Zał ącznik do Uchwały Nr Rady Powiatu Radomszcza ńskiego z dnia

Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

2011 SPIS TRE ŚCI

WST ĘP ...... 3

I. CZ ĘŚĆ WPROWADZAJ ĄCA ...... 5 1. STRUKTURA STRATEGII ...... 5 2. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE TWORZENIA STRATEGII ...... 7

II. CZ ĘŚĆ DIAGNOSTYCZNO-ANALITYCZNA ...... 17 1. POŁO śENIE, POWIERZCHNIA, PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY POWIATU ...... 17 2. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ...... 18 3. KOMUNIKACJA I TRANSPORT ...... 22 4. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA ...... 23 5. SYTUACJA GOSPODARCZA ...... 26 6. PROBLEMY NA RYNKU PRACY ...... 28 7. ZASOBY I WARUNKI MIESZKANIOWE ...... 32 8. EDUKACJA ...... 34 9. KULTURA ...... 40 10. SPORT I REKREACJA ...... 44 11. TURYSTYKA ...... 50 12. OCHRONA ZDROWIA ...... 57 13. BEZPIECZE ŃSTWO PUBLICZNE ...... 61 14. POMOC SPOŁECZNA ...... 63 14.1. POMOC SPOŁECZNA W GMINACH ...... 63 14.2. POMOC SPOŁECZNA W POWIECIE ...... 75 15. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ...... 84 16. PROBLEMY SPOŁECZNE W OPINII ŚRODOWISKA LOKALNEGO ...... 89 17. SEKTOR POZARZ ĄDOWY ...... 95 18. ANALIZA SWOT ...... 102 19. PODSUMOWANIE DIAGNOZY ...... 109

III. CZ ĘŚĆ PROGRAMOWA ...... 112 1. MISJA, CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE, KIERUNKI DZIAŁA Ń ...... 112 2. WDRO śENIE STRATEGII, MONITOROWANIE JEJ REALIZACJI ...... 127 3. PROGRAMY I PROJEKTY ...... 128

IV. UWAGI KO ŃCOWE ...... 154

SPIS DIAGRAMÓW, TABEL, RYCIN I WYKRESÓW ...... 155

Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

WST ĘP

Samorz ądy lokalne działaj ące w warunkach gospodarki rynkowej, cechuj ącej si ę du Ŝą dynamik ą zmian i niepewno ści ą co do ich kierunków, musz ą posiada ć zdolno ść do wczesnego rozpoznawania zagro Ŝeń, jak i dostrzegania pojawiaj ących si ę szans. W takich warunkach istotnego znaczenia nabiera zarz ądzanie strategiczne, które, oparte na opracowywaniu, wdra Ŝaniu i kontroli realizacji planów strategicznych, umo Ŝliwia dostosowanie funkcjonowania jednostek terytorialnych do zmian zachodz ących w otoczeniu. Na poziomie zarz ądzania lokalnego (powiatowego), w zakresie polityki społecznej, podstawow ą rol ę w śród tego typu planów pełni strategia integracji i rozwiązywania problemów społecznych. Strategia pozwala na racjonalizacj ę lokalnej polityki społecznej. Okre śla misj ę oraz wyznacza cele strategiczne i działania, których wdro Ŝenie powinno w znaczny sposób przyczyni ć si ę do rozwi ązania wielu problemów społecznych i zminimalizowa ć społeczne skutki kwestii społecznych. Dokument stanowi zatem podstaw ę do realizacji stosunkowo trwałych wzorów interwencji społecznych, które maj ą przyczyni ć si ę do poprawy warunków Ŝycia mieszka ńców, w szczególno ści tych, którzy s ą zagro Ŝeni marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym, i doprowadzi ć do integracji społecznej. Powiatowa strategia integracji i rozwi ązywania problemów społecznych jest dokumentem szczególnym. Zawieraj ąc bowiem zało Ŝenia polityki społecznej uwzgl ędniaj ące kompetencje samorz ądu powiatowego, bierze pod uwag ę przesłanki wynikaj ące z sytuacji panuj ącej na szczeblu gminnym. Dlatego te Ŝ dokument przygotowany dla powiatu sygnalizuje problemy społeczne wyst ępuj ące w gminach wchodz ących w jego skład, zawieraj ąc rozwi ązania o charakterze systemowym pozostaj ące poza kompetencjami samorz ądu gminnego. Niniejsza strategia została opracowana w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku przy współpracy Zespołu do spraw opracowania przedmiotowej strategii powołanego Zarz ądzeniem Nr 37/2010 Starosty Powiatu Radomszcza ńskiego z dnia 22 listopada 2010r. i merytorycznym wsparciu O środka Kształcenia Słu Ŝb Publicznych i Socjalnych – Centrum AV w Cz ęstochowie. Pomoc zewn ętrzna polegała głównie na doradztwie i systematyzacji układu głównych elementów wypracowanego dokumentu. Strategia jest dokumentem uspołecznionym. W pracach nad nim uczestniczyli przedstawiciele samorz ądu lokalnego, środowisk pomocy społecznej, rynku pracy, o światy, kultury, ochrony zdrowia, policji i s ądownictwa, przedstawiciele organizacji pozarz ądowych, ko ścioła, mieszka ńcy powiatu oraz eksperci.

3 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Dokument ma charakter kilkuletni; został przygotowany na lata 2011-2015. Jest zgodny z zało Ŝeniami odnosz ących si ę do polityki społecznej dokumentów strategicznych przygotowanych na poziomie europejskim, ogólnopolskim i samorz ądowym i umo Ŝliwia ubieganie si ę o środki zewn ętrzne, m.in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Strategia stanowi materiał wyj ściowy do opracowania szczegółowych programów i projektów pomocy społecznej . Skuteczno ść wyznaczonych w niej działa ń pomocowych będzie zale Ŝała zarówno od posiadanych i pozyskanych środków finansowych, jak i szerokiej, aktywnej i skoordynowanej współpracy przedstawicieli administracji samorz ądowej i partnerów społecznych, w tym organizacji pozarz ądowych.

4 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

I. CZ ĘŚĆ WPROWADZAJ ĄCA

1. STRUKTURA STRATEGII

Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego składa si ę z trzech zasadniczych cz ęś ci, tj. cz ęś ci wprowadzaj ącej, diagnostyczno-analitycznej i programowej. Cz ęść wprowadzaj ąca zawiera informacje na temat organizacji strategii oraz uwarunkowa ń zewn ętrznych (prawnych i strategiczno-programowych) tworzenia dokumentu. Cz ęść diagnostyczno-analityczna zawiera informacje ogólne dotycz ące powiatu oraz gmin wchodz ących w jego skład oraz diagnoz ę sytuacji społeczno-gospodarczej w powiecie, która została oparta na badaniu źródeł zastanych, tj. danych pozyskanych z instytucji i organizacji działaj ących w powiecie, identyfikacji mocnych i słabych stron oraz szans i zagro Ŝeń lokalnego systemu polityki społecznej (SWOT), a tak Ŝe analizie ankiet skierowanych do reprezentantów środowiska lokalnego (liderzy lokalni, mieszka ńcy). Diagnoza została przeprowadzona w nast ępuj ących obszarach: • Infrastruktura techniczna; • Komunikacja i transport; • Demografia; • Gospodarka; • Rynek pracy; • Zasoby i warunki mieszkaniowe; • Edukacja; • Kultura; • Sport i rekreacja; • Ochrona zdrowia; • Bezpiecze ństwo publiczne; • Pomoc społeczna; • Sytuacja osób niepełnosprawnych; • Działalno ść organizacji pozarz ądowych. Cz ęść programowa zawiera najistotniejsze zało Ŝenia polityki społecznej powiatu na najbli Ŝsze lata. S ą one uj ęte w formie misji, celów strategicznych, celów operacyjnych i kierunków działa ń. W cz ęś ci programowej s ą równie Ŝ wskazane podmioty realizuj ące strategi ę i współdziałaj ące w jej realizacji, źródła finansowania i czas realizacji 5 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 wyznaczonych w dokumencie działa ń oraz jest zaprezentowana informacja na temat sposobu wdro Ŝenia strategii oraz prowadzenia monitoringu jej realizacji. Dla realnej oceny stopnia wdro Ŝenia dokumentu jest przygotowany wykaz wska źników monitoringowych. Cz ęść programowa zawiera tak Ŝe omówienie projektów zaproponowanych przez przedstawicieli instytucji powiatu i organizacji pozarz ądowych działaj ących w obszarze polityki społecznej. Poni Ŝszy diagram prezentuje struktur ę Strategii Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego.

Diagram 1. Struktura dokumentu strategii

CZ ĘŚĆ DIAGNOSTYCZNO- CZ ĘŚĆ WPROWADZAJ ĄCA ANALITYCZNA

Informacja na temat organizacji Analiza źródeł zastanych, tj. danych pozyskanych z instytucji i organizacji strategii działaj ących w powiecie Uwarunkowania zewn ętrzne (prawne i strategiczno-programowe) Analiza źródeł wywołanych, tj. ankiet tworzenia dokumentu skierowanych do reprezentantów środowiska lokalnego (liderzy lokalni, mieszka ńcy) oraz identyfikacja mocnych

i słabych stron oraz szans i zagro Ŝeń lokalnego systemu polityki społecznej (analiza SWOT)

CZ ĘŚĆ PROGRAMOWA

Misja, cele strategiczne i operacyjne, kierunki działa ń Wdro Ŝenie strategii, monitorowanie jej realizacji Programy i projekty

UWAGI KO COWE Ń

6 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

2. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE TWORZENIA STRATEGII

2.1. PODSTAWY PRAWNE

Powiatowa strategia integracji i rozwi ązywania problemów społecznych, podobnie jak inne dokumenty strategiczne przygotowywane na ró Ŝnych szczeblach administracji publicznej, jest dokumentem uwarunkowanym prawnie. Obowi ązek jej opracowania wynika wprost z art. 19 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zmianami), który w ramach zadań własnych powiatu przewiduje „opracowanie i realizacj ę powiatowej strategii rozwi ązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka – po konsultacji z wła ściwymi terytorialnie gminami”. Na tre ść i realizacj ę powiatowej strategii integracji i rozwi ązywania problemów społecznych maj ą równie Ŝ wpływ inne akty prawne. Nale Ŝą do nich: • ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorz ądzie powiatowym (Dz. U. z 1998 r. Nr 91 poz. 578 ze zmianami), • ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 ze zmianami), • ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zmianami), • ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2003 r. Nr 122, poz. 1143 ze zmianami), • ustawa z dnia 26 pa ździernika 1982 r. o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zmianami), • ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180 poz. 1493 ze zmianami). • ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485 ze zmianami), • ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139 poz. 992 ze zmianami), • ustawa z dnia 7 wrze śnia 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1 poz. 7 ze zmianami),

7 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 71, poz. 734 ze zmianami), • ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ści po Ŝytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 ze zmianami). Podczas realizacji strategii zajdzie równie Ŝ potrzeba odwołania si ę do innych aktów prawnych, m.in. z zakresu edukacji, kultury, ochrony zdrowia i budownictwa socjalnego.

2.2. PODSTAWY STRATEGICZNO-PROGRAMOWE

Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego jest dokumentem zgodnym z dokumentami strategicznymi i programowymi, które funkcjonuj ą na poziomie europejskim, ogólnopolskim, wojewódzkim i powiatowym. Dokumenty te tworz ą warunki do podejmowania działa ń opartych na zasadzie pomocniczo ści pa ństwa przy wykorzystaniu zasobów tkwi ących w środowiskach lokalnych i aktywno ści środowisk zagro Ŝonych marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym.

2.2.1. DOKUMENTY EUROPEJSKIE I KRAJOWE

Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównowa Ŝonego rozwoju sprzyjaj ącego wł ączeniu społecznemu

Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównowa Ŝonego rozwoju sprzyjaj ącego wł ączeniu społecznemu jest dokumentem, którego głównym celem jest wyj ście z kryzysu, w jakim w ostatnich latach znalazła si ę gospodarka europejska, powrót na ście Ŝkę rozwoju, a nast ępnie na niej pozostanie. Strategia, której zało Ŝeniem jest stworzenie wi ększej liczby miejsc pracy i podniesienie standardu Ŝycia, obejmuje trzy wzajemnie ze sob ą powi ązane priorytety: 1. Rozwój inteligentny – rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; 2. Rozwój zrównowa Ŝony – wspieranie gospodarki efektywniej korzystaj ącej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej; 3. Rozwój sprzyjaj ący wł ączeniu społecznemu – wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniaj ącej spójno ść społeczn ą i terytorialn ą. Dokument zawiera równie Ŝ kilka nadrz ędnych celów Unii Europejskiej do 2020 roku: • zwi ększenie stopy zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata z obecnych 69% do co najmniej 75%,

8 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• osi ągnięcie poziomu inwestycji w działalno ści badawczo-rozwojowej równego 3% PKB, przede wszystkim poprzez popraw ę warunków inwestowania w B+R przez sektor prywatny i opracowanie nowego wska źnika umo Ŝliwiaj ącego śledzenie procesów innowacji, • ograniczenie emisji dwutlenku w ęgla co najmniej o 20% w porównaniu z poziomem z 1990 r. lub, je śli pozwol ą na to warunki, o 30%, • zwi ększenie udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitym zu Ŝyciu energii do 20% oraz zwi ększenie efektywno ści wykorzystania energii o 20%, • ograniczenie liczby osób przedwcze śnie ko ńcz ących nauk ę szkoln ą do 10% z obecnych 15% oraz zwi ększenie odsetka osób w wieku 30-34 lata posiadaj ących wy Ŝsze wykształcenie z 31% do co najmniej 40%, • ograniczenie liczby Europejczyków Ŝyj ących poni Ŝej krajowej granicy ubóstwa o 25% poprzez wydobycie z ubóstwa 20 mln osób. W ramach trzech priorytetów tematycznych przygotowano siedem projektów przewodnich. Projekt „Unia innowacji ” ma na celu popraw ę warunków ramowych i dost ępu do finansowania bada ń i innowacji, co powinno wzmocni ć rol ę ła ńcucha innowacji i zwi ększy ć poziom inwestycji w całej Unii. Z kolei projekt „Młodzie Ŝ w drodze ” słu Ŝy poprawie wyników systemów kształcenia oraz podniesieniu atrakcyjno ści europejskiego szkolnictwa wy Ŝszego na arenie mi ędzynarodowej, a projekt „Europejska agenda cyfrowa ” zakłada upowszechnienie szybkiego Internetu oraz umo Ŝliwienie gospodarstwom domowym i przedsi ębiorstwom czerpanie korzy ści z jednolitego rynku cyfrowego. Projekt „Europa efektywnie korzystaj ąca z zasobów ” ma na celu uniezale Ŝnienie wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów poprzez zmniejszenie udziału emisji węgla w europejskiej gospodarce, wi ększe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, modernizacj ę transportu i propagowanie efektywno ści energetycznej, natomiast projekt „Polityka przemysłowa w erze globalizacji ” słu Ŝy poprawie otoczenia biznesu, szczególnie w odniesieniu do M ŚP, oraz wspieraniu rozwoju silnej i zrównowa Ŝonej bazy przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach światowych. Celem projektu „Program na rzecz nowych umiej ętno ści i zatrudnienia ” jest modernizacja rynków pracy poprzez zwi ększanie mobilno ści siły roboczej oraz rozwijanie kwalifikacji przez całe Ŝycie, co powinno podnie ść współczynnik aktywno ści zawodowej i lepiej dopasowa ć do siebie popyt i poda Ŝ na rynku pracy, a projekt „Europejski program walki z ubóstwem ” zakłada zapewnienie spójno ści społecznej i terytorialnej, tak aby korzy ści płyn ące ze wzrostu gospodarczego i zatrudnienia były szeroko dost ępne, a osoby

9 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 ubogie i wykluczone społecznie mogły Ŝyć godnie i aktywnie uczestniczy ć w Ŝyciu społecznym.

Narodowa Strategia Integracji Społecznej

Narodowa Strategia Integracji Społecznej jest dokumentem, którego celem jest pomoc w procesie wł ączania si ę Polski w realizacj ę drugiego z celów Strategii Lizbo ńskiej stawiaj ącego na modernizacj ę europejskiego modelu socjalnego, inwestowanie w ludzi oraz zwalczanie wykluczenia społecznego. Działania w tym zakresie maj ą przyczyni ć si ę do: • dostosowania edukacji i szkolenia do wymogów Ŝycia i pracy w społecze ństwie opartym na wiedzy, • rozwijania aktywnej polityki zatrudnienia przyczyniaj ącej si ę do tworzenia wi ększej liczby lepszych miejsc pracy, • modernizacji systemu ochrony socjalnej, w tym systemów emerytalnych i ochrony zdrowia, m.in. w celu zapewnienia ich finansowej stabilno ści oraz odpowiedniej koordynacji z celami polityki edukacyjnej i polityki zatrudnienia, • wspierania integracji społecznej, aby unikn ąć pojawienia si ę trwale zmarginalizowanej klasy ludzi niezdolnych do funkcjonowania w społecze ństwie opartym na wiedzy. W ramach kilkunastu obszarów Ŝycia społecznego wyznaczonych w Narodowej Strategii Integracji Społecznej sformułowano nast ępuj ące priorytety: • wzrost uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym, • poprawa jako ści kształcenia na poziomie gimnazjalnym i średnim, • upowszechnienie kształcenia wy Ŝszego i jego lepsze dostosowanie do potrzeb rynku pracy, • rekompensowanie deficytów rozwoju intelektualnego i sprawno ściowego dzieci, • radykalne ograniczenie ubóstwa skrajnego, • ograniczenie tendencji do wzrostu ró Ŝnic dochodowych, • ograniczenie bezrobocia długookresowego, • zmniejszenie bezrobocia młodzie Ŝy, • zwi ększenie poziomu zatrudnienia w śród osób niepełnosprawnych, • zwi ększenie liczby uczestników w aktywnej polityce rynku pracy – ALMP, • upowszechnienie kształcenia ustawicznego, • wydłu Ŝenie przeci ętnego dalszego trwania Ŝycia w sprawno ści,

10 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• powszechne ubezpieczenie zdrowotne, • kobiety i dzieci obj ęte programami zdrowia publicznego, • wzrost dost ępu do lokali (mieszka ń) dla grup najbardziej zagro Ŝonych bezdomno ści ą, • dost ęp do pracowników socjalnych, • rozwój pomocy środowiskowej – zwi ększenie liczby osób obj ętych usługami pomocy środowiskowej, • zaanga Ŝowanie obywateli w działalno ść społeczn ą, • realizacja NSIS przez samorz ądy terytorialne, • dost ęp do informacji obywatelskiej i poradnictwa.

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 (Narodowa Strategia Spójno ści 2007-2013)

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspieraj ące wzrost gospodarczy i zatrudnienie (Narodowa Strategia Spójno ści 2007-2013) słu Ŝą realizacji priorytetów polityki spójno ści Unii Europejskiej, integruj ąc je z priorytetami polskimi i uwzgl ędniaj ąc zapisy odpowiadaj ącego na wyzwania zawarte w Strategii Lizbo ńskiej Krajowego Programu Reform. Dokument stanowi podstaw ę do programowania interwencji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójno ści. Celem strategicznym Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia dla Polski jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjno ści gospodarki opartej na wiedzy i przedsi ębiorczo ści zapewniaj ącej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójno ści społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Cel ten będzie osi ągany poprzez realizacj ę nast ępuj ących horyzontalnych celów szczegółowych: 1. Poprawa jako ści funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa. 2. Poprawa jako ści kapitału ludzkiego i zwi ększenie spójno ści społecznej. 3. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej maj ącej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjno ści Polski. 4. Podniesienie konkurencyjno ści i innowacyjno ści przedsi ębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej warto ści dodanej oraz rozwój sektora usług.

11 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

5. Wzrost konkurencyjno ści polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej. 6. Wyrównywanie szans rozwojowych.

Program Operacyjny Kapitał Ludzki

Najwa Ŝniejszym instrumentem finansowym polityki społecznej Unii Europejskiej jest Europejski Fundusz Społeczny. Finansuje on działania pa ństw członkowskich w zakresie przeciwdziałania bezrobociu i rozwoju zasobów ludzkich w celu osi ągni ęcia spójno ści gospodarczej i społecznej oraz wysokiego poziomu zatrudnienia. Zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO) cało ść interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce na lata 2007-2013 została uj ęta w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Jego celem jest umo Ŝliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich poprzez wzrost zatrudnienia i potencjału adaptacyjnego przedsi ębiorstw i ich pracowników, podniesienie poziomu wykształcenia społecze ństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego oraz wsparcie budowy struktur administracyjnych pa ństwa. Problematyka integracji społecznej została uj ęta w dwóch priorytetach tego Programu, tj. w realizowanym na poziomie centralnym priorytecie I „Zatrudnienie i integracja społeczna” oraz w realizowanym na poziomie regionalnym priorytecie VII „Promocja integracji społecznej”. W ramach tych priorytetów przewidziano nast ępuj ące działania odnosz ące si ę do problematyki integracji społecznej: • 1.2. Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji społecznej, • 1.3. Ogólnopolskie programy integracji i aktywizacji zawodowej, • 7.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji, • 7.2. Przeciwdziałanie wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej, • 7.3. Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji. Po średnio dla problematyki integracji społecznej istotne jest równie Ŝ wyznaczone w ramach Priorytetu V – Działanie 5.4 „Rozwój potencjału trzeciego sektora”.

12 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

2.2.2. DOKUMENTY REGIONALNE I LOKALNE

Strategia Wojewódzka w Zakresie Polityki Społecznej na lata 2007-2020

Strategia Wojewódzka w Zakresie Polityki Społecznej na lata 2007-2020 jest dokumentem, który okre śla główne działania samorz ądu województwa łódzkiego zgodnie z przypisanymi mu zadaniami z zakresu pomocy społecznej. Zawiera diagnoz ę społeczn ą województwa (ocen ę stanu pomocy społecznej i istniej ącej infrastruktury socjalnej), priorytety oraz misj ę polityki społecznej, za któr ą uznano „podnoszenie jako ści Ŝycia w śród mieszka ńców regionu, szczególnie tych, którzy ze wzgl ędu na trudn ą sytuacj ę Ŝyciow ą nie s ą w stanie samodzielnie zaspokoi ć podstawowych potrzeb bytowych, a przez to nie mog ą uczestniczy ć lub maj ą ograniczony udział w Ŝyciu rodzinnym, zawodowym i społecznym”. Na podstawie wyznaczonych priorytetów polityki społecznej oraz sformułowanej misji okre ślono nast ępuj ące cele strategiczne i operacyjne: 1. Wdra Ŝanie aktywnej polityki społecznej • Zwi ększenie wiedzy dotycz ącej problemów społecznych • Stymulowanie i wspomaganie lokalnych inicjatyw • Wprowadzanie i wspieranie innowacyjnych rozwi ąza ń • Zwi ększenie dost ępno ści kształcenia i szkole ń dla słu Ŝb • Rozwój sektora pozarz ądowego 2. Systemowa pomoc osobom i rodzinom • Rozwój usług socjalnych • Wzmacnianie rozwi ąza ń słu Ŝą cych harmonijnemu funkcjonowaniu rodzin • Wyrównywanie szans dzieci i młodzie Ŝy • Rozwój usług socjalnych dla osób niepełnosprawnych i starszych • Rozwój infrastruktury pomocy społecznej 3. Tworzenie warunków sprzyjaj ących uczestnictwu w Ŝyciu społecznym osób wykluczonych lub zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym • Wsparcie osób bezrobotnych i poszukuj ących pracy • Rozwój wolontariatu i społecznej inicjatywno ści • Propagowanie aktywnych metod wychodzenia z wykluczenia • Zapobieganie sytuacjom kryzysowym zwi ązanych z wykluczeniem 4. Zapobieganie i przeciwdziałanie problemom uzale Ŝnie ń

13 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• Zwi ększenie poziomu świadomo ści społecze ństwa na temat zagro Ŝeń społecznych zwi ązanych z u Ŝywaniem substancji psychoaktywnych • Zwi ększenie dost ępno ści świadcze ń w zakresie leczenia, rehabilitacji i ograniczenia szkód zdrowotnych osób uzale Ŝnionych • Rozwój systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie • Monitorowanie stanu problemów uzale Ŝnie ń w województwie 5. Zwi ększenie samodzielnego funkcjonowania osób niepełnosprawnych • Zwi ększenie dost ępno ści edukacji • Zwi ększenie dost ępno ści rehabilitacji leczniczej, społecznej • Wyrównywanie szans w zatrudnieniu • Uczestnictwo w Ŝyciu kulturalnym i promowanie aktywnego stylu Ŝycia 6. Propagowanie aktywnego trybu Ŝycia i wsparcie osób w wieku poprodukcyjnym • Zwi ększenie oddziaływania instytucji zajmuj ących si ę osobami starszymi • Promocja aktywnych form sp ędzania czasu przez osoby starsze • Zmniejszenie poczucia izolacji • Upowszechnianie działa ń instytucji zajmuj ących si ę osobami starszymi

Strategia Rozwoju Powiatu Radomszcza ńskiego

Strategia Rozwoju Powiatu Radomszcza ńskiego jest wieloletnim dokumentem strategicznym, który stanowi podstaw ę do podejmowania przez samorz ąd lokalny działa ń maj ących na celu stworzenie w powiecie warunków do rozwoju i samorealizacji mieszka ńców, podmiotów gospodarczych i organizacji społecznych. Okre śla cele, priorytety polityki rozwoju w perspektywie najbli Ŝszych lat, a tak Ŝe kierunki, które maj ą ten rozwój zapewni ć. Dokumentem wyj ściowym dla Strategii Powiatu Radomszcza ńskiego jest Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007-2020. Główne kierunki działania powiatu oraz priorytety samorz ądu w działalno ści na rzecz zaspokajania potrzeb mieszka ńców zostały uj ęte w misji rozwoju, która brzmi: „Dynamicznie rozwijaj ący si ę Powiat Radomszcza ński – otwarty i przyjazny dla ludzi i biznesu, oferuj ący zrównowa Ŝony rozwój społeczno ści, o światy, turystyki, kultury, opieki zdrowotnej, bezpiecze ństwa publicznego, gospodarki, a tak Ŝe infrastruktury drogowej”. Strategia wyznacza trzy główne cele strategiczne rozwoju powiatu, a ka Ŝdy z nich będzie realizowany w oparciu o programy strategiczne i niezb ędne zadania. Dwa pierwsze cele podejmuj ą problematyk ę społeczn ą.

14 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Cel strategiczny 1. Poprawa jako ści Ŝycia w powiecie. Program strategiczny 1. zakłada popraw ę jako ści usług publicznych i wyznacza nast ępuj ące zadania strategiczne: zako ńczenie budowy nowego Szpitala Powiatowego w Radomsku, usprawnienie działania sektora usług medycznych. Program strategiczny 2. zakłada popraw ę dost ępu do usług medycznych i wyznacza nast ępuj ące zadania strategiczne: racjonalizacja rozmieszczenia oddziałów szpitalnych w nowym szpitalu , zwi ększenie liczby miejsc w placówkach opieki długoterminowej, zwi ększenie bazy lecznictwa psychiatrycznego i uzale Ŝnie ń, przeprowadzenie programu naprawczego w DPS w Radziechowicach w celu dostosowania do obowi ązuj ących standardów. Program strategiczny 3. obejmuje popraw ę bezpiecze ństwa zdrowotnego, a wyznaczone zadanie strategiczne zakłada uruchomienie Szpitalnego Oddziału Ratunkowego . Program strategiczny 4. dotyczy promocji zdrowia i wyznacza zadanie strategiczne polegaj ące na wspieraniu działa ń słu Ŝących promocji zdrowia i profilaktyce chorób oraz inicjatyw wspieraj ących prozdrowotny styl Ŝycia. Program strategiczny 5. ma na celu tworzenie warunków dla rozwoju turystyki poprzez realizacj ę nast ępuj ących zada ń strategicznych: opracowanie strategii rozwoju i promocji turystyki w powiecie, stworzenie wizualnego oznakowania terenów turystycznych szczególnie atrakcyjnych, opracowanie pakietu materiałów promocyjnych, wydanie powiatowego banku danych o ciekawych miejscach i obiektach turystycznych w powiecie, stworzenie kalendarza stałych imprez kulturalno-sportowych wzmacniaj ących atrakcyjno ść turystyczno-rekreacyjn ą powiatu, szkolenia i promocja agroturystyki w śród rolników. Program strategiczny 6. zakłada zwi ększenie bezpiecze ństwa w powiecie i wyznacza nast ępuj ące zadania strategiczne: podejmowanie działa ń maj ących na celu dalsz ą popraw ę bezpiecze ństwa w powiecie, stworzenie systemu monitoringu zewn ętrznego, stworzenie systemu teleopieki dla osób starszych i niepełnosprawnych, przeciwdziałanie patologii w śród młodzie Ŝy. Cel strategiczny 2. Poprawa konkurencyjno ści gospodarki. Program strategiczny 7. ma na celu wzmocnienie wyposa Ŝenia infrastrukturalnego. Program strategiczny 8. zakłada budow ę społecze ństwa informacyjnego poprzez realizacj ę nast ępuj ących zada ń strategicznych: stworzenie systemu elektronicznego obiegu dokumentów w Starostwie Powiatowym w Radomsku wraz z wdro Ŝeniem e-podpisu, stworzenie ogólnopolskich zasobów informacyjnych w sieci Internet dla podmiotów korzystaj ących z tych zasobów, w tym dla urz ędów administracji publicznej.

15 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Program strategiczny 9. dotyczy tworzenia warunków dla restrukturyzacji i dynamizacji rozwoju sektora gospodarczego i wyznacza nast ępuj ące zadania strategiczne: promocja powiatu i mo Ŝliwo ści inwestycyjnych, stworzenie systemy doskonalenia zawodowego oraz systemu aktywizacji bezrobotnych, promocja przedsi ębiorczo ści i aktywno ści gospodarczej i społecznej mieszka ńców powiatu, wspieranie rozwoju subregionalnych funkcji miasta Radomska, wspieranie integracji środowiska biznesu, animacja mi ędzynarodowych kontaktów gospodarczych i społecznych. Program strategiczny 10. wyznacza rozwój zasobów ludzkich i obejmuje nast ępuj ące zadania strategiczne: dopasowanie struktury szkolnictwa do potrzeb rynku pracy, oczekiwa ń społecznych i ogólnych tendencji, budowa i rozbudowa bazy sportowej, w tym szkolnych sal gimnastycznych w ponadgimnazjalnych placówkach o światy, kompleksowa termomodernizacja szkół z terenu Powiatu Radomszcza ńskiego, stałe unowocze śnianie bazy edukacyjnej, zwi ększenie dost ępno ści do nauki.

16 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

II. CZ ĘŚĆ DIAGNOSTYCZNO-ANALITYCZNA

1. POŁO śENIE, POWIERZCHNIA, PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY POWIATU

Powiat radomszcza ński jest jednostk ą samorządu terytorialnego, poło Ŝon ą w południowej cz ęś ci województwa łódzkiego. Le Ŝy na terenie Wzgórz Radomszcza ńskich i Niecki Włoszczowskiej. Niektóre cz ęś ci powiatu zajmuj ą obszary: Sulejowskiej Doliny Pilicy, Wysoczyzny Bełchatowskiej, Wzgórz Opoczy ńskich oraz Pasma Przedborsko- Małogoskiego. Powiat zajmuje powierzchni ę 1.443 km 2 (dane GUS na 31.12.2009 r.) i graniczy z pi ęcioma powiatami: od północy z powiatem piotrkowskim, od wschodu z włoszczowskim, od południa z cz ęstochowskim, od zachodu z paj ęcza ńskim, od północnego-zachodu z bełchatowskim. W jego skład wchodzi 14 gmin, w tym 1 jednostka miejska (Radomsko), 2 jednostki miejsko-wiejskie (Kamie ńsk i Przedbórz) oraz 11 jednostek wiejskich (Dobryszyce, Gidle, Gomunice, Kobiele Wielkie, Kodrąb, Lgota Wielka, Ładzice, Masłowice, Radomsko, Wielgomłyny, śytno). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 1. Podział administracyjny powiatu na koniec 2009 roku

lp. nazwa jednostki rodzaj jednostki powierzchnia (w km 2) 1. Radomsko miejska 51 2 Kamie ńsk miejsko-wiejska 96 3. Przedbórz miejsko-wiejska 190 4. Dobryszyce wiejska 51 5. Gidle wiejska 116 6. Gomunice wiejska 62 7. Kobiele Wielkie wiejska 102 8. Kodr ąb wiejska 106 9. Lgota Wielka wiejska 63 10. Ładzice wiejska 83 11. Masłowice wiejska 116 12. Radomsko wiejska 86 13. Wielgomłyny wiejska 123 14. śytno wiejska 198

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

17 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

2. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

Powiat radomszcza ński posiada dobrze rozwini ętą infrastruktur ę techniczn ą, cho ć nie w pełni na obszarach wiejskich. Dane szczegółowe na temat sieci wodoci ągowej, kanalizacyjnej, gazowej, elektrycznej, cieplnej i drogowej oraz gospodarki ściekami i odpadami w powiecie przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 2. Infrastruktura techniczna w powiecie w 2009 roku sie ć wodoci ągowa długo ść czynnej rozdzielczej sieci wodoci ągowej (w km) 1.332,4 liczba ludno ści korzystaj ącej z sieci wodoci ągowej 103.453 sie ć kanalizacyjna długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej (w km) 269,6 liczba ludno ści korzystaj ącej z sieci kanalizacyjnej 52.587 sie ć gazowa długo ść czynnej sieci gazowej (w m) 140.255 liczba ludno ści korzystaj ącej z sieci gazowej 27.661 sie ć elektryczna liczba odbiorców energii elektrycznej na niskim napi ęciu 42.823 sie ć cieplna długo ść sieci cieplnej przesyłowej (w km) 22,1 długo ść sieci cieplnej poł ącze ń do budynków i innych obiektów (w km) 21,7 liczba kotłowni 35 sie ć drogowa długo ść dróg publicznych gminnych ogółem (w km) 816,1 długo ść dróg publicznych powiatowych (w km) 444,3 gospodarka ściekami i odpadami liczba komunalnych oczyszczalni ścieków 16 liczba ludno ści korzystaj ących z oczyszczalni 58.209 liczba budynków mieszkalnych obj ętych zbieraniem odpadów z gospodarstw domowych 18.597

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

W uzupełnieniu danych dotycz ących infrastruktury technicznej warto przedstawi ć informacje na temat najwa Ŝniejszych inwestycji, jakie zrealizowano bądź realizuje si ę obecnie w powiecie. Inwestycje te, poza sfer ą techniczn ą, obejmuj ą takie obszary, jak: edukacja, zdrowie, administracja, sport i rekreacja. Do najwaŜniejszych zalicza si ę budow ę Szpitala Powiatowego, przebudow ę i wyremontowanie blisko 90 km dróg powiatowych, rozbudow ę Starostwo Powiatowego oraz inwestycje dotycz ące placówek o światowych (np. termomodernizacja). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

18 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Tabela 3. Najwa Ŝniejsze inwestycje zrealizowane i realizowane w powiecie w roku 2007

lp. Nazwa zadania Zakres prac 1. Budowa Szpitala Powiatowego w Radomsku - roboty budowlano-monta Ŝowe na obiekcie diagnostyczno-łó Ŝkowym. 2. Wymiana posadzek na antypo ślizgowe - wymiana posadzek na korytarzach w Specjalnym O środku Szkolno- i w salach lekcyjnych SOSW. Wychowawczym w Radomsku

Tabela 4. Najwa Ŝniejsze inwestycje zrealizowane i realizowane w powiecie w roku 2008

lp. Nazwa zadania Zakres prac 1. Budowa Szpitala Powiatowego - roboty budowlano-monta Ŝowe na obiekcie w Radomsku diagnostyczno-łó Ŝkowym, - zagospodarowanie terenu i infrastruktura techniczna. 2. Zmiana sposobu u Ŝytkowania Przychodni - kapitalny remont pomieszcze ń po byłej Specjalistycznej przychodni celem przystosowania ich na sale w Radomsku lekcyjne, remonty sal, korytarzy, wc, remont – na cele o światowe instalacji elektrycznej. 3. Rozbudowa budynku Starostwa - powierzchnia zabudowy 168,07m2 Powiatowego powierzchnia u Ŝytkowa 426,74 m2 kub. w Radomsku 1638,77m3 wraz z instalacjami: centralnego ogrzewania, wodno-kanalizacyjna, elektryczn ą. 4. Instalacja kolektorów słonecznych w DPS - wykonanie i monta Ŝ 25 szt. kolektorów Radomsko słonecznych. 5. Wypo Ŝyczalnia Sprz ętu Rehabilitacyjnego - przystosowanie pomieszcze ń do prowadzenia i Urz ądze ń Pomocniczych prowadzona Wypo Ŝyczalni, zakup samochodu oraz sprz ętu przez Szpital Powiatowy w Radomsku niezb ędnego do prowadzenia zadania.

Tabela 5. Najwa Ŝniejsze inwestycje zrealizowane i realizowane w powiecie w roku 2009

lp. Nazwa zadania Zakres prac 1. Budowa Szpitala Powiatowego - roboty budowlano-monta Ŝowe w Radomsku i wyko ńczeniowe, - zagospodarowanie terenu i infrastruktura techniczna. 2. Wyposa Ŝenie Szpitala Powiatowego - opracowanie wst ępnego studium w Radomsku wykonalno ści dla projektu na „Zakup aparatury, sprz ętu medycznego i wyposa Ŝenia medycznego niezb ędnego dla osi ągni ęcia celów realizowanego zadania inwestycyjnego pn. „Budowa Szpitala Powiatowego w Radomsku”, - koordynacja dostaw aparatury, sprz ętu medycznego i wyposa Ŝenia medycznego. 3. Wyposa Ŝenie w ramach termomodernizacji - wymiana instalacji co i w ęzła cieplnego. SP ZOZ w Radomsku 4. Termomodernizacja Zespołu Szkół - docieplenie ścian, wymiana okien i remont Ekonomicznych w Radomsku dachu.

19 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Tabela 6. Najwa Ŝniejsze inwestycje zrealizowane przez gminy w latach 2007-2009.

lp. nazwa gminy zakres prac 1. Dobryszyce - budowa dwóch odcinków kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Zdania, - budowa odcinka wodoci ągu w miejscowo ści Blok Dobryszyce, - budowa ogólnodost ępnej hali sportowej w miejscowo ści Dobryszyce, - adaptacja budynku mieszkalnego z przeznaczeniem na świetlice i bibliotek ę. 2. Gidle - budowa sieci wodoci ągowych, - remont dróg gminnych, - budowa i modernizacja 3 stacji uj ęć wody, - rewitalizacja Rynku w Pławnie, - remont mostu na rzece Wiercicy. 3. Gomunice - kanalizacja Gomunic I etap, - zaplecze na stadionie w Gomunicach, - termomodernizacja budynku urz ędu gminy, - budowa zaplecza i modernizacja oczyszczalni ścieków w Gomunicach. 4. Kamie ńsk - budowa komisariatu policji w Kamie ńsku, - budowa świetlicy wiejskiej w Gałkowicach Starych, - budowa dróg i kanalizacji, - budowa budynku socjalnego w Gorz ędowie. 5. Kobiele Wielkie - remont dróg gminnych, - remont budynków u Ŝyteczno ści publicznej tj. świetlic wiejskich, - rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej. 6. Kodr ąb - budowa kanalizacji sanitarnej, - budowa sieci wodoci ągowej, - remont dróg gminnych. 7. Lgota Wielka - modernizacja drogi powiatowej nr 3947E na odcinku od granic gminy Lgota Wielka/Dobryszyce do Lgoty W., - SUW w Kolonii Kr ępa, budowa chodnika Wola Blakowa, Krzywanice, - budowa kanalizacji, - rozpocz ęcie budowy sali sportowej w Brudzicach, - adaptacja budynku po szkole podstawowej na ŚDS w Kr ępie, - przebudowa dróg na terenie gminy o znaczeniu lokalnym. 8. Ładzice - przebudowa dróg miejscowo ściach: Stobiecko Szlacheckie, Brodowe, Wola Jedli ńska, Wierzbica, Jedlno Pierwsze, Radziechowice Drugie, Kozia Woda, rozbudowa linii o świetleniowych: Ładzice, Wierzbica, Radziechowice Drugie, Wola Jedli ńska, Jedlno Pierwsze. 9. Masłowice - budowa i oddanie hali sportowej w Strzelcach Małych, budownictwo drogowe, drobne remonty w placówkach o światowych, - wymiana stolarki okiennej w budynku 20 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Ośrodka Zdrowia, budownictwo drogowe, - remont kapitalny budynku O środka Zdrowia wewn ątrz i zmiana elewacji zewn ętrznej, budownictwo drogowe, remont budynku Urz ędu Gminy i poło Ŝenie elewacji zewn ętrznej. 10. Przedbórz - rozbudowa kompleksu szkolnego(ZSz-G w Przedborzu), - przebudowa budynku po byłej szkole podstawowej celem uruchomienia Środowiskowego Domu Samopomocy w miejscowo ści Gaj, - zagospodarowanie turystyczne zbiornika wodnego w Przedborzu, - budowa ogólnodost ępnego kompleksu sportowo-rekreacyjnego Orlik, - rewitalizacja miasta. 11 Wielgomłyny – przebudowa dróg dojazdowych, - remont budynku Urz ędu Gminy nr 2 w Wielgomłynach, - przebudowa drogi dojazdowej do pól w miejscowo ści Wielgomłyny, - remont drogi gminnej w Zagórzu, - przebudowa budynku administracyjnego gminy na GOK w Wielgomłynach, - przebudowa drogi Kruszyna – Maluszyn na odcinku Krz ętów – Ci ęŜ kowiczki. 12. śytno - przebudowa dróg w miejscowo ści Czechowiec, Modła, śytno, ul. śeromskiego, Borzykowa, ul. Stra Ŝacka, Maluszyn – Ci ęŜ kowiczki - budowa wodoci ągu w miejscowo ści Bugaj, Załawie, Rogaczówek, K ępa, Silniczka, Borzykowa, ul. Górna. - przebudowa mostu na rzece Pilicy w miejscowo ści Modła, - przebudowa dróg w miejscowo ści śytno, ul. Słoneczna, Magdalenki, - prace geologiczne – studnia uj ęcie wody w miejscowo ści R ędziny, - remont dróg gminnych w miejscowo ści Rędziny, Grodzisko, Silnica, Mosty, P ągów, Kozie Pole - zagospodarowanie przestrzeni publicznej w miejscowo ści śytno, - budowa kanalizacji w śytnie (II etap) i wodoci ągów Pławidła, P ągów, śytno, Rędziny. 13. Miasto Radomsko - budowa małej obwodnicy ul. Tysi ąclecia w Radomsku, - przebudowa ulic: Poprzeczna, Młodzowska, Staffa, Starowiejska, - nowe zakłady produkcyjne w specjalnej łódzkiej strefie inwestycyjnej.

Dane Urzędów Gmin i Starostwa Powiatowego w Radomsku.

21 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

3. KOMUNIKACJA I TRANSPORT

Powiat radomszcza ński posiada dobrze rozwini ętą sieć komunikacyjn ą i sprawuje nadzór na 436 km dróg powiatowych. Dost ępno ść komunikacyjn ą zapewnia przebiegaj ąca przez teren powiatu trasa szybkiego ruchu Warszawa-Katowice, szlaki drogowe: wschód –zachód (Wrocław – Kielce) i północ – południe (Cieszyn – Łód ź – Gda ńsk) oraz linia kolejowa ł ącz ąca Warszaw ę z Wiedniem. Du Ŝe znaczenie w układzie komunikacyjnym powiatu stanowi droga Kletnia – śytno. Droga ta została przebudowana w trakcie realizacji projektu: „Przebudowa ci ągu dróg powiatowych nr 3922E i 3923E Kletnia – śytno” i przebiega przez miejscowo ści: Kletnia, Kocierzowy, W ąglin, Widawka, Kodr ąb, Zapolice, Wola Malowana, Kobiele Wielkie, Karsy, R ędziny, Mała Wie ś i śytno. Ci ąg trzech dróg powiatowych z Kletni do śytna spełnia istotn ą rol ę, poniewa Ŝ ł ączy cztery gminy: Gomunice, Kodr ąb, Kobiele Wielkie i śytno oraz stanowi obwodnic ę, umo Ŝliwiaj ącą rozładowanie wzmo Ŝonego ruchu pojazdów w mie ście, przyczyniaj ąc si ę do poprawy bezpiecze ństwa ruchu drogowego w powiecie. Pocz ątkiem dróg jest skrzy Ŝowanie z drog ą krajow ą nr 91 Piotrków Trybunalski – Cz ęstochowa, ko ńcem za ś skrzy Ŝowanie z drog ą wojewódzk ą Radomsko – Włoszczowa. Wśród dróg krajowych przebiegaj ących przez powiat, szczególn ą rol ę korytarza komunikacyjnego północ-południe pełni droga K1 (Gdańsk – Cieszyn), dla której alternatyw ą jest droga K91 (Głuchów – Cz ęstochowa). Z kolei K42 (Namysłów – Starachowice) koncentruje ruch tranzytowy w kierunku wschód-zachód. Uzupełnieniem sieci komunikacyjnej dróg krajowych s ą drogi wojewódzkie w tym: W784 i W785 biegn ące w kierunku południowo-wschodnim, W484 w kierunku północno-zachodnim, W742 w kierunku północno-południowym. Dobre poł ączenie komunikacyjne maj ą mieszka ńcy gmin: Radomsko, Gomunice i Kamie ńsk. Na trudno ści komunikacyjne narzekaj ą mieszka ńcy miejscowo ści poło Ŝonych z dala od głównych szlaków komunikacyjnych. W gminie Gidle źle poł ączone s ą: Kotfin, Chrostowa, Włynice, Ojrze ń, Borowa, St ęszów, Zabrodzie, Graby, Michałopol, Gowarzów, Ludwików; w gminie Gomunice: Gertrudów, Zygmuntów, Chru ścin; w Kamie ńsku: Huta Porajska, Napoleonów, Siódemka, Włodzimierz, Gałkowice Nowe, Pytowice; w gminie Kobiele Wielkie: Świerczyny, Dudki Jasie ń; w gminie Kodr ąb: Klizin, śencin, Zalesie, Lipowczyce, Gosławice, Frachowiec, Kuchary, Feliksów, Wola Malowana, Smotryszów, Dmenin; w Lgocie Wielkiej: Długie; w Ładzicach: Jankowice, Zakrzówek Szlachecki; w gminie Masłowice: Bartodzieje, Przer ąb, Borki, Masłowice, Ochotnik, Chełmno,

22 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Tworowice, Koconia; w gminie Przedbórz: Nosalewice, Wygwizdów, Miejskie Pola, Policzko, Józefów, Stara Wie ś, Wymysłów, Wierzchlas, Zagacie; w gminie Wielgomłyny: Kubiki, Wólka Bankowa, Niwa Zagórska, Niwa Goszczowska, Pratkowice, Zalesie, Zawodzie oraz w gminie śytno: R ędziny, Mała Wie ś, Łazów, Sudzin, Borzykowa, Grodzisko, Pągów, Sekursko, Czechowiec, Bugaj. W powiecie radomszcza ńskim w skład dróg wchodz ą: drogi gminne o nawierzchni twardej (537,3 km), o nawierzchni twardej ulepszonej (416,9 km), o nawierzchni gruntowej (278,8 km); drogi powiatowe o nawierzchni twardej (404,5 km), o nawierzchni twardej ulepszonej (404,5 km) i nawierzchni gruntowej (39,8 km). Usługi komunikacyjne w powiecie radomszcza ńskim świadczy kilka podmiotów. Nale Ŝą do nich: Przedsi ębiorstwo PKS Sp. z o.o. w Radomsku, Miejskie Przedsi ębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. w Radomsku, PKP Radomsko oraz prywatni przewo źnicy.

4. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA

Z ko ńcem 2009 roku powiat radomszcza ński liczył 117.431 mieszka ńców, w tym 59.968 kobiet, które stanowiły 51% ogółu ludno ści (na 100 m ęŜ czyzn przypadały 104 kobiety). Gęsto ść zaludnienia w powiecie wynosiła 81 osób na km 2. Dane szczegółowe w tym zakresie w odniesieniu do poszczególnych gmin powiatu przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 7. Ludno ść w poszczególnych gminach powiatu na koniec 2009 roku

liczba ludno ści gęsto ść zaludnienia lp. nazwa jednostki 2 ogółem kobiet (liczba osób na km ) 1. Radomsko miasto 48.590 25.469 953 2. Kamie ńsk 6.080 3.051 63 3. Przedbórz 7.450 3.759 39 4. Dobryszyce 4.245 2.157 83 5. Gidle 6.480 3.204 56 6. Gomunice 5.940 3.044 96 7. Kobiele Wielkie 4.415 2.223 43 8. Kodr ąb 4.754 2.424 45 9. Lgota Wielka 4.412 2.245 70 10. Ładzice 4.919 2.347 59 11. Masłowice 4.303 2.173 37 12. Radomsko 5.538 2.797 64 13. Wielgomłyny 4.790 2.371 39 14. śytno 5.515 2.704 28

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego. 23 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Na koniec 2009 roku znaczna cze ść ludno ści powiatu (41,4%) mieszkała w Radomsku, w którym gęsto ść zaludnienia była najwy Ŝsza (953 osoby na km 2). W gminach miejsko-wiejskiej i wiejskich powiatu na 1 km 2 przypadało natomiast od 28 (śytno) do 96 osób (Gomunice). W latach 2007-2009 struktura wiekowa mieszka ńców powiatu ulegała zmianom. W okresie tym miał miejsce spadek liczby dzieci i młodzie Ŝy oraz wzrost liczby osób starszych. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiają poni Ŝsze tabele.

Tabela 8. Struktura wiekowa ludno ści powiatu w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba osób w wieku przedprodukcyjnym 23.975 23.318 22.735 liczba osób w wieku produkcyjnym 73.330 73.331 73.365 liczba osób w wieku poprodukcyjnym 20.944 21.182 21.331 Ogółem 118.249 117.831 117.431

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

Tabela 9. Struktura wiekowa ludno ści poszczególnych gmin powiatu w 2009 roku

liczba mieszka ńców według wieku i w % lp. nazwa jednostki przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny 1. Radomsko miasto 8.734 (18%) 31.115 (64%) 8.741 (18%) 2. Kamie ńsk 1.293 (21,3%) 3.761 (61,9%) 1.026 (16,9%) 3. Przedbórz 1.453 (19,5%) 4.612 (61,9%) 1.385 (18,6%) 4. Dobryszyce 969 (22,8%) 2.626 (61,9%) 650 (15,3%) 5. Gidle 1.192 (18,4%) 3.989 (61,6%) 1.299 (20%) 6. Gomunice 1.199 (20,2%) 3.702 (62,3%) 1.039 (17,5%) 7. Kobiele Wielkie 945 (21,4%) 2.735 (61,9%) 735 (16,6%) 8. Kodr ąb 976 (20,5%) 2.894 (60,9%) 884 (18,6%) 9. Lgota Wielka 962 (21,8%) 2.705 (61,3%) 745 (16,9%) 10. Ładzice 1.054(21,4%) 3.031 (61,6%) 834 (17%) 11. Masłowice 837 (19,5%) 2.566 (59,6%) 900 (20,9%) 12. Radomsko 1.132 (20,4%) 3.506 (63,3%) 900 (16,3%) 13. Wielgomłyny 997 (20,8%) 2.847 (59,4%) 946 (19,7%) 14. śytno 992 (18%) 3.276 (59,4%) 1.247 (22,6%)

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

W latach 2007-2009 liczba mieszka ńców powiatu zmniejszała si ę z roku na rok (ze 118.249 w 2007 r. do 117.431 w 2009 r.). Proces starzenia w najwi ększym stopniu dotykał mieszka ńców gmin śytno, Masłowice i Gidle, w których na koniec 2009 roku osoby

24 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 w wieku poprodukcyjnym stanowiły odpowiednio 22,6%, 20,9% i 20% ogółu ludno ści. Najlepiej pod tym wzgl ędem wygl ądała sytuacja w gminach Dobryszyce i Radomsko, w których udział seniorów w ogóle mieszka ńców wynosił odpowiednio 15,3% i 16,3%. Je śli chodzi o osoby w wieku przedprodukcyjnym, najwi ększy ich udział w ogóle ludno ści odnotowano w gminach Dobryszyce (22,8%) i Lgota Wielka (21,8%), najmniejszy natomiast w mie ście Radomsko i gminie śytno (po 18%). Z kolei najwi ększy procent ludno ści w wieku produkcyjnym zamieszkiwało miasto i gminę Radomsko (odpowiednio 64% i 63,3%). Generalnie na koniec 2009 roku liczba dzieci i młodzie Ŝy wi ększo ści gmin powiatu przewy Ŝszała liczb ę osób starszych. Niemniej jednak w gminach Gidle, Masłowice i śytno osób w wieku poprodukcyjnym był nieco wi ęcej, ni Ŝ osób w wieku przedprodukcyjnym. Wpływ na sytuacj ę demograficzn ą w powiecie miały m.in. takie czynniki, jak kształtowany przez liczb ę urodze ń Ŝywych i zgonów przyrost naturalny oraz migracja, odbywaj ąca si ę zarówno w ruchu wewn ętrznym, jak i zagranicznym. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiaj ą poni Ŝsze tabele.

Tabela 10. Ruch naturalny ludno ści powiatu w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba urodze ń Ŝywych 1.135 1.234 1.167 liczba zgonów 1.466 1.414 1.468 przyrost naturalny -331 -180 -301

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

Tabela 11. Ruch migracyjny ludno ści powiatu w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. saldo migracji w ruchu wewn ętrznym -151 -185 -58 saldo migracji w ruchu zagranicznym -14 -28 1 saldo migracji ogółem -165 -213 -57

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

W latach 2007-2009 zarówno liczba urodze ń Ŝywych, jak i liczba zgonów w powiecie ulegały wahaniom. Kształtowany przez nie przyrost naturalny równie Ŝ ulegał wahaniom, będąc w latach 2007-2009 roku na poziomie ujemnym (odpowiednio -331, -180 i -301). Na spadek liczby mieszka ńców w powiecie, poza ujemnym przyrostem naturalnym, miał równie Ŝ wpływ ruch migracyjny. W analizowanym okresie saldo migracji było

25 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 niekorzystne i ulegało zmianom, cho ć w roku 2009 było zdecydowanie mniejsze w stosunku do roku 2007 (ze -165 w 2007 r. poprzez -213 w 2008 r. do -57 w 2009 r.). W głównej mierze przyczyniło si ę do tego znacznie zmniejszenie si ę w 2009 roku ujemnego salda migracji w ruchu zagranicznym (do 1 z -28 w 2008 r.). Bior ąc pod uwag ę powy Ŝsze dane i próbuj ąc dokona ć prognozy ludno ści powiatu na najbli Ŝsze lata, nale Ŝy zwróci ć uwag ę na dwie istotne, wcze śniej odnotowane, kwestie. Pierwsza z nich dotyczy stale zmniejszaj ącej si ę w powiecie liczby dzieci i młodzie Ŝy. Druga z kolei odnosi si ę do systematycznego wzrostu liczby osób starszych. W przyszło ści ta ostatnia grupa b ędzie zasilana przez liczne obecnie grono osób w wieku produkcyjnym, które zako ńcz ą aktywno ść zawodow ą. Powy Ŝsze tendencje demograficzne b ędą wymagały dostosowania usług społecznych do potrzeb zarówno dzieci i młodzie Ŝy, jak i seniorów. W przypadku tych pierwszych konieczne b ędzie dopasowanie oferty edukacyjno-wychowawczej, kulturalnej i sportowo- rekreacyjnej, tym drugim trzeba b ędzie natomiast udzieli ć stosownej pomocy materialnej i rzeczowej, ułatwi ć im korzystanie z usług medycznych, opieku ńczych i rehabilitacyjnych oraz ró Ŝnorodnych form aktywnego sp ędzania czasu wolnego.

5. SYTUACJA GOSPODARCZA

Powiat radomszczański le Ŝy w strefie klimatu nizin środkowopolskich. Charakter klimatu stanowi mo Ŝliwo ść wyst ępowania ostrych fal mrozu w marcu, kwietniu i maju, co przynosi cz ęsto straty w rolnictwie. Powiat radomszcza ński cechuje minimalny udział gruntów klas najlepszych, dlatego te Ŝ nie ma tu sprzyjaj ących warunków dla produkcji rolnej i efektywno ści ekonomicznej tej produkcji. Gleby powiatu nale Ŝą do słabych o ograniczonych mo Ŝliwo ściach produkcji rolniczej i niskim potencjale urodzajno ści (uprawia si ę na nich głównie owies, Ŝyto, łubin, cz ęś ciowo ziemniaki). Najgorsze warunki klimatyczno-glebowe maj ą gminy: Przedbórz, Gomunice i Gidle.

Tabela 12. UŜytki rolne, lasy i grunty le śne, pozostałe grunty i nieu Ŝytki

powierzchnia u Ŝytków rolnych ogółem (w ha) grunty orne (w ha) w tym: sady (w ha) łąki i pastwiska (w ha) powierzchnia lasów i gruntów le śnych (w ha) 44.581,1 powierzchnia pozostałych gruntów i nieu Ŝytków (w ha)

Dane Starostwa Powiatowego w Radomsku. 26 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Lasy powiatu zajmuj ą około 29% powierzchni, co czyni go jednym z bardziej zalesionych w województwie łódzkim. Przewa Ŝaj ą w nich bory sosnowe, za ś na terenach południowo-wschodnich powiatu wyst ępuj ą lasy gr ądowe. W latach 2008-2009 liczba podmiotów gospodarczych funkcjonuj ących na jego terenie pozostała jednakowa, cho ć wi ększa w stosunku do roku 2007 (6.640 w latach 2008 i 2009 w stosunku do 6.173 w 2007 r.). Na koniec 2009 roku działały one przede wszystkim w takich sekcjach, jak: handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, wł ączaj ąc motocykle (2.330 podmiotów), działalno ść usługowa komunalna, społeczna i indywidualna (989), budownictwo (951), przemysł (856), transport, gospodarka magazynowa i ł ączno ść (570) oraz ochrona zdrowia i pomoc społeczna (224). Dane szczegółowe na temat podmiotów gospodarczych w powiecie przedstawiaj ą poni Ŝsze tabele.

Tabela 13. Podmioty gospodarcze w powiecie w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba podmiotów w sektorze publicznym 27 27 27 liczba podmiotów w sektorze prywatnym 6.146 6.613 6.613 liczba podmiotów ogółem 6.173 6.640 6.640

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

Tabela 14. Podmioty gospodarcze w powiecie w poszczególnych sekcjach Polskiej Klasyfikacji Działalno ści (PKD 2007) na koniec 2009 roku

Sekcja liczba podmiotów rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo 61 Przemysł 856 Budownictwo 951 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, wł ączaj ąc 2.330 motocykle hotele i restauracje 164 transport, gospodarka magazynowa i ł ączno ść 570 po średnictwo finansowe 156 działalno ść zwi ązana z obsług ą rynku nieruchomo ści i firm 48 administracja publiczna i obrona narodowa 3 Edukacja 76 opieka zdrowotna i pomoc społeczna 224 działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą 108 pozostała działalno ść usługowa komunalna, społeczna i indywidualna 989

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

27 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Na terenie powiatu znajduje si ę podstrefa Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, w obr ębie której działalno ść gospodarcz ą prowadzi wiele firm na preferencyjnych warunkach. W powiecie radomszcza ńskim, w ostatnich trzech latach powstał jeden nowy zakład pracy TWIST-POL Sp. z o.o. w Kobielach Wielkich. W powiecie mo Ŝna wyró Ŝni ć dwa główne kierunki produkcji. Jednym z nich jest produkcja meblarska, drugim za ś kierunkiem jest przetwórstwo metalu, a do najwa Ŝniejszych podmiotów w tej dziedzinie zalicza si ę PPUH Konstalex SP. z o.o., Metalurgia S.A. Potentatami w sektorze rolno-spo Ŝywczym s ą: Okr ęgowa Spółdzielnia Mleczarska w Radomsku. Do dynamicznie rozwijaj ących si ę nale Ŝą tak Ŝe sektory budownictwa i elektroniki. Istotne znaczenie dla rozwoju gospodarczego powiatu ma Regionalna Izba Przemysłowo-Handlowa w Radomsku, zrzeszaj ąca ok. 50 przedsi ębiorców z powiatu oraz Cech Rzemie ślników i Przedsi ębiorców w Radomsku, zrzeszaj ący ok. 280 zakładów. Ne terenie powiatu zlokalizowane s ą 3 podmioty gospodarcze o kapitale zagranicznym, (Włochy, Wielka Brytania, Niemcy) działaj ące w bran Ŝy metalowej. Do najwa Ŝniejszych podmiotów prowadz ących działalno ść gospodarcz ą w powiecie nale Ŝą :

• Metalurgia S.A. Radomsko (producent drutu), • Ted (betoniarstwo), • Gaik (zakład przetwórstwa mi ęsnego), • Continental (produkcja opakowa ń), • Korner (firma zaopatrzeniowa Sp. z o.o. Hurtownia Płyt i Akcesoriów Meblowych), • INDESIT Company Polska – zakład w Radomsku.

6. PROBLEMY NA RYNKU PRACY

Problemy na rynku pracy, objawiaj ące si ę niedostateczn ą liczb ą miejsc pracy, prowadz ą do obni Ŝenia standardu Ŝycia ludno ści. Długotrwałe pozostawanie bez zatrudnienia ogranicza szanse na podj ęcie pracy, przyczynia si ę do ubo Ŝenia ludno ści, a nawet prowadzi do wykluczenia społecznego. Według danych Powiatowego Urz ędu Pracy w Radomsku, w latach 2007-2009 liczba osób bezrobotnych w powiecie radomszcza ńskim ulegała zmianom (od 8.787 na koniec 2007 roku poprzez 5.800 osób na koniec roku nast ępnego do 6.848 osób na koniec roku 2009).

28 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Wśród pozostaj ących bez pracy w latach 2007-2009 wi ększo ść stanowiły kobiety (odpowiednio 5.083, 3.441 i 3.721 kobiet). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 15. Bezrobotni w powiecie według płci i ich udział w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba bezrobotnych w powiecie 8.787 5.800 6.848 udział bezrobotnych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym 12% 7,9% 9,3% liczba bezrobotnych kobiet w powiecie 5.083 3.441 3.721 udział kobiet w liczbie bezrobotnych 57,8% 59,3% 54,3%

Dane Powiatowego Urz ędu Pracy w Radomsku.

Odmiennie kształtował si ę poziom bezrobocia w poszczególnych gminach powiatu. Na koniec 2009 roku najwi ększy udział osób pozostaj ących bez pracy w ogóle b ędących w wieku produkcyjnym odnotowano w gminie miejsko-wiejskiej Przedbórz (14,4%), a najmniejszy w gminie Kobiele Wielkie (6,9%). Szczegóły w tym zakresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 16. Bezrobotni w gminach powiatu na koniec 2009 roku

udział bezrobotnych lp. nazwa jednostki liczba bezrobotnych w ogóle ludno ści w wieku produkcyjnym 1. Radomsko miasto 2.973 9,6% 2. Kamie ńsk 281 7,5% 3. Przedbórz 663 14,4% 4. Dobryszyce 227 8,6% 5. Gidle 331 8,3% 6. Gomunice 314 8,5% 7. Kobiele Wielkie 189 6,9% 8. Kodr ąb 258 8,9% 9. Lgota Wielka 208 7,7% 10. Ładzice 261 8,6% 11. Masłowice 295 11,5% 12. Radomsko 365 10,4% 13. Wielgomłyny 205 7,2% 14. śytno 278 8,5%

Dane Powiatowego Urz ędu Pracy w Radomsku i Głównego Urz ędu Statystycznego.

29 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Uzupełnienie powy Ŝszych danych stanowi ą przedstawione w kolejnej tabeli informacje na temat stopy bezrobocia, jak ą odnotowano w latach 2007-2009 w powiecie radomszcza ńskim, województwie łódzkim i w kraju.

Tabela 17. Stopa bezrobocia w powiecie, województwie i w kraju w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. stopa bezrobocia w powiecie radomszcza ńskim 17,9% 12,3% 14,3% stopa bezrobocia w województwie łódzkim 11,2% 9,2% 11,6% stopa bezrobocia w kraju 11,2% 9,5% 11,9%

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

W latach 2007-2009 powiat radomszcza ński charakteryzował si ę wy Ŝsz ą, w stosunku do województwa łódzkiego i kraju, stop ą bezrobocia. Zarówno w powiecie, województwie, jak i w kraju w 2009 roku odnotowano jej wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim. Dla scharakteryzowania problemu bezrobocia w powiecie wa Ŝna jest analiza danych dotycz ących podziału bezrobotnych według wieku, czasu pozostawania bez pracy, sta Ŝu pracy i wykształcenia, a tak Ŝe rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy. Dane szczegółowe w tym zakresie na koniec 2009 roku przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 18. Bezrobotni w powiecie na koniec 2009 roku według wieku, czasu pozostawania bez pracy, sta Ŝu pracy i wykształcenia

liczba udział liczba udział bezrobotnych kobiet bezrobotnych kobiet ogółem kobiet (w %) ogółem kobiet (w %) 18-24 lata 1.297 731 56,4 bez sta Ŝu 1.269 884 69,7 25-34 lata 1.886 1.139 60,4 do 1 roku 811 506 62,4 35-44 lata 1.432 850 59,4 1-5 lat 1.606 856 53,3 45-54 lata 1.574 835 53 5-10 lat 974 477 49

55-59 lat 554 166 30 10-20 lat 1.154 557 48,3 wiek

60-64 lata 105 – – pracy 20-30 lat 775 344 44,4 Ŝ

do 1 miesi ąca 609 246 40,4 30 lat i wi ęcej 259 97 37,5 sta 1-3 miesi ące 1.515 764 50,4 wy Ŝsze 581 413 71,1 policealne 3-6 miesi ęcy 1.201 686 57,1 1.578 980 62,1 i śr. zawodowe ś rednie 6-12 miesi ęcy 1.444 714 49,4 665 503 75,6 ogólnokształc ące zasadnicze 12-24 miesi ące 919 547 59,5 2007 851 42,4 zawodowe gimnazjalne pow. 24 miesi ęcy 1.160 764 65,9 2017 974 48,3 czas pozostawania bez pracy bez pozostawania czas wykształcenie i ni Ŝsze

Dane Powiatowego Urz ędu Pracy w Radomsku.

30 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Na koniec 2009 roku w śród bezrobotnych w powiecie najliczniejsz ą grup ą były osoby w wieku 25-34 lata, (1.886 osób), osoby pozostaj ące bez zatrudnienia od 1 do 3 miesi ęcy (1.515 osób), osoby ze sta Ŝem pracy od roku do 5 lat (1.606 osób), a tak Ŝe osoby z wykształceniem gimnazjalnym i ni Ŝszym (2.017 osób) oraz zasadniczym zawodowym (2.007 osób). Liczne grupy w śród b ędących bez zatrudnienia stanowiły równie Ŝ osoby w wieku 45- 54 lata (1.574 osoby), osoby pozostaj ące bez pracy od 6 do 12 miesi ęcy (1.444 osoby), osoby bez sta Ŝu pracy (1.269 osób) i ze sta Ŝem od 10 do 20 lat (1.154 osoby) oraz osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (1.578 osób). Najwi ększy udział kobiet w ogóle bezrobotnych odnotowano w śród osób w wieku 25- 34 lata (60,4%) i 35-44 lata (59,4%), osób pozostających bez pracy długotrwale, powy Ŝej 24 miesi ęcy (65,9%), osób bez sta Ŝu pracy (69,7%) i ze sta Ŝem pracy do 1 roku (62,4%) oraz osób z wykształceniem, co budzi niepokój, wy Ŝszym (71,1%).

Tabela 19. Bezrobotni w powiecie na koniec 2009 roku według wybranych rodzajów działalno ści ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy

liczba liczba ofert rodzaj działalno ści ostatniego miejsca pracy bezrobotnych pracy rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo 20 0 przetwórstwo przemysłowe 174 0 Budownictwo 41 0 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, 108 3 wł ączaj ąc motocykle działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami 14 0 gastronomicznymi działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna 107 0 administracja publiczna i obrona narodowa, obowi ązkowe 66 0 zabezpieczenie społeczne Edukacja 19 0 opieka zdrowotna i pomoc społeczna 17 0 działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą 12 0 pozostała działalno ść usługowa 24 0

Dane Powiatowego Urz ędu Pracy w Radomsku.

Na koniec 2009 roku w śród bezrobotnych w powiecie dominowały osoby, dla których ostatnimi miejscami pracy były podmioty gospodarcze prowadz ące działalno ść w takich działach, jak: przetwórstwo przemysłowe (174 osoby), handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, wł ączaj ąc motocykle (108 osób), działalno ść profesjonalna,

31 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 naukowa i techniczna (107 osób), administracja publiczna i obrona narodowa, obowi ązkowe zabezpieczenie społeczne (66 osób) oraz budownictwo (44 osoby). Niepokoj ącym jest fakt, i Ŝ na koniec 2009 roku, ilo ść ofert pracy dla bezrobotnych z powiatu była znikoma i dotyczyła jedynie mo Ŝliwo ści zatrudnienia w handlu hurtowym i detalicznym (3 oferty). Z powy Ŝszych danych wynika, Ŝe programami aktywizuj ącymi osoby bezrobotne z powiatu nale Ŝy obj ąć przede wszystkim osoby z krótkim sta Ŝem pracy lub bez sta Ŝu pracy, którym powinno si ę zapewni ć mo Ŝliwo ść poszerzenia do świadczenia zawodowego lub podj ęcia pierwszej pracy. Nie nale Ŝy równie Ŝ zapomina ć o osobach maj ących za sob ą od 10 do 20 lat pracy, którym powinno si ę zapewni ć mo Ŝliwo ść przekwalifikowania, aby wzmocni ć ich konkurencyjno ść na rynku pracy. W szczególno ści dotyczy to tych, którzy przed zwolnieniem z pracy byli zatrudnieni w przetwórstwie przemysłowym, handlu hurtowym i detalicznym; naprawie pojazdów samochodowych, wł ączaj ąc motocykle oraz administracji publicznej, obronie narodowej i w obowi ązkowych zabezpieczeniach społecznych. Ze wzgl ędu na to, Ŝe problem bezrobocia w powiecie w najwi ększym stopniu dosi ęgał osoby z wykształceniem gimnazjalnym i ni Ŝszym oraz zasadniczym zawodowym, warto nadal zach ęca ć młodzie Ŝ do zdobywania wykształcenia, natomiast w przypadku osób pozostaj ących na rynku pracy bez zatrudnienia, szczególny nacisk nale Ŝy poło Ŝyć na dokształcanie oraz podniesienie lub zmian ę kwalifikacji zawodowych.

7. ZASOBY I WARUNKI MIESZKANIOWE

Zasoby i warunki mieszkaniowe ludno ści determinuj ą w znacznym stopniu jako ść jej bytowania. Niejednokrotnie zakre ślaj ą równie Ŝ granice mo Ŝliwo ści realizowania własnych aspiracji Ŝyciowych. W latach 2007-2009 liczba mieszka ń w powiecie radomszcza ńskim systematycznie rosła (z 41.256 w 2007 r. do 41.672 w 2009 r.). Zwiększała si ę tym samym liczba izb (ze 151.700 w 2007 r. do 153.871 w 2009 r.) i powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń (z 2.981.776 m2 w 2007 r. do 3.039.135 m2 w 2009 r.). Nieznacznie wzrosła przeci ętna powierzchnia uŜytkowa 1 mieszkania (z 72,3 m2 w 2007 r. do 72,9 m2 w 2009 r.) i przeci ętna powierzchnia uŜytkowa mieszkania na 1 osob ę (z 25,2 m2 w 2007 r. do 25,9 m2 w 2009 r.). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

32 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Tabela 20. Zasoby mieszkaniowe powiatu w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba mieszka ń 41.256 41.490 41.672 liczba izb 151.700 152.923 153.871 powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń (w m 2) 2.981.776 3.013.369 3.039.135 przeci ętna powierzchnia u Ŝytkowa 1 mieszkania (w m 2) 72,3 72,6 72,9 przeci ętna powierzchnia u Ŝytkowa mieszkania na 1 osob ę (w m 2) 25,2 25,6 25,9

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

W latach 2007-2009 liczba nowo oddanych mieszka ń ulegała wahaniom (z 272 w 2007 r. poprzez 291 w 2008 r. do 216 w 2009 r.). Tym samym, zmieniała si ę liczba nowych izb oddanych do u Ŝytkowania (odpowiednio z 1.471 w 2007 r. poprzez 1.523 w 2008 r. do 1.104 w 2009 r.) i powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń (odpowiednio z 37.009 m2 w 2007 r. poprzez 39.430 m2 w 2008 r. do 29.535 m2 w 2009 r.). Je śli chodzi o budownictwo niemieszkalne, w analizowanym okresie oddano do u Ŝytkowania odpowiednio 88, 133, 106 budynków o powierzchni uŜytkowej odpowiednio 32.834, 111.968, 71.339 m2. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 21. Nowo oddane mieszkania i budynki niemieszkalne w powiecie w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba nowych mieszka ń oddanych do u Ŝytkowania 272 291 216 liczba nowych izb oddanych do u Ŝytkowania 1.471 1.523 1.104 powierzchnia u Ŝytkowa oddanych mieszka ń (w m 2) 37.009 39.430 29.535 liczba nowych budynków niemieszkalnych oddanych 88 133 106 do u Ŝytkowania powierzchnia u Ŝytkowa budynków niemieszkalnych oddanych 32.834 111.968 71.339 do uŜytkowania (w m 2)

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

Gospodarstwom domowym, które ze wzgl ędu na swoj ą trudn ą sytuacj ę ekonomiczn ą nie s ą w stanie pokrywa ć cało ści kosztów zwi ązanych z utrzymaniem mieszkania, wypłacane są dodatki mieszkaniowe. Jest to forma pomocy świadczona przez gminy, a realizowana przez Ośrodki Pomocy Społecznej b ądź Urz ędy Gmin. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

33 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Tabela 22. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminach powiatu w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych 16.551 12.660 10.317 warto ść przyznanych dodatków mieszkaniowych (w zł) 1.773.137 1.365.094 1.188.986

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

Liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych w powiecie w 2009 roku była znacznie ni Ŝsza ni Ŝ w latach 2007-2008 (10.317 w stosunku do odpowiednio 16.551 i 12.660). Tym samym zmieniała si ę równie Ŝ wysoko ść kwot przeznaczonych na ten cel (z 1.773.137 zł w 2007 r. poprzez 1.365.094 zł w 2008 r. do 1.188.986 zł w 2009 r.).

8. EDUKACJA

Edukacja, rozumiana jako wychowanie, wykształcenie, nauka oraz zdobywanie wiedzy, umiej ętno ści i kształcenie, pełni zasadnicz ą rol ę w rozwoju człowieka. Jako proces trwaj ący od młodo ści jest sposobem na podniesienie jako ści zasobów ludzkich, a tym samym poziomu konkurencyjno ści gospodarki i przyspieszenia tempa rozwoju gospodarczego. Głównym problemem edukacji jest nierówny dost ęp do niej przez całe Ŝycie, efektem czego są zró Ŝnicowane szanse Ŝyciowe poszczególnych grup ludno ści, np. młodzie Ŝy mieszkaj ącej na wsi i w mie ście, dziewcz ąt i chłopców, dorosłych bez wykształcenia i z wykształceniem. W roku szkolnym 2008/2009 w powiecie radomszcza ńskim funkcjonowało 89 placówek oświatowo-wychowawczych, w tym: 23 przedszkola (ł ącznie 1.700 dzieci i 260 nauczycieli) 28 szkół podstawowych (w sumie 3.299 uczniów i 512 nauczycieli), 9 szkół gimnazjalnych (łącznie 1.336 uczniów i 188 nauczycieli), 1 zespół szkolno-przedszkolny (180 dzieci w wieku 3-13 lat i 32 nauczycieli), 15 zespołów szkolno-gimnazjalnych (w sumie 6.113 uczniów, 795 nauczycieli), 13 szkół ponadgimnazjalnych (ł ącznie 4.866 uczniów i 479 nauczycieli), Dane szczegółowe na temat ww. placówek przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 23. Placówki o światowo-wychowawcze w powiecie w roku szkolnym 2008/2009

Lp. nazwa i adres placówki gmina 1. Publiczne Przedszkole ul. Szkolna 7, 97-505 Dobryszyce 2. Oddział Przedszkolny przy Szkole Podstawowej, Dobryszyce ul. Kolejowa 24, 97-505 Dobryszyce 3. Szkoła Podstawowa w Bloku Dobryszyce ul. Kolejowa 24, 97-505 Dobryszyce

34 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

4. Publiczna Szkoła, ul. Le śna 1, 97-505 Dobryszyce 5. Publiczne Gimnazjum ul. Le śna 1, 97-505 Dobryszyce 6. Zespół Szkół Rolniczych ul. Szkolna 4, 97-505 Dobryszyce 7. Publiczne Przedszkole, Gidle ul. Cz ęstochowska 2, 97-540 Gidle 8. Publiczne Przedszkole w Pławnie ul. Radomszcza ńska 32, 97-540 Gidle 9. Publiczna Szkoła Podstawowa ul. Szkolna 7, 97-540 Gidle 10. Publiczna Szkoła Podstawowa w Ci ęŜ kowicach Ci ęŜ kowice 36, 97-540 Gidle 11. Publiczne Gimnazjum ul. Szkolna 7, 97-540 Gidle 12. Zespół Szkolno-Gimnazjalny w Pławnie ul. Przedborska 4, 97-540 Gidle 13. Zespół Szkolno-Przedszkolny Gomunice ul. Słowackiego 12, 97-545 Gomunice 14. Zespół Szkolno-Przedszkolny w Chrzanowicach ul. Łuckiego 16, 97-545 Gomunice 15. Publiczne Gimnazjum ul. Słowackiego 12, 97-545 Gomunice 16. Publiczna Szkoła Podstawowa Kamie ńsk ul. Sportowa 8, 97-360 Kamie ńsk 17. Zespół Szkolno-Przedszkolny w Gorz ędowie Gorz ędów, ul. J. Adamowskiego 7, 97-360 Kamie ńsk 18. Publiczne Gimnazjum ul. Sportowa 8, 97-360 Kamie ńsk 19. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych ul. Sportowa 4, 97-360 Kamie ńsk 20. Publiczne Przedszkole w Kamie ńsku ul. Mickiewicza 21, 97-360 Kamie ńsk 21. Zespół Wychowania Przedszkolnego Kobiele ul. Szkolna 1, 97-524 Kobiele Wielkie Wielkie 22. Publiczna Szkoła Podstawowa w Orzechowie Orzechów 2, 97-524 Kobiele Wielkie 23. Publiczna Szkoła Podstawowa ul. Szkolna 4, 97-524 Kobiele Wielkie 24. Publiczne Gimnazjum ul. Szkolna 4, 97-524 Kobiele Wielkie 25. Przedszkole prowadzone przez Stowarzyszenie Rozwoju Wsi „Da ć Szans ę” Kodr ąb ul. Le śna 2, 97-512 Kodr ąb 26. Oddział Przedszkolny „O” ul. Le śna 2, 97-512 Kodr ąb 27. Oddział Przedszkolny „O” w Rzejowicach Rzejowice 91, 97-512 Kodr ąb

35 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

28. Przedszkole prowadzone przez Stowarzyszenie Rozwoju Wsi „Da ć Szans ę” Dmenin, 97-512 Kodr ąb 29. Publiczna Szkoła Podstawowa w Rzejowicach Rzejowice 91, 97-512 Kodr ąb 30. Publiczna Szkoła Podstawowa ul. Le śna 2, 97-512 Kodr ąb 31. Publiczne Gimnazjum ul. Le śna 2, 97-512 Kodr ąb 32. Przedszkole Samorz ądowe Lgota Wielka ul. Szkolna 3, 97-565 Lgota Wielka 33. Publiczna Szkoła Podstawowa Wo źniki 74, Lgota Wielka 34. Publiczna Szkoła w Brudzicach ul. Radomszcza ńska 1. Lgota Wielka 35. Publiczna Szkoła Podstawowa w Woli Blakowej Wola Blakowa, gm. Lgota Wielka 36. Zespół Szkolno-Gimnazjalny ul. Szkolna 3, Lgota Wielka 37. Zespół Szkolno-Przedszkolny Ładzice Stobiecko Szlacheckie 24a, 97-561 Ładzice 38. Publiczna Szkoła Podstawowa Jedlno Pierwsze 33a, 97-561 Ładzice 39. Publiczne Gimnazjum Radziechowice Drugie 170, 97-561 Ładzice 40. Publiczne Przedszkole Masłowice Masłowice 97-515 41. Publiczna Szkoła Podstawowa Przer ąb, 97-515 Masłowice 42. Publiczna Szkoła Podstawowa Kraszewice, 97-515 Masłowice 43. Zespół Szkolno-Gimnazjalny Strzelce Małe, 97-515 Masłowice 44. Samorz ądowe Przedszkole Przedbórz Mostowa 39, 97-570 Przedbórz 45. Szkoła Podstawowa w Górach Mokrych, Góry Mokre 84a, 97-570 Przedbórz 46. Zespół Szkolno-Gimnazjalny w Przedborzu w tym: PSP i PG ul. Mostowa 35a, 97-570 Przedbórz 47. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Przedborzu ul. Piotrkowska 1, 97-570 Przedbórz 48. Publiczny Zespół Szkolno-Gimnazjalny w Dziepółci gm. Dziepół ć 97, 97-500 Radomsko Radomsko 49. Publiczny Zespół Szkolno-Gimnazjalny w Kietlinie ul. Radomszcza ńska 61, 97-500 Radomsko 50. Publiczny Zespół Szkolno-Gimnazjalny w Płoszowie ul. Radomszcza ńska 41, 97-500 Radomsko 51. Publiczny Zespół Szkolno-Gimnazjalny w Strzałkowie ul. Kolumba 2, 97-500 Radomsko

36 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

52. Publiczny Zespół Szkolno-Gimnazjalny w Szczepocicach Szczepocice Rz ądowe 19c, 97-500 Radomsko 53. Zespół Szkół Agrobiznesu w Strzałkowie ul. Reymonta 54, 97-500 Radomsko 54. Punkt Przedszkolny w Wielgomłynach – Misie Wielgomłyny ul. Radomszcza ńska 9, 97-525 Wielgomłyny 55. Publiczna Szkoła Podstawowa ul. Radomszcza ńska 9, 97-525 Wielgomłyny 56. Publiczna Szkoła Podstawowa w Krz ętowie ul. Stodolna 22, 97-525 Wielgomłyny 57. Publiczna Szkoła Podstawowa w Zagórzu Zagórze 30, 97-525 Wielgomłyny 58. Publiczne Gimnazjum w Wielgomłynach ul. Radomszcza ńska 9, 97-525 Wielgomłyny 59. Przedszkole Publiczne w śytnie śytno ul. Ogrodowa 16, 97-532 śytno 60. Publiczna Szkoła Podstawowa ul. Ogrodowa 16, 97-532 śytno 61. Publiczna Szkoła Podstawowa w Silniczce Silniczka 169, gm. śytno 62. Publiczna Szkoła w Maluszynie ul. Wolno ści 5, Maluszyn, gm. śytno 63. Publiczna Szkoła Podstawowa w Borzykowej ul. Szkolna 12, Borzykowa, gm. śytno 64. Gimnazjum Publiczne w śytnie, ul. Ogrodowa 16, 97-532 śytno 65. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych (Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Technikum śywienia i Gospodarstwa Domowego, Uzupełniaj ące Liceum Ogólnokształc ące dla Dorosłych w śytnie, Szkoła Policealna dla Dorosłych) ul. Ogrodowa 16, 97-532 śytno 66. Publiczne Przedszkole nr 1 ul. Miła 13, 97-500 Radomsko 67. Publiczne Przedszkole nr 2 ul. Targowa 7, 97-500 Radomsko

68. Publiczne Przedszkole nr 3

ul. Sierakowskiego 19, 97-500 Radomsko

69. Publiczne Przedszkole nr 4 Pod Zielonym Ludkiem ul. Kołł ątaja 12, 97-500 Radomsko 70. Publiczne Przedszkole nr 5 ul. 11-go Listopada 33, 97-500 Radomsko 71. Publiczne Przedszkole nr 6 Miasto ul. Rolna 2, 97-500 Radomsko Radomsko 72. Publiczne Przedszkole nr 9 im. Jasia i Małgosi ul. Sokola 2, 97-500 Radomsko 73. Publiczne Przedszkole nr 10 ul. Armii Krajowej 13, 97-500 Radomsko 74. Przedszkole Specjalne ul. Piastowska 10a, 97-500 Radomsko 75. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 ul. M. D ąbrowskiej 27, 97-500 Radomsko

37 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

76. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 ul. Narutowicza 207, 97-500 Radomsko 77. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8 ul. Reja 81, 97-500 Radomsko 78. Zespół Szkolno-Gimnazjalny nr 1: PSP nr 1, PG nr 4 ul. Piastowska 17, 97-500 Radomsko 79. Zespół Szkolno-Gimnazjalny nr 2: PSP nr 2, PG nr 4 ul. Piłsudskiego 22, 97-500 Radomsko 80. Zespół Szkolno-Gimnazjalny nr 3: PSP nr 4, PG nr 2 ul. Szkolna 4, 97-500 Radomsko 81. Zespół Szkolno-Gimnazjalny nr 4: PSP nr 6, PG nr 5 ul. Św. Jadwigi Królowej 20, 97-500 Radomsko 82. Zespół Szkolno-Gimnazjalny nr 5: PSP nr 9, PG nr 6 ul. Rolna 65, 97-500 Radomsko 83. Zespół Szkolno-Gimnazjalny nr 6: PSP nr 10, PG nr 7 ul. Makuszy ńskiego 25, 97-500 Radomsko 84. Zespół Szkolno-Gimnazjalny nr 7: PSP nr 7, PG nr 3 ul. 11-Listopada 16, 97-500 Radomsko 85. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 ul. Brze źnicka 20, 97-500 Radomsko 86. I Liceum Ogólnokształc ące ul. Armii Krajowej 30, 97-500 Radomsko 87. II Liceum Ogólnokształc ące ul. Bugaj 3, 97-500 Radomsko 88. Zespół Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska ul. Brze źnicka 22, 97-500 Radomsko 89. Zespół Szkół Elektryczno-Ekonomicznych ul. Narutowicza 12, 97-500 Radomsko 90. Zespół Szkół Ekonomicznych ul. Przedborska 39/41, 97-500 Radomsko 91. Katolickie Liceum Ogólnokształc ące SPSK ul. Sucharskiego 49, 97-500 Radomsko

Dane Urz ędów Gmin i Starostwa Powiatowego w Radomsku.

W uzupełnieniu powy Ŝszych danych warto odnotowa ć, i Ŝ w mie ście Radomsko działa równie Ŝ Publiczny śłobek (ul. Sokola 4) oraz Specjalny O środek Szkolno- Wychowawczy (ul. Piastowska 12) zatrudniaj ący w roku szkolnym 2008/2009 75 nauczycieli, do którego ucz ęszczało 176 uczniów. W jego skład wchodz ą: Szkoła Podstawowa Specjalna, Gimnazjum Specjalne, Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna i Szkoła Specjalna Przysposabiaj ąca do Pracy.

38 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

W mie ście Radomsko funkcjonuje natomiast Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, która obejmuje wsparciem dzieci i młodzie Ŝ z terenu powiatu radomszcza ńskiego. Poradnia wspomaga wszechstronny rozwój dzieci i młodzie Ŝy, efektywno ść uczenia si ę, nabywania i rozwijania umiej ętno ści negocjacyjnego rozwi ązywania konfliktów i problemów. Do innych zada ń Poradni nale Ŝy m.in.: wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju dziecka od urodzenia do 7 roku Ŝycia, udzielanie pomocy dzieciom i młodzie Ŝy niepełnosprawnej, profilaktyka uzale Ŝnie ń i innych problemów dzieci i młodzie Ŝy, terapia zaburze ń rozwojowych i zachowa ń dysfunkcyjnych, pomoc uczniom w dokonywaniu wyboru kierunku kształcenia, zawodu i planowaniu kariery zawodowej, prowadzenie edukacji prozdrowotnej wśród uczniów, rodziców i nauczycieli, pomoc rodzicom i nauczycielom w diagnozowaniu i rozwijaniu potencjalnych mo Ŝliwo ści oraz mocnych stron uczniów, wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji zarówno rodziny jak i szkoły. Teren działania Poradni obejmuje miasta: Radomsko, Przedbórz, Kamie ńsk, Dobryszyce, Gidle, śytno, Ładzice, Lgota Wielka, Gomunice, Kodr ąb. W roku szkolnym 2008/2009, w zakresie działalno ści diagnostycznej Poradnia przeprowadziła 910 diagnoz psychologicznych, 913 pedagogicznych, 485 logopedycznych i 354 lekarskich. Poradnia wydała 284 orzeczenia, w śród których najwi ęcej dotyczyło (126) potrzeby indywidualnego nauczania. Poni Ŝsza tabela przedstawia dane szczegółowe dotycz ące rodzajów orzecze ń.

Tabela 24. Rodzaje orzecze ń wydanych przez Poradni ę Psychologiczno-Pedagogiczn ą w roku szkolnym 2008/2009

rodzaj wydanego orzeczenia liczba orzecze ń z niepełnosprawno ści ą ruchow ą 18 z upo śledzeniem umysłowym w stopniu lekkim 50 z upo śledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym 34 z niepełnosprawno ściami sprz ęŜ onymi 4 zagro Ŝonych niedostosowaniem społecznym 1 z zaburzeniami zachowania 3 o potrzebie zaj ęć rewalidacyjno-wychowawczych 6 o potrzebie indywidualnego nauczania 126 Odmowne 11 Uchylaj ące 7 w wyniku odwołania do kuratora o światy 1 o potrzebie indywidualnego przygotowania przedszkolnego 1 o braku potrzeby kształcenia specjalnego 2

39 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

o braku potrzeby indywidualnego przygotowania przedszkolnego 1 o braku potrzeby indywidualnego nauczania 19

Dane Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Radomsku.

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna wydała 1.149 opinii, w śród których najwi ęcej dotyczyło: obj ęcia dziecka pomoc ą psychologiczno-pedagogiczn ą w szkole lub placówce (316 opinii), dostosowania wymaga ń edukacyjnych wynikaj ących w programu nauczania do indywidualnych potrzeb edukacyjnych ucznia (309 opinii), obj ęcia dziecka pomoc ą psychologiczno-pedagogiczn ą w przedszkolu (114 opinii), dostosowania warunków i formy egzaminu gimnazjalnego do indywidualnych potrzeb ucznia (76 opinii), dostosowanie warunków i formy sprawdzianu przeprowadzonego w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej do indywidualnych potrzeb ucznia (48 opinii). Generalnie Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Radomsku obj ęła wsparciem, w roku szkolnym 2008/2009, 1.513 dzieci i młodzie Ŝy.

9. KULTURA

Korzystanie z dóbr kultury wpływa na jako ść Ŝycia ludno ści i świadczy o poziomie rozwoju społecznego. W powiecie radomszcza ńskim odbywa si ę wiele imprez kulturalnych o zasi ęgu ponadgminnym, ponadpowiatowym, wojewódzkim, krajowym i mi ędzynarodowym. Wielkim powodzeniem ciesz ą si ę organizowane w czerwcu „Dni Radomska”, w czasie których radomszczanie uczestnicz ą w koncertach z udziałem gwiazd, ogl ądaj ą ró Ŝnego rodzaju wystawy, wernisa Ŝe, pokazy mody, odwiedzaj ą kiermasze ksi ąŜ ek. Dni Radomska stanowi ą równie Ŝ okazj ę dla przedsi ębiorców z terenu powiatu do promowania swoich firm. Popularno ści ą cieszy si ę tak Ŝe, sierpniowy festiwal mi ędzynarodowy „Festiwal Twórczo ści Marii Konopnickiej” organizowany w gminie Przedbórz. Podczas tej imprezy spotykaj ą si ę miło śnicy twórczo ści Marii Konopnickiej oraz rodacy kultywuj ący tradycje i j ęzyk przodków. Na festiwal przyje ŜdŜaj ą przedstawiciele ró Ŝnych instytucji polonijnych oraz szkół polskich z ró Ŝnych zak ątków świata. Go ść mi imprezy byli jak dot ąd mieszka ńcy Litwy, Łotwy, Estonii, Rosji, Mołdawii, Kazachstanu, Białorusi, Czech, W ęgier, Słowacji, Francji, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Anglii, Hiszpanii, USA, Turcji, Szwecji, Danii, Chin, Palestyny, Maroka i Wietnamu. W trakcie festiwalu uczestnicy mog ą prezentowa ć autorskie programy artystyczne, bior ą udział w warsztatach artystycznych i ognisku. Wykonawcami programów są osoby ró Ŝnego pokolenia, mi ędzy 5. a 80. rokiem Ŝycia.

40 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

W gminie Kobiele Wielkie, przy współpracy Starostwa Powiatowego w Radomsku oraz Urz ędu Marszałkowskiego w Łodzi, organizowany jest Ogólnopolski Konkurs Literacki „O Pióro Reymonta”. W trakcie dwóch zorganizowanych dotychczas edycji konkursu, wyłoniono kilkadziesi ąt prac obrazuj ących przywi ązanie do rodzinnych stron, własnej tradycji i kultury. Wśród licznych imprez kulturalnych, Młodzie Ŝowy Dom Kultury organizuje Ogólnopolski Konkurs Plastyczny Malarstwo – Rze źba oraz Przegl ąd Małych Form Teatralnych. W przegl ądzie bior ą udział teatry dramatyczne: Ŝywego słowa, lalkowe, gestu i ruchu oraz teatry poezji prezentowanej przez uczniów szkół podstawowych, gimnazjalistów i uczniów szkół ponadpodstawowych. Kolejnym konkursem jest Konkurs Mikrofon dla solistów polskiej muzyki rozrywkowej (w trzech kategoriach wiekowych: 7-10 lat, 11-14 lat, powy Ŝej 15 lat). Prócz konkursów wokalnych, organizowane s ą, w ramach Artystycznego Festiwalu Harcerskiego „OPAL”, konkursy plastyczne, fotograficzne, recytatorskie i literackie. Festiwal ma charakter otwarty, co pozwala wzi ąć w nim udział zarówno harcerzom, jak i dzieciom i młodzie Ŝy niezrzeszonej w ZHP. Imprez ą o zasi ęgu ogólnopolskim jest Otwarty Turniej Ta ńca Dyskotekowego i Break Dance o Nagrod ę Prezydenta Miasta Radomska. Kolejn ą atrakcj ą dla mieszka ńców powiatu są maratony filmowe tzw. „Noc Kino Ŝerców”. W ka Ŝdym maratonie wy świetlane s ą trzy zró Ŝnicowane w formie i nastroju filmy. Tradycj ą jest, Ŝe mieszka ńcy zbieraj ą si ę tak Ŝe podczas Pikniku Świ ętoja ńskiego. Inn ą form ą imprez plenerowych jest Kino Letnie, a tak Ŝe festyny szkolne i rodzinne. Od roku 2007 organizowany jest festyn powiatowy – Lato z Powiatem Radomszcza ńskim. Dotychczasowe festyny organizowane były w: Krz ętowie (gm. Wielgomłyny), z koncertami Mandaryny i zespołu Bayer Ful; śytnie z koncertami De Mono i Shazy; Masłowicach, z koncertami Myslovitz i kabaretu Neo-Nówka; Lgocie Wielkiej, koncertami Kombii i zespołu Masters. Impreza cieszy si ę du Ŝą popularno ści ą ze wzgl ędu na liczne atrakcje artystyczne, a tak Ŝe przyczynia si ę do integracji społeczno ści powiatu. Ciekawostk ą festynu jest Parada Gmin, w której prezentuj ą si ę wszystkie ch ętne miasta i gminy powiatu radomszcza ńskiego. Podczas imprezy odbywa si ę Jarmark Powiatowy, w którym promuj ą si ę gminy oraz Przegl ąd Zespołów Ludowych i Orkiestr D ętych. Do imprez towarzysz ących nale Ŝą zawody strzeleckie, pokazy teatru „Animagia” czy Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych „Zadruga Wierczan” Warto równie Ŝ nadmieni ć, i Ŝ z terenów ziemi radomszcza ńskiej wywodzi si ę wiele osobisto ści, które wpisały si ę w polsk ą histori ę m.in.: Leszek Czarny, Świ ęta Jadwiga,

41 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Władysław Stanisław Reymont, Henryk Siemiradzki, Tadeusz Ró Ŝewicz, Stanisław Ró Ŝewicz, Jerzy Semkow, Czesław Kałkusi ński. Atrakcj ą kulturaln ą w powiecie radomszcza ńskim są tak Ŝe muzea. W Radomsku mie ści si ę Muzeum Regionalne, którego siedzib ą jest zabytkowy budynek ratusza miejskiego. Zbiory muzeum licz ą ponad 16 tysi ęcy eksponatów, zgromadzonych w działach: Archeologicznym, Historycznym, Etnograficznym i Sztuki. Najciekawsze eksponaty prezentowane s ą na stałych wystawach: „Pradzieje ziemi radomszcza ńskiej”, „ śycie wsi radomszcza ńskiej”, „Z dziejów miasta Radomska”, „Zbiory sztuki w radomszcza ńskim muzeum”. Ponadto w muzeum ogl ąda ć mo Ŝna ok. 200 wystaw czasowych. Muzeum posiada archiwum historyczne oraz bibliotek ę naukow ą. Jednym z pi ękniejszych muzeów w kraju jest Muzeum Ludowe Ziemi Przedborskiej, które ma charakter miniskansesu. Muzeum mie ści si ę obecnie w pochodz ącym z XVII wieku budynku przy ul. Kieleckiej. Jego zało Ŝycielem jest nauczyciel mgr Tadeusz Michalski, który w latach osiemdziesi ątych ubiegłego wieku, pracuj ąc w Szkole Rolniczej w Przedborzu, zach ęcał uczniów do zbierania wszelkich starych przedmiotów, nieprzydatnych w gospodarstwach rodziców i s ąsiadów, zalegaj ących strychy i komórki i do przynoszenia ich do szkoły. W zbiorach znalazły si ę wi ęc przeró Ŝne przedmioty: narz ędzia rolnicze, meble, ubiory, nakrycia głowy, wełniaki, dokumenty, zapiski i stare pieni ądze zgromadzone w kilkunastu ekspozycjach: podwórze wiejskie z wystaw ą dawnych narz ędzi rolniczych; kącik macewami po przedborskich śydach, plenerowymi rze źbami ludowymi i ruchom ą rze źbą traczy oraz ekspozycj ą przedstawiaj ącą bogactwo lokalnej przyrody; ku źnia, warsztat bednarski wyposa Ŝone w tradycyjne narz ędzia; sie ń z kłod ą na kapust ę, Ŝarnami, st ępą, skrzyni ą z XVIII wieku; izba ludowa urz ądzona w XIX-wiecznym stylu, a w niej komin, piec z zapieckiem, czynne krosno, dawne sprz ęty i meble charakterystyczne dla Ziemi Przedborskiej; sala upami ętniaj ąca zanikaj ące rzemiosło; sala z wyrobami tkactwa przedborskiego; sala prezentuj ąca bogat ą histori ę Przedborza i okolicznych wiosek, z du Ŝą kolekcj ą rze źb ludowych, obrazów, haftów i fotografii; bunkier partyzancki; sala dziejów śydów przedborskich z judaikami; sala zasłu Ŝonych dla Ziemi Przedborskiej; galeria obrazów sakralnych (ok. 200 eksponatów) pochodz ących z dawnych chat wiejskich. Doda ć nale Ŝy, Ŝe Muzeum Ludowe jest tak Ŝe współorganizatorem „Bryczkowycieczek”, które przebiegaj ą po trasach powiatu maj ących znaczenie kulturowe i historyczne. Odwiedzaj ący ziemi ę radomszcza ńsk ą tury ści mog ą skosztowa ć miodu pszczelego w mieszcz ącym si ę we wsi Wygoda Skansenie Pszczelarskim. Ciekawe eksponaty obrazuj ące tradycje pszczelarskie zgromadzone s ą w małym muzeum.

42 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

W powiecie radomszcza ńskim funkcjonuje kilkana ście placówek kulturalnych. Dane szczegółowe na ich temat przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 25. Placówki kulturalne w powiecie w 2009 roku lp. nazwa i adres placówki gmina 1. Gminna Biblioteka Publiczna Dobryszyce ul. Szkolna 4, 97-505 Dobryszyce 2. Gminny O środek Kultury w Gidlach ul. Pławi ńska 22, 97-540 Gidle (w ramach GOK-u funkcjonuj ą Świetlice Wiejskie w Ci ęŜ kowicach, Gowarzowie, Ludwikowie, Pławnie i Włynicach) 3. Gminna Biblioteka w Gidlach, ul. Pławi ńska 22, 97-540 Gidle Gidle 4. Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Pławnie, ul. Wolno ści 17a 5. Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Ci ęŜ kowicach 34a 6. Wioska Internetowa w Wojnowicach 7. Gminna Biblioteka Publiczna w Gomunicach, Armii Krajowej 32, 97-545 Gomunice 8. Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Chrzanowicach, Gomunice ul. śeromskiego 30, 97-545 Gomunice 9. Punkt biblioteczny ze świetlic ą wiejsk ą w W ągliniu Wąglin 15, 97-545 Gomunice 10. Miejska Biblioteka Publiczna im. M. Konopnickiej w Kamie ńsku ul. Mickiewicza 23, 97-360 Kamie ńsk Kamie ńsk 11. Filia Miejskiej Biblioteki Publicznej – Gorz ędów, ul. Mickiewicza 3, 97-360 Kamie ńsk 12. Gminna Biblioteka Publiczna, ul. Szkolna 1, 97-524 Kobiele Wielkie Kobiele 13. Gminny O środek Kultury i Sportu, Wielkie ul. Reymonta 75, 97-524 Kobiele Wielkie 14. Gminna Biblioteka Publiczna w Kodr ębie, Kodr ąb ul. Le śna 2, 97-512 Kodr ąb 15. Gminna Biblioteka Publiczna, Ładzice ul. Wyzwolenia 36, 97-561 Ładzice 16. Gminna Biblioteka Publiczna w Lgocie Wielkiej, Lgota Wielka ul. Szkolna 3, 97-565 Lgota Wielka 17. Gminna Biblioteka Publiczna w Strzelcach Małych, Masłowice 97-515 Masłowice 18. Gminna Biblioteka Publiczna w Strzałkowie, ul. Kopernika 2a, 97-500 Radomsko Gmina 19. Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Płoszowie, Radomsko ul. Radomszcza ńska 41, 97-500 Radomsko 20. Miejski Dom Kultury, ul. Rynek 15, 97-570 Przedbórz Przedbórz 21. Muzeum Ludowe, ul. Kielecka 9, 97-570 Przedbórz

43 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

22. Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Mostowa 29, 97-570 Przedbórz 23. Filia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Górach Mokrych, Góry Mokre 95c, 97-570 Przedbórz 24. Miejski Dom Kultury w Radomsku, ul. Brze źnicka 5, 97-500 Radomsko 25. Miejska Biblioteka Publiczna w Radomsku, ul. Narutowicza 4, 97-500 Radomsko 26. Filia MBP Nr 1, ul. Batorego 3, 97-500 Radomsko Radomsko 27. Filia MBP Nr 2, ul. Piastowska 10, 97-500 Radomsko 28. Filia MBP Nr 3, ul. Jagiello ńska 16, 97-500 Radomsko 29. Filia MBP Nr 4, ul. Brze źnicka 149, 97-500 Radomsko 30. Gminna Biblioteka Publiczna w Wielgomłynach, ul. Radomszcza ńska 99, 97-525 Wielgomłyny 31. Filia Gminnej Biblioteki Publicznej Wielgomłyny Sokoła Góra 57 32. Gminny Ośrodek Kultury w Wielgomłynach u. Rynek 1, 97-525 Wielgomłyny 33. Gminny O środek Kultury w śytnie, ul. Krótka 4, 97-532 śytno. 34. Gminna Biblioteka Publiczna w śytnie, ul. Ogrodowa 16, 97-532 śytno. 35. Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Borzykowej śytno ul. Ko ściuszki 7, Borzykowa 36. Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Maluszynie, ul. Armii Krajowej 11, Maluszyn 37. Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Silnicy Silnica 72, gm. śytno

Dane Urz ędów Gmin w powiecie radomszcza ńskim.

10. SPORT I REKREACJA

Propagowany w dzisiejszych czasach zdrowy styl Ŝycia obejmuje m.in. wła ściwe od Ŝywianie, aktywny wypoczynek oraz uprawianie ró Ŝnorodnych dyscyplin sportowych. Sport wpływa bowiem nie tylko na kondycj ę zdrowotn ą człowieka, ale równie Ŝ jego cechy charakteru, postaw ę, relacje z innymi lud źmi, umiej ętno ść współpracy i asertywno ść . Koordynacj ą działa ń w zakresie krzewienia kultury fizycznej i sportu wśród dzieci i młodzie Ŝy oraz dorosłych mieszka ńców powiatu zajmuje Miejski O środek Sportu i Rekreacji w Radomsku. Poszczególne zadania realizuje w oparciu o własn ą infrastruktur ę

44 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 sportowo-rekreacyjn ą, w składzie której znajduj ą si ę: kryta pływalnia, siłownia, solarium, sauna, korty tenisowe, basen odkryty, OWS „Fryszerka”. Boisko Orlik 2012 w Radomsku stanowi ące cz ęść infrastruktury sportowej Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji posiada boisko do piłki noŜnej (wym. 30 m x 62 m), maj ące nawierzchni ę z trawy syntetycznej typu „sztuczna trawa” oraz boisko wielofunkcyjne z nawierzchni ą sportow ą poliuretanow ą, przeznaczone do siatkówki i koszykówki (wym. 19,1 m x 30 m). Na boiskach odbywaj ą si ę rozgrywki m.in. Radomszcza ńskiej Ligi Mini Piłki No Ŝnej, Amatorskiej Ligi Szóstek Dzieci i Młodzie Ŝy oraz Turniej Piłki No Ŝnej Radomszcza ńskich Zakładów Pracy. W okresie wakacyjnym organizowane s ą liczne turnieje piłki no Ŝnej, siatkowej i koszykowej prowadzone przez instruktorów. Animator sportowy koordynuje zaj ęciami z zakresu podstaw gry w piłk ę no Ŝną, siatkow ą oraz ró Ŝnego rodzaju grami i zabawami sportowymi. Baz ę MOSiR-u tworz ą tak Ŝe korty tenisowe, których nawierzchni ę stanowi mączka ceglana. Lokalizacja kortów sprzyja aktywnemu sp ędzaniu wolnego czasu na świe Ŝym powietrzu. Korty tenisowe wyposa Ŝone s ą w sztuczne o świetlenie, umo Ŝliwiaj ące gr ę w godzinach wieczornych. W kompleksie za ś budynków Krytej Pływalni (o wym. 25 x 12,5 m, gł. 1,3 do 2 m z 5 torami pływackimi) znajduje si ę siłownia, zapewniaj ąca wysok ą jako ść i ró Ŝnorodno ść sprz ętu. Du Ŝym zainteresowaniem dzieci i młodzie Ŝy cieszy si ę boisko asfaltowe, przystosowane na skatepark. Znajduje si ę na nim tak Ŝe boisko do koszykówki. Miejski O środek Sportu i Rekreacji jest tak Ŝe zarz ądc ą Stadionu Sportowego, na którym znajduj ą si ę: płyta główna boiska piłkarskiego trawiasta o wym. 105 m x 72 m, płyta treningowa trawiasta o wym. 50 m x 80 m, płyta treningowa trawiasta o wym. 40 m x 70 m. Na Stadionie odbywaj ą si ę mecze piłki no Ŝnej rundy wiosennej i jesiennej III i IV ligi oraz inne imprezy piłkarskie. Trenuj ą tu tak Ŝe zawodnicy UKS „Mechanik”. MOSiR jest inicjatorem wielu imprez sportowo-rekreacyjnych, których celem jest promocja aktywnego wypoczynku zarówno dla dzieci i młodzie Ŝy, jak i osób dorosłych. Najwi ększ ą popularno ści ą ciesz ą si ę coroczne imprezy typu: „Zima w mie ście”, Lato w mie ście”, Radomszcza ńska Liga Mini Piłki No Ŝnej, Amatorska Liga Piłki Siatkowej, Halowe Mistrzostwa Radomska – pi ątek piłkarskich, Zawody Łucznicze i wiele innych. Liczne emocje wzbudza spartakiada samorz ądowców w ró Ŝnych dyscyplinach sportowych: halowej piłce no Ŝnej, piłce siatkowej, strzelectwie, piłce pla Ŝowej itp. Inicjatorem tej Ŝe imprezy jest Starostwo Powiatowe w Radomsku, Zrzeszenie LZS oraz urz ędy gmin. W spartakiadzie udział bior ą radni, prezydenci, burmistrzowie, wójtowie, sołtysi

45 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 oraz pracownicy urz ędów. W 2008 r. zwyci ęzc ą w klasyfikacji generalnej została gmina Dobryszyce, a w 2009 – Starostwo Powiatowe. Miejscem uprawiania sportów zimowych w powiecie radomszcza ńskim jest Zwałowisko kopalniane – „Góra Kamie ńsk”. Jest to najwy Ŝszy sztuczny obiekt tego typu w Europie. Znajduj ą si ę na nim dwie o świetlone trasy narciarskie wyposa Ŝone w wyci ąg krzesełkowy oraz tor saneczkowy. Na terenie za ś gminy Przedbórz mie ści si ę O środek Japo ńskich Sztuk Walki DOJO słu Ŝą cy uprawianiu takich sztuk walki jak: karate tradycyjne, kendo juda oraz sumo. Innymi dyscyplinami sportowymi w O środku s ą: łucznictwo, jazda konna, gra w piłk ę no Ŝna, koszykówka i siatkówka. Działalno ść sportow ą w powiecie radomszcza ńskim prowadzon ą tak Ŝe 23 uczniowskie kluby sportowe. W klubach tych uprawiane s ą ró Ŝnorodne dyscypliny sportowe, tj. piłka no Ŝna, piłka siatkowa, koszykówka, tenis stołowy, tenis ziemny, akrobatyka sportowa i karate. Poni Ŝsza tabela zawiera dane poszczególnych klubów.

Tabela 26.Uczniowskie kluby sportowe w powiecie w 2009 roku

lp. nazwa i adres klubu sportowego gmina 1. Ludowy Uczniowski Klub Sportowy, ul. Szkolna 4, 97-505 Dobryszyce Dobryszyce 2. Uczniowski Klub Sportowy „Orzeł” w Dobryszycach, ul. Le śna 1, 97-505 Dobryszyce 3. Uczniowski Klub Sportowy „Warta”, Gidle ul. Szkolna 7, 97-540 Gidle 4. Uczniowski Klub Sportowy „Kadet” przy Publicznym Gimnazjum w Gomunicach, Gomunice ul. Słowackiego 12, 97-545 Gomunice 5. Ludowy Uczniowski Klub Sportowy LUKS Gomunice, ul. Piłsudskiego 12, 97-545 Gomunice 6. Uczniowski Klub Sportowy "Kamie ńsk”, Kamie ńsk ul. Reymonta 5, 97 - 360 Kamie ńsk 7. Uczniowski Klub Sportowy Towarzystwa Gimnastycznego Lgota Wielka "Sokół” w Lgocie Wielkiej, ul. Radomszcza ńska 60(Szkoła Podstawowa i Gimnazjum), 97-565 Lgota Wielka 8. Uczniowski Klub Sportowy przy Publicznym Gimnazjum Ładzice w Radziechowicach, 97-561 Ładzice 9. Uczniowski Klub Sportowy przy Publicznej Szkole Masłowice Podstawowej w Przer ębie, 97-514 Masłowice 10. Uczniowski Klub Sportowy przy Publicznej Szkole Podstawowej w Przedborzu 11. Uczniowski Klub Sportowy przy Zespole Szkół Przedbórz Ponadpodstawowych w Przedborzu, ul. Cz ęstochowska 52, 97-570 Przedbórz 12. Uczniowski Klub Sportowy „Wiking” przy Publicznej Szkole Podstawowej Nr 6 w Radomsku, ul. Św. Jadwigi Królowej 20, 97-500 Radomsko

46 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

13. Harcerski Klub śeglarski przy II Liceum Ogólnokształc ącym, ul. Bugaj 3, 97-500 Radomsku 14. Uczniowski Klub Sportowy "Lider" przy Specjalnym O środku Szkolno-Wychowawczym w Radomsku, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko 15. Mi ędzyszkolny Klub Sportowy „Junak”, ul. Piłsudskiego 4, 97-500 Radomsko 16. Uczniowski Klub Sportowy „Dziesi ątka” przy Publicznej Szkole Podstawowej Nr 10 w Radomsku, ul. Makuszy ńskiego 25, Miasto 97-500 Radomsko Radomsko 17. Uczniowski Klub Sportowy ZSP Nr 1 „Mechanik” ul. Brze źnicka 20, 92-500 Radomsko 18. Uczniowski Miejski Ludowy Klub Sportowy „Radomsko”, ul. Ko ściuszki 3, 97-500 Radomsko 19. Uczniowski Klub Sportowy „Drzewniak”, ul. Brze źnicka 22, 97-500 Radomsko 20. Uczniowski Klub Sportowy „Jedynka”, ul. Piastowska 17, 97-500 Radomsko 21. Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Strzałów”, ul. Kolumna 2, gm. Radomsko, 97-500 Strzałków 22. Uczniowski Klub Sportowy „Młode Wilki”, ul. Reja 81, 97-500 Radomsko 23. Mi ędzyszkolny Uczniowski Klub Sportowy „Szóstka”, ul. Błog. Jadwigi Królowej 20, 87-500 Radomsko

Dane Urz ędów Gmin w powiecie radomszcza ńskim.

Szczegółowy wykaz obiektów sportowo-rekreacyjnych w powiecie zawiera poni Ŝsza tabela.

Tabela 27. Obiekty sportowo-rekreacyjne w powiecie w 2009 roku

Lp. wykaz obiektów gmina 1. Hala sportowa przy Publicznym Gimnazjum, ul. Le śna 1, 97-505 Dobryszyce Dobryszyce 2. Sala sportowa przy Szkole Podstawowej w Bloku Dobryszyce, ul. Kolejowa 24, 97-505 Dobryszyce 3. Boiska sportowe LKS „VIS” w Gidlach, ul. Cz ęstochowska 49, 97-540 Gidle 4. Boisko sportowe LKS „Warta - Carbo” w Pławnie, ul. Cz ęstochowska 8, 97-540 Gidle 5. Boisko sportowe przy Publicznej Szkole Podstawowej w Ci ęŜ kowicach 36, Gidle 97-540 Gidle 6. Boisko sportowe i sala gimnastyczna przy Publicznej Szkole Podstawowej w Gidlach, ul. Szkolna 7, 97-540 Gidle 7. Boisko sportowe i sala gimnastyczna przy Zespole Szkolno-Gimnazjalnym w Pławnie, ul. Przedborska 4, 97-540 Gidle 8. Hala sportowa w Gomunicach, ul. Słowackiego 8a, 97-545 Gomunice Gomunice 9. Boisko sportowe GOSiR Gomunice, ul. Piłsudskiego 12, 97-545 Gomunice

47 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

10. Boisko sportowe Ruch 1951 Chrzanowice, ul. W. Łuckiego 45 11. Sala gimnastyczna przy ZSP w Gomunicach, ul. Słowackiego 12, 97-545 Gomunice 12. Ludowy Zespół Sportowy Świt Kamie ńsk Stadion im. Majora A. Maszewskiego, ul. Sportowa 3, 97-360 Kamie ńsk 13. Ludowy Zespół Sportowy Polonia Gorz ędów, Kamie ńsk ul. Mickiewicza, 97-360 Kamie ńsk 14. Kompleks boisk „Moje Boisko Orlik 2012”, ul. Sportowa 8 przy PSP, 97-360 Kamie ńsk 15. Siłownia w GOKiS w Kobielach Wielkich, ul. Reymonta 79, 97-524 Kobiele Wielkie Kobiele 16. Sala gimnastyczna przy Publicznym Gimnazjum, Wielkie ul. Szkolna 4, 97-524 Kobiele Wielkie 17. Hala sportowa w Kodr ębie, ul. Le śna 2, 97-512 Kodr ąb 18. Boisko sportowe, 97-512 Kodr ąb Kodr ąb 19. Boisko sportowe w Rzejowicach, 97-512 Kodr ąb 20. Boisko sportowe Feliksów, 97-512 Kodr ąb 21. Boisko sportowe w Lgocie Wielkiej, ul. Szkolna 3, 97-565 Lgota Wielka 22. Boisko sportowe w Krzywanicach, Lgota Wielka Krzywanice, gm. Lgota Wielka 23. Boisko sportowe w Wo źnikach, Wo źniki, gm. Lgota Wielka 24. Sala gimnastyczna w Jedlnie Pierwszym, Jedlno Pierwsze 33a, 97-561 Ładzice przy PSP 25. Sala gimnastyczna w Radziechowicach Drugich, Ładzice Radziechowice Drugie 170, 97-561 Ładzice przy PG 26. Sala gimnastyczna w Stobiecku Szlacheckim, Stobiecko Szlacheckie 24a, 97-561 Ładzice ZS-P 27. Hala sportowa w Przedborzu, ul. Mostowa 35a, 97-570 Przedbórz 28. Boisko wielofunkcyjne „Orlik” w Przedborzu, Mostowa 37, 97-570 Przedbórz 29. Sala gimnastyczna przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych, Przedbórz ul. Piotrkowska 1, 97-570 Przedbórz 30. Boisko sportowe, ul. Rzemie ślnicza, 97-570 Przedbórz 31. Boisko sportowe przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych, ul. Piotrkowska 1, 97-570 Przedbórz 32. Hala sportowa, Wielgomłyny ul. Radomszcza ńska 9, 97-525 Wielgomłyny 33. Boisko sportowe w Krzywanicach, Lgota Wielka Krzywanice, gm. Lgota Wielka

48 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

34. Boisko sportowe w Wo źnikach, Wo źniki, gm. Lgota Wielka 35. Stadion sportowy w śytnie, ul. Stra Ŝacka, 97-532 śytno 36. Sala gimnastyczna przy PSP śytno, ul. Ogrodowa 16, 97-532 śytno śytno 37. Boisko sportowe przy PSP Silniczka, Silniczka 169, gm. śytno 38. Boisko sportowe przy PSP Maluszyn, ul. Wolno ści 5, gm. śytno 39. Miejski O środek Sportu i Rekreacji ul. Leszka Czarnego 22, 97-500 Radomsko 40. Kryta Pływalnia w Radomsku, ul. Leszka Czarnego 22, 97-500 Radomsko 41. Siłownia w Radomsku, ul. Leszka Czarnego 22, 97-500 Radomsko 42. Sauna w Radomsku, ul. Leszka Czarnego 22, 97-500 Radomsko 43. Solarium w Radomsku, ul. Leszka Czarnego 22, 97-500 Radomsko 44. Gabinet Masa Ŝu w Radomsku, ul. Leszka Czarnego 22, 97-500 Radomsko 45. Korty Tenisowe w Radomsku, ul. Leszka Czarnego 22, 97-500 Radomsko 46. Skatepark w Radomsku, ul. Leszka Czarnego 22, 97-500 Radomsko 47. Stadion Miejski w Radomsku, ul. Brze źnicka 26, 97-500 Radomsko 48. Pomieszczenia Halowe w Radomsku, Miasto ul. Ko ściuszki 3, 97-500 Radomsko Radomsko 49. Boiska do gry w piłk ę no Ŝną ul. Kili ńskiego, ul. Witosa, ul. Miła, 97-500 Radomsko 50. Boisko do gry w piłk ę siatkow ą i koszykow ą, ul. Grodzka, 97-500 Radomsko 51. Hala sportowa przy ZSG nr 4, ul. Św. Jadwigi Królowej 20, 97-500 Radomsko 52. Sala gimnastyczna przy ZSG nr 1, ul. Piastowska 17, 97-500 Radomsko 53. Sala gimnastyczna przy ZSG nr 2, ul. Piłsudskiego 22, 97-500 Radomsko 54. Sala gimnastyczna przy ZSG nr 3, ul. Szkolna 4, 97-500 Radomsko 55. Sala gimnastyczna przy ZSG nr 5, ul. Rolna 65, 97-500 Radomsko 56. Sala gimnastyczna przy ZSG nr 6, ul. Makuszy ńskiego 25, 97-500 Radomsko 57. Sala gimnastyczna przy ZSG nr 7, ul. 11-Listopada 16, 97-500 Radomsko

49 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

58. Sala gimnastyczna przy PSP nr 3, ul. M. D ąbrowskiej 27, 97-500 Radomsko 59. Sala gimnastyczna przy PSP nr 5, ul. Narutowicza 207, 97-500 Radomsko 60. Sala gimnastyczna przy PSP nr 8, ul. Reja 81, 97-500 Radomsko 61. Sala gimnastyczna przy I Liceum Ogólnokształc ącym, ul. Armii Krajowej 30, 97-500 Radomsko 62. Sala gimnastyczna przy II Liceum Ogólnokształc ącym ul. Bugaj 3, 97-500 Radomsko 63. Sala gimnastyczna przy Zespole Szkół Elektryczno-Elektronicznych, ul. Narutowicza 12, 97-500 Radomsko 64. Sala gimnastyczna przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1, ul. Brze źnicka 20, 97-500 Radomsko 65. Sala gimnastyczna przy Zespole Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska, ul. Brze źnicka 22, 97-500 Radomsko 66. Boisko sportowe przy I Liceum Ogólnokształc ącym, ul. Armii Krajowej 30, 97-500 Radomsko 67. Boisko sportowe przy Zespole Szkół Elektryczno-Elektronicznych, ul. Narutowicza 12, 97-500 Radomsko 68. Boisko sportowe przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1, ul. Brze źnicka 20, 97-500 Radomsko 69. Boisko sportowe przy Zespole Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska, ul. Brze źnicka 22, 97-500 Radomsko

Dane Urz ędów Gmin i Starostwa Powiatowego w Radomsku.

11. TURYSTYKA

Powiat radomszcza ński posiada wiele walorów turystyczno-wypoczynkowych. O atrakcyjno ści powiatu decyduj ą m.in. s ąsiedztwo Przedborskiego Parku Krajobrazowego, Rezerwatu Cisów, liczne kompleksy le śne, rzeki, o środki agroturystyczne i sportowe, a tak Ŝe szlaki turystyczne ł ącz ące wi ększo ść gmin. Szczególne zainteresowanie w śród turystów wzbudzaj ą rezerwaty i pomniki przyrody. Perełk ą powiatu radomszcza ńskiego jest najdłu Ŝszy w centralnej Polsce kompleks narciarski Góra Kamie ńsk. Długo ść głównej trasy wynosi 760 m, stok jest o świetlony i na potrzeby turystów na śnie Ŝany. Dodatkow ą atrakcj ą jest grawitacyjny tor saneczkowy z wózkami 1-2 osobowymi. Ponadto na górze Kamie ńsk istnieje nowoczesna elektrownia wiatrowa, a tak Ŝe 42 km tras rowerowych. Najcz ęś ciej odwiedzanym miejscem w powiecie jest Sanktuarium Matki Boskiej Gidelskiej. W kaplicy bowiem, znajduje si ę słyn ąca z cudów dziewi ęciocentymetrowa figurka Matki Boskiej z Dzieci ątkiem. Przybywaj ący do Niej pielgrzymi wierz ą, Ŝe Matka Boska Gidelska jest lekark ą ciał. Ka Ŝdego roku w pierwsz ą niedziele po 17-stym sierpnia odbywa si ę w Gidlach odpust św. Jacka, poł ączony z błogosławie ństwem dzieci. Wtedy te Ŝ pielgrzymi

50 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 modl ą si ę do Matki Bo Ŝej, któr ą uosabia cudowna figurka umieszczona w rze źbionym ołtarzu. Odwiedzaj ąc miejscowo ści powiatu mo Ŝna skorzysta ć z wielu atrakcji jakie przygotowały dla turystów poszczególne gminy. Ponadto ziemia radomszcza ńska zachwyca licznymi zabytkowymi obiektami architektury sakralnej i świeckiej. Bogactwo krajobrazu kształtowali wielcy wła ściciele ziemscy maj ący tu swoje posiadło ści rodowe (dworki i pałace). W gminie Dobryszyce wyró Ŝni ć warto klasycystyczny Ko ściół Parafialny pw. św. Bartłomieja z lat 1829-1830; murowany Spichlerz Podworski z lat 30 XX w.; Cmentarz Rzymskokatolicki z drugiej połowy XIX w. oraz Chałupy drewniane z 1920 r. Wśród wa Ŝniejszych zabytków gminy Gidle wyszczególni ć nale Ŝy: pó źnogotycki Ko ściół pw. św. Marii Magdaleny z przełomu XV i XVI w.; barokowy, trójnawowy, bazylikowy Pokartuski Ko ściół pw. Naj świ ętszej Maryi Panny Bolesnej z 1754 r.; barokowy Ko ściół i Klasztor oo. Dominikanów (Sanktuarium Matki Bo Ŝej Gidelskiej) – Ko ściół pw. Wniebowzi ęcia NMP (wybudowany w latach 1632-1644). W Ci ęŜ kowicach odwiedzanym jest Zespół Dworsko-Parkowy z drugiej połowy XIX w. Z kolei w miejscowo ści Pławno znajduje si ę Ko ściół Parafialny pw. św. Stanisława BM z 1881 r., który zasłyn ął w Europie tzw. tryptykiem z Pławna (wg hipotez zaliczany do szkoły Wita Stwosza), Zespół Pałacowo- Parkowy – pałac oraz budynki gospodarcze z drugiej połowy XIX w. w stylu neorenesansowym. Walorem poznawczym gminy Gomunice są historyczne domy wielorodzinne zwane familokami, zbudowane na zlecenie fabryki mebli gi ętych, które pochodz ą z przełomu XIX i XX w. W południowej cz ęś ci gminy znajduje si ę obszar chronionego krajobrazu, nale Ŝą cy do Radomszcza ńsko-Pilicza ńskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (OCHK). Godny uwagi jest są tak Ŝe rezerwat florystyczny „Wójcik”, gdzie wyst ępuj ą chronione obiekty przyrody, takie jak rosiczka okr ągłolistna i turzyce oraz „Zielony Dukt” biegn ący od Gomunic do miejscowo ści Ruda. W Gomunicach znajduj ą si ę dwa zabytkowe młyny: we Fryszerce (pochodz ący z 1920 r.) oraz w Chrzanowicach, (rok budowy 1945) b ędące w rękach prywatnych wła ścicieli. Wśród zabytków Kamie ńska, zwracaj ącym uwag ę turystów, jest neogotycki Ko ściół Parafialny pw. św. Piotra i Pawła Apostołów – z lat 1899-1904, wybudowany wg projektu Feliksa Nowickiego, oraz Pomnik Tadeusza Ko ściuszki z lat 1917-1923, zburzony w 1941 r., a nast ępnie odbudowany w 1991 r.

51 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Do wielu cennych zabytków gminy Kodr ąb nale Ŝy pó źnogotycki ko ściół parafialny pw. św. Jadwigi Śląskiej, z elementami renesansowymi pochodz ący z 1517 r. Znacz ącymi pod wzgl ędem historycznym s ą ko ścielne inskrypcje, które s ą jednymi z najstarszych w okolicy. Do zabytkowych budowli zwi ązanych z młynarstwem nale Ŝą : Wola Malowana (młyn motorowy z 1916 r.), Kodr ąb (obecny młyn powstał w latach 1923-25) i Rzejowice (młyn z 1918 r.). Wa Ŝnymi zabytkami gminy s ą tak Ŝe: Zespół pałacowo-parkowy w Zakrzewie, Ko ściół w Rzejowicach z lat 1708-1711, Ko ściół w Bugaju z ko ńca XVII w., Ko ściół w Dmeninie ufundowany przez biskupa Franciszka Kobielskiego w 1748 roku (w ko ściele współwyst ępuj ą elementy XV-wieczne i barokowe). Gmina Kobiele Wielkie to dawna osada dworsko-pleba ńska, gniazdo rodowe rodziny Kobielskich herbu Poraj. Spo śród wielu atrakcji turystycznych, wymieni ć nale Ŝy: zabytkowy dworek z 1905 roku wraz z otaczaj ącym parkiem i alej ą modrzewiow ą, nale Ŝą cy niegdy ś do rodziny Tymowskich, a od 1937 r. do Marii Teresy Soba ńskiej; pomnik upami ętniaj ący miejsce urodzin Władysława Stanisława Reymonta; neogotycki ko ściół z 1909 roku wyposa Ŝony w zabytkowe dzwony z XVI w.; pomnik upami ętniaj ący miejsce śmierci polskich lotników w miejscowo ści Karsy oraz pomnik upami ętniaj ący bitw ę oddziału przed Niemcami, angielsk ą misj ę o krypt. „Freston” w miejscowo ści Katarzynów; dworek Przyborów z pocz ątku XX wieku. Jednym z dwóch, znajduj ących si ę w Kobielach Wielkich, rezerwatów przyrody jest florystyczno-le śny „Jesie ń” o powierzchni 14,5 ha, który został utworzony w roku 1958 dla ochrony naturalnego cisa. Drugim jest rezerwat le śny „Kobiele Wielkie” zajmuj ący powierzchni ę 63,87 ha, którego celem jest ochrona wy Ŝynnego boru jodłowego z elementami flory górskiej. Wśród obiektów zabytkowych gminy Lgota Wielka nale Ŝy wymieni ć drewniane ko ściółki – jeden z nich to Ko ściół Parafialny pw. św. Klemensa z 1767 r., drugi znajduj ący si ę w miejscowo ści Kr ępa, Ko ściół Parafialny pw. św. Urszuli z 1760 r. W Ładzicach, w miejscowo ści Jedlno Pierwsze rozpo ściera si ę zabytkowy Park Podworski z przełomu XVIII i XIX w., z dwoma 600-letnimi cisami. W Radziechowicach Drugich tury ści odwiedzaj ą Ko ściół Parafialny pw. św. Rozalii z lat 1939-1942 oraz murowan ą Kaplic ę pw. św. Rozalii, z lat dwudziestych XX w. Szczególne znaczenie dla gminy Masłowice ma, znajduj ący si ę w miejscowo ści Chełmno, neorenesansowy Pałac, pochodz ący z około 1600 r., przebudowany około połowy XVII w. Do innych obiektów architektury nale Ŝą : Ko ściół Parafialny pw. św. Mikołaja z 1847 r., w których wybudowano pi ęć barokowych ołtarzy z XVIII w. i renesansowy nagrobek Jana

52 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Le Ŝeńskiego; murowana, cmentarna Kaplica z 1863 r., w której podziemiach znajduj ą si ę grobowce rodziny Siemie ńskich; Figurka św. Jana Nepomucena z XVIII w. Miasto i gmina Przedbórz w swej architekturze mo Ŝe poszczyci ć si ę: barokowym Ko ściołem Parafialnym pw. św. Aleksego z lat 1640-1695, z cudownym obrazem Matki Boskiej Serdecznej; Ruinami Zamku z XIV w. z fundacji Kazimierza Wielkiego; Zespołem kapliczek cholerycznych z XVIII w. oraz Muzeum Ludowym (ul. Kielecka 9) mieszcz ącym si ę w budynku dawnej karczmy z XVII w. Muzeum jest niewielkim skansenem, w którym mo Ŝna zobaczy ć m.in.: podwórze wiejskie z wystaw ą dawnych narz ędzi rolniczych, rze źby ludowe, wystrój dawnej izby ludowej, sal ę prezentuj ącą histori ę Przedborza, sal ę dziejów śydów przedborskich z licznymi judaikami. W Woli Przedborskiej znajduje si ę Dwór z lat 1816-1818 wybudowany przez Ferdynarda Lange, w którym obecnie siedzib ę ma O środek Szkoleniowo-Rekreacyjny Dworek nad Stawami. Innym zabytkiem sakralnym gminy jest, znajduj ący si ę w śele źnicy, Ko ściół Parafialny pw. św. Mikołaja z lat 1869-1870. Zabytkowe Ko ścioły urozmaicaj ą krajobraz gminy Radomsko – w miejscowo ści Dziepół ć znajduje si ę neogotycki Ko ściół Parafialny pw. Miłosierdzia Bo Ŝego z 1913 r., drewniano-murowany Dwór z połowy XIX w., a tak Ŝe Zabytkowy Park Podworski; w Strzałkowie – barokowy Ko ściół Parafialny pw. Nawiedzenia NMP z 1750 r., Pałac po malarzu Henryku Siemiradzkim, rozbudowany w pierwszej połowie XX w. oraz Zabytkowy Park Podworski z pomnikiem przyrody – Lip ą Siemiradzkiego. W mie ście Radomsko warto zobaczy ć, najstarszy z miejskich zabytków, gotycki Ko ściół i Klasztor oo. Franciszkanów (Sanktuarium Matki Bo Ŝej Bolesnej) – Ko ściół pw. Podwy Ŝszenia Krzy Ŝa Świ ętego (prawdopodobnie z XIV w). W latach 1631 i 1728-1737 ko ściół został przebudowany w stylu barokowym. Dzi ś w wystroju wn ętrz ko ścielnych zwraca uwag ę bogactwo złoce ń, mnogo ść postaci aniołków, a Ŝurowe rze źby i liczne motywy ro ślinne. Przy ko ściele znajduje si ę cmentarz z parkanem i dzwonnic ą. W śród zabytkowych obiektów architektury sakralnej i świeckiej na uwag ę zasługuj ą tak Ŝe: drewniany Ko ściół Parafialny pw. Św. Marii Magdaleny z 1789 r., wielokrotnie przebudowywany; neobarokowy, bazylikowy, z trójwie Ŝow ą fasad ą Ko ściół Parafialny pw. św. Lamberta z lat 1869-1876; Ko ściół Parafialny pw. św. Rocha w Stobiecku Miejskim z 1502 r. – drewniany, konstrukcji zr ębowej, jednonawowy; Ratusz z 1857 r., klasycystyczny, pi ętrowy z wieloboczn ą wie Ŝą zwie ńczon ą krenela Ŝem. Obecnie w Ratuszu mie ści si ę Muzeum Regionalne im. Stanisława Sankowskiego. W gminie Wielgomłyny najcenniejszym zabytkiem jest Klasztor oo. Paulinów, ufundowany w latach 1465-1466 przez kanonika gnie źnieńskiego i proboszcza parafii

53 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 w Krakowie – Jakuba Koniecpolskiego oraz jego matk ę Dorot ę z Sienna. Jednonawowa, pierwotnie gotycka budowla została przebudowana w stylu barokowym. W śród zachowanych, najstarszych zabytków oraz fragmentów architektonicznych znajduj ą si ę: kamienne nadpro Ŝe nad wej ściem do refektarza, ozdobione herbem Koniecpolskich „Pobóg”, kamienna chrzcielnica, ozdobiona licznymi ornamentami i herbami, oraz drewniana rze źba „Pieta” z pocz ątku XV w. Wewn ątrz klasztoru znajduje si ę wykonana z br ązu płyta nagrobna Jana Koniecpolskiego i jego synów z 1475 r., a tak Ŝe portret trumienny na blasze El Ŝbiety Sawi ńskiej z 1660 r. Obok zespołu klasztornego, w murowanej dzwonnicy umieszczone zostały dwa dzwony z XV wieku. W ogrodzie klasztornym ro śnie 900-letni d ąb, stanowi ący obecnie pomnik przyrody. W Sokolej Górze odwiedzanym jest Dworek z XIX w., otoczony parkiem. We wschodniej cz ęś ci parku usytuowana jest kolumna z popiersiem Matki Boskiej, z kolei za dworem stoi obelisk popiersiem Tadeusza Ko ściuszki. Na terenie gminy śytno znajduj ą si ę: neoroma ński ko ściół pw. Niepokalanego Pocz ęcia NMP, wybudowany w latach 1860–1874 wg projektu Stanisława Goł ębiowskiego; klasycystyczny zespół dworko-parkowy z pierwszej połowy XIX w. z dobudowanym neorenesansowym skrzydłem w śytnie; dwór z przełomu XIX i XX w. we wsi Borzykówka; murowany ko ściół pw. Św. Piotra i Pawła Apostołów z XIX w. z zabytkowym dzwonem z XVI w. w Borzykowie; le śniczówka w Budzowie; jednonawowy ko ściół pw. św. Mikołaja z XVIII w. z pó źnogotyckimi rze źbami z pocz ątku XVI i XVIII w. oraz chrzcielnic ą w kształcie łodzi z drugiej połowy XVIII w. w Maluszynie; neoroma ńska kaplica pw. św. Barbary z 1895 r. oraz pozostało ści zespołu pałacowo-parkowego rodziny Potockich w Maluszynie. Ciekawostk ą turystyczną na terenie Silniczki jest Zbór Aria ński z pocz ątku XVII w., który został wybudowany dla Braci Polskich. Na terenie gminy rozpo ściera si ę rezerwat le śny „D ębowiec” o powierzchni 47 ha, maj ący na celu ochron ę gr ądu z lip ą szerokolistn ą oraz ł ęgu wi ązowo-jesionowego. Walorem turystycznym powiatu radomszcza ńskiego jest Przedborski Park Krajobrazowy utworzony w 1988 r. Powierzchnia parku wynosi 16.640 ha, a otuliny 14.490 ha. PPK jest wa Ŝnym składnikiem Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych w Polsce. Zadaniem parku jest stworzenie systemu skutecznej ochrony najcenniejszych obiektów tj. rezerwatów i pomników przyrody. O atrakcyjno ść Parku decyduj ą przede wszystkim malowniczo ść krajobrazu, korzystne warunki bioklimatyczne, ustronno ść poło Ŝenia, obecno ść wielu punktów widokowych, przewaga tradycyjnych form gospodarki rolnej oraz obecno ść kultury ludowej. Na terenie Parku wyst ępuj ą chronione gatunki ro ślin m.in.: cisa pospolitego, wierzby borówko listnej, wi śni karłowatej, bluszcza pospolitego, pełnika europejskiego,

54 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 zawilca bezłodygowego. Wśród bogatej fauny Parku stwierdzono wyst ępowanie m.in.: bociana czarnego, łab ędzia niemego, b ąka, kropiatki, a tak Ŝe bobrów. Najwi ększ ą atrakcj ą dla turystów s ą rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu oraz liczne pomniki przyrody. W śród wa Ŝniejszych rezerwatów powiatu wymieni ć nale Ŝy: Czarn ą Rózg ę (rezerwat le śny o pow. 185,6 ha), D ębowiec (rezerwat le śny o pow. 47 ha), Gór ę Chełmno (rezerwat archeologiczno-le śny o pow. 41,44 ha), Jasie ń (rezerwat florystyczno-le śny o pow. 14,5 ha), Kobiele Wielkie (rezerwat le śny o powierzchni 63,87 ha), Piskorzeniec (rezerwat torfowiskowy o pow. 409,19 ha) oraz Wójcik ( rezerwat florystyczny). Przedborski Park Krajobrazowy posiada ciekawe szlaki turystyczne, ście Ŝki edukacyjno-dydaktyczne, tereny przeznaczone dla rowerzystów i pieszych, a czysto ść wód Czarnej Włoszczowskiej i Pilicy wpływa na rozwój kajakowego ruchu turystycznego. Do szlaków turystycznych powiatu nale Ŝą : Szlak Zielony (R ączki – Wojciechów o dł. 25 km), Szlak Czarny (Mrowina – Bukowa Góra – Biały Brzeg o dł.11 km), Szlak Czerwony (Szlak Przedborskiego Parku Krajobrazowego o dł. 37,5 km), Szlak Niebieski (Szlak królewskich łowów Kazimierza Wielkiego dł. 44 km), Szlak śółty (Szlak Pasma Przedborsko- Małogoskiego o dł. 64,4 km), Szlak Doliny Pilicy przebiegaj ący przez Przedbórz – Chałupy – Biały Brzeg – Błota – Stoczyska –Gęsiarni ę – Krz ętów – Bobrowniki – Ciemi ętniki – Praczk ę – Kluczewsko. Trasa kajakowa (Maluszyn – Ciemi ętniki – Bobrowniki – Krz ętów – Biały Brzeg – Przedbórz) liczy ok. 25 km długo ści. Ście Ŝka edukacyjno-ekologiczna rozpo ściera si ę na terenie Nadle śnictwa Gidle, zaczyna si ę w pobli Ŝu le śniczówki śytno, prowadz ąc prze atrakcyjne miejsca wyst ępowania chronionych gatunków flory i fauny. Prowadzi do wsi Ewina, składa si ę z 6 punktów obserwacyjnych: 1.Oczko Wodne-„Parking”, 2. śabie Oczko, 3. śurawina, 4.Kacza Smuga, 5.Ostoja Zwierz ąt, 6. Ewina. Ście Ŝka Edukacyjna Nadle śnictwa Przedbórz składa si ę z 8 przystanków i jest przeznaczona głównie dla uczestników „zielonych szkół”. Zaczyna si ę ok. 7 km od Przedborza a ko ńczy w pobli Ŝu rezerwatów Bukowa Góra i Murawy Dobromierskie. Na terenie ście Ŝek rowerowych na Górze Kamie ńsk, odbywaj ą si ę cz ęsto spotkania eliminacyjne z cyklu SUPERLIGA – ogólnopolskie zawody kolarstwa ekstremalnego. W sumie na Górze Kamie ńsk i wokół niej wyznaczono 42 km tras rowerowych. Turystyka jest jedn ą z najszybciej rozwijaj ących si ę dziedzin gospodarki powiatu radomszcza ńskiego i stwarza mo Ŝliwo ści powstawania nowych miejsc pracy. Powiat dysponuje, pr ęŜ nie rozwijaj ącą si ę, baz ą noclegow ą i gastronomiczn ą. Tury ści mog ą

55 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 skorzysta ć z oferty agroturystyki, cho ć ilo ść pojedynczych gospodarstw jest niewielka. Dane szczegółowe na temat tych gospodarstw przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 28. Gospodarstwa agroturystyczne w powiecie w 2009 roku nazwa gospodarstwa adres gospodarstwa Gospodarstwo Agroturystyczne Stadnina Koni MALUTKIE, Malutkie, Teresa Skóra 97-505 Dobryszyce Napoleonów 6/7, NAPOLEO ŃSKA ZAGRODA, Aneta Ostrowska 97-360 Kamie ńsk ul. Stodolna 2, El Ŝbieta Kucharzewska 97-525 Krz ętów Wola Przedborska 8, DWOREK NAD STAWAMI, Jan Bareła 97-570 Przedbórz ul. Krakowska 18, Magdalena Augu ścik 97-570 Przedbórz Ośrodek Wypoczynkowy „TARAS”, Taras, Bo Ŝena Wasilewska 97-500 Przedbórz Sokola Góra 6, Jacek Majcherek 97-525 Wielgomłyny Gospodarstwo Agroturystyczne CHATA U BRATA, ul. Dolna 3, Krz ętów, Adam Liczberski 97-525 Wielgomłyny Stowarzyszenie Rodzinnych Gospodarstw Agroturystycznych ul. Dolna 80, Krz ętów, w Dorzeczu Warty i Pilicy 97-525 Wielgomłyny

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku

W powiecie znajduje si ę tak Ŝe 10 obiektów zakwaterowania zbiorowego (hotele, motel, schroniska). Dane szczegółowe na ich temat przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 29. Obiekty zakwaterowania noclegowego w powiecie nazwa obiektu adres obiektu Dom go ścinny 97-505 Dobryszyce ul. Wojska Polskiego 7, Hotel-Restauracja Milenium Jan Bakalarz 97-545 Gomunice Słostowice, Restauracja, Bar 24h, Dwór Góralski KRYWAŃ 97-500 Gomunice Plac Wolno ści 2, Hotel PRESTIGE 97-360 Kamie ńsk Stobiecko Szlacheckie 177, Motel TED 97-561 Ładzice ul. Reymonta 40, Hotel EUROPA M. Sadawa 97-500 Radomsko ul. Batorego 18, Hotel ZAMECZEK 97-500 Radomsko

56 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

ul. Reymonta 62, Hotel AS, A. Strzembosz 97-500 Radomsko ul. Piastowska 21, Szkolne Schronisko Młodzie Ŝowe PTSM 97-500 Radomsko ul. Mostowa 37b, Szkolne Schronisko Młodzie Ŝowe PTSM 97-570 Przedbórz

Dane Starostwa Powiatowego w Radomsku

12. OCHRONA ZDROWIA

Styl Ŝycia i zachowania zdrowotne wpływaj ą w najwi ększym stopniu na stan zdrowia ludno ści. Do czynników zagra Ŝaj ących zdrowiu nale Ŝą przede wszystkim: mała aktywno ść fizyczna, nieprawidłowo ści w sposobie Ŝywienia, palenie tytoniu, nadmierne spo Ŝycie alkoholu, u Ŝywanie narkotyków, zły stan środowiska naturalnego, niewła ściwe warunki bezpiecze ństwa pracy, wypadki drogowe oraz brak powszechnej profilaktyki. Na koniec 2009 roku w powiecie radomszcza ńskim funkcjonowało 27 zakładów opieki zdrowotnej, w tym 2 zakłady opieki prowadzone były przez powiat. Ponadto na terenie powiatu działa 38 aptek ogólnodost ępnych i 6 punktów aptecznych. Poni Ŝsze tabele zawieraj ą dane na ich temat.

Tabela 30. Jednostki słu Ŝby zdrowia w powiecie w 2009 roku

Lp. nazwa i adres placówki gmina 1. Gminny O środek Zdrowia tel. (44) 681 11 95 Dobryszyce ul. Południowa 7, 97-505 Dobryszyce 2. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej tel. (34) 327 21 24 Gidle ul. Cz ęstochowska 8, 97-540 Gidle 3. Gminny O środek Zdrowia w Gomunicach tel. (44) 684 24 86 Gomunice ul. Armii Krajowej 30 4. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej im. dr Mieczysława Kamie ńsk Kotarbi ńskiego tel. (44) 681 75 23 5. Gminny O środek Zdrowia tel. (44) 681 44 64 Kobiele ul. Reymonta 79, 97-524 Kobiele Wielkie Wielkie 6. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej tel. (44) 681 93 29 ul. 22 Lipca 25, 97-512 Kodr ąb Kodr ąb 7. Wiejski O środek Zdrowia tel. (44) 680 97 60 Dmenin 139, 97-512 Kodr ąb 8. Samodzielny Publiczny Gminny O środek Zdrowia tel. (44) 680 13 14 Lgota Wielka ul. Rolnicza 1, 97-565 Lgota Wielka 9. Gminny O środek Zdrowia w Ładzicach tel. (44) 685 03 35 Ładzice ul. Wyzwolenia 36, 97-561 Ładzice 10. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej tel. (44) 787 46 37 Masłowice Masłowice 38a

57 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

11. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej tel. (44) 781 21 94 Przedbórz ul. Cz ęstochowska 25, 97-570 Przedbórz 12. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „MEDICUS” tel. (44) 781 53 33 ul. Le śna 18c, 97-570 Przedbórz 13. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Alfa” tel. (44) 781 26 19, 781 58 88 ul. Mostowa 45, 97-570 Przedbórz ul. Góry Mokre 96, 97-570 Przedbórz 14. Przychodnia Specjalistyczna Szpitala Powiatowego w Radomsku tel. (44) 781 20 09 ul. Le śna 19, 970570 Przedbórz 15. Gminny O środek Zdrowia tel. (44) 787 10 67 Wielgomłyny ul. Radomszcza ńska 7, 97-525 Wielgomłyny 16. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej tel. (34) 327 70 13 śytno ul. Stra Ŝacka 14, 97-532 śytno 17. Ośrodek w Maluszynie tel. (34) 327 70 70 ul. Rybacka 18, 97-532 śytno 18. Ośrodek w Borzykowej tel. (34) 320 61 06 ul. Ko ściuszki 1, 97-532 śytno 19. Specjalistyczny Gabinet Alergologiczny ul. Fabianiego, 97-500 Radomsko 20. SPZOZ Radomsko z/s ul. Armii Krajowej 34, 97-500 Radomsko

21. NZOZ „Przychodnia Lekarza Rodzinnego”

ul. Fredry 12, 97-500 Radomsko

22. NZOZ „Przychodnia Lekarska MEDYK s. c.” ul. Batorego 3, 97-500 Radomsko 23. NZOZ „MEDAX” ul. Mickiewicza, 97-500 Radomsko 24. NZOZ „PROMED” ul. Miła 5, 97-500 Radomsko

25. NZOZ „MEDiFARM”

ul. Armii Krajowej 32, 97-500 Radomsko Miasto 26. NZOZ „Cogito s.c.” Radomsko ul. Krasickiego 2, 97-500 Radomsko 27. Szpital Powiatowy SPZOZ z/s – 97-500 Radomsko ul. Jagiello ńska 36:

Oddziały:

Oddział Internistyczny – 40 łó Ŝek

Oddział Gru źlicy i Chorób Płuc – 40 łó Ŝek
Oddział Kardiologiczny z Sal ą Intensywnej Opieki Kardiologicznej 20
20 łó Ŝek + 5 łó Ŝek Intensywnej Opieki Kardiologicznej
Oddział Reumatologiczny – 30 łó Ŝek
Oddział Dzieci ęcy z Izb ą Przyj ęć – 25 łó Ŝek
Oddział Chirurgii Jednego Dnia – 14 łó Ŝek Szpitalny Oddział Ratunkowy z Izb ą Przyj ęć i stanowiskiem do Ostrej

58 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

–Dializy
Gabinet do Zabiegów Litotrypsji
Oddział Dzienny Chemioterapii – 10 łó Ŝek
Odział Neurologii z Pododdziałem Udarowym i Sal ą Intensywnej Opieki Neurologicznej – 20 łó Ŝek + 5 łó Ŝek Intensywnej Opieki Neurologicznej
Oddział Obserwacyjno-Zaka źny – 20 łó Ŝek – po adaptacji byłego Zaplecza pralni b ędzie przeniesiony z Pławna
Oddział Ginekologiczno-Poło Ŝniczy – 35 łó Ŝek
Oddział Chirurgiczny Ogólny – 35 łó Ŝek
Oddział Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej – 20 łó Ŝek
Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii – 6 stanowisk
Oddział Otolaryngologiczny – 14 łó Ŝek
Oddział Neonatologiczny – 20 łó Ŝek
Zakład Rehabilitacji z Oddziałem Dziennym Rehabilitacji – stanowisk
Centralna Sterylizacja
Blok Operacyjny – 4 sale operacyjne + 1 sala do ci ęć cesarskich
Zakład Diagnostyki Obrazowej
Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej
Pracownia Hemodynamiki i Kardiologii Inwazyjnej – 8 stanowisk
Pracownia Endoskopii Diagnostycznej
Pracownia Bada ń Czynno ściowych
Zakład Piel ęgnacyjno-Opieku ńczy – będzie ok. 70 łó Ŝek po adaptacji budynku administracji obecnego szpitala przy ul. Tysi ąclecia 14
Zakład Patomorfologii
Apteka Szpitalna

Dane Urz ędów Gmin i Starostwa Powiatowego w Radomsku.

Tabela 31. Apteki ogólnodost ępne w powiecie

lp. nazwa placówki adres gmina 97-505 Dobryszyce 1. Punkt Apteczny ul. Południowa 7 97-505 Dobryszyce Dobryszyce 2. Punkt Apteczny ul. Wielu ńska 3 97-540 Gidle 3. Apteka ul. Cz ęstochowska 9

59 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

97-540 Gidle 4. Punkt Apteczny ul. Wolno ści 1 Gidle 97-541 Pławno 5. Punkt Apteczny ul. Pl. Wolno ści 97-545 Gomunice 6. Apteka ul. Witosa 1 97-545 Gomunice 7. Apteka „TILIA” ul. Krasi ńskiego 33 97-360 Kamie ńsk 8. Apteka „MEDYCYNA I FARMACJA” ul. Słowackiego 12/14 97-360 Kamie ńsk Kamie ńsk 9. Apteka „KALINA” ul. Głowackiego 97-524 Kobiele 10. Apteka „ROSA” Wielkie Kobiele Wielkie ul. Reymonta 7 97-512 Kodr ąb 11. Punkt Apteczny ul. Armii Ludowe Kodr ąb 97-565 Lgota Wielka 12. Apteka ul. Radomszcza ńska 8 Lgota Wielka 97-561 Ładzice 13. Apteka „ AZALIA „ ul. Ogrodowa 1 Ładzice 97-515 Masłowice 14. Apteka Masłowice 38 Masłowice 97-532 Borzykowa 15. Punkt Apteczny ul. 1000-Lecia 2 97-532 śytno śytno 16. Apteka ul. Marii Konopnickiej 72 97-570 Przedbórz 17. Apteka prywatna „FARMAKOM” ul. Trytwa 8 97-570 Przedbórz 18. Apteka ul. Trytwa 15 97-570 Przedbórz 19. Apteka ul. Mostowa 26 97-570 Przedbórz 20. Apteka ul. Cz ęstochowska 2 Przedbórz 97-525 Wielgomłyny 21. Apteka ul. Radomszczańska Wielgomłyny 97-500 Radomsko 22. Apteka ul. Batorego 3 97-500 Radomsko 23. Apteka „CENTRUM” ul. Prymasa Wyszy ńskiego 2/6 97-500 Radomsko 24. Apteka „ MEDICA” ul.Reymonta 46 97-500 Radomsko 25. Apteka ul. Armii Krajowej 32 97-500 Radomsko 26. Apteka „ ALBA” ul. Targowa 10 97-500 Radomsko Apteka „ZDROWIE” 27. ul. Mickiewicza 16 Apteka 97-500 Radomsko 28. „FARMAKON” ul. Narutowicza 74 97-500 Radomsko Apteka „MIŁA” 29. ul. Miła 5

60 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

97-500 Radomsko Apteka „PIASTOWSKA” 30. ul. Piastowska 20 D 97-500 Radomsko Miasto Apteka „MEDYCYNA I FARMACJA” 31. ul. Warszyca 16 Radomsko 97-500 Radomsko Apteka „MEDYCYNA I FARMACJA” 32. ul. Jagiello ńska 8 97-500 Radomsko Apteka 33. ul. Piastowska 17 97-500 Radomsko 34. Apteka „MEDYCYNA I FARMACJA” ul. śeromskiego 1 Apteka 97-500 Radomsko 35. „VICTORIA” ul. 11 Listopada 14a Apteka 97-500 Radomsko 36. „MEDICA” ul. Przedborska 33 37. 97-500 Radomsko Apteka „ DLA WSZYSTKICH” ul. Przedborska 10

97-500 Radomsko 38. Apteka „DBAM O ZDROWIE” ul. Krasickiego 2

97-500 Radomsko 38. Apteka „PRIMA” ul. Leszka Czarnego 6

97-500 Radomsko 39. Apteka „AZALIA” ul. Armii Krajowej 34

97-500 Radomsko 40. Apteka „JUWENA” ul. Przedborska 47 97-500 Radomsko 41. Apteka „RODZINNA” ul. Krakowska 82 97-500 Radomsko 42. Apteka „MULTIFARM” ul. Wyszy ńskiego 25 97-500 Radomsko 43. Apteka „SŁONECZNA” ul. Krakowska 6 97-500 Radomsko 44 Apteka „KWIATY POLSKIE” ul. Armii Krajowej 9

Dane Starostwa Powiatowego w Radomsku.

13. BEZPIECZE ŃSTWO PUBLICZNE

Bezpiecze ństwu publicznemu zagra Ŝa przest ępczo ść , która jest zjawiskiem dynamicznym i, podobnie jak społecze ństwo, podlega rozwojowi. Cho ć stanowi margines Ŝycia społecznego, poprzez sw ą intensywno ść i cz ęstotliwo ść mo Ŝe mie ć wpływ na formowanie si ę postaw i zachowa ń ludno ści oraz odciska ć dotkliwe pi ętno na jej funkcjonowaniu. Według danych Komendy Powiatowej Policji w Radomsku, w 2009 roku w powiecie radomszcza ńskim stwierdzono 3.303 przest ępstwa. Najcz ęś ciej odnotowywanymi były

61 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 przest ępstwa drogowe (805), przest ępstwa polegaj ące na kradzie Ŝy cudzej rzeczy (429) oraz kradzie Ŝe z włamaniem (204). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 32. Przest ępstwa popełnione w powiecie w 2009 roku kategoria przest ępstwa liczba przest ępstw Zabójstwa 2 uszczerbek na zdrowiu 62 bójka i pobicie 43 Zgwałcenie 6 kradzie Ŝ cudzej rzeczy 429 kradzie Ŝ samochodu 21 kradzie Ŝ z włamaniem 204 przest ępstwa rozbójnicze 47 uszkodzenie mienia 190 przest ępstwa narkotykowe 158 przest ępstwa drogowe 805

Dane Komendy Powiatowej Policji w Radomsku

Z ogólnej liczby przest ępstw 260 zostało popełnionych przez osoby nieletnie. Najwi ęcej z nich – 49 – dotyczyło przest ępstw narkotykowych, na kolejnym miejscu znalazły się kradzie Ŝe cudzej rzeczy – 28 przypadków. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 33. Przest ępstwa popełnione w powiecie przez nieletnich w 2009 roku kategoria przest ępstwa liczba przest ępstw uszczerbek na zdrowiu 18 bójka i pobicie 11 kradzie Ŝ cudzej rzeczy 28 kradzie Ŝ z włamaniem 9 przest ępstwa rozbójnicze 20 uszkodzenia mienia 16 przest ępstwo narkotykowe 49

Dane Komendy Powiatowej Policji w Radomsku.

Spo śród 2.118 wszystkich osób podejrzanych o popełnienie przest ępstwa, w stosunku do 1.865 wystosowano akt oskar Ŝenia.

62 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

14. POMOC SPOŁECZNA

Zgodnie z ustaw ą o pomocy społecznej, pomoc społeczna jest instytucj ą polityki społecznej pa ństwa, maj ącą na celu umo Ŝliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęŜ ania trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie s ą one w stanie pokona ć, wykorzystuj ąc własne uprawnienia, zasoby i mo Ŝliwo ści. Instytucja ta wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzaj ących do zaspokojenia niezb ędnych potrzeb i umo Ŝliwia im Ŝycie w warunkach odpowiadaj ących godno ści człowieka.

14.1. POMOC SPOŁECZNA W GMINACH

Zadania pomocy społecznej w gminach wchodz ących w skład powiatu radomszcza ńskiego wykonuje czterna ście Ośrodków Pomocy Społecznej, w tym: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kamie ńsku, Miejski O środek Pomocy Społecznej w Radomsku, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Przedborzu oraz Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej w Dobryszycach, Gidlach, Gomunicach, Ładzicach, Radomsku, Wielgomłynach, Kodr ębie, śytnie, Mysłowicach, Lgocie Wielkiej i Kobielach Wielkich. Do ich podstawowych obowi ązków nale Ŝy: prowadzenie diagnostyki jednostkowej i środowiskowej, bezpo średnie i po średnie udzielanie świadcze ń, aktywizowanie środowiska lokalnego oraz współpraca z instytucjami i organizacjami, a zwłaszcza z samorz ądem lokalnym. Na koniec 2009 roku kadr ę OPS-ów funkcjonuj ących w powiecie stanowiło ł ącznie 250 osób, w tym 63 pracowników socjalnych. Dane szczegółowe na temat stanu zatrudnienia w poszczególnych o środkach przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 34. Stan zatrudnienia w OPS-ach w powiecie na koniec 2009 roku

liczba mieszka ńców liczba pracowników liczba pracowników przypadaj ąca lp. nazwa jednostki ogółem socjalnych na 1 pracownika socjalnego 1. GOPS Dobryszyce 8 3 1.415 2. GOPS Gidle 10 3 2.160 3. GOPS Gomunice 12 3 1.980 4. MOPS Kamie ńsk 10 3 2.027 5. GOPS Kodr ąb 8 3 1.585 6. GOPS Kobiele Wielkie 6 1 4.415 7. GOPS Lgota Wielka 6 3 1.471

63 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

8. GOPS Ładzice 4 2 2.460 9. GOPS Masłowice 12 2 2.152 10. MGOPS Przedbórz 16 3 2.483 11. GOPS Radomsko 4 2 2.769 12. MOPS Radomsko 133 29 1.676 13. GOPS Wielgomłyny 11 4 1.198 14. GOPS śytno 10 2 2.758

Dane ośrodków pomocy społecznej w powiecie radomszcza ńskim.

Na koniec 2009 roku jedynie w Gminnym O środku Pomocy Społecznej w Gomunicach zrealizowany był zapis ustawy o pomocy społecznej nakładaj ący obowi ązek zatrudnienia 1 pracownika socjalnego na 2 tysi ące mieszka ńców, nie mniej jednak ni Ŝ 3 pracowników (1.980 osób na 1 pracownika). Najbli Ŝej spełnienia tego wska źnika były Miejski O środek Pomocy Społecznej w Kamie ńsku (2.027 ) oraz Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gidlach (2.160). Z kolei w Gminnym O środku Pomocy Społecznej w Masłowicach, mimo, i Ŝ na 1 mieszka ńca przypadało 2.152 mieszka ńców, zatrudnionych było zaledwie 2 pracowników, st ąd zapis ustawowy nie został zrealizowany. Najgorzej sytuacja wygl ądała w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Kobielach Wielkich (4.415), Gminnych Ośrodkach Pomocy Społecznej w Radomsku i śytnie (odpowiednio 2.769 i 2.758) oraz Miejsko-Gminnym O środku Pomocy Społecznej w Przedborzu (2.483). Co warte podkre ślenia, w Gminnych O środkach Pomocy Społecznej w Wielgomłynach, Dobryszycach i Lgocie Wielkiej na 1 pracownika socjalnego przypadało najmniej mieszka ńców (odpowiednio 1.198, 1.415 i 1.471). Ośrodki Pomocy Społecznej realizuj ą zadania wynikaj ące z kilkunastu ustaw, w śród których zasadnicz ą stanowi ustawa o pomocy społecznej. Prawo do wsparcia udzielanego na jej podstawie maj ą osoby i rodziny, które spełniaj ą kryterium dochodowe. Obecnie jest ono ustalone na poziomie 477 zł miesi ęcznie w przypadku osoby samotnie gospodaruj ącej i 351 zł na osob ę w rodzinie. PoniŜsza tabela przedstawia dane dotycz ące kwot wydatkowanych przez OPS-y na pomoc społeczn ą w 2009 roku.

Tabela 35. Środki finansowe wydatkowane przez OPS-y na pomoc społeczn ą w 2009 roku

wysoko ść wydatków wysoko ść wydatków wysoko ść wydatków na pomoc społeczn ą na pomoc społeczn ą lp. nazwa jednostki na zadania w gminie ogółem na 1 mieszka ńca własne(w zł) (w zł) gminy (w zł) 1. GOPS Dobryszyce 268.358 201.193 63,22

64 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

2. GOPS Gidle 527.178 363.668 81,35 3. GOPS Gomunice 376.229 283.582 63,34 4. MOPS Kamie ńsk 470.332 375.033 77,36 5. GOPS Kodr ąb 339.763 260.199 71,47 6. GOPS Kobiele Wielkie 304.253 238.044 68,91 7. GOPS Lgota Wielka 220.248 176.732 49,92 8. GOPS Ładzice 458.539 214.122 93,22 9. GOPS Masłowice 337.737 249.846 78,49 10. MGOPS Przedbórz 1.249.248 924.500 167,68 11. GOPS Radomsko 490.948 389.524 88,65 12. MOPS Radomsko 5.870.517 4.468.000 120,82 13. GOPS Wielgomłyny 372.735 281.114 77,82 14. GOPS śytno 532.960 437.178 96,64

Dane O środków Pomocy Społecznej w powiecie radomszcza ńskim.

Wielko ść środków finansowych przeznaczonych w 2009 roku na pomoc społeczn ą w poszczególnych gminach powiatu radomszcza ńskiego była zró Ŝnicowana. Najwi ększe wydatki na 1 mieszka ńca poniesiono w miastach Przedbórz (167,68 zł na 1 mieszka ńca) i Radomsko (120,82 zł na 1 mieszka ńca) oraz w gminach śytno (96,64 zł) i Ładzice (93,22 zł). Najni Ŝsze kwoty przeznaczono z kolei w gminie Lgota Wielka (49,92 zł). Wielko ść środków finansowych przeznaczanych na pomoc społeczną stanowi wypadkow ą ró Ŝnych czynników. Cz ęś ciowo wynika ona z zamo Ŝno ści jednostki samorz ądu terytorialnego, która mo Ŝe wyasygnowa ć mniej lub wi ęcej pieni ędzy na wsparcie ludno ści, a cz ęś ciowo jest odzwierciedleniem istniej ącego ubóstwa mieszka ńców i zwi ązanych z nim realnych potrzeb. Poni Ŝsza tabela przedstawia dane dotycz ące liczby mieszka ńców poszczególnych gmin powiatu radomszcza ńskiego obj ętych przez OPS-y wsparciem z zakresu pomocy społecznej w 2009 roku. Tabela 36. Beneficjenci pomocy społecznej w gminach powiatu w 2009 roku

liczba osób, udział liczby którym decyzj ą liczba osób osób w rodzinach lp. nazwa jednostki liczba rodzin przyznano w rodzinach w ogóle ludno ści świadczenie gminy (w %) 1. GOPS Dobryszyce 281 161 543 12,8 2. GOPS Gidle 354 239 642 9,9 3. GOPS Gomunice 324 204 613 10,3 4. MOPS Kamie ńsk 300 180 539 8,9 5. GOPS Kodr ąb 348 225 706 14,9 6. GOPS Kobiele Wielkie 371 213 740 16,8 7. GOPS Lgota Wielka 357 134 484 11

65 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

8. GOPS Ładzice 253 241 728 14,8 9. GOPS Masłowice 319 206 675 15,7 10. MGOPS Przedbórz 1.077 630 1.953 26,2 11. GOPS Radomsko 380 241 773 14 12. MOPS Radomsko 3.942 1.736 3.942 8,1 13. GOPS Wielgomłyny 384 223 756 15,8 14. GOPS śytno 470 293 912 16,5

Dane O środków Pomocy Społecznej w powiecie radomszcza ńskim.

Liczba beneficjentów OPS-ów w poszczególnych gminach powiatu radomszcza ńskiego była podobnie zró Ŝnicowana, jak wielko ść środków finansowych przeznaczanych na pomoc społeczn ą. Najwi ększy odsetek osób korzystaj ących ze wsparcia w 2009 roku odnotowano w gminach: Przedbórz (26,2%), Kobiele Wielkie (16,8%) i śytno (16,5%), a najmniejszy w miastach Radomsku (8,1%) i Kamie ńsku (8,9%). Generalnie liczba mieszka ńców powiatu radomszcza ńskiego obj ętych pomoc ą społeczn ą w 2009 roku wyniosła 14.006, a ich udział w ogóle ludno ści 11,9%. Zasadnicze powody korzystania ze wsparcia OPS-ów przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 37. Najcz ęstsze powody przyznawania pomocy społecznej w gminach powiatu w 2009 roku lp. nazwa ubóstwo potrzeba bezro- niepełno- długo- bezrad- alkoho- jednostki ochrony bocie spraw- trwała no ść lizm macie- no ść lub w spraw. rzy ństwa ci ęŜ ka opieku ń.- choroba wych. 1. GOPS 332 35 332 40 85 71 0 Dobryszyce 2. GOPS Gidle 232 222 273 159 282 177 120 3. GOPS 224 59 378 106 62 113 6 Gomunice 4. MOPS 410 150 328 120 149 75 36 Kamie ńsk 5. GOPS Kodr ąb 474 58 345 92 222 241 11 6. GOPS Kobiele 544 33 188 179 73 43 143 Wielkie 7. GOPS Lgota 447 198 242 178 56 83 15 Wielka 8. GOPS Ładzice 4 142 421 132 120 204 18 9. GOPS 86 30 275 53 114 86 0 Masłowice 10. MGOPS 1570 120 920 77 713 52 34 Przedbórz 11. GOPS 327 102 564 119 81 48 24

66 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Radomsko 12. MOPS 3.583 117 2.639 1.482 471 1.908 322 Radomsko 13. GOPS 541 190 279 199 397 140 57 Wielgomłyny 14. GOPS śytno 65 304 298 177 333 89 25

Dane O środków Pomocy Społecznej w powiecie radomszcza ńskim.

Najcz ęstszymi przyczynami przyznawania pomocy społecznej w gminach powiatu radomszcza ńskiego w 2009 roku były ubóstwo i bezrobocie. Liczba osób w rodzinach obj ętych wsparciem z tych powodów wyniosła odpowiednio 8.839 i 7.482, a ich udział w ogóle beneficjentów OPS-ów odpowiednio 63,1 i 53,4%. Ubóstwo stanowiło główn ą przyczyn ę udzielania pomocy w miastach: Radomsko (3.583 osób w rodzinach), Przedbórz (1570 osób), Kamie ńsk (410 osób) oraz w gminach: Kobiele Wielkie (544 osoby w rodzinach), Wielgomłyny (541 osób), Kodr ąb (474 osoby), Lgota Wielka (447 osób), Dobryszyce (332 osoby), bezrobocie z kolei dominowało w gminach: Radomsko (564 osoby), Ładzice (421 osób), Gomunice (378 osób), Masłowice (275 osób) i Dobryszyce (na równi z ubóstwem 332 osoby). Kolejnymi powodami świadczenia wsparcia były bezradno ść w sprawach opieku ńczo- wychowawczych (3.330 osób w rodzinach) oraz długotrwała lub ci ęŜ ka choroba (3.158 osób) i niepełnosprawno ść (3.113 osób). Bezradno ść w sprawach opieku ńczo-wychowawczych była trzeci ą przyczyn ą udzielania pomocy w mie ście Radomsko (1.908 osób w rodzinach) oraz w gminach: Kodr ąb (241 osób), Gomunice (113) i Dobryszyce (71 osób), za ś jako druga w gminie Ładzice (204 osoby). Z długotrwał ą lub ci ęŜ ką chorob ą cz ęś ciej ni Ŝ z bezradno ści ą zmagali si ę mieszka ńcy Przedborza (713 osób) i Kamie ńska (149 osób) oraz gmin Wielgomłyny (397 osoby), Masłowice (114), Dobryszyce (85), Radomsko (81) i Kobiele Wielkie (73). Wartym podkre ślenia jest fakt, i Ŝ długotrwała lub ci ęŜ ka choroba była problemem dominuj ącym w gminie śytno (333 osób) i Gidle (282 osoby). Natomiast problem niepełnosprawno ści był wa Ŝniejszym ni Ŝ bezradno ść powodem świadczenia wsparcia w gminach Wielgomłyny (199 osób), Lgota Wielka (178 osób), Kobiele Wielkie (179 osób), śytno (177 osób), Radomsko (119 osób) oraz miastach Kamieńsk (120 osób) i Przedbórz (77 osób). Powody przyznania pomocy społecznej w gminie przez OPS wpływały na form ę udzielanego wsparcia. Najcz ęś ciej były ni ą: zasiłki okresowe, zasiłki stałe, zasiłki celowe i w naturze, posiłek, którym obejmowano głównie dzieci, oraz usługi opieku ńcze.

67 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Infrastruktura socjalna w gminach

Pomoc społeczna polega m.in. na prowadzeniu i rozwoju niezb ędnej infrastruktury socjalnej. Składaj ą si ę na ni ą zarówno jednostki środowiskowe, jak i instytucjonalne. Do tych, które obok O środków Pomocy Społecznej funkcjonuj ą w gminach wchodz ących w skład powiatu radomszcza ńskiego nale Ŝą : Centrum Pomocy Bli źniemu MONAR – MARKOT i działaj ący w jego ramach Dom dla Osób Starszych, Świetlica Wiejska (W ąglin 15 gm. Gomunice), Świetlica Środowiskowa (Piaszczyce gm. Gomunice), Świetlica Środowiskowa (Kocierzowy gm. Gomunice), Dom dla Bezdomnych prowadzony przez Stowarzyszenie Pomocy „Przebudzenie” (gm. Gomunice), Dom Socjalny prowadzony przez Stowarzyszenie Pomocy „Alternatywa” (gm. Gomunice), Środowiskowy Dom Samopomocy (Kr ępa, gm. Lgota Wielka), Regionalny O środek Pomocy (Graby, gm. Gidle), Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Koło Pomocy Dzieciom i Młodzie Ŝy Niepełnosprawnej Ruchowo (Radomsko), Ośrodek Wspierania Rodziny (Radomsko) Środowiskowy Dom Samopomocy (Radomsko) oraz Hostel dla Bezdomnych „Dom Nadziei”. Poni Ŝej zamieszczone karty zasobów przedstawiaj ą szczegółow ą informacj ę na temat tych jednostek.

Centrum Pomocy Bli źniemu MONAR-MARKOT Klizin 18, 97-512 Kodr ąb. Podmiot prowadz ący jednostkę: Stowarzyszenie MONAR – MARKOT. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • ochrona i promocja zdrowia • pomoc społeczna, w tym rodzinom w trudnej sytuacji Ŝyciowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób, • działalno ść charytatywna, • działalno ść na rzecz mniejszo ści, • działanie na rzecz osób niepełnosprawnych, • promocja zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostaj ących bez pracy i zagro Ŝonych zwolnieniami, • upowszechnianie i ochrona praw kobiet oraz działalno ść na rzecz równych praw kobiet i m ęŜ czyzn, • upowszechnianie i ochrona praw dziecka, • działalno ść wspomagaj ąca rozwój gospodarczy w tym rozwój przedsi ębiorczo ści, • działalno ść wspomagaj ąca rozwój wspólnot i społeczno ści lokalnych, • działalno ść wspomagaj ąca nauk ę, o świat ę i wychowanie,

68 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• wspomaganie krajoznawstwa ora wypoczynku dzieci i młodzie Ŝy, • wspomaganie kultury i ochrona dóbr tradycji, • promocja kultury fizycznej i sportu, • działalno ść w zakresie ekologii i ochrony zwierz ąt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego, • działalno ść wspieraj ąca technicznie szkolnictwo i informacyjnie organizacje pozarz ądowe oraz podmioty publiczne, • działalno ść na rzecz porz ądku i bezpiecze ństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym, • działania na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy mi ędzy społecze ństwami, • promocja i organizacja wolontariatu. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: • osoby bezdomne, • samotne matki, • osoby starsze z terenu powiatu radomszcza ńskiego i całego kraju. Na koniec 2009 roku w o środku przebywało 39 osób, w tym 3 dzieci. Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby): W okresie zimowym wyst ępuje zapotrzebowanie na ciepł ą odzie Ŝ, buty, po ściel, koce dla podopiecznych Stowarzyszenia.

Centrum Pomocy Bli źniemu MONAR – MARKOT Dom dla Osób Starszych w Woli Malowanej (gm. Kodr ąb) Klizin 18, 97-512 Kodr ąb. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Stowarzyszenie „MONAR”. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • pomoc stacjonarna dla osób starszych i niepełnosprawnych, w tym udzielania schronienia, • interwencja kryzysowa, • udzielanie pomocy Ŝywno ściowej, • pomoc w załatwianiu spraw rodzinnych. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Osoby starsze, niepełnosprawne. W roku 2009 obj ęto wsparciem 27 osób. Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby): • termomodernizacja budynku, • budowa nowego ogrodzenia,

69 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• doko ńczenie prac budowlanych w budynku.

Świetlica Wiejska Wąglin 15, 97-545 Gomunice. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Gmina Gomunice, ul. Armii Krajowej 30, 97-545 Gomunice. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • organizowanie dyskotek, zabaw, konkursów, turniejów, • przeprowadzanie prelekcji, • biblioteka. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: • dzieci i młodzie Ŝ, • osoby starsze – łącznie około 100 osób. Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby): • zakup stołu do tenisa stołowego, • zakup sprz ętu komputerowego i gier

Świetlica Środowiskowa Piaszczyce Kol.1, 97-454 Gomunice. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Stowarzyszenie Pomocy „Przebudzenie”. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: Opieka i zagospodarowanie czasu pozalekcyjnego dzieci, młodzie Ŝy (organizowanie zaj ęć sportowych, plastycznych, grupowych i indywidualnych oraz terapia zaj ęciowa). Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Dzieci i młodzie Ŝ ucz ąca si ę w wieku od 3 do 16 lat. Liczba osób obj ętych wsparciem w 2009 r. – 40 dzieci. Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby): • organizacja zaj ęć integracyjnych, • organizowanie wycieczek (np. do kina, na basen), • zakup komputera.

Świetlica Środowiskowa Kocierzowy 3, 97-454 Gomunice. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Gomunice.

70 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: Opieka, zagospodarowanie czasu pozalekcyjnego i integracja dzieci i młodzie Ŝy. Kategoria klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Dzieci i młodzie Ŝ.

Dom dla Bezdomnych ul. Piaszczyce Kol.1, 97-454 Gomunice. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Stowarzyszenie Pomocy Przebudzenie. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • pomoc dla osób bezdomnych, uzale Ŝnionych, • organizowanie interwencji kryzysowej, socjalnej, wychowawczo-terapeutycznej. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Pomoc skierowana jest do osób bezdomnych, uzale Ŝnionych, znajduj ących si ę w trudnej sytuacji Ŝyciowej. Liczba osób obj ętych wsparciem w 2009 r. – 120. Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby): Potrzeby placówki dotycz ą zabezpieczenia funkcjonowania bie Ŝą cego O środka.

Dom Socjalny Karkoszki 24, 97-454 Gomunice. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Stowarzyszenie Pomocy „Alternatywa”. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • pomoc dla osób bezdomnych i potrzebuj ących pomocy. • organizowanie interwencji kryzysowej, socjalnej, wychowawczo-terapeutycznej. Kategoria klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Pomoc skierowana jest do osób bezdomnych i potrzebuj ących pomocy.

Środowiskowy Dom Samopomocy Kr ępa 23, 97-565 Lgota Wielka. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Gmina Lgota Wielka. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę:

71 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Indywidualne lub zespołowe treningi samoobsługi oraz treningi umiejętno ści społecznych polegaj ące na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiej ętno ści w zakresie czynno ści dnia codziennego i funkcjonowania w Ŝyciu społecznym. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r. W 2009 r. korzystało z usług ŚDS 40 osób chorych psychicznie i upo śledzonych umysłowo. Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby) • termomodemizacja budynku, • zakup i monta Ŝ windy, • zakup nowego środka transportu, • zagospodarowanie działki wokół budynku na boisko do gry w piłk ę r ęczn ą i siatkow ą.

Regionalny O środek Pomocy Graby 14, 97-540 Gidle. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Stowarzyszenie Centrum Pomocy „Panaceum” w Radomsku. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: Pomoc dla bezdomnych i uzale Ŝnionych. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r. Osoby bezdomne, uzale Ŝnione, znajduj ące si ę w trudnej sytuacji Ŝyciowej. Liczba osób obj ętych wsparciem w 2009 r.: 100. Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby) Zabezpieczenie bie Ŝą cego funkcjonowania O środka.

Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Koło Pomocy Dzieciom i Młodzie Ŝy Niepełnosprawnej Ruchowo. ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Łódzki Oddział Regionalny, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, ul. Tuwima 40 Łód ź. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • organizacja imprez turystycznych i kulturalnych. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Dzieci i młodzie Ŝ z ró Ŝnym stopniem niepełnosprawno ści. Liczba osób obj ętych wsparciem w 2009 r. – 29 Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby): • utworzenie miejsc, w których niepełnosprawni dzieci i młodzie Ŝ mogliby sp ędza ć czas wolny, • organizacja zaj ęć rekreacyjno-sportowych,

72 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• organizacja warsztatów tematycznych, • organizacja zaj ęć artystycznych.

Ośrodek Wspierania Rodziny ul. Ko ściuszki 12a, 97-500 Radomsko. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Miasto Radomsko. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: Celem O środka jest: • udzielanie pomocy rodzinom prze Ŝywaj ącym trudno ści wywołane przemoc ą, problemem alkoholowym oraz problemami opieku ńczo-wychowawczymi, • przeciwdziałanie zagro Ŝeniom rodziny tj. uzale Ŝnieniom, przemocy, agresji i rozpadowi rodziny • mediacje rodzinne. Realizacja powy Ŝszych celów odbywa si ę poprzez: • organizowanie konkursów, imprez i spotka ń promuj ących Ŝycie bez nałogów, • inicjowanie spotka ń z pedagogami, w trakcie których dzieci ucz ą si ę wychodzenia z sytuacji konfliktowych i radzenia sobie z agresj ą, • zapewnianie wy Ŝywienia dzieciom w ramach funduszy OWR i pomocy sponsorów • realizacj ę programów terapeutycznych w świetlicach środowiskowych. Do O środka Wspierania Rodziny nale Ŝy sze ść świetlic środowiskowych przy ulicach: D ąbrowskiej 27, Konopnickiej 4, Reja 81, Brze źnickiej 149, Stra Ŝackiej 13, Rozalii 36B, Klub Młodzie Ŝowy ul. Ko ściuszki 12a, Klub Młodziaka ul. Konopnickiej 4 oraz Punkt Konsultacyjny przy ul. Reymonta 58. • Zadaniem Punktu Konsultacyjnego jest prowadzenie dokumentacji udzielanych porad i prowadzonych działa ń, diagnozowanie oraz przeprowadzanie krótkich interwencji na terenie miasta przy współpracy z Poradni ą Terapii Uzale Ŝnienia i Współuzale Ŝnienia oraz innymi jednostkami samorz ądu terytorialnego. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Do świetlic środowiskowych ucz ęszczaj ą dzieci i młodzie Ŝ z rodzin dysfunkcyjnych. Klub Młodziaka zrzesza dzieci w przedziale wiekowym do 4 do 7 lat. Punkt Konsultacyjny oferuje pomoc rodzinom z problemem alkoholowym, narkotykowym oraz doznaj ącym przemocy domowej. W roku 2009 do świetlic środowiskowych ucz ęszczało ł ącznie ok. 200 dzieci i młodzie Ŝy, Klub Młodzie Ŝowy obj ął wsparciem 65 osób, Klub Młodziaka – 23 osoby. Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby): Potrzeba fachowej opieki psychologicznej.

73 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Środowiskowy Dom Samopomocy ul. Stara Droga 85, 97-500 Radomsko. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Miejski O środek Pomocy Społecznej w Radomsku. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • trening funkcjonowania w codziennym Ŝyciu, • trening umiej ętno ści interpersonalnych i rozwi ązywania problemów, • trening umiej ętno ści sp ędzania czasu wolnego, • poradnictwo psychologiczne, • pomoc w załatwianiu spraw urz ędowych, • pomoc w dost ępie do niezb ędnych świadcze ń zdrowotnych, • jeden posiłek w ramach treningu kulinarnego. Obecnie w Domu funkcjonuj ą pracownie: kulinarna, plastyczna, muzyczna, taneczna i komputerowa. Dom jest czynny 5 dni w tygodniu, przez 8 godzin dziennie. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem: Dom jest o środkiem wsparcia oddanym do u Ŝytku 26.01.2011 r. Jest to dom typu AB przeznaczony dla osób przewlekle psychicznie chorych i osób upo śledzonych umysłowo. Do Domu obecnie przyj ętych jest 30 uczestników: • osoby przewlekle psychicznie chore, • osoby upo śledzone umysłowo w stopniu gł ębokim, znacznym, umiarkowanym, a tak Ŝe osoby z lekkim upo śledzeniem umysłowym, gdy jednocze śnie wyst ępuj ą inne zaburzenia, zwłaszcza neurologiczne • osoby wykazuj ące inne przewlekłe zaburzenia czynno ści psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej s ą zaliczane do zaburze ń psychicznych, z wył ączeniem osób czynnie uzale Ŝnionych od środków psychoaktywnych. Po zako ńczeniu remontu całego budynku planuje si ę przyj ęcie 60 uczestników.

Hostel dla Bezdomnych „Dom Nadziei” ul. Kopiec 17, 97-500 Radomsko. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Chrze ścija ńskie Stowarzyszenie Dobroczynne Oddział Terenowy w Radomsku, ul. Kopiec 17, 97-500 Radomsko. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • udzielanie schronienia osobom bezdomnym.

74 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Osoby bezdomne przebywaj ące w O środku z własnej, nieprzymuszonej woli z całego terenu kraju. Liczba osób obj ętych wsparciem w 2009 r. – Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby): Zatrudnienie kierownika i terapeuty.

14.2. POMOC SPOŁECZNA W POWIECIE

Pomoc społeczn ą o charakterze powiatowym realizuje w powiecie radomszcza ńskim Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku. Poza zadaniami pomocy społecznej jednostka ta wykonuje zadania z zakresu rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych, a tak Ŝe sprawuje nadzór nad powiatowymi jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej. Na koniec 2009 roku kadr ę PCPR-u stanowiło 20 osób. Dane szczegółowe na temat stanu zatrudnienia w Centrum przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 38. Stan zatrudnienia w PCPR na koniec 2009 roku

rodzaj stanowiska liczba osób Dyrektor 1 pracownicy socjalni 6 starszy pracownik socjalny 1 koordynator ds. komputeryzacji 1 pozostali pracownicy 11

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku.

Na koniec 2009 roku, wykształcenie wy Ŝsze wśród kadry kierowniczej i pracowników socjalnych PCPR-u posiadał dyrektor jednostki (kierunkowe) oraz siedmiu pracowników socjalnych (kierunkowe). Ponadto dyrektor i czterech pracowników socjalnych posiadało specjalizacj ę z zakresu organizacji pomocy społecznej, dwie osoby z kadry były zainteresowane podj ęciem takiej specjalizacji. W uzupełnieniu powy Ŝszych danych, warto doda ć, i Ŝ w roku 2008 i 2009, w ramach dokształcania kadry z powiatu, PCPR zorganizował po jednym szkoleniu i naradzie. Poni Ŝsza tabela przedstawia dane dotycz ące kwot wydatkowanych przez PCPR na realizacj ę zada ń w latach 2007-2009.

75 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Tabela 39. Środki finansowe wydatkowane przez PCPR na realizację zada ń w latach 2007-2009

wielko ść wydatków (w zł) w latach rodzaj wydatków 2007 r. 2008 r. 2009 r. na zadania własne powiatu 3.352.291,50 3.591.745,24 3.766.326,81 na zadania zlecone powiatowi 213.494,99 245.733,99 234.341,53 refundacja kosztów utrzymania dzieci z powiatu umieszczonych w rodzinach zast ępczych poza powiatem 166.124 zł 165.041 zł 334.348 zł refundacja kosztów utrzymania dzieci z powiatu umieszczonych w placówkach opieku ńczo- wychowawczych poza powiatem 862.390 zł 798.046 zł 988.027 zł z PFRON 1.528.604,29 1.474.849,66 918.956,80 wielko ść dotacji z MPiPS-u 0 0 18.931,01 EFS 0 0 323.542,41 Ogółem 6.122.904,78 6.275.415,89 6.584.473,56

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku.

Wysoko ść kwot przeznaczonych przez PCPR na wykonanie zada ń w latach 2007-2009 zwi ększała si ę z roku na rok. Wpływ na taki stan rzeczy miał m.in. wzrost kwot wydatkowanych na zadania własne powiatu. Warto przy tym podkre śli ć, iŜ z roku na rok spadała wielko ść środków otrzymanych z Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (z 1.528.604,29 zł w 2007 r. do 918.956,80 zł w 2009 r.). Dotacje MPiPS-u oraz dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Społecznego dotyczyły jedynie roku 2009.

Dziecko pozbawione opieki rodziny i usamodzielniane

Dzieciom pozbawionym cz ęś ciowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej zapewnia si ę opiek ę i wychowanie w rodzinie zast ępczej lub placówce opieku ńczo-wychowawczej, natomiast osobom, które osi ągn ęły pełnoletniość w rodzinie zast ępczej, oraz osobom pełnoletnim opuszczaj ącym placówk ę opieku ńczo-wychowawcz ą typu rodzinnego i socjalizacyjnego, dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzie Ŝy niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dzie ćmi i kobiet w ci ąŜ y oraz schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, specjalny o środek szkolno-wychowawczy i młodzie Ŝowy ośrodek wychowawczy, specjalne o środki wychowawcze, młodzie Ŝowe o środki socjoterapii zapewniaj ące całodobow ą opiek ę, udzielana jest pomoc maj ąca na celu Ŝyciowe usamodzielnienie i integracj ę ze środowiskiem.

76 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Rodzina zast ępcza zapewnia dziecku opiek ę, wychowanie i mo Ŝliwo ści rozwoju odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju. Przyj ęcie dziecka do rodziny przez mał Ŝeństwo lub osob ę samotn ą nast ępuje najcz ęś ciej bez zrywania wi ęzi z rodzin ą biologiczn ą dziecka. Pełnienie funkcji rodziny zast ępczej ustaje natomiast z mocy prawa w momencie osi ągni ęcia przez dziecko pełnoletniości (wychowankowie maj ą równie Ŝ mo Ŝliwo ść pozostania w rodzinie do czasu uko ńczenia szkoły, któr ą rozpocz ęli przed osi ągni ęciem pełnoletniości). W latach 2008-2009 na rodziny zast ępcze w powiecie radomszcza ńskim przeznaczono wi ększe środki finansowe ni Ŝ w 2007 roku (odpowiednio 2.524.039 i 2.626.942 zł w stosunku do 2.299.651 zł). Dane szczegółowe na temat typów rodzin zast ępczych funkcjonuj ących w powiecie w analizowanym okresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 40. Rodziny zast ępcze w powiecie w latach 2007-2009

liczba dzieci liczba rodzin umieszczonych typ rodziny zast ępczej w rodzinach 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. rodzina spokrewniona z dzieckiem 161 176 183 245 266 270 rodzina niespokrewniona z dzieckiem 23 26 23 37 38 35 rodzina zawodowa, wielodzietna 1 2 4 4 8 16 niespokrewniona z dzieckiem rodziny zawodowe niespokrewnione z 4 3 3 37 46 33 dzieckiem o charakterze pogotowia rodzinnego liczba rodzin i dzieci w rodzinach ogółem 189 207 213 323 358 354

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku.

W latach 2007-2009 liczba rodzin zast ępczych w powiecie radomszcza ńskim rosła z roku na rok (ze 189 w 2007 r. poprzez 207 w 2008 r. do 213 w 2009 r.). Liczba za ś umieszczanych w nich dzieci ulegała wahaniom (z 323 w 2007 r. poprzez 358 w 2008 r. do 354 w 2009 r.). Wśród rodzin zast ępczych dominowały rodziny spokrewnione z dzieckiem (maj ą one pierwsze ństwo przy doborze rodziny dla dziecka), znacznie mniej funkcjonowało natomiast rodzin, które nie były spokrewnione z dzieckiem. Na terenie powiatu mieszkaj ą tak Ŝe rodziny zawodowe, wielodzietne niespokrewnione z dzieckiem, których liczba, w latach 2007-2009 nieznacznie si ę zwi ększyła (z 1 w 2007 do 4 rodzin w 2009). Ponadto opiek ę nad dzie ćmi sprawuj ą w powiecie rodziny zawodowe niespokrewnione z dzieckiem, maj ące charakter pogotowia rodzinnego. W latach 2007-2009 na terenie powiatu radomszcza ńskiego

77 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 funkcjonowały odpowiednio 4, 3 i 3 takie rodziny maj ące pod opiek ą kolejno 37, 46 i 33 dzieci. W latach 2007-2009 dzieci pochodz ące z powiatu radomszcza ńskiego były równie Ŝ umieszczane w rodzinach zast ępczych funkcjonuj ących poza jego terenem. W 2007 roku w rodzinach tych umieszczono 15 dzieci z powiatu, w 2008 roku 20 dzieci, a w 2009 roku 37 dzieci. Dziecku pozbawionemu cz ęś ciowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej zapewnia si ę równie Ŝ opiek ę i wychowanie w placówce opieku ńczo-wychowawczej typu interwencyjnego, rodzinnego i socjalizacyjnego. Dziecko mo Ŝe zosta ć umieszczone zarówno w placówce opieku ńczo-wychowawczej wła ściwej dla jego miejsca zamieszkania, jak równie Ŝ działaj ącej w innym powiecie. W tym drugim wypadku powiat wła ściwy ze wzgl ędu na miejsce zamieszkania dziecka ponosi wydatki na jego utrzymanie na podstawie porozumienia zawartego z powiatem prowadz ącym placówk ę. Dane szczegółowe dotycz ące dzieci z powiatu radomszcza ńskiego umieszczonych w placówkach opieku ńczo-wychowawczych w latach 2007-2009 przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 41. Dzieci z powiatu przebywaj ące w placówkach opieku ńczo-wychowawczych w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba dzieci w placówkach w powiecie 0 0 0 liczba dzieci w placówkach poza powiatem 45 44 47 liczba dzieci ogółem 45 44 47

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku.

W latach 2007-2009 liczba dzieci z powiatu radomszcza ńskiego przebywaj ących w placówkach opieku ńczo-wychowawczych nieznacznie si ę zmieniała (z 45 w 2007 r. poprzez 44 w 2008 r. do 47 w 2009 r.). Wszystkie dzieci przebywały w placówkach funkcjonuj ących poza powiatem radomszcza ńskim. Jak ju Ŝ wspomniano, pełnoletnim wychowankom rodzin zast ępczych i placówek opieku ńczo-wychowawczych udzielana jest pomoc maj ąca na celu Ŝyciowe usamodzielnienie i integracj ę ze środowiskiem. Wsparcie to polega na : pracy socjalnej, wyznaczeniu opiekuna osoby usamodzielniaj ącej si ę, opracowaniu indywidualnego programu usamodzielnienia si ę, udzieleniu pomocy w znalezieniu zatrudnienia, przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, przyznaniu pomocy na usamodzielnienie, na kontynuowanie nauki, na zagospodarowanie oraz na pobyt w mieszkaniu chronionym, udzieleniu pomocy w uzyskaniu odpowiednich

78 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 warunków mieszkaniowych oraz zapewnieniu mieszkania chronionego dla pełnoletnich wychowanków opuszczaj ących rodziny zast ępcze lub placówki opieku ńczo-wychowawcze, którzy z ró Ŝnych wzgl ędów nie mog ą powróci ć do domów rodzinnych. Dane szczegółowe dotycz ące dzieci usamodzielnianych z powiatu radomszcza ńskiego w latach 2007-2009 przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 42. Dzieci usamodzielniane w powiecie w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba dzieci usamodzielnianych z rodzin zast ępczych 104 101 89 liczba dzieci usamodzielnianych z placówek opieku ńczo- 23 21 20 wychowawczych liczba dzieci ogółem 127 122 109

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku.

W latach 2007-2009 liczba dzieci usamodzielnianych sukcesywnie si ę zmniejszała (ze 127 w 2007 r. poprzez 122 w 2008 r. do 109 w 2009 r.). Wysoko ść środków przeznaczonych na pomoc dzieciom usamodzielnionym zmieniała si ę w poszczególnych latach (w 2007 r. – 609.095 zł, w 2008 r. – 553.780 zł, w 2009 r. – 587.271 zł). Zdecydowana wi ększo ść dzieci usamodzielnianych opuszczała rodziny zast ępcze. Poni Ŝsza tabela przedstawia dane szczegółowe dotycz ące form wsparcia udzielonego dzieciom usamodzielnianym w latach 2007-2009.

Tabela 43. Formy wsparcia udzielonego dzieciom usamodzielnianym w powiecie w latach 2007- 2009

liczba dzieci formy pomocy usamodzielnianych w latach 2007 r. 2008 r. 2009 r. pomoc pieni ęŜ na na usamodzielnienie 10 12 18 pomoc pieni ęŜ na na kontynuowanie nauki 113 107 104 pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków 0 0 0 mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej 4 3 9

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku. Najcz ęstsz ą form ą wsparcia udzielon ą dzieciom usamodzielnianym w powiecie radomszcza ńskim w latach 2007-2009 była pomoc pienięŜ ną na kontynuowanie nauki. Liczba dzieci ni ą obj ętych w latach 2007-2009 ulegała stopniowemu zmniejszaniu si ę (ze 113 w 2007 r. do 104 w 2009 r.). Istotne formy wsparcia stanowiły równie Ŝ pomoc pieni ęŜ na na

79 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 usamodzielnienie oraz pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej. Pierwsz ą z nich w kolejnych latach obj ęto 10, 12 i 18 osób, a drug ą odpowiednio 4, 3 i 9 osób.

Całodobowa opieka w Domach Pomocy Społecznej

Osobom wymagaj ącym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawno ści, niemog ącym samodzielnie funkcjonowa ć w codziennym Ŝyciu, którym nie mo Ŝna zapewni ć niezb ędnej pomocy w formie usług opieku ńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domach pomocy społecznej. Jednostki te dziel ą si ę na domy dla osób w podeszłym wieku, przewlekle somatycznie chorych, przewlekle psychicznie chorych, dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, dzieci i młodzie Ŝy niepełnosprawnych intelektualnie oraz osób niepełnosprawnych fizycznie. Prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasi ęgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób nale Ŝy do zada ń powiatu. Dane dotycz ące osób z powiatu radomszcza ńskiego skierowanych do domów pomocy społecznej oraz przebywaj ących i oczekuj ących na umieszczenie w domach pomocy społecznej w latach 2007-2009 przedstawiają poni Ŝsze tabele.

Tabela 44. Osoby z powiatu skierowane do DPS-ów w latach 2007-2009

liczba osób skierowanych do DPS-ów w latach rodzaj domu pomocy społecznej 2007 r. 2008 r. 2009 r. dla osób w podeszłym wieku 6 11 17 dla osób przewlekle somatycznie chorych 0 4 2 dla osób przewlekle psychicznie chorych 3 7 4 dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie 2 2 2 dla dzieci i młodzie Ŝy niepełnosprawnych intelektualnie 0 0 0 dla osób niepełnosprawnych fizycznie 0 0 2 ogółem 11 24 27

Dane O środków Pomocy Społecznej w powiecie radomszcza ńskim.

W latach 2007-2009 rosła liczba mieszka ńców powiatu radomszcza ńskiego wymagaj ących całodobowej opieki, którzy kierowani byli do domów pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku (z 6 w 2007 r. do 17 osób w 2009 r.). Wahaniom ulegała liczba osób umieszczanych w domach pomocy dla osób przewlekle psychicznie chorych (odpowiednio z 3 w 2007 r. poprzez 7 w 2008 r. do 4 osób w 2009 r.), z kolei do domów dla osób dorosłych niepełnosprawnych

80 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 intelektualnie skierowano ka Ŝdego roku dwie osoby. Osoby przewlekle somatycznie chore kierowano do domów pomocy społecznej jedynie w latach 2008 i 2009 (odpowiednio 4 i 2 osoby). Do domu pomocy społecznej dla osób niepełnosprawnych fizycznie skierowano tylko w 2009 r. dwie osoby.

Tabela 45. Osoby z powiatu przebywaj ące i oczekuj ące na umieszczenie w DPS-ach w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba osób przebywaj ących w DPS-ach (dane szacunkowe) 22 34 43 liczba osób oczekuj ących na umieszczenie w DPS-ach 0 0 0

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku.

W latach 2007-2009 liczba osób z powiatu przebywaj ących w domach pomocy społecznej zwi ększała si ę z roku na rok (z 22 w 2007 r. do 43 w 2009 r.). Wartym podkre ślenia jest, Ŝe dla wszystkich osób wymagaj ących umieszczenia w DPS znaleziono miejsce. W uzupełnieniu powy Ŝszych danych nale Ŝy odnotowa ć, i Ŝ w powiecie radomszcza ńskim funkcjonuj ą trzy Środowiskowe Domy Samopomocy: ŚDS w Kr ępie (gm. Lgota Wielka Kr ępa 23) dysponuj ący 40 miejscami i udzielający wsparcia osobom psychicznie chorym, z zaburzeniami psychicznymi, ŚDS w Przedborzu (Gaj 1) dysponuj ący 30 miejscami i zapewniaj ący pomoc osobom, które z powodu choroby psychicznej lub upo śledzenia umysłowego maj ą powa Ŝne trudno ści w Ŝyciu codziennym, zwłaszcza w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem w zakresie edukacji, zatrudnienia oraz zaspokojenia potrzeb bytowych, których samodzielnie nie s ą w stanie przezwyci ęŜ yć wykorzystuj ąc swojej uprawnienia, środki i mo Ŝliwo ści oraz ŚDS w Radomsku (ul. Stara Droga 85) oferuj ący 30 miejsc, w którym prowadzona jest terapia zaj ęciowa dla osób niepełnosprawnych, a tak Ŝe organizowane s ą ró Ŝne formy sp ędzania czasu wolnego. Na koniec roku 2009 na umieszczenie w Środowiskowych Domach Pomocy oczekiwało ł ącznie 30 osób (czas oczekiwania na umieszczenie w domu wynosił jeden tydzie ń). Ponadto w Radomsku funkcjonuje jeden Dzienny Dom Pomocy (ul. Armii Krajowej 1a) zapewniaj ący osobom starszym ró Ŝne formy sp ędzania czasu wolnego oraz mo Ŝliwo ść skorzystania z gor ącego posiłku, szczególnie tym osobom, które nie s ą w stanie przyrz ądzi ć go we własnym zakresie. Dzienny Dom Pomocy dysponuje 40 miejscami. Na terenie powiatu znajduje si ę 5 Noclegowni, w których nocleg mo Ŝe znale źć 147 osób.

81 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Infrastruktura socjalna w powiecie

Na infrastruktur ę socjaln ą prowadzon ą przez powiat radomszcza ński lub organizacje pozarz ądowe, którym samorz ąd powiatowy zlecił prowadzenie jednostki, składaj ą si ę, obok Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku, nast ępuj ące jednostki: Dom Pomocy Społecznej w Radziechowicach obejmuj ący opiek ą całodobow ą pacjentów przewlekle chorych psychicznie, Dom Pomocy Społecznej dla osób w podeszłym wieku Warsztaty Terapii Zaj ęciowej. Poni Ŝej zamieszczone karty zasobów przedstawiaj ą szczegółow ą informacj ę na temat wi ększo ści z tych jednostek.

Dom Pomocy Społecznej w Radziechowicach Radziechowice Pierwsze 2, 97-561 Ładzice, tel. (44) 684 08 21 e-mail: [email protected] Podmiot prowadz ący jednostk ę: Powiat Radomszcza ński Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: DPS zapewnia całodobow ą opiek ę oraz zaspokaja potrzeby bytowe, opieku ńcze i wspomagaj ące, z uwzgl ędnieniem indywidualnych potrzeb dla niepełnosprawnych chorych psychicznie m ęŜ czyzn w ró Ŝnym wieku. Dom Pomocy Społecznej zapewnia mieszka ńcom: • 3 posiłki dziennie, a w przypadku zalece ń lekarza - posiłki dietetyczne • odzie Ŝ i obuwie mieszka ńcom nieposiadaj ącym własnej odzie Ŝy i obuwia oraz mo Ŝliwo ści zakupienia z własnych środków, • pomoc w utrzymaniu higieny osobistej, • świadczenie pracy socjalnej, • organizacj ę terapii zaj ęciowej w pracowniach terapii, • mo Ŝliwo ść korzystania z biblioteki, • organizacj ę świ ąt i udział w imprezach kulturalnych, sportowych i turystycznych, • kontakt z kapłanem i udział w praktykach religijnych, • regularny kontakt z dyrektorem DPS, • sprawienie pogrzebu, je Ŝeli odmówi tego rodzina mieszka ńca. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Niepełnosprawni psychicznie m ęŜ czy źni.

82 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Dom Pomocy Społecznej w Radomsku ul. Krasickiego 138, 97-500 Radomsko, tel.(44) 682 08 41, e-mail: dps [email protected] Podmiot prowadz ący jednostk ę: Powiat Radomszcza ński Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • zaspokajanie potrzeb bytowych, opieku ńczych, edukacyjnych, społecznych, • całodobowa opieka i piel ęgnacja, • rehabilitacja i zaj ęcia terapeutyczne, dostosowane do indywidualnych potrzeb mieszka ńców, • organizowanie wycieczek krajoznawczych i wczasów rehabilitacyjnych. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Dom jest domem stałego pobytu przeznaczonym dla 60 osób (kobiet i m ęŜ czyzn) w podeszłym wieku wymagaj ących całodobowej opieki.

Ośrodek Interwencji Kryzysowej oraz Zespół Poradnictwa Specjalistycznego Elementy struktury organizacyjnej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie ul. Piastowska 21, 97-500 Radomsko. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie na terenie powiatu, • udzielanie pomocy osobom i rodzinom znajduj ącym si ę w szeroko rozumianym kryzysie, w tym osobom dotkni ętym przemoc ą w rodzinie, • zapewnianie bezpiecze ństwa psychologicznego, • okre ślanie stanu klienta i problemu kryzysowego, • budowanie dobrej relacji z klientem prze Ŝywaj ącym trudne chwile, • motywowanie klientów do podejmowania zmian Ŝyciowych, • pomoc w planowaniu celów klientów i ich rodzin, • udzielanie informacji o mo Ŝliwo ściach uzyskania pomocy w innych instytucjach, • udzielanie informacji o sytuacji prawnej klientów i rodzin, realizacja programu korekcyjno-edukacyjnego dla sprawców przemocy w rodzinie. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Osoby do świadczaj ące przemocy. Liczba ofiar przemocy w 2009 r. wynosiła 87 ( w tym: 11 m ęŜ czyzn i 76 kobiet). W ramach przeprowadzonych interwencji, zało Ŝono 35 „Niebieskich Kart”. Spo śród wszystkich osób do świadczaj ących przemocy, 29 kobiet podj ęło współprac ę z psychologiem.

83 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Warsztaty Terapii Zaj ęciowej ul. Kopiec 17, 97-500 Radomsko. Podmiot prowadz ący jednostk ę: Chrze ścija ńskie Stowarzyszenie Dobroczynne Oddział Terenowy w Radomsku, ul. Kopiec 17, 97-500 Radomsko. Zakres usług oferowanych przez jednostk ę: • rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych. Kategoria i liczba klientów obj ętych wsparciem w 2009 r.: Dorosłe osoby niepełnosprawne. Liczba osób obj ętych wsparciem w 2009 r. – 25 osób. Propozycje w zakresie rozwoju jednostki (potrzeby): Zatrudnienie doradcy zawodowego lub trenera pracy w celu organizowania i prowadzenia praktyk zawodowych dla uczestników warsztatów.

W uzupełnieniu powy Ŝszych danych warto doda ć, i Ŝ mieszka ńcy powiatu radomszcza ńskiego są równie Ŝ obj ęci wsparciem instytucji spoza powiatu. Jest to Chrze ścija ńskie Stowarzyszenie Dobroczynne w Kluczach (ul. Bolesławska 23), które obj ęło wsparciem w 2009 r. 2 osoby niepełnosprawne i bezdomne. Mieszka ńcy powiatu radomszcza ńskiego korzystaj ą równie Ŝ z ofert Powiatowego Urz ędu Pracy w Radomsku (ul. Tysi ąclecia 2), b ędącego jednostk ą organizacyjn ą powiatu. W ramach oferowanych usług PUP świadczy poradnictwo zawodowe, prowadzi szkolenia i studia podyplomowe, prowadzi zaj ęcia w zakresie aktywnego poszukiwania pracy, wypłaca zasiłki, stypendia dla osób bezrobotnych oraz odprowadza składki na ubezpieczenie zdrowotne.

15. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Niepełnosprawno ść oznacza trwał ą lub okresow ą niezdolno ść do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawno ści organizmu, w szczególno ści powoduj ącą niezdolno ść do pracy. Schorzeniami, które najcz ęś ciej przyczyniaj ą si ę do niepełnosprawno ści, są choroby układu kr ąŜ enia oraz dysfunkcje narz ądu ruchu. Z uwagi na to, Ŝe jedynym pełnym badaniem, którego wyniki pozwalaj ą ustali ć liczb ę osób niepełnosprawnych oraz umo Ŝliwiaj ą ich charakterystyk ę, s ą narodowe spisy

84 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 powszechne, w analizie sytuacji tej grupy ludno ści powiatu radomszcza ńskiego i gmin wchodz ących w jego skład wykorzystano dane z ostatniego spisu przeprowadzonego w 2002 roku. W 2002 roku w powiecie radomszcza ńskim mieszkało 16.595 osób niepełnosprawnych (8.175 męŜ czyzn i 8.420 kobiet), w tym 11.906 osób niepełnosprawnych prawnie i 4.689 osób niepełnosprawnych tylko biologicznie. Udział osób dotkni ętych niepełnosprawno ści ą w ogóle ludno ści powiatu wynosił 13,8%. W poszczególnych gminach powiatu odsetek osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i wi ęcej w gronie mieszka ńców będących w tym przedziale wiekowym oscylował mi ędzy 12,6 a 22,7%. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 46. Osoby niepełnosprawne w wieku 15 lat i wi ęcej w gminach powiatu w 2002 roku

udział osób liczba osób niepełnosprawnych lp. nazwa jednostki niepełnosprawnych w grupie mieszka ńców w wieku 15 lat i wi ęcej gminy w wieku 15 lat i wi ęcej (w %) 1. Dobryszyce 407 12,6 2. Gidle 1.088 19,6 3. Gomunice 875 18 4. Kamie ńsk 616 12,7 5. Kobiele Wielkie 658 18,2 6. Kodr ąb 875 22,7 7. Lgota Wielka 462 13,2 8. Ładzice 794 19,9 9. Masłowice 625 17,3 10. Przedbórz 1.072 17,1 11. Radomsko (gmina miejska) 6.408 15,6 12. Radomsko (gmina wiejska) 690 15,5 13. Wielgomłyny 578 14,3 14. śytno 963 19,5

Dane Narodowego Spisu Powszechnego Ludno ści i Mieszka ń 2002.

W 2002 roku problem niepełnosprawno ści w najwi ększym stopniu dotykał gmin ę Kodr ąb, w której osoby niepełnosprawne w wieku 15 lat i wi ęcej stanowiły blisko ponad 1/5 (22,7%) ogółu mieszka ńców w tym przedziale wiekowym. Du Ŝy odsetek osób dotkni ętych niepełnosprawno ści ą mieszkał tak Ŝe w gminach Ładzice (19,9%), Gidle (19,6%) i śytno (19,5%), mniejszy w gminach Kobiele Wielkie (18,2%) i Gomunice (18%). W najmniejszym

85 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 zakresie problem niepełnosprawno ści wyst ępował w gminie Dobryszyce (12,6%), Kamie ńsk (12,7%), Lgota Wielka (13,2%) i Wielgomłyny (14,3%). Orzecznictwo w sprawie niepełnosprawno ści prowadzi w powiecie radomszcza ńskim Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawno ści. Wydaje on orzeczenia o zaliczeniu (lub niezaliczeniu osoby) powy Ŝej 16 lat do jednego z trzech stopni niepełnosprawno ści: lekkiego, umiarkowanego lub znacznego. Według danych statystycznych Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawno ści w Radomsku w latach 2007-2008 orzeczenie o niepełnosprawno ści, w przedziale wiekowym 0-16 lat, otrzymało odpowiednio 389 i 301 dzieci. W śród głównych przyczyn niepełnosprawno ści były: choroby układów oddechowych i kr ąŜ enia, choroby neurologiczne i upo śledzenie umysłowe. W przedziale wiekowym powy Ŝej 16 roku Ŝycia, orzeczenie o stopniu niepełnosprawno ści otrzymało odpowiednio 2.521 i 2.483 osób. W tej grupie wiekowej głównymi przyczynami zakwalifikowania do okre ślonego stopnia niepełnosprawno ści były: choroby neurologiczne, choroby układów oddechowego i kr ąŜ enia oraz upo śledzenia narz ądu ruchu. Z kolei w roku 2009 r. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawno ści wydał 3.200 orzecze ń. Stopie ń niepełnosprawno ści orzeczono w stosunku do 314 osób b ędących przed 16 rokiem Ŝycia oraz w stosunku do 2.621 osób maj ących powy Ŝej 16-stu lat. Wśród tych ostatnich, do stopnia znacznego niepełnosprawno ści zaliczono 670 osób, do stopnia umiarkowanego zaliczono 1.091 osób, natomiast stopie ń lekki orzeczono w stosunku do 860 osób. W przypadku osób niepełnosprawnych szczególnych wysiłków wymaga rehabilitacja, w tym rehabilitacja społeczna. Ma ona na celu umo Ŝliwianie osobom dotkni ętym niepełnosprawno ści ą uczestnictwa w Ŝyciu społecznym. Jest ona realizowana przez Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie i polega przede wszystkim na: • wyrabianiu zaradno ści osobistej i pobudzaniu aktywno ści społecznej, • wyrabianiu umiej ętno ści samodzielnego wypełniania ról społecznych; • likwidacji barier, w szczególno ści architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu si ę i dost ępie do informacji; • kształtowaniu w społecze ństwie wła ściwych postaw i zachowa ń sprzyjaj ących integracji z osobami niepełnosprawnymi. Poni Ŝsze tabele zawieraj ą dane na temat realizowanych w powiecie radomszcza ńskim zada ń z zakresu rehabilitacji społecznej. W pierwszej kolejno ści odnosz ą si ę one do środków finansowych przeznaczonych na ten cel w latach 2007-2009.

86 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Tabela 47. Środki finansowe przeznaczone na rehabilitacj ę społeczn ą w powiecie w latach 2007- 2009

środki finansowe przeznaczone na: 2007 r. 2008 r. 2009 r. dofinansowanie uczestnictwa w turnusach 350.373 zł 258.560 zł 46.796 zł rehabilitacyjnych dofinansowanie zakupu sprz ętu ortopedycznego i środków 604.356 zł 755.716 zł 711.298 zł pomocniczych dofinansowanie zakupu sprz ętu rehabilitacyjnego 55.442 zł 17.543 zł 0 zł likwidacj ę barier architektonicznych, technicznych 464.139 zł 374.727 123.597 zł i w komunikowaniu si ę Warsztaty Terapii Zaj ęciowej 353.000 zł 372.611 zł 410.027 zł Razem 1.827.310 zł 1.779.157 zł 1.291.718 zł

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku.

Tabela 48. Zakres rehabilitacji społecznej w powiecie w latach 2007-2009

2007 r. 2008 r. 2009 r. liczba osób uczestnicz ących w turnusach rehabilitacyjnych 555 300 34 w tym liczba dzieci i młodzie Ŝy 48 60 34 liczba osób, którym dofinansowano zakup sprz ętu 945 1.126 1014 ortopedycznego i środków pomocniczych w tym liczba dzieci i młodzie Ŝy 152 148 157 liczba osób, którym dofinansowano zakup sprz ętu 35 29 0 rehabilitacyjnego w tym liczba dzieci i młodzie Ŝy 3 4 0 liczba osób, którym zlikwidowano bariery 100 98 19 architektoniczne, techniczne i w komunikowaniu si ę w tym liczba dzieci i młodzie Ŝy 26 22 0 liczba osób uczestnicz ących w Warsztatach Terapii 25 25 25 Zaj ęciowej

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku.

W latach 2007-2009 wysoko ść wydatków na rehabilitacj ę społeczn ą w powiecie zmniejszała si ę z roku na rok (z 1.827.310 zł w 2007 r. do 1.291.718 zł w 2009 r. Generalnie w analizowanym okresie stale zmniejszały si ę środki finansowe przeznaczane na likwidacj ę barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu si ę oraz dofinansowanie zakupu sprz ętu rehabilitacyjnego, wahaniom ulegała natomiast wielko ść środków wydatkowanych na dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych oraz zakupu sprz ętu ortopedycznego i środków pomocniczych. W latach 2007-2009 wydatkowano tak Ŝe środki finansowe przeznaczone na dofinansowanie rehabilitacji społecznej w zakresie sportu, kultury i turystyki, których warto ść

87 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 ulegała zmianom (odpowiednio z 22.665 zł w 2007 r. poprzez 24.045 zł w 2008 r. do 6.759 zł w 2009 r.). Posiadane środki finansowe wpływały na zakres świadczonej rehabilitacji społecznej oraz liczb ę osób ni ą obj ętych. W latach 2007-2009 miał miejsce spadek liczby osób, którym dofinansowano uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych, zakup sprz ętu rehabilitacyjnego oraz zlikwidowano bariery architektoniczne, techniczne i w komunikowaniu si ę, zró Ŝnicowaniom ulegała natomiast liczba osób, którym dofinansowano zakup sprz ętu ortopedycznego i środków pomocniczych. Ponadto na niezmiennym poziomie pozostawała liczba osób uczestnicz ących w Warsztatach Terapii Zaj ęciowej. Innym, równie wa Ŝnym rodzajem rehabilitacji prowadzonej w odniesieniu do osób niepełnosprawnych jest rehabilitacja zawodowa. Jej celem jest ułatwienie osobie dotkni ętej niepełnosprawno ści ą uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego poprzez umo Ŝliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i po średnictwa pracy. Rehabilitacja zawodowa obejmuje: • prowadzenie poradnictwa pracy i poradnictwa zawodowego dla osób niepełnosprawnych, ich szkolenie oraz przekwalifikowanie, • zwracanie osobie niepełnosprawnej wydatków na instrumenty lub usługi rynku pracy, • zwracanie pracodawcy kosztów wyposa Ŝenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej, • refundacj ę pracodawcy wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnionej osoby niepełnosprawnej, • zwracanie pracodawcy kosztów zatrudnienia pracownika pomagaj ącego pracownikowi niepełnosprawnemu, • przyznawanie osobie niepełnosprawnej jednorazowych środków na podj ęcie działalno ści gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, • dofinansowanie do wysoko ści 50% oprocentowania kredytu bankowego zaci ągni ętego przez osob ę niepełnosprawn ą na kontynuowanie działalno ści gospodarczej albo własnego lub dzier Ŝawionego gospodarstwa rolnego. Poni Ŝsza tabela zawiera dane dotycz ące liczby wniosków o dofinansowanie rehabilitacji zawodowej oraz kwot przeznaczonych na pomoc w powiecie radomszcza ńskim w latach 2007-2009. Tabela 49. Dofinansowanie rehabilitacji zawodowej w powiecie w latach 2007-2009

liczba wniosków wydatkowana kwota (w zł) formy pomocy 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. zwracanie kosztów wyposa Ŝenia – 8 6 – 334.144 203.117 stanowiska pracy

88 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

przyznanie jednorazowych środków na podj ęcie działalno ści 2 5 4 49.287 144.424 80.000 gospodarczej

Dane Starostwa Powiatowego w Radomsku.

Wnioski o zwrot kosztów wyposa Ŝenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej pracodawcy zło Ŝyli w latach 2008 i 2009 (ł ącznie 14 wniosków) i na ich podstawie otrzymali w sumie 537.261 zł. Z kolei wnioski o przyznanie środków na rozpocz ęcie działalno ści gospodarczej osoby dotkni ęte niepełnosprawno ści ą zło Ŝyły zarówno w roku 2007, 2008 i 2009 (odpowiednio 2, 5 i 4 wnioski) i po ich pozytywnym rozpatrzeniu uzyskały środki finansowe w wysoko ściach 49.287 zł, 144.424 zł i 80.000 zł. Na terenie powiatu radomszcza ńskiego na rzecz osób niepełnosprawnych aktywnie działa 7 organizacji pozarz ądowych: 1. Radomszcza ński Klub Amazonek ul. Przedborska 39/41, Radomsko, 2. Stowarzyszenia na Rzecz Osób Niepełnosprawnych „PARTNERSTWO”, ul. Tysi ąclecia 5, Radomsko, 3. Chrze ścija ńskie Stowarzyszenie Dobroczynne Oddział Terenowy, ul. Kopiec 17, Radomsko, 4. Polski Zwi ązek Niewidomych Koło Terenowe ul. Przedborska 39, Radomsko, 5. Polski Zwi ązek Emerytów Rencistów i Inwalidów, Oddział Rejonowy, ul. Prymasa Wyszy ńskiego 27, Radomsko, 6. Polski Zwi ązek Głuchych, Koło Terenowe, ul. Prymasa Wyszy ńskiego 27, Radomsko, 7. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Koło Pomocy Dzieciom i Młodzie Ŝy Niepełnosprawnej Ruchowo, ul. Piastowska 12, Radomsko.

16. PROBLEMY SPOŁECZNE W OPINII ŚRODOWISKA LOKALNEGO

Wa Ŝnym elementem ka Ŝdego post ępowania diagnostycznego s ą badania, których celem jest poznanie opinii środowiska lokalnego na temat przedmiotu diagnozy. W ramach diagnozy problemów społecznych powiatu radomszcza ńskiego badania takie zostały przeprowadzone przy zastosowaniu ankiety rozesłanej do osób maj ących wpływ na kształt lokalnej polityki społecznej (m.in. burmistrzów i wójtów, radnych, naczelników wydziałów Starostwa Powiatowego, kierowników jednostek pomocy społecznej, przedstawicieli placówek o światowo-wychowawczych, kulturalnych, słu Ŝby zdrowia, policji, organizacji pozarz ądowych, ko ścioła) oraz mieszka ńców powiatu. Do analizy przedło Ŝono w sumie 198

89 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 wypełnionych anonimowo ankiet, w których badani odnie śli si ę do wybranych zagadnie ń dotycz ących sytuacji społecznej w powiecie.

Atuty powiatu

W pierwszej kolejno ści zapytano przedstawicieli środowiska lokalnego o najwi ększe atuty powiatu. Wskazuj ąc je, respondenci zwrócili szczególn ą uwag ę na warunki naturalne powiatu oraz dobre poło Ŝenie geograficzne – w atrakcyjnym turystycznie regionie nie opodal Jury Krakowsko-Cz ęstochowskiej, stwarzaj ącym mo Ŝliwo ści rozwoju bazy rekreacyjnej i turystycznej. Du Ŝe znaczenie w tym kontek ście przywi ązywali do przebiegaj ących przez teren powiatu wa Ŝnych szlaków komunikacyjnych. Mieszka ńcy dopatrywali si ę tak Ŝe atutów w funkcjonowaniu słu Ŝby zdrowia, zwłaszcza w oddaniu do u Ŝytku szpitala powiatowego, jak równie Ŝ w stwarzaj ącej warunki rozwoju regionu specjalnej strefie ekonomicznej. Nieliczni nie potrafili wskaza ć Ŝadnych atutów powiatu.

Słabe strony powiatu

Odpowiadaj ąc na nast ępne pytanie, ankietowani identyfikowali słabe strony powiatu. Najistotniejszymi mankamentami podkre ślanymi przez respondentów s ą: du Ŝe bezrobocie, niewystarczaj ąca liczba miejsc pracy i brak perspektyw na rychł ą popraw ę tej sytuacji. W zakresie infrastruktury drogowej badani wskazywali na zł ą jako ść dróg oraz słab ą komunikacj ę miejsk ą. Według ankietowanych bol ączk ą powiatu jest tak Ŝe zła sytuacja mieszkaniowa, szczególnie młodych rodzin oraz brak kanalizacji na terenach wiejskich. Analizuj ąc słabe strony powiatu, respondenci wspominali tak Ŝe o braku o środków kultury oraz miejsc, w których młodzie Ŝ mogłaby atrakcyjnie sp ędzi ć czas wolny, a tak Ŝe niewystarczaj ącej ilo ści terenów rekreacyjnych, ście Ŝek rowerowych oraz chodników. Ankietowani jako słab ą stron ę swojego powiatu wskazywali ogólnie niski poziom Ŝycia jego mieszka ńców, starzenie si ę społecze ństwa, a tak Ŝe takie niekorzystne zjawiska, jak dziedziczenie biedy i uzale Ŝnianie si ę mieszka ńców od świadcze ń z pomocy społecznej. W badaniu respondenci wskazali równie Ŝ na zmiany, jakie ich zdaniem winny zosta ć dokonane, aby jako ść Ŝycia mieszka ńców uległa poprawie. Najcz ęś ciej wspominali o pilnej potrzebie zmniejszenia bezrobocia m.in. poprzez tworzenie nowych miejsc pracy i dogodnych warunków dla potencjalnych inwestorów. Uznali równie Ŝ, Ŝe nale Ŝy unowocze śni ć infrastruktur ę komunikacyjn ą, poprawi ć stan dróg, zwi ększy ć liczb ę miejsc parkingowych oraz likwidowa ć architektoniczne bariery dla osób niepełnosprawnych.

90 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

W kolejnym pytaniu poproszono badanych o wskazanie problemów, które najcz ęś ciej dotykaj ą mieszka ńców powiatu. Szczegóły w tym zakresie przedstawia poni Ŝszy wykres.

Wykres 1. Problemy najcz ęś ciej dotykaj ące mieszka ńców powiatu

1,6% 2,8% 2,3% bezrobocie 2,9% alkoholizm 2,1% ubóstwo 3,7% 29,4% 4,1% problemy związane ze starzeniem się przemoc w rodzinie 4,9% dysfunkcyjność rodzin złe warunki mieszkaniowe 5,5% długotrwała lub ciężka choroba problemy wynikające z niepełnosprawności zdarzenia losowe 8,0% przestępczość 20,8% marginalizacja i wykluczenie społeczne 11,9% inne

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Do problemów, które najcz ęś ciej dotykaj ą mieszka ńców powiatu, respondenci zaliczyli bezrobocie (29,4%) oraz b ędące jego konsekwencj ą ubóstwo (11,9%). Prawie wszyscy spodziewaj ą si ę intensyfikacji problemu w najbli Ŝszej przyszło ści. Jedynie pojedyncze głosy wskazywały na to, Ŝe negatywne zjawisko mo Ŝna by ograniczy ć wskutek intensywnych działa ń władz lokalnych. Wa Ŝkim problemem w środowisku lokalnym jest tak Ŝe alkoholizm – dostrzegany przez jedn ą pi ątą respondentów. Dysfunkcyjno ść rodzin oraz wyst ępuj ąca w nich przemoc to tak Ŝe cz ęsto wskazywane kłopoty mieszka ńców (wymieniło je odpowiednio 4,9% oraz 5,5% badanych). Zwraca tak Ŝe uwag ę problem starzenia si ę społecze ństwa, dostrzegany przez 8% ankietowanych. W dalszej kolejno ści respondenci wymienili m.in. złe warunki mieszkaniowe (4,1%) oraz długotrwał ą lub ci ęŜ ką chorob ę (3,7%). Nieliczni upatrywali problemu w sytuacji osób niepełnosprawnych, przest ępczo ści oraz w losowych zdarzeniach (po ok. 2%). Odpowiadaj ąc na nast ępne pytanie, ankietowali podali kategorie osób i grup, które najbardziej odczuwaj ą skutki problemów społecznych wyst ępuj ących w powiecie. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poni Ŝszy wykres.

91 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Wykres 2. Kategorie osób i grup najbardziej odczuwaj ących skutki problemów społecznych wyst ępuj ących w powiecie

osoby i rodziny dotknięte ubóstwem 2,2% 1,9% 1,7% i bezrobociem 2,7% rodziny dotknięte problemami uzależnień 3,2% i przemocy domowej 5,2% 27,1% osoby starsze, samotne i niepełnosprawne dzieci z rodzin ubogich

osoby i rodziny zmagające się z problemami 8,7% opiekuńczo-wychowawczymi dzieci i młodzież z ograniczonym dostępem do alternatywnych form spędzania czasu wolnego rodziny z osobami niepełnosprawnymi

osoby i rodziny mające problemy mieszkaniowe 9,5% samotne kobiety w ciąży i matki, które są w trudnej sytuacji życiowej 16,0% osoby i rodziny dotknięte skutkami powodzi lub innych klęsk żywiołowych 10,5% dzieci osierocone 11,3% inne grupy

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Najwi ęcej badanych stwierdziło, Ŝe grup ą, która najbardziej odczuwa skutki problemów społecznych w powiecie, s ą osoby i rodziny dotkni ęte bezrobociem oraz ubóstwem (27,1%). W dalszej kolejno ści ankietowani dostrzegli sytuacj ę rodzin dotkni ętych problemami uzale Ŝnie ń i przemocy domowej (16%). Odpowiednio 11,3% oraz 10,5% wskazało, Ŝe s ą to osoby starsze, samotne i niepełnosprawne oraz dzieci z rodzin ubogich. W zbli Ŝonym wymiarze wskazywano równie Ŝ na osoby i rodziny borykaj ące si ę z problemami opieku ńczo-wychowawczymi oraz dzieci i młodzie Ŝ z ograniczonym dost ępem do alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego (odpowiednio 9,5% i 8,7%). Zdaniem respondentów z ci ęŜ arem problemów społecznych zmagaj ą si ę tak Ŝe rodziny z osobami niepełnosprawnymi (5,2%), rodziny borykaj ące si ę z warunkami lokalowymi (3,2%), a tak Ŝe samotne kobiety w ci ąŜ y i matki, osoby b ądź rodziny dotkni ęte skutkami kl ęski Ŝywiołowej i dzieci osierocone (po ok. 2%).

Najwi ększe trudno ści w funkcjonowaniu rodzin w powiecie

W trakcie bada ń ankietowani wypowiedzieli si ę równie Ŝ na temat najwi ększych trudno ści w funkcjonowaniu rodzin. Zdecydowana wi ększo ść odpowiedzi wskazywała

92 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 bezrobocie jako zjawisko dominuj ące. W śród cz ęś ciej udzielanych odpowiedzi pojawiały si ę tak Ŝe: ubóstwo rodzin oraz niskie zarobki i złe warunki mieszkaniowe. Według badanych przeszkody w prawidłowym funkcjonowaniu rodzin stanowi ą tak Ŝe dotykaj ące mieszka ńców patologie społeczne, w śród nich najcz ęś ciej wymieniane uzale Ŝnienia i przemoc w rodzinie. I tym razem respondenci zauwa Ŝyli problemy wynikaj ące z rozł ąki rodzin w zwi ązku z poszukiwaniem i podejmowaniem pracy za granic ą. Ponadto zwrócili uwag ę na problemy opieku ńczo-wychowawcze, utrudniony dost ęp do wsparcia specjalistycznego oraz trudno ści komunikacyjne.

Bariery i problemy, które ograniczaj ą mo Ŝliwo ści prawidłowego funkcjonowania dzieci i młodzie Ŝy w powiecie

W kolejnym pytaniu poproszono badanych o wskazanie barier i problemów, które w sposób najistotniejszy ograniczaj ą mo Ŝliwo ści prawidłowego funkcjonowania dzieci i młodzie Ŝy w powiecie. W odpowiedziach ankietowani najcz ęś ciej wymieniali ograniczony dost ęp do alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego, w tym do zaj ęć pozalekcyjnych, świetlic, obiektów sportowo-rekreacyjnych, dóbr kultury. Wspominali o problemach, z którymi zmagaj ą si ę rodziny, a które rzutuj ą na sytuacj ę dziecka, tj. o ubóstwie, bezrobociu, dysfunkcjach opieku ńczo-wychowawczych, alkoholizmie, przemocy w rodzinie. Podnosili równie Ŝ problem uzale Ŝnie ń w śród młodzie Ŝy oraz występuj ących jeszcze ogranicze ń w dost ępie do internetu.

Co zrobi ć, aby skuteczniej pomaga ć osobom niepełnosprawnym w powiecie?

W ankiecie znalazło si ę równie Ŝ pytanie pozwalaj ące badanym wskaza ć działania, jakie nale Ŝałoby podj ąć w powiecie w celu poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych. Na pierwszym miejscu ankietowani wskazali, Ŝe winno to by ć usuni ęcie barier architektonicznych, a wi ęc przystosowanie budynków, chodników, przystanków i przej ść dla pieszych do specyficznych potrzeb osób niepełnosprawnych. Skuteczna pomoc osobom niepełnosprawnym to, w opinii badanych, tak Ŝe wi ęcej miejsc pracy i rozwój systemu edukacji i przygotowania zawodowego pod k ątem potrzeb rynku pracy. Ankietowani wskazali tak Ŝe, Ŝe pomocne mogłoby by ć organizowanie imprez integracyjnych. Wła ściwa pomoc osobom niepełnosprawnym, jak wynika z ankiety, to równie Ŝ łatwiejszy dost ęp do lekarzy specjalistów, rehabilitacji i terapii. Do wa Ŝnych działa ń respondenci zaliczyli tak Ŝe stworzenie mo Ŝliwo ści załatwiania spraw urz ędowych drog ą elektroniczn ą. Pojedyncze wskazania dotyczyły prawa do

93 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 bezpłatnego leczenia i rehabilitacji, zapewnienia dost ępu do pomocy prawnej, stworzenia placówek wsparcia i warsztatów terapii w ka Ŝdej gminie.

Instytucje i organizacje działaj ące w powiecie, które mog ą przyczyni ć si ę do zniwelowania lokalnych problemów społecznych

W nast ępnym pytaniu poproszono ankietowanych o podanie instytucji i organizacji działaj ących w powiecie, które mog ą w najwi ększym stopniu przyczyni ć si ę do zniwelowania lokalnych problemów społecznych. W śród nich badani najcz ęś ciej wskazywali: O środki Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowy Urz ąd Pracy, Starostwo Powiatowe i urz ędy gmin, Poradni ę Psychologiczno-Pedagogiczn ą, placówki oświatowo-wychowawcze i kulturalne, gminne świetlice i punkty konsultacyjne. Ponadto respondenci podkre ślali znaczenie policji, o środków zdrowia, s ądu rejonowego, kuratorów sądowych, ko ścioła, klubów sportowych oraz ró Ŝnorodnych fundacji i stowarzysze ń, działaj ących m.in. na rzecz osób niepełnosprawnych i uzale Ŝnionych.

Na czym powinny si ę skupi ć instytucje i organizacje działaj ące w powiecie?

Niejako w uzupełnieniu poprzedniego pytania, w kolejnym ankietowani wskazywali najistotniejsze pola działania instytucji i organizacji funkcjonuj ących w powiecie. W opinii badanych powinny si ę one skupi ć przede wszystkim na społecznej ochronie rodzin najubo Ŝszych (i pochodz ących z nich dzieci; w ich przypadku najcz ęś ciej podkre ślano potrzeb ę zwi ększenia dost ępu do alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego), aktywizacji osób bezrobotnych oraz dostosowaniu kierunków kształcenia do potrzeb runku pracy. Wa Ŝną płaszczyzn ą działalno ści instytucji i organizacji powinna by ć równie Ŝ pomoc osobom niepełnosprawnym (tak w zakresie rehabilitacji społecznej, jak i zawodowej) oraz starszym. Zdaniem respondentów szczególn ą uwag ę nale Ŝy zarazem zwróci ć na wsparcie rodzin zmagaj ącymi si ę na co dzie ń z dysfunkcjami opieku ńczo-wychowawczymi oraz ró Ŝnego rodzaju patologiami (np. alkoholizmem i przemoc ą domow ą). Nie nale Ŝy równie Ŝ zapomina ć o pobudzaniu środowisk o niskim statusie społecznym, które s ą zagro Ŝone wykluczeniem społecznym. W opinii badanych nale Ŝy doło Ŝyć wszelkich stara ń, by pomoc udzielana powy Ŝszym grupom (np. w formie pracy socjalnej, wsparcia finansowego, rzeczowego czy specjalistycznego), miała charakter interdyscyplinarny i skoordynowany. Wskazuj ąc pola działalno ści instytucji i organizacji w powiecie, respondenci podkre ślali równie Ŝ konieczno ść powi ększania zasobów mieszkaniowych, likwidowania barier komunikacyjnych, rozszerzenia poradnictwa psychologicznego i prawnego oraz utrzymania poczucia wspólnoty mieszka ńców. W opinii badanych bardzo wa Ŝną spraw ą dla

94 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 realizacji działa ń jest skuteczne pozyskiwanie środków finansowych z zewn ątrz, m.in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.

Mo Ŝliwo ść przyczynienia si ę instytucji i organizacji w powiecie do zmniejszenia skali lokalnych problemów społecznych

W ostatniej cz ęś ci ankiety respondenci wskazywali, w jaki sposób instytucja lub organizacja, któr ą reprezentuj ą, mo Ŝe przyczyni ć si ę do zmniejszenia skali lokalnych problemów społecznych. Ankietowani najcz ęś ciej deklarowali mo Ŝliwo ść podejmowania działa ń zmierzaj ących do lepszego rozpoznania potrzeb lokalnej społeczno ści, w tym tak Ŝe dzieci i młodzie Ŝy, organizowania im dost ępu do alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego. Widzieli jednocze śnie konieczno ść aktywizacji zawodowej osób dotkni ętych bezrobociem, organizowania wszelkiego rodzaju kursów i szkole ń. Badani wyra Ŝali równie Ŝ gotowo ść prowadzenia pracy socjalnej, pedagogizacji rodziców, udzielania potrzebuj ącym wsparcia finansowego, rzeczowego (w tym w formie do Ŝywiania), świadczenia im usług opieku ńczych. Ponadto oferowali pomoc w uzyskaniu wsparcia specjalistycznego (psychologa, prawnika, terapeuty) oraz zgłaszali ch ęć opracowywania i realizowania projektów socjalnych (m.in. przy wykorzystaniu środków finansowych pozyskanych z zewn ątrz), programów profilaktycznych oraz podejmowania współpracy z przedstawicielami innych instytucji i organizacji.

17. SEKTOR POZARZ ĄDOWY

Organizacje pozarz ądowe s ą przejawem społecze ństwa obywatelskiego, jedn ą z form aktywno ści społecznej. Odgrywaj ą wa Ŝną rol ę nie tylko w konsolidacji lokalnej społeczno ści, organizacyjnym wzmacnianiu władz lokalnych, lecz równie Ŝ zwi ększaj ą szanse rozwoju małych i średnich miejscowo ści. Dobrze zorganizowane środowisko mo Ŝe sprzyja ć aktywizowaniu nie tylko pojedynczych osób i marginalizowanych grup społecznych, ale ich lokalnego otoczenia, sprzyja budowaniu samowystarczalno ści społeczno ści lokalnych poprzez uruchomienie i wykorzystanie jej zasobów. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku w szczególno ści współpracuje z nast ępuj ącymi jednostkami: Stowarzyszenie Pomocy „Przebudzenie”, Centrum Pomocy Bli źniemu Monar – Markot, Chrze ścija ńskie Stowarzyszenie Dobroczynne, Polski Czerwony Krzy Ŝ Zarz ąd Rejonowy, Polski Zwi ązek Głuchych Oddział Łódzki Koło Terenowe w Radomsku, Radomszcza ński Klub Amazonek, Zwi ązek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Oddział Rejonowy w Radomsku, Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych 95 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

„PARTNERSTWO”, TPD Koło Pomocy Dzieciom i Młodzie Ŝy Niepełnosprawnej Ruchowo, Polski Zwi ązek Niewidomych. Poni Ŝsze tabele przedstawiaj ą dane szczegółowe na temat sektora pozarz ądowego funkcjonuj ącego w gminach powiatu.

Tabela 50. Organizacje pozarz ądowe aktywnie działaj ące w poszczególnych gminach powiatu radomszcza ńskiego

Lp. Nazwa i adres Charakterystyka działania Kategoria klienta organizacji Gmina Dobryszyce 1. OSP Dobryszyce, Zapobieganie po Ŝarom, branie udziału Mieszka ńcy gminy Dobryszyce, w akcjach ratunkowych. Dobryszyce. ul. Wolno ści 17. 2. OSP Zdania, Zapobieganie po Ŝarom, branie udziału Mieszka ńcy gminy Zdania 6b. w akcjach ratunkowych. Dobryszyce. 3. Stowarzyszenie Integracja i aktywizacja społeczno ści „Wspólne śycie” lokalnej. Mieszka ńcy gminy Dobryszyce, Dobryszyce. ul. Wolno ści 17. 4. UKS „ Orzeł ” Kultura fizyczna i sport. Mieszka ńcy gminy Dobryszyce, Dobryszyce, ul. Le śna 1. uczniowie szkół. 5. LKS Dobryszyce, Kultura fizyczna i sport. Mieszka ńcy gminy Dobryszyce, Dobryszyce, ul. Szkolna 4. uczniowie szkół. Gmina Gidle 1. Stowarzyszenie OSP Zapobieganie po Ŝarom, branie udziału Mieszka ńcy Gminy w Gidlach, w akcjach ratunkowych. Gidle. ul. Reymonta, 97-540 Gidle. 2. Stowarzyszenie Prowadzenie zaj ęć rozwijaj ących Uczniowie, na rzecz rozwoju zainteresowania uczniów i działalno ści młodzie Ŝ, oświaty i kultury kulturalnej. mieszka ńcy gminy. „Alfa” w Gidlach, ul. Szkolna 7, 97-540 Gidle.

Gmina Gomunice 1. Stowarzyszenie Pomoc dla osób bezdomnych Pomoc dla osób Pomocy i uzale Ŝnionych bezdomnych „Przebudzenie”, i uzale Ŝnionych. Piaszczyce Kol. 1. 2 Ludowy Uczniowski Opieka i zagospodarowanie czasu Dzieci i młodzie Ŝ

96 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Klub Sportowy, pozalekcyjnego dla dzieci i młodzie Ŝy. w wieku 7-16 lat. ul. Piłsudskiego 12, Gomunice. Gmina Kodr ąb 1. Centrum Pomocy Zapewnienie posiłku i schronienia. Bezdomni, osoby Bli źniemu uzale Ŝnione, osoby Monar – Markot, niepełnosprawne, Klizin 18, osoby ubogie. 97-512 Kodr ąb. 2. Centrum Pomocy Zapewnienie posiłku i schronienia. Bezdomni, osoby Bli źniemu uzale Ŝnione, osoby Monar – Markot, niepełnosprawne, Wola Malowana 22, osoby ubogie. 97-512 Kodr ąb. Gmina Lgota Wielka 1. LZS „Start” Lgota Upowszechnianie kultury fizycznej Wielka, Lgota Wielka, i sportu. ul. Szkolna 3. 2. LZS „Piast” Upowszechnianie kultury fizycznej Krzywanice. i sportu. 3. LZS ”Viktoria” Upowszechnianie kultury fizycznej Wo źniki, i sportu. Wo źniki 60. 4. Stowarzyszenie Działalno ść na rzecz mieszka ńców. Rozwoju Wsi „Nasza Kr ępa”, Kr ępa 23. 5. Stowarzyszenie Działalno ść na rzecz mieszka ńców. Integracji Społecznej „Razem” Kolonia Lgota 121. Gmina Przedbórz 1. Miejski Klub Społeczno ść lokalna Sportowy „Pilica”, Upowszechnianie kultury fizycznej Gminy Przedbórz ul. Mostowa 29, i sportu (dzieci, młodzie Ŝ, 97-570 Przedbórz. osoby dorosłe) 2. Towarzystwo im. Upowszechnianie wiedzy o Ŝyciu Społeczno ść lokalna Marii Konopnickiej i twórczo ści Marii Konopnickiej w śród Gminy Przedbórz Zarz ąd Terenowy, dzieci i młodzie Ŝy z terenu Gminy (dzieci, młodzie Ŝ). Góry Mokre, Przedbórz. 97-570 Przedbórz. 3. Stowarzyszenie Działalno ść publiczna na rzecz rozwoju Społeczno ść lokalna Przyjaciół Ziemi Gminy Przedbórz i poprawy warunków Gminy Przedbórz. Przedborskiej, Ŝycia osób j ą zamieszkuj ących. ul. Mostowa 37b, 97-570 Przedbórz. 4. Towarzystwo Celem Towarzystwa jest Społeczno ść lokalna Miło śników upowszechnianie wiedzy o historii Gminy Przedbórz.

97 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Przedborza, i tradycjach Przedborza i regionu, ul. Rynek 15, współudział w procesie patriotycznego 97-570 Przedbórz. wychowania młodzie Ŝy oraz popieranie rozwoju kultury i aktywnego wypoczynku. Towarzystwo realizuje swoje cele poprzez upowszechnianie wiedzy o mie ście, organizowanie uroczysto ści o charakterze poznawczo- kulturowym, współprac ę z organami administracji rz ądowej i samorz ądowej. Gmina Wielgomłyny 1. Stowarzyszenie Wł ączanie seniorów do Ŝycia społecznego Seniorzy i ich Emerytów i Rencistów gminy, integracja mi ędzypokoleniowa, rodziny. „Zawsze Razem”, zachowanie lokalnej tradycji. ul. Rynek 1, 97-525 Wielgomłyny. 2. Stowarzyszenie Wł ączanie młodzie Ŝy do Ŝycia Dzieci i młodzie Ŝ Młodzie Ŝy „Młodzi społecznego gminy, integracja oraz ich rodziny. Razem”, ul. Rynek 1, mi ędzypokoleniowa. 97-525 Wielgomłyny. 3. Ludowy Klub Klub sportowy, piłka no Ŝna. Dzieci i młodzie Ŝ Sportowy LKS oraz mieszka ńcy „Zapał” Krz ętów, gminy. ul. Dolna 78, 97-525 Wielgomłyny. 4. Klub Sportowy Klub sportowy. Dzieci i młodzie Ŝ. „GAIK” Niedo śpielin 70, 97-525 Wielgomłyny. 5. Gminny Klub Klub sportowy. Dzieci i młodzie Ŝ. Sportowy „GKS ROGI”, Rogi 41, 97-525 Wielgomłyny. Miasto Radomsko 1. Abstynencki Klub Nawi ązywanie i utrzymanie wi ęzi Osoby uzale Ŝnione. Wzajemnej Pomocy pomi ędzy lud źmi uzale Ŝnionymi – SZANSA, od alkoholu, lecz ącymi si ę i pragn ącymi ul. Jagiello ńska 16, pozosta ć w trwałej abstynencji, 97-500 Radomsko. przyci ągni ęcie do pracy w ramach działalno ści Klubu wszystkich (równie Ŝ osób niedotkni ętych chorob ą alkoholow ą) którzy s ą zdecydowani pomaga ć innym, oddziaływanie swoim przykładem oraz do świadczeniami na t ę cz ęść społecze ństwa, która nie u świadomiła sobie niebezpiecze ństwa id ącego w parze z alkoholizmem, propagowanie w śród młodzie Ŝy i innych grup społecznych sp ędzania czasu wolnego i rozrywki bez alkoholu.

98 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

2. Chrze ścija ńskie Głównym celem jest praca z lud źmi Osoby bezdomne, Stowarzyszenie bezdomnymi, przeciwdziałanie niepełnosprawne. Dobroczynne, patologiom społecznym oraz praca ul. Kopiec 17 z osobami niepełnosprawnymi. 97-500 Radomsko. Organizacja prowadzi Warsztaty Terapii Zaj ęciowej, składaj ące si ę z pi ęciu pracowni, gdzie swój wolny czas sp ędza 25 osób niepełnosprawnych. Stowarzyszenie regularnie wydaje tak Ŝe osobom biednym i potrzebuj ącym Ŝywno ść (prawie codziennie) i odzie Ŝ (raz w tygodniu). Punkt wydawania odzie Ŝy to wynik ścisłej współpracy ChSD z misj ą New Life Mission z Norwegii, sk ąd pochodz ą tak Ŝe przekazane w darze Szpitalowi Powiatowemu w Radomsku ręczniki i po ściel. Stowarzyszenie prowadzi równie Ŝ noclegowni ę dla bezdomnych, gdzie przebywa około 13 osób, które wł ączane są w prace na rzecz Stowarzyszenia i bior ą udział w zaj ęciach maj ących na celu reintegracje socjaln ą, zawodow ą i społeczn ą. Dwa razy w tygodni działa świetlica, w której wesoło bawi si ę i rozwija swoje talenty plastyczne grupa około 25 dzieci. Wa Ŝnym elementem działalno ści Stowarzyszenia jest Punkt Konsultacyjny dla Osób Uzale Ŝnionych i Ich Rodzin (tzw. Grupa Wsparcia). 3. Fundacja Inicjatyw Fundacja wspiera wiele inicjatyw Dzieci i młodzie Ŝ. Kulturalnych, kulturalnych, prowadzi działalno ść ul. Przedborska 2, wydawnicz ą. Jest równie Ŝ fundatorem 97-500 Radomsko. stypendiów dla uzdolnionej artystycznie młodzie Ŝy. Na swoim koncie ma kilka zrealizowanych programów edukacyjnych (PHARE), szereg wystaw artystycznych, koncertów i festiwali. 4. Klub Abstynencki Celem Stowarzyszenia jest krzewienie Anonimowi „MO śNA INACZEJ”, trze źwo ści i abstynencji jako niezb ędnego Alkoholicy, osoby ul. Wyszy ńskiego 27 warunku moralnego i materialnego dobra. współuzale Ŝnione, 97-500 Radomsko. Dorosłe Dzieci Alkoholików. 5. Polski Czerwony Wydawanie Ŝywno ści i odzie Ŝy. Osoby ubogie Krzy Ŝ Zarz ąd i bezdomne. Rejonowy w Radomsku, ul. Przedborska 39, 97-500 Radomsko. 6. Polski Zwi ązek Celem działalno ści Koła jest wsparcie Osoby głuche Głuchych, Oddział osób niesłysz ących, propagowanie i niedosłysz ące. Łódzki, Koło problemów ochrony słuchu, prowadzenie Terenowe rehabilitacji społecznej, kursów

99 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

w Radomsku, aktywizuj ących i imprez integracyjnych ul. Wyszy ńskiego 27, dla osób niesłysz ących oraz organizacja 97-500 Radomsko. kursów j ęzyka migowego. 7. Radomszcza ński Klub Celem działania Klubu Amazonek jest Kobiety po leczeniu Amazonek, reprezentowanie interesów kobiet po raka piersi i innych ul. Przedborska 39/41, leczeniu raka piersi i innych schorze ń schorze ń 97-500 Radomsko. onkologicznych oraz pełna rehabilitacja onkologicznych. psychofizyczna. Klub Amazonek realizuje swoje cele poprzez: prowadzenie telefonu zaufania dla wszystkich potrzebuj ących rady, udzielanie wsparcia i pomocy w radzeniu sobie z chorob ą onkologiczn ą, wzajemne wspieranie si ę w tej trudnej sytuacji Ŝyciowej w jakiej postawiła nas choroba, organizowanie prelekcji o tematyce współczesnego leczenia raka i rehabilitacji, propagowanie i organizowanie zaj ęć rehabilitacyjnych dla niepełnosprawnych członki ń klubu, przygotowywanie si ę do roli „ochotniczek”, aby słu Ŝyć pomoc ą kobietom, które znajd ą si ę w analogicznej sytuacji, działalno ść zwi ązan ą z potrzebami zdrowotnymi członki ń, np. zaopatrzenie rehabilitacyjne, sanatoria, turnusy rehabilitacyjne itp., działania integruj ące środowisko kobiet po leczeniu nowotworów zło śliwych w tym szczególnie raka piersi, zaznajamianie społeczeństwa z problematyk ą kobiet po leczeniu nowotworów zło śliwych w tym raka piersi, oraz mo Ŝliwo ściami ich powrotu do normalnego Ŝycia, przedstawianie problemów kobiet z rakiem piersi i innych instytucjom odpowiedzialnym za organizacj ę zdrowia publicznego, organizowanie prelekcji z udziałem lekarzy onkologów w szkołach ponadgimnazjalnych, organizowanie i współorganizowanie bada ń profilaktycznych kobiet z grupy ryzyka. 8. Stowarzyszenie Młode Stowarzyszenie zrzeszaj ące młodych Dzieci i młodzie Ŝ. Radomsko, ludzi z miasta Radomska i okolic. ul. 11 Listopada 27d, 97-500 Radomsko. 9. Stowarzyszenie Udzielanie pomocy niepełnosprawnym, Osoby na Rzecz Osób kształtowanie postawy humanitarnej niepełnosprawne. Niepełnosprawnych społecze ństwa w stosunku do osób „BY Ć RAZEM”, niepełnosprawnych, integracj ę dzieci ul. Wyszy ńskiego i młodzie Ŝy niepełnosprawnej 89/89, ze środowiskiem rówie śników, integracj ę 97-500 Radomsko dorosłych ze społecze ństwem.

100 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

10. Stowarzyszenie Organizacja zajmuje si ę działalno ści ą Osoby na Rzecz Osób informacyjn ą i doradztwem dla osób niepełnosprawne. Niepełnosprawnych niepełnosprawnych (programy celowe „PARTNERSTWO”, PFRON, świadczenia socjalne, sprz ęt ul. Tysi ąclecia 5, rehabilitacyjny, leczenie i rehabilitacja, 97-500 Radomsko adaptacja mieszka ń, turnusy rehabilitacyjne), oferuje tak Ŝe pomoc przy poprawnym napisaniu podania, wniosku lub skargi. Stowarzyszenie, w oparciu o dost ępne źródła informacji i do świadczenie, zapewnia osobom niepełnosprawnym pełn ą informacj ę o przysługuj ących niepełnosprawnej społeczno ści prawach i uprawnieniach. Ka Ŝda osoba korzystaj ąca z pomocy stowarzyszenia ma tak Ŝe mo Ŝliwo ść otrzymania wsparcia emocjonalnego. 11. Towarzystwo Celem towarzystwa jest troska o jako ść Dzieci Przyjaciół Dzieci, warunków Ŝycia dziecka. niepełnosprawne Koło Pomocy ruchowo. Dzieciom i Młodzie Ŝy Niepełnosprawnej Ruchowo w Radomsku, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko. 12. Zwi ązek Harcerstwa Hufiec ZHP Radomsko zrzesza prawie Dzieci i młodzie Ŝ. Polskiego Komenda 800 zuchów, harcerzy i instruktorów Hufca w Radomsku, z terenu miasta Radomska i okolicznych ul. Bugaj 3 miejscowo ści. Poprzez do świadczonych 97-500 Radomsko. instruktorów Hufiec wprowadza programy skierowane zarówno do poszczególnych grup-dru Ŝyn, jak i pojedynczych osób. S ą to programy w zakresie wychowania fizycznego, sportowego, turystyki, wychowania ekologicznego, wychowania w tolerancji i pokoju, edukacji artystycznej i kulturalnej. Hufiec bierze czynny udział w Ŝyciu miasta, realizuje równie Ŝ zadania programowe przygotowywane przez Chor ągiew Łódzk ą oraz Główn ą Kwater ę ZHP. 13. Polski Zwi ązek Działania na rzecz osób niewidomych Osoby niewidome Niewidomych, Zarz ąd – organizowanie szkole ń dla dzieci, i słabo widz ące. Koła Terenowego, młodzie Ŝy i dorosłych. ul. Przedborska 39, Radomsko. 14. Polski Zwi ązek Zwi ązek zrzesza emerytów, rencistów Emeryci, renci ści Emerytów, Rencistów i inwalidów w celu poprawienia ich i inwalidzi. i Inwalidów, Zarz ąd warunków socjalno-bytowych oraz Rejonowy, uczestnictwa w Ŝyciu społecznym, ul. Wyszy ńskiego 27, organizowanie Ŝycia kulturalnego,

101 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Radomsko. organizowanie ich interesów wobec organów władzy i administracji publicznej, samorz ądowej oraz popularyzowania ich wśród społecze ństwa. 15. Stowarzyszenie Do działa ń statutowych Stowarzyszenia Osoby i rodziny Centrum Pomocy nale Ŝy przeciwdziałanie oraz ograniczenie dotkni ęte patologi ą „Panaceum”, ul. patologii społecznej. Celami statutowymi społeczn ą, w tym Sucharskiego 87a, 97- są równie Ŝ wdra Ŝanie i wypracowanie problemami 500 Radomsko skutecznych metod zapobiegania uzale Ŝnie ń rozprzestrzeniania si ę choroby i przemocy alkoholowej oraz pomoc i edukacja w rodzinie, osoby mająca na celu niedopuszczanie bezdomne. do uŜywania innych środków odurzaj ących. Konsekwencj ą tej działalno ści jest pomoc w powrocie do społecze ństwa osobom, które zaprzestały u Ŝywania alkoholu, przyst ąpiły do programu wychodzenia z bezdomno ści, czynnie uczestnicz ących w zaj ęciach terapeutycznych. Stowarzyszenie upowszechnia równie Ŝ wiedz ę o społecznych i psychologicznych kosztach i skutkach uzale Ŝnie ń. Gmina śytno 1. Klub Sportowy Kultura fizyczna. Doro śli, młodzie Ŝ, „Victoria” śytno, dzieci. ul. Krótka 4, 97-532 śytno 2. Stowarzyszenie na Upowszechnianie historii i dorobku Mieszka ńcy Gminy Rzecz Rozwoju Gminy Gminy śytno, a tak Ŝe przyczynianie si ę śytno. śytno, Maluszyn, do wszechstronnego rozwoju człowieka ul. Ogrodowa 9, oraz wspieranie organizacyjne i rzeczowe 97-532 śytno osób fizycznych i jednostek organizacyjnych, które podejmuj ą takie działania

Dane Urz ędów Gmin w powiecie radomszcza ńskim.

18. ANALIZA SWOT

Analiza SWOT (jej nazwa to akronim angielskich słów: Strengths – mocne strony, Weaknesses – słabe strony, Opportunities – szanse i Threats – zagro Ŝenia) jest jedn ą z najpopularniejszych heurystycznych technik analitycznych słu Ŝą cych porz ądkowaniu informacji. Bywa stosowana we wszystkich obszarach planowania strategicznego. W przypadku strategii integracji i rozwi ązywania problemów społecznych stanowi efektywn ą metod ę identyfikacji mocnych i słabych stron lokalnego systemu pomocy społecznej oraz szans i zagro Ŝeń, jakie przed nim stoj ą. Pozwala oszacowa ć potencjał, jakim si ę dysponuje 102 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 oraz okre śli ć stopie ń, w jakim posiadane zasoby odpowiadaj ą potrzebom i oczekiwaniom społeczno ści lokalnej. Przedstawiona poni Ŝej analiza została przeprowadzona z udziałem przedstawicieli samorz ądu powiatu, który jest podmiotem analizy, i obejmuje nast ępuj ące obszary: • bezrobocie, • rodzina, dziecko i młodzie Ŝ, • uzale Ŝnienia i przemoc w rodzinie, • bezdomno ść , • staro ść , • niepełnosprawno ść , • kapitał społeczny i ludzki.

Obszar BEZROBOCIE I UBÓSTWO mocne strony słabe strony • prowadzenie działa ń maj ących na celu • brak działa ń likwiduj ących zjawisko ograniczenie zjawiska bezrobocia w powiecie, dziedziczenia bezrobocia w tym w śród kobiet • brak działa ń słu Ŝą cych ograniczeniu zjawiska • prowadzenie przez pracowników socjalnych nielegalnego zatrudnienia działa ń słu Ŝą cych aktywizacji osób bezrobotnych, w tym osób w wieku 45 lat i wi ęcej • upowszechnianie ofert pracy, informacji o wolnych miejscach pracy, usługach poradnictwa zawodowego i szkoleniach • rozpowszechnianie ofert pracy z zagranicy • pozyskiwanie środków finansowych z funduszy zewn ętrznych na przeciwdziałanie bezrobociu (m.in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej) • zach ęcanie inwestorów do tworzenia nowych miejsc pracy • dostosowywanie kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy szanse zagro Ŝenia • malej ący poziom bezrobocia w powiecie, • wyst ępowanie zjawiska dziedziczenia w tym wśród kobiet oraz osób w wieku 45 lat bezrobocia i wi ęcej • wzrost liczby osób bezrobotnych • wystarczaj ąca wiedza osób bezrobotnych wymagaj ących aktywizacji o dost ępnych ofertach pracy i wolnych • wzrost poziomu nielegalnego zatrudnienia miejscach pracy • korzystanie przez osoby bezrobotne z dost ępu do europejskich rynków pracy • wystarczaj ąca wiedza osób bezrobotnych o usługach poradnictwa zawodowego oraz szkoleniach • mo Ŝliwo ść ograniczania bezrobocia dzi ęki środkom finansowym z funduszy

103 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

zewn ętrznych (m.in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej) • wzrost liczby nowych inwestorów tworz ących miejsca pracy

Obszar RODZINA, DZIECKO, MŁODZIE ś mocne strony słabe strony • prowadzenie działa ń zapobiegaj ących • ograniczony dost ęp do poradnictwa dysfunkcjom rodzin specjalistycznego dla rodzin wymagaj ących • efektywna praca socjalna tej formy wsparcia • prowadzenie analiz potrzeb rodzin, dzieci • brak działa ń inicjuj ących powstawanie grup i młodzie Ŝy wsparcia dla rodzin i osób samotnie • rozwijanie zast ępczej opieki rodzinnej wychowuj ących dzieci • rozwijanie sieci placówek wsparcia dziennego • brak dostatecznego wsparcia dzieciom dla dzieci i młodzie Ŝy usamodzielnianym, w tym brak w powiecie • rozwijanie opieki przedszkolnej, szkolnictwa stosownych lokali podstawowego i gimnazjalnego • brak koordynacji działa ń instytucji • prowadzenie działa ń na rzecz rozwoju wspieraj ących rodziny, dzieci i młodzie Ŝ szkolnictwa ponadgimnazjalnego • niedostosowywanie do potrzeb i oczekiwa ń • prowadzenie działa ń maj ących na celu dzieci i młodzie Ŝy oferty sp ędzania czasu podniesienie poziomu nauczania wolnego • współpraca z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na rzecz rodzin, dzieci i młodzie Ŝy • propagowanie w śród dzieci i młodzieŜy idei wolontariatu • prowadzenie działa ń profilaktycznych w obszarze zdrowia • prowadzenie działa ń maj ących na celu zwi ększenie dost ępno ści opieki medycznej dla mieszka ńców szanse zagro Ŝenia • mo Ŝliwo ść poprawy skuteczno ści pomocy • wzrost liczby rodzin dysfunkcyjnych udzielanej rodzinom, dzieciom i młodzie Ŝy • utrudnione warunki do prowadzenia pracy dzi ęki koordynacji działa ń instytucji socjalnej wspieraj ących te grupy • niedostateczne rozpoznanie potrzeb rodzin, • odpowiednia dost ępno ść szkół podstawowych dzieci i młodzie Ŝy i gimnazjalnych • wzrost liczby rodzin wymagaj ących wsparcia • mo Ŝliwo ść kontynuowania przez młodzie Ŝ w formie poradnictwa specjalistycznego nauki na poziomie ponadgimnazjalnym • brak grup i dostatecznej liczby ośrodków • zadowalaj ący poziom nauczania wsparcia dla rodzin i osób samotnie w placówkach o światowych wychowuj ących dzieci • istnienie organizacji pozarz ądowych • niedostateczna liczba rodzin zast ępczych działaj ących na rzecz rodzin, dzieci • niedostateczny dost ęp do opieki przedszkolnej i młodzie Ŝy • niewzrastaj ąca liczba dzieci i młodzie Ŝy • wzrost świadomo ści zdrowotnej mieszka ńców korzystaj ących z oferty sp ędzania czasu • dobra dost ępno ść opieki medycznej wolnego • niewielka liczba wolontariuszy w śród dzieci i młodzie Ŝy

Obszar UZALE śNIENIA I PRZEMOC W RODZINIE mocne strony słabe strony • prowadzenie działalno ści terapeutycznej • niepodejmowanie działa ń w celu pozyskania i rehabilitacyjnej w obszarze uzale Ŝnie ń kadry do pracy z osobami uzale Ŝnionymi

104 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• zapewnianie rodzinom dotkni ętym i dotkni ętymi przemoc ą w rodzinie problemami uzale Ŝnie ń dost ępu do pomocy • mała ró Ŝnorodno ść działa ń w zakresie prawnej i psychospołecznej przeciwdziałania przemocy w rodzinie • kierowanie osób uzale Ŝnionych • jedyny zespół interdyscyplinarny – i współuzale Ŝnionych na leczenie odwykowe w Radomsku • prowadzenie działa ń edukacyjno- • ograniczona dost ępno ść miejsc w ośrodkach szkoleniowych w zakresie uzale Ŝnie ń wsparcia dla osób dotkni ętych przemoc ą • diagnozowanie kwestii inicjacji alkoholowej w rodzinie i narkotykowej w śród dzieci i młodzie Ŝy • inicjowanie powstawania grup wsparcia i instytucji wsparcia dla osób uzale Ŝnionych i współuzale Ŝnionych • prowadzenie przez placówki o światowe działa ń profilaktycznych, informacyjnych i edukacyjnych w obszarze uzale Ŝnie ń w śród dzieci i młodzie Ŝy • współpraca z organizacjami pozarz ądowymi w obszarze uzale Ŝnie ń i przemocy w rodzinie • kierowanie sprawców przemocy w rodzinie do udziału w programach korekcyjno- edukacyjnych szanse zagro Ŝenia • wzrost liczby osób wyleczonych z uzale Ŝnie ń • niezwi ększaj ąca si ę liczba rodzin • zwi ększaj ąca si ę świadomo ść rodziców, korzystaj ących ze wsparcia nauczycieli i sprzedawców napojów psychospołecznego i prawnego alkoholowych co do zagro Ŝeń uzale Ŝnieniami • niezwi ększaj ąca si ę liczba osób uzale Ŝnionych • funkcjonowanie grup wsparcia i instytucji i współuzale Ŝnionych obj ętych lecznictwem wsparcia dla osób uzale Ŝnionych odwykowym i współuzale Ŝnionych • obni Ŝanie si ę wieku inicjacji alkoholowej • wzrastaj ąca w śród dzieci i młodzie Ŝy i narkotykowej świadomo ść zagro Ŝenia uzale Ŝnieniami • niewystarczaj ąca ilo ść kadry pracuj ącej • sie ć organizacji pozarz ądowych działaj ących z osobami uzale Ŝnionymi, w obszarze uzale Ŝnie ń współuzale Ŝnionymi i dotkni ętymi przemoc ą w rodzinie • brak organizacji pozarz ądowych działaj ących w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie • brak programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie • wzrost liczby osób w stosunku do których istnieje potrzeba podj ęcia działa ń interdyscyplinarnych • zwi ększaj ąca si ę liczba osób dotkni ętych przemoc ą w rodzinie wymagaj ących umieszczenia w o środkach wsparcia

105 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Obszar BEZDOMNO ŚĆ mocne strony słabe strony • diagnozowanie problemu bezdomno ści • ograniczona działalno ść w zakresie • prowadzenie działa ń na rzecz osób zapobiegania bezdomno ści bezdomnych • ograniczone działania na rzecz reintegracji • informowanie bezdomnych o przysługuj ących zawodowej osób bezdomnych im prawach oraz dost ępnych formach pomocy • brak indywidualnych programów wychodzenia • zapewnianie osobom bezdomnym schronienia z bezdomno ści • zapewnianie wsparcia osobom wychodz ącym • brak działa ń uwra Ŝliwiaj ących mieszka ńców z bezdomno ści na problemy osób bezdomnych • współpraca z organizacjami pozarz ądowymi • brak działa ń maj ących na celu zwi ększenie działaj ącymi w obszarze bezdomno ści akceptacji społecznej osób bezdomnych szanse zagro Ŝenia • niezwi ększaj ąca si ę liczba osób zagro Ŝonych • istnienie problemu bezdomno ści bezdomno ści ą i bezdomnych • wzrastaj ąca liczba osób bezdomnych • posiadanie przez bezdomnych wiedzy zmagaj ących si ę z bezrobociem o przysługuj ących im prawach i dost ępnych • niewzrastająca liczba osób wychodz ących formach wsparcia z bezdomno ści • niewzrastaj ąca liczba osób bezdomnych • ograniczone mo Ŝliwo ści realizowania wymagaj ących schronienia indywidualnych programów wychodzenia • sie ć organizacji pozarz ądowych działaj ących z bezdomno ści na rzecz osób bezdomnych • wyst ępuj ące zjawisko minimalizowania problemów osób bezdomnych • niski poziom społecznej akceptacji osób bezdomnych

Obszar STARO ŚĆ mocne strony słabe strony • badanie liczebno ści osób starszych • brak działa ń umo Ŝliwiaj ących osobom • informowanie osób starszych o dost ępnych starszym kontynuowanie aktywno ści formach pomocy zawodowej • podejmowanie działa ń zmierzaj ących • brak działa ń maj ących na celu popraw ę sfery do wi ększego zaanga Ŝowania rodzin technicznej ułatwiaj ącej osobom starszym w sprawowanie opieki nad osobami starszymi codzienne Ŝycie • inicjowanie powstawania grup wsparcia i instytucji działaj ących na rzecz osób starszych • zapewnianie osobom starszym wsparcia w ramach małych form pomocy (kluby seniora, dom dziennego pobytu) • kierowanie osób wymagaj ących całodobowej opieki do domów pomocy społecznej • prowadzenie działa ń maj ących na celu podniesienie poziomu Ŝycia osób starszych • prowadzenie w śród osób starszych działa ń prozdrowotnych • podejmowanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na rzecz osób starszych • inicjowanie w powiecie wolontariatu na rzecz osób starszych • zapewnianie osobom młodym warunków do pozostania w powiecie szanse zagro Ŝenia

106 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• mo Ŝliwo ść uzyskania przez osoby starsze • wzrost liczby osób starszych pomocy ze strony rodziny • ograniczona wiedza osób starszych • odpowiedni dost ęp osób starszych do małych o dost ępnych formach pomocy form pomocy (kluby seniora, dom dziennego • niewystarczaj ąca liczba środowiskowych form pobytu) wsparcia osób starszych • dobra dost ępno ść domów pomocy społecznej • rosn ąca liczba osób wymagaj ących z odpowiednim standardem usług całodobowej opieki • zwi ększaj ący si ę udział osób starszych • nieodpowiednia do potrzeb osób starszych w działaniach prozdrowotnych infrastruktura techniczna • brak zjawiska marginalizacji problemów • niewystarczaj ąca liczba wolontariuszy i potrzeb osób starszych wspieraj ących osoby starsze w codziennym • istnienie organizacji pozarz ądowych Ŝyciu działaj ących na rzecz osób starszych

Obszar NIEPEŁNOSPRAWNO ŚĆ mocne strony słabe strony • badanie liczebno ści osób niepełnosprawnych • ograniczone środki finansowe • informowanie osób niepełnosprawnych na dofinansowanie dla osób o przysługuj ących im prawach niepełnosprawnych w zakresie: oraz dost ępnych formach pomocy – zakupu sprz ętu rehabilitacyjnego, środków • inicjowanie powstawania grup wsparcia pomocniczych, przedmiotów ortopedycznych i instytucji działaj ących na rzecz osób – uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych niepełnosprawnych, w tym tak Ŝe dla osób – likwidacji barier funkcjonalnych z zaburzeniami psychicznymi – uczestnictwa w sporcie, kulturze i rekreacji, • podejmowanie współpracy z podmiotami • niewystarczaj ące działania inicjuj ące świadcz ącymi usługi rehabilitacyjne osobom wolontariat na rzecz osób niepełnosprawnych niepełnosprawnym • ograniczone działania maj ące na celu • udział w likwidowaniu barier utrudniaj ących zwi ększenie w śród mieszka ńców powiatu codzienne Ŝycie osobom niepełnosprawnym akceptacji osób niepełnosprawnych • upowszechnianie w śród osób niepełnosprawnych ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy • działania słu Ŝą ce tworzeniu miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych • uwra Ŝliwianie społeczno ści lokalnej na problemy i potrzeby osób niepełnosprawnych • podejmowanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na rzecz osób niepełnosprawnych szanse zagro Ŝenia • posiadanie przez osoby niepełnosprawne • wzrost liczby osób niepełnosprawnych wiedzy o przysługuj ących im prawach • wrastaj ąca liczba osób niepełnosprawnych i dost ępnych formach wsparcia wymagaj ących opieki i wsparcia • funkcjonowanie grup wsparcia i instytucji • zwi ększaj ąca si ę liczba osób z zaburzeniami wsparcia dla osób niepełnosprawnych psychicznymi wymagaj ących wsparcia • brak zjawiska marginalizacji problemów • niedostateczna baza rehabilitacyjna oraz i potrzeb osób niepełnosprawnych dost ęp osób niepełnosprawnych do sprz ętu • wzrost społecznej akceptacji osób rehabilitacyjnego i przedmiotów niepełnosprawnych ortopedycznych • istnienie organizacji pozarz ądowych • istnienie barier utrudniaj ących osobom działaj ących na rzecz osób niepełnosprawnych niepełnosprawnym codzienne Ŝycie • niedostateczny dost ęp osób niepełnosprawnych do imprez sportowych, kulturalnych, rekreacyjnych i turystycznych

107 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• niewystarczaj ąca wiedza osób niepełnosprawnych o dost ępnych ofertach pracy i wolnych miejscach pracy • niezwi ększaj ąca si ę liczba osób niepełnosprawnych podejmuj ących prac ę • niewystarczaj ąca liczba wolontariuszy wspieraj ących osoby niepełnosprawne w codziennym Ŝyciu

Obszar KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI mocne strony słabe strony • podnoszenie przez pracowników pomocy • nieodpowiednia do potrzeb liczba społecznej kwalifikacji zawodowych poprzez pracowników socjalnych udział w szkoleniach i ró Ŝnych formach • brak działa ń zapobiegaj ących wypaleniu doskonalenia zawodowego zawodowemu pracowników pomocy • diagnozowanie problemów społecznych społecznej w powiecie • brak bazy danych o instytucjach wsparcia • informowanie beneficjentów systemu pomocy i organizacjach pozarz ądowych mog ących społecznej o mo Ŝliwo ściach uzyskania świadczy ć pomoc mieszka ńcom wsparcia • poprawianie jako ści obsługi klientów pomocy społecznej • inicjowanie powstawania nowych placówek pomocy społecznej • pozyskiwanie dodatkowych środków na realizacj ę zada ń z zakresu pomocy społecznej, m.in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej • uświadamianie władzom powiatu roli i potrzeb sektora pomocy społecznej • przeciwdziałanie negatywnym stereotypom postrzegania sektora pomocy społecznej • podejmowanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi oraz przedstawicielami ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych szanse Zagro Ŝenia • dobrze wykwalifikowana kadra pomocy • zwi ększaj ąca si ę liczba beneficjentów systemu społecznej pomocy społecznej przypadaj ących • posiadanie przez beneficjentów systemu na jednego pracownika socjalnego pomocy społecznej wiedzy o dost ępnych • popadanie w rutyn ę i doznawanie syndromu formach wsparcia wypalenia zawodowego przez pracowników • rosn ąca świadomo ść mieszka ńców pomocy społecznej pozwalaj ąca na lepsze rozpoznanie • niewystarczaj ąca wiedza na temat problemów ich potrzeb społecznych społecznych w gminie • posiadanie przez pracowników pomocy • niedostatecznie rozwini ęta sie ć placówek społecznej wiedzy na temat instytucji pomocy społecznej wsparcia i organizacji pozarz ądowych • niedofinansowany system pomocy społecznej mog ących świadczy ć pomoc mieszka ńcom • mała liczba wolontariuszy świadcz ących • świadomo ść władz powiatu co do roli pomoc osobom wymagaj ącym wsparcia i potrzeb sektora pomocy społecznej • niedostatecznie rozwini ęta sie ć organizacji • zmieniaj ący si ę na korzy ść wizerunek sektora pozarz ądowych pomocy społecznej • ograniczony udział przedstawicieli ko ściołów • mo Ŝliwo ść pozyskiwania środków i zwi ązków wyznaniowych w działaniach zewn ętrznych, m.in. z funduszy pomocowych

108 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

strukturalnych Unii Europejskiej

19. PODSUMOWANIE DIAGNOZY

Diagnoza przeprowadzona w ramach Strategii Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego obejmowała kilkana ście zagadnie ń i pozwoliła wskaza ć poni Ŝej przedstawione obszary problemowe.

Zmiany demograficzne, problem starzenia si ę ludno ści Zachodz ące w powiecie radomszcza ńskim procesy demograficzne maj ą niekorzystny charakter. Od kilku lat odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym ulega zmniejszeniu (na koniec 2009 roku wynosił 19,4%), powi ększa si ę natomiast grupa seniorów (na koniec 2009 r. 21.331 osób), coraz liczniej zasilana przez osoby ko ńcz ące aktywno ść zawodow ą. Na koniec 2009 roku problem starzenia si ę w najwi ększym stopniu dotykał mieszka ńców gmin śytno, Masłowice i Gidle, w których osoby w wieku poprodukcyjnym stanowiły odpowiednio 22,6%, 20,9% i 20% ogółu ludno ści. Z perspektywy systemu zabezpieczenia społecznego jest to o tyle wa Ŝne, Ŝe wymaga dostosowania do potrzeb osób starszych oferty usług społecznych, w tym pomocy materialnej i rzeczowej, usług medycznych, opieku ńczych i rehabilitacyjnych oraz oferty sp ędzania czasu wolnego.

Niepełnosprawno ść Wzrost udziału osób starszych w ogóle populacji mo Ŝe przyczyni ć si ę do zwi ększenia liczby osób niepełnosprawnych. Starsze grupy wiekowe s ą bowiem bardziej nara Ŝone na ryzyko niepełnosprawno ści. W 2009 roku z powodu niepełnosprawno ści z pomocy społecznej w powiecie skorzystało 3.113 osób. Była to pi ąta, co do liczby beneficjentów, przyczyna udzielania wsparcia. Czwart ą była długotrwała lub ci ęŜ ka choroba. Z tego powodu z pomocy społecznej skorzystało w 2009 roku 3.158 osób w rodzinach. Nie ulega w ątpliwo ści, Ŝe w zwi ązku z zakresem kompetencji samorz ądu powiatowego nale Ŝy zaprogramowa ć działania, które z jednej strony b ędą łagodziły skutki niepełnosprawno ści, np. poprzez systematyczne łamanie barier architektonicznych, komunikacyjnych i w porozumiewaniu si ę, a z drugiej ułatwiały poprzez rehabilitacj ę powrót, przynajmniej cz ęś ci osób niepełnosprawnych, na rynek pracy.

109 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Rodzina, sytuacja dziecka Analiza sytuacji rodzin mieszkaj ących w powiecie radomszcza ńskim wykazała, Ŝe do problemów, z którymi najcz ęś ciej si ę zmagaj ą nale Ŝą : bezrobocie – jako zjawisko dominuj ące, a tak Ŝe: ubóstwo, niskie zarobki i złe warunki mieszkaniowe. Przeszkody w prawidłowym funkcjonowaniu rodzin stanowi ą równie Ŝ dotykaj ące mieszka ńców patologie społeczne, wśród nich najcz ęś ciej wymieniane uzale Ŝnienia i przemoc w rodzinie, a tak Ŝe problemy wynikaj ące z rozł ąki rodzin w zwi ązku z poszukiwaniem i podejmowaniem pracy za granicą, trudno ści opieku ńczo-wychowawcze czy z dost ępem do wsparcia specjalistycznego. Je śli chodzi o sytuacj ę dzieci i młodzie Ŝy, grupie tej najbardziej doskwiera ograniczona liczba alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego, w tym zaj ęć pozalekcyjnych, świetlic, obiektów sportowo-rekreacyjnych, dóbr kultury. Na sytuacj ę dziecka w powiecie rzutuj ą równie Ŝ problemy, z którymi zmagaj ą si ę rodziny, tj. ubóstwo, bezrobocie, dysfunkcje opieku ńczo-wychowawcze, alkoholizm, przemoc w rodzinie. W działaniach samorz ądu powiatu radomszcza ńskiego szczególne znaczenie powinny mie ć równie Ŝ inicjatywy zabezpieczaj ące sytuacj ę dziecka, które musiało opu ści ć rodzin ę. Nale Ŝy stawia ć na opiek ę rodzinn ą (rodziny zast ępcze), a dopiero, gdy ta b ędzie niewystarczaj ąca na instytucjonaln ą (domy dziecka).

Ubóstwo i bezrobocie, problemy zagro Ŝenia marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym Pomimo ogólnego wzrostu poziomu dochodów i wydatków, corocznie coraz wi ększy odsetek ludno ści znajduje si ę poni Ŝej granic ubóstwa – zarówno opartych na miarach absolutnych, jak równie Ŝ relatywnych. Oznacza to, Ŝe coraz wi ęcej rodzin nie jest w stanie zaspokoi ć swoich potrzeb oraz Ŝe zwi ększa si ę stopie ń zró Ŝnicowania dochodowego w społecze ństwie. Długotrwałe ubóstwo (ubóstwo było w 2009 roku pierwszym powodem korzystania z pomocy społecznej w powiecie radomszcza ńskim – 8.839 osób w rodzinach) wymusza zmian ę stylu Ŝycia rodziny, powoduje wzrost poczucia beznadziejności i negatywnie wpływa na kierunek podejmowanych decyzji. Ograniczone mo Ŝliwo ści zapewnienia potrzeb powoduj ą drastyczny spadek poziomu Ŝycia rodziny i mo Ŝe prowadzi ć do powstawania nast ępnych niekorzystnych zjawisk: alkoholizmu, przemocy w rodzinie, osłabienia wi ęzi rodzinnych czy nawet przest ępczo ści. Szczególne niepokoj ącym nast ępstwem tego zjawiska jest dziedziczenie biedy. Łagodzeniem problemu ubóstwa zajmuj ą si ę przede wszystkim jednostki organizacyjne pomocy społecznej funkcjonuj ące na poziomie gminnym, ale konieczne jest ich metodyczne i merytoryczne wsparcie w tych działaniach.

110 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Problem ubóstwa cz ęstokro ć wi ąŜ e si ę z pozycj ą członków rodziny na rynku pracy, która to z kolei silnie wpływa na sytuacj ę finansow ą gospodarstw domowych i relacje wewn ątrz rodzin. W śród problemów społecznych wymienianych przez respondentów w badaniach przeprowadzonych dla potrzeb strategii, czołowe miejsce zajmował kompleks problemów wynikaj ących z funkcjonowania członków rodzin na rynku pracy. Nie tylko w subiektywnym odczuciu bezrobocie znalazło si ę wysoko w hierarchii problemów. Równie Ŝ obiektywne wska źniki wskazuj ą na wysok ą rang ę tego problemu – na koniec 2009 roku stopa bezrobocia w powiecie radomszcza ńskim wynosiła 14,3%, udział bezrobotnych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym wynosił 9,3%, a brak pracy był drugim powodem korzystania z pomocy społecznej (7.482 osoby w rodzinach). Najwi ększy odsetek osób pozostaj ących bez pracy w ogóle b ędących w wieku produkcyjnym odnotowano w gminie miejsko-wiejskiej Przedbórz (14,4%). Odr ębna kategoria problemów dotyczy poszczególnych grup społecznych, które z racji niekorzystnie tocz ących si ę kolei losu, czynników mniej lub bardziej zawinionych do świadczaj ą szczególnie silnej ekspozycji na zagro Ŝenie wykluczeniem społecznym. W powiecie radomszcza ńskim, poza osobami i rodzinami zmagaj ącymi si ę z ubóstwem, bezrobociem, bezradno ści ą opieku ńczo-wychowawcz ą czy te Ŝ problemami wynikaj ącymi ze staro ści i niepełnosprawno ści, mo Ŝna wskaza ć m.in. osoby i rodziny dotkni ęte problemami uzale Ŝnie ń i przemocy w rodzinie.

Aktywno ść społeczna i obywatelska W po średni sposób na funkcjonowanie lokalnych społeczno ści wpływa kondycja i działalno ść organizacji pozarz ądowych oraz jako ść kadr i słu Ŝb pomocowych. Samorz ąd powiatu radomszcza ńskiego powinien rozwija ć współprac ę z sektorem pozarz ądowym, aby móc w skuteczny sposób realizowa ć nowatorskie rozwi ązania i wyst ępowa ć o fundusze wspomagaj ące rozwi ązywanie lokalnych problemów społecznych. Nie nale Ŝy równocze śnie zapomina ć o dalszej profesjonalizacji słu Ŝb publicznych, a w szczególno ści pracowników zatrudnionych w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie oraz O środkach Pomocy Społecznej, którzy powinni sta ć si ę liderami i animatorami rozwi ązywania lokalnych problemów społecznych. Szkolenia, rozwój zawodowy i zwi ększone nakłady na słu Ŝby społeczne powinny zaowocowa ć zwi ększon ą efektowno ści ą zawieranych kontraktów socjalnych, programowanych i realizowanych projektów socjalnych, m.in. przy wykorzystaniu środków finansowych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.

111 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Uzyskane wyniki diagnozy problemów społecznych posłu Ŝyły do opracowania zało Ŝeń polityki powiatu radomszcza ńskiego na lata 2011-2015. Zostały one przedstawione w cz ęś ci programowej strategii.

III. CZ ĘŚĆ PROGRAMOWA

1. MISJA, CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE, KIERUNKI DZIAŁA Ń

Misja samorz ądu, sformułowana w Strategii Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015, jest nast ępuj ąca:

Powiat Radomszcza ński miejscem zrównowa Ŝonego rozwoju społeczno ści dzi ęki działaniom podejmowanym przez samorz ąd lokalny we współpracy z partnerami społecznymi

Wypełnienie przyj ętej misji jest uwarunkowane realizacj ą przedstawionych na kolejnych stronach celów strategicznych i operacyjnych oraz kierunków działa ń. W śród tych ostatnich pogrubion ą czcionk ą oznaczono te, które maj ą charakter priorytetowy.

112 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Cel strategiczny 1.: Wspieranie rodzin oraz zapewnienie opieki dzieciom i młodzie Ŝy.

Cel operacyjne: 1. Pomoc rodzinom w wypełnianiu podstawowych funkcji oraz dzieciom pozbawionym opieki. 2. Wsparcie dzieci i młodzie Ŝy w kształceniu i wszechstronnym rozwoju, w tym dotkni ętych niepełnosprawno ści ą. 3. Pomoc wychowankom opuszczaj ącym rodziny zast ępcze i placówki opiekuńczo- wychowawcze. 4. Przeciwdziałanie uzale Ŝnieniom i przemocy w rodzinie.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 1.: 1. Wspieranie rodzin biologicznych w środowisku zamieszkania oraz udzielanie im pomocy w przezwyci ęŜ aniu problemów, w tym opieku ńczo-wychowawczych i materialnych, w szczególno ści poprzez współprac ę z gminnymi jednostkami pomocy społecznej. 2. Zintensyfikowanie i rozwijanie form pracy socjalnej z rodzinami; upowszechnianie funkcji asystenta rodzinnego. 3. Zapewnienie rodzinom i osobom samotnie wychowuj ącym dzieci szerszego dost ępu do specjalistycznego poradnictwa (w szczególno ści, psychologicznego, pedagogicznego, terapeutycznego i prawnego), m.in. poprzez tworzenie w gminach powiatu punktów poradnictwa. 4. Opracowywanie i realizowanie programów i projektów na rzecz rodziny i dziecka, w tym współfinansowanych z funduszy zewn ętrznych, np. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. 5. Kontynuowanie i zintensyfikowanie działa ń w zakresie propagowania idei rodzicielstwa zast ępczego oraz rozwijanie zast ępczej opieki rodzinnej poprzez stałe pozyskiwanie nowych rodzin zast ępczych oraz uruchomienie całodobowej placówki opieku ńczo- wychowawczej typu interwencyjno-socjalizacyjnej i rodzinnej. 6. Zwi ększenie liczby placówek przedszkolnych w gminach powiatu. 7. Propagowanie w powiecie inicjatyw wspieraj ących osoby samotnie wychowuj ące dzieci, m.in. samopomocy, grup wsparcia.

113 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 2.: 1. Podnoszenie jako ści kształcenia w placówkach o światowych, m.in. poprzez doskonalenie kadr nauczycielskich oraz doposa Ŝenie szkół w niezb ędny sprz ęt (w tym komputerowy) i programy nauczania. 2. Zwi ększenie dost ępno ści wsparcia specjalistycznego (pedagogicznego, psychologicznego, logopedycznego, terapeutycznego) dla dzieci i młodzie Ŝy. 3. Zabezpieczenie potrzeb bytowych dzieci z rodzin ubogich w gminach powiatu, m.in. poprzez organizowanie dla nich do Ŝywiania w szkołach, wypoczynku letniego i zimowego, wyposa Ŝenie ich w podr ęczniki i pomoce szkolne oraz odzie Ŝ, a tak Ŝe zapewnienie im dost ępu do alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego. 4. Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzie Ŝy oraz organizowanie oferty edukacyjnej dla uczniów uzdolnionych. 5. Rozwijanie w gminach powiatu sieci placówek opieku ńczo-wychowawczych wsparcia dziennego dla dzieci i młodzie Ŝy. 6. Zwi ększenie dost ępno ści kształcenia dla uczniów niepełnosprawnych m.in. poprzez tworzenie grup i klas integracyjnych, prowadzenie nauczania indywidualnego oraz likwidowanie barier architektonicznych. 7. Zapewnienie rodzinom dzieci niepełnosprawnych szerszego dost ępu do poradnictwa. 8. Promowanie alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzie Ŝy oraz zwi ększanie do nich dost ępu, m.in. poprzez poszerzenie oferty zaj ęć pozalekcyjnych. 9. Zintegrowanie działa ń na rzecz rodziny i dziecka w powiecie poprzez stałą współprac ę placówek o światowo-wychowawczych, kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych, jednostek pomocy społecznej i słu Ŝby zdrowia, s ądu rejonowego i kuratorów s ądowych, policji, organizacji pozarz ądowych i ko ścioła.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 3.: 1. Przyznawanie pełnoletnim wychowankom rodzin zast ępczych i placówek opieku ńczo- wychowawczych pomocy pieni ęŜ nej (na usamodzielnienie i kontynuowanie nauki) oraz rzeczowej (na zagospodarowanie). 2. Udzielanie pełnoletnim wychowankom rodzin zast ępczych i placówek opieku ńczo- wychowawczych pomocy w uzyskaniu zatrudnienia. 3. Zintensyfikowanie pracy socjalnej z dzie ćmi usamodzielnianymi oraz zapewnienie im dost ępu do wsparcia psychologiczno-pedagogicznego.

114 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

4. Uruchomienie mieszkania chronionego dla osób opuszczaj ących rodzinne formy opieki zast ępczej; podejmowanie współpracy z samorz ądami gminnymi w zakresie zabezpieczenia lokali socjalnych dla usamodzielniających si ę wychowanków pieczy zast ępczej.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 4.: 1. Zwi ększenie w gminach powiatu dost ępno ści pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzale Ŝnionych od alkoholu i narkotyków – zwi ększenie zasobów kadrowych. 2. Zapewnienie w gminach powiatu szerszego dost ępu do wsparcia psychologicznego, prawnego i społecznego dla rodzin dotkni ętych problemami alkoholowymi, narkomanii i przemocy w rodzinie. 3. Zintensyfikowanie w gminach powiatu profilaktycznej działalno ści informacyjnej, edukacyjnej i szkoleniowej w zakresie rozwi ązywania problemów alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie, w szczególno ści skierowanej do dzieci i młodzie Ŝy. 4. Wspieranie i rozwój ruchów samopomocowych i grup wsparcia dla osób dotkni ętych problemami alkoholowymi, narkomanii i przemocy w rodzinie. 5. Opracowanie i realizacja powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. 6. Realizacja programu oddziaływa ń korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosuj ących przemoc w rodzinie. 7. Zapewnienie osobom dotkni ętym przemoc ą w rodzinie miejsc w o środkach wsparcia – podj ęcie działa ń w kierunku utworzenia w powiecie o środka wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. 8. Prowadzenie w gminach powiatu poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 9. Powoływanie w gminach powiatu zespołów interdyscyplinarnych ds. przemocy w rodzinie. 10. Podj ęcie działa ń w kierunku utworzenia w powiecie ośrodka interwencji kryzysowej. 11. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na rzecz osób i rodzin dotkni ętych uzale Ŝnieniami i przemoc ą.

Czas realizacji działa ń: Działania ci ągłe w latach 2011-2015.

115 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Podmioty odpowiedzialne za realizacj ę działa ń: Starosta Powiatu, Rada Powiatu, Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i inne jednostki organizacyjne powiatu, w tym placówki oświatowe szczebla ponadgimnazjalnego.

Partnerzy w realizacji działa ń: Ośrodki pomocy społecznej, placówki przedszkolne, o światowe szczebla podstawowego i gimnazjalnego, placówki kulturalne, jednostki sportowo-rekreacyjne, placówki opieku ńczo- wychowawcze wsparcia dziennego, Ŝłobki, placówki słu Ŝby zdrowia, gminne komisje rozwi ązywania problemów alkoholowych, o środki leczenia uzale Ŝnie ń, s ąd rejonowy, kuratorzy s ądowi, policja, Ośrodek Wspierania Rodziny, Centrum Pomocy Bli źniemu Monar – Markot, organizacje pozarz ądowe, ko ściół, społeczno ść lokalna.

Źródła finansowania działa ń: Bud Ŝet samorz ądowy (powiatowy, gminne) i centralny, fundusze zewnętrzne, m.in. fundusze strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje pozarz ądowe, sponsorzy indywidualni (krajowi i zagraniczni).

Efekty realizacji działa ń: Sprawnie funkcjonuj ący system wsparcia rodzin, dzieci i młodzie Ŝy, uprzedzaj ący sytuacje kryzysowe i zapewniaj ący ró Ŝnorodne formy pomocy, m.in. w kształceniu i wszechstronnym rozwoju. W momencie wyst ąpienia kryzysu w rodzinie, system przyjmuje funkcje ratownicze i opieku ńcze, nie pozostawiaj ąc rodziny i dziecka z własnymi problemami. Wspiera on tak Ŝe osoby usamodzielniane. Efektem realizacji działa ń powinien by ć równie Ŝ sprawny system profilaktyki i rozwi ązywania problemów uzale Ŝnie ń oraz przemocy w rodzinie.

Wska źniki monitoringowe: • liczba rodzin obj ętych przez OPS-y wsparciem, w tym liczba rodzin objętych prac ą socjaln ą, • liczba osób i rodzin obj ętych poradnictwem specjalistycznym oraz liczba porad, • liczba gminnych punktów poradnictwa, • liczba opracowanych i realizowanych programów i projektów na rzecz rodziny i dziecka oraz liczba osób nimi obj ętych, • liczba rodzin zast ępczych,

116 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• liczba placówek przedszkolnych, • liczba nauczycieli doskonal ących swoje kwalifikacje zawodowe, • liczba doposa Ŝonych placówek o światowych, • liczba dzieci obj ętych wsparciem specjalistycznym, • liczba dzieci z rodzin ubogich obj ętych wsparciem, • liczba przedsi ęwzi ęć słu Ŝą cych wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci i młodzie Ŝy, • liczba zaj ęć edukacyjnych dla uczniów uzdolnionych oraz liczba osób nimi obj ętych, • liczba świetlic oraz liczba dzieci z nich korzystaj ących, • liczba grup i klas integracyjnych oraz liczba osób do nich ucz ęszczaj ących, • liczba uczniów obj ętych nauczaniem indywidualnym, • liczba zlikwidowanych barier architektonicznych, • liczba rodzin dzieci niepełnosprawnych korzystaj ących z poradnictwa, • liczba wspólnych przedsi ęwzi ęć ró Ŝnych podmiotów działaj ących na rzecz rodziny i dziecka, • liczba dzieci usamodzielnianych obj ętych prac ą socjaln ą, wsparciem pieni ęŜ nym i rzeczowym oraz pomoc ą psychologiczno-pedagogiczn ą, • liczba osób usamodzielnianych, którym udzielono pomocy w uzyskaniu zatrudnienia, • liczba potrzebnych i dost ępnych mieszka ń chronionych, • liczba osób obj ętych pomoc ą terapeutyczn ą i rehabilitacyjn ą, • liczba rodzin obj ętych wsparciem psychologicznym, prawnym oraz z systemu pomocy społecznej z powodu alkoholizmu, narkomanii i przemocy w rodzinie, • liczba przedsi ęwzi ęć realizowanych w ramach działalno ści informacyjnej, edukacyjnej i szkoleniowej, • liczba osób dotkni ętych przemoc ą w rodzinie obj ętych pomoc ą w ramach o środków wsparcia, • liczba udzielonych porad i przeprowadzonych interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, • liczba zespołów interdyscyplinarnych oraz liczba osób obj ętych ich oddziaływaniem, • liczba osób obj ętych pomoc ą w ramach o środka interwencji kryzysowej, • liczba przedsi ęwzi ęć realizowanych przy współpracy z organizacjami pozarz ądowymi.

117 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Cel strategiczny 2.: Aktywizacja osób zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym.

Cele operacyjne: 1. Wsparcie osób bezrobotnych i poszukuj ących pracy. 2. Pomoc ubogim, zagro Ŝonym bezdomno ści ą i bezdomnym.

Kierunki działa ń do celów operacyjnych 1-2.: 1. Udzielanie przez Powiatowy Urz ąd Pracy pomocy w znalezieniu pracy bezrobotnym i poszukuj ącym pracy (w szczególno ści osobom młodym i osobom powy Ŝej 50 lat) poprzez po średnictwo pracy, poradnictwo zawodowe i informacj ę zawodow ą oraz pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy. 2. Podejmowanie przez Powiatowym Urz ąd Pracy współpracy z gminami w zakresie upowszechniania ofert pracy, informacji o wolnych miejscach pracy, usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowym dorosłych i sta Ŝach oraz organizacji robót publicznych, prac interwencyjnych i zatrudnienia socjalnego. 3. Prowadzenie w gminach powiatu pracy socjalnej z osobami bezrobotnymi, ubogimi i bezdomnymi, w tym w oparciu o kontrakt socjalny. 4. Zmniejszanie skutków bezrobocia, ubóstwa i bezdomności poprzez przyznawanie i wypłacanie przez Powiatowy Urz ąd Pracy zasiłków oraz innych świadcze ń z tytułu bezrobocia oraz udzielanie przez Ośrodki Pomocy Społecznej pomocy finansowej i rzeczowej (w tym w postaci do Ŝywiania i odzie Ŝy) z tytułu bezrobocia, ubóstwa i bezdomno ści. 5. Opracowanie, realizacja lub współudział w realizacji programów celowych i osłonowych na rzecz zagro Ŝonych i dotkni ętych ubóstwem. 6. Wspieranie lokalnych programów na rzecz aktywizacji osób zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. 7. Rozszerzenie współpracy z bankami Ŝywno ści oraz pozyskiwanie nowych darczy ńców. 8. Opracowywanie i realizacja w gminach powiatu indywidualnych programów wychodzenia z bezdomno ści. 9. Tworzenie w gminach powiatu noclegowni i schronisk dla osób bezdomnych. 10. Promowanie w powiecie podmiotów ekonomii społecznej (spółdzielnie socjalne, centra integracji społecznej, zakłady aktywno ści zawodowej). 11. Tworzenie w gminach powiatu mieszka ń socjalnych.

118 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

12. Dostosowywanie kierunków kształcenia w powiecie do potrzeb lokalnego rynku pracy oraz promowanie, szczególnie w śród młodzie Ŝy, idei planowania rozwoju zawodowego. 13. Udzielanie przez Powiatowy Urz ąd Pracy pomocy pracodawcom w pozyskiwaniu pracowników poprzez po średnictwo pracy oraz poradnictwo zawodowe i informacj ę zawodow ą. 14. Promowanie powiatu w celu pozyskania inwestorów mogących utworzy ć nowe miejsca pracy; przygotowywanie terenów pod pozarolnicz ą działalno ść gospodarcz ą, oferowanie ulg podatkowych dla inwestorów. 15. Opracowywanie i realizacja przez instytucje integracji i pomocy społecznej oraz rynku pracy projektów w zakresie aktywizacji grup zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym, współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Pracy. 16. Podnoszenie jako ści obsługi osób bezrobotnych w Powiatowym Urz ędzie Pracy poprzez organizowanie szkole ń dla jego pracowników oraz zintegrowanie systemu informatycznego, pozwalaj ącego w łatwy i szybki sposób pozyska ć informacj ę o wolnych miejscach pracy oraz nawi ąza ć kontakt z instytucjami działaj ącymi na rzecz przeciwdziałania bezrobociu. 17. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na rzecz osób bezrobotnych, ubogich i bezdomnych oraz z ko ściołem.

Czas realizacji działa ń: Działania ci ągłe w latach 2011-2015.

Podmioty odpowiedzialne za realizacj ę działa ń: Starosta Powiatu, Rada Powiatu, Starostwo Powiatowe, Powiatowy Urz ąd Pracy, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i inne jednostki organizacyjne powiatu, w tym placówki oświatowe szczebla ponadgimnazjalnego.

Partnerzy w realizacji działa ń: Ośrodki pomocy społecznej, inwestorzy, lokalni przedsi ębiorcy, Centrum Pomocy Bli źniemu Monar – Markot, noclegownie i schroniska, organizacje pozarz ądowe, ko ściół, społeczno ść lokalna.

119 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Źródła finansowania działa ń: Bud Ŝet samorz ądowy (powiatowy, gminne) i centralny, fundusze zewnętrzne, m.in. fundusze strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje pozarz ądowe, sponsorzy indywidualni (krajowi i zagraniczni).

Efekty realizacji celu: Wzrost liczby osób zaktywizowanych. Wzrost liczby inwestorów tworz ących nowe miejsca pracy. Wzrost liczby osób wychodz ących z bezdomno ści. Podniesienie jako ści usług świadczonych przez Powiatowy Urz ędu Pracy.

Wska źniki monitoringowe: • wielko ść stopy bezrobocia, • liczba osób bezrobotnych w powiecie, • liczba osób bezrobotnych i poszukuj ących pracy obj ętych ró Ŝnymi formami wsparcia przez Powiatowy Urz ąd Pracy, • liczba osób bezrobotnych, ubogich i bezdomnych obj ętych prac ą socjaln ą oraz liczba osób obj ętych kontraktami socjalnymi, • liczba beneficjentów systemu pomocy społecznej obj ętych wsparciem z powodu bezrobocia, ubóstwa i bezdomno ści, • ilo ść Ŝywno ści pozyskanej z banków Ŝywno ści, • liczba osób obj ętych indywidualnymi programami wychodzenia z bezdomno ści, • liczba osób bezdomnych, którym zapewniono schronienie, • liczba działaj ących podmiotów ekonomii społecznej, • liczba mieszka ń socjalnych, • liczba pracodawców, którym Powiatowy Urz ąd Pracy udzielił wsparcia, • liczba nowych inwestorów, • liczba nowych podmiotów gospodarczych, • liczba opracowanych i realizowanych projektów oraz liczba osób nimi obj ętych, • liczba pracowników Powiatowego Urz ędu Pracy obj ętych szkoleniami, • liczba przedsi ęwzi ęć realizowanych przy współpracy z organizacjami pozarz ądowymi.

Cel strategiczny 3.: Zwi ększenie udziału osób starszych i niepełnosprawnych w Ŝyciu społecznym i zawodowym.

120 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Cele operacyjne: 1. Usprawnianie osób starszych i zapewnienie im wła ściwej opieki. 2. Ograniczenie skutków niepełnosprawno ści oraz aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 1.: 1. Prowadzenie pracy socjalnej z osobami starszymi. 2. Udzielanie przez O środki Pomocy Społecznej pomocy finansowej i rzeczowej osobom starszym. 3. Rozwijanie środowiskowych form wsparcia osób starszych, w tym poprawianie dost ępno ści i jako ści usług opieku ńczych, zaspokajanie potrzeb kulturalno-społecznych, rekreacyjnych i edukacyjnych m.in. poprzez organizowanie spotka ń integracyjnych, tworzenie klubów seniora i dziennych domów pobytu, propagowanie Uniwersytetu III Wieku oraz innych form kształcenia i samokształcenia. 4. Podnoszenie jako ści usług w funkcjonuj ących w powiecie Domach Pomocy Społecznej. 5. Inicjowanie i wspieranie programów na rzecz wyrównywania szans osób starszych w środowisku lokalnym. 6. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na rzecz osób starszych oraz z ko ściołem. 7. Pozyskiwanie wolontariuszy mog ących wspiera ć osoby starsze w codziennym Ŝyciu.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 2.: 1. Prowadzenie pracy socjalnej z osobami niepełnosprawnymi. 2. Udzielanie przez O środki Pomocy Społecznej pomocy finansowej i rzeczowej osobom niepełnosprawnym. 3. Poprawianie dost ępu i jako ści usług opieku ńczych oraz specjalistycznych usług opieku ńczych. 4. Zwi ększanie dost ępu osób niepełnosprawnych do turnusów rehabilitacyjnych, sprz ętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego i środków pomocniczych. 5. Zwi ększanie udziału osób niepełnosprawnych w sporcie, kulturze i turystyce. 6. Rozwój i doposa Ŝenie istniej ącej w powiecie wypo Ŝyczalni sprz ętu rehabilitacyjnego. 7. Likwidowanie barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu si ę, w tym w miejscu zamieszkania osób niepełnosprawnych oraz w obiektach u Ŝyteczno ści publicznej.

121 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

8. Rozwijanie sieci o środków wsparcia środowiskowego dla osób niepełnosprawnych. 9. Zwi ększenie dost ępu osób niepełnosprawnych do ró Ŝnorodnych form poradnictwa specjalistycznego, w tym psychologicznego, prawnego i zawodowego. 10. Wspieranie pracodawców w tworzeniu i wyposa Ŝaniu stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych; wskazywanie im korzy ści wynikaj ących z zatrudnienia tych osób. 11. Rozwijanie oferty funkcjonuj ących w powiecie Warsztatów Terapii Zaj ęciowej. 12. Zwi ększenie dost ępu osób niepełnosprawnych do informacji o prawach i uprawnieniach m.in. poprzez wykorzystanie sieci Internet. 13. Opracowanie i realizacja projektów z zakresu aktywizacji i integracji społecznej osób niepełnosprawnych, w tym współfinansowanych ze środków Pa ństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz Europejskiego Funduszu Społecznego. 14. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na rzecz osób niepełnosprawnych oraz z ko ściołem. 15. Pozyskiwanie wolontariuszy mog ących świadczy ć pomoc osobom niepełnosprawnym.

Czas realizacji działa ń: Działania ci ągłe w latach 2011-2015. Podmioty odpowiedzialne za realizacj ę działa ń: Starosta Powiatu, Rada Powiatu, Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i inne jednostki organizacyjne powiatu, w tym Powiatowy Urz ąd Pracy, Domy Pomocy Społecznej, Warsztaty Terapii Zaj ęciowej.

Partnerzy w realizacji działa ń: Ośrodki pomocy społecznej, Pa ństwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Dom dla Osób Starszych – Centrum Pomocy Bli źniemu MONAR – MARKOT, placówki kulturalne i słu Ŝby zdrowia, jednostki sportowo-rekreacyjne, lokalni pracodawcy, organizacje pozarz ądowe, ko ściół, społeczno ść lokalna.

Źródła finansowania działa ń: Bud Ŝet samorz ądowy (powiatowy, gminne) i centralny, fundusze zewnętrzne, m.in. fundusze strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje pozarz ądowe, sponsorzy indywidualni (krajowi i zagraniczni).

122 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Efekty realizacji celu: Zwi ększenie udziału seniorów i osób dotkni ętych niepełnosprawno ści ą w Ŝyciu społecznym i zawodowym. Podniesienie jako ści świadczonych im usług. Ułatwienie dost ępu do informacji o mo Ŝliwych formach wsparcia. Zwi ększenie liczby osób usprawnionych i zatrudnionych. Rozszerzenie wolontariatu.

Wska źniki monitoringowe: • liczba osób w wieku poprodukcyjnym i ich udział w ogóle mieszka ńców, • liczba osób dotkni ętych niepełnosprawno ści ą, • liczba osób starszych i niepełnosprawnych obj ętych prac ą socjaln ą, • liczba osób starszych i niepełnosprawnych obj ętych wsparciem z systemu pomocy społecznej, • liczba osób obj ętych usługami opieku ńczymi oraz specjalistycznymi usługami opieku ńczymi, • liczba osób obj ętych ofert ą klubów seniora i domów dziennego pobytu, • liczba osób przebywaj ących w Domach Pomocy Społecznej, • liczba osób obj ętych dofinansowaniem na zakup sprz ętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego i środków pomocniczych, • liczba osób niepełnosprawnych uczestnicz ących w sporcie, kulturze i turystyce, • liczba osób korzystaj ących z wypo Ŝyczalni sprz ętu rehabilitacyjnego, • liczba zlikwidowanych barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu si ę, • liczba o środków wsparcia środowiskowego dla osób niepełnosprawnych oraz liczba osób nimi obj ętych, • liczba osób niepełnosprawnych obj ętych poradnictwem specjalistycznym, • liczba nowo utworzonych i wyposa Ŝonych stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, • liczba osób obj ętych pomoc ą w ramach Warsztatów Terapii Zaj ęciowej, • liczba opracowanych i zrealizowanych projektów z zakresu aktywizacji i integracji społecznej osób niepełnosprawnych oraz liczba osób nimi obj ętych, • liczba przedsi ęwzi ęć realizowanych przy współpracy z organizacjami pozarz ądowymi, • liczba wolontariuszy.

Cel strategiczny 4.: Podniesienie poziomu bezpiecze ństwa w powiecie.

Cele operacyjne: 123 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

1. Przeciwdziałanie przest ępczo ści, w tym w śród nieletnich. 2. Zwi ększenie poczucia bezpiecze ństwa mieszka ńców.

Kierunki działa ń do celów operacyjnych 1-2.: 1. Opracowywanie i realizowanie programów profilaktyczno-edukacyjnych w placówkach oświatowych; wł ączanie w ich realizacj ę policjantów. 2. Podejmowanie w powiecie przedsi ęwzi ęć edukacyjno-informacyjnych po świ ęconych przest ępczo ści i jej skutkom (akcje, kampanie, turnieje). 3. Patrolowanie i wizytowanie miejsc publicznych w powiecie. 4. Podejmowanie przez jednostki powiatowe i gminne oraz mieszka ńców powiatu współpracy z policj ą, prokuratur ą rejonow ą, s ądem rejonowym, kuratorami s ądowymi i organizacjami pozarz ądowymi na rzecz przeciwdziałania przest ępczo ści. 5. Zapewnienie dzieciom i młodzie Ŝy alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego. 6. Zapewnienie mieszka ńcom bezpiecze ństwa na drodze, m.in. poprzez remont ulic i dróg gminnych, budow ę przydro Ŝnych chodników, przej ść dla pieszych i o świetlenia.

Czas realizacji działa ń: Działania ci ągłe w latach 2011-2015. Podmioty odpowiedzialne za realizacj ę działa ń: Starosta Powiatu, Rada Powiatu, Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i inne jednostki organizacyjne powiatu, w tym placówki o światowe szczebla ponadgimnazjalnego.

Partnerzy w realizacji działa ń: Policja, prokuratura rejonowa, s ąd rejonowy, kuratorzy s ądowi, o środki pomocy społecznej, placówki oświatowe szczebla podstawowego i gimnazjalnego, placówki kulturalne, jednostki sportowo-rekreacyjne, placówki opieku ńczo-wychowawcze wsparcia dziennego, placówki słu Ŝby zdrowia, organizacje pozarz ądowe, społeczno ść lokalna.

Źródła finansowania działa ń: Bud Ŝet samorz ądowy (powiatowy, gminne) i centralny, fundusze zewnętrzne, m.in. fundusze strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje pozarz ądowe, sponsorzy indywidualni (krajowi i zagraniczni).

124 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Wska źniki monitoringowe: • liczba popełnionych i wykrytych przest ępstw, w tym przest ępstw nieletnich, • liczba opracowanych i realizowanych programów profilaktyczno-edukacyjnych oraz liczba osób nimi obj ętych, • liczba przedsi ęwzi ęć edukacyjno-informacyjnych, • liczba wspólnych przedsi ęwzi ęć ró Ŝnych podmiotów działaj ących na rzecz przeciwdziałania przest ępczo ści, • liczba alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzie Ŝy oraz liczba osób z nich korzystaj ących, • liczba zrealizowanych inwestycji w celu poprawy bezpiecze ństwa na drodze, • stopie ń poczucia bezpiecze ństwa mieszka ńców.

Cel strategiczny 5.: Zwi ększenie aktywno ści społecznej i obywatelskiej.

Cele operacyjne: 1. Rozwój kadr i słu Ŝb pomocowych oraz rozwijanie infrastruktury socjalnej. 2. Wspieranie instytucji społecze ństwa obywatelskiego. Kierunki działa ń do celu operacyjnego 1.: 1. Rozwijanie kadr pomocy społecznej w powiecie i w gminach, m.in. poprzez zwi ększenie liczby pracowników socjalnych zatrudnionych w OPS-ach do poziomu zgodnego z zapisami ustawy o pomocy społecznej. 2. Ustawiczne dokształcanie kadr pomocy społecznej w powiecie i w gminach (szkolenia, warsztaty, kursy, konferencje, superwizje) oraz zach ęcanie do podj ęcia specjalizacji w zawodzie pracownika socjalnego. 3. Świadczenie doradztwa metodycznego dla kierowników i pracowników jednostek pomocy społecznej z powiatu. 4. Rozwijanie infrastruktury socjalnej w powiecie i w gminach wchodz ących w jego skład poprzez poszerzenie oferty ju Ŝ działaj ących jednostek oraz utworzenie, w razie potrzeby, nowych. 5. Projektowanie i wdra Ŝanie nowych instrumentów i usług słu Ŝą cych podniesieniu jako ści świadczonej pomocy. 6. Upowszechnianie informacji o mo Ŝliwo ściach uzyskania i dost ępnych formach świadcze ń pomocowych, m.in. przez sie ć Internet.

125 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 2.: 1. Nawi ązywanie i rozwijanie współpracy z sektorem pozarz ądowym oraz innymi podmiotami prowadz ącymi działalno ść po Ŝytku publicznego (tak Ŝe na poziomie gminnym), w szczególno ści działaj ącymi w obszarze polityki społecznej. 2. Zlecanie przez samorz ądy gminne i powiatowy zada ń z zakresu polityki społecznej organizacjom pozarz ądowym i podmiotom prowadz ącym działalno ść po Ŝytku publicznego. 3. Wspieranie lokalowe organizacji pozarz ądowych, promowanie ich działalno ści oraz udzielanie im pomocy w nawi ązaniu współpracy mi ędzynarodowej oraz w pozyskiwaniu środków z innych ni Ŝ bud Ŝet powiatu źródeł finansowania. 4. Zach ęcanie mieszka ńców powiatu do udziału w rozwi ązywaniu lokalnych problemów społecznych oraz wspieranie inicjatyw społecznych 5. Propagowanie idei wolontariatu oraz pozyskiwanie wolontariuszy do udziału w realizacji zada ń dotycz ących rozwi ązywania problemów społecznych.

Czas realizacji działa ń: Działania ci ągłe w latach 2011-2015.

Podmioty odpowiedzialne za realizacj ę działa ń: Starosta Powiatu, Rada Powiatu, Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, inne powiatowe jednostki pomocy społecznej.

Partnerzy w realizacji działa ń: Ośrodki pomocy społecznej i inne gminne jednostki pomocy społecznej, Regionalny O środek Polityki Społecznej, organizacje pozarz ądowe i inne podmioty prowadz ące działalno ść po Ŝytku publicznego, ko ściół, społeczno ść lokalna.

Źródła finansowania działa ń: Bud Ŝet samorz ądowy (powiatowy, gminne, wojewódzki) i centralny, fundusze zewn ętrzne, m.in. fundusze strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje pozarz ądowe, sponsorzy indywidualni (krajowi i zagraniczni).

Efekty realizacji działa ń: Profesjonalna kadra pomocy społecznej. Wysoka jako ść świadczonych usług. Zró Ŝnicowane formy współpracy z sektorem pozarz ądowym. Wi ększa aktywno ść mieszka ńców powiatu,

126 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 wzrost świadomo ści własnych mo Ŝliwo ści i potencjału (wzrastaj ąca liczba inicjatyw lokalnych).

Wska źniki monitoringowe: • liczba pracowników socjalnych, • liczba szkole ń, w których uczestniczyła kadra pomocy społecznej, • liczba osób, które uko ńczyły specjalizacj ę w zawodzie pracownika socjalnego, • liczba nowych instrumentów i usług słu Ŝą cych podniesieniu jako ści świadczonej pomocy oraz liczba osób nimi obj ętych, • liczba jednostek pomocy społecznej, które poszerzyły ofert ę świadczonych usług oraz liczba nowo powstałych jednostek pomocy społecznej, • liczba organizacji pozarz ądowych funkcjonuj ących w obszarze polityki społecznej, • liczba organizacji pozarz ądowych, z którymi nawi ązano współprac ę, • liczba wspieranych przez samorz ądy organizacji pozarz ądowych, • liczba inicjatyw społecznych, • liczba wolontariuszy.

2. WDRO śENIE STRATEGII, MONITOROWANIE JEJ REALIZACJI

Koordynatorem realizacji działa ń wyznaczonych w Strategii Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 będzie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku. Działania te b ędą podejmowane przez wskazane powy Ŝej podmioty zgodnie z harmonogramem, ujętym w opracowywanych planach działania. Monitoring zapisów strategicznych, polegaj ący na systematycznym zbieraniu i analizowaniu informacji dotycz ących realizowanych b ądź zrealizowanych ju Ŝ działa ń, będzie prowadzony przez zespół oceniaj ący strategi ę. Gromadzone dane pozwol ą zidentyfikowa ć i rozwi ąza ć problemy, które pojawi ą si ę w trakcie wdra Ŝania dokumentu, oraz stwierdzi ć, czy wyznaczone działania zmierzaj ą w słusznym kierunku i przynosz ą zakładane zmiany. Zespół oceniaj ący zostanie powołany zarz ądzeniem starosty, a w jego skład wejd ą m.in.: przedstawiciele podmiotów realizuj ących strategi ę i współdziałaj ących w jej realizacji, w tym pracownicy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie.

127 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Zespół oceniaj ący strategi ę b ędzie oceniał poziom wdro Ŝenia zapisów strategicznych raz na rok, a nast ępnie przygotuje raport monitoringowy. Zawart ą w nim ocen ę skuteczno ści polityki społecznej prowadzonej w powiecie przeka Ŝe staro ście i radzie, sugeruj ąc przyj ęcie proponowanych rozwi ąza ń (np. programów celowych) oraz, w przypadku stwierdzenia istotnych zmian społecznych, podj ęcie ewentualnych działa ń koryguj ących i wszelkich prac maj ących na celu aktualizacj ę obowi ązuj ącej strategii. Do oceny stopnia wdro Ŝenia wyznaczonych działa ń zostan ą wykorzystane m.in. sformułowane pod ka Ŝdym celem strategicznym wska źniki monitoringowe. W wi ększo ści s ą one dost ępne w zbiorach statystyki publicznej oraz w zasobach informacyjnych instytucji i organizacji realizuj ących strategi ę i współdziałaj ących w jej realizacji. W przypadku cz ęś ci danych mo Ŝe zaistnie ć potrzeba przeprowadzenia bada ń ankietowych w śród mieszka ńców powiatu oraz w kluczowych dla rozwi ązywania lokalnych problemów społecznych podmiotach. Przygotowany wykaz nie wyczerpuje wszystkich wska źników, jakie mog ą by ć zastosowane w procesie monitorowania realizacji strategii. W miar ę rozwoju systemu monitorowania dokumentu b ędą mogły zosta ć zidentyfikowane nowe wska źniki, które w odpowiedni sposób b ędą charakteryzowały przebieg realizacji podejmowanych działa ń.

3. PROGRAMY I PROJEKTY

Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego będzie skuteczna, o ile przedstawiciele samorz ądu lokalnego znajd ą zasoby umo Ŝliwiaj ące opracowanie i realizacj ę programów i projektów zgodnych z przyjętymi w dokumencie działaniami. Programy i projekty mo Ŝna realizowa ć w okresach rocznych, dłu Ŝszych lub krótszych, w zale Ŝno ści od ich charakteru. Mog ą one by ć przyjmowane stosownymi uchwałami przez rad ę i powinny stanowi ć zał ączniki do niniejszej strategii. Zał ącznikiem do Strategii Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 jest: • Powiatowy Program Pomocy Dziecku i Rodzinie.

128 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

3.2. PROJEKTY

Prezentowane poni Ŝej projekty powstały w trakcie prac nad strategi ą. Ich autorami s ą przedstawiciele instytucji i organizacji pozarz ądowych działaj ących w powiecie w obszarze polityki społecznej. Projekty stanowi ą „bank pomysłów”, tzn. ich realizacja jest wskazana, ale mo Ŝliwa b ędzie dopiero wtedy, gdy ich wnioskodawcy pozyskaj ą niezb ędne środki finansowe.

Projekt 1. „Rekreacja – moj ą pasj ą” Wnioskodawca projektu Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Koło Pomocy Dzieciom i Młodzie Ŝy Niepełnosprawnej Ruchowo, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko. Cel główny projektu Wł ączenie osób niepełnosprawnych do Ŝycia w społecze ństwie poprzez organizacj ę działa ń rekreacyjnych i sportowych. Cele szczegółowe projektu • zwi ększenie aktywno ści osób niepełnosprawnych, • integracja wszystkich uczestników zadania. Miejsce realizacji projektu Obiekt sportowy. Beneficjenci projektu Beneficjenci bezpo średni – osoby niepełnosprawne (dzieci i młodzie Ŝ). Beneficjenci po średni – rodzice lub opiekunowie, harcerze. Partnerzy w realizacji projektu Hufiec ZHP w Radomsku. Czas realizacji projektu Okres wakacyjny.

Projekt 2. „By ć bli Ŝej” Wnioskodawca projektu Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Koło Pomocy Dzieciom i Młodzie Ŝy Niepełnosprawnej Ruchowo, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko. Cel główny projektu Integracja w obr ębie rodziny i środowiska osób niepełnosprawnych poprzez realizacj ę warsztatów tematycznych. Cele szczegółowe projektu

129 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• pogł ębianie wzajemnych wi ęzi, • wzajemne wsparcie poprzez prowadzone warsztaty, • wspólne sp ędzanie czasu, • poprawa wizerunku funkcjonowania rodzin z osob ą niepełnosprawn ą. Miejsce realizacji projektu Budynek Środowiskowego Domu Samopomocy ul. Stara Droga 85, Radomsko. Beneficjenci projektu Beneficjenci bezpo średni – dzieci i młodzie Ŝ niepełnosprawna oraz ich rodzice lub opiekunowie. Partnerzy w realizacji projektu • psycholog, • pedagog, • terapeuta zaj ęciowy Czas realizacji projektu Weekendy 2011-2015

Projekt 3. „Zrozumie ć, pozna ć, zaakceptowa ć” Wnioskodawca projektu Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Koło Pomocy Dzieciom i Młodzie Ŝy Niepełnosprawnej Ruchowo, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko. Cel główny projektu Organizacja szkolenia dla rodziców lub opiekunów osób niepełnosprawnych. Cele szczegółowe projektu • poszerzenie wiedzy i umiej ętno ści z zakresu opieki, piel ęgnacji i terapii osób niepełnosprawnych, • zapoznanie si ę z zagadnieniami prawnymi zwi ązanymi z pomoc ą społeczn ą w odniesieniu do dzieci niepełnosprawnych i ich rodzin. Miejsce realizacji projektu Napoleonów 6/7, Zagroda Napoleo ńska. Beneficjenci projektu Beneficjenci bezpo średni – rodzice lub opiekunowie osób niepełnosprawnych. Beneficjenci po średni – dzieci i młodzie Ŝ niepełnosprawna. Partnerzy w realizacji projektu • ratownik medyczny, • rehabilitant, • psycholog, • radca prawny, • pracownik socjalny.

130 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Czas realizacji 2011.

Projekt 4. „Abstynencki Dzie ń Kobiet” Wnioskodawca projektu KLUB ABSTYNENCKI „Mo Ŝna Inaczej”, ul. Wyszy ńskiego 27, 97-500 Radomsko. Cel główny projektu Sp ędzenie wolnego czasu w miłej atmosferze, trze źwe uczczenie świ ęta kobiet oraz dawanie przykładu jak mo Ŝna na trze źwo sp ędza ć czas wolny. Cele szczegółowe projektu • krzewienie trze źwo ści, • integracja środowiska abstynenckiego, • informowanie społecze ństwa o alternatywnych do alkoholowych mo Ŝliwo ściach rozrywki, • współpraca z młodzie Ŝą , • współpraca z Miejskim Domem Kultury. Miejsce realizacji projektu Sala kameralna Miejskiego Domu Kultury w Radomsku. Beneficjenci projektu • rodziny abstynenckie, • rodziny z problemem alkoholowym, • młodzie Ŝ, • społeczno ść lokalna. Partnerzy w realizacji projektu Miejski Dom Kultury w Radomsku. Czas realizacji projektu 6 marca 2011 r.

Projekt 5. Forum Trze źwo ściowe oraz Bal Abstynencki z okazji VIII rocznicy Klubu Wnioskodawca projektu KLUB ABSTYNENCKI „Mo Ŝna Inaczej”, ul. Wyszy ńskiego 27, 97-500 Radomsko. Cel główny projektu Sp ędzanie czasu oraz świ ętowanie uroczysto ści na trze źwo, prelekcje na temat choroby alkoholowej oraz jej wpływu na funkcjonowanie rodziny wygłoszone przez psychologów i terapeutów. Cele szczegółowe projektu • uczczenie rocznicy powstania klubu, • integracja środowisk abstynenckich, • informowanie środowiska lokalnego o skutkach alkoholizmu i mo Ŝliwo ściach leczenia alkoholizmu oraz pomocy dla członków rodzin alkoholika.

131 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Miejsce realizacji projektu Sala Spółdzielni Mieszkaniowej, ul. Tysi ąclecia, sala Urz ędu Miasta Radomska. Beneficjenci projektu • rodziny abstynenckie, • rodziny z problemem alkoholowym, • osoby uzale Ŝnione, • osoby współuzale Ŝnione, • wszyscy sympatycy zdrowego stylu Ŝycia oraz trze źwo ści. Partnerzy w realizacji projektu • Urz ąd Miasta Radomska, • Spółdzielnia Mieszkaniowa, • PCPR, • Przychodnia Leczenia Uzale Ŝnie ń w Radomsku. Czas realizacji projektu Czerwiec 2011 r.

Projekt 6. II Radomszcza ński Świ ętoja ński Rajd Rowerowy Wnioskodawca projektu KLUB ABSTYNENCKI „Mo Ŝna Inaczej”, ul. Wyszy ńskiego 27, 97-500 Radomsko. Cel główny projektu Promowanie zdrowego stylu Ŝycia i sp ędzania wolnego czasu na trze źwo. Cele szczegółowe projektu • pokonanie rowerami trasy Radomsko – Jankowice, • zorganizowanie wspólnego ogniska, • gry i zabawy ruchowe. Miejsce realizacji projektu Pole namiotowe nad zalewem w Jankowicach. Beneficjenci projektu Rodziny abstynenckie oraz środowisko lokalne. Partnerzy w realizacji projektu KWPA „Szansa” Radomsko. Czas realizacji projektu Czerwiec 2011.

Projekt 7. IV Radomszcza ński Zlot Rado ści w Białym Brzegu Wnioskodawca projektu KLUB ABSTYNENCKI „Mo Ŝna Inaczej”, ul. Wyszy ńskiego 27, 97-500 Radomsko.

132 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Cel główny projektu Sp ędzenie wolnego czasu w sposób trze źwy, integracja środowiska abstynenckiego, informowanie środowiska lokalnego o takiej mo Ŝliwo ści rozrywki. Cele szczegółowe projektu • terapia grupowa ze specjalist ą, • zorganizowanie mszy świ ętej polowej, • miting grupy samopomocowej, • wspólne sp ędzanie czasu (gotowanie, grzybobranie). Miejsce realizacji projektu Stanica harcerska „Biały Brzeg” koło Przedborza. Beneficjenci projektu Wszyscy mieszka ńcy miasta. Partnerzy w realizacji projektu Stanica harcerska „Biały Brzeg”. Czas realizacji projektu Wrzesie ń 2011 r.

Projekt 8. Zaj ęcia arteterapii Wnioskodawca projektu KLUB ABSTYNENCKI „Mo Ŝna Inaczej”, ul. Wyszy ńskiego 27, 97-500 Radomsko . Cel główny projektu Rozwój osobisty. Cele szczegółowe projektu • rozwijanie kreatywno ści, • poznawanie swoich mocnych stron, • uwalnianie negatywnych emocji. Miejsce realizacji projektu Sala Miejskiego Domu Kultury. Beneficjenci projektu Członkowie Klubu Abstynenckiego „Mo Ŝna Inaczej” oraz ich rodziny i sympatycy. Partnerzy w realizacji projektu Miejski Dom Kultury, Jakub Lesi ński – absolwent studium arteterapii. Czas realizacji projektu Wrzesie ń – grudzie ń 2011 r.

Projekt 9. IV Radomszcza ński Abstynencki Bal Sylwestrowy Wnioskodawca projektu

133 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

KLUB ABSTYNENCKI „Mo Ŝna Inaczej”, ul. Wyszy ńskiego 27, 97-500 Radomsko . Cel główny projektu Przywitanie Nowego Roku na trze źwo. Cele szczegółowe projektu • wspólna zabawa poł ączona z pocz ęstunkiem, • wspólne przywitanie Nowego Roku. Miejsce realizacji projektu Stołówka Bursy Szkolnej. Beneficjenci projektu Mieszka ńcy Radomska oraz członkowie stowarzysze ń abstynenckich w naszym regionie. Partnerzy w realizacji projektu • bursa szkolna, • zaprzyja źnione kluby abstynenckie. Czas realizacji projektu 31 grudnia 2011 r.

Projekt 10. Wieczór poetycki „Sierpie ń miesi ącem trze źwo ści” Wnioskodawca projektu KLUB ABSTYNENCKI „Mo Ŝna Inaczej”, ul. Wyszy ńskiego 27, 97-500 Radomsko. Cel główny projektu Sp ędzenie wolnego czasu na trze źwo, informowanie środowiska lokalnego o tym, Ŝe obchodzony jest miesi ąc trze źwo ści, w którym nale Ŝy si ę powstrzymywa ć od spo Ŝywania alkoholu. Cele szczegółowe projektu • prezentacja poezji abstynenckiej przez młodzie Ŝ oraz członków klubu, • zorganizowanie koncertu Radomszcza ńskiej Kapeli Podwórkowej, • wspólny pocz ęstunek orz sp ędzenie popołudnia. Miejsce realizacji projektu Galeria Muzeum Regionalnego w Radomsku. Beneficjenci projektu Społeczno ść radomszcza ńska. Partnerzy w realizacji projektu\ • Galeria Muzeum Regionalnego w Radomsku, • Radomszcza ńska Kapela Podwórkowa. Czas realizacji projektu Sierpie ń 2011 r.

134 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Projekt 11. Biwak profilaktyczny „Nie bior ę, bo stawiam na zdrowie” Wnioskodawca projektu Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 im. St. Staszica, ul. Brze źnicka 20, 97-500 Radomsko, tel. (44) 682 21 56, e-mail: [email protected] Cel główny projektu 1. Zapoznanie uczniów z alternatywnymi sposobami spędzania czasu wolnego. 2. Poznanie konsekwencji zdrowotnych, prawnych zwi ązanych z udzielaniem i za Ŝywaniem środków odurzaj ących. Cele szczegółowe projektu • ukształtowanie postawy wolnej od nałogów, • utrwalenie zachowa ń asertywnych, • ukształtowanie umiej ętno ści świadomego dokonywania wyborów, • budzenie odpowiedzialno ści za własne zdrowie. Miejsce realizacji projektu Stanica Harcerska Białe Brzegi. Beneficjenci projektu • uczniowie I klas LO (mundurowe) • inni uczniowie ZSP nr 1 w Radomsku. Partnerzy w realizacji projektu • Komenda Powiatowa Policji w Radomsku, • Komenda Hufca ZHP w Radomsku, • Starostwo Powiatowe, • Miejska Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych. Czas realizacji projektu Maj, czerwiec 2011 r.

Projekt 12. „Dzie ń Szkoły bez Przemocy 2011”. Wnioskodawca projektu Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 im. St. Staszica, ul. Brze źnicka 20, 97-500 Radomsko, tel. (44) 682 21 56, e-mail: [email protected] Cel główny projektu Przeciwdziałanie przemocy i agresji w szkole, zwi ększenie świadomo ści problemu, zmiana postaw wobec przemocy. Cele szczegółowe projektu • wyposa Ŝenie w wiedz ę i umiej ętno ści radzenia sobie z agresj ą i przemoc ą, • zdobycie umiej ętno ści radzenia sobie oraz innym w sytuacjach trudnych, • wyposa Ŝenie w wiedz ę na temat instytucji nios ących pomoc.

135 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Miejsce realizacji projektu Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1. Beneficjenci projektu • uczniowie, • rodzice uczniów Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1, • nauczyciele. Partnerzy w realizacji projektu • media regionalne, • Wydawnictwo Pedagogiczne Operon.. Czas realizacji projektu Czerwiec 2011 r.

Projekt 13. „Dni otwarte” Wnioskodawca projektu Dom Pomocy Społecznej, ul. Krasickiego 138, 97-500 Radomsko, tel. (44) 682 08 40, e-mail: [email protected] Cel główny projektu Niwelowanie izolacji osób starszych. Cele szczegółowe projektu • edukacja zdrowotna i społeczna, • integracja mieszka ńców placówki ze środowiskiem, • aktywizacja osób starszych ze środowiska, • wzmacnianie wi ęzi rodzinnych i społecznych. Miejsce realizacji projektu Dom Pomocy Społecznej w Radomsku, ul. Krasickiego 138. Beneficjenci projektu • osoby starsze, • rodziny osób starszych, • młodzie Ŝ w wieku szkolnym. Partnerzy w realizacji projektu • Gminne i Miejskie O środki Pomocy Społecznej z terenu powiatu radomszczańskiego, • Dzienne Domy Pomocy Społecznej, • organizacje pozarz ądowe, • szkoły podstawowe, gimnazjalne i średnie z terenu powiatu radomszcza ńskiego. Czas realizacji projektu Okres od 2012 r.

136 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Projekt 14. „OWR w sieci Ŝyczliwo ści” Wnioskodawca projektu Ośrodek Wspierania Rodziny, ul. Ko ściuszki 12a, 97-500 Radomsko, tel. (44) 683 20 03. Cel główny projektu Aktywizacja społeczna mieszka ńców poprzez promocj ę warto ści społecznej jak ą jest Ŝyczliwo ść . Cele szczegółowe projektu • aktywizacja społeczna młodzie Ŝy, • zacie śnienie wi ęzi społecznych, • integracja mieszka ńców miasta. Miejsce realizacji projektu Ulice miasta Radomsko. Beneficjenci projektu • dzieci i młodzie Ŝ ucz ęszczaj ąca do świetlic środowiskowych, • mieszka ńcy miasta Radomsko. Czas realizacji projektu „Dzie ń Ŝyczliwo ści” przypadaj ący na 21.11. Lata 2011-2015

Projekt 15. „Ja i Ty – aktywni b ądźmy MY” Wnioskodawca projektu Ośrodek Wspierania Rodziny, ul. Ko ściuszki 12a, 97-500 Radomsko, tel. (44) 683 20 03. Cel główny projektu Kompleksowe działania zmierzaj ące do promowania zdrowego stylu Ŝycia wolnego od u Ŝywek. Cele szczegółowe projektu • zaszczepienie w społecze ństwie zdrowych nawyków aktywnego sp ędzania czasu, • przeciwdziałanie patologiom, uzale Ŝnieniom i agresji w śród młodzie Ŝy, • wyrównanie szans rozwoju, • rozwój zdolno ści współdziałania w grupie. Miejsce realizacji projektu Świetlica plenerowa w Parku Świ ętoja ńskim w Radomsku. Beneficjenci projektu • dzieci ucz ęszczaj ące do świetlic środowiskowych OWR, • mieszka ńcy miasta, • podopieczni. Partnerzy w realizacji projektu Zwi ązek Harcerstwa Polskiego. Czas realizacji projektu

137 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Lipiec 2011 r.

Projekt 16. „Słuchaj, rozmawiaj – bądź świadom” Wnioskodawca projektu Ośrodek Wspierania Rodziny, ul. Ko ściuszki 12a, 97-500 Radomsko, tel. (44) 683 20 03. Cel główny projektu Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Cele szczegółowe projektu • zapoznanie z prawami ofiar przemocy, • edukacja społeczna w zakresie problematyki przemocy w rodzinie, • przełamanie barier komunikacyjnych. Miejsce realizacji projektu Świetlice plenerowe w Parku Świ ętoja ńskim w Radomsku. Beneficjenci projektu Dzieci ucz ęszczaj ące do świetlic środowiskowych i ich rodzice. Partnerzy w realizacji projektu • Zwi ązek Harcerstwa Polskiego, • Komenda Powiatowa Policji w Radomsku Czas realizacji projektu Sierpie ń 2011 r.

Projekt 17. „Uliczne gierki” Wnioskodawca projektu Ośrodek Wspierania Rodziny, ul. Ko ściuszki 12a, 97-500 Radomsko, tel. (44) 683 20 03. Cel główny projektu Realizacja gry z oparciu o wiedz ę na temat uzale Ŝnie ń. Cele szczegółowe projektu • edukacja dzieci i młodzie Ŝy, • rozwijanie świadomego podej ścia do tematu u Ŝywek, • przełamanie barier komunikacji. Miejsce realizacji projektu Klub Młodzie Ŝowy przy ul. Ko ściuszki 12a, 97-500 Radomsko. Beneficjenci projektu Dzieci i młodzie Ŝ ucz ęszczaj ąca do świetlic środowiskowych. Czas realizacji projektu Wrzesie ń 2011 r.

138 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Projekt 18. Festyn integracyjny – „Zbli Ŝamy rodziny” Wnioskodawca projektu Ośrodek Wspierania Rodziny, ul. Ko ściuszki 12a, 97-500 Radomsko, tel. (44) 683 20 03. Cel główny projektu Integracja dzieci i rodziców. Cele szczegółowe projektu • pogł ębianie wi ęzi rodzinnych poprzez wspóln ą zabaw ę i udział w konkursach, • uwra Ŝliwienie rodziców na potrzeby dzieci i wyrobienie potrzeby aktywnego sp ędzania czasu wolnego. Miejsce realizacji projektu Park Świ ętoja ński Radomsko. Beneficjenci projektu • dzieci i młodzie Ŝ ucz ęszczaj ące do świetlic środowiskowych, • rodzice, • mieszka ńcy miasta, • zaproszeni go ście. Partnerzy w realizacji projektu Zwi ązek Harcerstwa Polskiego. Czas realizacji projektu Maj 2011 r.

Projekt 19. „Si ęgam po nieosi ągalne” Wnioskodawca projektu Ośrodek Wspierania Rodziny, ul. Ko ściuszki 12a, 97-500 Radomsko, tel. (44) 683 20 03. Cel główny projektu Integracja osób niepełnosprawnych z osobami pełnosprawnymi jak równie Ŝ z młodzie Ŝą wykluczon ą społecznie. Cele szczegółowe projektu • rozwijanie zainteresowa ń uczestników projektu, • propagowanie atrakcyjnego sp ędzania czasu wolnego, • integracja we wspólnym przedsi ęwzi ęciu, • przełamanie barier komunikacyjnych. Miejsce realizacji projektu OWR ul. Ko ściuszki 12a „Klub Młodzie Ŝowy”, Park Świ ętoja ński w Radomsku. Beneficjenci projektu • młodzie Ŝ ucz ęszczaj ąca do świetlic środowiskowych, • osoby niepełnosprawne,

139 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• mieszka ńcy miasta Radomsko. Partnerzy w realizacji projektu • Chrze ścija ńskie Stowarzyszenie Dobroczynne, • MDK Radomsko, • Muzeum Regionalne Radomsko. Czas realizacji projektu Maj 2011 r.

Projekt 20. „Aktywnym i zintegrowanym zawsze lepiej” Wnioskodawca projektu Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Radomsku. Cel główny projektu Aktywizacja i integracja społeczna osób zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. Cele szczegółowe projektu • podniesienie lub zdobycie nowych kompetencji oraz umiej ętno ści społecznych i zawodowych, • nabycie umiej ętno ści poruszania si ę po rynku pracy, • rozwini ęcie umiej ętno ści nawi ązywania kontaktów z lud źmi, • podniesienie motywacji i gotowo ści do zmian, • wzrost samooceny, • usprawnienie psychoruchowe. Miejsce realizacji projektu Teren powiatu radomszcza ńskiego. Beneficjenci projektu Osoby zagro Ŝone wykluczeniem społecznym, w tym niepełnosprawne, wychowankowie zast ępczych form opieki, dzieci i młodzie Ŝ w rodzinach zast ępczych, dzieci i młodzie Ŝ z rodzin niewydolnych wychowawczo. Partnerzy w realizacji projektu • OPS- y z terenu powiatu, • PUP, • organizacje pozarz ądowe. Czas realizacji projektu Lata 2009-2013.

Projekt 21. Poradnictwo zawodowe Wnioskodawca projektu Agata Kempska, Magdalena Badowska, Zespół Szkół Elektryczno-Elektrycznych w Radomsku, ul. Narutowicza 12, 97-500 Radomsko, tel. (44) 683 26 73, e-mail: [email protected] 140 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Cel główny projektu Rozwijanie świadomo ści w zakresie planowania kariery zawodowej. Cele szczegółowe projektu • rozwijanie samo świadomo ści, • rozwijanie umiej ętno ści niezb ędnych w efektywnym funkcjonowaniu zawodowym – rozwijanie umiej ętno ści psychospołecznych, • rozwijanie umiej ętno ści poruszania si ę po rynku pracy. Miejsce realizacji projektu Zespół Szkół Elektryczno – Elektronicznych, ul. Narutowicza 12. Beneficjenci projektu Uczniowie Zespołu Szkół Elektryczno – Elektronicznych w Radomsku. Partnerzy w realizacji projektu Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Radomsku. Czas realizacji projektu Lato 2011-2015 r.

Projekt 22. Pomoc socjalna dla bezdomnych m ęŜ czyzn w ramach interwencji kryzysowej Wnioskodawca projektu Stowarzyszenie Pomocy „Przebudzenie”, Kol. Piaszczyce 1, 97-545 Gomunice, tel. (44) 682 47 38, e-mail: przebudzenie [email protected] Cel główny projektu Pomoc socjalna (udzielenie schronienia i posiłku) i wychowawczo-terapeutyczna osobom bezdomnym. Cele szczegółowe projektu • aktywizacja zawodowa, • praca socjalna, • usamodzielnienie, • leczenie uzale Ŝnie ń. Miejsce realizacji projektu Dom dla Bezdomnych, Kol. Piaszczyce 1, 97-545 Gomunice. Beneficjenci projektu • bezdomni m ęŜ czy źni (głownie z terenu powiatu), • męŜ czy źni zagro Ŝeni bezdomno ści ą. Partnerzy w realizacji projektu • Przychodnia Terapii Uzale Ŝnie ń, • Gminne O środki Pomocy Społecznej, • Organizacje samopomocowe,

141 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• Kluby abstynenckie. Czas realizacji projektu Lata 2011-2015.

Projekt 23. IX Wojewódzka Spartakiada Amazonek pod patronatem Marszałka Województwa i Prezydenta Miasta Radomska Wnioskodawca projektu Stowarzyszenie Radomszcza ński Klub Amazonek. Cel główny projektu Integracja środowiska kobiet dotkni ętych chorob ą raka piersi zrzeszonych w 14 klubach miast województwa łódzkiego. Cele szczegółowe projektu • propagowanie hasła „Rak to nie wyrok”, • integracja środowisk kobiet dotkni ętych chorob ą nowotworow ą (rak piersi), • wzajemne wsparcie psychiczne i przywrócenie wiary we własne siły, • przybli Ŝenie społecze ństwu problemów kobiet po mastektomii, • propagowanie sportowego stylu Ŝycia, mimo trudnych prze Ŝyć zwi ązanych z leczeniem raka piersi. Miejsce realizacji projektu Malutkie k/Radomska. Beneficjenci projektu Czteroosobowe dru Ŝyny reprezentuj ące 14 Klubów – Stowarzysze ń Amazonek z 14 miasta województwa łódzkiego m.in.: Radomsko, Piotrków Trybunalski, Bełchatów, Sieradz, Łód ź, Kutno, Tomaszów Mazowiecki, Rawa Mazowiecka, Opoczno, Głowno. Partnerzy w realizacji projektu • Miasto Radomsko, • „Medyk” Radomsko, • Roche Polska, • Avon, • zakłady pracy z terenu miasta Radomska, Z pozostałymi partnerami w realizacji projektu trwaj ą rozmowy i negocjacje. Czas realizacji projektu 06-08.07.2011 r.

Projekt 24. „Uczniowie zdolni = Uczniowie równi” Wnioskodawca projektu

142 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

I Liceum Ogólnokształc ące im. Feliksa Fabianiego, ul. Armii Krajowej 30, tel. (44) 683-09-41, e-mail: [email protected] Cel główny projektu Zapewnienie uzdolnionym uczniom z ubogich rodzin równego dost ępu do edukacji. Cele szczegółowe projektu • pomoc finansowa dla ubogich uczniów zdolnych, • pomoc w zorganizowaniu zaplecza dydaktycznego potrzebnego do edukacji tych osób, • opieka edukacyjna dla tych uczniów, • zorganizowanie konsultacji w danych dziedzinach. Miejsce realizacji projektu I Liceum Ogólnokształc ące im. Feliksa Fabianiego, ul. Armii Krajowej 30, 97-500 Radomsko. Beneficjenci projektu Grup ą obj ętą projektem jest zdolna młodzie Ŝ pochodz ąca z ubogich rodzin powiatu radomszcza ńskiego. Partnerzy w realizacji projektu • Miejski O środek Pomocy Społecznej w Radomsku, • Szkoły powiatu radomszcza ńskiego. Czas realizacji projektu Etapy realizacji projektu: I etap: I semestr roku szkolnego 2011/2012 (okre ślenie ilo ści osób maj ących wzi ąć udział w projekcie) II etap: II semestr roku szkolnego 2011/2012 (konkretne działania).

Projekt 25. Praktyki zawodowe w WTZ Wnioskodawca projektu Chrze ścija ńskie Stowarzyszenie Dobroczynne – WTZ, ul. Kopiec 17, 97-500 Radomsko, tel. (44) 738- 18-16, e-mail: [email protected]. Cel główny projektu Organizowanie i prowadzenie praktyk zawodowych dla uczestników warsztatów terapii zaj ęciowej. Cele szczegółowe projektu • diagnoza uczestników pod katem mo Ŝliwo ści udziału w praktykach, • współpraca z pracodawcami w Radomsku, • organizacja praktyk, • nadzór nad przebiegiem praktyk, • wsparcie dla uczestników WTZ, którzy odbywaj ą praktyki. Miejsce realizacji projektu Warsztaty Terapii Zaj ęciowej, ul. Kopiec 17, 97-500 Radomsko. Beneficjenci projektu

143 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Beneficjenci bezpo średni – uczestnicy WTZ. Beneficjenci po średni – pracownicy merytoryczni WTZ, osoby z otoczenia uczestników (rodzina, opiekunowie) oraz pracodawcy. Partnerzy w realizacji projektu Powiatowy Urz ąd Pracy w Radomsku. Czas realizacji projektu Okres od 2011-2013 r.

Projekt 26. Poprawa jako ści usług na rzecz osób bezdomnych w Radomsku Wnioskodawca projektu Chrze ścija ńskie Stowarzyszenie Dobroczynne. Cel główny projektu Świadczenie usług terapeutycznych dla osób bezdomnych w hostelu. Cele szczegółowe projektu • prowadzenie zaj ęć terapeutycznych dla osób bezdomnych, • prowadzenie wsparcia socjalnego dla osób bezdomnych, • nadzór nad prawidłow ą działalno ści ą jednostki, • prowadzenie spraw merytorycznych i formalnych zwi ązanych z hostelem, • tworzenie i nadzór nad realizacj ą Indywidualnych Programów Wychodzenia z Bezdomno ści. Miejsce realizacji projektu Hostel dla Bezdomnych ‘Dom Nadziei”, ul. Kopiec 17, 97-500 Radomsko. Beneficjenci projektu Osoby bezdomne przebywaj ące w hostelu. Partnerzy w realizacji projektu Inne hostele i noclegownie działaj ące w Radomsku. Czas realizacji projektu Okres od 2011 do 2015 r.

Projekt 27. Działania profilaktyczne realizowane od kilku lat cyklicznie w ka Ŝdym roku szkolnym. 1. Dzie ń Walki z AIDS, Dzie ń bez papierosa. 2. Dzie ń bez przemocy pod hasłem „Alternatywy dla patologii”. 3. Rajd profilaktyczny w Beskidy ( w roku 2011-2012. Rajd PTSM). 4. Spektakle teatralne i profilaktyczne. 5. Turnieje i rozgrywki sportowe. 6. Realizacja programów zdrowotnych w ramach zdobywania Certyfikatu „Szkoła promuj ąca zdrowie”.

144 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Wnioskodawca projektu Działania profilaktyczne realizuj ą pedagodzy szkolni oraz nauczyciele Zespołu Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska w Radomsku. Cel główny projektu 1. Zapobieganie uzale Ŝnieniom w śród uczniów. 2. Zapobieganie agresji i niedostosowaniu uczniów. 3. Wdra Ŝanie do prowadzenia zdrowego stylu Ŝycia. Cele szczegółowe projektu • ukazywanie negatywnych aspektów społecznych i konsekwencji nałogów, • zach ęcanie do uprawiania sportu i turystyki, • wyrabianie nawyku troski i poszanowania własnego zdrowia, • zwi ększanie dost ępu uczniów do atrakcyjnych form sp ędzania czasu wolnego. Miejsce realizacji projektu • sala widowiskowa ZSDiO Ś, • Miejski Dom Kultury, teatry w Cz ęstochowie i Łodzi, • Schronisko PTSM w Beskidach, • sala gimnastyczna ZSDiO Ś, obiekty sportowe przy szkołach w mie ście. Beneficjenci projektu Uczniowie Zespołu Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska w Radomsku. Partnerzy w realizacji projektu • PCK, • Sanepid, • Dom Kultury, • piel ęgniarka szkolna, • Policja, • Stra Ŝ Miejska. Czas realizacji projektu Rok szkolny wg kalendarza imprez.

Projekt 28. „Integracja nowoprzyj ętych uczniów ze społeczno ści ą szkoln ą” Wnioskodawca projektu Zespół Szkół Ekonomicznych im. Tadeusza Katarbi ńskiego, ul. Przedborska 39/41, 97-500 Radomsko, tel. (44) 682 12 09, fax. (44) 682 13 59, e-mail: [email protected] Cel główny projektu Integracja środowiska szkolnego. Cele szczegółowe projektu • poznanie siebie i integracja zespołu klasowego poprzez udział uczniów klas I w warsztatach pod

145 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

hasłem: „Tworzymy grup ę”, • uświadomienie poczucia przynale Ŝno ści do społeczno ści szkolnej dzi ęki udziałowi w wycieczkach adaptacyjnych organizowanych przez klasy II dla klas I. • poprawa społecznego i emocjonalnego funkcjonowania młodzie Ŝy w szkole – diagnoza problemu tzw. „fali” w szkole. Omówienie wyników ankiety i podj ęcie odpowiednich działa ń. • uczenie tolerancji i akceptacji innych – godziny wychowawcze. Miejsce realizacji projektu Zespół Szkół Ekonomicznych im. Tadeusza Kotarbi ńskiego, 97-500 Radomsko, ul. Przedborska 39/41 Beneficjenci projektu Uczniowie klas I i II. Partnerzy w realizacji projektu • Samorz ąd Uczniowski, • Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. Czas realizacji projektu IX-X ka Ŝdego roku szkolnego.

Projekt 29. „Mo Ŝemy wi ęcej” Wnioskodawca projektu Miejski O środek Pomocy Społecznej, ul. Ko ściuszki 12a, 97-500 Radomsko, tel. (44) 68 328 85. Cel główny projektu Aktywizacja zawodowa i społeczna klientów oraz klientek Miejskiego O środka Pomocy Społecznej w Radomsku poprzez objecie ich instrumentami aktywnej integracji. Cele szczegółowe projektu • podniesienie kompetencji edukacyjnych, zawodowych i społecznych, • reintegracja zawodowa i społeczna grupy 105 osób zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym, • ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego na terenie miasta Radomsko, • podniesienie kompetencji Ŝyciowych klientów oraz klientek Miejskiego O środka Pomocy Społecznej w Radomsku w zakresie zdolno ści komunikacyjnych i integracji społecznej. Beneficjenci projektu Osoby bezrobotne, w tym długotrwale (nieaktywne zawodowo) zagro Ŝone wykluczeniem społecznym z terenu miasta Radomska. Czas realizacji projektu Okres o 01.01.2011 do 31.12.2015 r.

Projekt 30. „ Czas na zmiany" Wnioskodawca projektu Powiatowy Urz ąd Pracy w Radomsku, tel. (44) 683-73-55, e-mail: [email protected]

146 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Cel główny projektu Zwi ększenie aktywno ści zawodowej osób długotrwale bezrobotnych, b ędących klientami Powiatowego Urz ędu Pracy Cele szczegółowe projektu • wspieranie procesu poszukiwania zatrudnienia, • aktywizacja zawodowa, • zwi ększanie motywacji do działania w poszukiwaniu pracy, • zwi ększenie aktywizacji zawodowej i nabycie umiej ętno ści poruszania si ę po rynku pracy, • nabycie, uzupełnienie lub zmiana kwalifikacji zawodowych kobiet i m ęŜ czyzn. Miejsce realizacji projektu Powiatowy Urząd Pracy w Radomsku, ul. Tysi ąclecia 2, 97-500 Radomsko. Beneficjenci projektu Osoby długotrwale bezrobotne zarejestrowane w Powiatowym Urz ędzie Pracy Partnerzy w realizacji projektu • pracodawcy z terenu powiatu radomszcza ńskiego, • instytucje szkoleniowe Czas realizacji projektu Lata 2011 do 2012.

Projekt 31. „Niwelowanie zachowa ń agresywnych” Wnioskodawca projektu Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy w Radomsku, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko, tel. 44 683-47-03, e-mail: [email protected] Cel główny projektu Zmniejszenie zachowa ń agresywnych. Cele szczegółowe projektu • zniwelowanie wulgaryzmów, • nauczenie konstruktywnego rozwi ązywania konfliktów, • prawidłowa komunikacja . Miejsce realizacji projektu Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko. Beneficjenci projektu Uczniowie Specjalnego O środka Szkolno-Wychowawczego. Partnerzy w realizacji projektu • pedagog, • wychowawca,

147 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• nauczyciele. Czas realizacji projektu Rok szkolny. Lata realizacji 2011-2015

Projekt 32. Terapia pedagogiczna Wnioskodawca projektu Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy w Radomsku, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko, tel. (44) 683-47-03, e-mail: [email protected] Cel główny projektu Usprawnianie zaburzonych funkcji. Cele szczegółowe projektu • usprawnianie percepcji wzrokowej, • usprawnianie percepcji słuchowej, • usprawnianie percepcji grafomotorycznej. Miejsce realizacji projektu Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko. Beneficjenci projektu Uczniowie Specjalnego O środka Szkolno-Wychowawczego. Partnerzy w realizacji projektu • psycholog, • nauczyciele, • wychowawcy. Czas realizacji projektu Lata realizacji 2011-2015.

Projekt 33. „Trzymaj form ę” Wnioskodawca projektu Renata Bajerowicz, Renata Piskorz, Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy w Radomsku, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko, tel. 44 683-47-03, e-mail: [email protected] Cel główny projektu Edukacja w zakresie trwałego kształtowania prozdrowotnych nawyków w śród młodzie Ŝy szkolnej i promocja zasad aktywnego stylu Ŝycia. Cele szczegółowe projektu • poszerzenie zakresu wiedzy na temat racjonalnego odŜywiania si ę (składników od Ŝywczych, piramidy zdrowia, zasad zdrowego Ŝywienia), • kształtowanie potrzeby codziennej aktywno ści fizycznej,

148 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• kształtowanie umiej ętno ści podejmowania decyzji na podstawie zdobytej wiedzy oraz brania odpowiedzialno ści za własne zdrowie, • umiej ętno ść tworzenia jadłospisów oraz obliczania kaloryczno ści zjadanych posiłków, • propagowanie aktywnych form sp ędzania wolnego czasu. Miejsce realizacji projektu Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko. Beneficjenci projektu Beneficjentami bezpo średnimi s ą Szkoła Specjalna Przysposabiaj ąca do Pracy i II klasa Gimnazjum Specjalnego. Beneficjentami po średnimi s ą rodzice, nauczyciele, pozostali uczniowie. Partnerzy w realizacji projektu • Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Radomsku, • Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Łodzi, • Dietetyk. PÓZ, • Urz ąd Miasta Radomsko, • Dyrekcja SOSW. Czas realizacji projektu Lata 2011-2015.

Projekt 34. „Agresja i przemoc – droga do nik ąd” Wnioskodawca projektu Renata Bajerowicz, Renata Piskorz, Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy w Radomsku, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko, tel. 44 683-47-03, e-mail: [email protected] Cel główny projektu Przeciwdziałanie zachowaniom niepo Ŝą danym w śród młodzie Ŝy szkolnej. Cele szczegółowe projektu • zapoznanie z terminologi ą: przemoc, agresja, bullying, cyberbullying, tolerancja, • kształtowanie odpowiednich nawyków, postaw wobec agresywnych, • rozwijanie umiejętno ści obrony przed przemoc ą, • kształtowanie umiej ętno ści zachowa ń asertywnych i empatycznych, • zapoznanie ze sposobami pomagania. Miejsce realizacji projektu Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko. Beneficjenci projektu Uczniowie SOSW oraz rodzice tych uczniów. Partnerzy w realizacji projektu • Miasto Radomsko (Pełnomocnik ds. uzale Ŝnie ń),

149 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

• Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych, • Ośrodek Wspierania Rodziny, • Dyrekcja SOSW, • Policja, • Sąd Rejonowy. Czas realizacji projektu Lata 2011-2015.

Projekt 35. „Ja te Ŝ potrafi ę - MAM TALENT!" Wnioskodawca projektu Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy w Radomsku, ul. Piastowska 12, 97-500 Radomsko, tel. 44 683-47-03, e-mail: [email protected] Cel główny projektu Integracja dzieci i młodzie Ŝy z norm ą intelektualn ą z osobami „sprawnymi inaczej". Cele szczegółowe projektu • rozwijanie zainteresowa ń w śród dzieci i młodzie Ŝy, • zach ęcanie uczniów do aktywnego sp ędzania czasu wolnego, • zach ęcanie dzieci i młodzie Ŝy do udziału w zaj ęciach artystycznych, • poszukiwanie talentów. Miejsce realizacji projektu Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy w Radomsku. Beneficjenci projektu • uczniowie ze Specjalnych Ośrodków Szkolno-Wychowawczych, szkół masowych, • uczniowie z klas integracyjnych. Partnerzy w realizacji projektu Indywidualni sponsorzy. Czas realizacji projektu Lata 2011-2015.

Projekt 36. Kampania społeczna „Zachowaj Trze źwy Umysł” Wnioskodawca projektu Miasto Radomsko, ul. Tysi ąclecia 5, Tel. 044 685 44 85 Cel główny projektu Najwa Ŝniejszym celem jest promowanie konstruktywnych postaw, zdrowego stylu Ŝycia oraz atrakcyjnych dla dzieci i młodzie Ŝy zachowa ń prospołecznych, jako alternatywy wobec wielu patologii, szczególnie picia alkoholu, za Ŝywania narkotyków oraz stosowania przemocy.

150 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Cele szczegółowe projektu • zwrócenie uwagi na problemy uzale Ŝnie ń • rozwój zainteresowa ń i pasji w śród dzieci i młodzie Ŝy • nauka konstruktywnych metod rozwi ązywania problemów • popularyzacja wiedzy z zakresu profilaktyki uzale Ŝnie ń Miejsce realizacji projektu Szkoły podstawowe i gimnazjalne na terenie Miasta Radomsko Beneficjenci projektu Młodzie Ŝ i dzieci ucz ęszczaj ący do szkół miejskich Partnerzy w realizacji projektu • Szkoły miejskie, • Ośrodek Wspierania Rodziny w Radomsku • Miejska Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych Czas realizacji projektu Maj - pa ździernik 2011r.

Projekt 37. „Prowadz ę, jestem trze źwy” Wnioskodawca projektu Miasto Radomsko, ul. Tysi ąclecia 5, Tel. 044 685 44 85 Cel główny projektu Zwrócenie uwagi kierowców na problem prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu. Cele szczegółowe • promowanie trze źwo ści kierowców, • zwrócenie uwagi na konsekwencje prawne i społeczne popełnienia przest ępstw przez osoby prowadz ące pod wpływem alkoholu • wzmocnienie wizerunku policji, jako instytucji, która działa tak Ŝe w obszarze profilaktyki Miejsce realizacji projektu Miasto Radomsko Beneficjenci projektu Kierowcy zatrzymani do rutynowej kontroli drogowej Partnerzy w realizacji projektu • Komenda Powiatowa Policji w Radomsku • Miejska Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych Czas realizacji projektu Projekt jest realizowany w okresach wzmo Ŝonego ruchu samochodowego (długie weekendy, okres przed świ ąteczny, wakacje)

151 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Projekt 38. Radomszcza ńskie Dni Sportu Wnioskodawca projektu Miasto Radomsko, ul. Tysi ąclecia 5, Tel. 044 685 44 85, Wydział Spraw Obywatelskich Cel główny projektu Zainteresowanie sportem jako alternatyw ą na sp ędzanie czasu wolnego Cele szczegółowe projektu • promowanie sportu, jako sposobu na nud ę • rozbudzanie pasji i zainteresowa ń dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych • promowanie zasad fair play • działania profilaktyczne realizowane przez zaj ęcia sportowe Miejsce realizacji projektu Miasto Radomsko Hala Sportowa przy Zespole Szkolno – Gimnazjalnym nr 4 w Radomsku, ul. Świ ętej Królowej Jadwigi 20. Beneficjenci projektu Mieszka ńcy Radomska, ze szczególnym uwzgl ędnieniem młodzie Ŝy szkolnej wszystkich poziomów kształcenia Partnerzy w realizacji projektu • Miejska Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych • Zespół Szkolno – Gimnazjalny nr 1 • UMLKS Radomsko • Kluby sportowe zrzeszające osoby niepełnosprawne Czas realizacji projektu Pa ździernik 2011

Projekt 39. Program zaj ęć terapeutyczno – edukacyjnych dla osób zachowuj ących długotrwał ą abstynencj ę Wnioskodawca projektu Miasto Radomsko, ul. Tysi ąclecia 5, Tel. 044 685 44 85, Pełnomocnik Prezydenta ds. Uzale Ŝnie ń Cel główny projektu Specjalistyczne oddziaływania edukacyjno – terapeutyczne dla osób, które uko ńczyły podstawowy program terapii uzale Ŝnienia od alkoholu Cele szczegółowe projektu • zapobieganie nawrotom picia • nauka asertywnych zachowa ń abstynenckich • nauka radzenia sobie w trudnych sytuacjach Miejsce realizacji projektu

152 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Miasto Radomsko Beneficjenci projektu Osoby z długotrwał ą abstynencj ą, chc ący zachowa ć dalej zdrowie, warunkiem jest uko ńczenie podstawowego etapu terapii uzale Ŝnienia od alkoholu Partnerzy w realizacji projektu Miejska Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych Czas realizacji projektu Maj – listopad 2011r.

Projekt 40. Program promocji zdrowia „Zdrowie masz tylko jedno, dbaj o nie” Wnioskodawca projektu Miasto Radomsko, ul. Tysi ąclecia 5, Tel. 044 685 44 85, Wydział Spraw Obywatelskich Cel główny projektu Promocja zdrowia, jako najwa Ŝniejszej warto ści w Ŝyciu człowieka Cele szczegółowe projektu • popularyzacja bada ń mammograficznych finansowanych przez NFZ - skierowane do kobiet w wieku 50-69 lat. • badania przesiewowe wzroku - finansowane z bud Ŝetu miasta skierowane do 6 - latków mieszka ńców miasta Radomska • badania wad postawy finansowane z bud Ŝetu miasta skierowane do uczniów 4 klas szkół podstawowych mieszkańców miasta Radomska. • Piknik Zdrowia- akcja skierowana do wszystkich mieszka ńców miasta. W MDK swoje gabinety otwieraj ą przedstawiciele radomszcza ńskich zakładów opieki zdrowotnych proponuj ąc mieszka ńcom podstawowe badania. Swoje usługi promuj ą tak Ŝe sklepy medyczne. • Radomszcza ńska Szpikomania – akcja skierowana do młodzie Ŝy szkół średnich oraz dorosłych mieszka ńców Radomska maj ąca na celu zach ęcenie do oddawania narz ądów oraz zapisywania si ę do banku dawców szpiku. Ma na celu równie Ŝ wyja śnienie wszelkich wątpliwo ści dotycz ących transplantologii. • Spartakiada Amazonek poł ączona z weekendem zdrowia. • Badania USG skierowane do dzieci od 9 miesi ąca Ŝycia do 6 lat. • konsultacje onkologiczne dla mieszkanek Radomska Miejsce realizacji projektu • Szpital Powiatowy w Radomsku • Miejski Dom Kultury • Radomszcza ńskie placówki medyczne Beneficjenci projektu Mieszka ńcy Radomska

153 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Partnerzy w realizacji projektu • Szpital Powiatowy w Radomsku • Miejska Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych • Miejski Dom Kultury • Fundacja Ronalda McDonalda • Radomszcza ńskie NZOZ-y • Sklepy medyczne Czas realizacji projektu Maj – grudzie ń 2011 r.

IV. UWAGI KO ŃCOWE

Zapisy zawarte w Strategii Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015 będą realizowane w ramach przyj ętych działa ń w zale Ŝno ści od posiadanych i pozyskanych z zewn ątrz środków finansowych. Dla osi ągni ęcia wyznaczonych w dokumencie celów konieczne b ędzie współdziałanie ró Ŝnych podmiotów funkcjonuj ących w obszarze polityki społecznej, w tym tych, które działaj ą na wy Ŝszym i ni Ŝszym szczeblu administracyjnym. Autorzy dokumentu pragn ą zło Ŝyć serdeczne podzi ękowania wszystkim tym, którzy uczestniczyli w jego budowie, przyczyniaj ąc si ę do identyfikacji problemów społecznych wyst ępuj ących w powiecie. Jednocze śnie chc ą wyrazi ć nadziej ę na dalsz ą współprac ę w realizacji zapisów strategii.

154 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

SPIS DIAGRAMÓW, TABEL, RYCIN I WYKRESÓW

Diagramy: Diagram 1. Struktura dokumentu strategii

Tabele: Tabela 1. Podział administracyjny powiatu na koniec 2009 roku Tabela 2. Infrastruktura techniczna w powiecie w 2009 roku Tabela 3. Najwa Ŝniejsze inwestycje zrealizowane i realizowane w powiecie w roku 2007 Tabela 4. Najwa Ŝniejsze inwestycje zrealizowane i realizowane w powiecie w roku 2008 Tabela 5. Najwa Ŝniejsze inwestycje zrealizowane i realizowane w powiecie w roku 2009 Tabela 6. Najwa Ŝniejsze inwestycje zrealizowane przez gminy w latach 2007-2009 Tabela 7. Ludno ść w poszczególnych gminach powiatu na koniec 2009 roku Tabela 8. Struktura wiekowa ludno ści powiatu w latach 2007-2009 Tabela 9. Struktura wiekowa ludno ści poszczególnych gmin powiatu w 2009 roku Tabela 10. Ruch naturalny ludno ści powiatu w latach 2007-2009 Tabela 11. Ruch migracyjny ludno ści powiatu w latach 2007-2009 Tabela 12. UŜytki rolne, lasy i grunty le śne, pozostałe grunty i nieu Ŝytki Tabela 13. Podmioty gospodarcze w powiecie w latach 2007-2009 Tabela 14. Podmioty gospodarcze w powiecie w poszczególnych sekcjach Polskiej Klasyfikacji Działalno ści (PKD 2007) na koniec 2009 roku Tabela 15. Bezrobotni w powiecie według płci i ich udział w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym w latach 2007-2009 Tabela 16. Bezrobotni w gminach powiatu na koniec 2009 roku Tabela 17. Stopa bezrobocia w powiecie, województwie i w kraju w latach 2007-2009 Tabela 18. Bezrobotni w powiecie na koniec 2009 roku według wieku, czasu pozostawania bez pracy, sta Ŝu pracy i wykształcenia Tabela 19. Bezrobotni w powiecie na koniec 2009 roku według wybranych rodzajów działalno ści ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy Tabela 20. Zasoby mieszkaniowe powiatu w latach 2007-2009 Tabela 21. Nowo oddane mieszkania i budynki niemieszkalne w powiecie w latach 2007- 2009 Tabela 22. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminach powiatu w latach 2007-2009

155 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Tabela 23. Placówki o światowo-wychowawcze w powiecie w roku szkolnym 2008/2009 Tabela 24. Rodzaje orzecze ń wydanych przez Poradni ę Psychologiczno-Pedagogiczn ą w roku szkolnym 2008/2009 Tabela 25. Placówki kulturalne w powiecie w 2009 roku Tabela 26. Uczniowskie kluby sportowe w powiecie w 2009 roku Tabela 27. Obiekty sportowo-rekreacyjne w powiecie w 2009 roku Tabela 28. Gospodarstwa agroturystyczne w powiecie w 2009 roku Tabela 29. Obiekty zakwaterowania noclegowego w powiecie w 2009 roku Tabela 30. Jednostki słu Ŝby zdrowia w powiecie w 2009 roku Tabela 31. Apteki ogólnodost ępne w powiecie Tabela 32. Przest ępstwa popełnione w powiecie w 2009 roku Tabela 33. Przest ępstwa popełnione w powiecie przez nieletnich w 2009 roku Tabela 34. Stan zatrudnienia w OPS-ach w powiecie na koniec 2009 roku Tabela 35. Środki finansowe wydatkowane przez OPS-y na pomoc społeczn ą w 2009 roku Tabela 36. Beneficjenci pomocy społecznej w gminach powiatu w 2009 roku Tabela 37. Najcz ęstsze powody przyznawania pomocy społecznej w gminach powiatu w 2009 roku Tabela 38. Stan zatrudnienia w PCPR-ze na koniec 2009 roku Tabela 39. Środki finansowe wydatkowane przez PCPR na realizację zada ń w latach 2007- 2009 Tabela 40. Rodziny zast ępcze w powiecie w latach 2007-2009 Tabela 41. Dzieci z powiatu umieszczone w placówkach opieku ńczo-wychowawczych w latach 2007-2009 Tabela 42. Dzieci usamodzielniane w powiecie w latach 2007-2009 Tabela 43. Formy wsparcia udzielonego dzieciom usamodzielnianym w powiecie w latach 2007-2009 Tabela 44. Osoby z powiatu skierowane do DPS-ów w latach 2007-2009 Tabela 45. Osoby z powiatu przebywaj ące i oczekuj ące na umieszczenie w DPS-ach w latach 2007-2009 Tabela 46. Osoby niepełnosprawne w wieku 15 lat i wi ęcej w gminach powiatu w 2002 roku Tabela 47. Środki finansowe przeznaczone na rehabilitacj ę społeczn ą w powiecie w latach 2007-2009 Tabela 48. Zakres rehabilitacji społecznej w powiecie w latach 2007-2009 Tabela 49. Dofinansowanie rehabilitacji zawodowej w powiecie w latach 2007-2009

156 Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Radomszcza ńskiego na lata 2011-2015

Tabela 50. Organizacje pozarz ądowe aktywnie działaj ące w poszczególnych gminach powiatu radomszcza ńskiego

Wykresy: Wykres 1. Problemy najcz ęś ciej dotykaj ące mieszka ńców powiatu Wykres 2. Kategorie osób i grup najbardziej odczuwaj ących skutki problemów społecznych wyst ępuj ących w powiecie.

157