Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca na lata 2015-2020
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Strategia opracowana w ramach projektu:
PARTNERSTWO NA RZECZ ROZWOJU OBSZARU FUNKCJONALNEGO DOLINA RZEKI PILICY W POWIECIE TOMASZOWSKIM
współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Zespół konsultantów Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. zaangażowanych w proces strategiczny oraz prace nad Strategią Rozwoju gminy Rzeczyca
Dorota Zbińkowska Grzegorz Grabowski Cezary Ulasiński Justyna Szymańska Jakub Żywiec
2
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Spis treści Część I. Wprowadzenie ...... 4 Strategia rozwoju gminy Rzeczyca jako instrument kreowania polityki rozwoju ...... 4 Proces konstruowania Strategii Rozwoju gminy Rzeczyca ...... 17 Struktura dokumentu ...... 19 Cześć II. Diagnoza ...... 20 Ogólna charakterystyka obszaru ...... 20 Analiza SWOT...... 35 Część III. Strategiczna. Misja, wizja, cele strategiczne ...... 38 Misja rozwoju gminy Rzeczyca ...... 38 Część IV. OPERACYJNA ...... 42 Część V System wdrażania i monitorowania Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca ...... 60 Założenia do procesu wdrażania i monitorowania Strategii ...... 60 Podmioty zaangażowane w monitorowanie i wdrażanie Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca ... 60 Wskaźniki monitorowania realizacji Strategii ...... 63 Procedury wdrażania i monitorowania Strategii ...... 67 Plan finansowy ...... 69 Źródła finansowania założeń strategii ...... 72
3
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Część I. Wprowadzenie
Strategia rozwoju gminy Rzeczyca jako instrument kreowania polityki rozwoju
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca opracowana została w ramach projektu „Partnerstwo na rzecz rozwoju obszaru funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy w powiecie tomaszowskim”. Działania w ramach projektu są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013. Projekt ma charakter partnerski, jest realizowany we współpracy Gminy Rzeczyca, Powiatu Tomaszowskiego, Gminy - Miasta Tomaszów Mazowiecki, Gminy Inowłódz, Gminy Tomaszów Mazowiecki oraz LGD Stowarzyszenie Dolina Pilicy. W ramach powyższego Projektu zostały przeprowadzone prace związane z opracowaniem finalnej wersji dokumentu. Przygotowanie dokumentu było odpowiedzią na potrzebę zaprogramowania rozwoju społeczno-gospodarczego na terenie gminy Rzeczyca. Prace nad dokumentem były okazją do dialogu z partnerami z sektora społecznego, gospodarczego i publicznego (łącznie w warsztatach strategicznych wzięło udział 25 osób). Przedstawiciele różnych środowisk z zaangażowaniem podchodzili do wypracowywania strategii rozwoju swojej gminy. Dzięki poczuciu odpowiedzialności za swoją małą ojczyznę powstał dokument programujący rozwój gminy 2020 roku. Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca jest dokumentem wpisującym się w proces strategicznego myślenia o rozwoju. Jest komplementarny z innymi dokumentami strategicznymi dotyczącymi rozwoju kraju i regionu (schemat poniżej). Planowanie rozwoju gminy wpisuje się w nowe, zintegrowane podejście do polityki rozwojowej. Polega ono na podchodzeniu do kwestii wyzwań w perspektywie długo- i średniookresowej. Generalnej wizji podporządkowane są strategie sektorowe, które stwarzają ramy działania nie tylko dla administracji centralnej, ale także samorządowej oraz wszystkim podmiotom zaangażowanym w działania rozwojowe. Nowy paradygmat zarządzania rozwojem daje więcej kompetencji samorządom, zapewniając równocześnie koordynację przedsięwzięć i optymalizację systemu. Zintegrowany system w swym założeniu ma zbliżać administrację publiczną szczebla krajowego i samorządowego, otwierać ją na kreowanie polityki rozwojowej w oparciu o szeroki i intensywny proces konsultacji i interakcji z innymi aktorami gry o rozwój (sektor społeczny i gospodarczy).
4
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
5
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030
Cele Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca zawarte w poszczególnych domenach nawiązują i są zbieżne z dokumentem planistycznym krajowego szczebla, jakim jest Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Jest to dokument wytyczający kierunki rozwoju o charakterze przestrzennym, a główny cel został określony jako: efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej terytorialnie zróżnicowanych potencjałów rozwojowych dla osiągania ogólnych celów rozwojowych – konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia, sprawności funkcjonowania państwa oraz spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym w długim okresie. Założenia i cele Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca są spójne z Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w następujących obszarach:
Cel 2. Poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów. W szczególności następujące kierunki działań:
Wspomaganie restrukturyzacji obszarów wiejskich (poprzez wzmacnianie ich potencjału rozwojowego w lokalnym wymiarze i rozszerzenie ofert lokalnych rynków pracy uwzględniając lokalne uwarunkowania);
Integracja przestrzenna i funkcjonalna obszarów wiejskich (zmierzająca do poprawy ich konkurencyjności ,,jako miejsca zamieszkania, pracy, wypoczynku oraz prowadzenia działalności gospodarczej i poprawy warunków życia mieszkańców”);
Wspomaganie rozwoju specjalizacji terytorialnej (np. dzięki wykorzystaniu ich dziedzictwa kulturowego, zasobów przyrodniczych i krajobrazowych). Cel 3. Poprawa dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej. W szczególności: Poprawa dostępności ośrodków subregionalnych i obszarów wiejskich.
Cel 4. Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiąganie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski. Zabezpieczenia możliwości dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego w oparciu o zachowane w dobrym stanie zasoby naturalne, kulturowe i lokalne walory środowiska. Cel 6. Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego. W szczególności następujące kierunki działań: Zbudowanie sprawnego systemu planowania przestrzennego;
Tworzenie korzystnych warunków dla działalności gospodarczej.
6
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo
Strategia Rozwoju Gminy Rzeczyca nawiązuje w swoich założeniach do celów wyznaczonych przez Średniookresową Strategię Rozwoju Kraju. Głównym celem określonym w dokumencie jest wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. W domenach wypracowanych dla Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca podkreślane jest podjęcie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju gminy, poprawy jakości życia mieszkańców oraz zwiększanie ich aktywności społecznej. Korelację ze Strategią Rozwoju Gminy Rzeczyca można zauważyć w następujących obszarach strategicznych: Sprawne i efektywne państwo Cel 1.1. Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem. W szczególności priorytet rozwojowy: Zapewnienie ładu przestrzennego. Cel 1.3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela, szczególnie Rozwój kapitału społecznego. Konkurencyjna gospodarka Cel 2.2. Wzrost wydajności gospodarki (priorytet rozwojowy: Zwiększenie produktywności gospodarki, Zwiększenie konkurencyjności i modernizacja sektora rolno-spożywczego, Poprawa warunków ramowych do prowadzenia działalności gospodarczej);
Cel 2.4. Rozwój kapitału ludzkiego (zwłaszcza: Zwiększanie aktywności zawodowej i Poprawa jakości kapitału ludzkiego). Spójność społeczna i terytorialna Cel 3.1. Integracja społeczna (w szczególności: Zwiększenie aktywności osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym); Cel 3.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych (priorytet rozwojowy: Podnoszenie jakości i dostępności usług publicznych oraz Zwiększenie efektywności systemu świadczenia usług publicznych); Cel 3.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych (szczególnie: Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych, subregionalnych i lokalnych oraz wzmacniania potencjału obszarów wiejskich). Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, miasta, obszary wiejskie
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: regiony, miasta, obszary wiejskie jest najważniejszym w skali kraju dokumentem strategicznym polityki regionalnej. Podstawowym celem polityki regionalnej w Polsce jest efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych
i innych terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju – wzrostu, 7 zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym. Główne domeny rozwojowe zdefiniowane
w Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca są zbieżne z celem polityki regionalnej. Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Spójność strategii można dostrzec na poziomie celu strategicznego: Efektywne wykorzystanie specyficznych regionalnych i innych terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju - wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym. W szczególności w przypadku następujących celów szczegółowych: Cel 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów
Cel 1.2. Tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania procesów rozwojowych i zwiększana ich absorpcji poza miastami wojewódzkimi, kierunek działań: Rozwijanie potencjału rozwojowego i absorpcyjnego obszarów wiejskich; Efektywne wykorzystanie w procesach rozwojowych potencjału specjalizacji terytorialnej; Cel 1.3. Budowa podstaw konkurencyjności województw – działania tematyczne, w szczególności następujące kierunki działań: Rozwój kapitału intelektualnego, w tym kapitału ludzkiego i społecznego; Wykorzystywanie walorów środowiska przyrodniczego oraz potencjału kulturowego). Cel 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych
Cel 2.2. Wspieranie obszarów wiejskich o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe, kierunki działań: usługi edukacyjne i szkoleniowe, usługi komunikacyjne, usługi komunalne i związane z ochroną środowiska, usługi kulturalne); Cel 3. Tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie. Cel 3.2. Poprawa jakości zarządzania politykami publicznymi, w tym ich właściwe ukierunkowanie terytorialne. Cel 3.4. Wspomaganie budowy kapitału społecznego dla rozwoju regionalnego w oparciu o sieci współpracy między różnymi aktorami polityki regionalnej.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, projekt
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich jest dokumentem przygotowywanym zgodnie ze strategicznym podejściem zaproponowanym przez Komisję Europejską. Zawiera główne cele i priorytety z zakresu wspierania rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w Polsce.
Strategia Rozwoju Gminy Rzeczyca wpisuje się w szczególności w następujące cele szczegółowe, które będzie realizował PROW 2014-2020:
Poprawa wyników gospodarczych wszystkich gospodarstw oraz ułatwianie restrukturyzacji i modernizacji gospodarstw, szczególnie z myślą o zwiększeniu uczestnictwa w rynku i zorientowania na rynek, a także zróżnicowania produkcji rolnej. Ułatwianie różnicowania działalności, zakładania i rozwoju małych przedsiębiorstw,
a także tworzenia miejsc pracy.
Tworzenie, ulepszanie lub rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, 8 w tym rekreacji i kultury oraz powiązanej infrastruktury.
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Wspieranie rolnictwa ekologicznego. Istotna znaczenie w rozwoju gminy będą miały cele programu LEADER, obejmujące: 1) wzmocnienie kapitału społecznego, w tym z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych i wspieranie partycypacji społeczności lokalnej w realizacji LSR;
2) rozwój przedsiębiorczości, z wyłączeniem świadczenia usług rolniczych;
3) dywersyfikację źródeł dochodu, w tym tworzenie i rozwój inkubatorów przetwórstwa lokalnego tj. infrastruktury służącej przetwarzaniu produktów rolnych w celu udostępniania jej lokalnym producentom;
4) podnoszenie kompetencji osób z obszaru LSR w powiązaniu z rozwojem przedsiębiorczości lub dywersyfikacją źródeł dochodów, lub podejmowaniem zatrudnienia, w szczególności rolników i osób długotrwale pozostających bez pracy;
5) rozwój produktów lokalnych;
6) rozwój rynków zbytu, z wyłączeniem targowisk;
7) zachowanie dziedzictwa lokalnego;
8) rozwój ogólnodostępnej i niekomercyjnej infrastruktury: a) turystycznej, rekreacyjnej lub kulturalnej, b) technicznej w tym z zakresu gospodarki wodno-ściekowej oraz budowy lub modernizacji dróg lokalnych.
Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020
Kolejnym dokumentem strategicznym, w którego cele wpisuje się Strategia Rozwoju Gminy Rzeczyca jest Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020. Jest to najważniejszy dokument strategiczny na szczeblu województwa łódzkiego. Dokument ten definiuje misję, wizję oraz cele rozwoju regionu, którego dążeniem powinno być prowadzenie zintegrowanej i terytorialnie ukierunkowanej polityki zrównoważonego rozwoju, opartej na współpracy gospodarczej, budowaniu więzi społecznych oraz tożsamości regionalnej. Cel strategiczny Region wykorzystujący potencjał endogeniczny do rozwoju inteligentnej gospodarki, oparty na kreatywności i przedsiębiorczości mieszkańców: Cel operacyjny 2. Nowoczesny kapitał ludzki i rynek pracy, strategiczne kierunki działań: Kształtowanie i rozwój kadr dla gospodarki innowacyjnej (szczególnie kształtowanie proinnowacyjnych postaw przedsiębiorców); Kształtowanie aktywnych postaw na rynku pracy (szczególnie aktywizacja zawodowa ludności) Cel operacyjny 3. Zintegrowane środowisko przedsiębiorczości dla rozwoju gospodarki, strategiczne kierunki działań: Kształtowanie innowacyjnego środowiska przedsiębiorczości i powiązań sieciowych (szczególnie prowadzenie kompleksowej polityki ,,przyciągania”
inwestorów), Rozwój MŚ i sektora rolnego, szczególnie poprawa konkurencyjności MŚP,
9 poprawa produktywności sektora rolniczego)
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Cel strategiczny aktywne społeczeństwo obywatelskie z dobrym dostępem do usług publicznych, sprzyjające włączeniu społecznemu grup wykluczonych:
Cel operacyjny 4. Wysoki poziom kapitału społecznego i silne społeczeństwo obywatelskie, strategiczne kierunki działań: rozwój społeczności lokalnych (szczególnie kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego, rozwój sektora organizacji pozarządowych) Cel operacyjny 5. Wysoki standard i dostęp do usług publicznych, strategiczne kierunki działań: rozwój usług i poprawa dostępu do sektora edukacji (rozwój bazy żłobków i przedszkoli, podniesienie standardu placówek edukacyjnych na wszystkich etapach kształcenia), rozwój usług i poprawa dostępu do sektora kultury, sportu, turystyki i rekreacji (rozwój bazy kultury, sportu, turystyki i rekreacji, rozwój usług kultury, sportu, turystyki i rekreacji) Cel operacyjny 6. Reintegracja społeczna grup wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym, strategiczne kierunki działań: reintegracja zawodowa oraz przeciwdziałanie dyskryminacji i wykluczeniom społecznym (aktywizacja grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, zapobieganie i przeciwdziałanie zjawiskom wykluczenia społecznego) Cel strategiczny Zrównoważony rozwój przestrzenny regionu z silnie powiązanym systemem osadniczym, z nowoczesną infrastrukturą i racjonalnie wykorzystywanymi zasobami środowiska przyrodniczego: Cel operacyjny 7. Wysoka jakość i dostępność infrastruktury transportowej i technicznej, strategiczne kierunki działań: wzmocnienie i rozwój systemów infrastruktury technicznej (rozwój systemów wodno-kanalizacyjnych) Cel operacyjny 9. Zrównoważony system osadniczy, strategiczne kierunki działań: Wspieranie procesów rewitalizacji i poprawa ładu przestrzennego (kształtowanie krajobrazu kulturowego, w tym zapewnienie wysokiej jakości przestrzeni publicznych, zapobieganie procesom chaotycznej suburbanizacji oraz propagowanie dobrych wzorców architektury regionalnej). Ponadto założenia Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca wpisują się w politykę terytorialno- funkcjonalną w poniższych rekomendowanych działaniach:
Wspieranie działań na rzecz rozwoju rolnictwa ekologicznego, rynków lokalnych promujących produkty regionalne oraz agroturystyki. Wspieranie działań na rzecz rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw sektora pozarolniczego. Wspieranie działań na rzecz poprawy dostępu do podstawowych usług publicznych, w tym edukacji przedszkolnej, opieki zdrowotnej, oraz usług kultury i sportu. Wspieranie rozwoju systemu transportu publicznego oraz sieci dróg powiatowych i gminnych istotnych dla zwiększania dostępności komunikacyjnej. Wspieranie działań na rzecz rozwoju turystyki aktywnej, rekreacyjnej, sportowej i geoturystyki oraz bazy turystycznej, w tym agroturystyki. Wspieranie działań na rzecz rozbudowy szlaków turystycznych. Wspieranie działań na rzecz budowania zintegrowanych produktów turystycznych
opartych na walorach kulturowych i przyrodniczych, w tym geologicznych, oraz 10 kultywowaniu tradycji.
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Wspieranie działań na rzecz wykreowania wizerunku obszarów jako atrakcyjnych turystycznie. Wspieranie działań na rzecz poprawy czystości wód Zalewu Sulejowskiego i Zbiornika Jeziorsko oraz terenów leśnych. Wspieranie działań na rzecz wprowadzania systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej.
Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego LORIS 2030
Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego LORIS 2030 jest strategią, która swoją misję definiuje jako Prowadzenie aktywnej polityki innowacyjnej z wykorzystaniem potencjału wewnętrznego regionu do pobudzania kreatywności i przedsiębiorczości mieszkańców w trosce o zrównoważony rozwój. Cele Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca nawiązują do wymienionych w LORIS 2030 celów operacyjnych: Cel 1.4. Wsparcie projektów współpracy w ramach klastrów i obszarów specjalizacji; Cel 2.2. Promocja wiedzy o innowacyjności i przedsiębiorczości; Cel 2.4. Promocja współpracy i kooperacji podmiotów gospodarczych; Cel 3.3. Stworzenie systemy komunikacji i doradztwa; Cel 3.4. Budowa ram systemu pobudzania współpracy i przedsiębiorczości. Powiązania te wynikają głównie z dążenia ku wsparciu i rozwojowi lokalnej przedsiębiorczości poprzez m.in. tworzenie inkubatora przedsiębiorczości czy lokalnego systemu doradztwa, co jest nierozłącznie związane z innowacjami.
Plan Przeciwdziałania Depopulacji w Województwie Łódzkim. Rodzina – Dzieci – Praca
Strategia Rozwoju Gminy Rzeczyca nawiązuje również swoimi założeniami do Planu przeciwdziałania depopulacji w województwie łódzkim. Dokument ten skupia się na problemach demograficznych w województwie, zawiera rekomendacje dotyczące prowadzenia polityki demograficznej. Wymienione w nim zostały działania krótko i długookresowe skierowane są do osób w różnym wieku. Cele szczegółowe Planu, w które wpisują się założenia Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca to:
Szeroki dostęp do żłobków, przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego (edukacji przedszkolnej) prowadzący do utrzymania miejsc pracy/powrotu rodziców - opiekunów na rynek pracy, Dostępność i atrakcyjność miejsc pracy w regionie, sprzyjające warunki dla napływu ludności do województwa łódzkiego, Równe szanse edukacyjne w regionie, wysoka jakość usług świadczonych w systemie oświaty oraz równy poziom kształcenia na obszarach miejskich i wiejskich, w tym wsparcie
na rzecz przeciwdziałania marginalizacji osób z obszarów wiejskich, Uruchomienie niewykorzystanych zasobów pracy (dotyczy osób po 45. roku życia),
11 Aktywizacja społeczna i zawodowa osób starszych,
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Budowa i dostosowanie infrastruktury publicznej do potrzeb osób starszych, Działania wymienione w Planie Przeciwdziałania Depopulacji w Województwie Łódzkim skorelowane z proponowanymi zadaniami zawartymi w Strategii Rozwoju gminy Rzeczyca są następujące: Zwiększenie dostępności do usług opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci w wieku 3-5 lat (w szczególności na obszarach wiejskich)poprzez dopasowanie struktury sieci przedszkoli do lokalnych i regionalnych potrzeb Wydłużenie godzin pracy żłobków i przedszkoli bez dodatkowych kosztów ponoszonych przez rodziców Upowszechnienie kształcenia w formach szkolnych osób dorosłych z własnej inicjatywy zainteresowanych zdobyciem, uzupełnieniem lub podwyższeniem wykształcenia ogólnego lub kwalifikacji zawodowych Tworzenie sprzyjających warunków do rozpoczynania działalności gospodarczej oraz tworzenie nowych miejsc pracy poprzez udzielenie bezzwrotnej pomocy na rozpoczęcie działalności gospodarczej z szczególnym uwzględnieniem osób do 30 r.ż. Rozbudowa bazy sportowej, rekreacyjnej i turystycznej w ramach planowanych inwestycji na terenie województwa łódzkiego (boiska, bieżnie, sale widowiskowo-sportowe, kompleksy sportowo-rekreacyjne), Promocja idei kształcenia przez całe życie (Lifelong Lerning) służącej podnoszeniu kompetencji regionalnych zasobów ludzkich, w tym propagowanie działalności edukacyjnej i integracyjnej Uniwersytetu Trzeciego Wieku skierowanych do seniorów Budowanie infrastruktury publicznej dostosowanej do potrzeb osób starszych.
Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020 (projekt – wersja 5.0)
Kierunki rozwoju zapisane w Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca wpasowują się również założenia projektowanego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2014- 2020. Spójność dokumentów i zbieżność celów dostrzec można w następujących priorytetowych: Oś II priorytetowa - Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka
Priorytet inwestycyjny 3a. Promowanie przedsiębiorczości, w szczególności poprzez ułatwianie gospodarczego wykorzystywania nowych pomysłów oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm, w tym również poprzez inkubatory przedsiębiorczości, w szczególności następujące przedsięwzięcia: uporządkowanie i przygotowanie terenów inwestycyjnych w celu nadania im nowych funkcji gospodarczych oraz uzbrojenie terenów inwestycyjnych,
wykorzystanie mechanizmu popytowego w postaci bonów dla przedsiębiorców na
realizację specjalistycznych usług świadczonych przez instytucje otoczenia biznesu.
Oś priorytetowa IV. Gospodarka niskoemisyjna 12
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Priorytet inwestycyjny 4c. Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym. W szczególności:
Poprawa efektywności energetycznej w sektorze publicznym i w sektorze budownictwa mieszkaniowego.
Oś priorytetowa VI. - Rewitalizacja i potencjał endogeniczny regionu Priorytet inwestycyjny 8b. Wspieranie wzrostu gospodarczego sprzyjającego zatrudnieniu poprzez rozwój potencjału endogenicznego jako elementu strategii terytorialnej dla określonych obszarów, w tym poprzez przekształcanie upadających regionów przemysłowych i zwiększenie dostępu do określonych zasobów naturalnych i kulturalnych oraz ich rozwój), w szczególności:
budowa i przebudowa infrastruktury turystycznej, przebudowa obiektów w celu nadania im funkcji turystycznych.
Oś priorytetowa VII. - Infrastruktura dla usług społecznych Priorytet inwestycyjny 9a. Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, które przyczynią się do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia, promowania włączenia społecznego poprzez lepszy dostęp do usług społecznych, kulturalnych i rekreacyjnych, oraz przejścia z usług instytucjonalnych na usługi na poziomie społeczności lokalnych.
Priorytet inwestycyjny 10a. Inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania umiejętności i uczenia się przez całe życie poprzez rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej, w szczególności
wsparcie infrastruktury wychowania przedszkolnego służące zwiększeniu dostępności i jakości edukacji przedszkolnej;
wsparcie infrastruktury szkół lub placówek systemu oświaty w zakresie kształcenia ogólnego, w tym wsparcie instytucji popularyzujących naukę i innowacje.
Oś priorytetowa VIII. – Zatrudnienie
Priorytet inwestycyjny 8i. Dostęp do zatrudnienia dla osób poszukujących pracy i osób biernych zawodowo, w tym długotrwale bezrobotnych oraz oddalonych od rynku pracy, także poprzez lokalne inicjatywy na rzecz zatrudnienia oraz wspieranie mobilności pracowników, w szczególności: programy aktywizacji zawodowej służące przywróceniu na rynek pracy osób, którym udzielane jest wsparcie,
Priorytet inwestycyjny 8iii. Praca na własny rachunek, przedsiębiorczość i tworzenie przedsiębiorstw, w tym innowacyjnych mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (przewidujący wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą
obejmujące: dotacje, wsparcie szkoleniowo-doradcze, pożyczki).
13 Oś priorytetowa IX - Wyłączenie społeczne
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Priorytet inwestycyjny 9i. Aktywne włączenie, w tym z myślą o promowaniu równych szans oraz aktywnego uczestnictwa i zwiększaniu szans na zatrudnienie, w szczególności:
Programy służące aktywizacji społeczno-zawodowej osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym za pomocą instrumentów aktywizacji społecznej, zawodowej, edukacyjnej, zdrowotnej i kulturalnej;
Priorytet inwestycyjny 9v. Wspieranie przedsiębiorczości społecznej i integracji zawodowej w przedsiębiorstwach społecznych oraz ekonomii społecznej i solidarnej w celu ułatwienia dostępu do zatrudnienia
Udzielanie wsparcia finansowego na tworzenie miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych i innych podmiotach ekonomii społecznej oraz finansowanie części ich funkcjonowania w ramach działalności integracyjnej i pożytku publicznego. Oś priorytetowa XI - Edukacja, Kwalifikacje, Umiejętności Priorytet inwestycyjny 10i. Ograniczenie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej oraz zapewnianie równego dostępu do dobrej jakości wczesnej edukacji elementarnej oraz kształcenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego, z uwzględnieniem formalnych, nieformalnych i pozaformalnych ścieżek kształcenia umożliwiających ponowne podjęcie kształcenia i szkolenia, w szczególności:
upowszechnienie wysokiej jakości edukacji przedszkolnej na obszarach o zdiagnozowanym deficycie dostępu do wysokiej jakości usług edukacji przedszkolnej, na obszarach słabiej rozwiniętych, wiejskich, defaworyzowanych; Priorytet inwestycyjny 10iii. Wyrównywanie dostępu do uczenia się przez całe życie o charakterze formalnym, nieformalnym i pozaformalnym wszystkich grup wiekowych, poszerzanie wiedzy, podnoszenie umiejętności i kompetencji siły roboczej oraz promowanie elastycznych ścieżek kształcenia, w tym poprzez doradztwo zawodowe i potwierdzanie nabytych kompetencji, w szczególności: szkolenia i kursy skierowane do osób dorosłych, które z własnej inicjatywy są zainteresowane nabyciem, uzupełnieniem lub podwyższeniem umiejętności oraz kompetencji cyfrowych i językowych.
Powiązania z dokumentami strategicznymi Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy Strategia Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy Cele strategiczne i operacyjne zawarte w Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca są zbieżne ze Strategią Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy w ramach następujących obszarów: Strategia Rozwoju Gminy Rzeczyca dużą wagę przywiązuje do rozwoju infrastruktury technicznej,
zwłaszcza komunalnej i drogowej co zostało zawarte w celach strategicznych Domeny I:
Zwiększenie dostępności do infrastruktury komunalnej (zwłaszcza wodociągowo-kanalizacyjnej) 14 oraz Bezpieczna komunikacja w gminie. Korelują one z celami strategicznymi Domeny III Strategii
Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy koncentrującymi się na rozwoju funkcjonalnej Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
sieci transportowej na obszarze Partnerstwa, poprawą systemu transportu publicznego oraz rozbudową infrastruktury komunalnej. Kolejnym ważnym obszarem wsparcia w ramach Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca jest turystyka, której rozwój w gminie ma polegać w dużej mierze na realizacji zadań partnerskich na obszarze kilku jednostek samorządowych i przy udziale partnerów społecznych i gospodarczych. Cele strategiczne dotyczące wspierania rozwoju infrastruktury i oferty turystycznej oraz przedsiębiorczości mieszkańców w tym zakresie zawiera Domena II (Rozwój oferty turystycznej w gminie. Wspieranie postaw proturystycznych wśród mieszkańców). Z kolei odniesienia do oferty i zagospodarowania turystycznego oraz zarządzania marką turystyczną Obszaru Funkcjonalnego zawiera Domena II Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy (cele strategiczne: Poprawa atrakcyjności i zróżnicowania oferty turystyki aktywnej w Dolinie rzeki Pilicy, Rozwój kompleksowej obsługi ruchu i zagospodarowania turystycznego w Dolinie rzeki Pilicy, Wykreowanie i zintegrowane zarządzanie marką turystyczną "Dolina rzeki Pilicy"). Ważnym aspektem Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca jest prowadzenie przez gminę polityki proinwestycyjnej i wspieranie lokalnych przedsiębiorstw i gospodarstw rolnych co zostało zawarte w celach strategicznych Domeny III (Stworzenie warunków do inwestowania w gminie dla nowych inwestorów, Stworzenie warunków dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości i produkcji rolnej). Cele te korelują z celami strategicznymi zawartymi w Domenie I Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy, które dotyczą tworzenia kompleksowej oferty terenów inwestycyjnych, przygotowania do pozyskiwania inwestorów i ich kompleksowej obsługi, rozwoju mechanizmów współpracy między samorządem a sektorem biznesu oraz wzmacniania rozwoju kluczowych specjalizacji gospodarczych Obszaru Funkcjonalnego. Bardzo ważną przestrzenią działań w ramach Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca jest wspieranie kapitału społecznego poprzez rozwój infrastruktury i oferty edukacyjnej, kulturalnej i czasu wolnego oraz wzmacnianie integracji i partycypacji społecznej. Cele strategiczne powiązane z tym obszarem zawiera Domena IV (Rozwój oferty edukacyjno-kulturalnej i oferty czasu wolnego w gminie, Wzmocnienie integracji społecznej i zaangażowania mieszkańców w procesy decyzyjne gminy). Spójność z tymi celami można odnaleźć na poziomie Domeny IV Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy a dokładnie w celach strategicznych: Wysoka jakość kształcenia ponadgimnazjalnego odpowiadająca na potrzeby rynku pracy; Całościowe podejście do procesu aktywizacji społeczno-zawodowej osób bezrobotnych; Budowanie aktywnych postaw przedsiębiorczych, społecznych i samorozwojowych mieszkańców Obszaru Funkcjonalnego.
Strategia Rozwoju Turystyki Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy Strategia Rozwoju Gminy Rzeczyca na poziomie Domeny II (Wykorzystanie dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego i przedsiębiorczości mieszkańców do rozwoju turystyki) nawiązuje w sposób bezpośredni do Strategii Rozwoju Turystyki Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy. Domena I tej Strategii mówi o rozwoju atrakcyjnej i zróżnicowanej oferty turystyki aktywnej w Dolinie Rzeki Pilicy do czego mają się przyczynić zaproponowane w Strategii zintegrowane produkty turystyczne. Z kolei Strategia Rozwoju Gminy Rzeczyca zakłada partnerski udział gminy w tworzeniu niektórych z tych produktów wraz z innymi podmiotami z terenu Obszaru
15 Funkcjonalnego. Cel strategiczny 1 Domeny I, szczególnie zaś 2 i 3 cel operacyjny Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca zakładają rozwój infrastruktury i produktów turystycznych, które wpisują się w
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Strategię Rozwoju Turystyki Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy. Ponadto wspieranie postaw proturystycznych wśród mieszkańców akcentowane w celu strategicznym 2 Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca znajduje swoje odzwierciedlenie w celu strategicznym 2 (Domeny II): Wspieranie postaw proturystycznych wśród mieszkańców i przedsiębiorców.
16
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Proces konstruowania Strategii Rozwoju gminy Rzeczyca Proces prac nad Strategią Rozwoju gminy Rzeczyca, który rozpoczęto w czerwcu 2014 r., a zakończono w grudniu 2014 r., koordynował zespół konsultantów Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. D. Bieńkowska, C. Ulasiński, J. Szymańska. Strategie opracowali eksperci CDS: Dorota Zbińkowska i Grzegorz Grabowski. Prace nad dokumentem Strategii opierały się o wzajemnie uzupełniające się metody, prac analitycznych, eksperckich i partycypacyjnych, spośród których wymienić należy:
analizę danych zastanych; badania jakościowe i ilościowe; analizy strategiczne (analiza SWOT, PEST, analizę interesariuszy); 5 spotkań warsztatowych skupiających przedstawicieli kluczowych podmiotów i instytucji z terenu gminy Rzeczyca; łącznie 5 spotkań konsultacyjnych w formule Democs i World Cafe z mieszkańcami oraz środowiskami branżowymi i instytucjami publicznymi konsultacje on-line.
W ramach spotkań o charakterze warsztatowym wykorzystany został szereg różnego rodzaju metod pracy takich jak: technika grupy nominalnej – dająca w pierwszej kolejności szansę na pracę indywidualną, następnie dyskusję w zespołach, aby ostatecznie osiągnąć konsensus na sesji plenarnej; dyskusja moderowana; prace z formularzem (kwestionariuszem) oraz zmodyfikowana metoda delficka, opierająca się o kierowane do uczestników warsztatów zadania / pytania bazujące na opracowanym i przesłanym materiale powarsztatowym. Dzięki tej metodzie, każdy z uczestników warsztatów miał możliwość spokojnej, indywidualnej i odłożonej w czasie analizy, a konsultanci uzyskiwali pewność, że nie pominięto żadnych istotnych zagadnień i kwestii. Przygotowany i przeprowadzony przez konsultantów Centrum Doradztwa Strategicznego, proces konstruowania Strategii obejmował kilka zasadniczych etapów takich jak:
badania i diagnoza społeczno – gospodarcza gminy; zdefiniowanie wizji i misji rozwoju (celu głównego) gminy Rzeczyca wg modelu Ashridge; określenie celów strategicznych (priorytetów), operacyjnych (kierunków interwencji) i zadań; określenie założeń do wdrażania i monitorowania zamierzeń strategicznych. Proces był tworzony metodą partycypacja, przy dużym zaangażowaniu władz samorządowych gminy, radnych oraz pracowników urzędu gminy.
17
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Ścieżka wypracowywania Strategii Rozwoju gminy Rzeczyca
Analiza danych zastanych pod kątem Strategii Rozowju gminy Rzeczyca (desk research) na podstawie badania potencjalnych kierunków rozwoju, rynku pracy i szkolnictwa zawodowego, ruchu turystycznego, dostępności transportowej
Analiza założeń dokumentów strategicznych wyższego rzędu, w tym Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy w powiecie tomaszowskim i Strategii Rozwoju Turystyki Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy
I. 1. Warsztaty przyszłościowe (misja rozwoju gminy). I. 2. Analiza partycypacyjna – warsztat.
I. 3. Partycypacyjny warsztat strategiczny I – cele.
I. 4. Partycypacyjny warsztat strategiczny II – działania. I. 5. Partycypacyjny warsztat strategiczny III – monitoring i wdrażanie.
II. Democs (4 deliberatywne spotkania konsultacyjne z mieszkańcami), Konsultacje społeczne Konsultacje III. ankieta on-line, IV. głosowanie on-line. V. World cafe (kawiarenka obywatelska)
Opracowanie Strategii Rozwoju gminy Rzeczyca
18
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Struktura dokumentu Konstrukcja Strategii Rozwoju gminy Rzeczyca odpowiada logice procesu strategicznego i obejmuje pięć zasadniczych części: część pierwszą – wprowadzającą, część drugą – diagnostyczną, część trzecią – strategiczną, część czwartą – operacyjną i część piątą – wdrożeniową.
Stanowi Zawiera wyciąg Stanowi swoisty Przedstawia Wieńczy wprowadzenie do najważniejszych rdzeń Strategii siatkę dokument, dokumentu, wniosków z Rozwoju priorytetów i ujęto w niej zawarto tu główne przeprowadzon Rzeczyca, w kierunków opis systemu przesłanki procesu ej analizy postaci misji oraz interwencji wraz wdrażania,
Część I Część opracowywania przestrzenej, opisu pożądanego z pakietem finansowania i
Część II Część
Część V V Część Część IV IV Część Strategii - przebieg gospodarczej i III Część stanu docelowego proponowanych monitorowania
prac oraz społecznej (wizji) dla domen. Operacyjna do realizacji Strategii
wykorzystane gminy oraz Strategiczna zadań. Rozwoju Gminy
Wdrożeniowa Diagnostyczna
Wprowadzająca metody prac. badań Rzeczyca wywołanych.
Opracowana Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca jest zgodna z obligatoryjnymi wymogami ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, odnoszącymi się do programu rozwoju gminy. Strategia zawiera: 1) diagnozę sytuacji społeczno-gospodarczej w odniesieniu do zakresu objętego programowaniem strategicznym; 2) cel główny (główna aspiracja wg modelu Ashridge) 3) domeny strategiczne obejmujące trzy najważniejsze z punktu widzenia mieszkańców obszary dla których wskazano cele; 4) dla każdej z domen wskazano cele strategiczne; 5) każdy cel strategiczny zawiera cele operacyjne oraz listę działań służących ich osiągnięciu; 6) sposób monitorowania i oceny stopnia osiągania celu głównego i celów szczegółowych; 7) plan finansowy, w tym: a) źródła finansowania realizacji programu, b) kwotę środków przeznaczonych na finansowanie realizacji programu i jej podział między poszczególne priorytety, c) informację o wysokości współfinansowania na poziomie programu i priorytetów; 8) podstawowe założenia systemu realizacji.
19
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Cześć II. Diagnoza
Ogólna charakterystyka obszaru
Wnioski zamieszczone w opracowaniu są syntezą diagnozy społeczno-gospodarczej dla gminy Rzeczyca, w której przedstawiono najważniejsze mocne strony (szans rozwoju), słabe strony (ograniczenia w rozwoju) oraz główne szanse i zagrożenia rozwojowe wynikające z procesów zachodzących w otoczeniu zewnętrznym. W procesie tworzenia diagnozy wykorzystano metodę opartą w całości o zasadę partycypacyjno-ekspercką, polegającą na pracy konsultantów i ekspertów oraz współpracę ze społecznością lokalną na każdym etapie opracowywania dokumentu. Odbyły się także seminaria warsztatowe, w których uczestniczyli przedstawiciele samorządów lokalnych, organizacji pozarządowych i przedsiębiorców. Skorzystano również z różnych form konsultacji poszczególnych elementów diagnozy. Umożliwiło to zainteresowanym wyrażanie uwag i opinii, przeanalizowanych i uwzględnionych przez autorów opracowania. Zastosowanie takiej metodyki działania przy opracowaniu dokumentu wyeliminowało na etapie przeprowadzania analizy możliwość popełnienia błędów oraz gwarantuje wysoki stopień wiarygodności i dokładności pozyskanych danych. Gmina Rzeczyca jest jedną z 10 gmin powiatu tomaszowskiego, położoną we wschodniej części województwa łódzkiego i zajmuje powierzchnię 10 829 ha, co stanowi 0,6% powierzchni województwa łódzkiego i ponad 10% powierzchni powiatu. W skład gminy wchodzi 19 miejscowości statystycznych, z których utworzono 18 sołectw: Bartoszówka, Bobrowiec, Brzeg, Brzozów, Glina, Grotowice i Brzeziny, Gustawów, Jeziorzec, Kanice i Stanisławów, Kawęczyn, Lubocz, Łęg, Roszkowa Wola, Rzeczyca, Rzeczyca Nowa, Sadykierz, Wiechnowice, Zawady. Miejscowość Rzeczyca jest siedzibą gminy. Przez Gminę Rzeczyca przebiega droga wojewódzka nr 726 relacji Rawa Mazowiecka– Rzeczyca – Inowłódz – Opoczno. Pozwala ona połączyć gminę z drogą krajową nr 8 – Warszawa – Wrocław (odległość 18 km do m. Rawa Mazowiecka). W odległości 10 km od Rzeczycy przebiega droga krajowa nr 48 - łącząca Tomaszów Mazowiecki z Radomiem. Przez teren gminy Rzeczyca przebiega linia kolejowa: Centralna Magistrala Kolejowa (miejscowości: Brzeg, Roszkowa Wola, Jeziorzec), przy której nie jest zlokalizowany w pobliżu żaden przystanek. Najbliższy przystanek znajduje się w Tomaszowie Mazowieckim w odległości 25 km. Znajduje się tam ruch pociągów pasażerskich, a mianowicie linia kolejowa nr 25 (Łódź Kaliska – Dębica) oraz linia kolejowa nr 22 (Tomaszów Mazowiecki – Radom). Uwarunkowania środowiskowe Teren gminy Rzeczyca położony jest w prowincji Niż Środkowopolski, podprowincji Niziny Środkowopolskie i w makroregionie Wzniesienia Południowomazowieckie. Południowa część leży
w granicach mezoregionu Dolina Białobrzeska, niewielkie fragmenty na zachodzie w mezoregionach Równina Piotrkowska i Wzniesienia Łódzkie. Największy obszar należy do mezoregionu Wysoczyzna Rawska. 20
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Współczesna powierzchnia gminy była kształtowana w okresie zlodowacenia środkowopolskiego i zbudowana jest z osadów lodowcowych i wodnolodowcowych. Niewielkie powierzchnie zajmują utwory młodsze – aluwia i piaski eoliczne. Pod pokrywą luźnych osadów czwartorzędowych występują starsze skały mezozoiczne jurajskie. Iły środkowo jurajskie stwierdzono w okolicy Grotowic. Najbardziej zróżnicowaną budowę mają obszary wysoczyznowe po obu stronach doliny Luboczy, gdzie spotkać można mułki i piaski mułkowate, piaski fluwioglacjalne i żwiry piaszczyste glacjalne ułożone w strefach równoległych do doliny. Najmłodsze utwory to piaski eoliczne tworzące pokrywy i niewysokie wydmy w zachodniej części gminy oraz holoceńskie aluwia wyściełające dna dolin rzecznych, namuły organiczne, a w dolinie Luboczy również torfy. Południową część gminy zajmuje dolina Pilicy. Koło Żądłowic (gm. Inowłódz) dno doliny o szerokości ok. 1 km położone jest na poziomie 141 m n.p.m. Przy zachodniej granicy cała forma osiąga szerokość ok.3 km, a przy wschodniej ok. 4 km i leży prawie 7 m niżej. W okolicy Łęgu wysokość stoku doliny Pilicy przekracza 25,0 m. Na wysokości Luboczy dolina zwęża się do 1,6 km, co jest związane z wychodniami chalcedonitów. Dolina Pilicy w granicach gminy Rzeczyca jest formą wyraźną, wciętą na ponad 25 m, ze stromymi, urwistymi stokami o nachyleniu przekraczającym 15%, a także wąskimi i nieciągłymi listwami teras nadzalewowych. Nieuregulowane koryto rzeki malowniczo meandruje, tworząc liczne wyspy i płycizny. Monotonię dna urozmaicają starorzecza w różnym stadium zarastania. Liczne są tu źródła przykorytowe i terasowe. Wysoczyzna, rozciągająca się na północ od doliny, ma powierzchnię łagodnie opadającą ku wschodowi od 182 m n.p.m. w okolicy Zawad do 160 – 165 m n.p.m. przy krawędziach doliny Luboczy. W okolicy Rzeczycy jest wysoczyzna płaska. Bardziej urozmaiconą powierzchnię gmina ma w części północnej i wschodniej. W zachodniej części gminy znalazł się górny odcinek doliny Liciążny zwanej również Strugą, Olszynką lub Olszowcem. Dolina tego cieku jest płytką dość szeroką formą, w wielu miejscach silnie zabagnioną. Teren gminy w całości leży w dorzeczu Pilicy. Oprócz starorzeczy na opisywanym terenie nie ma naturalnych zbiorników wód stojących. Szczególnie bogate w starorzecza jest dno doliny Pilicy w okolicach Łęgu, Grotowic i Brzegu. W krajobrazie gminy przeważają pola uprawne. Zwarty kompleks leśny znajduje się jedynie w części zachodniej. Mniejsze izolowane płaty lasów spotyka się w dolinie Pilicy, w strefach przykrawędziowych dolin i na wschód od wsi Poręba.
Stan środowiska i zasoby przyrody nieożywione. Obszar gminy Rzeczyca nie obfituje w cenniejsze surowce mineralne. Występują tu pospolite surowce skalne spotykane na całym terytorium województwa łódzkiego – piaski, piaski ze żwirem i gliny zwałowe. Piaski i piaski ze żwirem glacjalne i fluwioglacjalne są wydobywane na potrzeby miejscowej ludności.
Koncesjonowana eksploatacja złóż piasku odbywa się w Glinie (dwa złoża), Zawadach (dwa złoża) oraz Roszkowej Woli (dwa złoża). Piaski ze żwirem są eksploatowane w Wiechnowicach, 21 Zawadach oraz Kawęczynie.
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Na całym terenie powszechne są gliny zwałowe stadiału mazowiecko-podlaskiego zlodowacenia środkowopolskiego, ale nie przedstawiają większej wartości surowcowej ze względu na dużą zawartość piasków i żwirów. Do złóż surowców skalnych należy również zaliczyć nieeksploatowane jurajskie iły i iłowce występujące koło Grotowic oraz chalcedonity w Luboczy. Florę reprezentują rośliny środkowoeuropejskie, europejskie i cyrkumborealne. Szatę roślinną gminy tworzą zbiorowiska leśne, łąkowe, torfowiskowo-bagienne, wodne, segetalne i ruderalne. Taki układ zbiorowisk wskazuje na znaczną bioróżnorodność. Lasy zajmują powierzchnię 1781 ha, co stanowi 16,9% powierzchni całej gminy. Są one niewielkim fragmentem lasów spalskich, należących do puszczy pilickiej. Gmina jest bogata pod względem przyrodniczym. Na jej terenie znajduje się Spalski Park Krajobrazowy i jego otulina, w tym obszary rezerwatów i użytków ekologicznych oraz obszary zabytkowych parków i nasadzeń. Do zabytkowych parków, o których warto wspomnieć należą : park w Rzeczycy z drugiej połowy XVIII w., park w Grotowicach utworzony na przełomie XVIII i XIX w., park o założeniu dworsko – parkowym we wsi Bartoszówka oraz park o założeniu dworsko – parkowym we wsi Glina. W gminie znajduje się część rezerwatu Żądłowice (na granicy z gm. Inowłódz) o pow. 138,79 ha. Występują również liczne pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej. Obszary Natura 2000 Dolina Dolnej Pilicy ( Kod obszaru : PLH140016)- specjalny obszar ochrony siedlisk Obszar leży na wysokości 94 - 173 m npm i obejmuje 80 km odcinek doliny Pilicy, powyżej ujścia do Wisły oraz dolinę Drzewiczki. Koryto Pilicy o szerokości 100-150 m meandruje. Występują tu licznie wysepki, łachy i ławice piasku oraz starorzecza w różnym stopniu sukcesji. Od północy dolina kończy się skarpą o wysokości względnej do 20 m, miejscami porośniętą roślinnością kserotermiczną. Część południowa jest płaska, w większości porośnięta lasami łęgowymi z fragmentami starych dąbrów – jest to pozostałość „lasów spalskich". W sumie lasy zajmują 33% powierzchni, w tym: lasy iglaste 20,00 %, lasy liściaste 7,00 %, lasy mieszane 5,00 %. Rozległe tereny otwarte - łąki i pastwiska zajmują 31,00 % obszaru, tereny rolnicze zajmują 25%, a zabudowane 2,00%. Przedmiotem ochrony obszaru są następujące siedliska przyrodnicze: 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z (Nympheion Potamion), 4030 Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio- Callunion, Calluno- Arctostaphylion), 6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae), 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion), 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z (Scheuchzerio- Caricetea), 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- Carpinetum, Tilio- Carpinetum), 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo- fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinos- incanae) i olsy źródliskowe 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario- Ulmetum), 91I0 Ciepłolubne dąbrowy (Querceralia pubescenti pertaceae) oraz gatunki zwierząt: bóbr europejski Castor fiber, wydra europejska Lutra Lutra, kumak nizinny Bombina bombina, zatoczek łamliwy Anisus vorticulus, minóg strumieniowy Lampetra planeri, oraz 6 gat. ryb m in. różanka Rhodeus sericeus Marus, koza Cobitis taenia.
Obszar charakteryzuje się bogatą florą - stwierdzono tu występowanie 575 gatunków roślin 22 naczyniowych, w tym rzadkie, zagrożone i prawnie chronione. Pilica jest jedną z ważniejszych rzek
w Polsce dla ochrony ichtiofauny. Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Lasy Spalskie (Kod obszaru: PLH100003) - specjalny obszar ochrony siedlisk Kompleks Lasy Spalskie jest częścią Puszczy Pilickiej i obejmuje południową część Spalskiego Parku Krajobrazowego. Na wysoczyźnie najczęściej spotyka się siedliska ubogich grądów, dąbrów świetlistych i borów sosnowych, w większości porosłe drzewostanami sosnowymi. W dolinach rozwijają się łęgi jesionowo-olszowe i zarośla wierzb wąskolistnych. Ponad połowę obszaru „Lasy Spalskie” zajmują bardzo cenne gatunki drzew, m.in. grąd środkowoeuropejski, dąbrowa świetlista oraz dobrze zachowane lasy łęgowe. Różnorodność warunków ekologicznych sprawia, że obszar Spalskiego Parku Krajobrazowego cechuje bogactwo zasiedlających ten teren gatunków zwierząt. Występują tu miedzy innymi Pachnica Dębowa – chrząszcz będący reliktem lasów pierwotnych pokrywających niegdyś Europę. Schron kolejowy w Konewce jest jednym z największych zimowisk nietoperzy w Polsce. Ostoja odznacza się znacznym bogactwem świata roślin, występuje tu szereg gatunków chronionych związanych z siedliskami leśnymi. Obszar znajduje się poza granicami gminy Rzeczyca, ale granicząc z nią, determinuje szanse gminy na rozwój (w otoczeniu) i bezpośrednio wpływa na możliwość osiągnięcia celów strategicznych.
Dolina Pilicy, (Kod obszaru: PLB140003) - obszar specjalnej ochrony ptaków Obszar obejmuje 80-cio kilometrowej długości odcinek Pilicy od Inowłodza do ujścia rzeki do Wisły. Pilica silnie meandruje, tworząc liczne starorzecza, wyspy, ławice i łachy piaskowe. Północny skraj ostoi wyznacza skarpa, o względnej wysokości ok. 20 m., miejscami porośnięta murawami kserotermicznymi. Część południowa ostoi jest płaska, w wielu miejscach porośnięta głównie lasami iglastymi. Znaczną część doliny zajmują łąki i pastwiska. Obszar jest uznawany za ostoje ptasią o randze krajowej. Przedmiotem ochrony jest 18 gatunków ptaków, m. in.: cyranka Anas querque-dula, sieweczka rzeczna Charadrius dubiu, błotniak stawowy (Circus aeruginosus), kropiatka (Porzana Porzana), derkacz (Crex crex). Ostoja ma duże znaczenie dla ptaków środowisk podmokłych. Odnotowano tu lęgi aż 56 gatunków ptaków związanych z takimi terenami. Na terenie ostoi do lęgów przystępuje sieweczka obrożna, piskliwiec, krwawodziób, dudek W znacznych zagęszczeniach występują też bociany białe i czarne, krzyżówki, załuszniki, błotniaki łąkowe derkacze, jarzębiatka, kropiatki, lerki i świergotki polne.
Klimat Klimat gminy Rzeczyca jest typowy dla Polski Środkowej. Charakteryzuje go przejściowość i duża zmienność w czasie oraz stosunkowo słabe zróżnicowanie przestrzenne. Z tego powodu brak stacji meteorologicznej bezpośrednio na terenie gminy nie utrudnia charakterystyki klimatu, bowiem bez większych błędów można tego dokonać na podstawie danych ze stacji położonych w pobliżu, czyli Tomaszowa Mazowieckiego i Nowego Miasta n. Pilicą. Wielkości promieniowania słonecznego całkowitego wahają się od 10 do 10,25 MJ/m2 na dobę średnio w roku, natomiast w okresie wegetacyjnym wzrastają do 14,25 – 14,5 MJ/m2 na dobę i są to wartości korzystne. Średnie dzienne usłonecznienie rzeczywiste wynosi w okresie letnim niewiele powyżej 7 godzin, w zimie zaś 1,3 –1,5 godziny. Klimat terenu gminy kształtują przeważnie masy powietrza polarno – morskiego i polarno – kontynentalnego. Dominują tu wiatry z sektora
23 zachodniego. Silne wiatry charakterystyczne są dla zimy (listopad – marzec), najsłabsze występują w sierpniu. Pokrycie terenu i jego ukształtowanie wpływają na lokalne kierunki wiatrów. Zbliżony
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
do równikowego przebieg doliny Pilicy ułatwia przepływ powietrza w kierunkach równoleżnikowych. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi +7,70 C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnią wieloletnią temperaturą + 18,20 C, a najzimniejszym styczeń, dla którego średnia wieloletnia temperatura wynosi – 3,00 C. Roczny opad wynosi 535 mm i występuje średnio w 156 dniach roku, w tym w 40 – 45 dniach jest to opad śniegu. Czynnikami kształtującymi warunki mikroklimatyczne, oprócz warunków pogodowych, są ukształtowanie terenu, duża rzeka i duży kompleks lasów spalskich. Cechą wyróżniającą bioklimatu jest słaba bodźcowość. Pod względem bioklimatycznym obszar gminy Rzeczyca można podzielić na dwie strefy mikroklimatyczne. Pierwsza z wyróżnianych stref mikroklimatycznych obejmuje obszar wysoczyznowy i stoki doliny Pilicy. Ma ona dobre warunki bioklimatyczne ze względu na korzystny reżim termiczno – wilgotnościowy, a szczególnie pozytywnym jest tu dobre nasłonecznienie (południowa ekspozycja stoków). Nie tworzą się tu warstwy inwersyjne i właściwie nie spotykamy mgieł. Wyraźnie mniej korzystne warunki bioklimatyczne ma dolina Pilicy. Szczególnie niesprzyjające jest częste tworzenie się inwersji, duża wilgotność i słabsze przewietrzanie. Częste mgły mogą powodować kumulowanie się zanieczyszczeń przy powierzchni ziemi.
Gleby Na terenie gminy przeważają gleby klas bonitacyjnych IVb i V. Stanowią one 60% gleb gruntów ornych. Najlepsze gleby klas III i IVa są w części centralnej i zachodniej. Są to gleby pseudobielicowe wytworzone z pylastych glin i mułków zaliczane do kompleksów żytniego bardzo dobrego (pszenno-żytni) i żytniego dobrego. Szczególnie słabe gleby klasy VI spotyka się w dnie doliny Pilicy i na wysoczyznach wzdłuż doliny Luboczy. Są to gleby brunatne wyługowane i kwaśne oraz bielicoziemne wytworzone na piaskach i piaskach ze żwirem, rzadziej na mułkach piaszczystych. Mają wadliwe stosunki wodne, często ulegają przesuszeniu. Racjonalnym sposobem wykorzystania tych gleb byłoby ich zalesienie, co podniosłoby zdecydowanie warunki ekologiczne produkcji rolnej w gminie. Na madach i glebach mineralno - organicznych w dnie doliny Pilicy przeważają użytki zielone średnie i słabe. Wartość tych użytków podnoszą uregulowane stosunki wodne. W miejscach wyżej położonych założono pola uprawne. Gleby powstałe na piaszczystych aluwiach nie przedstawiają wysokiej wartości użytkowej i najwłaściwszym sposobem wykorzystania tych obszarów również byłoby ich zalesienie. Rolniczy charakter gminy Rzeczyca uwidacznia się w użytkowaniu ziemi. Użytki rolne stanowią tu 67,4%. Planuje się utrzymanie takiego charakteru gospodarki gminy. Wydaje się, że przy istniejących warunkach przyrodniczych właściwym posunięciem byłoby wprowadzenie rolnictwa ekologicznego i na jego bazie rozwój agroturystyki.
Planowanie przestrzenne i zagospodarowanie przestrzeni
W trakcie sporządzania dokumentu obowiązywały w 2013 i 2014 roku 4 plany miejscowe 24 zagospodarowania przestrzennego obejmujące powierzchnie 833 ha, co stanowi 2 % ogólnej
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
powierzchni gminy. Udział powierzchni objętej obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w powierzchni ogółem wynosił 0,2 %. W trakcie jest obecnie procedura zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Rzeczyca oraz sporządzania i uchwalania pięciu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla łącznej powierzchni 1254,0926 ha.
Infrastruktura transportowa i komunikacja publiczna Gmina ma dobre położenie geograficzne – do dwóch metropolii: Łodzi i Warszawy odległość wynosi mniej niż 100 km. Daje to szanse zarówno na zbyt produkcji rolnej jak i zbudowanie oferty turystycznej dla mieszkańców tych dużych miast. Bliskość dróg S8 i A 2 zwiększa tą możliwość. Atutem gminy Rzeczyca jest bliskie usytuowanie (18 km) trasy ekspresowej Warszawa - Katowice. Długość dróg gminnych wynosi 99 km, z czego 39,50 km to drogi o nawierzchni utwardzonej. Ok. 50% ciągów komunikacyjnych pokrytych jest nawierzchnią bitumiczną. Z uwagi na układ sieci komunikacyjnej: wewnętrzny i zewnętrzny, lokalizacja gminy jest bardzo korzystna. Droga wojewódzka nr 726 relacji Rawa Mazowiecka– Rzeczyca – Inowłódz – Opoczno i siedem dróg powiatowych, tworząc układ promienisty co sprawia, że ruch wewnętrzny może być wyprowadzany w kierunkach: Inowłodza - Opoczna, Tomaszowa Mazowieckiego, Poświętnego, Nowego Miasta, Rawy Mazowieckiej i Czerniewic. Ważną rolę w powiązaniach zewnętrznych spełnia przebiegająca w pobliżu gminy droga krajowa nr 8 relacji Warszawa – Piotrków Tryb. – Wrocław, która połączona jest z obszarem gminy poprzez drogę wojewódzką nr 726. W układzie wewnętrznym wszystkie miejscowości mają połączenie komunikacyjne pomiędzy sobą i siedzibą gminy.
Infrastruktura komunalna Wszystkie miejscowości gminy Rzeczyca są zwodociągowane, 100% mieszkańców otrzymuje wodę bardzo dobrej jakości. Sieć wodociągowa przesyłowa ma 111,5 km, a długość przyłączy wynosi 54,3 km. Zasilanie sieci następuje z trzech ujęć komunalnych, z czterech studni, zlokalizowanych w Sadykierzu, Jeziorcu i Grotowicach. Ujęcia te mają zasoby wody w kategorii „B”. Znacznie słabiej wygląda stopień skanalizowania gminy. W roku 2014 podłączenia do kanalizacji miało 240 osób, co stanowi 5 % wszystkich mieszkańców. W gminie funkcjonuje biologiczna oczyszczalnia ścieków typu BIO-PAK w Bartoszówce, o przepustowości 230 m3 na dobę.
Mieszkalnictwo
W 2013 roku na terenie gminy Rzeczyca znajdowały się 1393 budynki mieszkalne, w których było 1404 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 117046 m² i podzielonej na 5 384 izby. 25
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
W gminie zdecydowana większość zasobów mieszkaniowych stanowi budownictwo jednorodzinne. Z przedstawionych danych wynika, iż w ostatnich 3 latach powierzchnia mieszkań i liczba izb wzrastała, pomimo mniejszej liczby ogólnej mieszkań, a wiec budowano większe mieszkania. Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w 2013 roku 83.4 m2, przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę – 24,6 m2 .
Tabela 1. Zasoby mieszkaniowe w Gminie Rzeczyca
Jednos tka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 miary
Budynki mieszkalne w ------1421 1423 1430 1382 1388 1393 gminie mieszkania szt 1424 1424 1429 1435 1442 1444 1390 1392 1398 1404 izby szt 5246 5246 5276 5306 5349 5359 5294 5305 5346 5384 powierzchnia 112 112 113 114 115 115 114 115 116 117 użytkowa m2 mieszkań 738 738 421 280 217 440 813 065 165 046
Źródło: BDL GUS
W gminie systematycznie wzrastał poziom wyposażenie mieszkań w podstawową instalację. W instalację wodociągową w 2o13 roku było wyposażonych 84,4% mieszkań. Nie wszystkie z tych mieszkań posiadały łazienkę i spłukiwany ustęp. Jedynie połowa mieszkań posiadała centralne ogrzewanie. W 2013r. w centralne ogrzewanie wyposażono 54,6% mieszkań. W gminie nie ma sieci gazu ziemnego.
Sektor gospodarki i przedsiębiorczości W Gminie Rzeczyca dominuje prywatny sektor gospodarki. W 2013 roku ogólnie było 219 podmiotów gospodarki narodowej, z czego zaledwie 3% należało do sektora publicznego. Najwięcej publicznych przedsiębiorstw w gminie było w latach 2007-2011, kiedy to ich liczba wynosiła 10. Sektor prywatny przedstawia się zdecydowanie lepiej. W gminie w 2013 roku było ogółem 212 prywatnych przedsiębiorstw. W sektorze prywatnym dominuje rok 2011 – w Gminie Rzeczyca funkcjonowało wówczas 220 prywatnych przedsiębiorstw, co stanowiło 96% ogółu. Biorąc pod uwagę strukturę własnościową aż 176 prywatnych podmiotów należało w 2013 roku do osób prywatnych, które prowadziły własną działalność gospodarczą. Zaledwie 9 podmiotów działało jako spółki, z czego 7 jako spółki handlowe, a dwie jako spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego.
Biorąc pod uwagę sektory podmiotów gospodarczych w Gminie Rzeczyca zdecydowaną przewagę 26 w gospodarce ma działalność usługowa. W 2013 roku do tego sektora należało 64,4% wszystkich
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
podmiotów gospodarczych. Jako drugi co do wielkości był w 2013 roku sektor przemysłu i budownictwa – 28,3% ogółu i o 36,3% mniej niż w sektorze usługowym. Najsłabiej wypadł jednak sektor rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybactwa. W tym sektorze działało w 2013 roku 7,3% przedsiębiorstw. Biorąc pod uwagę typowo rolniczy charakter Gminy Rzeczyca jest to bardzo słaby wynik. Pomimo, iż Gmina Rzeczyca ma charakter rolniczy, w sektorze Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo znajdowało się tylko 16 przedsiębiorstw. W gminie Rzeczyca liczba gospodarstw rolnych według Państwowego Spisu Rolnego z 2010 roku wynosiła 1018, zajmowały one ogółem 7983 ha. W strukturze zasiewów zdecydowanie najwięcej powierzchni uprawnej przeznaczono na zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi. Zajmowały one 824 ha, co stanowi 58% powierzchni gruntów wykorzystywanych rolniczo.
Rynek pracy Stopa bezrobocia w Gminie Rzeczyca na koniec 2013 roku wynosiła ogółem niecałe 5%. Bezrobotnych było 235 osób, z czego 104 osoby to kobiety. W porównaniu ze stopą bezrobocia w Polsce Gmina Rzeczyca wypadła bardzo dobrze. W Polsce na koniec grudnia stopa bezrobocia wynosiła 13,4 %.
Tabela 2. Bezrobocie rejestrowane w Gminie Rzeczyca w latach 2004-2013 Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 miary
Bezrobotni zarejestrowani wg płci
ogółem osoba 408 349 329 236 196 236 200 213 206 235
mężczyźni osoba 241 216 193 141 97 136 114 123 114 131
kobiety osoba 167 133 136 95 99 100 86 90 92 104
Źródło: BDL GUS
W 2013 roku zaledwie 8% bezrobotnych należało do osób w przedziale produkcyjnym, niewielką przewagę miały kobiety. Udział bezrobocia w grupie produkcyjnej w poszczególnych latach jest porównywalny do ogólnego bezrobocia w Gminie.
Finanse samorządowe W procesie strategicznego zarzadzania gminą finanse samorządowe odgrywają bardzo ważną rolę. W gminie Rzeczyca finanse samorządowe w ostatnich latach wyglądają bardzo dobrze – zarówno wielkość dochodów Gminy Rzeczyca jak i wielkość wydatków na przestrzeni ostatnich 9 lat podwoiła się. Gmina prowadziła racjonalną gospodarkę finansową, w której wydatki były
równoważone dochodami.
27
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Rysunek 1. Dochody i wydatki budżetowe Gminy Rzeczyca w latach 2004-2013 w mln zł
20 16,6 16,97 14,72 15,17 13,65 13,15 15 11,12 11,93 12,06 17,45 15,84 8,01 13,89 14,37 10 12,69 12,3 12,64 12,63 mlnzł 10,21 5 7,85
0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 rok
Dochody ogółem Wydatki z budżetu ogółem
Źródło: BDL GUS
Dochody własne gminy w 2013 roku stanowiły 35 % ogólnej kwoty dochodów i wynosiły 6 mln zł. Pozostałe środki finansowe gmina uzyskiwała w formie subwencji ogólnej i dotacji, które stanowiły 65% dochodów. W dochodach własnych gminy w 2013 roku największą pozycje stanowiły udziały w podatkach lokalnych w wysokości 2,55 mln zł, co stanowiło 21,7 % całości dochodów. Natomiast w dochodach pochodzących ze środków państwowych, największa część pochodziła z części oświatowej subwencji ogólnej, która wynosiła 55% dochodów. W 2013 roku z pozyskanych dochodów ich 80 % gmina przeznaczała na wydatki bieżące, a 20 % na wydatki majątkowe.
Podział wydatków według obszarów w Gminie Rzeczyca w 2013 r
Gospodarka Kultura i ochrona komunalna i dziedzictwa ochrona środowiska Kultura fizyczna narodowego 14% 5% 4% Rolnictwo i łowiectwo 2% Wytwarzanie i Pomoc społeczna zaopatrywanie w 18% energię elektryczną, gaz i wodę 3%
Transport i łączność 6%
Oświata i Obsługa długu Administracja
28 wychowanie publicznego publiczna 12% 31% 1%
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Źródło: BDL GUS Biorąc pod uwagę wydatki największą ich cześć przeznaczano w budżecie gminy w 2013 roku na oświatę. Stanowiło to 31% planowanych wydatków. Kolejną pozycję zajmuje pomoc społeczna (18%) oraz gospodarka komunalna i ochrona środowiska (14%). Na administrację publiczną przeznaczano 12 % wydatków.
Gmina Rzeczyca pozyskiwała środki UE z różnych źródeł, ale największe były pozyskiwanie z PROW Województwa Łódzkiego. Obejmowały one różne obszary zaspakajania potrzeb społeczności lokalnej. Najwięcej środków uzyskano w obszarze podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej oraz nauka i edukacja. Przeznaczano je na rewitalizację świetlic wiejskich, budowę kanalizacji sanitarnej, modernizację systemów grzewczych w obiektach komunalnych, modernizację oczyszczalni ścieków, działania w zakresie usprawnienia gospodarki wodociągowej. Pozyskiwano środki również z RPO (rekultywacja składowiska odpadów w Roszkowej Woli). Tabela 3. Wysokość środków pozyskanych z źródeł europejskich (w mln zł) Rok 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 dochody 2,14 0,96 0,42 0,1 0,72 0,47 1,58 1,72 w mln zł
Źródło: BDL GUS
Demografia
W 2013 roku Gminę Rzeczyca zamieszkiwało ogółem 4.761 mieszkańców, z czego prawie 52% stanowili mężczyźni. Na przestrzeni lat 2004 – 2013 liczba mieszkańców nieznacznie spadała, kobiety stanowiły zawsze skromniejszą grupę.
Tabela 4. Liczba ludności w Gminie Rzeczyca w latach 2004-2013 Jednostk 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 a miary ogółem osoba 5041 4984 4957 4909 4902 4865 4876 4848 4811 4761 mężczyźni osoba 2600 2580 2564 2543 2534 2526 2518 2507 2473 2443 kobiety osoba 2441 2404 2393 2366 2368 2339 2358 2341 2338 2318
Źródło: BDL GUS
W badanym przedziale czasowym nie zauważono znacznego wzrostu liczby mieszkańców.
Niewielki przyrost nastąpił w 2010 roku, przybyło wśród mieszkańców kobiet, nie był to jednak zbyt 29 duży przyrost (w porównaniu w rokiem 2009 przybyło 19 kobiet).
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
W gminie dominującą liczbę mieszkańców stanowią osoby w wieku produkcyjnym. W 2013 roku w wieku produkcyjnym ogółem żyło 944 osób, w tym 311 mężczyzn i 633 kobiet. Stanowiło to 19,8% procent populacji. Na przestrzeni ostatnich lat udział tej grupy mieszkańców utrzymał się na zbliżonym poziomie , malała natomiast grupa mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym. Udział osób w wieku poprodukcyjnym nie ulegał większej zmianie. W Gminie Rzeczyca od razu zauważa się niepokojące zjawisko, a mianowicie przewagę liczebną zgonów nad liczbą urodzeń żywych. Przyrost naturalny od roku 2004 jest ujemny (w 2013 roku wynosił : „- 11”. Ujemny przyrost naturalny może być spowodowany małą liczbą dzieci w rodzinach. W obecnych czasach coraz częściej spotyka się rodzinę o modelu 2+1 lub w ogóle bez dzieci. Przyczyną są coraz cięższe czasy pod względem stanu finansowego, a także większe „parcie” na robienie kariery. Na przestrzeni ostatnich 9 lat w gminie Rzeczyca ubywało mieszkańców. Wynikało to zarówno z ujemnego przyrostu naturalnego jak i ujemnego salda migracji.
Oświata, edukacja, wychowanie W gminie Rzeczyca jest jedna szkoła podstawowa posiadająca trzy filie, liczące ogółem 18 oddziałów. Do szkół podstawowych uczęszczało w 2013 roku 289 dzieci, z czego 146 mężczyzn oraz 143 kobiet. Na jeden oddział przedszkolny przypadało średnio 16 dzieci. Współczynnik skalaryzacji dla szkół podstawowych wynosił 103,21%. W Rzeczycy funkcjonuje jedno gimnazjum, które w 2013 roku posiadało 7 oddziałów. Uczęszczało do niego 165 dzieci. Średnia liczba dzieci przypadających na jeden oddział wynosiła 24 osoby. Współczynnik skalaryzacji dla gimnazjum wynosił 98,21% Zarówno szkoły podstawowe jak i gimnazjum są dobrze wyposażone w sprzęt komputerowy i połączenia internetowe. Na terenie gminy nie ma placówek oświatowych o poziomie ponadgimnazjalnym oraz nie występują żadne formy publicznej i niepublicznej opieki nad dziećmi do lat 3. Opieka wychowawcza dla dzieci w wieku 3-6 lat zapewniona jest oddziałach przedszkolnych przy szkołach podstawowych. W 2013 roku działało 6 oddziałów zapewniających opiekę tej grupie dzieci, z której skorzystało 12 - trzylatków, 31 czterolatków, 56 pięciolatków oraz 27 sześciolatków. Kultura W gminie Rzeczyca funkcjonuje Gminny Ośrodek Kultury, w którym mieści się też Biblioteka Publiczna. Ośrodek Kultury organizuje zajęcia dla dzieci i młodzieży związane przede wszystkim z kultywowaniem twórczości ludowej, w tym m.in. zajęcia plastyczne (hafty, wycinanki ludowe). Realizowane są również zajęcia fotograficzne, a także różne warsztaty okolicznościowe: tworzenie szopek bożonarodzeniowych, ozdób choinkowych i palm. W celu podtrzymywania ludowych tradycji i zakorzeniania kultury regionalnej wśród najmłodszych, przy ośrodku kultury działa tradycyjny zespół ludowy dla dzieci, tj. Zespół Ludowy „Mali Rzeczycanie”. Dodatkowo, w celu zróżnicowania oferty kulturalnej w Gminnym Ośrodku Kultury w Rzeczycy
działają również inne zespoły wokalne, instrumentalne i taneczne.
W gminie organizowanych jest w ciągu roku wiele imprez. Należą do nich m.in.: poducha dla 30 pierwszego nowo narodzonego obywatela gminy, festiwal piosenki dziecięcej i młodzieżowej,
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
pikniki, dożynki, imprezy sportowe i co ciekawe powiatowy Konkurs Darcia Pierza, współorganizowany przez Starostwo Powiatowe w Tomaszowie Maz. Ośrodek kultury w roku 2013 zorganizował łącznie 105 imprez o charakterze kulturalnym, w których uczestniczyło 4140 osób. Największa liczba imprez obejmowała występy zespołów amatorskich oraz zawodowych. Uczestniczyło w nich 1210 osób. Biblioteka w 2013 roku posiadła w swoim księgozbiorze 12 813 wolumenów. Na 1000 mieszkańców przypadło 2691 pozycji. Z oferty biblioteki skorzystało w 2013 roku 470 czytelników, czyli na 1000 mieszkańców jedynie 98 korzystało z jej oferty. Czytelnicy wypożyczali 6760 wolumenów, jeden czytelnik wypożyczył średnio 14,4 volumen. Biblioteka wyposażona jest w dwa komputery podłączone do Internetu. Ważną rolę w tworzeniu kultury w gminie mają Koła Gospodyń Wiejskich. Najaktywniejsze z nich to KGW: Brzega, Kanic, Brzozowa, "Piliczanki" z Grotowic, "Katarzynki" z Rzeczycy, "Kierzanki" z Sadykierza i "Tuberoza" z Zawad. Przy ośrodku kultury działa także klub Aktywnej Społeczności skupiający 28 osób. Na terenie gminy znajduje się ekspozycja sprzętu i narzędzi rolniczych "Ocalić od zapomnienia". Zgromadzono już wiele zabytkowych eksponatów sprzętu rolniczego, ciągle uzupełnianego.
Sport i rekreacja Gmina Rzeczyca dysponuje dobrze doposażoną bazą rekreacyjno-sportową z możliwością jej wykorzystania przez wszystkich odwiedzających gminę. W Rzeczycy istnieje nowoczesna Gminna Środowiskowa Hala Sportowa spełniająca wymogi rozgrywania meczów międzynarodowych. W Rzeczycy znajduję się także kompleks rekreacyjno-sportowy przy GOK-u z 2 boiskami do piłki siatkowej plażowej, piłki nożnej- pełnowymiarowe i treningowe 40x60, kortami tenisowymi ze ścianą treningową, zadaszona scena widowiskowa z oświetleniem i nagłośnieniem, wokół której może się gromadzić ponad tysięczna publiczność oraz kompleks rekreacyjno – sportowy przy gminnej środowiskowej hali sportowej w Rzeczycy z pełnowymiarowym boiskiem do piłki nożnej, licznymi placami zabaw dla dzieci, górą saneczkowa i siłownią zewnetrzną W Kanicach znajduje się centrum rekreacyjno-sportowe, w Roszkowej Woli boisko piłkarskie ze sztuczną trawą, w Glinie, Brzozowie, Sadykierzu, Kanicach boiska treningowe do piłki nożnej. W Rzeczycy działa klub sportowy Caro Rzeczyca, który specjalizuje się w prowadzeniu sekcji piłki siatkowej. Drużyna seniorów uczestniczy w rozgrywkach I ligi siatkówki mężczyzn. W Rzeczycy działa także Klub Sportowy RKS Rzeczyca. Prowadzi on sekcję piłki nożnej. Drużyna seniorów występuję w A-klasie. Turystyka Największy potencjał turystyczny Gminy wiąże się z przepływającą przez jej teren rzeką Pilica. Tereny gminy wchodzą w skład szerszej przestrzeni turystyczno-rekreacyjnej regionu, którą jest
Obszar Turystyczny Doliny Rzeki Pilicy. Swoim zasięgiem obejmuje wszystkie gminy regionu położone wzdłuż doliny rzeki Pilicy. Rozpatrywany obszar turystyczny cechuje się bardzo dużymi walorami przyrodniczymi oraz kulturowymi, które umożliwiają rozwój różnorodnych form 31 turystyki.
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Na tle równinnego, mało lesistego krajobrazu Polski Środkowej dolina rzeki Pilicy wyróżnia się malowniczością i różnorodnością krajobrazu. Pilica płynie tutaj naturalnym korytem, miejscami meandrując. Liczne wysepki, mielizny, starorzecza stwarzają dobre warunki siedliskowe dla wielu gatunków roślin i zwierząt. Na terenie gminy znajduje się część Spalskiego Parku Krajobrazowy. Zajmuje on 2 263,0 ha. Ważnym czynnikiem budowania oferty turystycznej są zabytki . Wśród najważniejszych zabytków położonych w granicach gminy Rzeczyca należy zwrócić przede wszystkim uwagę na:
Kościół p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Rzeczycy. Kapliczka pamiątkowa w Grotowicach i park podworski. Park im. Ignacego Jana Paderewskiego w Rzeczycy założony w połowie XVIII wieku dworki na Glinie i w Bartoszówce z drugiej polowy XIX wieku Warto zobaczyć także mostek na rzece Luboczy w Luboczy, szereg budynków ulokowanych na skarpie doliny Pilicy pomiędzy Brzegiem, Luboczą i Grotowicami i liczne kapliczki przydrożne. Atrakcyjność oferty artystycznej zwiększa bogactwo etnograficzne gminy z tradycyjnymi obrzędami i rękodzielnictwem. Przez teren gminy przebiega oznakowany szlak konny, zielony szlak turystyczny, ciągnący się od Tomaszowa do Luboczy, szlak żółty ze Smardzewic do Rzeczycy oraz szlak natury z Kanic do Grotowic. Największy potencjał daje szlak wodny Pilicy, który nie jest oznakowany, ale jest już turystycznie wykorzystywany. W gminie Rzeczyca, nie znajduje się żaden obiekt noclegowy.
Ochrona zdrowia i opieka medyczna W 2013 roku 3 podmioty w gminie Rzeczyca świadczyły usługi w obszarze ochrony zdrowia i opieki medycznej (z czego dwie przychodnie POZ oraz jedna przychodnia stomatologiczna) Świadczyły one podstawową opiekę zdrowotną. Na jedną przychodnię przypadało wówczas 1587 mieszkańców. Jeśli chodzi o apteki w gminie funkcjonował jeden punk apteczny, do którego przypadało 4761 mieszkańców. Liczba porad lekarskich w gminie Rzeczyca w latach 2004-2013 wynosi 13-14 tys. porad. Jedynie w roku 2009 i 2010 ich liczba była mniejsza i wynosiła ok niecałe 12 tys. Rokiem dominującym jest rok 2011.
Pomoc społeczna Za realizację zadań z zakresu pomocy społecznej odpowiada Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Na przestrzeni lat 2008-2013 liczba gospodarstw domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej systematycznie spadała. Związane z tym było zmniejszanie się liczby osób
w gospodarstwach domowych. Korzystających z pomocy z GOPS było w 2013 roku 761 osób. Było ich znacznie mniej niż w latach
32 ubiegłych. Zjawisko zmniejszania się liczby podopiecznych Gminnego Ośrodka Pomocy społecznej obejmuje także rodziny otrzymujące zasiłki rodzinne na dzieci. W 2008 roku z tej formy pomocy
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
korzystało 454 rodziny, a w 2013 – 349 rodzin. Zmniejszała się także liczba dzieci, na które rodzice otrzymywali zasiłek rodzinny - z 970 osób w 2008 do 705 w 2013. Obniżał się także udział dzieci w wieku do lat 17, na które rodzice otrzymywali zasiłek rodzinny w ogólnej liczbie dzieci. Kolejną formą pomocy udzielaną mieszkańcom przez GOPS są dodatki mieszkaniowe. Również w ich przypadku zmniejsza się liczba rodzin korzystających ze wsparcia - z 60 w 2008 do 36 w 2013. Podsumowując w gminie Rzeczyca blisko 2/3 rodzin z dziećmi do lat 17 korzysta z różnej formy świadczeń rodzinnych. Pomimo zmniejszania się liczby rodzin korzystających z pomocy rosła kwota środków finansowych przeznaczanych na ich wspieranie. W roku 2007 na świadczenia rodzinne przeznaczono 1654 tys. zł, a w 2013 przeznaczono 1828 tys. zł. Wynikało to ze zmiany wysokości zasiłków stałych, wprowadzonych rozporządzeniem MPiPS. Bezpieczeństwo publiczne W gminie Rzeczyca nie ma jednostki Policji. Za zapewnieniem mieszkańcom bezpieczeństwa i porządku publicznego odpowiada Komenda Powiatowa Policji w Tomaszowie Mazowieckim oraz Komisariat Policji w Czerniewicach. Ochronę przeciwpożarową zapewnia Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, wspomagana przez 6 jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych, z czego jednostka OSP w Rzeczycy wpisana jest do KSRG.
Aktywność społeczna i obywatelska mieszkańców W 2013 roku w Gminie Rzeczyca działało 13 organizacji pozarządowych. W ciągu ostatnich 9 lat liczba organizacji podwoiła się. Aktywność społeczna mieszańców gminy związana jest głównie z angażowaniem się w działania Ochotniczej Straży Pożarnej oraz Kół Gospodyń Wiejskich. Wraz ze wzrostem liczby organizacji, uwzględniając niezmieniającą się liczbę mieszkańców, wzrastał wskaźnik liczby organizacji na 1000 mieszkańców. W 2013 roku wynosił on 3.
Najważniejsze organizacje pozarządowe udzielające się w gminie to: 1. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania "Tradycja, Kultura, Rozwój". LGD obejmuje gminy Rzeczyca, Czerniewice, Żelechlinek i Poświętne. Głównymi celami Stowarzyszenia są: opracowanie i realizację Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR) w rozumieniu ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, przepisów wykonawczych do tej ustawy oraz przepisów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, dla obszaru gmin: Czerniewice, Poświętne, Rzeczyca, Żelechlinek, podejmowanie inicjatywy i działań mających na celu pobudzenie aktywności społeczności lokalnych oraz ich czynny udział w opracowaniu i realizacji LSR,
upowszechnianie i wymianę informacji o inicjatywach związanych z aktywizacją ludności na obszarach wiejskich położonych w obszarze działania LGD, propagowanie działań na rzecz realizacji LSR w obszarze działania LGD, pozyskiwanie 33 partnerów i źródeł finansowania LSR, w tym z programów pomocowych,
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
promocja obszarów wiejskich położonych w obszarze działania LGD, rozwój edukacji na obszarach wiejskich, udzielanie wsparcia mieszkańcom obszaru objętego LSR w zakresie przygotowania projektów i pozyskiwania środków na ich realizację, w tym z programów pomocowych. 2. Rzeczycki Klub Sportowy oraz Ludowy Klub Sportowy "Łabądź Rzeczyca”, których obszar działań obejmuje sport, turystykę, wypoczynek. 3. Stowarzyszenie Promocji i Przedsiębiorczości w Gminie Rzeczyca, które działa na rzecz wspomagania rozwoju wspólnot i społeczności lokalnych Stowarzyszenie nie jest aktywne. Na trenie Gminy działają także aktywnie Koła Gospodyń Wiejskich w Rzeczycy, Brzegu, Brzozowie, Grotowicach, Kanicach, Sadykierzu i Zawadach oraz jednostki OSP: Sadykierz, Lubocz, Kanice, Bartoszówka, Rzeczyca, Glina, Brzozów. Ważnym wskaźnikiem oceny aktywności społecznej mieszkańców jest ich udział w wyborach. Największą frekwencją cieszą się u mieszkańców gminy wybory samorządowe. Udział w tych wyborach systematycznie rośnie w ciągu ostatnich 3 wyborów. Wzrastała także liczba wyborców oddających swój glos w wyborach prezydenckich. W obu tych wyborach frekwencja przekraczała 50 %. Frekwencja w wyborach do Sejmu i Senatu nie przekraczała 50 %.
34
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Analiza SWOT Analiza SWOT to metoda diagnozy sytuacji w jakiej znajduje się dana jednostka, również w wybranych do tego celu aspektach. Nazwa techniki pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: S-Strenghts, W-Weaknesses, O-Opportunities, T-Threats. Technika ta, oceniająca zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne czynniki mogące mieć wpływ na powodzenie planu strategicznego, stanowi użyteczną pomoc prowadzącą do dokonania analizy zasobów i otoczenia Gminy, również w wybranych obszarach oraz określenia dla nich priorytetów. W celu uzyskania jasnego wyniku analizy atuty, silne strony traktuje się jako czynniki wewnętrzne (z punktu widzenia społeczności lokalnej, na które społeczność ma wpływ), a okazje i zagrożenia jako czynniki zewnętrzne znajdujące się w otoczeniu.
Analiza SWOT w obszarze domeny 1: Stabilna gospodarka oparta o ekologiczne rolnictwo i agroturystyka
Gmina Rzeczyca Mocne strony Słabe strony Bardzo pracowici mieszkańcy Niechęć i opór przed zrzeszaniem się Wysoka specjalizacja gospodarstw rolników rolnych Słaba infrastruktura; drogowa, Rzeka Pilica w granicach gminy kanalizacyjna, chodniki i ścieżki Duży udział obszarów Natura 2000 w rowerowe) całości terenów gminy Brak placu targowego Wysoki poziom bezpieczeństwa w Brak atrakcji turystycznych gminie Brak zainteresowania rozwojem turystyki Dobra oferta kulturalna wśród mieszkańców
Brak wykfalifikowanej kadry (z
Teraz wykształceniem technicznym) Brak zainteresowania rolnictwem wśród młodych ludzi Bardzo ograniczony dostęp do brzegu rzeki Pilicy(liczne posiadłości prywatne i brak pomiędzy nimi dojścia do rzeki) Brak terenów gminnych do wykorzystania na cele rekreacyjne nad Pilicą Słaby zasięg Internetu (zbyt mała szybkość/przepustowość) - brak terenów inwestycyjnych
Otoczenie Gminy Szanse Zagrożenia
Moda na ekologiczną żywność Niestabilne przepisy prawa Moda na agroturystykę Duża odległość od miasta Nacisk na odrodzenie zawodów Brak rynku zbytu tradycyjnych, rzemieślniczych; Duże zobowiązania podatkowe ( m. in. 35 W przyszłości W Rozwój i promocja sektora produktów ZUS) dla osób prowadzących działalność lokalnych, regionalnych; gospodarczą
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Wpływ „zakorzenienia”, identyfikacji z Brak surowców mineralnych do rozwoju „małą ojczyzną” na wybory przemysłu konsumenckie; Duża skala szkód ze strony zwierzyny leśnej (problem z uzyskaniem odszkodowania) Brak dużych węzłów komunikacyjnych w pobliżu Brak terenów inwestycyjnych wzdłuż drogi wojewódzkiej Emigracja najbardziej wartościowej młodzieży
Analiza SWOT w obszarze domeny 2: Infrastruktura i czyste środowisko
Gmina Rzeczyca Mocne strony Słabe strony Rzeka w granicy gminy Niechęć i opór przez zrzeszaniem się Obszar Natura 2000 rolników Baza sportowa i edukacyjna Słaba infrastruktura; drogowa, Troska i poszanowanie mieszkańców kanalizacyjna, chodniki i ścieżki wspólnego dorobku rowerowe) Wzrost świadomości tożsamości lokalnej Brak placu targowego Brak obiektu administracyjnego spełniającego wszystkie funkcje publiczne Brak kanalizacji na terenie prawie całej
gminy
Teraz Brak dróg o właściwych parametrach (nośność, przepusty i zjazdy) Brak chodników oraz zła jakość istniejących Brak ciągów pieszo – rowerowych Brak rezerwy terenowej na wybudowanie ścieżek rowerowych (właściciele nie chcą sprzedać gruntu wzdłuż drogi z przeznaczeniem na ścieżkę rowerową) Brak przydomowych oczyszczalni ścieków Brak połączeń drogowych pomiędzy wsiami
Otoczenie Gminy Szanse Zagrożenia
- Środki finansowe UE w perspektywie 2014- Brak zagospodarowania terenów 2020; nadpilicznych
przyszłości - Współpraca z innymi jednostkami Duża odległość od miasta 36
W samorządu terytorialnego;
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Brak terenów inwestycyjnych wzdłuż drogi wojewódzkiej
Analiza SWOT w obszarze domeny 3: Zorganizowana, otwarta na wyzwania, silna wspólnota mieszkańców w oparciu o tradycję lokalną, kulturę i sport
Gmina Rzeczyca Mocne strony Słabe strony Bardzo pracowici mieszkańcy Słaby zasięg Internetu (zbyt mała Baza sportowa i edukacyjna szybkość/przepustowość)
Troska i poszanowanie mieszkańców Niechęć i opór przez zrzeszaniem się wspólnego dorobku rolników Teraz Dobra oferta kulturalna Duże odległości pomiędzy Wzrost świadomości tożsamości lokalnej poszczególnymi wsiami stwarzające Duża aktywność dzieci i młodzieży trudność dostania się Kreatywna, stabilna, otwarta na nowe w inne miejsca dla osób nie posiadających wyzwania władza lokalna samochodów prywatnych Otoczenie Gminy
Szanse Zagrożenia - Środki finansowe UE w perspektywie 2014- Duża odległość od miasta 2020; Emigracja najbardziej wartościowej - Zwiększający się popyt na wyroby młodzieży rękodzielnicze;
W przyszłości W - Zwiększające się zainteresowanie kulturą i obrządkami ludowymi;
37
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Część III. Strategiczna. Misja, wizja, cele strategiczne
Misja rozwoju gminy Rzeczyca Myślenie o rozwoju gminy podobnie jak strategiczne myślenie o rozwoju innych dziedzin życia gospodarczego i społecznego oraz planowanie działań sprzyjających takiemu rozwojowi wymaga odpowiedzenia sobie na kluczowe pytania: Po co to robimy i co jest naszą aspiracją? Jakie są obszary, w których chcemy skoncentrować swoje wysiłki? W oparciu o jakie wartości działamy? Jakie standardy prowadzenia polityki rozwoju są dla nas istotne? Pytania te odnoszą się w równym stopniu do firm, instytucji publicznych, jak i organizacji pozarządowych zastanawiających się nad swoim rozwojem, a odpowiedź na nie określa się najogólniej jako opis Misji lub precyzyjniej – poczucie Misji (ang. sens of mission). Zgodnie z takim ujęciem przedyskutowana została misja rozwoju gminy, która zgodnie z wykorzystanym w procesie strategicznym modelem Ashridge złożona jest z czterech elementów. Na misję rozwoju gminy składają się zatem: — główny cel – zasadnicza aspiracja rozwoju; — domeny strategicznego rozwoju – podstawowe obszary prowadzenia polityki rozwoju; — wartości – istotne z punktu widzenia rozwoju gminy wartości, to w co wierzymy; — standardy zachowań organizacyjnych – procedury, polityki i schematy działania. Tak określoną misję rozwoju, pomimo wyodrębnienia czterech elementów, należy postrzegać i odczytywać jako integralną całość. Misja w modelu Ashridge to główny cel wskazujący podstawowy kierunek działań, domeny strategicznego rozwoju – określające obszary koncentracji wysiłków, ale także wartości oraz standardy zachowań, które towarzyszą procesowi wyboru i realizacji zadań, wpisujące się w określone w celu i strategii główne kierunki rozwoju. W takim ujęciu misja stanowi „rdzeń” dokumentu Strategii, który kolejno wypełniany i uszczegółowiany jest (w kolejnych rozdziałach) poprzez zapisy priorytetów (celów strategicznych) / kierunków interwencji (celów operacyjnych) oraz zadań. Czteroelementowa misja rozwoju gminy przedstawiona jest poniżej.
38
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
CEL GŁÓWNY – główna aspiracja rozwoju GMINY RZECZYCA
Rzeczyca to gmina wiejska i rolnicza z tradycjami, otwarta na zmiany i wyzwania. Czyste środowisko, piękne krajobrazy pozwalają rozwijać ekorolnictwo i turystykę oraz na kultywowanie tradycji i kultury. W Rzeczycy jesteśmy dumni z kultury i tradycji przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Dobra jakość życia mieszkańców i bezpieczeństwo gwarantują stabilny rozwój gminy. DOMENY STRATEGICZNEGO ROZOWJU GMINY RZECZYCA
Domena 1. Stabilna gospodarka oparta o ekologiczne rolnictwo i agroturystyka. Domena 2. Infrastruktura i czyste środowisko. Domena 3. Zorganizowana, otwarta na wyzwania, silna wspólnota mieszkańców w oparciu o tradycję lokalną, kulturę i sport.
WARTOŚCI
- Rodzina - Uczciwość - Prawość - Pracowitość - Odpowiedzialność - Szacunek - Tradycja - Empatia - Przyroda - Przyjaźń - Poszanowanie wiary
STANDARDY ZACHOWAŃ
1. Szanowanie poglądów innych osób. 2. Przestrzeganie zasad etycznych i moralnych. 3. Praworządność, przestrzeganie przepisów prawa. 4. Dbałość o czystość i porządek. 5. Wysoka jakość obsługi tj. kompetentna i kulturalna. 6. Prowadzenie dialogu społecznego opartego na wysłuchaniu wszystkich propozycji i zdań. 7. Traktowanie wszystkich na równych zasadach. 8. Odpowiedni dress code, niegodzący w uczucia religijne, schludny, nieprowokujący. 9. Otwartość na inicjatywy mieszkańców, różnych środowisk gminnych.
Poniżej przedstawiono opis pożądanego stanu docelowego (wizji) gminy w przyszłości. Jej
osiągnięcie wymaga podjęcia szeregu działań w różnych obszarach społeczno-gospodarczych 39 aktywności władz samorządowych gminy oraz jej mieszkańców. Działania te podzielono na trzy
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
ważne dla społeczności lokalnej domeny. Poszczególnym domenom (obszarom priorytetowym) przyporządkowano cele operacyjne.
DOMENA 1. STABILNA GOSPODARKA OPARTA O EKOLOGICZNE ROLNICTWO I AGROTURYSTYKA. Na terenie gminy jest rozwinięta gospodarcza działalność turystyczna oparta o atrakcje zagospodarowanej rzeki Pilicy oraz agroturystykę. W Gminie funkcjonują gospodarstwa agroturystyczne, prowadzone przez przeszkolonych rolników i zapewniające wysoką jakość usług. Ważnym segmentem gospodarki Rzeczycy są grupy producenckie rolników wytwarzających żywność ekologiczną pod wspólną marką lokalną. Gmina posiada zintegrowany system promocji turystycznej i gospodarczej. Funkcjonuje baza noclegowa i gastronomiczna. Dzięki rozwojowi turystyki i rekreacji nie ma bezrobocia, gospodarstwa rolne i agroturystyczne przynoszą właścicielom godne dochody.
DOMENA 2. INFRASTRUKTURA I CZYSTE ŚRODOWISKO. Wybudowana infrastruktura komunikacyjna zapewnia bezpieczne poruszanie się po gminie poprzez wybudowanie gminnej sieci dróg asfaltowych, chodników i ścieżek rowerowych oraz zbudowaniu obwodnic drogi wojewódzkiej dla Rzeczycy i Sadykierza. Dzięki wybudowaniu sieci drogowej i poprawie infrastruktury technicznej w gminie rozwijają się inwestycje. Powstała nowoczesna baza turystyczna wykorzystująca lokalne walory: rzekę Pilicę i wytyczony na niej szlak wodny oraz szlak rowerowy łączący wszystkie nadpiliczne gminy oraz powstałą stanicę wodną w Grotowicach. Gmina posiada rozbudowaną infrastrukturę sportową i rekreacyjną wykorzystywaną przez mieszkańców oraz zagospodarowaną przestrzeń publiczną. Czyste środowisko zwiększa atrakcyjność turystyczną gminy i poprawia jakość życia mieszkańców. Zbudowane centrum administracyjno-kulturalne podnosi jakość usług publicznych skierowanych dla mieszkańców.
DOMENA 3. ZORGANIZOWANA, OTWARTA NA WYZWANIA, SILNA WSPÓLNOTA MIESZKAŃCÓW W OPARCIU O TRADYCJĘ LOKALNĄ, KULTURĘ I SPORT. Miejscowości położone w gminie są czyste, zadbane dzięki staraniom władz i mieszkańców. Gmina ma zagospodarowaną przestrzeń publiczną wykorzystywaną na potrzeby swoich mieszkańców i przyjezdnych gości. W gminie dostępne są wysokiej jakości usługi kulturalne. Instytucje gminne dbają o dziedzictwo kulturowe i tradycje ludowe oraz rękodzieło. W oparciu o te działania gmina zbudowała markę kulturalną rozpoznawalną poza granicami gminy. Charakterystyczne dla gminy wyroby rękodzielnicze są ważnym elementem promocji gminy.
40
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Domena 3. Domena 2. Zorganizowana, DOMENA 1. Stabilna Infrastruktura i czyste otwarta na wyzwania, gospodarka oparta o środowisko. silna wspólnota ekologiczne rolnictwo i mieszkańców w agroturystyka. oparciu o tradycję Cel strategiczny1 : lokalną, kulturę i sport. Dobra jakość dróg gminnych Cel strategiczny 1. Cel strategiczny 1: Dobre warunki dla Estetyzacja rozwoju turystyki i Rzeczycy
agroturystyki Cel strategiczny 2:
Rozwinięte inwestycje w gminie Cel strategiczny2: Rzeczyca Marka kulturalna Cel strategiczny2. : Rzeczycy znana Rzeczyca gminą poza granicami ekologicznego Gminy rolnictwa Cel strategiczny 3. Czyste środowisko Cel strategiczny 3. w gminie
Wzmacnianie celestrategiczne
tożsamości lokalnej – wokół tradycji i kultury Cel strategiczny 4: Dobra jakość życia mieszkańców Cel strategiczny 4: Inwestycje w Priorytety kulturę i turystykę Cel strategiczny 5 . Wykorzystanie potencjału turystycznego Pilicy
41
Strona
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Część IV. OPERACYJNA
W tej części Strategii przedstawiono operacyjne plany działań dla trzech domen strategicznych uwzględniające cele strategiczne (po co to robimy?), cele operacyjne (jak to robimy?) oraz zadania (co robimy?).
Plany działań można postrzegać jako swoistą nawigację w zakresie istotnych dla danej domeny kierunków oraz sposobów ich osiągnięcia. W ramach planów skonstruowanych dla każdej z domen wskazano tzw. zadania flagowe. Są to te zadania, które w największym stopniu mogą wpłynąć na osiągnięcie założonych celów, a zatem wywołają (w sposób bezpośredni lub pośredni) realne zmiany warunkujące lokalny rozwój. Zadania flagowe scharakteryzowane zostały poprzez zagadnienia takie jak: problem na jaki odpowiada projekt, okres i zasięg jego realizacji, beneficjenci projektu, jego uzasadnienie, planowane typy działań, oczekiwane rezultaty, instytucje/podmioty odpowiedzialne za realizację projektu oraz jego szacunkowy koszt.
Domena 1 - Stabilna gospodarka oparta o ekologiczne rolnictwo i agroturystyka
I. Cel strategiczny. Dobre warunki dla rozwoju agroturystyki i agroturystyki
I.1 Cel operacyjny Funkcjonowanie przedsiębiorstw w obszarze turystyki
Nazwa zadania: Promowanie agroturystyki wśród rolników Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. rolnictwa i ochrony 5.000 Zadanie ciągłe środowiska
Nazwa zadania: Szkolenia dotyczące turystyki dla chętnych przedsiębiorców Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. rolnictwa i ochrony 5.000 2015-2018 środowiska
Nazwa zadania: Promowanie przystani w Grotowicach wśród potencjalnych klientów Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Inspektor ds. Kancelaryjno - W ramach środków 2018-2020 Organizacyjnych bieżących
II. Cel strategiczny: Rzeczyca gminą ekologicznego rolnictwa
II.1 Cel operacyjny: Stworzenie marki lokalnej
Nazwa zadania: Stworzenie marki lokalnej z Rzeczycy Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. rolnictwa i ochrony 50.000 2015-2018 środowiska
42
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Nazwa zadania: Wspieranie rolników produkujących ekożywność Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. rolnictwa i ochrony 10.000 (rocznie) Zadanie ciągłe środowiska
Nazwa zadania: Stworzenie inkubatora kuchennego (we współpracy z Kołem Gospodyń Wiejskich) Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. rolnictwa i ochrony 50.000 2015-2018 środowiska
Nazwa zadania: Utworzenie (zainicjowanie) grupy producenckiej Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. rolnictwa i ochrony 10.000 2015-2017 środowiska
Nazwa zadania: Organizacja warsztatów i szkoleń nt. organizacji inkubatorów kuchennych i przygotowania wniosków na ich finansowanie Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. rolnictwa i ochrony 4.000 2015 środowiska
Nazwa zadania: Powołanie stanowiska ds. promocji gminy i rozwoju turystyki Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Wójt 30.000 2015
43
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Domena 2. - Infrastruktura i czyste środowisko
I. Cel strategiczny: Dobra jakość dróg gminnych
I.2 Cel operacyjny Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców wzdłuż drogi wojewódzkiej Nr 726
Nazwa zadania: ZADANIE FLAGOWE Budowa ciągów pieszo – rowerowych wzdłuż drogi Nr 726 Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 600.000 2015-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
Nazwa zadania: Wyegzekwowanie budowy wysepki poprawiającej bezpieczeństwo ruchu na drodze 726 przed Rzeczycą (od strony Inowłodza) Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Wójt Gminy Rzeczyca 20.000 2015 - 2017
I.2 Cel operacyjny Zwiększenie bezpieczeństwa komunikacyjnego mieszkańców Nazwa zadania: Budowa ciągów pieszo – rowerowych wzdłuż dróg gminnych i powiatowych Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 600.000 2015-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
Nazwa zadania: ZADANIE FLAGOWE Wymiana i rozbudowa oświetlenia ulicznego Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 800.000 2015-2018 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
II. Cel strategiczny: Rozwinięte inwestycje w gminie Rzeczyca
II.1. Cel operacyjny: Przygotowanie warunków dla przedsiębiorców do rozwijania działalności w gminie
Nazwa zadania: Przygotowanie (w tym skupienie) terenów inwestycyjnych dla przedsiębiorców Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 500.000 2015-2019 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
Nazwa zadania: Wytyczenie strefy inwestycyjnej Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Bez kosztów 2015-2019 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
44
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
II.2. Cel operacyjny: Inwestycje dla mieszkańców
Nazwa zadania: Wybudowanie sali gimnastycznej przy szkole w Sadykierzu Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 1.000.000 2015-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
Nazwa zadania: ZADANIE FLAGOWE Rewitalizacja obiektu produkcyjnego w Parku Rzeczyca na potrzeby jednostek gminnych Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 8.000.000 2015-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
Nazwa zadania: Urządzenie targowiska gminnego Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 100.000 2016-2019 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
Nazwa zadania: Urządzenie placu koło kościoła (i nazwanie) Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 500.000 2016-2019 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
III. Cel strategiczny: Czyste środowisko w gminie
III.1. Cel operacyjny: Poprawa jakości wód gruntowych
Nazwa zadania: ZADANIE FLAGOWE Rozbudowa sieci kanalizacyjnej w gminie Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 14.000.000 2015-20 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
Nazwa zadania: ZADANIE FLAGOWE Wspieranie budowy oczyszczalni przydomowych Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 500.000 2015-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
Nazwa zadania: Przygotowanie dla dzieci dodatkowych lekcji lub zajęć na temat szkodliwości wprowadzania ścieków do gruntu i wyrzucania śmieci w miejscach niedozwolonych Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: W ramach programu Stanowisko ds. oświaty Zadanie ciągłe współpracy z NGO’s
45
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
IV. Cel strategiczny: Dobra jakość życia mieszkańców
IV.1 Cel operacyjny: Zapewnienie komunikacji zbiorowej pomiędzy poszczególnymi wsiami
Nazwa zadania: Włączenie wsi w północnej części gminy do sieci komunikacji zbiorowej Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 30.000,00 2018 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
Nazwa zadania: ZADANIE FLAGOWE Stworzenie ciągu komunikacyjnego w północnej części gminy Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 8.000.000,00 2015-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
IV.2 Cel operacyjny: Zwiększenie komfortu życia mieszkańców
Nazwa zadania: ZADANIE FLAGOWE Zagospodarowanie terenu RSP w Rzeczycy (stawy) na cele rekreacyjne Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 3 000.000 2017-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
Nazwa zadania: Ograniczenie odorowości z chlewni Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. rolnictwa i ochrony 10.000 2015-2017 środowiska
V. Cel strategiczny. Wykorzystanie potencjału turystycznego Pilicy
V.1 Cel operacyjny: Zapewnienie dostępności walorów rzeki Pilicy dla mieszkańców i turystów
Nazwa zadania: ZADANIE FLAGOWE Budowa kompleksu rekreacyjnego „Stanica wodna w Grotowicach” Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 7.000.000 2015-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
V.2 Cel operacyjny: Konserwacja i zwiększenie dostępności obiektów zabytkowych
Nazwa zadania: Remont mostku w Luboczy Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 450.000 2017-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
46
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Nazwa zadania: Udostepnienie turystom bunkrów w okolicy Luboczy (uporządkowanie, oznaczenie, ścieżka) Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. Planowania 200.000 2015-2020 Przestrzennego
47
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Domena 3: Zorganizowana, otwarta na wyzwania, silna wspólnota mieszkańców w oparciu o tradycję lokalną, kulturę i sport
I. Cel strategiczny: Estetyzacja Rzeczycy
I.1 Cel operacyjny: Uporządkowana przestrzeń publiczna
Nazwa zadania: Urządzenie zieleni przed budynkami publicznymi Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Zadanie w ramach Kierownik Referatu ds. Gospodarowania dotychczasowego 2015-2016 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska budżetu
Nazwa zadania: Rewaloryzacja zabytkowych terenów zieleni i udostępnienie ich mieszkańcom (Park Rzeczyca, Park Grotowice) Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 1.000.000 2015-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
I.2 Cel operacyjny: Estetyzacji posesji prywatnych
Nazwa zadania: Organizacja konkursu na najładniejszy ogród przed domem Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury 10.000 Od 2015 co roku
Nazwa zadania: Zachęcanie przedsiębiorców do uporządkowania przestrzeni przez sklepami i innymi lokalami prywatnymi Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury Bez kosztów Od 2015 co roku
II. Cel strategiczny: Marka kulturalna Rzeczycy znana poza granicami Gminy
II.1 Cel operacyjny: Promocja imprez gminnych poza gminą
Nazwa zadania: Dołączenie do lokalnej organizacji turystycznej Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Zastępca Wójta 1.000 Od 2015
Nazwa zadania: Wypromowanie zespołu mali Rzeczycanie i pozostałych zespołów działających w GOK- u Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury 1.000 Od 2015
48
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Nazwa zadania: Założenie FB Mali Rzeczycanie i rozwinięcie promocji zespołu w Internecie Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury W ramach budżetu GOK Od 2015
Nazwa zadania: Wykorzystanie utworów i tańców kapel ludowych w repertuarze zespołów młodzieżowych Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury W ramach budżetu GOK Od 2015
III. Cel strategiczny: Wzmacnianie tożsamości lokalnej wokół tradycji i kultury
III.1. Cel operacyjny: Stały kalendarz imprez dla mieszkańców i turystów
Nazwa zadania: Organizacja cyklicznych (1x6 miesięcy) przedstawień kulturalnych (teatr, koncert, kabaretów dla mieszkańców) Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury 20.000 od 2015
Nazwa zadania: Organizacja jarmarku w Rzeczycy Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: W ramach programu z Zastępca Wójta 0d 2015 NGO’s
Nazwa zadania: Organizacja Wianków Grotowickich Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury 5.000 Od 2015
III.2. Cel operacyjny: Przekazanie tradycji i kultury młodym pokoleniom
Nazwa zadania: Organizacja letnich warsztatów tańców ludowych Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury (w 2.000 Od 2015 ramach Programu Współpracy z NGO’s)
Nazwa zadania: Przygotowanie i realizacja programu otaczania opieką żyjących twórców i podmiotów artystycznych Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury W ramach budżetu GOK Od 2015
49
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Nazwa zadania: Stworzenie systemu przekazywania umiejętności rękodzielniczej przez twórców innym osobom Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury W ramach budżetu GOK Od 2015
Nazwa zadania: Warsztaty wikliniarskie Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury (w 2.000 Od 2015 ramach Programu Współpracy z NGO’s)
Nazwa zadania: Letnie warsztaty rękodzielnictwa Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury (w 2.000 Od 2015 ramach Programu Współpracy z NGO’s)
III.3. Cel operacyjny: Udokumentowanie tradycji i kultury
Nazwa zadania: Nawiązanie współpracy z wydziałami etnografii na uczelniach wyższych Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury W ramach budżetu GOK Od 2015
Nazwa zadania: Wydanie albumu twórców ludowych Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury (w 5.000 2015-2016 ramach Programu Współpracy z NGO’s)
Nazwa zadania: Opracowanie historii Rzeczycy (książka) Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury (w 5.000 2015-2017 ramach Programu Współpracy z NGO’s)
IV. Cel strategiczny: Inwestycje w kulturę i turystykę
I.1 Cel operacyjny: Zadbane miejsca pamięci
Nazwa zadania: Uprządkowanie terenu cmentarza w Jeziorcu (I Wojna Światowa) Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. planowania 20.000,00 2015 przestrzennego
50
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Nazwa zadania: Inwentaryzacja miejsc pamięci Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. planowania Zadanie bez kosztowe 2015 przestrzennego
Nazwa zadania: Uprządkowanie cmentarza w Brzozowie Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Stanowisko ds. planowania 20.000,00 2015-2017 przestrzennego
I.1 Cel operacyjny: dydaktyczne ścieżki rowerowe
Nazwa zadania: Budowa dydaktycznych ścieżek rowerowych łączących sąsiednie gminy, cenne przyrodniczo tereny (przy współuczestnictwie lasów państwowych, partnerstwa z innymi gminami itd.)
Odpowiedzialność: Szacunkowy koszt: Termin realizacji: Kierownik Referatu ds. Gospodarowania 200.000 2017-2020 Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
51
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
ZADANIA FLAGOWE
KARTA ZADANIA FLAGOWEGO 1. Tytuł zadania:
Budowa ciągów pieszo – rowerowych wzdłuż drogi Nr 726
2. Nazwa domeny strategicznej której dotyczy zadanie: Domena - Infrastruktura i czyste środowisko I. Cel strategiczny: Dobra jakość dróg gminnych I.2 Cel operacyjny Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców wzdłuż drogi wojewódzkiej Nr 726
3. Problem na jaki odpowiada zadanie: Zagrożenie dla użytkowników dróg (piesi, rowerzyści, kierowcy) Brak zorganizowanej i oznaczonej trasy rowerowej
4. Uzasadnienie zadania (cele zadania, wpływ na rozwój lokalny/regionalny): Budowa ciągów pieszo – rowerowych zapewni bezpieczne poruszanie się po drogach dla wszystkich użytkowników (kierowców, rowerzystów, pieszych), poprawa komfortu użytkowników Ścieżki pieszo – rowerowe będą dodatkową atrakcją dla turystów
5. Odbiorcy/beneficjenci zadania: Rowerzyści, dzieci i młodzież uczęszczająca do szkoły, osoby starsze, piesi
6. Proponowany okres realizacji zadania (w latach): 2015-2020 7. Typy działań, fazy realizacji zadania: 1. Wykonanie wstępnego projektu i wytyczenie tras 2. Wykup gruntu 3. Pozyskanie finansowania zewnętrznego i wykonanie projektów budowalnych, uzyskanie decyzji – pozwolenia na budowę 4. Realizacja inwestycji
8. Oczekiwane efekty (w tym wskaźniki produktów i rezultatów) Podniesienie poziomu bezpieczeństwa mieszkańców gminy korzystających z roweru i przemieszczających się na piechotę Wpływ na kondycję i zdrowie ludzi Większa liczba turystów (osób z poza gminy) na terenie gminy Zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska 9. Odpowiedzialność za realizację zadania (instytucja/podmiot odpowiedzialny): Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
10. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia i źródła jego finansowania: 600.000 zł Budżet własny Gminy Rzeczyca, budżet Zarządu Dróg Wojewódzkich w Łodzi oraz środki zewnętrzne: europejskie i krajowe w ramach dostępnych programów pomocowych
52
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
KARTA ZADANIA FLAGOWEGO 1. Tytuł zadania:
Rewitalizacja obiektu produkcyjnego w Parku Rzeczyca na potrzeby jednostek gminnych
2. Nazwa domeny strategicznej której dotyczy zadanie: Domena - Infrastruktura i czyste środowisko II.2. Cel operacyjny: Inwestycje dla mieszkańców
3. Problem na jaki odpowiada zadanie: Zebranie w jednym obiekcie wszystkich jednostek administracyjnych ułatwi i umożliwi kompleksową obsługę interesantów, prace Rady Gminy, organizację szkoleń, spotkań (sala multimedialna) i obsługę interesantów. Zadania te realizowane będą w lepszych warunkach. Teren wokół budynku jest wystarczający na urządzenie miejsc parkingowych dla użytkowników Lokalizacja budynku znajduje się w bezpiecznej odległości od drogi wojewódzkiej. 4. Uzasadnienie zadania (cele zadania, wpływ na rozwój lokalny/regionalny): Obecnie jednostki (GOK, GOPS, UG) znajdują się w trzech oddalonych budynkach – zebranie ich w jednym obiekcie usprawni zarządzanie nimi. Niższe koszty eksploatacyjne dla jednego nowoczesnego obiektu. Sprawna wymiana informacji i obsługa interesantów. To najlepszy sposób zagospodarowania obiektu (pustostanu) przy zachowaniu przepisów dotyczących ochrony zabytków oraz w poszanowaniu stosunków dobrosąsiedzkich (brak oddziaływania na nieruchomości sąsiedzkie) 5. Odbiorcy/beneficjenci zadania: Pracownicy UG GOPS, GOK Mieszkańcy, interesanci Goście – przedstawiciele innych JST 6. Proponowany okres realizacji zadania (w latach): 5 lat, 2015-2020 7. Typy działań, fazy realizacji zadania: 1. Uregulowanie własności (wykupienie części budynku) 2. Wykonanie dokumentacji projektowej w oparciu o rozwiązania technologiczne umożliwiające pozyskanie jak największego dofinansowania do realizacji zadania (WFOŚ, UM) 3. Współpraca z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków 4. Zagospodarowanie terenów przyległych, w tym w Parku: wypłoszenie ptactwa, wykonanie alejek, oświetlenia i innych urządzeń parkowych – stworzenie miejsca wypoczynku i rekreacji 8. Oczekiwane efekty (w tym wskaźniki produktów i rezultatów) 1 budynek Podniesienie jakości obsługi klientów
9. Odpowiedzialność za realizację zadania (instytucja/podmiot odpowiedzialny): Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
10. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia i źródła jego finansowania: 8 mln zł Budżet własny Gminy Rzeczyca, budżet Wojewódzkiego Konserwatora Ochrony Zabytków oraz środki zewnętrzne: europejskie i krajowe w ramach dostępnych programów pomocowych
53
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
KARTA ZADANIA FLAGOWEGO 1. Tytuł zadania:
Wymiana i rozbudowa oświetlenia ulicznego
2. Nazwa domeny strategicznej której dotyczy zadanie: Domena - Infrastruktura i czyste środowisko I. Cel strategiczny: Dobra jakość dróg gminnych I.2 Cel operacyjny Zwiększenie bezpieczeństwa komunikacyjnego mieszkańców 3. Problem na jaki odpowiada zadanie: Niedostateczna ilość punktów świetlnych wzdłuż ciągów komunikacyjnych Wysokie zużycie energii przez istniejące urządzenia oświetlenia ulicznego wykonane starych technologiach Nieefektywne oświetlenie ciągów komunikacyjnych z lamp zamontowanych często w złych lokalizacjach (zbyt daleko od drogi, zbyt wysoko, w przestrzeni zadrzewionej itp.) 4. Uzasadnienie zadania (cele zadania, wpływ na rozwój lokalny/regionalny): Poprawa jakości i efektywności oświetlenia, zwiększenie bezpieczeństwa wzdłuż dróg, zmniejszenie kosztów zużycia energii. 5. Odbiorcy/beneficjenci zadania: Mieszkańcy gminy Rzeczyca Kierowcy, użytkownicy dróg 6. Proponowany okres realizacji zadania (w latach): 2015-2018 7. Typy działań, fazy realizacji zadania: Wykonanie audytu energetycznego istniejącej sieci oświetlenia ulicznego wraz z analizą zapotrzebowania na oświetlenie uliczne w nowych lokalizacjach Sporządzenie projektu technicznego wymiany i rozbudowy oświetlenia ulicznego na terenie gminy Rzeczyca Pozyskanie dofinansowania do realizacji zadania Wykonanie prac budowlanych i instalacyjnych 8. Oczekiwane efekty (w tym wskaźniki produktów i rezultatów) Zwiększenie powierzchni oświetlanych nocą dróg na terenie gminy Rzeczyca Zmniejszenie zagrożenia na drodze dla rowerzystów i pieszych Zmniejszeniem zużycia energii elektrycznej poprzez zastosowanie energooszczędnych technologii Zwiększenie czasu oświetlenia z podziałem na dwa rodzaje natężenia światła w różnych porach nocy. 9. Odpowiedzialność za realizację zadania (instytucja/podmiot odpowiedzialny): Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
10. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia i źródła jego finansowania: 800.000 Budżet własny Gminy Rzeczyca oraz środki zewnętrzne: europejskie i krajowe w ramach dostępnych programów pomocowych
54
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
KARTA ZADANIA FLAGOWEGO 1. Tytuł zadania:
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej w gminie
2. Nazwa domeny strategicznej której dotyczy zadanie: Domena - Infrastruktura i czyste środowisko Cel strategiczny II. Czyste środowisko w gminie
3. Problem na jaki odpowiada zadanie: Brak zbiorczego systemu odbioru ścieków w gminie. Generowanie zanieczyszczeń gleby i wód powierzchniowych poprzez niewłaściwą gospodarkę ściekami komunalnymi realizowaną przez mieszkańców gminy Rzeczyca. Brak postaw proekologicznych wśród mieszkańców. 4. Uzasadnienie zadania (cele zadania, wpływ na rozwój lokalny/regionalny): Wprowadzenie ścieków do sieci kanalizacji sanitarnej wpłynie na poprawę jakości i czystości gleby i wód powierzchniowych. Zapewnienie odbioru ścieków do sieci wpłynie na zwiększenie atrakcyjności terenów dla potencjalnych inwestorów. Odbiór ścieków poprzez sieć kanalizacji sanitarnej jest tańszy niż odbiór wozem asenizacyjnym, dlatego wpłynie na zwiększenie ilości mieszkańców odprowadzających ścieki do oczyszczalni. 5. Odbiorcy/beneficjenci zadania: Mieszkańcy gminy Rzeczyca. Zakłady produkcyjne, usługowe, obiekty handlowe. Szkoły, jednostki organizacyjne Gminy Rzeczyca, strażnice OSP, koła gospodyń wiejskich. 6. Proponowany okres realizacji zadania (w latach): 2015-2020 7. Typy działań, fazy realizacji zadania: Wykonanie koncepcji odprowadzania ścieków w gminie Rzeczyca. Wykonanie dokumentacji projektowo – technicznej. Pozyskanie dofinansowania do realizacji zadania. Wykonanie prac budowlanych i instalacyjnych. 8. Oczekiwane efekty (w tym wskaźniki produktów i rezultatów) Zwiększenie ilości umów zawartych z mieszkańcami gminy Rzeczyca oraz podmiotami gospodarczymi na odbiór nieczystości płynnych Zapewnienie większego komfortu życia mieszkańców Zwiększeniu ulegnie ilość ścieków zebranych do oczyszczalni i oczyszczonych 9. Odpowiedzialność za realizację zadania (instytucja/podmiot odpowiedzialny): Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
10. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia i źródła jego finansowania: 14.000.000 Budżet własny Gminy Rzeczyca oraz środki zewnętrzne: europejskie i krajowe w ramach dostępnych programów pomocowych
55
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
KARTA ZADANIA FLAGOWEGO 1. Tytuł zadania:
Wspieranie budowy oczyszczalni przydomowych
2. Nazwa domeny strategicznej której dotyczy zadanie: Domena - Infrastruktura i czyste środowisko Cel strategiczny II. Czyste środowisko w gminie 3. Problem na jaki odpowiada zadanie: Brak zorganizowanego systemu odbioru nieczystości ciekłych wpływa na obniżenie jakości środowiska naturalnego w obszarach objętych formami ochrony przyrody.
4. Uzasadnienie zadania (cele zadania, wpływ na rozwój lokalny/regionalny): Podniesienie standardów jakości środowiska na terenach objętych formami ochrony przyrody. Zapewnienie mieszkańcom terenów nie objętych siecią kanalizacji sanitarnej pomocy i narzędzi do właściwego gospodarowania ściekami komunalnymi. Rozwiązanie problemu gospodarki ściekowej na terenach gdzie budowa sieci kanalizacji sanitarnej jest ekonomicznie i technologicznie nieuzasadniona. 5. Odbiorcy/beneficjenci zadania: Mieszkańcy gminy Rzeczyca oraz podmioty gospodarcze funkcjonujące w obszarach nie objętych koncepcją budowy sieci kanalizacji sanitarnej. 6. Proponowany okres realizacji zadania (w latach): 2015-2020 7. Typy działań, fazy realizacji zadania: Wykonanie dokumentacji projektowej budowy przydomowych oczyszczalni ścieków dla wszystkich nieruchomości zgłoszonych przez mieszkańców do programu. Pozyskanie dofinansowania do realizacji zadania. Montaż urządzeń. 8. Oczekiwane efekty (w tym wskaźniki produktów i rezultatów) Zwiększenie ilości ścieków oczyszczonych na terenach nie objętych koncepcją budowy sieci kanalizacji sanitarnej Zapewnienie mieszkańcom tych terenów większego komfortu życia 9. Odpowiedzialność za realizację zadania (instytucja/podmiot odpowiedzialny): Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
10. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia i źródła jego finansowania: 500.000 Budżet własny Gminy Rzeczyca oraz środki zewnętrzne: europejskie i krajowe w ramach dostępnych programów pomocowych
56
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
KARTA ZADANIA FLAGOWEGO 1. Tytuł zadania:
Stworzenie ciągu komunikacyjnego w północnej części gminy
2. Nazwa domeny strategicznej której dotyczy zadanie: Domena - Infrastruktura i czyste środowisko Cel strategiczny II. Dobra jakość życia mieszkańców
3. Problem na jaki odpowiada zadanie: Brak nawierzchni utwardzonej na drogach publicznych łączących miejscowości położone w północnej części gminy Rzeczyca. Brak komunikacji zbiorczej w północnej części gminy ze względu na złą jakość dróg. Zagrożenie dla użytkowników dróg ze względu na: brak oświetlenia dróg, nierówną nawierzchnie, często gruntową, brak urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego (barier, znaków drogowych, uregulowanych skrzyżowań itp.) Utrudniony dostęp dla jednostek ratowniczych. 4. Uzasadnienie zadania (cele zadania, wpływ na rozwój lokalny/regionalny): Zapewnienie właściwego standardu życia mieszkańcom miejscowości w północnej części gminy Rzeczyca. Zwiększenie bezpieczeństwa i komfortu dla dzieci i młodzieży dowożonych autobusami szkolnymi do szlaków położonych na terenie gminy Rzeczyca. Umożliwienie zorganizowania komunikacji zbiorczej. Dobra jakość dróg zapewni szybką reakcje i dotarcie jednostek ratowniczych. 5. Odbiorcy/beneficjenci zadania: Mieszkańcy gminy Rzeczyca. Służby ratownicze: medyczne, pożarnicze, porządkowe. 6. Proponowany okres realizacji zadania (w latach): 2015-2020 7. Typy działań, fazy realizacji zadania: Trasowanie planowanego szlaku drogowego z badaniem stanu własności gruntów i ukształtowania terenu. Wykonanie dokumentacji projektowej. Pozyskanie dofinansowania do realizacji zadania i jego realizacja z podziałem na etapy. 8. Oczekiwane efekty (w tym wskaźniki produktów i rezultatów) Zwiększenie ilości dróg o należytych parametrach technicznych i użytkowych Zapewnienie alternatywnego szlaku komunikacyjnego pomiędzy gminą Nowe Miasto (od skrzyżowania z droga powiatową nr 4310E w Roszkowej Woli) a gminą Czerniewice Skrzyżowanie z droga wojewódzka Nr 726 w Kanicach) 9. Odpowiedzialność za realizację zadania (instytucja/podmiot odpowiedzialny): Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
10. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia i źródła jego finansowania: 8 000 000 Budżet własny Gminy Rzeczyca oraz środki zewnętrzne: europejskie i krajowe w ramach dostępnych programów pomocowych
57
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
KARTA ZADANIA FLAGOWEGO 1. Tytuł zadania:
Zagospodarowanie terenu RSP w Rzeczycy (stawy) na cele rekreacyjne
2. Nazwa domeny strategicznej której dotyczy zadanie: Domena 1. Infrastruktura i czyste środowisko Cel strategiczny II. Dobra jakość życia mieszkańców 3. Problem na jaki odpowiada zadanie: Brak urządzonych terenów zielonych na cele rekreacji rodzinnej w centrum Rzeczycy. Niezagospodarowane tereny leżące odłogiem w centrum miejscowości wymagają urządzenia celem udostępnienia mieszkańcom. Zgłaszana przez mieszkańców potrzeba przywrócenia dawnego sposobu wykorzystywania rozległych terenów: zbiorniki wodne - stawy, zieleń, rekreacja. 4. Uzasadnienie zadania (cele zadania, wpływ na rozwój lokalny/regionalny): Zapewnienie ciekawej formy rekreacji rodzinnej w Rzeczycy. Należyte zagospodarowanie rozległych terenów zielonych w Rzeczycy z wykorzystaniem naturalnego obniżenia w dolinie rzeczki i dawnych umocnień grobli. Zwiększenie walorów estetycznych miejscowości. 5. Odbiorcy/beneficjenci zadania: Mieszkańcy gminy Rzeczyca. Turyści korzystający ze szlaków rowerowych i szlaku wodnego na rzece Pilicy. 6. Proponowany okres realizacji zadania (w latach): 2017-2020 7. Typy działań, fazy realizacji zadania: Zakup gruntów od obecnego właściciela. Wykonanie koncepcji urbanistyczno - architektonicznej i dokumentacji projektowej przedsięwzięcia. Wykonanie prac budowlanych. 8. Oczekiwane efekty (w tym wskaźniki produktów i rezultatów) Zagospodarowanie dużej powierzchni ziemskiej w centrum miejscowości przyczyni się do podniesienia walorów estetycznych tego miejsca i otoczenia Udostępnienie ciekawych miejsc dla rekreacji rodzinnej Zapewnienie dzieciom i młodzieży urządzonych miejsc do spędzania wolnego czasu 9. Odpowiedzialność za realizację zadania (instytucja/podmiot odpowiedzialny): Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
10. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia i źródła jego finansowania: 300.000 Budżet własny Gminy Rzeczyca oraz środki zewnętrzne: europejskie i krajowe w ramach dostępnych programów pomocowych
58
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
KARTA ZADANIA FLAGOWEGO 1. Tytuł zadania: Budowa kompleksu rekreacyjnego „Stanica wodna w Grotowicach” 2. Nazwa domeny strategicznej której dotyczy zadanie: Domena 1. Infrastruktura i czyste środowisko Cel strategiczny II. Wykorzystanie potencjału turystycznego Pilicy
3. Problem na jaki odpowiada zadanie: Brak urządzonego miejsca wodowania kajaków wraz z niezbędną infrastruktura towarzyszącą na terenie gminy. Niezorganizowane wykorzystanie terenów nadpilicznych w miejscowości Grotowice powodujące niszczenie przyrody, dewastowanie terenu, zaśmiecanie itp. Konieczność włączenia gminy Rzeczyca do sieci uczęszczanych punktów przystankowych i rekreacyjnych na szlaku wodnym rzeki Pilicy. 4. Uzasadnienie zadania (cele zadania, wpływ na rozwój lokalny/regionalny): Zagospodarowanie i zorganizowanie ruchu turystycznego na terenach nadpilicznych. Wybudowanie infrastruktury technicznej odpowiadającej oczekiwaniom współczesnego turysty. Umożliwienie tworzenia się i rozwoju lokalnych inicjatyw gospodarczych w zakresie agroturystyki, wypożyczalni sprzętu turystycznego (kajaków, rowerów itp.), gastronomii, handlu. 5. Odbiorcy/beneficjenci zadania: Turyści korzystający z walorów rzeki Pilicy oraz terenów położonych w dolinie rzeki Pilicy. Mieszkańcy okolicznych miejscowości i lokalni przedsiębiorcy. 6. Proponowany okres realizacji zadania (w latach): 2015-2020 7. Typy działań, fazy realizacji zadania: Sporządzenie koncepcji urbanistyczno – architektonicznej w oparciu o opinie i zalecenia organów opiniujących: RZGW, RDOŚ, SPK itp.). Wykonanie dokumentacji projektowo – technicznej. Realizacja prac budowlanych. 8. Oczekiwane efekty (w tym wskaźniki produktów i rezultatów) Zwiększenie ruchu turystycznego na odcinku rzeki Pilicy w granicach administracyjnych gminy Rzeczyca Wzmocnienie marki turystycznej budowanej i promowanej przez Gminę Rzeczyca Zwiększenie aktywności podmiotów gospodarczych działających w biznesie około turystycznym Ograniczenie negatywnego wpływu ruchu turystycznego na jakość środowiska poprzez ustawienie punktów gromadzenia odpadów, budowę infrastruktury wodociągowej i sanitarnej, wybudowanie utwardzonych dróg dojazdowych dla samochodów transportujących kajaki Odpowiednie promowanie i wykorzystanie terenów nadpilicznych znajdujących się w obszarach objetych formami ochrony przyrody (Natura 2000) 9. Odpowiedzialność za realizację zadania (instytucja/podmiot odpowiedzialny): Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska
10. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia i źródła jego finansowania: 7.000.000 Budżet własny Gminy Rzeczyca, Budżet Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie (na podstawie stosownego porozumienia) oraz środki zewnętrzne: europejskie i krajowe w ramach dostępnych programów pomocowych
59
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Część V System wdrażania i monitorowania Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca
Założenia do procesu wdrażania i monitorowania Strategii 1. Wdrożenie „Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca” odbywać będzie się w oparciu o instrumenty zapewniające środki na zaplanowane w ramach „Strategii”:
Budżet Gminy Rzeczyca;
Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Rzeczyca.
2. W dokumentach zostaną uwzględnione środki na realizację zadań ujętych w Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca.
3. Monitoring Strategii rozwoju Gminy Rzeczyca będzie prowadzony na bieżąco.
4. Raport z monitoringu będzie przygotowywany przez Strażnika Strategii raz do roku i przedstawiany, po akceptacji Wójta, Radzie Gminy – do 31-go stycznia kolejnego roku.
5. Strategia będzie aktualizowana po zakończeniu każdych kolejnych trzech lat realizacji oraz zawsze, kiedy uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrznie zmienią się na tyle że będzie to znacząco wpływać na rozwój gminy.
6. Strategia będzie wdrażana i monitorowana przez wyznaczone do tego podmioty przy wykorzystywaniu dostępnych narzędzi i procedur.
Podmioty zaangażowane w monitorowanie i wdrażanie Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca Podmiotami zaangażowanymi w proces wdrażania, monitorowania i oceny „Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca” oraz pełniącymi określone w nim role będą: I. Rada Gminy II. Strażnik Strategii – Zastępca Wójta/Sekretarz Gminy; III. Referat ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska; IV. Opiekunowie Domen: ― Opiekun Domeny 1. Stabilna gospodarka oparta o ekologiczne rolnictwo i agroturystyka - Stanowisko ds. rolnictwa i ochrony środowiska ― Opiekun Domeny 2. Infrastruktura i czyste środowisko - Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska ― Opiekun Domeny 3. Zorganizowana, otwarta na wyzwania, silna wspólnota mieszkańców w oparciu o tradycję lokalną, kulturę i sport – Kierownik Referatu ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska V. Partnerzy – przedstawiciele podmiotów i instytucji zaangażowanych w proces realizacji zadań w ramach poszczególnych domen strategicznych:
60
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
― w ramach Domeny 1. „Stabilna gospodarka oparta o ekologiczne rolnictwo i agroturystyka” są to: Koła Gospodyń Wiejskich, rolnicy
― w ramach Domeny 2 „Infrastruktura i czyste środowisko” są to: m.in.: sołtysi, organizacje pozarządowe;
― w ramach Domeny 3. „Zorganizowana, otwarta na wyzwania, silna wspólnota mieszkańców w oparciu o tradycję lokalną, kulturę i sport” są to m.in.: Gminny Ośrodek Kultury, organizacje pozarządowe.
VI. Właściciele zadań - osoby odpowiedzialne za realizację zadań.
Strażnik Strategii wraz z Opiekunami Domen tworzą Zespół ds. wdrażania i monitoringu Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca.
Wyżej wymienieni uczestnicy będą w ramach procesu monitorowania i oceny realizować następujące funkcje: I. Rada Gminy: ― zapewnia finansowanie dla planowanych zadań strategicznych; ― przyjmuje przygotowane przez Strażnika Strategii wyniki monitoringu Strategii i rekomendacje dot. wdrażania Strategii; ― podejmuje decyzję o przystąpieniu do procesu aktualizacji Strategii.
II. Strażnik Strategii: ― inicjuje i koordynuje proces wdrażania i monitoringu; ― koordynuje pracę Opiekunów Domen i pełni funkcję koordynatora Zespołu ds. wdrażania i monitoringu Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca; ― określa standardy bieżącego monitorowania wdrażania Strategii (wprowadza niezbędne zmiany do procedury monitoringu); ― przedstawia wyniki monitoringu i rekomendacje Wójtowi i Radzie Gminy; ― zabiega o zapewnienie finansowania dla planowanych przedsięwzięć strategicznych; ― mobilizuje zasoby na rzecz realizacji działań zapisanych w Strategii; ― odpowiada za aktualizację zapisów Strategii, jest inicjatorem przeglądu strategicznego i aktualizacji Strategii.
III. Referat ds. Gospodarowania Mieniem, Inwestycji i Ochrony Środowiska: ― pełni funkcję jednostki wykonawczej Strażnika Strategii; ― odpowiada za przygotowanie i organizację pracy Zespołu ds. wdrażania i monitoringu Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca; ― realizuje politykę informacyjną Strategii (odpowiada za upowszechnianie planów oraz efektów działań strategicznych); ― scala i opracowuje uzyskane od Opiekunów domen informacje oraz przygotowuje rekomendacje dotyczące wdrażania Strategii wraz z harmonogramem rzeczowo- finansowym na kolejny rok budżetowy;
61
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
― utrzymuje stały, bieżący kontakt z Opiekunami Domen, osobami odpowiedzialnymi za realizacje zadań oraz Partnerami – prowadzi bieżący monitoring postępów we wdrażaniu zapisów Strategii; ― wspiera Opiekunów Domen w działaniach na rzecz angażowania Partnerów do realizacji założeń poszczególnych domen.
IV. Opiekunowie Domen: ― koordynują realizację zadań strategicznych w ramach domeny; ― w sposób stały monitorują realizację zadań i stopień osiągania celów w ramach poszczególnych domen; ― pozyskują i agregują informacje i dane mające służyć monitoringowi danej domeny na potrzeby analizy wskaźników produktów i rezultatów; ― formułują rekomendacje dotyczące wdrażania zapisów poszczególnych domen; ― przygotowują i przekazują Strażnikowi Strategii cykliczną informację dotyczącą stanu realizacji celów i zadań zapisanych w ramach domeny; ― wchodzą w skład Zespołu ds. wdrażania i monitoringu Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca; ― podejmują działania na rzecz angażowania Partnerów do realizacji założeń poszczególnych domen.
V. Partnerzy: ― aktywnie, zgodnie z posiadanymi kompetencjami włączają się w realizację zadań określonych dla poszczególnych domen; ― przekazują Opiekunom Domen informacje nt. realizowanych zadań wpisujących się w założenia poszczególnych domen oraz statystyki i dane pomocne w procesie monitorowania wskaźników rezultatu dla domen; ― zgłaszają Opiekunom Domen pojawienie się trudności lub dodatkowe potrzeby związane z wdrażanymi zadaniami uwzględnionymi w Strategii.
VI. Osoby odpowiedzialne za realizację zadań: ― samodzielnie realizują zadania opisane w strategii, w tym w szczególności: . przygotowują szczegółowa koncepcję realizacji zadani . monitorują dostępne źródła finansowania zadań . przygotowują wnioski o dofinansowanie lub zlecają i monitorują przygotowanie takich wniosków . przygotowują potrzebne warunki zamówienia; . monitorują realizacje zadania . rozliczają realizacje zadania . raportują stan realizacji zadania bezpośredniemu przełożonemu oraz Opiekunowi Domeny.
62
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Wskaźniki monitorowania realizacji Strategii System monitorowania powinien zapewnić ocenę skuteczności działań, które będą podjęte dla realizacji celów wyznaczonych przez „Strategię Rozwoju Gminy Rzeczyca”. Monitoring realizacji Strategii odbywać się będzie na dwóch zasadniczych poziomach: A. wskaźników produktów i rezultatów mających swoje źródło w efektach poszczególnych realizowanych zadań strategicznych; B. zbiorczych wskaźników produktów i rezultatów oraz wskaźników oddziaływania analizowanych w oparciu o wąski, określony w niniejszym dokumencie zakres podstawowych wskaźników, przyjętych dla poszczególnych celów strategicznych ukonstytuowanych w ramach domen strategicznego rozwoju Gminy Rzeczyca. W celu stworzenia odpowiedniego tła wartości wskaźników powinny być umiejscowione w szerszym kontekście (powiatowym, regionalnym, krajowym), dlatego w miarę dostępności danych informacje na temat wartości wskaźników będą prezentowane: ― w liczbach bezwzględnych (lub procentowo), ― w porównaniu do średniej powiatu i średniej wojewódzkiej, ― w ujęciu zmiany od roku bazowego oraz ostatniego badania (dynamika). Wskaźniki służące monitorowaniu realizacji Strategii, odnoszące się do poszczególnych jej domen strategicznych i celów przedstawiono poniżej.
Domena - Stabilna gospodarka oparta o ekologiczne rolnictwo i agroturystyka - WSKAŹNIKI
I. Cel strategiczny. Dobre warunki dla rozwoju agroturystyki i agroturystyki
Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru Liczba zrealizowanych szkoleń Szt. Listy obecności Liczba zrealizowanych zadań Szt. Raport Opiekuna Domeny promocyjnych
II. Cel strategiczny: Rzeczyca gminą ekologicznego rolnictwa Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru Liczba stworzonych inkubatorów Szt. Dokumenty rejestrowe kuchennych Liczba nowych miejsc pracy Szt. Umowa o pracę
63
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Domena - Infrastruktura i czyste środowisko - WSKAŹNIKI
I. Cel strategiczny: Dobra jakość dróg gminnych Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru Dokumenty powykonawcze Długość zbudowanych ciągów mb dopuszczające inwestycje do rowerowo – pieszych ogółem w gminie użytkowania Dokumenty powykonawcze Długość zbudowanych ciągów mb dopuszczające inwestycje do rowerowo – pieszych wzdłuż drogi 726 użytkowania Dokumenty powykonawcze Wysepka zwalniająca ruch na drodze 726 szt dopuszczające inwestycje do użytkowania Dokumenty powykonawcze Długość oświetlonych dróg mb dopuszczające inwestycje do użytkowania
II. Cel strategiczny: Rozwinięte inwestycje w gminie Rzeczyca
Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru akt własności terenów stwierdzających własność gminy Tereny inwestycyjne w gminie m2 wraz z planem miejscowym przeznaczającym teren pod inwestycje Dokumenty powykonawcze Liczba wybudowanych obiektów szt. dopuszczające inwestycje do sportowych użytkowania Dokumenty powykonawcze Urządzone place gminne m2 dopuszczające inwestycje do użytkowania
III. Cel strategiczny: Czyste środowisko w gminie
Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru Dokumenty powykonawcze Długość wybudowanej kanalizacji mb dopuszczające inwestycje do gminnej użytkowania Liczba wybudowanych oczyszczalni Liczba wydanych pozwoleń na szt. przydomowych budowę Liczba zrealizowanych zajęć godzina Raport dyrektora szkoły edukacyjnych
64
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
IV. Cel strategiczny: Dobra jakość życia mieszkańców
Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru Liczba zrealizowanych kursów szt/miesiąc Rozkład jazdy komunikacji publicznej pomiędzy wsiami Uporządkowane tereny RSP m2 Dokumenty powykonawcze
Ograniczenie uciążliwości chlewni % Badania społeczne
V. Cel strategiczny. Wykorzystanie potencjału turystycznego Pilicy
Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru Dokumenty powykonawcze Liczba wybudowanych obiektów Szt. dopuszczające inwestycje do użytkowania Podpisane umowy z właścicielami, Liczba obiektów udostępnionych Szt. dokument z rejestracji miejsc turystom noclegowych
Domena: Zorganizowana, otwarta na wyzwania, silna wspólnota mieszkańców w oparciu o tradycję lokalną, kulturę i sport - WSKAŹNIKI
I. Cel strategiczny: Estetyzacja Rzeczycy
Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru Uporządkowane i zrewaloryzowane m2 Raport Opiekuna domeny tereny Liczba wręczonych nagród w Liczba przeprowadzonych konkursów szt. konkursach
II. Cel strategiczny: Marka kulturalna Rzeczycy znana poza granicami Gminy
Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru Liczba zrealizowanych warsztatów szt. Listy obecności na warsztatach Porty ze zrealizowanych Liczba zrealizowanych programów szt. Programów Liczba podpisanych umów o współpracy szt. Podpisane umowy
Liczba polubień - strony FB szt. Wydruk raportu z Internetu
65
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
III. Cel strategiczny: Wzmacnianie tożsamości lokalnej wokół tradycji i kultury
Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru Liczba publikacji szt. Nr ISBN
Liczba podpisanych umów o współpracy szt. Podpisane umowy
III. Cel strategiczny: Inwestycje w kulturę i turystykę
Jednostka Nazwa wskaźnika Źródło pomiaru Liczba zrewitalizowanych/uporządkowanych szt. Raport Opiekuna zadania obiektów kultury i pamięci Długość wybudowanych ścieżek Dokumentacja dopuszczająca mb rowerowych ścieżkę do użytkowania
66
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Procedury wdrażania i monitorowania Strategii W ramach procedury monitorowania Strategii przygotowywane są następujące informacje i raporty monitoringowe:
sprawozdanie półroczne z realizacji poszczególnych zadań – przygotowywane przez osoby odpowiedzialne za realizację zadań;
sprawozdanie półroczne z realizacji zadań obejmujących jedną Domenę strategiczną – przygotowywane przez Opiekunów Domen;
sprawozdanie roczne z realizacji poszczególnych zadań – przygotowywane przez osoby odpowiedzialne za realizację zadań;
sprawozdanie roczne z realizacji zadań obejmujących jedną Domenę strategiczną – przygotowywane przez Opiekunów Domen;
sprawozdanie roczne z realizacji Strategii – przygotowywane przez Strażnika Strategii;
sprawozdanie trzyletnie z realizacji Strategii – przygotowywane przez Strażnika Strategii;
W procesie wdrażania oraz weryfikacji i oceny stopnia realizacji zamierzeń strategicznych przewidziano trzy podstawowe procedury postępowania. Są to:
I. Procedura przepływu informacji, gromadzenia danych i sprawozdawczości Sprawozdanie z postępów w realizacji zadań uwzględnionych w Strategii przygotowywany jest raz na rok. Do jego przygotowania służą półroczne sprawozdania z realizacji strategii. W tym celu podejmowane są następujące działania: a) Opiekunowie Domen pozyskują od Osób odpowiedzialnych za realizację zadań informacje na temat zadań strategicznych zrealizowanych/będących w realizacji/planowanych do realizacji w danym roku kalendarzowym. Dane zbierane są w oparciu o karty zadań obejmujące informacje takie jak m.in.: harmonogram i budżet realizacji, osiągnięte efekty (wskaźniki produktów i rezultatów), napotkane/potencjalne trudności i problemy, niezbędne dla zrealizowania zadania zasoby. Sprawozdanie roczne jest przygotowywane do 31 stycznia każdego roku. b) Opiekunowie Domen agregują pozyskane informacje i w oparciu o nie opracowują cząstkowe sprawozdanie dotyczące domeny. Sprawozdanie zawiera: opis stanu wdrażania zapisów domeny oraz rekomendacje dotyczące wdrażania zapisów poszczególnych domen w kolejnym okresie sprawozdawczym (sprawozdanie roczne uwzględnia również listę zadań planowanych do realizacji ramach domeny na kolejny rok budżetowy, w tym nowych propozycji zadań). Sprawozdania Opiekunowie domen przekazują do Strażnika Strategii. Sprawozdania półroczne są przygotowywane do 15 dnia miesiąca po zakończeniu półrocza.
67
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
c) W ciągu 7 dni od otrzymania sprawozdania półrocznego Strażnik Strategii zwołuje spotkanie Zespołu ds. wdrażania i monitoringu Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca, podczas którego omawiane są sprawozdania opiekunów Domen oraz przygotowywane są rekomendacje na kolejny kwartał.
d) Sprawozdania roczne i sprawozdanie podsumowujące trzy lata realizacji strategii jest przekazywane do Wójta, a po jego akceptacji zostaje skierowane w formie informacji na posiedzenie Rady Gminy Rzeczyca.
II. Procedura prowadzenia polityki informacyjnej Strategii Upowszechnianie wśród mieszkańców Gminy Rzeczyca informacji o realizowanych i zrealizowanych zadaniach stanowi istotny element budowy klimatu sprzyjającego wdrażanym przedsięwzięciom. Jest także bezpośrednim efektem postawionej przed systemem wdrażania i monitorowania Strategii, zasady transparentności życia publicznego. Podmiotem odpowiedzialnym za prowadzenie polityki informacyjnej w ramach „Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca” jest Strażnik Strategii - Zastępca Wójta we współpracy z Opiekunami Domen.
a) Przynajmniej raz na rok Strażnik Strategii przygotowuje notatkę medialną dotyczącą postępów w realizacji przedsięwzięć strategicznych oraz planowanych do realizacji zadaniach. Notatka przekazywana jest wszystkim mieszkańcom Gminy poprzez publikację (ulotkę) oraz umieszczenie na stronie internetowej urzędu.
III. Procedura uruchamiania przeglądu strategicznego (aktualizacji strategii) Przegląd i aktualizacja dokumentu „Strategii rozwoju Gminy Rzeczyca” odbywać będzie się co 3 lata od momentu przyjęcia Strategii przez Radę Gminy. Poszczególne kroki uruchomienia tego procesu wskazano niżej i są to: a) Strażnik Strategii na sesji Rady Gminy przedstawia wniosek o rozpoczęcie procesu przeglądu strategicznego.
b) W oparciu o stanowisko Rady Gminy Rzeczyca Strażnik Strategii we współpracy z Opiekunami Domen określa sposób przeprowadzenia (w oparciu o własne zasoby czy z udziałem konsultantów zewnętrznych) oraz przygotowuje harmonogram procesu aktualizacji Strategii. Plan przeglądu strategicznego przedstawia Wójtowi Gminy.
c) Wójt Gminy zatwierdza sposób, harmonogram oraz plan przeglądu strategicznego i uruchamia proces aktualizacji „Strategii Rozwoju Gminy Rzeczyca”.
68
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Plan finansowy
W planie finansowym uwzględniono zadania flagowe – rzutujące w największym stopniu na osiągnięcie założeń Strategii lub zadania mające gotowe projekty i czekające jedynie na możliwość pozyskania zewnętrznego finansowania. Szacunkowa Termin Nazwa zadania wartość Uwagi realizacji projektu Domena 2. Infrastruktura i czyste środowisko. Cel strategiczny 1. Dobra jakość dróg gminnych Budowa ciągów pieszo – rowerowych Budżet własny wzdłuż drogi Nr 726 Gminy Rzeczyca, Typy działań, fazy realizacji zadania: budżet Zarządu Dróg 1. Wykonanie wstępnego projektu i Wojewódzkich w wytyczenie tras Łodzi oraz środki 2. Wykup gruntu 2015-2020 600.000 zł zewnętrzne: europejskie i 3. Pozyskanie finansowania krajowe w zewnętrznego i wykonanie projektów ramach budowalnych, uzyskanie decyzji – dostępnych pozwolenia na budowę programów 4. Realizacja inwestycji pomocowych Wymiana i rozbudowa oświetlenia ulicznego Typy działań, fazy realizacji zadania: 1.Wykonanie audytu energetycznego Budżet własny istniejącej sieci oświetlenia ulicznego Gminy Rzeczyca wraz z analizą zapotrzebowania na oraz środki oświetlenie uliczne w nowych zewnętrzne: europejskie i lokalizacjach 2015-2018 800.000 zł krajowe w 2. Sporządzenie projektu technicznego ramach wymiany i rozbudowy oświetlenia dostępnych ulicznego na terenie gminy Rzeczyca programów 3. Pozyskanie dofinansowania do pomocowych realizacji zadania 4. Wykonanie prac budowlanych i instalacyjnych Cel strategiczny 2. Rozwinięte inwestycje w gminie Rzeczyca. Rewitalizacja obiektu produkcyjnego w Budżet własny Parku Rzeczyca na potrzeby jednostek Gminy Rzeczyca, gminnych 2015-2020 8 mln zł budżet Wojewódzkiego Typy działań, fazy realizacji zadania: Konserwatora Ochrony
69
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
1. Uregulowanie własności (wykupienie Zabytków oraz części budynku) środki zewnętrzne: 2. Wykonanie dokumentacji projektowej europejskie i w oparciu o rozwiązania technologiczne krajowe w umożliwiające pozyskanie jak ramach największego dofinansowania do dostępnych realizacji zadania (WFOŚ, UM) programów 3. Współpraca z Wojewódzkim pomocowych Konserwatorem Zabytków 4. Zagospodarowanie terenów przyległych, w tym w Parku: wypłoszenie ptactwa, wykonanie alejek, oświetlenia i innych urządzeń parkowych – stworzenie miejsca wypoczynku i rekreacji Cel strategiczny 3. Czyste środowisko w gminie. Rozbudowa sieci kanalizacyjnej w gminie Typy działań, fazy realizacji zadania: Budżet własny Gminy Rzeczyca 1.Wykonanie koncepcji odprowadzania oraz środki ścieków w gminie Rzeczyca zewnętrzne: 2.wykonanie dokumentacji projektowo – 14.000.000 zł europejskie i 2015-2020 technicznej krajowe w ramach 3.Pozyskanie dofinansowania do dostępnych realizacji zadania programów 4.Wykonanie prac budowlanych i pomocowych instalacyjnych
Wspieranie budowy oczyszczalni przydomowych Budżet własny Gminy Rzeczyca 1. Wykonanie dokumentacji projektowej oraz środki budowy przydomowych oczyszczalni zewnętrzne: ścieków dla wszystkich nieruchomości europejskie i 2015-2020 500.000 zgłoszonych przez mieszkańców do krajowe w programu ramach 2.Pozyskanie dofinansowania do dostępnych realizacji zadania programów pomocowych 3. Montaż urządzeń Cel strategiczny 4. Dobra jakość życia mieszkańców Stworzenie ciągu komunikacyjnego w Budżet własny północnej części gminy Gminy Rzeczyca oraz środki Typy działań, fazy realizacji zadania: 2015-2020 8 000 000 zewnętrzne: europejskie i krajowe w
70
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
1.Trasowanie planowanego szlaku ramach drogowego z badaniem stanu własności dostępnych gruntów i ukształtowania terenu programów pomocowych 2. Wykonanie dokumentacji projektowej 3. Pozyskanie dofinansowania do realizacji zadania i jego realizacja z podziałem na etapy
Zagospodarowanie terenu RSP w Budżet własny Rzeczycy (stawy) na cele rekreacyjne Gminy Rzeczyca 1. Typy działań, fazy realizacji zadania: oraz środki zewnętrzne: 2.Zakup gruntów od obecnego europejskie i właściciela 2017-2020 300.000 krajowe w 3. Wykonanie koncepcji urbanistyczno - ramach architektonicznej i dokumentacji dostępnych projektowej przedsięwzięcia programów 4. Wykonanie prac budowlanych pomocowych Cel strategiczny 5. Wykorzystanie potencjału turystycznego Pilicy Budowa kompleksu rekreacyjnego Budżet własny „Stanica wodna w Grotowicach” Gminy Rzeczyca, Budżet 1.Typy działań, fazy realizacji zadania: Regionalnego 2.Sporządzenie koncepcji urbanistyczno Zarzadu – architektonicznej w oparciu o opinie i Gospodarki zalecenia organów opiniujących: RZGW, Wodnej w RDOŚ, SPK itp.) Warszawie (na 3.Wykonanie dokumentacji projektowo – podstawie technicznej 2015-2020 7.000.000 stosownego porozumienia) 4.Realizacja prac budowlanych oraz środki zewnętrzne: europejskie i krajowe w ramach dostępnych programów pomocowych
W pespektywie 2020 roku realizacja zadań flagowych, które posiadają obecnie szacunkową wycenę, może pochłonąć około 39 000 000 zł. Warunkiem powodzenia realizacji inwestycji będzie pozyskanie dofinansowania ze środków zewnętrznych.
71
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Źródła finansowania założeń strategii
Osiągnięcie zakładanych celów strategii rozwoju Gminy Rzeczyca wymaga środków finansowych, które mogą pochodzić z budżetu gminy oraz środków zewnętrznych krajowych i unijnych. Ważną rolę powinny odgrywać środki pochodzące z kapitału prywatnego oraz rozwijających się inwestycji publicznych w oparciu o partnerstwo publiczno-prywatne oraz publiczno-społeczne.
Najważniejszym źródłem zewnętrznych środków finansowych będą środki pochodzące z Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego. W chwili opracowania dokumentu strategii, większość Programów Operacyjnych przygotowana przez stronę polską nie jest jeszcze zatwierdzona przez Komisję Europejską. Dotyczy to także Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020.
Środki pozyskane z Unii Europejskiej
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, projekt (wersja z 07.04.2014)
Poddziałanie 7.8.1. Inwestycje związane z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycje w energię odnawialną i w oszczędzanie energii. Przewidywane jest wsparcie na realizację następujących zadań:
Operacje dotyczące zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych – wsparcie w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych operacji. Maksymalna wysokość pomocy ze środków EFRROW nie może przekroczyć 2 000 000 zł na beneficjenta w okresie realizacji Programu. Wymagany wkład własny beneficjenta w wysokości co najmniej 36 - 37% kosztów kwalifikowalnych projektu;
Budowa i modernizacje dróg lokalnych - wsparcie w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych operacji. Wybór operacji do finansowania będzie miał charakter konkursu. Maksymalna wysokość pomocy ze środków EFRROW nie może przekroczyć 3 000 000 zł na beneficjenta w okresie realizacji Programu. Wymagany wkład własny jak wyżej.
Poddziałanie 7.8.1.2 Budowa lub modernizacja dróg lokalnych Koszty kwalifikowalne obejmują: koszty budowy, przebudowy lub modernizacji obiektów budowlanych; koszty zakupu sprzętu, materiałów i usług, służących realizacji operacji; koszty ogólne, bezpośrednio związane z przygotowaniem i realizacją operacji.
Poddziałanie 7.8.3. Inwestycje w tworzenie, ulepszanie lub rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji i kultury oraz powiązanej infrastruktury. Przewidywane jest wsparcie na realizację następujących zadań: inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne oraz kształtowanie przestrzeni publicznej - wsparcie w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych operacji. W zakresie kształtowania przestrzeni publicznej preferowane będą operacje realizowane na obszarze o potencjale turystycznym. Maksymalna wysokość pomocy ze środków EFRROW nie może przekroczyć 500 000 zł na miejscowość w okresie realizacji Programu.
72
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Poddziałanie 7.8.3.2 Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów i usług.
Poddziałanie 7.10.1 Poddziałanie: Tworzenie grup i organizacji producentów w sektorze rolnym i leśnym.
Poddziałanie 7.11.1.3 Pakiet 3. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych w celu: zachowania powierzchni sadów odmian drzew owocowych, środowiska życia wielu organizmów, tradycyjnego sposobu uprawy i charakterystycznego elementu krajobrazu wiejskiego.
Poddziałanie 7.12.1 Płatności w okresie konwersji na rolnictwo ekologiczne. Pakiety obejmują gospodarstwa w okresie konwersji, tj. przestawiające się na produkcję metodami ekologicznymi. Gospodarstwa posiadają ważny certyfikat wydany przez upoważnioną jednostkę certyfikującą, zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym.
Poddziałanie 7.12.2 Płatności w celu utrzymania rolnictwa ekologicznego. Pakiety obejmują gospodarstwa ekologiczne po okresie konwersji. Płatność w przypadku upraw znajdujących się po okresie konwersji przysługuje maksymalnie do 5 lat realizacji zobowiązania. Pomoc ma formę refundacji części
Działanie 7.15 LEADER
LEADER to rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS), wspierany ze środków EFRROW. Podstawowe reguły RLKS przewidziane są w Umowie Partnerstwa (UP). LEADER może być realizowany na obszarach wiejskich, przez które (odmiennie niż jest to określone we wspólnych definicjach dla niniejszego programu) rozumieć należy obszar całego kraju, z wyłączeniem obszaru miast o liczbie mieszkańców większej niż 20 000.
Jedna LSR będzie realizowana na obszarze zamieszkanym przez minimum 30 000 mieszkańców z obszarów wiejskich i maksimum 150 000 mieszkańców oraz obejmować będzie obszar przynajmniej 2 gmin, których obszary stanowią (bądź zawierają) obszary wiejskie.
W ramach programu wspierane będą operacje mające na celu:
1) wzmocnienie kapitału społecznego, w tym z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych i wspieranie partycypacji społeczności lokalnej w realizacji LSR;
2) rozwój przedsiębiorczości, z wyłączeniem świadczenia usług rolniczych;
3) dywersyfikację źródeł dochodu, w tym tworzenie i rozwój inkubatorów przetwórstwa lokalnego tj. infrastruktury służącej przetwarzaniu produktów rolnych w celu udostępniania jej lokalnym producentom;
4) podnoszenie kompetencji osób z obszaru LSR w powiązaniu z rozwojem przedsiębiorczości lub dywersyfikacją źródeł dochodów, lub podejmowaniem zatrudnienia, w szczególności rolników i osób długotrwale pozostających bez pracy;
5) rozwój produktów lokalnych;
73
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
6) rozwój rynków zbytu, z wyłączeniem targowisk;
7) zachowanie dziedzictwa lokalnego;
8) rozwój ogólnodostępnej i niekomercyjnej infrastruktury: a) turystycznej, rekreacyjnej lub kulturalnej, b) technicznej w tym z zakresu gospodarki wodno-ściekowej oraz budowy lub modernizacji dróg lokalnych.
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój, 2014-2020 (wersja z dnia 08.01.2014)
W ramach Priorytetu inwestycyjnego 3.1 Promowanie przedsiębiorczości, w szczególności poprzez ułatwianie gospodarczego wykorzystywania nowych pomysłów oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm, w tym poprzez inkubatory przedsiębiorczości, małe i średnie przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu i sieci aniołów biznesu mogą otrzymać wsparcie w formie dotacji i instrumentów finansowych.
Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój (wersja z dnia 08.01.2014)
Priorytet inwestycyjny 8.6. Trwała integracja na rynku pracy ludzi młodych, w szczególności tych, którzy nie pracują, nie kształcą się ani nie szkolą, w tym ludzi młodych zagrożonych wykluczeniem społecznym i ludzi młodych wywodzących się ze środowisk marginalizowanych, także poprzez wdrażanie Gwarancji dla Młodzieży. Przykładowe przedsięwzięcie, które może otrzymać wsparcie:
Udzielanie pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Pożyczki na preferencyjnych warunkach ze środków będących w dyspozycji Banku Gospodarstwa Krajowego.
Priorytet inwestycyjny 8.10. Aktywne i zdrowe starzenie się. Przykładowe przedsięwzięcia, które mogą otrzymać wsparcie:
Upowszechnianie idei aktywnego i zdrowego starzenia się; Stworzenie i rozbudowanie sieci współpracy na rzecz aktywności zawodowej i zatrudnienia osób w wieku 50+. Beneficjentami mogą być JST oraz ich jednostki organizacyjne. Priorytet inwestycyjny 9.4. Aktywne włączenie, w tym z myślą o promowaniu równych szans oraz aktywnego uczestnictwa i zwiększaniu szans na zatrudnienie. Przykładowe przedsięwzięcia, które mogą otrzymać wsparcie:
Podnoszenie kwalifikacji i kompetencji kadr publicznych i niepublicznych instytucji działających na rzecz włączenia społecznego i walki z ubóstwem (m.in. szkolenia, specjalizacje, studia, studia podyplomowe, samokształcenie, superwizja, doradztwo) oraz kadr publicznych i niepublicznych instytucji działających w ramach innych polityk sektorowych kluczowych dla włączenia społecznego i walki z ubóstwem;
Wypracowanie, przetestowanie i wdrożenie nowych modeli pracy socjalnej i innych form wsparcia grup wykluczonych;
74
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Wypracowanie i wdrożenie systemu kooperacji pomiędzy publicznymi i niepublicznymi instytucjami działającymi w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa, a także pomiędzy tymi instytucjami a podmiotami innych Polityk sektorowych m. in. edukacji i zdrowia na rzecz redukcji ubóstwa, integracji społecznej i poprawy zatrudnienia, rewizja i doskonalenie istniejących rozwiązań w tym zakresie.
Priorytet inwestycyjny 9.7. Ułatwienie dostępu do przystępnych cenowo, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym. Przykładowe przedsięwzięcia, które mogą otrzymać wsparcie:
Rozwój nowych usług społecznych o charakterze profilaktycznym i interwencyjnym, z uwzględnieniem grup szczególnie zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, w tym dzieci i młodzieży;
Badanie efektywności stosowania usług społecznych na rzecz osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Priorytet inwestycyjny 9.8. Wspieranie przedsiębiorczości społecznej i integracji zawodowej w przedsiębiorstwach społecznych oraz ekonomii społecznej. Przykładowe przedsięwzięcia, które mogą otrzymać wsparcie: Wyposażenie w kompetencje i wiedzę w obszarze ekonomii społecznej i na rzecz rozwoju ekonomii społecznej interesariuszy ważnych dla rozwoju sektora ekonomii społecznej, w tym przedstawicieli władz i pracowników administracji publicznej oraz liderów lokalnych.
Priorytet inwestycyjny 10.1. Ograniczanie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej oraz zapewnienie równego dostępu do dobrej jakości wczesnej edukacji elementarnej oraz kształcenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego z uwzględnieniem formalnych i pozaformalnych ścieżek kształcenia umożliwiających ponowne podjęcie kształcenia i szkolenia. Przykładowe przedsięwzięcia, które mogą otrzymać wsparcie:
Wzmocnienie systemu wspierania szkół i placówek ukierunkowanego na ich rozwój służący podniesieniu jakości kształcenia oraz zapewnieniu równego dostępu i równych szans.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, projekt (wersja z dnia 08.01.2014)
Priorytet inwestycyjny 4.3. Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym. Przykładowe przedsięwzięcia, które mogą otrzymać wsparcie:
Wsparcie będzie skierowane głównie na kompleksową modernizację energetyczną budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne. Beneficjentami mogą być jednostki samorządu terytorialnego. Poza wsparciem bezzwrotnym przewiduje się wsparcie również w formie zwrotnej, tj. w tym instrumentów finansowych oraz różnych form partnerstwa publiczno- prywatnego.
75
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Priorytet inwestycyjny 6.4. Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program „Natura 2000” i zieloną infrastrukturę. Przykładowe przedsięwzięcia, które mogą otrzymać wsparcie:
doposażenie ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej (wyłącznie podlegające Parkom Narodowym);
prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony środowiska i efektywnego wykorzystania jego zasobów.
Przewidywane jest wsparcie w formie bezzwrotnej.
Priorytet inwestycyjny 6.5. Podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu jakości środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację i dekontaminację terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i propagowanie działań służących zmniejszeniu hałasu.
Przewidywane jest wsparcie w formie bezzwrotnej.
Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020, projekt, (wersja 5.0)
Oś Priorytetowa II: Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka.
Priorytet inwestycyjny 3a. Promowanie przedsiębiorczości, w szczególności poprzez ułatwianie gospodarczego wykorzystywania nowych pomysłów oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm, w tym również poprzez inkubatory przedsiębiorczości.
Wsparcie z EFRR głównie dla małych i średnich przedsiębiorstw na zadania związane z uporządkowaniem i przygotowaniem terenów inwestycyjnych w celu nadania im nowych funkcji gospodarczych oraz uzbrojenie terenów inwestycyjnych. Preferencje dla projektów realizowanych na nieużytkach, terenach zlokalizowanych w pobliżu inwestycji transportowych, terenach zdegradowanych i wymagających rewitalizacji. Beneficjentem mogą być m.in. jednostki samorządu terytorialnego, związki, porozumienia i stowarzyszenia JST.
Oś Priorytetowa IV: Gospodarka niskoemisyjna.
Priorytet inwestycyjny 4c. Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym.
Na wsparcie mogą liczyć zadania związane z poprawą efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej jak np. kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej lub budynków mieszkalnych wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne (ocieplenie obiektu, wymiana okien, drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia na energooszczędne, przebudowa systemów grzewczych wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła), modernizacja systemów wentylacji i klimatyzacji, instalacja OZE w modernizowanych energetycznie budynkach.
76
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Oś Priorytetowa VI: Rewitalizacja i potencjał endogeniczny regionu.
Priorytet inwestycyjny 8b. Wspieranie wzrostu gospodarczego sprzyjającego zatrudnieniu poprzez rozwój potencjału endogenicznego jako elementu strategii terytorialnej dla określonych obszarów, w tym poprzez przekształcanie upadających regionów przemysłowych i zwiększenie dostępu do określonych zasobów naturalnych i kulturalnych oraz ich rozwój
Priorytetowe będą zadania realizowane na terenie Obszaru Funkcjonalnego Dolina Rzeki Pilicy. Wsparcie będzie udzielane w ramach bezzwrotnych dotacji na przedsięwzięcia tj. budowa lub przebudowa infrastruktury turystycznej, przebudowa obiektów w celu nadania im funkcji turystycznych.
Oś Priorytetowa VII: Infrastruktura dla usług społecznych.
Priorytet inwestycyjny 9a. Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, które przyczynią się do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia, promowania włączenia społecznego poprzez lepszy dostęp do usług społecznych, kulturalnych i rekreacyjnych, oraz przejścia z usług instytucjonalnych na usługi na poziomie społeczności lokalnych.
Przewidywane m.in. wsparcie podmiotów świadczących usługi rynku pracy, usługi dla osób starszych, niepełnosprawnych, interwencja na rzecz wsparcia rodziny i pieczy zastępczej oraz opieki nad dziećmi do 3 roku życia. Wsparcie będzie udzielane w ramach bezzwrotnych dotacji.
Priorytet inwestycyjny 10a. Inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania umiejętności i uczenia się przez całe życie poprzez rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej. Jednostki Samorządu Terytorialnego, związki, porozumienia i stowarzyszenia JST mogą się ubiegać o wsparcie infrastruktury wychowania przedszkolnego służące zwiększeniu dostępności i jakości edukacji przedszkolnej oraz wsparcie infrastruktury szkół lub placówek systemu oświaty w zakresie kształcenia ogólnego. Wsparcie będzie udzielane w ramach bezzwrotnych dotacji.
Oś Priorytetowa VIII: Zatrudnienie Priorytet inwestycyjny 8iii. Praca na własny rachunek, przedsiębiorczość i tworzenie przedsiębiorstw, w tym innowacyjnych mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (przewidujący wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą obejmujące: dotacje, wsparcie szkoleniowo-doradcze, pożyczki).
Priorytet ten przewiduje wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, obejmujące m.in. wsparcie szkoleniowo-doradcze (szkolenia z podstaw prowadzenia działalności gospodarczej, pomoc w przygotowaniu biznesplanu, doradztwo w sprawie bieżących zagadnień związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa).
Oś Priorytetowa IX: Wyłączenie społeczne
77
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Priorytet inwestycyjny 9i. Aktywne włączenie, w tym z myślą o promowaniu równych szans oraz aktywnego uczestnictwa i zwiększaniu szans na zatrudnienie.
Zakładane jest wsparcie na programy służące aktywizacji społeczno-zawodowej osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym za pomocą instrumentów aktywizacji społecznej, zawodowej, edukacyjnej, zdrowotnej i kulturalnej m.in. instrumenty aktywizacji zawodowej ukierunkowane na podniesienie kwalifikacji zawodowych jak np. szkolenia i kursy zawodowe pod potrzeby lokalnego rynku pracy, staże i praktyki zawodowe, subsydiowane zatrudnienie, zajęcia reintegracji zawodowej u pracodawcy, prace społecznie użyteczne; instrumenty aktywizacji kulturalnej w tym: uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych (np. kino, teatr, muzeum), uczestnictwo w imprezach lokalnych o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, ekologicznym, turystycznym. Wsparcie będzie udzielane w formie bezzwrotnych dotacji.
Priorytet inwestycyjny 9v. Wspieranie przedsiębiorczości społecznej i integracji zawodowej w przedsiębiorstwach społecznych oraz ekonomii społecznej i solidarnej w celu ułatwienia dostępu do zatrudnienia
Udzielanie wsparcia finansowego na tworzenie miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych i innych podmiotach ekonomii społecznej oraz finansowanie części ich funkcjonowania w ramach działalności integracyjnej i pożytku publicznego. Pomoc będzie polegała na zwiększeniu dostępu do bezzwrotnych dotacji na uruchomienie przedsiębiorstwa społecznego i innych podmiotów ekonomii społecznej oraz kompleksowe wsparcie doradczo-szkoleniowe.
Oś Priorytetowa XI: Edukacja, Kwalifikacje, Umiejętności Priorytet inwestycyjny 10i. Ograniczenie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej oraz zapewnianie równego dostępu do dobrej jakości wczesnej edukacji elementarnej oraz kształcenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego, z uwzględnieniem formalnych, nieformalnych i pozaformalnych ścieżek kształcenia umożliwiających ponowne podjęcie kształcenia i szkolenia.
Do wsparcia przewidywane jest m.in. przedsięwzięcie: wsparcie istniejących instytucji wychowania przedszkolnego (przedszkola, oddziały przedszkolne, inne formy wychowania przedszkolnego) w zakresie generowania i funkcjonowania nowych miejsc przedszkolnych oraz poprawy jakości świadczenia usług edukacyjnych. Preferowane będą projekty realizowane na obszarach wiejskich. Wsparcie w formie bezzwrotnych dotacji.
Priorytet inwestycyjny 10iii. Wyrównywanie dostępu do uczenia się przez całe życie o charakterze formalnym, nieformalnym i pozaformalnym wszystkich grup wiekowych, poszerzanie wiedzy, podnoszenie umiejętności i kompetencji siły roboczej oraz promowanie elastycznych ścieżek kształcenia, w tym poprzez doradztwo zawodowe i potwierdzanie nabytych kompetencji.
Możliwe będzie uzyskanie wsparcia na szkolenia i kursy skierowane do osób dorosłych, które z własnej inicjatywy są zainteresowane nabyciem, uzupełnieniem lub podwyższeniem umiejętności oraz kompetencji cyfrowych i językowych.
78
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Skarb Państwa
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (P FIO). Program realizowany jest w oparciu o Uchwałę Nr 209/2013 Rady Ministrów z dnia 27 listopada 2013 r. w sprawie przyjęcia Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020. W roku 2014, w ramach rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na Program Wysokość środków na finansowanie P FIO w roku 2015 wynosi 60 000 000,00 zł, w tym 57 600 000,00 złprzeznaczono na dotacje, zaś 2 400 000,00 zł przeznaczono na obsługę techniczną. Składane projekty realizują cel główny P FIO, jakim jest zwiększenie zaangażowania obywateli i organizacji pozarządowych w życie publiczne. Realizacja P FIO ma umożliwić obywatelom się w różnorodne działania na rzecz innych, swoich wspólnot oraz w tworzenie, realizację i monitoring polityk publicznych. Finansowane będą wyłącznie projekty mieszczące się w ramach statutowej działalności nieodpłatnej lub odpłatnej pożytku publicznego. Uprawione podmioty mogą składać oferty o dofinansowanie zadań w ramach jednego z trzech Priorytetów: Priorytet 2. Aktywne społeczeństwo; Priorytet 3. Aktywni obywatele; Priorytet 4. Silne organizacje pozarządowe; oraz komponentu działań systemowych wyodrębnionego w ramach 4 priorytetu. Wysokość wnioskowanej dotacji: - dla projektów „jednorocznych”: od 10 tys. zł. do 100 tys. zł - dla projektów „dwuletnich”: od 20 tys. zł. do 200 tys. zł (minimalna dotacja w danym roku musi wynosić nie mniej niż 10 tys. zł) - w Komponencie Działań Systemowych w priorytecie 4: od 20 tys. zł. do 750 tys. zł. (od 10 tys. zł do 250 tys. zł rocznie).
Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014–2020
Program przewiduje realizację działań w ramach czterech obszarów priorytetowych:
Priorytet I. Edukacja osób starszych.
Przykładowe kierunki działań, które mogą otrzymać wsparcie to: zajęcia edukacyjne z zakresu różnych dziedzin, programy edukacyjne, warsztaty o starzeniu osób starszych i aktywnym starzeniu, kształcenie opiekunów.
Priorytet II. Edukacja osób starszych.
Przykładowe kierunki działań, które mogą otrzymać wsparcie to: budowanie sieci społecznych w tym wolontariat wewnątrz- i międzypokoleniowy, przeciwdziałanie e-wykluczeniu.
Priorytet III. Partycypacja społeczna osób starszych.
79
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Przykładowe kierunki działań, które mogą otrzymać wsparcie to: wspieranie uczestnictwa i integracji w życiu społecznym/publicznym, włączanie osób starszych w proces tworzenia i funkcjonowania grup obywatelskich oraz organizacji pozarządowych.
Priorytet IV. Usługi społeczne dla osób starszych.
Przykładowe kierunki działań, które mogą otrzymać wsparcie to: rozszerzenie dostępności do usług społecznych m.in. opiekuńczych, kulturalnych, edukacyjnych, poradniczo-doradczych, sportowych i turystycznych, szkolenia dla wolontariuszy i opiekunów (z zakresu pomocy osobom starszym).
Beneficjentami programu mogą być np. organizacje pozarządowe, spółdzielnie socjalne, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, partnerstwa JST. Wsparcie będzie miało charakter dotacyjny (od 20 000 – 200 000 tys. zł), wkład własny w wysokości minimum 10% wartości projektu.
Ministerstwo Sportu i Turystyki
Ministerstwo Sportu i Turystyki Departament Turystyki ogłasza rokrocznie otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych z zakresu turystyki. O dofinansowanie mogą starać się organizacje pozarządowe oraz inne jednostki prowadzące działalność pożytku publicznego jak np. stowarzyszenia jednostek samorządowych działające dłużej niż trzy lata, których działalność w sferze turystyki (m.in. ekoturystyki, agroturystyki, przewodnictwa i pilotażu, rekreacji, wypoczynku, hotelarstwa) lub krajoznawstwa jest jednym z celów lub zadań statutowych. Podmioty te mogły się starać o dofinansowanie następujących zadań w 2015 r.:
― Wspieranie rozwoju turystyki polskiej (popularyzacja turystyki krajowej, rozwój dziedzin gospodarki turystycznej, konkurencyjność i innowacyjność produktów turystycznych). Zadania te mają być realizowane ze szczególnym uwzględnieniem:
― turystyki dzieci i młodzieży, osób starszych i niepełnosprawnych oraz turystyki związanej z „Dużymi Rodzinami” (wielodzietnymi);
― turystyki kulturowej, w tym w obiektach zabytkowych i dziedzictwa przemysłowego,
― turystyki aktywnej, w tym turystyki rowerowej i wodnej;
― turystyki wiejskiej;
― turystyki biznesowej i przemysłu spotkań w Polsce;
― ekoturystyki;
― turystyki zdrowotnej;
― Kształtowanie przestrzeni turystycznej – zadania związane z wytyczaniem, znakowaniem i konserwacją szlaków (m.in. pieszych, narciarskich, rowerowych, wodnych), które znajdują się na terenie Polski.
80
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
― Działania na rzecz jakości kadr (szkolenia, seminaria, warsztaty, konferencje)
Wymagany jest wkład własny finansowy podmiotu wnioskującego o dotację wynosi minimum 15 % kosztu całkowitego zadania.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Możliwe jest uzyskanie dofinansowania w ramach Programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz tzw. Mecenatu, które są podstawą ubiegania się o środki na zadania z zakresu kultury realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego, instytucje kultury, instytucje filmowe, szkoły i uczelnie wyższe, organizacje pozarządowe, oraz podmioty gospodarcze. Na rok 2015 zostały ogłoszony np. program: Dziedzictwo kulturowe składający się z m.in. takich priorytetów jak: ochrona zabytków (przewidujący konserwację i rewaloryzację zabytków nieruchomych i ruchomych oraz ich udostępnianie na cele publiczne), kultura ludowa i tradycja (wspieranie zjawisk związanych z kulturami tradycyjnymi funkcjonującymi na poziomie lokalnym, regionalnymi ogólnopolskim).
Inne programy:
Promocja literatury i czytelnictwa, którego celem jest aktywizowanie lokalnej społeczności wokół biblioteki publicznej jako ważnej instytucji kultury w gminie a także wzmocnienie znaczenia biblioteki jako miejsca integracji życia lokalnej społeczności. O wsparcie w ramach projektu mogą starać się organizacje pozarządowe, które wraz z biblioteką zrealizują zadanie integrujące bibliotekę i społeczność lokalną.
Rozwój infrastruktury kultury – program, którego celem rozbudowa i modernizacja infrastruktury instytucji kultury i innych podmiotów działających w obszarze kultury. Do dofinansowania kwalifikują się m.in. zadania takie jak: budowa, roboty budowlane, przebudowa, remont wraz z zakupem niezbędnych urządzeń budowlanych i wyposażenia na potrzeby działalności kulturalnej czy zakup wyposażenia na potrzeby działalności kulturalnej.
Infrastruktura domów kultury – celem programu jest rozbudowa i modernizacja infrastruktury domów i ośrodków kultury m.in. remont obiektów kulturalnych i zakup wyposażenia na potrzeby prowadzenia edukacji kulturalnej. O dofinansowanie mogą starać się biblioteki, domy kultury, ośrodki kultury posiadające status samorządowej instytucji kultury oraz jednostki samorządu terytorialnego jako organy prowadzące te instytucje.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (oferta na lata 2015-2020)
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska posiada w ofercie finansowania szereg programów, w ramach których możliwe jest uzyskanie dofinansowania. Są wśród nich Program Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska z likwidacją ich skutków. W jego ramach jednostki samorządu terytorialnego czy służby ratownicze mogą starać się o dofinansowanie w formie dotacji czy pożyczki np. na zakup specjalistycznego sprzętu niezbędnego do skutecznego prowadzenia akcji ratowniczych oraz prognozowania, ograniczania i usuwania skutków zagrożeń naturalnych i poważnych awarii. Program będzie realizowany w latach 2015-2023.
81
Strategia Rozwoju gminy Rzeczyca
Inny program, który będzie realizowany w tej samej perspektywie czasowej to: Gospodarka wodno- ściekowa w aglomeracjach przewiduje wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego i ich związków w formie pożyczek na wyposażenie aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej oraz oczyszczalnie ścieków.
Natomiast program Poprawa efektywności energetycznej stwarza możliwość pozyskania dotacji i pożyczek na budowę energooszczędnych budynków użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego. Program będzie realizowany w okresie 2015-2020.
Program Edukacja ekologiczna, którego celem jest podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej i kształtowanie postaw ekologicznych społeczeństwa poprzez promowanie zasad zrównoważonego rozwoju. Rodzaje przedsięwzięć, które mogą uzyskać dofinansowanie to m.in.:
programy w zakresie aktywnej edukacji ekologicznej oraz kampanie informacyjno – edukacyjne;
szkolenia, warsztaty, konkursy, przedsięwzięcia upowszechniające wiedzę ekologiczną, seminaria, kongresy i konferencje o zasięgu krajowym i międzynarodowym, wydawnictwa;
rozwój bazy służącej edukacji ekologicznej.
Środki regionalne i lokalne Instytucje samorządowe zobowiązane są realizowanie zadań publicznych we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Rodzaje zadań i wielkość dofinansowania przyjmowane są przez organy uchwałodawcze JST w postaci programu współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi. Dla gminy Rzeczyca mogą być wykorzystane środki samorządu województwa łódzkiego oraz powiatu tomaszowskiego.
82