Poti Is Located on the Eastern Shore of the Black Sea on the River

Project funded by EUROPEAN UNION

The city of Poti is located on the eastern shore of the Black Sea on the river. At the conﬂuence of the Rioni. Between 42.08 degrees north latitude and 41.38 degrees east latitude. Its ancient name is Phasis, which is mentioned in the 5th century BC. Poti is bordered on the west by the Black Sea. Khobi district to the north and the right tributary of the Rioni River, to the southeast the Kaparcha River and Paliastomi Lake. Administratively, Poti is divided into four municipalities (Center, Nabada, Island and Maltakva). Poti is 320 km away from Tbilisi, the capital of Georgia. There is a railway line (Poti-Tbilisi) which was put into operation in 1872. The city is connected to all regions by road. It is 90 km from Poti to the Turkish border. The total area of Poti is 64 km / h and according to these data is equal to the city of Kutaisi, its maximum length is 18 km and width is 7 km. The city of Poti is 345 km away from the capital, as well as 100 km away from Kutaisi, 67 k Poti

ქალაქი ფოთი მდებარეობს შავი ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროზე მდ. რიონის შესართავთან. ჩრდილო განედის 42,08 გრადუსზე და აღმოსავლეთ განედის 41,38 გრადუსს შორის. მისი უძველესი სახელწოდებაა ფაზისი, რომელიც ძვ.წ.აღ-ის V-საუკუნეში იხსენიება. ფოთს დასავლეთით ესაზღვრება შავი ზღვა. ჩრდილოეთით ხობის რაიონი და მდინარე რიონის მარჯვენა ტოტი, სამხრეთ აღმოსავლეთით მდინარე კაპარჭა და პალიასტომის ტბა. ადმინისტრაციული თვალსაზრისით ფოთი იყოფა ოთხ მუნიციპალიტეტად (ცენტრი, ნაბადა, კუნძული და მალთაყვა). საქართველოს დედაქალაქ თბილისიდან ქალაქი ფოთი დაშორებულია 320 კმ-ით. ფუნქციონირებს სარკინიგზო ხაზი, (ფოთი-თბილისი) რომელიც ამოქმედდა 1872 წელს. საავტომობილი ხაზით ქალაქი უკავშირდება ყველა რეგიონს. ფოთიდან თურქეთის საზღვრამდე 90კმ-ია. ფოთის მთლიანი ფართობი 64 კმ/კვ – ია და ამ მონაცემებით ქალაქ ქუთაისს უტოლდება, მისი მაქსიმალური სიგრძე 18 კმ, ხოლო სიგანე 7 კმ-ია. დედაქალაქიდან ქალაქ ფოთი 345 კმ-თაა დაშორებული, ასევე საქართველოს სხვა მსხვილი ქალაქებიდან შესაბამისად ქუთაისთან-100, ბათუმთან-67,სოხუმთან-170, ხოლო რეგიონის ადმინისტრაციულ ცენტრთან ზუგდიდთან-55 კმ-თაა დაშორებული.

ნიკო ნიკოლაძე NIKO NIKOLADZE

ნიკო ნიკოლაძე ევროპული აზროვნების პოლიტიკოსი, Niko Nikoladze was a European-minded politician, educa- განმანათლებელი და საზოგადო მოღვაწეა, 1894-1912 tor and public figure. In 1894-1912 he headed the city of Poti, წლებში სათავეში ედგა ქალაქ ფოთს, რომელიც საქარ which became the gateway of Georgia. With his progressive თველოს საზღვაო კარიბჭედ აქცია. მისი პროგრესული ideas and great efforts a seaport was built and a beautiful იდეებითა და დიდი ძალისხმევით აშენდა პორტი და city was planned in an European style. Its unique cultural ევროპულ ყაიდაზე დაგეგმარებული ულამაზესი ქალაქი, heritage is connected to the times of Nikoladze being a may- რომლის უნიკალური კულტურული მემკვიდრეობა ნიკო or of the city and to the name of a famous German architect ლაძის ქალაქისთავად მოღვაწეობის პერიოდსა და Edmund Frick. გერმანელი არქიტექტორის ედმუნდ ფრიკის სახელს უკავშირდება. 3 ნიკოლაძისეული კოშკი უძველესი და უმნიშვნელოვანე სი კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლია და წარმო ადგენს ქალაქის ისტორიულ მეხსიერებას. ისტორიული წყაროებიდან ირკვევა, რომ ფოთში თურქებმა ციხე- სიმაგრე ააგეს ჯერ კიდევ 1578 წელს, კონკრეტულად ამ ლოკაციაზე კი 1723-1725 წლებში. 1828 წელს ფოთი თურქებისაგან განთავისუფლდა, ხოლო 1858 წელს ფო თი გამოცხადდა სანავსადგურო ქალაქად. 1870 წელს ეს მხარე დაუთვალიერებია რუსეთის იმპერატორ ალექსანდრე II-ს. იმპერატორის დასახვედრად სახე უცვალეს ფოთის ციხეს, როგორც თურქთა ბატონობის სიმბოლოს. მოშალეს გალავნის კედლის დიდ ნაწილი და მეჩეთი. მთავარ შესასვლელს დააშენეს ორი სარ თული, რომელიც ბოლოვდებოდა ხის შპილით და კოშ კის კედელზე რუსული იარაღის სადიდებელი წარ წერა განათავსეს. თვითმმართველობის რეფორმის გატარების შემდეგ, ქალაქის თავი გახდა ევროპული განათლებისა და ღირებულებების მატარებელი ნიკო ნიკოლაძე. 1896 წელს მან კოშკს ევროპული იერსახე მისცა: მოხსნა ხის ნაწილი, დააშენა ქვის სართულები და ხუთსართულიანი კოშკის ბოლო სართულზე პარიზიდან ჩამოტანილი მექანიკური სამმხრივი საათი და ზარი დაამონტაჟა. ციხე-გალავნის კედლის ნარჩენზე კოშკის მარცხენა მხარეს დააშენა მე-2 სართული, სადაც ცხოვ ნიკო ნიკოლაძის კოშკი რობდა და მოღვაწეობდა ქალაქის თავი ნიკო ნიკოლაძე NIKO NIKOLADZE TOWER [1894-1912წწ].

4 Niko Nikoladze tower is the oldest and the most important historical monument and historical memory of the city. Historical sources indicate, that Turks built the fortress in Poti in 1578 and in 1723- 25 the fortress was built by Turks at this location. In 1828 Poti was free from Turks. In 1858 Poti became a port city. Emperor Alexander II has visited this side in 1870. For emperor’s visit fortress facade was changed, as a symbol of Turks rule. The most part of the enceinte and mosque were demolished. 2 storeys were added to the main entrance, ending with a wooden spire and a praising inscription of Russian weapons was placed on the wall of the tower. After implementation of self-government system reform, a chairman of the city became Niko Nikoladze – a man with an European education and with the European values.

In 1896 Nikoladze gave an European appearance to the tower: wooden part was removed and stone storeys were added, on the last storey of the tower a mechanical tripartite clock and a bell were set up, which he had brought from Paris. On the remains of the fortress, from the left side, he built 2 storeys where Niko worked, lived and hosted visitors and his friends (1894-1912). 5 ფოთის საკათედრო ტაძარი CATHEDRAL OF POTI

ფოთის მაცხოვრის ბრწინვალე აღდგომის სახელობის საკათედრო ტაძარი, გრანდიოზული ნაგებობაა, რომ ლის პროექტი შედგენილია არქიტექტორ ა. ზელენკოს მიერ და წარმოადგენს კონსტანტინეპოლის ,,აია- სოფიას’’ ასლს, შემცირებული მასშტაბით; მოგვიანებით, აკადემიკოს-არქიტექტორ რ. მარფელდის მიერ შეტა ნილი მცირეოდენი შესწორებების შემდეგ, პროექტი დამტკიცდა. საკათედრო ტაძარი ბიზანტიური სტილი საა, აგებულია 1906-1907 წლებში; იგი გათვალისწინებუ ლი იყო 2000 მლოცველისთვის; საბჭოთა ხელისუფ ლებამ 1933-36 წლებში ტაძარი თეატრად გადააკეთა, 1981-83 წლებში მიაშენეს მცირე და სარეპეტიციო დარ ბაზები; 2005 წლის ნოემბერში ტაძარი დაუბრუნდა სა ქართველოს საპატრიარქოს და გადაეცა ფოთისა და ხობის ეპარქიას.

The grand cathedral temple named after Holy Resurrection was designed by the architect A. Zelenko and represents the exact copy of Constantinople “Aya-Sofia”, at a reduced scale. Later, after a few modifications were made by the Academi- cian-Architect R.Marfeld, the project was approved. The fa- cades of the cathedral temple were set in Byzantine style; The temple was provided for 2000 worshipers. In 1933-36 the Soviet authorities rebuilt the cathedral temple to theatre; in 1981-83 they built small and rehearsal halls; In November 2005, the cathedral temple was returned to the Georgian Pa- 6 triarchate and transferred to the Diocese of Poti and Khobi. ფოთის შუქურა მის: თავდადებულის №83

POTI LIGHTHOUSE ADDR: TAVDADEBULI STR. N83

ფოთის შუქურა თუჯის კოშკია, რომელიც შეკვეთილი იყო ინგლისში 1860 წელს. 1862 წელს ჩამოისხა ნაწილ–ნაწილ ინგლისური ფირმა ,,ეხტონ ამოს და შვილების” ინჟი ნერ–მექანიკოსების მიერ, ხოლო ექსპლუატაციაში შე ვიდა 1864 წელს. შუქურის შემადგენელი კონსტრუქ ციები ლონდონიდანაა ჩამოტანილი. კოშკურა, რომელსაც წაჭრილი კონუსის ფორმა აქვს, აწყობილია ცალკეული თუჯის ფილებისაგან, რომლებიც ერთმანეთზეა აკინ ძული ქანჩებით. მისი სიმაღლე ფუძიდან სახურავის ჩათვლით 39,8 მ–ია.

Poti Lighthouse is a cast iron tower, that was ordered in England in 1860. In 1862 it was casted in separate parts by the engineer-mechanics from an English company “EASTON AMOS&SONS”. Lighthouse construction parts were delivered from London. In 1864 it was put into operation. The tower, that has a form of a cones with a cut top, is assembled of cast iron plates, joined by the nuts. Its height from the bottom to the roof makes 39,8 m.

7 სამხატვრო გალერეა არტ-ნუვოს სტილის უნიკალური საბავშვო ბიბლიოთეკა პარკში (მის: აღმაშენებლის №51) ფასადის მქონე ისტორიული (მის: რუსთაველის რკალი №1) შენობა XX საუკუნის დასაწყისშია ნაგებობა 1909 წელსაა აგებული, მაშინდელ აგებული, არქიტექტორია (მის: აღმაშენებლის №39) მიხეილის ბულვარში. მოდერნის გერმანელი ედმუნდ ფრიკი. სტილის არქიტექტურული ნაგებობაა, IT IS A HISTORIC BUILDING WITH A ნაგებობა მოდერნის სტილისაა, არქიტექტორია ედმუნდ ფრიკი UNIQUE FAÇADE IN THE STYLE OF ART ულამაზესი არქიტექტურული NOUVEAU CHILDREN’S LIBRARY IN PARK დეტალებით და მხატვრული (addr: Agmashenebeli st. №39) (addr: Rustaveli arc №1) ელემენტებით გამოირჩევა. • 1909 year; ART GALLERY • Modern style, architect- Edmund Frik; (addr: Agmashenebeli st. №51) located in central park of city Modern style. In the beginning of the (old Mikheil’s boulevard) last century this was built by German architect Edmund Frik.

სამხატვრო სკოლა (თამარ მეფის №17)

ART SCHOOL (addr: Tamar mepe st. №17) 8 კოლხური კულტურის მუზეუმი (მის: 26 მაისის №9) მუზეუმის შენობა აგებულია 1907 წელს, ნიკო ნიკოლაძის პერიოდში არქიტექტორ ტერ ნიკოგოსოვის სახლი ედმუნდ ფრიკის მიერ. გადმოცემის (წმინდა გიორგის ქუჩა №23;) თანახმად, შენობა ეკუთვნოდა ბერძენ რომელიც ფოთში მოღვაწე ვაჭარს ვინმე ომერი ავგენინოს, ღვაწლმოსილ ექიმს ეკუთვნოდა რომელსაც შეუყვარდა იქვე მცხოვრები კოლხი ასული და გადაწყვიტა მის სასტუმრო ,,ბრისტოლი’’-ს და უანდერძა ქალაქის სამედიცინო სიახლოვეს აეშენებინა საცხოვრებელი შენობა საზოგადოებას, აგებულია სახლი. (მის: აღმაშენებლის ქ. №6), არქიტექტორ ედმუნდ ფრიკის მიერ THE MUSEUM OF KOLKHIAN რომელიც, ასევე, არქიტექტორ 1894 წელს. ედმუნდ ფრიკის მიერაა და CULTURE HOUSE OF A DR. TER NIKOGOSOV (addr: 26 may st.№9) პროექტებული და 1901-1910 წლებს (addr: წმინდა გიორგის ქუჩა №23) Building of the museum was built in მიეკუთვნება Builded by an architect NikoNikoladze’s period in 1907 by architect Edmund Frick. According to the story, the Edmund Frick HOTEL “BRISTOLI” owner of the building was Greek merchant (addr: Agmashenebeli st. №6) in 1894 year. Omer Avgenon who fall in love with Kolkhi 1901-1010 years. Architect - Edmund Frick woman and decided to build a house near her. 9 მე-2 საჯარო სკოლა (ჟვანიას ქ. 9), 1-ლი საჯარო სკოლა ფოთის საზღვაო სასწავლო სადაც ადრე ვაჟთა გიმნაზია (აკაკის №44) საწვრთნელი ცენტრი იყო, რომელიც 1906 წელს გაიხსნა. ყოფილი ქალთა გიმნაზია წმინდა გიორგის №24 აშენებულ იქნა საგანმანათლებლო THE FIRST PUBLIC SCHOOL დაწესებულებად, ინჟინერ ვასილე POTI MARITIME LEARNING (addr: Akakist. №44) ვიჩის მიერ, 1903-1906 წლებში. TRAINING CENTER Former Women’s Gymnasium (addr: st.George street № 24) BOYS GYMNASIUM Boys Gymnasium was built in 1906. It was built as an educational institution by an engineer Vasilevich in 1903-1903 years.

მოსწავლე- ახალგაზრდობის სახლი აღმაშენებლის №39

YOUTH CENTER (addr: Agmashenebeli st. №39) 10 პალიასტომის ტბა PALIASTOMI LAKE

კუნძულის სანაპირო ზოლი THE COASTLINE OF THE ISLAND საინტერესო კულტურულ-რეკრეაციული ზონაა, ველომრბოლელთა და ჯანსაღი ცხოვრების წესის მიმდევართა საყვარელი ადგილი მარტოწყალას ტბა MARTOWKALA LAKE

ოქროს ტბა მდინარე რიონი GOLDEN LAKE RIVER RIONI

11 კოლხეთის ეროვნული პარკი KOLKHETI NATIONAL PARK

კოლხეთის ეროვნული პარკი 1999 წელს შეიქმნა, კოლხეთის საერთაშორისო მნიშვნელობის მქონე ჭარბტენიანი ეკო სისტემების დაცვისა და შენარჩუნების მიზნით. იგი მდება რეობს დასავლეთ საქართველოში, მოიცავს შავი ზღვის აღმო სავლეთ სანაპიროზე ნაბადისა და ჭურიის უბნის მიმდებარე აკვატორიის ნაწილს და პალიასტომის ტბის აუზს. მისი სა ერთო ფართობი 44 308.5 ჰა-ია, საიდანაც ზღვის აკვატორია 15 276 ჰა-ს შეადგენს. ვიზიტორთა ცენტრი, საქართველოს მთავარ საპორტო ქალაქში, ფოთში მდებარეობს, რომელიც ბათუმიდან დაახლოებით 67.9 კმ-შია, ქ. ქუთაისიდან - 105, ქ. თბილისიდან კი - 331 კმ-ში.

პარკი გამოირჩევა ველური ფლორისა და ფაუნის ბიომრავალ ფეროვნებით, ენდემური და რელიქტური სახეობების სიუხვით. აქ წარმოდგენილია 10 მილიონი წლის წინანდელი კოლხეთის ჭაობები, რომელმაც მესამეულ გამყინვარებას გაუძლო, უძვე ლესი კოლხური ტყეები, სხვადასხვა ტიპის ლანდშაფტები, ცალკეული ეკოსისტემები და ცენოზები.

კოლხეთის ეროვნული პარკი ერთ-ერთი გამორჩეული და უჩვე ულო ადგილია საქართველოში, რომელსაც ,,მინიატურულ ჯუნგლებს” უწოდებენ. პარკში სტუმრობა მთელი წლის მან ძილზეა შესაძლებელი. კოლხეთის ეროვნულ პარკში 200-მდე სხვადასხვა სახეობის ფრინველზე დაკვირვებას შეძლებთ, სპეციალურად მოწყობილი სათვალთვალო კოშკურების და ჭოგრიტის საშუალებით. სპორტული თევზაობის მოყვარულებს, კოლხეთის ეროვნული პარკი პალიასტომის ტბის, მდ. ფიჩორის ხეობის, მდ. ჭურიის და ოქროს ტბის ტურისტულ მარშრუტებზე გიწვევთ. 12 Kolkheti National Park was established in 1999 to protect and preserve Colchis internationally important wetland ecosystems. Located in western Georgia, Kolkheti National Park includes water area of Nabati and Churia districts on the eastern shore of the Black Sea and the Paliastomi Lake Basin. Its total area is 44 308.5 ha, of which the sea area is 15 276 ha. The visitor center is located in the main port city of Georgia, Poti, which is about 67.9 km away from Batumi, 105 km away from Kutaisi, 331 km away from Tbilisi.

The park is characterized by biodiversity of wild flora and fauna, an abundance of endemic and relict species. Here are the 10 million-year-old Colchis swamps that have withstood the third glaciation, the ancient Colchis forests, various types of landscapes, individual ecosystems and cenoses.

Kolkheti National Park is one of the most unique and unusual places in Georgia, called “tiny jungles”. Visiting the park is possible all year round.

In Kolkheti National Park you’ll be able to observe up to 200 different species of birds through specially arranged surveillance towers and binoculars.

For sports-fishing lovers, Kolkheti National Park invites you to the tourist routes on river Churia and Golden Lake, Paliastomi Lake and the river Pichori gorge.

ფოტოს ავტორი: დაცული ტერიტორიების სააგენტო 13 მალთაყვის სანაპირო ზოლი MALTAKVA BEACH უნიკალური დასასვენებელი ადგილია, ცნობილი სამკურნალო მაგნიტური ქვიშითა და სანაპიროთი მალთაყვის ტყე-პარკი MALTAKVA FOREST-PARK It’s a unique place for recreation, famous for its 14 magnetic sand with healing properties.

Project funded by EUROPEAN UNION