Eastern Philosophy of Ecotourism Management Model in Mae Hong Son Province, Thailand
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
EASTERN PHILOSOPHY OF ECOTOURISM MANAGEMENT MODEL IN MAE HONG SON PROVINCE, THAILAND WILASINEE ANOMASIRI A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF DOCTOR OF SCIENCE (TECHNOLOGY OF ENVIRONMENTAL MANAGEMENT) FACULTY OF GRADUATE STUDIES MAHIDOL UNIVERSITY 2004 ISBN 974-04-4717-1 COPYRIGHT OF MAHIDOL UNIVERSITY ACKNOWLEDGEMENT Thank you first of all to the Asian Development Bank (ADB); my success would not have been possible without their generous financial support. I would also like to thank many individuals whose support and guidance were invaluable, particularly Dr. Charlie Navanukraha, Associate Professor Rungjarat Hutacharoen, Assistant Professor Dr. Sura Pattanakiat and Assistant Professor Dr. Dachanee Emphanhdu. I am indebted to Ajarn Wadanyu Nathalang who gave his time unstintingly and his good advice consistently, and provided many insights into the truth of life. Considerable kindness was extended to me by the former Vice President of Mahidol University - Associate Professor Dr. Subarn Panvisavas, the Dean of the Faculty of Social Sciences and Humanities - Associate Professor Dr. Suree Kanjanawong, and the Director of the Department of Social Sciences - Associate Professor Dr. Kamonthip Kattikarn. I am indebted to them. Moreover, many colleagues at the Faculty of Social Sciences and Humanities Mahidol University, particularly Assistant Professor Dr. Shuttima Sang Gnern, Assistant Professor Putsatee Monzon, Associate Professor Panipa Burapacheap, Ajarn Yunyong Ampawa, Assistant Professor Prakairat Sukumalachart, Associate Professor Dr. Prapaphan Oun Ob, Associate Professor Dr. Supawan, Associate Professor Dr. Nawarat Plainoi, Mr. Iljas Baker, and Assistant Professor Dusit Sujirarat from the Faculty of Public Health, Mahidol University, all lightened my burden in various ways and I hereby thank them. Many individuals in Mae Hong Son Province facilitated my field work and made my stay in the province memorable, these include Mr. Pathom Nuankum and his team from the Provincial Public Health Office, the staff from the District Public Health Office, Mr. Chakraphan Pravinchaikul, a local guide, and all of the local people in the ecotourism villages - they have my thanks and admiration. My dear friends Mr. Buncha Apai, Mrs. Shananna Rodsutthi and Major Sarunyu Viriyavejakul inspired and encouraged me when I felt uninspired and discouraged and for this they have earned my deepest gratitude. To my parents Mr. Kitti and Mrs. Wemon Wongprasert who have supported me in everything I have undertaken and whose love has accompanied me throughout my studies I would like to say I love you more than words can tell. I would also like to thank my two brothers Kamjohn and Korawit Wongprasert for their concrete help. Finally, my dear husband Yuranun and beautiful daughter Preeyanunthana Anomasiri who put up with my absences when I was doing field work and the long hours when I withdrew to write up this thesis should know that without their love and support I would not have succeeded. Wilasinee Anomasiri Fac.of Grad.Studies, Mahidol Univ. Thesis / v การศึกษาปรัชญาตะวันออกซึ่งเปนแบบจํ าลองในการจัดการทองเที่ยวเชิงนิเวศ จังหวัดแมฮองสอน (EASTERN PHILOSOPHY OF ECOTOURISM MANAGEMENT MODEL IN MAE HONG SON PROVINCE, THAILAND) วิลาสินี อโนมะศิริ 4137613 ENTM/D วท.ด. (เทคโนโลยีการบริหารสิ่งแวดลอม) คณะกรรมการควบคุมวิทยานิพนธ : ชาลี นาวานุเคราะห, Ph.D., รุงจรัส หุตะเจริญ, M.Sc., สุระ พัฒนเกียรติ, Ph.D., วทัญู ณ ถลาง, M.Arch., M.A. บทคัดยอ การศึกษาปรัชญาตะวันออกซึ่งเปนแบบจํ าลองในการจัดการการทองเที่ยวเชิงนิเวศ ในจังหวัดแมฮองสอน มีวัตถุประสงค เพอสรื่ างแบบจํ าลองการจัดการทองเที่ยวเชิงนิเวศตามทัศนะของปรัชญาตะวันออก นอกจากนี้ยังไดมีการตรวจสอบแบบจํ าลองตาม สภาพความเปนจริงและนํ ามาสรางเปนแนวทางในการจัดการการทองเที่ยวเชิงนิเวศในจังหวัดแมฮองสอน ระเบียบวิธีวิจัยในการ สรางแบบจํ าลองเปนการทํ าในลักษณะคูขนานระหวางหลักการรูปแบบการจัดการทองเที่ยวเชิงนิเวศที่เปนอยูในปจจุบันกับการจัด การทองเที่ยวเชิงนิเวศตามทัศนะของปรัชญาตะวันออก การวิเคราะหการผันแปรทางเดียวเปนสถิติที่ใชในการทดสอบความแตกตาง ระหวางปจจัยที่เกี่ยวของกับแบบจํ าลอง นอกจากนี้กรณีศึกษาและการตรวจสอบจากสภาพความเปนจริงจะเปนการยืนยันความเปน ไปไดของการนํ าแบบจํ าลองการจัดการทองเที่ยวเชิงนิเวศตามทัศนะของปรัชญาตะวันออก แนวทางในการจัดการทองเที่ยวเชิงนิเวศ ตามทัศนะของปรัชญาตะวันออก อยางไรก็ตามแนวคิดดังกลาวนี้นับวาเปนองคความรูใหมในการจัดการทองเทยวเชี่ ิงนิวศและยังได นํ ามาใชผสมผสานกับระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตรเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของการจัดการดวย ผลของการศึกษาพบวา องคประกอบที่มาจากสาระสํ าคัญของปรัชญาตะวันออกที่สามารถนํ ามาผสมผสานในการจัดการ ทองเที่ยวเชิงนิเวศ ไดแก ความสงบ ความเรียบงาย ความกลมกลืน ความสมดุลย และการกระทํ าอยางมีศีลธรรม ผลดังกลาวนี้ สามารถนํ าไปเปนแกนในการสรางตัวชี้วัดและใชเปนองคประกอบที่สํ าคัญของการพัฒนาการทองเท ี่ยวเชิงนิเวศอยางยั่งยืนไดตอไป นอกจากนี้การแสดงผลในรูปแผนที่ยังแสดงใหเห็นถึงการกระจายของพื้นที่ที่ศักยภาพในการจัดการทองเที่ยวเชิงนิเวศมีกระจัด กระจายเปนจํ านวนมากในพื้นที่จังหวัดแมฮองสอน การทดสอบทางสถิติโดยการวิเคราะหการผันแปรทางเดียวพบวา ระดับการ พัฒนาหมูบาน, จํ านวนครัวเรือนในหมูบาน, ชนเผาและการเขาเรียนตอชั้นมัธยมของประชาชนทองถิ่น เปนปจจัยที่มีผลตอศักยภาพ ของการบริหารจัดการการทองเที่ยวเชิงนิเวศ แนวทางในการจัดการทองเที่ยวเชิงนิเวศที่ไดนํ าเสนอมุงประเด็น ทรัพยากรการ ทองเที่ยวเชิงนิเวศ การบริหารจัดการการทองเที่ยวเชิงนิเวศ การจัดการสาธารณูปโภคบริการ และการจัดการดานการตลาดการ ทองเที่ยวเชิงนิเวศ ขอเสนอแนะในการวิจัยครั้งตอไป ไดแก การศึกษาเกี่ยวกับระบบเสนทางการทองเที่ยวเชิงนิเวศ การศึกษาความเปน ไปไดของการจัดทํ าวิสาหกิจชุมชนทองเที่ยวเชิงนิเวศ และการศึกษาเกี่ยวกับจริยธรรมกับการทองเที่ยวเชิงนิเวศ นอกจากนี้การ กําหนดเป าหมายในภูมิภาคเพื่อการพัฒนาทองเที่ยวเชิงนิเวศที่เชื่อมโยงกับการรักษาความหลากหลายทางชีวภาพ นอกจากนี้หมูบาน ควรเปนศูนยกลางในการพัฒนาเพื่อการดํ ารงไวของทรัพยากรในพื้นที่ การพัฒนาสาธารณูปโภคควรเนนความกลมกลืนกับธรรมชาติ โปรแกรมการจัดการทรัพยากรทองเที่ยวควรใหองคการบริหารสวนตํ าบลและทองถิ่นเปนผูดูแล สาธารณูปโภคและการบริการควร แสดงออกถึงความเปนตะวันออก เชน เครื่องใชเกี่ยวกับไมไผ การบริการลองแพดวยไมไผ การทํ าแปลงปลูกไมไผเพื่อการทํ าแพ การทํ าเฟอรนิเจอร และมุมการเรียนรูเกี่ยวกับไมไผ เปนเรื่องที่ควรสงเสริม การหากองทุนเพื่อสงเสริมกิจกรรมดังกลาวควรเรง ดํ าเนินการ อยางไรก็ตามการวิจัยการตลาดประชาชนควรสงเสริมอยางเรงดวน 298 หนา ISBN 974-04-4717-1 Fac.of Grad.Studies, Mahidol Univ. Thesis / iv EASTERN PHILOSOPHY OF ECOTOURISM MANAGEMENT MODEL IN MAE HONG SON PROVINCE, THAILAND WILASINEE ANOMASIRI 4137613 ENTM/D D.Sc. (TECHNOLOGY OF ENVIRONMENTAL MANAGEMENT) THESIS ADVISORS : CHARLIE NAVANUGRAHA, Ph.D., RUNGCHARAS HUTACHAROEN, M.Sc., SURA PATTANAKIAT, Ph.D., WADANYU NATHALANG, M.Arch., M.A. ABSTRACT This study has the objective of constructing a model for ecotourism management in the perspective of Eastern philosophy, verifying that model, and formulating guidelines for ecotourism management. This study’s model for ecotourism management parallels the Conventional Ecotourism Management Model. The case studies for verification confirmed the strength of the Eastern philosophy based model. In using Eastern philosophy for ecotourism management the following components were introduced: peaceful life, simplicity, harmony, balance, and moral action. The result is a potential map of ecotourism management based on Eastern philosophy to be used in many areas in Mae Hong Son to promote it as an ecotourism destination. One-way analysis of variance showed that the less developed villages, the smaller households, the mid-level enrollment in secondary schools, and the Lahus tribes showed more potential for Eastern-based ecotourism management (0.05). The study proposals include guidelines for ecotourism resources, for ecotourism management, for ecotourism facility and service, and for ecotourism market management. Recommendations for further study include the study of route system monitoring, the feasibility study of ecotourism enterprise, and the study of environmental ethics. Specifically there should be local policies that deal with biodiversity in the perspective of Eastern philosophy, and the village should be conserved as a center for maintaining the natural resources in the area. The infrastructure development in the province should maintain an identity and harmony with nature. The programs for ecotourism resources based on Eastern philosophy can be set up and managed by local administrative organizations and local people. The facilities and services that demonstrate Eastern philosophy include those related to bamboo production, which is a symbol of Eastern philosophy. The market research by local people should be done immediately. KEY WORDS : EASTERN PHILOSOPHY / ECOTOURISM MANAGEMENT MODEL / MAE HONG SON PROVINCE 298 pp. ISBN 974-04-4717-1 CONTENTS Pages ACKNOWLEDGEMENT iii ABSTRACT iv LIST OF TABLES ix LIST OF FIGURES xiii LIST OF MAPS xv CHAPTER 1 INTRODUCTION 1 1.1 Background 1 1.2 Problem statement 2 1.3 Research question 5 1.4 Objectives of the study 5 1.5 Hypothesis 6 1.6 Scope of the study 6 1.7 Originality of the study 6 CHAPTER 2 LITERATURE REVIEW 8 2.1 The Philosophy of Ecotourism Management 8 2.2 Overview of Ecotourism 23 2.3 Landscape and Ecotourism Management 43 2.4 Ecotourism Management in the Western and Eastern 49 Perspectives 2.5 Scientific methods to support Ecotourism Management 52 2.6 Previous Research of Ecotourism Management Model 54 vii CONTENTS (Continued) Pages CHAPTER 3 MATERIALS AND METHODOLOGY 70 3.1 The study area 70 3.2 Materials 71 3.3 Methodology 72 CHAPTER 4 DESCRIPTION OF THE STUDY AREA 82 4.1 Overview of Mae Hong Son Province 82 4.2 Tourism attraction in Mae Hong Son 98 4.3 Ecotourism destination in Mae Hong Son 102 CHAPTER 5 RESULTS OF THE