnom rastojanju kako bi se sprečilo prenošenje požara.
Takođe, obavezno je planirati i obezbijediti prilaz vatrogasnih vozila svakom objektu.
Svi objekti moraju biti pokriveni spoljnom hidrantskom mrežom regulisanom na nivou kompleksa u skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za hidrantsku mrežu i gašenje požara (Sl.list SFRJ broj 30/91).
Na nivou ovog plana rješenjem saobraćajnica ostvarena je dostupnost do svih mjesta moguće intervencije vatrogasaca. Takođe, saobraćajnice su i protivpožarne barijere za prenošenje požara.
Prilikom izrade projektne dokumentacije,a zavisno od vrste objekata, primijeniti: . Zakon o zaštiti i spašavanju (Sl. list CG br. 13/07,05/08,86/09 i 32/11 smjernice Nacionalne strategije za vanredne situacije i nacionalni i opštinski planovi zaštite i spašavanja.
______RZUP ad - Podgorica 39 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica . Pravilnik o tehničkim normativima za pristupne puteve,okretnice i uređene platoe za vatrogasna vozila u blizini objekata povećanog rizika od požara (Sl.list SFRJ,br. 8/95). . Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu visokih objekata od požara (Sl.list SFRJ,br.7/84), . Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu skladišta od požara i eksplozija (Sl.list SFRJ,br.24/87), . Pravilnik o izgradnji postrojenja z zapaljive tečnosti i o uskladištenju i pretakanju zapaljivih tečnosti (Sl.list SFRJ,br.20/71 i 23/71), . Pravilnik o izgradnji stanica za snabdijevanje gorivom motornih vozila i o uskladištenju i pretakanju goriva (Sl.list SFRJ,br 27/71), . Pravilnik o izgradnji postrojenja za tečni naftni gas i o uskladištenju i pretakanju tečnog naftnog gasa (Sl.list SFRJ,br.24/71 i 26/71), . Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu elektroenergetskih vodova nazivnog napona od 1 kV do 400 kV (Sl.list SFRJ,br.65/88 i Sl.list SFRJ,br.18/92).
Prilikom izrade projektne dokumentacije obavezno izraditi Projekat ili Elaborat zaštite od požara (i eksplozija ako se radi o objektima u kojima se definišu zone opasnosti od požara i eksplozija) i planove zaštite i spašavanja prema izraženoj procjeni ugroženosti za svaki hazard posebno, te na navedeno pribaviti saglasnosti i mišljenja u skladu sa Zakonom.
10.8. Mjere zaštite korišćenjem alternativnih izvora energije
U cilju racionalizacije potrošnje energije i sve izraženijih zahtjeva za zaštitom čovjekove okoline predlažu se dvije osnovne mjere: štednja i korišćenje alternativnih izvora energije.
Osnovna mjera štednje je poboljšanje toplotne izolacije prostorija, koja ne dozvoljava pregrevanje dok u zimskom zadržava toplotu. Osim odgovarajuće termoizolacije potrebno je voditi računa o adekvatnoj veličini otvora vodeći računa o mikroklimatskim uslovima ovog podneblja.
Energetske potrebe u ovom području mogu se podmiriti iz nekonvencijalnih primarnih izvora, kao što su energija vode i energija direktnog sunčevog zračenja. Treba težiti da se primjenjuju one energetske transformacije gdje nema izgaranja ni proizvodnje ugljendioksida.
11. SMJERNICE ZA PRIMJENU DJELA LIKOVNIH UMJETNOSTI
Pri rješavanju dispozicije djela iz oblasti likovnih primijenjenih umjetnosti na području zahvata zone Izmjena i dopuna DUP-a težilo se da se zadovolje sljedeći uslovi: . Perceptivno sagledavanje u kretanju, . Položaj čovjeka u prostoru, . Postojeći kvalitet izgradjenosti.
Parternom materijalizacijom prostora, pješačkih tokova, ulica, parkovskih staza, kao i mjesta susreta gradjana i posjetilaca daje se nova likovna nota.
Razmještajem drvoreda, ukrasnog zelenila, očuvanjem starih stabala, doprinos vizuelnom interesu urbane sredine je veći.
Urbana oprema sa uličnim osvjetljenjem dobro riješena, daje svoj poseban udio u vizuelnim efektima, pa je treba kontrolisati.
______RZUP ad - Podgorica 40 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Prostor zaštitnog zelenila, posebnim elementima kroz parkovsku arhitekturu treba oplemeniti sadržajem atraktivnog izgleda ka poboljšanju funkcije i estetike. Na ovaj način će se realizovati želje i ideje programa plana i zahtjeva gradjana.
12. URBANISTIČKO-TEHNIČKI USLOVI
U skladu sa Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata ("Službeni list Crne Gore", br. 064/17 od 06.10.2017), urbanističko-tehnički uslovi su dati u sklopu plana kroz grafičke priloge i tekstualni dio Plana.
12.1. Elementi urbanističke regulacije
Ukupan izgradjeni prostor zahvaćen ovim planom je izdijeljen na urbanističke parcele, kao osnovne i najmanje jedinice građevinskog zemljišta.
Granice urbanističkih parcela, u najvećem dijelu prostora, definišu objekat u odnosu na saobraćajnice i definisane su koordinatama prelomnih tačaka na grafičkim prilozima parcelacije i regulacije.
Urbanistička parcela obuhvata jednu ili više katastarskih parcela ili njihovih djelova i koji zadovoljava uslove izgradnje propisane planskim dokumentom.
Urbanistička parcela ne obuhvata saobraćajnice javnog karaktera.
Postoji mogućnost dijeljenja postojeće parcele u cilju omogućavanja izgradnje novog objekta uz poštovanje kriterijuma direktne pristupačnosti sa javne komunikacije.
Za sve postojeće objekte, ukoliko lokacijski uslovi dozvoljavaju (položaj objekta, indeks zauzetosti 0,40 i sl.) dozvoljava se dogradnja objekata do max površine od 60 m² (prizemlja) ili 150 m² (bruto građevinske površine objekta) i nadgradnja do Po+P+1+Pk.
Kod postojećih objekata težilo se principu da katastarska parcela predstavlja urbanističku parcelu. Kod manjih odstupanja datih u planu, može se prihvatiti katastarska kao urbanistička, pod uslovom da ista ima saobraćajni pristup i dovoljan prostor za red.ovnu upotrebu objekta.
Organ koji sprovodi realizaciju plana dužan je da od Investitora zahtjeva posebno snimljenu parcelu u digitalnom obliku.
Svi elementi relevantni sa ovog aspekta su prezentirani na odgovarajućem grafičkom prilogu.
Novoplanirani objekti su vezani za osovine saobraćajnica koje su definisane neophodnim elementima za prenošenje na teren.
Novi stambeni objekti su dimenzija 12/12 m, 10/10 m, 14,8/14,8m, 8/8m, dvojne kuće 14.40/36 m i poluatrijumske kuće dimenzija 12/12 –6/6 (atrijum) spratnosti od Po+P+2+Pk, P+1+Pk i P+2+Pk uz mogućnost izdizanja kote ulaza i kote poda prizemlja do 150 cm.
Visinska regulacija je predodredjena postojećom konfiguracijom terena i uspostavljenim odnosima susjednih objekata. Visine objekta uskladjene su sa opštom slikom naselja, nesmetanim vizurama i ekonomičnošću gradnje.
Visine objekata su date na grafičkim prilozima kao i spratnost objekata uz predpostavljen disciplinovan odnos korisnika, naročito kod novoplanirane gradnje, vodeći računa o susjednim ______RZUP ad - Podgorica 41 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica objektima i opštoj slici naselja i grada. Visine potkrovlja su 120 cm (izuzev kod objekata koji su izvedeni u periodu važenja DUP-a iz 2004.g. kod kojih je visina potkrovlja izvedena do 220 cm kako je istim propisano), sa mogućnošću izbacivanja iz arhitekture mansardnih otvora (badža).
Kod svih novoplaniranih porodičnih stambenih objekata postoji mogućnost da se prizemlja pretvore u poslovni prostor u zavisnosti od želja i potreba vlasnika.
Zavisno od uslova terena, kota prizemlja novih višeporodičnih stambenih objekata je izdignuta od uredjenog terena do max 100 cm, sem u slučajevima korišćenja prizemlja kao poslovnog prostora, gdje je pod izdignut do max 20 cm.
12.3. Oblikovanje prostora i materijalizacija
Rješavanjem zahtjeva korisnika za gradnjom novih ili intervencijama na postojećim objektima, uz striktnu kontrolu tehničke dokumentacije i realizacije, doprinijeće se unapredjenju arhitektonskih i likovnih vrijednosti samih objekata, a samim tim i ukupne slike naselja i grada.
Arhitektonski volumeni objekata potrebno je pažljivo projektovati sa ciljem dobijanja homogene slike naselja i grada.
Fasade stambenih objekata kao i krovni pokrivači su predvidjeni od kvalitetnog i trajnog materijala i kvalitetno ugradjeni.
Enterijeri poslovnih prostora moraju biti u odgovarajućem odnosu sa objektom u kome se nalaze. Izlozi treba da su u skladu sa susjednim izlozima i u skladu sa arhitekturom konkretnog objekta.
Komercijalni natpisi moraju biti realizovani na visokom likovnom nivou.
Urbana oprema i materijale za parterno uređenje pažljivo odabrati, birati i koordinirati sa pažnjom, posebno u okviru prostora gdje se predvidja veće okupljanje.
Svi priključci telefonske i električne mreže će se raditi podzemno.
Rasvjetu prostora kolskih i pješačkih komunikacija treba izvesti pažljivo odabranim rasvjetnim tijelima, sa dovoljnim osvjetljajem za potrebe normalne funkcije prostora.
Etapnu gradnju treba predvidjeti tehničkom dokumentacijom, uz odgovarajuće odobrenje urbanističke službe.
Za sve objekte su obavezni kosi krovovi, dvovodni ili četvorovodni a kod komplikovanijih objekata i kombinovani. Krovni pokrivač je crijep, tegola kanadeze ili neki drugi kvalitetan materijal.
Preporučuje se izrada prozorskih otvora i vrata od drvene i eloksirane bravarije, pri čemu posebnu pažnju treba posvetiti proporcijama otvora. Preporučujemo za prozorske otvore odnos širina/visina 1/1.5.
Postojeće zelenilo na parcelama maksimalno sačuvati i oplemeniti. Ozelenjavanje vršiti autohtonim vrstama u skladu sa preporukama u prilogu pejzažne arhitekture.
Sve priključke raditi prema UTU iz plana i uslovima priključaka dobijenim od nadležnih komunalnih organizacija.
______RZUP ad - Podgorica 42 DUP "ZAGORIČ 1" – Podgorica Svi objekti moraju biti izgradjeni prema važećim propisima za gradjenje u seizmičkim područjima.
Obzirom da se radi o vrlo važnom prostoru grada, ostavlja se mogućnost da u rješavanju mogućih problema, nastalih u procesu sprovodjenja plana, kao i formiranja i određivanja položaja pomoćnih objekata (ljetnja kuhinja, ostava za baštenski alat, ostava za drva, objekti za kućne ljubimce) u sklopu urbanističke parcele, nadležni organ, zadužen za sprovodjenje plana može rješavati zahtjeve građana.
Materijalizacija pomoćnih objekata predviđena je od materijala prilagođenih ovoj namjeni.
13. SPROVOĐENJE PLANA I FAZE REALIZACIJE
Do privođenja planskoj namjeni ovaj prostor treba čuvati od devastacije što znači da do tada nije dozvoljena bilo kakva gradnja.
Sprovođenje plana
Nakon usvajanja plana, svi subjekti - fizička i pravna lica, organizacije i udruženja, koja učestvuju u sprovođenju plana, odnosno realizaciji izgradnje objekata na području u zahvatu plana, u skladu sa odredbama Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata, dužni su poštovati planska rješenja utvrđena usvojenim Detaljnim urbanističkim planom.
Faze realizacije
Planom se ne predviđaju veliki, globalni radovi i striktna etapnost realizacije, ali kao važan preduslov za realizaciju planskih rješenja datih ovim planskim dokumentom je izgradnja planirane saobraćajne i tehničke infrastrukture. Preporuka je da se realizacija istih, kao I faza, ukoliko je to moguće, realizuje jedinstveno za čitav prostor zahvata.
Smatra se da je, kad su u pitanju pojedinačni objekti, pitanje faznosti suvišno, jer se radi o pojedinačnim investitorima koji na postojećoj ili nešto izmijenjenoj parcelaciji mogu, saglasno uslovima i u zavisnosti od mogućnosti, da se ponašaju po pravilima ovoga Plana. Rekonstrukcije, dogradnje i proširenja sadržaja postojećih objekata takođe su stvar uglavnom individualnih mogućnosti.
______RZUP ad - Podgorica 43