Anno 12 Distribuzione gratuita in: Mensile di attualità e cultura italo-albanese Albania, Australia, Numero 2 Belgio, Canada, Germania, Direttore editoriale: Hasan Aliaj Grecia, Francia, Italia, Luglio 2014 Stati Uniti e Svizera Benvenuti LL’Albania’Albania anticaantica SShqipëriahqipëria e lashtëlashtë in Albania e notizie sull’Albania antica sono riprodhojnë ketu, nga vëllimi i tretë i assai scarse. Qui ci proponiamo “Geschichte Griechische” të Beloch Ldi ricomporre quanto a noi è dhe nga vëllimi i “Provincave romake” pervenuto dalla tradizione storica e të Mommsen, tregojnë lëvizjet që kanë dai più recenti risultati delle indagini ndodhur prej vitit 290 para Krishtit archeologiche, in modo da offrire un deri në kohën e Perandorisë Romake. quadro sobrio e riassuntivo, dalle origini Në zonën shqiptare të Epirit, e cili arriti preistoriche all’impero romano. zgjerimin e saj më të madh në kohën e Ma in quali termini è consentito mbretit Pirro (Fig. 2), gjënden qytetet e parlare di un’”Albania antica”? Butrintit, Phoenix, Antigonesë, Orikos, Se gli Albanesi odierni costituiscono Amantias, Antipatreia, Aulona (Valona, L’Albania è un paese che un gruppo etnico – politico nettamente Vlora), Apollonia (Fieri), Durrhachium si apre al mondo, con le individuato, poiché parlano una lingua del (Epidamnos, Durrësi ): pothuajse tre të sue grandi bellezze, in tutto diversa dalla lingua delle altre genti katërtat e Shqipërisë sonë; në Iliri mbeten uno dei più spettacolari e balcaniche, e da queste appaiono ben qytetet e Lezhës (Alessio, Lisso), dhe nascosti angoli del Vecchio distinti per usi, costumi e caratteri etnici, Shkodra (Scodra). Fig.3 tregon shtrirjen Continente. la regione che chiamiamo Albania non e zotërimeve romake të shekullit të dytë corrisponde ad una precisa unità geografica p. K. ku përfshihen krahinat e Atintanit, Page 12,13 ed etnica nota agli scrittori dell’antichità. qyteti i Antigonesë, Orikumit, Bylisit, Da un filologo è stata avanzata l’ipotesi se Apollonisë, Durrësit, si dhe krahina e gli Albanesi non fossero una tribù illirica Parthinit. Në Epirin e Vjetër bëjnë ende Nga Dodona semi – romanizzata, giunta dal Danubio pjesë Phoenix dhe Butrinti, kurse në atë nell’attuale sede tra il II e il IV sec. dopo të Ilirisë Shkodra dhe Lezha. në Tibet Cristo (1). (Alessio) e Scodra (Scutari). La fig. 3 ë dhënat mbi Shqipërinë e lashtë Në figurën 4 shohim provincën Sembrerà di un certo rilievo il fatto che mostra l’estensione dei possessi romani janë shumë të pakta. Në këtë libër e Maqedonisë të shtrihet deri në nelle fonti classiche, mentre è frequente del II sec. av. Cr., e vi sono comprese Tne propozojmë të rindërtojmë bregdetin Adriatik, deri në portet e il ricordo di varie tribù illiriche, in un la regione degli Atintani, le città di atë ç’ka ka ardhur deri tek ne nga Apollonisë dhe Durrësit; Epirit dhe solo passo di Tolomeo (III, 13.23), il Antigoneia, Orikos, Byllis Apollonia, tradita historike dhe rezultatet e fundit Ilirisë vazhdojnë tu përkasin të njëjtat geografo che visse nella metà del II sec. Epidamno (meglio Dyrrhachium), e la të hetimeve arkeologjike, për të dhënë zona ekstreme të përmëndura deri d. Cr., si fa menzionare degli Aλβαυoί, regione dei Parthini. Del vecchio Epiro një kuadër të matur dhe përmbledhës tani. Është e rëndësishme të theksojmë abitanti un pò ad oriente dell’Attuale fanno ancora parte Fenice e Butrinto, nga origjina parahistorike deri tek këtu se përkufizimi i shtetit shqiptar, i Albania (1). dell’Illirico le città di Scutari e Lissos. Perandoria Romake. Në ç’mënyrë mund ripohuar nga Traktati i Versajës i vitit Ed è sorto il sospetto che il passo di Nella fig.4 vediamo la provincia të flitet për një “Shqipëri të lashtë”? Nëse 1919, nuk përfshinë të gjitha territoret Page 15,17,18 Tolomeo fosse stato interpolato, poiché di Macedonia estendersi alle coste shqiptarët e sotëm përbëjnë një grup e banuara nga shqiptarët; gjënden ende quel nome non s’incontra in alcun adriatiche, fino ai porti di Apollonia e etnik - politik të identifikuar qartë, për rreth 450.000 shqiptarë brenda kufijve altro testo, e soltanto a partire dal sec. Dyrrhachium; ALL’Epiro e all’Illirico shkak se ata flasin një gjuhë krejtësisht të Jugosllavisë dhe 100.000 të tjerë në Keda Kaceli XI comincia a ricorrere con una certa continuano ad essere attribuite le stesse ndryshe nga gjuha e kombeve të tjera atë të Greqisë (1). Dikush i frikësuar frequenza nei documenti storici (2). zone estreme dianzi accennate. të Ballkanit, dhe për zakone, tradita është shprehur se këto vatra irredentizmi A parte il valore ipotetico di siffatte Sarà opportuno qui rilevare che la dhe karakteristika etnike na paraqiten “mund te shndërrohen, një ditë, në një dhe vepra që vedute, che non escludono, come delimitazione dello stato albanese, krejt ndryshe nga popujt e tjerë, atëherë rrezik për Evuropën (2). Pikërisht tek vedremo, le più remote origini della stirpe ribadita dal trattato di Versaglia del rajoni që ne quajmë Shqipëri nuk përkon prania e dy popullsive të lashta, ilire dhe tronditi Silvio albanese, il nostro quadro riassuntivo ha 1919, non comprende tutti i territori me një bashkësi të veçantë gjeografike epiriote, duhet të kërkohen dallimet e la sua buona ragion d’essere nel riferirsi popolati da Albanesi; se ne trovano dhe etnike të njohura nga shkrimtarët e vërejtura në strukturën antropologjike Berluskonin sia ai dati dell’archeologia preistorica, ancora circa 450000 entro i confini lashtësisë. Nga një filolog është shprehur dhe gjuhësore në Shqipërinë moderne. sia agli avvenimenti che si sono svolti in della Jugoslavia e 100.000 in quello ipoteza se shqiptarët mund të jenë një fis Ajo duket e ndarë në dy grupe nga quella zona della penisola balcanica che della Grecia. (1). Qualcuno temeva che ilir gjysëm i romanizuar, të ardhur nga lumi Shkumbin: Toskët në jug kanë më corrisponde alla moderna Albania. questi facolai d’irredentismo “pouvent Danubi në vendin e sotëm në shekujt e shumë karakteristika greke - mesdhetare, Nei tempi storici, troviamo occupato devenir, un jour, un danger l’Europe (2). tretë dhe të katërt para Krishtit (1). ndërsa Gegët e veriut janë më shtatlartë il territorio albanese dalla popolazione E’ molto probabile che alla presenza Duket i njëfarë rëndësie fakti që në dhe më pak brakiçefali, më të ngjashëm illirica nella parte superiore, e da quella delle due antiche popolazioni, illiriche burimet klasike, ndërsa kujtesa e fiseve me malazezët dhe boshnjakët të racës epirota nella parte meridionale. I confini ed epirote, debbano risalire le differenze të ndryshme ilire përsëritet shpesh, dinarike (3). Më se të qarta janë dhe tra le due popolazioni si modificavano in notate nella struttura antropologica e vetëm në një pjese të Ptolemeut (III, dallimet mes dialekteve, ku Kretschmen conseguenza delle vicende politiche, e le e linguistica della moderna Albania. 13.23), gjeograf i cili ka jetuar në dallonte bazat për të njohur grupin jugor- quattro cartine che riproduciamo dal III Essa appare come divisa in due gruppi, gjysmën e dytë të shekullit të dytë pas ilirik (shqiptare) dhe atë verior-ilirik, volume della Geschichte Griechische del per mezzo del fiume Skumbi: nel sud i Krishtit, përmendet Aλβαυoί, banorë që bazë kjo, që sipas edhe Ribezzos, mund Toschi hanno caratteristiche più greco- jetonin pak me në lindje të Shqipërisë së Beloch e dal vol. Le province romane del të ketë një arsye historike (4). Page 11 Mommsen, ne mostrano gli spostamenti mediterranee, mentre i Gheghi del nord sotme (1). (Vijon numrin e ardhshëm) verificatisi dal 290 av.Cr. all’impero sono più alti e e meno brachicefali, più Prej këtej lindi dyshimi se kjo pjesë romano. affini ai Montenegrini e ai Bosniaci di e Ptolemeut ishte një keqkuptim, sepse Nella zona albanese dell’Epiro, che stirpe dinarica (3). Ben chiare sono anche ky emër nuk haset në ndonjë tekst tjetër, SSonoono natanata secondaseconda voltavolta ebbe la sua massima espansione sotto le differenze dialettali, e il Kretschmen dhe vetëm duke filluar nga shekulli i XI Grottaferrata: Il giorno il re Pirro, (fig. 2), trovansi le città di: vi distingueva la base per riconoscervi fillon të përdoret me njëfarë frekuence 03/07/ 2014 ore 11 ero caduta Butrinto, Fenice, Antigoneia, Orikos, un gruppo sud-illirico (albanese) e un në dokumentet historike (2). Përveç in coma diabetico profondo. Amantia, Antipatreia, Aulona (Vallona), gruppo nord.illirico, base che, aggiunge vlerës hipotetike të pikëpamjeve të tilla, La prontezza di spirito di Apollonia, Dyrrhachium (meglio il Ribezzo, può anche avere una ragione të cilat nuk përjashtojnë, siç do të shohim mio nipote: Una telefonata Epidamno): quasi i tre quarti della nostra storica (4). me tej, origjinën e lashtë të shqiptarëve, al 118 di Ciampino. Arrivati Albania; nell’Illirico restano le città Lisso (continua al prossimo numero) kuadri ynë përmbledhës ka arsyet e tij immediatamente, con la të mirë për të qenë, duke iu drejtuar si velocità di un fulmine. Mi sono të dhënave të arkeologjisë parahistorike, trovata, con mia meraviglia ashtu edhe ngjarjeve që kanë ndodhur attorniata da un’equipe di në atë pjesë të gadishullit ballkanik, e infermieri e del medico sempre Gli antichi Dauni cila sot përket me Shqipërinë moderne. presente. Bravissimi, non solo Chi erano i Dauni? Erano un antico popolo vissuto Në kohët historike, territori shqiptar per la tempestività, ma anche gjëndet i banuar në pjesën veriore la professionalità e l’umanità, senza mai riconoscenza! Mi fa piacere presentare nella puglia settentrionale tra il X e il IV secolo A:C. nga popullsia ilire dhe nga ajo epiriote (Età del ferro). Qui si sviluppò la loro civiltà le cui un cenno di impazienza. Tutti tesi a alla stampa un caso di operatori sanitari në pjesën jugore. Kufijtë midis dy iniettarmi medicamenti attraverso flebo come ho descritto. origini sono dense di mistero e suggestione. popullsive ndryshonin si pasojë e e iniezioni. Con queste poche righe Cordialmente Maria Teresa Carnevali Page 4 ngjarjeve politike, dhe katër hartat që voglio rivolgere loro elogi e infinita Pisani.

cmyk Antichità Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 2 Dodona e vjetër pelazgjike jo në Janinë, por në në malin e Tomorrit Nga VEPROR HASANI fistiqe. Vëgjejt e butë sot për sot janë shumë të rrallë në këtë rreth, por vëgjej të egër ka mjaft, të quajtur dhe PERIKLI IKONOMI- SHLIMANI SHQIPTAR, me emrin pishë, ashtu siç ka patur dhe ka mjaft arra NJE JETE NE KERKIM TE ORAKULLIT TE ku më të famshmet mbahen ato të Lubeshës (Lopessia). DODONES Thënia e Gjeografit Meletios (faq 9 kr. lib) për pyll me Jo rrallë herë ai ndihej i nervozuar . “Çështë kjo lisa e më vëgji (figji) pranë Dodonës i përshtatet mjaft heshtje e madhe që na mbulon të gjithëve”, pyeste mirë pyjeve me lisa, lajthi, e vëgjej rreth Tomorit dhe veten herë pas herë. Në raste të tilla, Perikli Ikonomit mbi faqe të tij. Veç kësaj fjalët vëgje dhe figji, kanë i lindte dëshira të ngrihej dhe të shkonte në Tiranë, të afrim të madh rrokimi, ku greqisht bën “figji”. Sigurisht trokistë në zyrat e qeverisë dhe t’i pyeste të gjithë: “Ju që në atë kohë banorët e Dodonës do të ushqeheshin lutem më thoni, çështë gjithë kjo heshtje…”?! “Përse me vëgje. Përveç sa më sipër, kërkuesi i njohur Carlo nuk flitet për malin e Tomorit… më thoni përse” ?! de Simone, nënvizon se në botën mikenase nuk njihet Në raste të tilla Perikli Ikonomit i dukej sikur ishte atje konsultimi orakullar i një lisi të shenjtë. Ai provon se dhe vazhdonte të ngrinte zërin: “Nëse Olimpi, mali gërmimet arkeologjike nuk dëshmojnë për karakterin i përmendur i Greqisë së vjetër, ka rëndësi historike dhe/ose praninë mikenase në faltoren e Dodonës, si sot, ca më shumë Tomori i Shqipërisë duhet të jetë dhe për faktin se nuk ka pasur dru profetik në Greqinë më i përmenduri si selija parahistorike e Perëndive klasike…”. Pra s’mbetet gjë tjetër, veçse të themi që të vjetra të stërgjyshëve tanë Pellazgo-Illyrianë dhe historianët flasin për vegjejt e malit Tomorr duhet të ketë një rëndësi historike më shkëlqyese për kohën e vjetër…”. “Tomori për Shqipërinë e lirë është BURIMI ÇUDIBËRËS-BURIMI I KUÇEDRËS monument i madh kombëtar…”! Perikliut i pëlqente Perikli Ikonomi po i afrohej fundit të jetës së tij, veçanërisht të theksonte shprehjen “shqipëri e lire”, por sërish gjente shpesh ndjenjën e humorit. Sa herë ndoshta për t’u thënë pushtetarëve, përse keni frikë, që kujtonte thënien e Athanas Stragjiritit (faqe 304), kur jetoni në një vend të lire, ose me këtë fjalë ai ku thoshte se Dodona dimërkeqe (dhisqimeros) në kishte parasysh Shqipërinë brenda kufijve të sotëm. malin Tomor, ka pranë lumin Dodon dhe një burim, Duke menduar se ishte gjithnjë atje në zyrat e Tiranës, që bën çudira… vinte buzën në gaz. Burimi i Dodonës, vazhdonte të mendonte ato që douheshin thënë: “A nuk shpjegonte Stargjiriti kishte cilësinë, që të zbrazeshin e dini ju se shënimet historike të Herodotit, Hesiodit, Dodona e vjetër pelazgjike jo në Janinë, por në në malin e Tomorrit ujërat e tij në kohë mesdite dhe të mbushej prapë me Pliniusit, Pindarit, Plutarkut, Dionys Perigjitiut, Athanas ujra deri në mesnatë; kjo farë çudije përsëritjej gjithnjë. Stagjiritit, Didymosit, Eustathit dhe shënimet gjeografike gjendet në anët e tejme, larg në kufijt e fundit të Epirit e Beratit, çka bëri që kjo hapësirë të merrte dhe emrin Këtë e thotë edhe Plinusi, duke shtuar se në malin e të Strabonit, Skymnos Hiosit, të Meletios e Barthelemyt e (Toskërisë), “d.m.th. nga ana e këtejme”. “Atëherë Orestiadhë. Këtë të vërtetë na e thotë edhe Straboni (lib Ddodonës rrjedhin 100 burime. “Sikur të kisha patur largojnë nga Janina vetiu Dodonën dhe e sjellin këtej në , ngrinte zërin Ikonomi, si mund të mos mendosh që VII, kr. VII, 8) Pra, qyteti Sella apo Ella ka qënë këtej, mundësi, mendonte Perikli Ikonomi, do ta kisha marrë veri të Toskërisë…d.m.th. në Tomorin e Shqipërisë së bëhet fjalë për fushën pjellore të Myzeqesë dhe jo për në kufi veriorë të Toskërisë, ndaj edhe Dodona është Stragjiritin me vete dhe do të kisha çuar te 100 burimet lire”! “Nuk e dini…”?! “Unë i kam studiuar këto libra, i fushën e Janinës. Fusha e Janinës, të gjithë ata që e këtej dhe jo andej nga Janina. Po çfarë përfaqëson sot me ujë të malit Tomor. Atje do të shikonte vetë se nga kam studiuar për 8 vjet me radhë dhe e di çfarë them, kanë parë e dinë mirë që është një fushëz e vogël, fort Sulova e Skraparit, i thoshte vetëvetes Perikli Ikonomi. ujërat e burimeve krijohen dy përrenj të mëdhenj ose por, po të studiohen mirë ato shënime si edhe shënimet e ngushtë, krejt një luginë që nuk i përshtatet as thënies “Emri i saj ka qënë Sul, ndërsa prpashtesën “-ova” dy lumenj: njëri është lumi i Tomorricës dhe tjetri lumi e gojëdhënat si mjet argumentesh, atëherë mund të së Hesiodit, as të Dionisyt, as të Ttheusiatit dhe as të e ka marrë nga turqishtja që do të thotë “vend”, pra i Zagorës. Por Tomori ka edhe dy lumenj të tjerë të merret vesh më mirë e vërteta përkatëse, që deri sot Strabonit, të cilët flasin për një fushë me gjerësi e pjellori vend i Sulejve, ose i Selejve. Ky fshat ndodhet në anën mëdhenj; Osumin dhe Devollin, emri i këtij të fundit vjen ende nuk është ndriçuar plotësisht…”. Në të vërtetë, të famshme në drithëra, për kullota bagëtish, për livadhe veriore, pranë Tomorrit dhe ka të gjitha të dhënat për nga fjala latine, Deo-lum- Deoli, prej fjalës Deus-perëndi që të gjitha këto, Perikliu vetëm sa i mendonte, sepse dhe ara të shumta e për fushë me tufë bagëtish, për ekzistencën e një qyteti të vjetër. Pranë tij, mbi malin që do të thotë “lumi i Zotit”. Prej gjeologëve austriak më realisht nuk kishte patur ndonjëherë ndërmend që të fushë me tufa delesh dhe lopësh. Fusha e Janinës nuk Gorica, gjendet një kështjellë e vjetër. Në këtë vend ka 1917 është thënë se Tomori ka brenda një liqen të madh shkonte në Tiranë. Megjithatë pas dëshpërimeve të tilla, e kishte këtë mundësi as për dhenarë me tufa dhenësh ekzistuar edhe një faltore tepër e vjetër, por që të shkosh dhe uji brenda tij shkakton burime të shumta. Megjithatë gjente mundësinë të ngushëllohej: “Mali Tomorr e ka të shumta e as për gjithë të tjerat që përmend Hesiodi, sot atje është e pamundur. Një urë që shërbente si kalim Stragjiritin do të kisha çuar te burimi i Sulovës, ku të trashëguar vetë emrin e tij dhe sa nuk e thotë që unë jam Straboni e të tjerë. Por më thoni, kush nuk e di që krijimi për atje, është gremisur prej vitesh, ndërsa vendi mbetet shihte një burim tepër të thellë e të çuditshëm, pastaj Tomori i Zotit të Pellazgëve… besa sikur të kish pasur i dy kolonive greke, njëra në Apoloni (Pojan) dhe tjetra i thepisur. Aty gjendet edhe një shkemb me shumë te burimi i Lubeshës që ka një ujë të ftohtë si akull, te gojë do të gjëmonte fort kundër atyre që e përbuzin dhe Epidamna ose Durrachim (Durrës) nuk erdhi si rezultat dhoma në brendësi të tij dhe me një rrugë të thellë të burimi i Vitalenit që gjendet në krye të Tomorrit, te Qafa kërkojnë t’i humbasin vleftën e madhe historike…”, i pjellorisë së famshme të Fushës së Myzeqesë. Nga këto nëndheshme që nuk dihet ku të çon. Nuk është çudi e Dhodhonit dhe që emri i tij ka një shpjegim: vitalis – përfundonte kështu mllefin e tij kundër heshtjes Perikli dy qytete tregtia me vendet e jashtme filloi që nga shek që kjo shpellë të jetë shpella e Sellopisë së Orestiadhës, jetë, Vitalenis- jetëdhënës, do ta çoja edhe te burimi me Ikonomi. Megjithatë nëse Henrik Shliman mbeti njeriu 6-të para Krishtit. Kush mund të kundërshtojë thënien e ashtu siç e ka përshkruar Z. Mollossi te libri i tij (faqe emrin “Konti”, te burimet e tjera, por edhe te burimi që zbuloi Trojën, Perikli Ikonomi do të mbetet “studiuesi Hesiodit, kur ai shkruan: “ka tufa qesh e lopësh nga ata 12. kr. I). Në këtë vend ekziston edhe një burim i thellë. çudibërës që ne e quajmë “Burimi i Kuçedrës”. Atje do i heshtur” që punoi çdo ditë, çdo javë, çdo muaj, çdo që i përdredhin ose i heqin zvarrë këmbët, kur ecin”? E pra, ky është qyteti Sella i Dodonës, ndërsa qyteti të shihte se ky burim herë sjell ujë dhe herë e ndërpret vit, për të gjetur vendlindjen e orakullit më të vjetër të A nuk bëhet fjalë vallë për buajtë e Myzeqesë?. A nuk e Dodona mbetet të jetë Qyteza. Ajo ndodhet pranë me atë. Mund të të ndodhë që të jesh duke pirë ujë dhe atë DodonësDodona dimërkeqe- dimri në malin Tomorr dimë të gjithë që buajtë e Myzeqesë i përkasin një race Sulovën. Edhe aty gjendet një kështjellë e vjetër me çast të shterojë. Për këtë arsye banorët e thërresin me të vjetër?! A nuk keni dëgjuar që në fshatin Sheqishtë gurë të mëdhenj si arka. Një vend i tillë përmendet edhe emrin Burimi i kuçedrës, sepse kur kuçedra nuk donte AI NUK E DURONTE DOT HESHTJEN DHE nën gërmadhat e fshatit Navoselë, pranë Fierit është nga Straboni”, përfundonte gjykimin e vet “studiuesi i të të jepte ujë e zinte (bllokonte) atë. Ky fenomen ndodh SËRISH NERVOZOHEJ: gjetur një statujë bualli prej guri arduazi të errët?! Por heshtur” Perikli Ikonomi. edhe sot e kësaj dite. Që të gjitha këto tregojnë se Burimi “Si nuk u shkon mendja vallë, vazhdonte të pyeste mund t’u them edhe diçka tjetër: Sipas Tuqidhidhit çudibërës i Janinës është Burimi i kuçedrës në malin e veten, Perikli Ikonomi se Dodona dimërkeqe është mali Myzeqeja në shek V para Krishtit përmendej Taulantija, LOPESSIA E JANINËS-LUBESHA E Tomorrit, thoshte me bindje Perikli Ikonomi i Tomorit. Dodonën dimërkeqe nuk e kam thënë unë, ndërsa Straboni te libri i tij (fq:8 kr I) e sjell me emrin SKRAPARIT por Homeri në librat e tij. Ja çfarë thotë ai te Iliada, Talarija, fis të Mollosëve, që banojnë pranë këtij mali; Perikli Ikonomi kishte kaluar të 70-at, megjithatë TOMURE, TOMUROS, TOMURI, PELJA (XVI. 234): Aqilehti, …i çoi aso kohe një përshëndetje rreth këtij vendi janë dhera moçalishte; mali Tomorr në mendja e tij rrinte vetëm te orakulli i Dodonës. Ai kishte (PELEA) – QË TË GJITHA FJALË SHQIPE Zeusit të Dodonës pelazgjike e i thotë në formë lutje: “O rrëzët e tij ka shumë burime. Me këtë dua të them se studiuar në gjimnazin “Zosimea” të Janinës, njihte mirë Tashmë Perikliu kishte zënë shtratin, kishte filluar të Zot, mbret Dodonas pelazgjik që banon në ato vende të Taulantija- Talarja- dhe më vonë Lalarija kanë qënë fis greqishten e vjetër dhe të re, italishten, frëngjishten ndihej i sëmurë, por në çastet kur ndihej mirë niste të largëta e sundon mbi Dodonën dimërkeqe…”. A nuk i vjetër”, përfundonte argumentet e tij Perikli Ikonomi dhe anglishten. Kishte lexuar çdo studiues të huaj që mendonte për fathënëset e Tomorrit. “Edhe fathënësit është ky mali i Tomorrit? A nuk bën atje një dimër i keq flistë për Dodonën. Dhe gjithnjë e më shumë bindej e Dodonës, tha gati me zë atë çast, Perikli Ikonomi, dhe i ashpër? Ne që të gjithë e dimë që është kështu!. QYTET SELLA I SELLOPISË – SULOVA E se Dodona ishte në malin e Tomorrit. Shpesh kujtonte flasin për malin e Tomorit. Historishkruesit e vjetër Fjala greke e Homerit “dhisqimeros”, që në shqip do TOMORRIT fshatin Lubeshë të Skraparit: “Gjeografi Meletios në shkruajnë se fathënësit e Dodonës quheshin Tomuri, të thotë “dimërkeqe” zë plotësisht vend kur flitet për Perikli Ikonomi kishte kaluar të 60-at, por përsëri librin e tij (faqe 274-275), kujtonte Perikliu, tregon fatthënat e tyre, Tomure dhe Tomuros, por kush nuk e klimën e ftohtë që ka vetë mali Tomor dhe rrethinat e ndjente vetëm heshtje, askush nuk fliste për Dodonën lopessët ishin nga Selijt që banonin pranë Dodonës dhe di që të gjitha këto fjalë janë të gjuhës shqipe, që duan tij”. Pas kësaj Perikli Ikonomi ishte gati t’i tregonte çdo pelazgjike. Ndaj sërish i kthehej studimit dhe sërish vendi i tyre quhej Lopessia. Me këtë thënie, ai (Meletosi) të thonë: Të mirat ose Të mirët. Prej këtyre fjalëve ka bashkëbiseduesi çdo gjë mbi malin Tomor. “Atje bën argumentonte me heshtjen e vet.: “Studiesit dhe nuk ka bërë asgjë tjetër veçse ka vërtetuar që Lopesia marë emrin dhe mali Tomor, që do të thotë mali i Të një dimër i keq, tregonte ai. Dëbora e mban malin të historianët e vjetër thonë se Dodona gjendet pranë qytetit është Lubesha e Skraparit. Ky fshat herë thirret me mirëve ose i Të mirave. Fatthënat quheshin edhe pelje mbuluar pothuajse gjithë vitin. Mbi atë mal fryn një erë Sella (Sella dhe Ella janë i njëti qytet), por edhe pranë emrin Lubesha dhe herë me emrin Lobesha, por nëse ose pelea. Gjeografi Meletios (faqe 214) thotë: Pëllumba e ftohtë si akullimë. Është një tmerr i vërtetë. Atje gjen qytetit Dodona, Hesiodi (libër VII, 16) dhe Straboni do ta shkruanim greqisht do të ishte pa asnjë mëdyshje, (pelje) quheshin gratë e tempullit, të cilat ishin barbare dëborë të pashkrirë kurrë ndonjëherë. Dëbora është (libër VII, 19) përmendin qytetin Sella të Sellopisë si Lopessia. Në rrokjen -ssia ku gjenden dy “ss” i përgjigjen (me gjuhë jo greqishte) dhe dukeshin si zogj ndër të shekullore. Banorët e atjeshëm thonë se mali ushton e vend të tempullit të Dodonës. Të njëjtën gjë thotë edhe natyrshëm shkronjës shqipe “sh,”(Lobesha-Lopessia). huajt…”. Ndërsa në shënimet e tij, kujtonte Perikli gjëmon herë pas herë. Ushtima e tij është e tmerrshme Homeri te Iliada (XVI. 234), kur Akili i çoi aso kohe Ky fshat i Skraparit shtrihet në anën perëndimore të Ikonomi, Barthelemy thotë se prej dy pëllumbash të ikur dhe përhapet si jehonë, madje thonë se ai gjëmon edhe një përshëndetje Zeusit të Dodonës pelazgjike e i thotë malit Tomorr, pranë tij rrjedh një burim me ujë të ftohtë, nga Theba e Egjiptit, njëri erdhi në Dodonë të Epirit për së kthjellti. Në këto raste dridhet i gjithë vendi. Kjo në formë lutje: “O Zot, mbret Dodonas pelazgjik që ekziston edhe një faltore e vjetër, por edhe një shpellë dhe tjetri qëndroi në Libi të Afrikës. Pëllumbi quhej është arsyeja që në atë vend njerëzit betohen: “Për atë banon në ato vende të largëta e sundon mbi Dodonën ku thuhet se brenda saj rritet një mollë. Nga ujërat e me emrin Pelje, që në gjuhën e fiseve të vjetra të Epirit Mal që vret në të kthjellët”. Atëherë si mund të thuhet dimërkeqe, për rreth teje banojnë Selijtë….”. Po ku burimeve krijohet një lumë i vogël. Tek vendi i quajtur kallëzon emrin “plakë”. Të gjitha këto thënie të çojnë se Dodona Pelazgjike ndodhet në Janinë, kur atje në atë ndodhet Sella? Studiues të rinj janë përpjekur që “Vokof”. Pranë me Lubeshën, askush prej fshatarëve në Shqipëri. Peljet apo plakat përmenden edhe sot e vend, nuk e gjen një dimër të tillë?! qytetin Sella ta identifikojnë me fshatin Sul të Janinës nuk i prêt lisat pasi i quajnë të shenjtë. Jo, nuk kam asnjë kësaj dite në rrethinat e Tomorit, madje ekziston edhe së bashku me fshatin Lopçi, ndërsa malin Ksirovuno dyshim që Lubesha është Lopesia”, ishte gati të ngrinte legjenda e tri plakave, ku njëra prej plakave përfqëson FUSHËZA E SELLOPISË – FUSHA apo Uliçka me malin e Tomorrit, por nuk kanë mundur zerin Perikli Ikonomi datën 30 mars, e dyta 31 marsin dhe e treta 1 prillin. Në PJELLORE E MYZEQESË t’ia dalin dot mbanë. As gërmimet arkeologjike nuk këto tre ditë në gjithë shqiptarët nuk punohej për nder të Kishte kohë që e kishtë përfunduar studimin e tij, në e kanë thënë këtë gjë. Arsyeja është e thejshtë: vendi LISAT E JANINËS-VËGJEJT E MALIT tyre, madje nuk punohet edhe sot”. atë kohë ishte 44 vjeç, kurse tashmë po i kalonte të 50- ku ka qënë Dodona shikonte detin, kurse nga vendet TOMORR tat dhe prapë asgjë nuk dëgjonte për malin e Tomorrit. e pretendura deti nuk duket. Edhe P.Aravantinoi pasi Perikli Ikonomi kishte filluar të plakej, kishte kaluar TOMURIASA- TOMORRICA E SKRAPARIT Në ditë të tilla heshtjesh të pafund ai i kthehej sërish studioi shënimet e historianëve të tjerë, të vjetër, pati të 80-at, por përsëri kishte dëshirë të gjendej edhe një Perikli Ikonomi kishte mbushur moshën 85 vjeç. orakullit të Dodonës. Citonte përmendësh thënie të mendimin se Tomori duhej të ishte mali i Ksirovunit dhe herë te lisat e Tomorrit e të sillte ndërmend kohën e Ndihej tepër i lodhur. Shpesh pyeste mos kishin parë të historishkruesve të vjetër: “Hesiodi, thoshte P.Ikonomi, Kastrica qytet i Dodonës, por në epilogun e boroshurës Dodonës, ku siç thoshte Ikonomi: “Titus Libius (libër vinin arkeologë në malin e Tomorrit, por sërish i thoshin në librin e tij ( VII, 16) dhe Straboni në librin ( VII, 19) e së tij (Janinë 1859) pohon se, “nuk ka argumenta të VII, 3) nënvizonte, se banorët e rrethit të Dodonës në se nuk kishin parë njëri. Atëherë ai nisi t’u tregonte atyre përmendin qytetin Sella të Sellopisë si vend të tempullit plota dhe se vendi i Dodonës nuk dihet se në ç’krahinë fillim hanin lënde lisash e vallangjidhash e pastaj nga që kishtë përqark se, sipas historishkruesve të vjetër, nga të Dodonës dhe tregojnë, se Sellopija është vend me është”. S’kishte si të ndodhë ndryshe. Qyteti Sella i priftërinjtë e tempullit mësuan të lërojnë tokën e të Tomure ka rjedhur fjala Tomuriase që tregon krahinën plot dhera (ara) pjellore në drithra, me plotë livadhe Dodonës është Sulova e Skraparit dhe Sellopia është mbjellin drithra. Gjeografi Meletios (faqe 214) shkruante e malit Tomor e që nuk është gjë tjetër veçse Tomorrica të mira për kullotje, ka tufa të mëdha dhenësh e me fusha e Myzeqesë. Të gjithë rrugët të çojnë atje. Z. se pranë Dodonës ishte pyll me lisa e me vëgjej ( e Skraparit (rrethina e malit Tomor). Në këtë vend asgjë shumicë, ka tufa qesh e lopësh nga ata që i përdredhin Mollossit (faqe: 122, vol: I) thotë, “se qyteti Enissa greqisht: dhryes qe figji). Pausanias (lib. A.14) thotë se nuk gjen mangut përsa i përket orakullit të Dodonës. Në ose i heqin zvarrë këmbët, kur ecin; këtu banojnë dhe dhe Ella kanë qënë qytete të Orestiadhës së Epirit” në Epir është mali i Tomorr më të tjera parje (sehire) faqen jugore të Tomorrit, mbi katundin Bargullas, gjen burra të pasur shumë me dhen (d.m.th. dhenarë të (Toskërisë). Që Orestët kanë banuar që nga kohët e të bukua si dhe hierorja e Zeusit në Dodonë ashtu dhe qafën e Dhodhonit, po në këtë fshat ekziston edhe pllaka pasur në bagëti) dhe të pasur në gjë të trashë (qe e lopë) lashta në gjithë rrethin e Tomorrit dhe Beratit kjo nuk ka vëgjeu i shenjtë i Perëndisë. Të gjitha këto thënie duket e Dodonit, ku nuk mungojnë as burimet me ujë të ftohtë, dhe në kullotje (mushara). Thonë se më të parët e këtij asnjë dyshim. Kjo krahinë e mori këtë emër nga Oresti, se flasin për vëgjejt e malit Tomorr. Vëgjeu është një ndërsa në majën veriore të Tomorrit gjendet çuka e vendi kanë qenë loparë (vuvotë) “sipas skolastiut Traqin. biri i Agamemnonit (njëri nga prijësit e luftës së Trojës), farë pishe e butë me kokërra të rrumbullkata, të mëdha, Peljes (peleas), fatthënëseve të orakullit të Dodonës. Nuk Sofokl. 1174 të Hesiodit” përmendin, se Dodona qytet ai pasi vrau nënë e tij u detyrua të fshihej në krahinën të cilat brenda tyre kanë kokërra të vogla, quhen edhe (Vijon në faqen 3) pagina 3 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Storia Tre “Moira-t” në Mitologjinë “Greke” dhe Tre Mirat në Mitologjinë Shqiptare Nga ETNOR CANAJ e caktimit te fatit degjohet fjala e te Mires se vogel, prandaj ka ngelur edhe fjala e vjeter “C’thot’ e treta e keshtuquajtura Moira, sipas Mitologjise ishin u befte”. tre figura femerore, bijat e Zeusit dhe Temi-t, Ne se do perdornim nje paralelizem me tre Moirat Tte cilat endnin fillin e fatit te çdo njeriu, duke e ne Mitologjine “Greke”, ne rastin tone eshte me e reja mbeshtjelle kete fill, fillimisht, dhe me tej duke e prere qe percakton fatin, Klothi, pra ajo qe tjerr, qe lidh, pra kete fill. Emrat e ketyre Tre figurave femerore, te cilat ajo qe eshte fillestarja e fatit. kishin te benin me anen mistike te jetes se njerezve Oret. ishin si me poshte: Vendpushimet e Oreve ishin mrizat. 1) Klothi (Klothes), me e reja prej tre Moirave, qe do (MRIZ m.Vend i freskët e me hije ku kalojnë vapën te thote “ajo qe tjerr”. bagëtia) 2) Laki (Λαχε), qe do te thote fat. Per kete arsye malesori shqiptar i konsideronte 3) Atropo (Ἄτροπος), me e vjetra prej tre te paprekshem keta lisa te shenjte. Besohej se po te Moirave, qe do te thote “e pandryshueshme”, apo” e pritej lisi i ndonje mrizi, qofte edhe ndonje dege e pashmangshme” (fati i pa shmangshem). tij, demtuesi do pesonte ndonje fatkeqesi. Emri i Ne rastin e mesiperm kemi te pakten dy elemente qe Oreve shpesh here ishte tabu dhe nuk zihej ne goje kane nje lidhje te drejtperdrejt me gjuhen shqipe dhe dhe zevendesohej me emertime eufemistike te tipit pikerisht dy Moirat e para, Klothi e cila tjerr, por ne te “Qofshin te bardhat” etj. njejten kohe edhe lidh fillin, pasi, ne se do verenim me Ne Atike, ende sot nder Arvanite keto figura quhen kujdes ne jeten e perditshme te femrave rurale, keto te Moira edhe pse te tre figurat jane rregjuar ne nje figure fundit jo vetem tjerrin, por edhe mbledhin fillin ne nje te vetme. bosht, pra lidhin dhe nuk kemi arsye te mos e lidhim Ne Faltoren e Dodones se lashte, ekzistonin perhere me shqipen “Qe-Lith=K-Loth”. tre figura femerore (paraqiteshin si tre gra te vjetra) Rasti i dyte; -Laki. Ne shqip kemi nje fjale teje pandryshuar ne nje lidhje me veprimin e perpunimit si tri gra qe vijne naten e trete te djepi i te posalindurit ,te cilat percaktonin fatin e njerezve dhe pikerisht ne interesante qe ka nje lidhje gati te drejteperdrejte me te leshit te bagetise i cili perdorej per fillin. dhe i caktojne fatin e jetes. Ne veriun e Shqiperise kete kete Faltore te lashte para greke, pema e lisit ishte e veprimin qe kryente kjo Moire. Por. le te hedhim nje veshtrim çka na sjell mitologjia detyre e kryejne Oret. shenjte. Kjo Faltore e lashte prane kishte nje mal te LAKAT kal. Shqiptare lidhur ketyre tre figurave. Mirat. larte i cili thirrej Mali i Te Mirave, ku popullsite e lashta 1. Shprish me lakadredhë. Lakat leshin Fatet. Perfytyrohen si tri gra qe vijne naten e trete te baritore shkonin dhe kerkonin te dinin per fatin e tyre Pra fjala shqipe “Lakat”, ne kete rast, vjen gati e Figura te besimeve popullore, te cilat perfytyrohen djepi dhe percaktojne fatin e foshnjes. Kur vjen koha dhe familjes. Dodona e vjetër pelazgjike jo në ZBULIMI NË ARKIVAT E VATIKANIT Janinë, por në në malin e Tomorrit (Vijon nga faqja 2) Shkrimi më i vjetër i shqipes, ja ç’shkruhej më 1210 ka asnjë dyshim se kur gjeografi Meletos përmend emrin pelje e ka patur fjalën për tri plakat fatthënëse. Nga Dr. MUSA AHMETI shfrytëzuar Kodekse dhe dorëshkrime të tjera që kishin Por mbi Tomor gjendet edhe një fshat tjetër që ka të bënin me shqiptarët dhe Shqipërinë duke shpresuar emrin, Mrakull, apo Mbrakull që do të thotë (mbë) shtë folur e shkruar, por gjithnjë deri tani në të kishim fatin e mirë që të zbulonin atë dorëshkrim Orakull, (te)Orakulli ose shkoj mbë Orakull. Edhe në formë të supozimeve, “duhet” të ketë libra, aq të dëshiruar.Siç dihet Arkivi i Vatikanit e ka këtë fshat janë gjetur statuja të stilit primitiv. Po, mali dorëshkrime apo dokumente të shkruara zanafillën e tij nga mesjeta e hershme. Për publikun i Tomorrit është vendi ku lindën perënditë pelazgjike, E në gjuhën shqipe, të cilat janë më të hershme sesa dhe studiuesit laik ai u hap vetëm pas vitit 1882. Këtu fliste me siguri Perikli Ikonomi “Formula e pagëzimit” nga viti 1462 apo nga libri i ruhen dokumente, dorëshkrime dhe libra nga më të ORAKULLI I VJETËR PELAZGJIK – MBI parë i shtypur në gjuhën shqipe “Meshari” nga viti ndryshmet që kanë të bëjnë me relegjioni dhe kishën; MALIN E TOMORRIT 1555. por edhe me momente të tjera të jetës laike, politke, Ishte 23 maj i vitit 1977, Perikli Ikonomi pyeti Kërkimet nuk kanë rreshtur, por rezultatet deri shkencore, etj. sërish për arkeologët, por përsëri i thanë se nuk tashi kanë munguar. Pothuajse të gjithë studiuesit Funksionimi i këtij arkivi është rregulluar në vitin kishin parë njeri. I mbetur i trishtuar tha: “Po mirë, që merren me kërkime dhe hulumtime shkencore, 1927 me rregulloren: “Regolamento dell’Archivio le të mos vijnë, gjithë studiuesit e vjetër e kanë thënë kishin shënuar Vatikanin, (Bibliotekën Apostolike apo Vaticano del 1927″. Konsultimi dhe që orakulli i vjetër i Dodonës nuk ndodhet në Janinë, Arkivin Sekret të Vatikanit), si një nga vendet ku do shfrytëzimi i dokumente, por edhe i literaturës tjetër por në malin e Tomorrit. Ja çfarë thotë Homeri te të duhej të ruheshin dokumente apo dorëshkrime të përdorim dhe në të gjithë librat e tyre”. që ruhet në këtë Arkiv është përcaktuar nga Papati Iliada:: Aqilehti, biri i Pileut dhe i Perëndeshës Deti, vjetra në gjuhën shqipe. Nuk ishin gabuar ata që kishin Rëndësi të veçantë ka edhe fakti, se autor i këtij dhe zbatohet me përpikmëri duke mos bërë asnjë lloj Kryetar i Lapathëve në Luftën e Trojës, i çoi aso menduar kështu. shkrimi është një shqiptar nga Shkodra. Për autorin, lëshimi. Për momentin mund të konsultohet lënda kohe një përshëndetje Zeusit të Dodonës pelazgjike Një studiues i njohur arbëresh, Nilo Borgja, i cili botoi Teodor Shkodranin, pos të dhënave që bën vetë burimore arkivore deri në periudhën e Benediktit të e i thotë në formë lutje: “O Zot, mbret Dodonas edhe një studim të mrekullueshëm për “Perikopenë autori në fund të dorëshkrimit, por edhe të tjerave XV; [1914] ndërsa për atë në vazhdim, por edhe për pelazgjik që banon në ato vende të largëta e sundon e Ungjillit” nga shek.XIV, me grafema greke e fjalë që gjinden në disa dorëshkrime që ruhen, pos Arkivit disa fonde të veçanta, pos lejeve speciale, një pjesë e mbi Dodonën dimërkeqe, për rreth teje banojnë shqipe, i kishte pohuar gjuhëtarit tonë të famshëm Sekret të Vatikanit, edhe në Bibliotekën Apostolike, mirë Arkivit të Vatikanit është ende “skertete”.Më në Selijtë, Dragomanët (fatthënës) këmbëzbathur Eqrem Çabejt, se ishte në rrugë të mirë të gjente një pjesa dërmuese e të cilave janë të shkruara në gjuhën fund, në vitin 1998, kemi pasur fatin të kishim në dorë, e gjumëpërdheas….”. Pra Akili është Kryetar i dorëshkrim më të vjetër se “Formula e pagëzimit” greke dhe janë të pabotuara, ne kemi edhe njohuri të një vëllim të lidhur me kopertina të forta druri, nga viti lapathëve, lapëve( lebërve të sotëm) dhe ai i drejtohet dhe se “Meshari”. Për fat të keq, Nilo Borgja vdiq, tjera, disa nga të cilat na i ofroi studiuesi, dr. Moikom 1210, titulli i të cilit në regestat e Vatikanit nuk ishte i Zeusit të Dodonës. Veç kësaj Plutarku ( lib. I..V,19. pa arritur të zbulonte dokumentin apo dorëshkimin Zeqo. Dorëshkrimi është prërgatitur për botim, është shënuar komplet dhe në formën origjinale. Shfletimi i I.VI, 21, VII, 4 e IX, 6) thotë se fiset që banonin në fjalë. Një pohim të ngjashëm e bën edhe studiuesi kujdesshëm, që në faqen e parë, ishte shenjë se teksti rreth Dodonës ishin Selijt, Enianët, Perrevejët dhe transkriptuar, transliteruar dhe shoqërohet për botim, Athamanët, por Perrevejët dhe Athamanët u dëbuan i njohur tjetër arbëresh, Zef Skiroi. Ne, duke ndjekur me një koment dhe analizë shkencore. nuk ishte në gjuhën latine, greke, sllave apo ndonjë që këtej prej Lapathëvet (stërgjyshërit e lapëve gjurmët e studiuesve të mëhershëm, kishim fatin e Studimet dhe hulumtimet shkencore nëpër arkiva gjuhë tjetër, por ishte i tëri në gjuhën shqipe. të sotëm). Pindari ( lib. I. IV, 84) thotë, që prej mirë, që në Arkivin Sekret të Vatikanit, të zbulonim një e biblioteka të ndryshme, janë shumë të rëndësishme Vëllimi i tëri ishte në pergamen, gjë e zaonshme për Pindit e kundrejt mjaft larg, afër Peonëve janë dhe dorëshkrim nga viti 1210 me autor Teodor Shkodranin. ngase na mundësojnë njohjen dhe pasurimin me kohën kur ishte shkruar. Kishte 208 fletë. Paginimi malet Dodoniane, por Peonët janë fis ilirian, që në Dorëshkrimi përbëhet nga 208 fletë. Është i shkruar në të dhëna të reja për albanologjinë dhe historinë [numërimi] i faqeve ishte vetëm recto. Dimensionet kohëra të vjetra banonin rreth liqenit të Ohrit, Dibër, pergamen dhe i tëri është në gjuhën shqipe. Ndahet në kombëtare në përgjithësi. Deri para pak kohësh është ishin: 28 x 39.5 cm. Komplet vëllimi, ishte i ruajtur Shpat, Mokërr, Golobordë e shtriheshin thellë tri tërësi: atë teologjike, filozofike dhe historike. I gjithë folur e shkruar, por gjithnjë deri tashi në formë të shumë bukur, nuk kishte dëmtime, pos që në disa brënda Maqedonisë e në veripërëndim të saj. Po të teksti është autograf. Autori shënon emrin e mbiemrin e supozimeve, se “duhet” të ketë libra, dorëshkrime ose vende ka filluar të fshihet ngjyra dhe kjo në fletët 188, vazhdonim kështu lista e thënieve do të ishte shumë tij si dhe vitin kur e ka mbaruar dorëshkrimin. dokumente të shkruara në gjuhën shqipe, të cilat janë 189 dhe 192. I gjithë dorëshkrimi është i shkruar me e gjatë. Megjithatë e vërteta është se edhe Straboni Për herët të parë bëhet fjalë për gjuhën shqipe në më të hershme se sa “Formula e pagëzimit” nga viti grafema [littera-shkronja] latine dhe i tëri në gjuhën (gjeograf, libër VIII, 7 dhe në shënime, ku bën fjalë vitin 1284 (jo 1285 siç është menduar deri më tani), 1462 apo nga libri i parë i shytpur në gjuhën shqipe shqipe, në dialektin e veriut, që si i tillë paraqet mjaft për Thesalët dhe Epirotët) thotë: “Po, Dodonën në një dokument të Arkivit të Dubrovnikut /Raguzës/ “Meshari” i Buzukut nga viti 1555. vështërisi për t’u lexuar. edhe disa të tjerë e vënë në vend më të lartë nga nga 14 korriku i viti 1284 ku thuhet: “Dëgjova një zë Duke u nisur nga ide të tilla, por edhe pohimi i Eqrem Në fillim, por edhe në disa vende brenda vendet veriore të Thesprotisë (Çamërisë) dhe mali i që thërriste në mal në gjuhën shqipe” (Audivi unam Çabejt se: “Në nëndorin e vitit 1940 N. Borgia më dorëshkrimit, ka iniciale të cilat janë shumë të bukura. Dodonës është Tomori, rrëzë të cilit gjendet faltorja vocem clamantem in monte in lingua albanesca). kumtoi në Grotaferata pranë Romës se kishte zbuluar Tre nga ato janë të praruara me flori. Inicialet tjera e Zeusit; Dodona është vend i fortë… Ndërsa Pindari Dëshminë e dytë e kemi nga një autor anonim, që në Arkivin e Vatikanit një dokument në gjuhën shqipe janë me ngjyrë të kuqe, pjesa dërmuese, ndërsa dy (lib. VIII, 2) dhe Straboni (lib. VI, 19) thonë se sipas të gjitha gjasave ishte prift i urdhërit domenikan, më të vjetër se Buzuku. Fshehtësinë e zbulimit të tij ky janë me ngjyrë blu të hapur. Në dorëshkrim ka edhe vendi Dodonian ka qënë më tej Pindit dhe se prej i cili në vitin 1308, gjatë udhëtimit nëpër Ballkan, kur dijetar e mori me vete në varr. Gjurmime të mëtejme tre miniatura kryesisht të punuara nga floriri të cilat malit Tomor duken edhe gjëra tërheqëse në parje. përshkruan Shqipërinë dhe shqiptarët, ndër të tjera paraqesin momente biblike.I gjithë dorëshkrimi është Të njëjtën gjë thotë edhe Didymos (lib.. I. VI, 12) nëpër arkivat e Vatikanit e të Propagandës mund të na dhe Eustathi (lib VI. 14) Ata theksojnë se krahina shkruan: “Këtu shqiptarët e lartëpërmendur kanë sjellin ndonjë të papritur në zbulim dokumentesh më autograf, i shkruar nga një dorë. e Dodonës gjendej më tej nga veriu i Thesprotiosë një gjuhë të dalluar prej latinëve, grekëve e sllavëve, të moçme të shqipes.” [Studime gjuhësore, vëllimi VI, Ndërsa në fund fare, në f. 208, autori është (çamërisë) në vend të ftohtë”. Sigurisht që të gjithë kështuqë nuk meren vesh fare me popujt tjerë” f. 12, referenca nr. 29, Prishtinë 1988.] firmosur vetë me emrin e tij: Teodor Shkodrani, duke kanë të drejtë. Të drejtë ka edhe Herodoti kur (Habent enim Albani prefati linguam distanctam a Ne, sikur edhe shumë studiues të tjerë ju vumë shënuar: “Me ndihmën dhe dëshirën e fort të lumturit thotë (libër II, 53-59) se tempull i Dodonës ka latinis, grecis et slavis ita quod in nullo se inteligunt kërkimeve në Arkivin Skeret të Vatikanit për gjetur Zot, përfundova në vitin 1210, ditën e 9 të marsit”. qenë i vetmi, më i vjetri i gjithë të tjerëve; në këtë cum aliis nationibus). ndonjë gjurmë të këtij dokumenti apo dorëshkrimi. [Mee nihemmen ??e dessirnnee e phorte e t’Lumm- binin konsakrime (afieroma) dhe popuj të Evropës Dëshmia e tretë është ajo e Guljelm Adamit, i cili Konsultimi me koleg e specialistë me përvojë nga numittee ªOT – e mbaronjj n’vittee MCCX – ditnee e nga vende veriore të Ilirisë.” E pra orakulli i vjetër në vitin 1332 shkroi me porosi të papës Gjon XXII, Arkivi i Vatikanit, por edhe studiues eminentë botëror, ix – t’Marxxittee.: Theoodor Scodraanitee. pelazgjiknuk iDodonës nuk ndodhet në Janinë, por traktatin “Directorium ad passagium faciendum”, që bëjnë studime në Vatikan, ishe i dobishëm, ngase Dorëshkrimi ndahet në tre kapituj, në f. 1r – 97r në malin e Tomorrit dhe askund tjetër. Ndërsa po duke i bërë kështu edhe një relacion Filipit VI Valua, kursyem shumë kohë dhe eliminuam disa nga fondet mbi teologjinë; f. 98r – 146r mbi filozofinë dhe thoshte këto fjalë, Perikli Ikonomi mbylli sytë për mbretit të Francës, me titull: “DIRECTORIUM AD arkivore, duke qenë pothuajse të sigurtë se aty nuk 147r – 208r mbi hisotrinë. Secili nga kapitujt mund t’u ndarë përgjithmon nga jeta, por që edhe atë PASSAGIUM FACIENDUM (UDHËZIM PËR TË mund të ndodhej një dokument apo dorëshkrim për të jetë edhe libër në vete. Duke mos mohuar vlerën çast dukej sikur thoshte: Çështë gjithë kjo heshtje e KRYER KALIMIN [E DETIT], ku jep të dhëna për të cilin bën fjalë Nilo Borgia, e pas tij edhe Zef Skiroi. dhe rëndësinë dy kapitujve të parë, kapitulli i tretë madhe që na mbulon të gjithëve!!! Shqipërinë dhe shqiptarët. Këtu gjejmë edhe fjalinë Fondet të cilat duhej të studioheshin, prap ishin të ka tërhequr më shumë vëmendjen tonë ngase pos të SHENIM: Ky shkrim bazohet tek studimi i studiesit e famëshme që e bëri të njohur në histori: “Dhe shumta dhe tepër voluminoze. dhënave me interes të veçantë, autori citon edhe vepra Perikli Ikonomi: “Dodona Pelazgjike dhe Tomor’ i megjithëse shqiptarët kanë një gjuhë krejt tjetër dhe Paralelisht kemi konsultuar edhe burime të të tjera që ka konsultuar dhe më shumë se një herë, zotit të Pelazgëve” të ndryshme nga latinët, ata kanë shkronjat latine në ndryshme nga Biblioteka Apostolike e Vatikanit, duke thirret në kronikat shqiptare të qyteteve të ndryshme. Antichità Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 4 Mbi pellazgët, paraardhësit e fisit ilir – Gli antichi Dauni Mbi origjinën e emrit e të popullit ilir Për të krijuar një ide në lidhje me faktin nëse është Hylli, mbreti i parë i ilirëve, apo nëse ka të tjerë mbretër ilirë para tij; nëse ia dha ai emrin kësaj race apo nëse kjo racë e kishte trashëgim këtë emër nga një periudhë arkaike akoma e padokumentuar saktë, e keqinterpretuar apo e pathënë ose e shformësuar e keqshqiptuar në literaturën e lashtë, kjo ngelet për t’u shtjelluar me kujdes dhe për t’u trajtuar më gjerësisht. Këtë gjë nuk e bën dot një shkrim. Ndoshta tokat (shqiptare/hylline) ruajnë në brendësi, të heshtura e besnike, sekrete të tilla si tripodin e Apolonit, varrin e Kadmit e të Harmonisë, atë të Medeas e të Jasonit, e ndoshta-ndoshta edhe Chi erano i Dauni? Erano un antico popolo vissuto nella puglia vetë Bashkën e Artë. Nisur nga pamundësia settentrionale tra il X e il IV secolo A:C. (Età del ferro). Qui si sviluppò për të shfaqur një panoramë të plotë zanafillës la loro civiltà le cui origini sono dense di mistero e suggestione. së emrit Hyll brenda këtij shkrimi dhe duke menduar se pjesa e mëposhtme jep një informacion të dobishëm në lidhje me këtë CULTI E I MITI NELLA DAUNIA ANTICA emër, duket e arsyeshme që interpretimi i erso la fine del secondo millennio a.C. posizione centrale occupano, infine, le scene legate Farlatit të jetë pjesë e këtij diskutimi. Pjesa e consistenti gruppi provenienti dalla al culto dei morti e alle credenze escatologiche. mëposhtme është marrë nga vëllimi i parë i Vpenisola balcanica, fra cui gli japigi di Abbiamo così la rappresentazione di giochi veprës “Illyricum Sacrum”. origine illirica, si insediano nel territorio pugliese. funebri, del defunto eroizzato o in cammino Nga DANIELE FARLATI imagjinare në rrëfimet e tyre, saqë lexuesi e ka Qui trovano una civiltà indigena dai caratteri verso l’aldilà e di terribili mostri inferi, che non më të lehtë të dallojë të pavërtetat, sesa të gjejë të culturali compositi fra i quali è evidente l’elemento trovano riscontro nel repertorio iconografico di HYRJE MBI ILIRIKUN vërtetat në veprat e tyre. Kështu ndodh edhe me “protovillanoviano” nonchè componenti residue altre culture coeve. I Dauni seppellivano i propri Përpara se të nis e të shkruaj për Dalmacinë e çështjen e origjinës së popullit ilir, për të cilën di una preesistente cultura subappenninica defunti in posizione rannicchiata, in tombe scavate për kishën e Salonës, është e nevojshme të them disa nuk ka një mendim të vetëm, por shumë të tillë. ampiamente influenzata dai contatti con le genti nella terra o nella roccia, insieme ad un corredo gjëra në mënyrë të përmbledhur për universin ilirik, Appian Aleksandrini në Illyr, mbi bazë të rrëfimeve di cultura micenea. A tutto ciò si sovrappongono funerario composto di oggeti personali e rituali. La pjesë e rëndësishme dhe shumë e dëgjuar e të cilit ka popullore, pohon se Ciklopi Polifem pati nga gruaja gli apporti culturali illirici determinando così la posizione rannicchiata, cioè fetale, rappresentava qenë gjithmonë Dalmacia. Shpjegime të mëtejshme e tij Galatea tre fëmijë, të cilët pasi u larguan nga nascita e il carattere peculiare della civiltà japigia il ritorno nel grembo della Dea Madre o Terra e më të hollësishme për këtë çështje do t’i japim Sicilia, sunduan në vise të pafundme, në Kelt, në che, già ben definita nel X sec. Madre affincè il defunto në shënimet që do të shoqërojnë historinë kishtare Galë dhe së fundi në Ilir, prej nga kanë ardhur a.C., si suddivide in seguito potesse rigenerarsi. Questo të Ilirikut. Kjo trevë ka qenë e quajtur Ilirik si nga emrat e keltëve, galëve dhe ilirëve. Por, megjithëse in tre gruppi distinti: i Dauni costume propiziatorio della latinët, ashtu edhe nga grekët; por grekët jo rrallë vetë Appiani e pranon se këto tregime janë më a nord, i Peucezi al centro e i rigenerazione risaliva a tempi e quajnë atë edhe Iliridë. Këtë formë ndonjëherë e shumë fantazi sesa histori e vërtetë, përsëri ai është Messapi al sud, caratterizzando preistorici, al culto della Madre huazuan edhe latinët, si p.sh. Pomponius Mela në i prirë t’u besojë më shumë atyre, sesa rrëfimeve così l’assetto culturale della Terra, fonte di tutta la vita, librin I, kreu 3: Anën e Adriatikut e zë Ilirida. Këtë të pabesueshme të autorëve të tjerë, që gjithashtu Puglia nell’età del ferro. La che traeva l’energia dal sole vend e ndeshim të quhet Iliri tek autori grek Stefan shkruajnë mbi origjinën e ilirëve. Mes gjithë Daunia, che secondo quanto dalla luna e dall’umida terra. apo te autori latin Proprec, libri I, Elg. VIII: A thua rrëfimeve që bëjnë fjalë për këtë çështje, shkruan riferiscono gli scrittori antichi Il linguaggio dei simboli che se për ty vlej më pak se Iliria e akullt? ai, këto më duken më të besueshme. Autori Stefan prese il nome da re Dauno caratterizzò il culto della Dea Banorët e atij vendi i quajnë ilirë, si grekët, Bizantini mendon se, emrat ilirik e ilirë vijnë nga di stirpe illirica, a differenza in epoca preistorica appartiene ashtu edhe latinët. Ndër autorët grekë që i quajnë emri i djalit të Kadmit, Ilirit. Të njëjtën gjë pohon delle altre regioni japige, che al retaggio culturale dei dauni, ata ilirë është edhe Eustathi, në shënimet e tij mbi edhe Eustathi në konsideratat e tij mbi Dionisin: risentirono maggiormente degli attraverso i quali trova una Periegetin. Por tani është bërë zakon, madje edhe në të djathtë ndodhen vendet e ilirëve, që quhen influssi ellenici, sviluppò contatti originale continuità espressiva normë të foluri, që këta të quhen edhe ilirikë. kështu prej emrit të djalit të Kadmit, Ilirit. Këtë con popoli e culture diverse, nelle decorazioni e nelle fogge Gjithçka që lidhet me ilirët apo emërtimet që lindin mendim me këta dy autorë e ndan edhe Apollodori, soprattuttto con i Liburni. La della ceramica geometrica. Qui nga emri i këtij fisi, quhen ilirike, si p.sh. grykat i cili, në librin 3 shkruan se Iliri ishte djalë i Kadmit, civiltà daunia attraversò l’età del la Dea raffigurata nell’ibrido ilirike, apo ushtritë ilirike tek Taciti. Mbishkrimet mbretit të Ilirëve: mbi ilirët sundon Kadmi dhe këtij ferro con proprie e inconfondibili antropomorfo con zampe dhe monedhat e vjetra na mësojnë se ata quhen i ka lindur një djalë me emrin Ilir. caratteristiche e mantenne una ed ali d’uccello ha funzioni edhe ilirikanë, si p.sh. pretorë ilirikanë e ushtri Gjithsesi, një shpjegim i tillë kundërshtohet propria autonomia fino al IV di dispensatrice di vita, di ilirikane. Një gjë të tillë e konfirmon edhe Valeriani nga Samuel Bochard, sipas të cilit fjala Ilir s’ka të sec. a.C. quando, in seguito all’apertura al mondo rigenerazione ma anche di congiunzione fra il në letrën e tij për Zosimonin, të cilën e përshkruan: bëjë fare me gjuhën e Fenikasve apo të Amoritëve ellenico e alla successiva romanizzazione, perse cielo e la terra. La presenza della Dea si rivela Pollioni në kreun XIV të Klaumt: Në krye të që përdorej nga Kadmejtë. As në zakonet e në definitivamente la propria identità culturale. anche nei chevron, nei triangoli e nei motivi a legjionit të pestë, më të zgjedhurit, vumë si tribun institucionet e ilirëve dhe as në gjuhën e tyre të Il territorio su cui si sviluppò la civiltà daunia tenda, i quali, in associazione ai simboli che Klaudin, një burrë me origjinë ilirikane. Tek hershme dhe te sotme apo vulgare, nuk ndeshet comprendeva l’attuale provincia di Foggia, dal rappresentano l’acqua (reti, meandri, zig zag, Mediobarba, faqe 353, flitet për një monedhë të ndonjë gjurmë e origjinës nga Fenikia, vendi ku u fiume Fortore a Nord fino al fiume Ofanto a linee parallele, puntini), sottolineano l’aspetto Decit, ku është gdhendur mbishkrimi: hyu mbrojtës lind Kadmi. Gjë që na shtyn të mendojmë se, emri sud, compresi il Gargano e le prime propaggini primario della Dea come dispensatrice e fonte i ushtrisë ilirikane. Ndërkohë, fjala ilirik, ku gërma dhe origjina e tyre duhen kërkuar në një vend, që appenniniche ad occidente. Una caratteristica di dell’umidità che dà la vita. Le losanghe, con uno o latine zëvendëson atë greke, përdoret rrallë, por ka emër e zakone të tjera. Në mbrojtje të kësaj teze notevole interesse della civiltà daunia è costituita più punti al centro, simboleggiano la Dea gravida, gjithsesi nuk zhduket krejt. Autorë të ndryshëm e nuk mund të përdoret as emri i Apollodorit, i cili i dalle stele daunie: grandi lastre rettangolari in il seme nel grembo materno, la fertilità. Invece paraqesin në mënyrë të ndryshme gjendjen e fisit atribuon emrin Ilir djalit të Kadmit. Në fakt, autorë pietra calcarea, interamente scolpite e infisse segni quadrangolari, spire, spazzole, uncini, ilir, gjë që zakonisht ndodh kur ekzistojnë mendime të ndryshëm e kanë zakon të përdorin për kohët e verticalmente nel terreno. svastiche e vortici sono espressione di energia të ndryshme mbi origjinën e gjuhëve e të popujve. reja fjalë të marra nga kohë më të hershme. Kështu, Le rappresentazioni figurate sulle stele daunie oppure stimolatori del processo del divenire. Pothuaj nuk ka popull, që të mos jetë objekt të vjetrit e quajtën të birin e Kadmit me emrin Ilir si riferiscono alla vita quotidiana, a miti e riti Salendo, scendendo o muovendosi in circolo, essi debati për sa i përket origjinës së emrit e të fisit të sipas emrit të vendit ku ai sundoi; por ky vend në magico-religiosi, in cui rientrano le frequenti simboleggiano il tempo ciclico. La pulsione della vet. Autorët që shkruajnë për origjinën e popujve atë kohe nuk quhej Iliri, u quajt kështu në kohën rappresentazioni cosiddette “erotiche”, connessi vita richiede un incessante flusso di energia vitale të ndryshëm japin mendime aq të ndryshme e kur ata shkruanin. con la fertilità dei campi e degli animali. Una per consentirne la continuazione. kontradiktore mes tyre, fusin aq shumë elemente (Vijon numrin e ardhshëm) Shën Pali qëndroi në Iliri pas mbytjes së anijes pranë ishullit Melita (Mljet) në Adriatik nija romake me Shën Palin rob përplaset në italian Serafino Razzi i shekullit të 16-të , thotë brigjet e Maltës - kështu mendohet - Sepse se “përplasja e anijes nuk mund të ketë ndodhur Aka edhe të dhëna të tjera se Shën Pali nuk do në Maltë pasi Malta ndodhet në ujrat afrikane, të kishte kaluar nëpër iliri, nëse moti me stuhi nuk dhe jo në detin Adriatik. Them dhe pohoj se para do të kishte bërë që anija me të cilën ai udhëtonte se Urdhri kalorësiak i spitalorëve të Shën Gjonit i lidhur me zinxhirë nga Jeruzalemi për në Romë (Kalorësit e Maltës) të shpërngulej në Melitën të përplasjes në ishullin ilir Mljet (afër Raguzës), afrikane (Malta), për vend-shkatërrimin e anijes dhe jo në Maltë (Afrikë). Deri kohët e fundit së Shën Palit, Melita ilire pranohej gjerësisht pa besohej se personi i parë që kishte identifikuar asnjë hezitim apo dyshim”. Kur Malta ndodhej nën vendin e përplasjes së anijes së Shën Palit në kontrollin spanjoll, kjo histori mbështetej edhe nga brigjet e Mljetit ishte ati i historigrafisë evropiane, studiues francezë dhe anglezë. Vetëm kur Malta perandori bizantin Kostandin Porphyrogenitus ra nën protektoratin anglez, rrethanat ndryshuan, (905-959). Në veprën e tij “Mbi administrimin e dhe studiuesit britanikë dolën me idenë malteze të Perandorisë”, Kostandini shkroi: “Një tjetër ishull të përplasjes së anijes së Shën Palit. E njëjta gjë i madh është Mljet që është përshkruar nga Shën ndodhi me studiuesit francezë kur Malta u pushtua Lluka në Aktet (letrat) ku ai e quan atë Melita”. nga Napoleon Bonaparti. Ndërsa në Dhiatën e re, Më pas, studiuesit kanë zbuluan informacione të (Karta mbë Romanëtë 15,19) shkruhet qartë “… reja në gjeografinë e Anania të Sirakut, shkruar që nga Jeruzalemi e përqark e deri në Iliri e kam mes viteve 592-636, që konfirmojnë se Shën mbushurë me Ungjillin e Krishtit…”, dhe kontakti i Pali qëndroi në Iliri pas mbytjes së anijes pranë tij i pare me Ilirinë ishte ishulli Mljet (Mjet, Melita, ishullit Melita (Mljet) në Adriatik. Historiani Mjaltë), më 10 shkurt të vitit 60. Saint Paul in Melita pagina 5 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Storia Vêna e perëndive pellazge, “mrekullia antike e ilirëve” dhe kulti i Isidës në Iliri Nga AGRON LUKA me “të dëgjuara”. Këtu hynte edhe njoftimi me territorin e ishujve dhe brigjeve kroate janë gjetur një pjesë fantazie mbi atë malin Delfi on, nga ku skelete fosile të dinozaurëve të lashtë. (Cit. 836, a, Aristoteli (384-322 p.e.r.), “De Mirabilibus shiheshin të dy detet! Kjo “mrekulli e dëgjuar”, 79) Ishin këto skelete të shndërruar nga fantazia si Auscultationibus/Mbi mrekullitë e dëgjuara” e disa ose “teprime të pabesueshme”, sipas formulimit, reptilë gjigantë fl uturues. autorë të tjerë antikë dhe autorë bashkëkohës citimit dhe dijenisë së Strabonit, buronin qysh te Ç’ishte e vërteta, Ceka kishte përmendur, nga “Historia e Shqipërisë”, në botimet e ribotimet Theopompi, te Hekateu etj, nga veprat e humbura zbulimet në Belsh, disa “amfora joniane, korintiane e para dhe në ribotimin 1967, e kishte anashkaluar më vonë. Straboni kishte cituar Theopompin, i cili e korkyrase, dhe disa hidrie e kratere nga Samosi, “verën e mjaltit” dhe rëndësinë e jashtëzakonshme thoshte: “Detet ishin shpuar dhe kishin një lidhje që do të shërbenin për përzierjen e verës me ujë” të saj, duke e ngatërruar bashkë me verëra të tjera nëntokësore, sepse në derdhjen e lumit Narona (Cit. f 49) Por, cila verë do hollohej e përzihej me të rrushit. Madje, nuk e kishte përmendur fare as gjendej qeramikë e ishujve Hios e Tasos dhe se të ujë më shumë, ajo e ëmbla si esencë prej mjalti, te nënkapitulli “Mbretëria Taulante”! (f 82-85). dy detet shihen nga një mal”. Po kështu, Straboni apo vera e rrushit? Kishin qenë të cituara nga Ndërkaq, kishte përmendur importimin nga ilirët kritikonte edhe disa, “thashetheme të Eratosthenit, Theopompi i shek VI p.e.r., edhe riprodhimet e të “verës së njohur të Rodit” (f 62), ose kishte ku Istri/Danubi në një degë të tij derdhej në detin Atheneut se, ilirët, sidomos fi si i Adrianëve, ishin përmendur një plaçkitje njerëzore gra e burra nga Adria/Adriatik”. (Straboni, Geographica, Libri pijanecë vere me famë mesdhetare, merrnin në piratët ilirë, përgjatë një tregtie me blerje vere, VII, 9; shih edhe mentoridet ishuj, Scylaksi 21; këto gosti edhe gratë etj; dhe po ashtu kishte qenë në portin Mothon të Peloponezit. Ky shembull mentorët, Scymni, v. 393; Plini, NH, III, 21 etj) informata e Theopompit se, ilirët adrianë/te mali plaçkitjeje i cituar nga Pausania, ishte sjellë Nëse dikush, si bashkëkohës i Theopompit, Adria, kishin rreth 300 000 (treqind mijë) skllevër; sikur përbënte ndonjë rast ekzemplar, a thua se rreth VI p.e.r. ose edhe më thellë në kronologji, po ashtu cituar nga Agartharhidi nga Knidosi për fqinjët rreth e rrotull nuk ishin gjithashtu plaçkitës kishte naviguar deri te derdhja e lumit Narona dhe sasinë e jashtëzakonshme të skllevërve te dardanët. me njerëz që i skllavëronin! (f 78) “Historia e kishte konstatuar atje qeramika helene jonike etj., Këto janë padyshim dëshmi për një shfrytëzim dhe Shqipërisë” i kishte cituar rrëfi met e Theopompit kjo nuk duhej shpjeguar me “shpimin e qarkullimin tregti të lartë skllevërish të bardhë, “jo të fi tuar si shek VI-V p.e.r., për gostitë e dehjet e përditshme nëntokësor të deteve”, por me navigime, tregtari skllavëri nga barbaria e lindur, por si skllavopronari të kastës së pasur të fi seve ilire adriane, porse nuk me qeramika etj., në kronologji më të hershme. e fi tuar me anën e luftës”, siç e ripohon edhe vetë e trajtonte aspak se nga buronte gjithë kjo verë. Arkeologjia e këtyre territoreve ende nuk e ka Atheneu. (DEIPNOSOPHISTIAE, Lib. VI; Lib. X.; Po ashtu, citonte sasi të mëdha të skllevërve te ezauruar kërkimin arkeologjik në atë territor, për “Ilirët dhe Iliria..”, f 285) adrianët dhe dardanët, por nuk shtyhej më tej se ato çka referonte Aristoteli. Kohët e fundit ky territor Unë kisha formuluar vërejtjen dhe mendimin ku i shisnin ilirët këta skllevër të bardhë, sa kapnin me mitologji, duhej të shprehte “një lloj sekreti ka filluar të flasë me gjetje qeramike, monedhash se, ndër eksportet e hershme ilire, krahas grurit me rrugë detare e sa me inkursione tokësore etj. profesional të mjeshtërve apikultorë ilirë”, të cilët e e deri edhe të një statuete alabastri të kultit të duhej rreshtuar edhe specialiteti ekskluziv ilir Prof. dr. N. Ceka, për aq sa i interesonte, kishte kishin përhapur këtë afërsisht po ashtu si ai “sekreti Isidës, kultit të nënës me fëmijë etj. Interes më të i verës së mjaltit, sidomos vetë mjalti e dylli, shkruar një sintezë për verërat ilire prej rrushi, për i fl ijimit” te legjenda e Rozafatit, i cili lidhej me veçantë zgjon këtu Eratosteni i stërfamshëm, sepse qelibari, pastaj edhe mineralet me preferencë importet, llojet e amforave, kratereve, hidriheve, “qumështin gëlqeror” dhe prodhimin e gëlqeres së fl itet se llogaritjen e perimetrit të tokës ai e kishte hekurin, tregtia e skllevërve etj. (Tendenca ojnoheve, kylikseve e kupave jonike e dorike, stazhionuar. imituar nga dijetarët egjiptianë dhe kështu hartat e arkeologjisë shqiptare ka qenë t’i vendoste dhe për varietetet e rrushit etj, ku kishte cituar e Këtë venë mjalti e pinin faraonët e lashtë, e tij, me sa duket përdornin gradët, mbi bazën e kronologjitë sa më të vona, për të qenë brenda trajtuar edhe Aristotelin. Por, për këtë “verën ilire mbretërit asiro-babilonas të lashtë, gjithë paria idesë së tokës sferike, por u deformuan nga kopja për brenda!) Përveç tregtisë së verës me amfora të mjaltit”, të taulantëve, Ceka kishte cekur vetëm mesdhetare e lartë, përfshirë edhe atë të gadishullit dogmatike e K. Ptolemeut. Kjo “fantazia e malit të posaçme, si importe e eksporte me anije, që e nja pesë rreshta! Për primatin e ekskluzivitetin e tonë. Unë kam mbledhur dhe lexuar shumë Delfion”, më të drejtë një pasaktësi e kuptueshme kanë përmendur shumë autorë antikë, qysh nga hershëm ilir të kësaj vêne, për mënyrën e prodhimit, literatura dhe nga interneti kam seleksionuar rreth e eksplorimeve tepër të hershme (e krahasueshme Homeri e me rrallë, te Straboni lexojmë edhe për procesvjetërsimin e fermentimin ndër voza druri, si 100 shkrime, përfshirë edhe botime të ditëve të si ato të gabimeve e thashethemeve të kohës së K. një tregti ilire me transport tokësor me qerre dhe specialitete ilire, për njohjen e prodhimin edhe në fundit, me të gjithë historinë, llojet e ilustrimeve Kolombit), mendoj se, duhet marrë si një simbolikë me enë druri, siç po e citoj: “… Aquilea… është treva të tjera ilire, për transportimin dhe tregtimin etj. Dhe çuditërisht shoh se askush nuk i jep ndonjë e një realiteti gjeografi k, ku sidoqoftë funksiononin qendra e tregtisë së romakëve me ata popuj ilirë, e verës me enë druri me qerre, nëpër tregjet e meritë ilirëve! Ashtu si pa të keq, siç edhe në edhe lidhje e rrugë të ndryshme paralele, tokësore, që janë pranë Istrit. Këta ilirë eksportojnë verë, që brendshme gadishullore, sikurse edhe për mjaltin mitologji, linguistikë etj, ilirët i inkuadrojnë brenda baritore e tregtare midis dy deteve, në gjatësinë e mbajnë në enë druri, të cilat i transportojnë me e dyllin, nuk kishte komente. (Shih, “Ilirët”, bot. asaj të ashtuquajture herë “bota helene”, herë “bota jug-veri të brigjeve të tyre. Edhe nga Herodoti, jo qerre…” (Straboni, Geographica, Libri V, 8, 1; f 2001, Kap., “Hyrja në Histori”, §, “Aristoteli – romane”, e herë “bota greko-romane”, ku ka edhe rastësisht kishim njoftimin mbi hetimet, penetrimet 151 cit.) Ky lloj transporti tokësor me qerre mund Vera dhe gruri”, f 4850; Kap. ”Bijtë e Polifemit”, rivalitete midis grekëve e italianëve. e inkursionet e Darit të Persisë me Megabazin nga të mendohet se bëhej me enë druri për shkakun e §, “Nikolla i Damaskut, karakteri i ilirëve”, f 221- Epo, kot nuk kanë thënë: “I zoti (në kuptimin Deti i Zi, mbrapa shpinës së helenëve. Me atë rast tronditjeve nga rrugët antike, dhe ky duhet të ketë 225 etj.) Ndërkaq, “Historia e Popullit Shqiptar”, pronari) e nxjerr gomarin e vet nga balta”. Siç po persianët u njohën me ilirët, madje i shpërngulën qenë përdorur edhe në lidhjen midis dy brigjeve, Vëll. I, “Toena”, 2002, me pretendime, “për e shoh, edhe helenët edhe romakët, madje edhe dhe i morën si skllevër disa fi se ilire edhe në Persi, detit Adriatik e Detit të Zi. Mund të shtojmë se të ndrequr të metat e historiografi së socialiste”, sllavët e vonë, shpesh herë na e kanë rrëmbyer prenë ku Herodoti referon edhe një tregim jashtëzakonisht S. Bizantini, bazuar mbi autorë të vjetër antikë, jo kishte vetëm 3 copë rreshta! Kjo “Histori e Popullit nga sqepi, fl uturimthi! Po shohim se në fushën e interesant mbi gruan ilire. Çështja e kronologjisë rastësisht kishte përmendur se: “Qerrja e Kadmit Shqiptar”, ose më drejtë e ish-popullit ilir, kishte linguistikës mbi etimologjinë ka disa mendime, dhe së penetrimit e të shkëmbimeve të Helladës (ose nga liqenet Liknidë, duke përshkruar rrugën nëpër vetëm këtë “shënim mjeran”: “Ilirët shfrytëzonin kështu edhe me gjuhën tonë fjala “vênë” lidhet fare shtresëzimet prekoloniale korintiane, siç e thotë Iliri, kishte arritur te enkelejtë/liqenasit e veriut, në këtë periudhë edhe bletët, prej të cilave ata bukur me vëneshtë, me vendin - tokën ku mbillet e Ceka), duke shtuar madje këtu edhe prezenca e deri në qytetin Buthue/ Budva dhe në Rizon të siguronin mjaltin dhe dyllin. Sipas Aristotelit, prodhohet rrushi. Në këtë temën e prodhimit dhe eksplorime të Fenikisë dhe Egjiptit, deri në fundin Ilirisë”. (S. Bizantini, “De Urbibus et Populis”, taulantët e përdornin mjaltin edhe për të bërë një import-eksportet me verën dhe produkte të tjera e Adriatikut, ndoshta edhe shumë më herët se sa “Ilirët dhe Iliria…”, f 417; shih edhe një shkrim lloj pije të ngjashme me atë të verës së ëmbël dhe ilire me Helladën, pastaj me eksportin e qelibarit kronologjizimet e arkeologjisë shqiptare, mbetet të M. Zeqo, “Figura e gjarprit kadmik në bashet të fortë”. (f 47) që mblidhej nga bregu ilir i fundit të Adriatikut në e hapur. Kohët e fundit arkeologjia italiane ka e anijeve ilire”, Rev. MAPO, 2010. Edhe në Pra, aty nga shek IV p. e.r., ilirët taulantë, na Helladë etj, Aristoteli më tutje shënonte: “Ndërmjet referuar disa zbulime surprizuese, sidomos me disa internet) Pra, duhet menduar se, eksportet helene paskan mësuar të fundit në gadishull të shfrytëzonin Mentorisë dhe Istrisë thuhet se gjendet një mal monedha argjendi të Durrësit, Apollonisë, me një dhe ato të Persisë e Anatolisë duket se hynin edhe bletët, dhe të përdornin mjaltin për të bërë me një majë shumë të lartë, që e quajnë Delfi kult të Isidës egjiptiane etj, porse mbetet si detyrë edhe nga krahu i Detit të Zi. Plini Secundi, duke një lloj pije e ngjashme si verë e ëmbël, kaq! Nuk on. Kur mentorët, që banojnë pranë Adriatikut, mbi detyrat, verifi kimi e siguria e autenticitetit dhe shkruar për esencat e parfumerisë, për bimët e kishin marrë së paku as mundimin ta citonin i ngjiten këtij mali, shikojnë së andejmi anijet që matjet kronologjike me metodat moderne! Unë e shëruese, për varietetet e rrushit dhe verërat e Aristotelin të plotë! A thua se kujtimi i verës ishte lundrojnë në Detin e Zi. Përveç këtij është edhe një kam gjetur këtë kult të Isidës edhe në disa monedha Ilirisë, që konkurronin me shumë sukses në tregun i ndaluar retrospektivisht edhe për mijëvjeçarët e vend tjetër ndërmjet, në tregun e të cilit tregtarë të më të hershme bronzi të gjetura në Shkodër, porse mesdhetar, e theksonte se në përzierjet e recetat kaluar?! Po e citoj të plotë Aristotelin: ”Thonë se tek ardhur nga Deti i Zi shesin verëra nga ishujt Lesbos, duhet një teknikë më e sofi stikuar për skanimin e e tyre përdorej edhe mjalti. Po ashtu e përmend ilirët e quajtur taulantë, bëjnë verë nga mjalti; pasi i Ko dhe Tasos; gjithashtu (sillet verë) prej atyre të tyre. edhe ruajtjen në qypa/amfora balte etj. (Naturalis shtrydhin hojet e mjaltit i hedhin ujë dhe e ziejnë në Adriatikut me amfora të Korkyrës”. (IX, 3, 839 b, Duhet të vëmë re se vetë Aristoteli, ndonëse me Historiae, Libri XII-XXXI) kazan gjersa të mbetet gjysma. Këtë e hedhin ndër 104; Mentorët ishin një nënfi s ilir i Liburnëve). Dr. modë mitologjike, kishte transmetuar edhe njoftime Ilirët kanë qenë apikultorë, bletërritës të enë prej balte dhe e lënë derisa të mbetet gjysma, prof. N. Ceka, duke analizuar vetëm këtë pasazhin për lundrimet e hershme të argonautëve, jo vetëm famshëm dhe këtë e favorizonte edhe klima e pastaj lëngun e hedhin ndër enë prej druri. Këtu e dytë, e kishte interpretuar si një: “njoftim fantastik deri te “Gjiri i Drinit/Adrias e Bunës”, por edhe bimësia e përshtatshme, pyje masive natyrore (ndër enët e drurit), thonë se e lënë të fermentohet i Aristotelit”, duke pretenduar njëkohësisht edhe nëpër ishujt adrianë e dalmatinë (te Mali Adria) e me gështenja, me bimësi sherbele etj. Detarët e për një kohë të gjatë dhe bëhet si verë dhe bile një disa kontribute shqiptare të gërmimeve arkeologjike deri në fundin e Adriatikut, me Diomedin etj. (836 famshëm fenikas e egjiptianë, detarët argonautë, verë e ëmbël dhe e fortë. Kurse tani thonë se kjo në Belsh (1969-1974), për shpjegimin e këtyre a,79; 836 b,81) Autorë italianë të specializuar, sipas disa indikacioneve ishin ngjitur, jo vetëm verë bëhet edhe në disa vende të Helladës dhe e të dhënave të Aristotelit. N. Ceka kishte hedhur duke e shfrytëzuar konkretisht këtë njoftim të deri në Apolloni, Epidamn-Dyrrah e në Ulqin, tillë që nuk ndryshon aspak prej verës së vjetër, aq dhe rihedh me një aktualizim, tezën e tij si, një: Aristotelit etj, e kanë hedhur dhe e shkruajnë Tivar, Budva, Kotorr e Isa, por edhe deri në sa ishte e pamundur për kërkuesit që ta dallonin…” “vërtetim i plotë i lajmeve të Aristotelit, por duke idenë se, “Diomedi, shoku i Odisesë, ishte ai që fund të Adriatikut, “në mjegull të veriut”, po të (“Ilirët dhe Iliria te autorët antikë”, bot. shqip korrigjuar vetëm datimin dhe vendin e tregimit”. kishte përhapur në pjesën italiane, përballë ishujve përdorim një shprehje të Homerit. Redaktorët 1965, f 41; “De Mirabilibus Auscultationibus, IX, Ceka konkludonte se, në Belsh qeramika me adriatikë, verën idromelia”, madje duke pretenduar grekë të poemave homerike “Iliada” e “Odiseja”, 3, 832, a,22) amforat, hidriet, krateret etj., ishin nga Kiosi, edhe një “monopolizim” italik etj. Atëherë, kur në kohën e Pisistratit, sipas ndonjë supozimi, e Duhej një traditë e lashtë dhe një apikulturë e Lesbosi, Thasosi, Samosi Korinti, Korkyra etj (Cit. na qenka kështu, përse ne nga bregu i këndejmë kishin censuruar rrugën adriatike të bregdetit e kultivuar, për të prodhuar sasi kaq të madhe mjalti f 48-49). i Adriatikut duhet t’ua falim këtyre italianëve, kur atë gadishullore të brendësisë ilirike, duke marrë hojesh, për prodhimin e kësaj vere; duhej kohë e Faktikisht, me “korrigjimin e kronologjisë Aristoteli shprehet për ilirët e më konkretisht për “pjesën e luanit” për vete dhe duke e devijuar mund i madh për procesin e zierjes në ujë, duhej dhe vendit të tregimit”, Ceka e kishte spostuar ilirët taulantë?! Simbologjia mitologjike e dy ishujve pjesën e mbetur andej nga Italia. Dihet se në Egjipt, mjeshtri, mund dhe kohë për fermentimin në arbitrarisht vendin të cilit i referohej Aristoteli, adriatikas që referon Aristoteli; “njeri në pamjen e mjalti dhe dylli, parfumet, përdoreshin gjerësisht amforat prej balte; duheshin vite për atë gjysmën e nga atje lart midis Mentorisë dhe Istrisë, nga Dedalit e tjetri si të Ikarit”, pak a shumë na kujton për mumifi kimin, për në “botën e përtejme të gjysmës në voza prej druri. Pra, një investim e mund grykëderdhja e Naronës etj, - në Shqipërinë e atë të barbarit Epidamn, me “Kokën e Demit”, përjetshme”, e cila fi llimisht ishte një monopol i jashtëzakonshëm, ndoshta edhe një punë kolektive mesme, në grykën e Shkumbinit, a thua se “ishin për pamjen e relievit gjeografi k të Durrësit. (Kam për popullin egjiptian. Ne e mbështesim hipotezën me breza. Dhe mbi të gjitha, sa e kushtueshme shpuar liqenet e Belshit”! Fillimisht, duhet theksuar shkruar për “Epër Demin”, qysh më 1967 e më e hershme, qysh nga shek XIX se, fenikasit dhe duhej të kishte qenë kjo venë esencë, kur autorë se kjo lloj teze-hipoteze, në kushtet e izolimit total vonë…) Këtu duhet kujtuar edhe ekzistenca e egjiptianët kishin importuar edhe mjaltë e dyllë, të ndryshëm antikë e quanin: “L’idromele, vino nga shkenca gadishullore e europiane dhe aq më Korkyrës së Zezë, çka presupozon edhe një Korkyra skllevër dhe hekur nga gadishulli ynë. Duke folur di miele bevande degli Dei e degli Deifi les”. Nga tepër kur analizohej vetëm territori brenda kufi jve e Bardhë, pak a shumë ashtu si Drini i Zi e Drini i për pijet ilire si një lloj birre prej elbi dhe gruri numizmatika shohim se kishte edhe monedha politikë të Shqipërisë (në kohën e plangprishjes Bardhë. Dimë sot se detarët e hartografët e lashtë e quajtur ilirisht “sabaja/sabara” dhe një lloj argjendi me bletë, ku përziheshin edhe mitologji enverhoxhiste), ishte e vështirë të pretendohej: i piketonin me nga këto emërtime pamjet e relievit boze prej meli e elbi “bryton”, bazuar në autorët të lashta etj. Ka disa autorë të sotëm, sidomos “vërtetimi i plotë i Aristotelit”! Kështu, prof. dr. N. bregdetar, nga ndonjë lartësi ose nga deti. Edhe një antikë, prof. K. Ashta shkruante edhe për “verën italianë, që e kanë kritikuar Aristotelin se, ndoshta Cekës dukej se i takonte vetëm merita e vërtetimi, legjendë mitologjike e metamorfi zimeve të shokëve e mjaltit”, duke cituar konkretisht Aristotelin. nuk e kishte njohur edhe aq mirë apikulturën, sepse i një pjesëze të Belshit. Prof. dr. N. Ceka, me sa të Diomedit, si zogj gjigandë fl uturues me kthetra (Bul. Shkenc. i Inst. Ped. Shkodër, Nr. 5, 1966, diku ky kishte theksuar: ”nektari i këtij mjalti si dukej, nuk e kishte vënë re se Aristoteli, për vete e sqepa, që hanë njerëz etj, që referonte Aristoteli, K. Ashta, “Ndër burime të fjalës së shkrueme të ushqim e pije vene nga perenditë, binte nga qielli”. ishte bazuar në disa citime nga autorë akoma më të nuk na ngjan sot si një sajim absolutisht vetëm ilirishtes”, f 204) Unë, mendoj se kjo shprehje si metaforë e veshur hershëm, të cilët edhe ata vetë kishin informacione me bazë fantaziste, po të marrim parasysh se në (Vijon numrin e ardhshëm) Cultura Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 6 Gjenealogjia e Ali Pashë Tepelenës Nga Prof. As. Dr. IRAKLI KOÇOLLARI në shqip nga studiuesi Dorian Koçi me të gjitha vlerat dhe kërkesat e mësipërme, ç’ka na jep ne dhe yqind vjet mbas vrasjes së Ali Pashës, lexuesit mundësinë të gjykojmë edhe për autorin e figura e tepelenasit është bërë përsëri mjaft saj, fuqinë e kulturës dhe të penës së tij. Dprezente në botën shqiptare, në fushën e Ky poet, sikundër shkruan studiuesi Dorian letrave në përgjithësi, studimeve, hulumtimeve dhe Koçi, nuk ka qënë i vetëm në “oborrin” e kulturës kërkimeve me karakter shkencor në veçanti, nga shqiptare të kohës. Përditë e më tepër bëhen të individë dhe institucione të specializuara të këtyre pranishme, nga “katakombet” e errëta të historisë fushave. Duket qartë se kjo figurë megjithëse shumë edhe krijime dhe krijues të tjerë shqiptarë, të e përfolur ka ende shumë për t’u ndriçuar në të panjohur më parë. Kjo gjë na ngazëllen, sepse gjithë dimensionin e saj. Megjithëse mjaft e shkruar shohim tek barazohet në kohë “origjina” e lëtërsisë dhe debatuar ai ka mbetur mjaft i paragjykuar dhe shqiptare me atë bashkëohore europiane. Shikojmë anatemuar, megjithëse mjaft tërheqëse për botën një gjallim të saj përkrah gjallimit të iluminizmit dhe epokën e romantizmit ai ka ende pak dritë nën francez dhe më gjërë atij europian. Trajtimi i këtij këndvështrimin dhe epokën e realizmit. Të gjitha sfondi letrar, në këtë botim, është jo vetëm një këto karekteristika të gjykimit rreth figures së tij, dekor i domosdoshëm për të kuptuar poemën dhe duket se në fund të fundit na thonë se historia e tij poetin, që krijoi “gjenealogjinë e Ali Pashës”, por dhe e epokës së Pashait tepelenas ka ende mungesa është në të njëjtën kohë një trokitje për të kthyer të shumta. Ai vazhdon të mbetet një personazh vëmëndjen ndaj kësaj epoke dhe veprave të tjera, përherë i “uritur”. S’ka dyshim që mund dhe duhen gjetur në se historia asnjëherë nuk arrin fondet e arkivave fqinje. Duke ta shuajë “urinë” e subjekteve të ndjekur shënimet, kujtimet dhe saj menjëherë dhe përfundimisht. impresionet historike të trajtuara “Ushqimi”, prurjet për të cilat ajo nga të huajt, bashkëkohës apo Viaggio in Albania del vescovo di ka nevojë vijnë pak nga pak, bile të mëvonë, mbi origjinën e Ali nganjëherë ato vonojnë gjatë. Për Pashës, ato të trungut familjar, më shumë, ato bëhen të pakta fëmijërisë së tepelenasit, dhe Lungro S. Ecc. Mons. Donato Oliverio dhe të rralla, kur subjektet me ballafaqimit të tyre me të dhënat da VIRGILIO AVATO arbresh di origine greco-albanese. Il rito bizantino të cilat merret historia janë të që ofron poemthi, i parë ky si che stava per scomparire ebbe con l’arrivo degli largëta në kohë. Sa më shumë dokument historik, studiuesi opo lo storico viaggio ad Istanbul arbresh un grande risveglio e si conserva fino kohë kalon, aq më pak gjurmë përpiqet të korrektojë, të dello scorso anno per incontrare Sua ai giorni nostri fiorente più che mai grazie alla ruhen nga historia dhe aq më abstragojë apo të polemizojë për DSantità Bartolomeo I, Arcivescovo di dinamicità delle diocesi di Lungro in Calabria e të vështira bëhen përpjekjet për të shkuar mes kontradiktave dhe Costantinopoli e Patriarca Ecumenico, lo scorso di Piana degli Albanesi in Sicilia. Il coronamento gjetjen e provave, dokumenteve errësirës tek e ndriçuara dhe e mese di aprile, accompagnato dal Vicario della visita di S. Ecc. Mons. Oliverio in Albania dhe dëshmive historike. Por, kur vërteta. Këto përpjekje janë një generale, Protoprebitero Pietro Lanza, dal è stato l’incontro con Sua Beatitudine Annastas ndodh që labirinthet e arkivave risi, që duhen përshëndetur, pasi Protopresbitero Antonio Bellusci, e da Papàs Janullatos , archivescovo della Chiesa Ortodossa apo “nëntoka” ku ruhen dëshmi në thelb ato sjellin analiza parë Sergio Straface Sua Ecc. Mons. Donato Oliverio Autocefala di Albania. unikale tregohet bujare me nga një këndvështrim i ri, apo è andato in pellegrinaggio in Albania dove è stato S.Ecc. Mons. Oliverio ha accennato alla prurje e tyre për subjektet, që mbështetur mbi një burim të një ricevuto dalle massime autorità civili e religiose. gloriosa storia degli arbresh che, non ostante le historia kërkon t’i zbulojë, s’ka dyshhim që gëzimi natyre të veçantë. La delegazione di Lungro al suo arrivo tante difficoltà, hanno mantenuto e mantengono është i dyfishtë sa për hulumtuesin aq dhe për vetë Së pari, në kemi në duar një dokument historik all’aeroporto di Tirana è stata accolta dal da ormai cinque secoli le loro tradizioni e in historiografinë. të patrajtuar më parë. Së dyti, autori i përpilimit të ministro per i Rapporti con il Parlamento, modo particolare il loro rito bizantino che Kjo gjë ka ndodhur dhe vazhdon të ndodhë këtij dokumenti është ndryshe nga të gjithë autorët e Illirjan Celibashi. Sono seguiti gli incontri con negli ultimi decenni è stato riportato all’antico edhe me Ali Pashën kohët e fundit. Këto dekada mëparshëm, që na kanë ofruar të dhëna biografike il Presidente della Repubblica, con il Primo splendore. Nel 1889 P.V. Vannutelli visitando gjetjet dokumentare kanë qënë aq të shumta, sa për Ali Pashën. Ndërsa të mëparëshmit kanë qënë Ministro Edi Rama ed il sindaco di Tirana. i paesi arbresh scriveva che le chiese erano in mund të thuhet se ato përherë e më shumë po të huaj, i fundit (ai i poemës) është shqiptar. Ky fakt Come è noto, dall’attuale Albania proveniva la uno stato pietoso e consigliava di prendere ad reformojnë thellësisht dhe tërësisht profilin e kësaj nuk përbuz apriori autorët e huaj dhe as i rendit maggior parte dei profughi che dopo la caduta esempio le chiese ortodosse. Oggi sono i greci figure karizmatike, e cila gjer dje është prezantuar ata në pozita inferioriteti me autorin. Por, autori i di Costantinopoli (1453) abbandonò l’impero che visitando l’Eparchia di Lungro ammirano nën vlerësimet e kundërshtarëve politikë dhe të poemës ka një pozitë të privilegjuar në raport me të bizantino e si stabilì specialmente in Sicilia e le belle chiese e le indicano ad esempio per ekzekutorëve të tij, francezëve, osmanëve, etj. tjerët, pasi është një palë më vehte, është dëshmitar Calabria , ripopolando quei paesi , monasteri e gli ortodossi. Speriamo questo incontro con la Në radhën e këtyre prurjeve me vlerë është edhe i një natyre të veçantë. Ai i takon racës së njeriut chiese che per secoli erano stati bizantini. Chiesa Ortodossa di Albania serva ad avviare un poemthi që sjell studiuesi Dorian Koçi, autori i këtij për të cilin shkruhet dhe i dedikohet poema. Në In Calabria ed in Sicilia c’è stato, in un certo vero dialogo fraterno e riavvicini le due Chiese studimi krejt të veçantë nga natyra e tij. Do të doja këtë mëntyrë ai ka dhe përcjell sentimente disi të senso, il passaggio del testimone dai bizantini agli sorelle. të theksoja që në fillim se ky punim është shumë më ndryshme, që bëjnë të domosdoshme vlerësimin dhe i gjërë nga sa mund të afronte analiza e thjeshtë e vëmendjen ndaj krijimit të tij. Por, që të kuptohej poemthit, është shumë më i thellë në dimensionet dhe të kuptohet edhe më mirë ky krijim dhe autori hulumtuese, sesa mund të sjellë fokusi i përqëndruar i saj, ka qënë dhe mbetet e domosdoshsme, që veç vetëm në biografinë e pashait. Ai shkon më tej dhe sfondit letrar të kohës, të kthehej një vështrim edhe L’INDIMENTICABILE 5^E rihedh vështrimet e tij në çështjet që nuk janë thënë mbi sfondin historik, në të cilin u shkrua poema, gjer më tash, janë thënë ndryshe, apo janë cekur përpara dhe pas vrasjes së pashait tepelenas. Njohja kalimthi. Dhe këtë gjë studiuesi D. Koçi e bën duke e thellë e këtij konteksti ka qënë dhe do të mbetet iu referuar burimeve të shumta, autorëve të njohur një terren i rëndësishëm për të kuptuar racionalisht e të panjohur, dokumenteve të herëshme, por edhe qëndrime të ndryshme të krijuesve të kohës, për atyre të shfaqura rishtazi, duke qëmtuar me kujdes të kuptuar nënteksin e mesazheve të dukshme çdo fjalë dhe nëntekstin e çdo fjalie, për t’i shkuar dhe të padukshme të shkrimeve të tyre. Trajtimi i kështu saktësisht të vërtetës deri në fund. kësaj çështje është një hap me vlerë për analizat e Studiuesi na e sjell poemthin e përkthyer, mbi renditura në këtë botim prej studiuesit Dorian Koçi. gjenealogjinë e Ali Pashës, qysh në fillim të librit, Sikundër dihet, poema biografike për për t’ia bërë prezent lexuesit të renë që ai promovon gjenealogjinë e Ali Pashës u shkrua mbas vrasjes dhe që në faqet pasardhëse do të jetë objekt i së tepelenasit. Ishte koha kur administrata osmane qëmtimit të hollësishëm prej tij. Në përkthimin e saj kishte ndërmarrë një represion të paparë ndaj duket qartë se autori ka synuar të ruajë saktësinë shqiptarëve dhe lidhjeve të afërta të pashait. Në e fjalës, por edhe vlerat artistike të poemës. E vitet kur shkruhej kjo poemë, Porta e Lartë do të thënë më qartë, duke qënë se poemthi është një kryente një tjetër kasaphanë ndaj kësaj race. Mbas kronikë historike në vargje, në procesin e vështirë kokës së Ali Pashës, në Manastir, Perandoria të përkthimit të saj, ai është përpjekur t’i qëndrojë Osmane do të merrte mbi njëmijë koka të tjera korrekt të dy gjinive që përfshin në natyrën e tij ky të krerëve dhe fisnikëve shqiptarë të kohës. Kjo Scuola “San Nilo” Grottaferrata krijim, poemthi, si dokument dhe kronikë historike. klimë terrori shoqërohej nga një frikë dhe censurë Kjo kërkon përkthimin me korrektësi dhe fjalë për tronditëse edhe për krijuesit shqiptarë. Ky “dimër” inque anni fa è iniziato il percorso scolastico accumulate in anni trascorsi in serenità ed fjalë të materialit historik si të tillë dhe poemthi, si dhe “ciknë” mpinte duart e çdo krijuesi për të di un meraviglioso gruppo di bambini che armonia. Ricorderemo il fervore e l’emozione che krijim artistik ç’ka kërkon ruajtjen dhe respektimin lëvizur pendën dhe gjyer kallamarin! Pikërisht Channo appena completato, in questo mese di hanno sempre preceduto le nostre piccole recite, e gjinisë artistike në dimensionet e saj, rimën, këto rrethana duhen marrë mirë në konsideratë giugno, la scuola primaria. Molte loro caratteristiche le dimostrazioni di affetto, gli sguardi luminosi metrikën, ritmin, etj. S’ka dyshim se kjo është një kur lexojmë krijimet e kësaj kohe, qofshin edhe sono rimaste immutate dall’inizio alla fine, ma tanti che hanno accompagnato le piccole conquiste ndërmarrje e vështirë, bile më e vështira në radhën të pakta ato ndër shqiptarët. Kjo është arsyeja, që sono i cambiamenti, non solo fisici, intervenuti in quotidiane, le risate e le battute con cui abbiamo e përkthimeve, pasi në këtë rast nuk kemi të bëjmë për këtë botim, trajtimi si një kapitull më vehte i questo arco di tempo. Numerose abilità sono state sdrammatizzato i nostri errori, la felicità del cantare thjesht me përkthimin e një poeme të zakonshme, në klimës historike të kohës, kur u shkrua poema, e acquisite, nuove curiosità sono state suscitate dallo e ballare insieme, la spensieratezza del gioco, la gjininë e letërsisë artistike. Por, gjithashtu nuk kemi bën analizën e studiuesit edhe më serioze dhe studio, tante scoperte hanno costellato l’impegno squisita educazione impartita da genitori attenti e të bëjmë as thjesht me përkthimin e një dokumenti, të besueshme. Por, botimi del përtej kufijve të quotidiano e potenzialità individuali si sono messe premurosi, l’impegno e la tenacia dimostrati nel si kronikë historike. Në të kundërt, janë të dyja vegjël që mund të impononte thjesht analiza e një in luce. Il tempo sembra volato, ma se si pensa lavorare con costanza e determinazione, le tante bashkë dhe si të tilla, duhet të realizohen brenda poemthi të vogël. Marrë shkas prej saj (poemës che 5 anni scolastici equivalgono a 45 mesi, 1350 soddisfazioni a livello umano e professionale. një trupi unik, të dyja gjinitë e ndryshme dhe të gjenealogjike), rreshtat e këtij botimi ofrojnë edhe giorni e circa 10.800 ore di lezione, si capisce Continueremo ad accompagnare questi cari alunni largëta me njëra-tjetrën. Kjo gjë kërkon kulturë dhe problematika të tjera me mjaft interes për figurën bene quanto questi bambini abbiano condiviso con il pensiero e con immutato affetto, seguendo i njohje të thellë të artit të përkthimit, gjinisë letrare të e njeriut, i cili tronditi Lindjen, sikundër Bonoparti e vissuto insieme. Ora è giunto il momento loro passi da lontano, ma tenendoli sempre vicini poezisë, vargëzimin dhe teknikat e saj, por ndërkohë Perëndimin. Berati dhe Hormova, Iluminizmi dhe inevitabile di separarsi per affrontare un ordine di al nostro cuore. kërkon edhe kulturën e nevojshme të përkthimit me Europa, Kushtetuta dhe arsimi në pashallëk, këto scuola più impegnativo, ma altrettanto stimolante Un immenso grazie korrektësi të dokumentit arkivor historik, rregullat e më shumë të tjera e bëjnë “Gjenealogjinë e Ali e costruttivo, dove sarà possibile continuare ad Le insegnanti dhe skrupulozitetin, që imponon kjo lloj shkence. Pashës” një punim me vlera dhe interes, një fillim accrescere le proprie conoscenze, forti delle Francesca Spalletta Në këtë rast do të gjykonim se poemthi është sjellë shumë premtues për studiuesin Dorian Koçi. competenze già acquisite e delle energie positive Alessandra Keller pagina 7 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Archeologia SSekretiekreti i madhmadh i gjenezave(gjenezave(II)) Nga DR.MOIKOM ZEQO KJO GJË E DIMENSIONON TEMATIKËN indoeuropianizimit të territoreve të Shqipërisë - çka SHKENCORE. vërtetohet arkeologjikisht (kulturat neo-eneolitike Tiranë, 02. 05. 2014 - Në vend të një Për ftillëzimin e europianizmit flitet si për një në Vashtem, Kolsh, Cakran, Maliq - Kamnik). parafjale - («Faktet janë të dobishme - s›janë pjesë gjenetike të gjenezës universale njerëzore të Zbulimet arkeologjike të prehistorisë sidomos të ato banesa ime, ato janë shkallë me të cilat gjithë popujve në planetin tonë. Në parashtrimin e neolitit të hershëm na bëjnë të mendojmë qartë unë ngjitem në banesën time». UOLLT problemit Gimpera thekson se vështrimi i trefishtë se elementi indoeuropian, ose paleoindoeuropian UITMAN. «Natyra e do të rrethohet nga arkeologjik, antropologjik e gjuhësor mundëson dallohet që në këtë hark kohor dhe vetëm më vonë fshehtësitë». HERAKLITI) një paraqitje të fakteve. Pafundësia e fakteve është procesi i indoeuropianizimit pati flukse nga Lindja Historia e njeriut është vetëm një pjesë e tillë, saqë të orientohesh drejt duhet dhe një dhe Juglindja. Tërë vështirësia është përcaktimi i e historisë së natyrës. Midis tyre nuk do të parashtrim konceptual llogjik e shkencor. Gimpera e sintezës, shkrirjes së karakterit të banorëve shumë ketë asnjëherë një përputhje të plotë. Historia ve problemin në një bazë diskutimi, pra, në rrafshin më të vjetër me ardhësit indoeuropianë, që u njerëzore parakupton një ndryshueshmëri e një kritike dialogogjike, shpesh antonimike. Ky vendosën në këto treva, duke formuar një bashkësi të vijueshme, ciklike, të statusit të njeriut të relativitet i teorive dhe mendimeve është i frytshëm themelore gjuhësore të karakterit indoeuropian, identifikuar në progresivitetin e dijes, për dhe jo ortodoks, i ngrirë. Gimpera vërtet synon në që i korespondon kompleksit ballkano-egjean të ta quajtur konvencionalisht nga «skllav» në këtë libër një «parahistori» po ai nuk e paragjykon neolitit të vonë. Pikërisht në këtë kohë krijohen «zot» të natyrës. Natyra i mbart përjetësisht atë, e paraqet si një materje të gjallë dhe aspak të mundësitë e formimit të një shtrese të pashlyrshme raportet e saj me njeriun, (njeriu mund të kristalizuar përfundimisht. Kështu «Në kërkim të indoeuropiane në Gadishullin Ballkanik, që më kapërcejë vetveten po kurrë natyrën!) kohës së humbur» duke huazuar një metaforë të pas në epokë e metaleve, formësuan dy grupet e Dijetari dhe arkeologu spanjoll Pedro Bosch shkëlqyer e kuptimplotë të Marsel Prustit, Gimpera mëdha gjuhësore të ilirëve dhe të thrakëve. - Gimpera botoi në vitin 1960 në Mexico «El ravizon fakte të nxjerra në dritë dhe struktura Padyshim që përcaktimi se cila ishte popullsia problema indoeuropeo» me qëllimin e kuptueshëm teorike që shpesh kanë dështuar. Pra, arkeologjia indoeuropiane paragreke në epokën e neo-eneolitit dhe ambicioz për të paraqitur teoritë kryesore i ka paraqitur sukseset e saj në formën dramatike e të kompleksit ballkano-egjean është një problem për origjinën e popujve indeuropianë të gjuhëve disa herë komike të dështimeve. Ky është paradoksi i hapur nga diskutimet dhe tezat e kundërta. dhe të kulturave të tyre. Ky aksion i llojit të i vetëdijes, i mendimit njerëzor, për të aritur te e Arkeologjia dhe linguistika ende na japin pak prova enciklopedistëve francezë të epokës së iluminizmit vërteta relative, po kurrë deri në fund te e vërteta të vërtetimit shkencor, por shkencëtarët preferojnë ishte rezultat i një praktike paraardhëse të dijes absolute. Tipik është dështimi i teorisë arkeologjike ta quajnë këtë popullsi si parailire, paragreke e - Kopertina e librit: ‹El problema indoeuropeo› - njerëzore. P.B.Gimpera në librin e tij - i përkthyer e gjenetike të Kosinës, i cili nuk arriti të vërtetojë parathrake. Në këtë kontekst flitet për banorët në shumë gjuhë të botës dhe që e bëri atë të burimin verior (nordik) të qytetërimit europian, paleoballkanikë të emërtuar si pellazgë e gjuhën e në truallin historik të Ilirisë. famshëm, tenton të japë një kronologji të teorive sepse ai i fetishizoi të dhënat e kohës së vet për tyre pellazgjike. Nënshtresa indoeuropiane në lidhje Ndër teoritë e shumta të prejardhjes së kryesore për Origjinën e popujve indeuropianë, neolitin, i absolutizoi disa tipare e nuk pa (siç u gjenetike me kompleksin kulturor ballkano-egjean si ilirëve në Ballkan spikat ajo që i lidh bartësit e pra bën një kompjuterizim dhe një skedim tejet të vërtetua më pas) se neoliti europian në zanafillë qe nënshtresë parailire parakupton për mendimin tonë kulturës së fushave me urna të Europës Qëndrore domosdoshëm të dijes deri në atë kohë. shumë më i larmishëm e një shumësi neolitike, një pellazgët, pra banorët me parakë, më të stërlashtë me ilirët. Kjo teori thotë se bartësit e kësaj Pavarësisht nga mangësitë e pahmangëshme mozaik kulturash, disa prej të cilave nuk lidheshin të vendit tonë. Termat «pellazgë» e «pellazgjishte» kulture të kontinentit kanë lëvizur drejt Jugut edhe në librat të kalibrit të tillë vepra e në shekujt XII-IX para erës Gimperas e run vlerën e saj kulturore dhe sonë (dyndjet dorike, egjeane informative. Nga vitet 60› e deri tani, në apo paneno-ballkanike), duke fundin e mijëvjeçarit të dytë, teoritë për u përzjerë, apo zhvendosur origjinën (më saktë origjinat) e popujve shumë popullsi anase, duke indeuropianë kanë patur një zhvillim në krijuar një tablo të ndryshme segmentin e dijes së pozitivitizmit lingustik etnologjike. Kultura e fushave dhe zbulimeve të mëdha arkeologjike, me urna (urnenfelderkultur) po mund të thuhet se nuk ka ndryshime dhe veçmas dega e saj e konceptuale të mëdha në rrafshet teorike quajtur kultura e Lushicës dhe se problemi në fjalë është përherë në (rajon në Gjermani) u mbiquajt kundërthënien dhe ende rri pezull midis e ilirëve nga arkeologu Gustav hipotezës dhe tezës. Kjo gjëndje e dyfishtë Kosina e më pas u pasua nga e dijes njerëzore është një dialektikë sub Richard Pittioni dhe filologu eternitas. Julius Pokorny. Këtu procesi konceptohet si një hop cilësor KUPTUESHMËRIA E GJENEZËS i protoilirëve në ilirë dhe që (E FTILLËZIMIT) ËSHTË MOTIV I shkaktuan dyndjen e madhe PËRHEHRSHËM I NJERIUT. dorike në atë që quhet në Kozmogonia qe përpjekja e parë e shkencë ende «Dark Egae». njeriut të lashtë për të përputhur mitin me të Shkolla e Kosinës ftillëzoi të vërtetën. Miti bën spjegime të përgjithëshme ashtuquajturin panilirizëm me metafora poetike të fuqishme e të fare me stërgjyshërit e popujve indoeuropianë. e ruajnë ende karakterin konvensional dhe ne që me të drejtë Vittore Pizani e quajti si ‹një paharrueshme. Te kinezët, babilonasit, egjiptianët Po kështu edhe dështimi i teorive për unicitetin i lidhim tani me ato gjurmë arkeologjike të një sëmundje». Një teori tjetër ishte ajo e arkeologut e grekërit e vjetër kozmogonia qe një modus vivendi e pastër të racës indoeuropiane si dhe dështimi i popullsie shumë me të vjetër mbi të cilën dallgët e Karl Shugard, që bartësit e qeramikës neolitike e kuptimeve për ftillëzimin universal. Prandaj teorive për gjuhën mëmë, të vetme zanafillëse etj., shtegëtimeve të mëdha indoeuropiane demiurguan thrakase i quajti parailirë (Urillyrier). Nga kozmogonia ishte në substancë mitike dhe një janë dështime të antropologjisë dhe të gjuhësisë, një entitet, ose më saktë disa entitete të reja ana tjetër Vladimir Gjeorgjievi mbron tezën parathënie tepër e pasur dhe e gjenezës biblike e që në vetvehte janë kërkime te së vërtetës dhe kulturore. se krijuesit e kulturës kreto-mikenase qenë cila i thjeshtëzon prirjet e paskajëshme të miteve mënjanime të konvencioneve, disa herë të Një problem konceptual dhe kyç është ai i protoilirët, që edhe paniliristi më i madh Hans në ciklin monoteist të krishtërimit. Megjithatë politizuara. Gimpera i di të gjitha këto dhe e ka lidhjes së pellazgëve të indoeuropianizuar me Krahe e vlerësoi si një fantazi të thjeshtë. Për metafora e babilonizmit biblik (jo pagan) për të qartë se faktet teorike duhet të bëhen fakte të popullsinë pasardhëse, që spikat në kohën e të treguar se sa shumë skajuan deri në absurd ndarjen e gjuhëve gjithmonë linte të nënkuptonte së vërtetës. Prandaj në librin e Gimperas duhet bronxit. Substrati i hershëm pellazg me raportet e teoritë e prejardhjes së ilirëve le të përmendim një paragjuhë, që askush nuk e di dhe që nuk ditur për të lexuar, jo në formën pamore grafike, reja kulturore dhe etnike të bartësve të kulturës së edhe dijetarin Robert Heine-Geldern, i cili në ruhet nga pasardhësit. Në esencë spjegimi biblik të por në thellësitë kuptimore, në lojën e dyshimeve epokës së bronxit të hershëm në Shqipëri (Maliq, vitin 1951 botoi një tezë, që ilirët dikur rreth tërë origjinat i parashtron si hyjnore. E tillë është dhe të paraqitjeve, të mendimit të epokave, të shpella e Blazit në Mat) janë të dokumentuara shekullit të IX - VIII para erës sonë morrën pjesë zanafilla e popujve, ose e njeriut adamik. Teoritë kundërthënieve. në një vijimësi arkeologjike. Kjo është tejet e në një dyndje që çoi deri në Mongoli, Kinë dhe teologjike ishin si brinjët e Adamit për të bërë Evat Në këtë libër, ajo që na intereson është edhe rëndësishme. Në fundin e mijëvjeçarit të tretë në Indi (?!). Pikëpamja e zhvilluar nga arkeologët e mendimit në mesjetë. çështja e ilirëve, si një nga popujt indeuropianë. para erës sonë e në fillim të mijëvjeçarit të dytë shqiptarë në gjysmën e shekullit të XX ka krijuar Për fat të keq hapësira informative për ilirët është - para erës sonë, si rrjedhim i dyndjes së popujve teorinë e formimit të ilirëve dhe të kulturës ilire ARKEOLOGJIKA SHKENCORE POTHUAJ këtu tepër e kufizuar. Për të plotësuar diçka le indoeuropianë u zhdukën qytetërimet e lashta të në vend pa ndërprerje, pra, kjo shtë teoria e NUK EKZISTONTE. të më lejohet që të paraqes disa nga rezultatet neolitit dhe u formua kultura e herëshme e bronxit, autoktonisë. Në këtë kuptim teza që i lidh ilirët me Mungesa e arkeologjisë është fatale për të arkeologjike dhe gjuhësore të gjenezës së ilirëve të ndërlidhur me substratin eneolitik ballkanik, bartësit e kulturës së fushave me urna bije, ose konstruktuar një histori të pashkruar të së kaluarës dhe të problemit të formësimit, ose të lidhjes me pra edhe me pellazgët e stërlashtë dhe pas tyre zbehet. Gjithashtu të dhënat arkeologjike flasin së largët. Antropologjia si dije pozitive lulëzon vetëm konceptin e europianizmit, si dhe gjenezën e dytë, ilirët. Nuk duhet harruar se gjurmë të kulturave se dyndja panano-ballkanike nuk e ka përfshirë në shekullin e XX dhe është kaq shumë e ndërlidhur atë të shqiptarëve, që birësohen nga ilirët e lashtë. të mirëfillta paspaleolitike, ose mezolitike nuk pjesën përendimore të gadishullit ballkanik, pra edhe me arkeologjinë, etnologjinë e gjuhësinë. Të dy gjenezat janë pjesë të njera tjetrës, një e janë zbuluar deri më sot në Shqipëri. Mungesa e edhe teritoret e Shqipërisë. Vetëkuptohet që për të thënë diçka serioze duhej vetme. Në rrafshin arkeologjik gjeneza e ilirëve, materialit mezolitik duhet t›i atribuohet mungesës Etnogjeneza ilire nuk duhet parë vetëm në çveshur dija nga mitizimi, që dija të identifikohej me ose e parailirëve, protoilirëve, të mbiquajtur edhe së kërkimeve në këtë fushë. Në Vlush të Skraparit lidhjen me dyndjen panano-ballkanike, pavarësisht vetveten. Kjo është mundësia dhe mbijetesa e dijes, si pellazgë, ka dy probleme themelore: problemin janë gjetur gjurmë të një horizonti të neolitit të nga disa ndikime të saj. Kjo dyndje e cilësuar që e vërteta natyrore të krijojë një paritet maksimal e indoeuropianizmit në gadishullin Ballkanik hershëm me tradita të forta mezolitike. indoeuropiane në fundin e mijëvjeçarit të tretë para me të vërtetën e mendimit. Gimpera tërë librin e vet dhe problemin e indoeuropianëve me ilirët dhe Zbulimet arkeologjike në Shqipëri kanë bërë erës sonë ndikoi në kultura neolitike të Ballkanit, po e ka me një prapavijë të tillë kuptimore, larg skemave ilirishten. Një tezë e dijetarëve thotë se në kohën e të mundur njohjen me disa grupe etno kulturore nuk është totalitare për territorin shqiptar të sotëm. (pavarësisht që i paraqet skemat) larg kultivimit herëshme dhe të mesme neolitike ka ekzistuar një neolitike si binomi kulturor Vashtëmi-Podgori, Etnosi ilir i krijuar në epokën e bronxit është edhe të teorive që në kohëra të ndryshme zotëruan njësi gjuhësore e karakterit paraindoeuropian në kultura e Cakranit, kultura Maliq Kamnik një unitet, që ka brenda diversitet dhe përgjithësisht mendimin e dukeshin gati si aksioma gjeometrike tërë territorin e Mesdheut (kuptohet e brigjeve), etj, të zhvilluara në një bazë autoktone, jo pa sot nënvizohen dy grupe të mëdha kulturore ilire: (pra relativizmi shkencor është në thelbin e librit). kurse elementet indoeuropianë kanë depërtuar në koresponduese me komplekset e gjëra ballkanike - ai jugor dhe Ato që mundësuan një rezyme në formën e një libri fushën e epokës neolitike të vektuar nga Lindja e etnokulturore. - ai verior. si ky i Gimperës qenë sidomos zbulimet epokale të Juglindja. Një tezë më e re favorizon një situatë të Ilirologjia studion pikërisht gjenezën dhe Për grupin ilir verior ka dhënë kontribut të prehistorisë. Arkeologjia prehistorike i afrohet kufirit ndryshme kur elementi indoeuropian ka ekzistuar kulturën e ilirëve. Në periudhën e herëshme të veçantë arkeologu Alojz Benac, i cili favorizon një midis historisë gjelogjike dhe historisë njerëzore, në Europën Juglindore qysh në neolitin e hershëm hekurit burimet historike na bëjnë të ditur se autoktonizëm të ilirëve. midis gjenezës natyrore dhe antropogjenezës (ende dhe të zhvilluar në vend. Kjo tezë është teza e banorët e Shqipërisë ishin ilirët. Ka dy mendime Në pikëpamje të përafërt edhe Gimpera e tepër natyrore) të segmentuar në historinë e Homo autoktonisë së formimit të kulturave neolitike. kryesore (kryeteza) për prejardhjen e ilirëve: mbështet teorinë e Benacit, por duke përfshirë në Sapiensit. Gimpera bën një kufizim gjithësesi: ai Gjatë këtij procesi të gjatë e interesant elementi - njëra i konsideron ilirët si të ardhur në këtë proces edhe bartësit të kulturës së Lushicës interesohet kryesisht për popujt indeuropianë, pra, indoeuropian i ardhur në mbarim të neolitit e gadishullin ballkanik dhe nga Veriu. për thelbin e europianizmit. eneolitit i dha një ferment gjallërues të veçantë - tjetra si popullsi autoktone, të formuar (vijon ne numrin e ardhshem…) Storia Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 8 Plavë-Gucia, dekanat i Eposit të Kreshnikëve Nga RAMIZ LUSHAJ nostalgjie, etj. Kjo duket disi edhe në Vuthaj, në Manifestimin tashma traditë mirë, “Alpet Shqiptare”. posi i Veriut është Akademia e parë Shqiptare Në disa shtëpia të plavë-guciasve deri edhe në me lartësi epokale, madhështi jetike, laryshi Amerikë e kam pa të vjerrune si relike të vyer lahutën Epoetike e rrëfimtare, me shtrirje të gjërë në e lashtë. treva e fise të Malësisë së Madhe e të Vogël, në Në historinë e popujve ma të lashtë të botës në Rrafshin e Dukagjinit, në pothuaj krejt Shqipërinë e koft se ka diçka madhore e magjike, lartësi genetike, Veriut etj. Nga deti tek Alpet. Nga brigjet e Vardarit kryevepra të popujve e të globit, janë edhe eposet e deri në brigjet e Limit, Vermoshit e Valbonës. Është tyre të lashta (para erës sonë) si Eposi i Gilgameshit një akademi hyjnore, shpirtërore, popullore. E në Babiloni (Mesapotominë e Jugut), Eposi homerik paarritshme. E papërseritshme. E jashtëzakonshme. “Iliada” e “Odisea”, eposet indiane “Mahabharata” e Krahina etno-historike e Plavë-Gucisë, si të “Ramajana” apo ato të Mesjetës si Eposi Gjerman i thuash, është një nga filialet e kësaj akademie, “Nibelungëve”, Eposi Frank i “Rolandit”, etj. Në disa përndryshe: edhe një dekanat shkencor e popullor i sish, eposi homerik, freng etj. hyjnë edhe shqiptarët saj, që i ka gjurmët e kulmet e veta në ecuri e hapësira si në luftën e Trojës, në atë kundër normadëve në etnike shqiptare dhe në studime ndërkontinentale bregdetin shqiptar, etj., ashtu sikurse hyjnë në Eposin deri në Amerikë. e Veriut, tek Cikli i Kreshnikëve, luftërat e pandaluna Kjo akademi ishte e hapët - në natyrë, si në vrri me Sllavët e Jugut. në luginat e Jasenicës të Hotit të Vendit, atë të Gucisë Këta popuj, sikurse edhe shqiptarët etnik, kanë të Kelmendit, të Plavës, të Gërbajës, etj., në bjeshkët mbetë në histori e gjallojnë në jetën e sotme edhe për e saj alpine e të shumta, në festa pagane e fetare, në një arsye tepër të thjeshtë e tejet madhore: kanë pasë oborret e kullave, në dasmat, e kudo tjetër. Njiherash eposet e tyre. ishte akademi edhe e mbyllur- në odat malësore, Sigurisht, edhe plavë-guciasit e hershëm e të veçmas gjatë dimnit të gatë e në stane të verimit sotëm kanë mbijetuar qëndrestar e dinjitar në trojet e bjeshktar të shkurtër. veta etnike edhe nga Eposi i Veriut, qyshse në kohnat Miku i mirë i shqiptarëve, Allbert Bejts Llord, pellazgo-ilire, nga Cikli i Kreshnikëve, deri tek Eposi mbledhës e studiues i njohur i Eposit të Veriut, Homerik i Fishtës “Lahuta e Malësisë”. E kanë mbajt profesor i Universitetit të Harvardit, bashkëpunëtor gjallë Eposin e Veriut, kanë mbetë edhe vet gjallë në i epikologut e homerologut të shquar amerikan, Pasardhës të këtyre fiseve ilire janë edhe e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, në Luftën e Ultinës Alpet e Veriut. Millmen Perri, ishte në vitet ’30 të shekullit të kaluar popullsia e sotme e Plavë-Gucisë si kelmendasit, së Epërme të Limit (Nokshiq, Arzhanicë, Pepaj, etj.) Eposi i Veriut, Cikli i Kreshnikëve, në etnosin e edhe në krahinën e Plavë-Gucisë. Aty ka takue e hotët, berishasit, kuçët, grudasit, shaljanët, etj., Disa dhjetor 1879-janar 1880 shqiptarët e saj u treguan Plavë-Gucisë është një akademi e trefishtë: Së parit, kuvendue me lahutarë plavë-gucias, mbartës të Eposit rrema genetik sish janë asimilue në boshnjak apo kreshnikë të rinj e të vërtetë në luftë me malazezët, ishte një trevë e amfiteatër i luftimeve të Kreshnikëve të Veriut, të Ciklit të Kreshnikëve. Katër prej tyre, si e malazezë, e sëbashku me ardhacak të këtyre etnive pasi kjo Luftë ishte epilog i Shpalljes së Pavarësisë në të lashtë, të Mesjetës, të Rilindjes, të Kohëve Moderne. dëshmon edhe prof. Zymer Neziri i Prishtinës, kanë formësojnë komunitete etno-kulturore në këtë trevë Vlorën e 1912-tës. Së dyti, është një truall i krijimit të një pjese të Eposit hyrë me repertorin e vet në fondet e Harvardit, si etnike shqiptare. Kit’ Epos gjenial Pellazgo-Ilir-Shqiptar e ka të Kreshnikëve. Së treti, është një vend i mësimit ndër dorëshkrimor në dosjen e A. Llordit, tashma kthye Gjeografia e luftimeve të kreshnikëve të Eposit të luftue egërsisht Dinastia Petroviç-Njegos, e cila ka brezni të këtij Eposi të Veriut. edhe në objekt studimor i etno-historisë shqiptare në Veriut (nga shek. VI deri shek. XIV) kundër dyndjeve pasë platformën e vet shovene sllave për me e çvesh Kjo Akademi e Eposit të Veriut, dekania e Kosovë, Shqipëri, Malin e Zi, Amerikë, Kroaci, etj. të Sllavëve të Jugut në trevat e Bosnjës me rrethina nga fryma iliro-shqiptare, për me e asfiksue nga saj në trevën e Plavë-Gucisë, përveçse luftëtarë Lahutari i dëgjuar Adem Brahimi i Vuthajve të afërta e të largëta na dëshmojnë për përkatësinë e identiteti kombëtar historik e kulturor shqiptar. Kjo kreshnikë, ka nxjerrë edhe akademikë, shkrimtarë, këndoi për A. Llordin një kangë të Eposit të tyre iliro-shqiptare. Brigjet e Tunës nuk janë gja tjetër dinasti antishqiptare e Çetinës, e cila ishte rrënjase poetë, historianë, muzikantë, piktorë. Pas trollit të Kreshnikëve me 2.163 vargje. Pothuaj sa një libërth veçse Danubi i sotëm. Në bregdetin e Adriatikut të serbe e u vetëquajt malazeze, pati disa poetë të saj si Gjakovës me rrethina, Plavë-Gucia renditet e dyta më vete. Ka edhe të tjerë, nga Martinajt e nga Vuthajt. Epërm, nga pjesa perëndimore e Malit të Zi të sotëm princin Danillo (1852-1860) e vllain e tij, Vojvoda i për nga numri i akademikëve të saj në Akademinë e Studiuesi vuthjan Idriz Ulaj ka botue në Prishtinë e deri larg në Kroaci, gjenden Kotorret e Reja, Sinja Madh Mirko, krajl Nikolla Mirko (Nikolla I), të cilët Shkencave e Arteve të Kosovës. Ata janë katër emra të veprën e tij “Këngë popullore nga Gucia”(1978). Ali e Zader. Ilirët e pasardhësit e tyre genetik shqiptarët krijuan kangë (kollo) për çdo fis në Malin e Zi që po i mëdhenj: Akademik Esad Mekuli i Nokshiqit (1916- M. Ahmeti nga Vuthajt e ka mbrojt në Universitetin etnik në Bosnjë (e cila përfshinte pothuaj krejt Veriun rritke kufijtë me toka etnike shqiptare si dhe për fiset 1993) i lindur në Plavë, kryetari i parë i ASHAK. e Zagrebit doktoraturën me temë “Letërsia gojore e Malit të Zit ë sotëm) luftuan në të dy krahët kundër shqiptare të Malësisë së Madhe etj. që po iu merrnin Akademik Jashar Rexhepagiq (1929-2010), studiues, e shqiptarëve të anës së Plavës dhe të Gucisë”, ku Sllavëve të Jugut, në harkun etno-gjeografik nga territore etnike shqiptare. Këto “kollo” (kangë epike) shkrimtar, i lindur në qytetin e Plavës. Akademik fjalaflet për “dekanatin” e Eposit të Veriut në këtë Danubi në Adriatik. për fiset mbanin kryesisht autorësinë e krajl Nikollës Rexhep Qosja, shkrimtar, studiues, ish-drejtor i trevë etno-historike. Ky punim i tij shkencor është Në krahinën e Plavë-Gucisë ende edhe sot ruhen së Parë e të atit të tij, Mirkos. Çdo fis kish edhe festën Institutit Albanologjik të Prishtinës, i lindur në Vuthaj botue nga Instituti Albanologjik i Prishtinës (v. 2004, emra legjendar e real të Eposit të Veriut, të Ciklit të e tij krahas festave pagane, fetare, historike, etj. në më 1936. Akademik Rexhep Ferri, pedagog, piktor, fq. 284). Në arkiva të Eposit të Veriut ruhet edhe një Kreshnikëve, si Bjeshkët e Nalta, Lugjet e Verdha, të cilat këndoheshin këto kangë (kollo malazeze) nga dinastia e pushkës dhe e mendjes të Ferrajvë CD me regjistrime të lahutarit Rr. Ulaj, me kryefjalë Klysyrat e Zeza, etj., të cilat vijnë edhe në Eposin të shoqëruara me muzikë e valle. Çdo kryetar fisi, të Plavës. Vargavijnë edhe elitar të tjerë të saj: Nga shenjuese: “Këndon Lahuta e Gucisë”. Në dhjetra homerik “Lahuta e Malcis” të Gjergj Fishtës e në vojvodë, apo të përzgjedhur ndër këto fise, ishin të Martinajt e Gucisë është dr. Liri Rama (Berisha) – libra e botime në media shkencore, në disa prej të kangë legjendare e historike si “Zana e Madhe e (vet)obliguem apo (vet)detyruem me ua përcjellë Zonjë e Parë e Shqipërisë Londineze (1992-1997), cilave edhe akademiku vuthjan Rexhep Qosja është Vizitorit”, “Orë e Zana t’ Vizitorit”, “Ora e Madhe breznive të fisit të vet e të fiseve të tjera me të cilët autore e një libri mjekësor popullor, etj. Hasan Mekuli recensent apo këshilltar shkencor, flitet për eposin e bjeshkës s’ Trojanit”, “Dragojt e Gucisë”, “Mallkoj lidhnin miqësi të gjakut, tamlit e pragut. Me këto i Nokshiqit (1929-1996), studiues, kritik i letërsisë, plavë-gucias, këtë trevë si një “dekanat” i Akademisë Zana fisin e Kuçit”, “Ora e Shqypnisë mbi Valbonë kangë (kollo), të cilat nganjëherë në oda malësore, publicist, ish-kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve të së parë Shqiptare të Eposit të Veriut, me epos epik e (Vuthaj, etj.), etj. në pikapjekje, kuvende, etj. rrëfeheshin edhe në Kosovës, i lindur në Plavë. Kompozitori i njohur lirik në etnosin e saj historik. Plavë-Gucia na jep shembuj rrënjës e të shtylltë formë tregimtare, kanë përcjellë mjaft dallashime e Rexho Mulliqi (1923-1982), i lindur në qytetin e Në shumë raste aktor politik sllavë e boshnjak, se Eposi i Veriut, Cikli i Kreshnikëve, është krye turbullime qëllimekëqija sllave për historikun e fiseve Gucisë. Isa Qosaj, shkrimtar, regjisor, i lindur në studiues të ndryshëm etj., me (pa)qëllim shkruajnë në truallin shqiptar, ngrit në art madhor nga gjenia etnike shqiptare që iu kanë pshtue apo nënshtrue Vuthaj. Shkrimtari Zuvdi Haxhiq Berisha, poet e sikur Eposi Shqiptar i Kreshnikëve paska për vrellë krijuese shqiptare, mbart e manifestue nga shqiptarët asimilimit serb, malazez, boshnjak. shkrimtar, i lindur në Guci. Prof. dr. Fehmi Agani Boshnjakët e për rrjedhë Bosnjën sllave (!) Kjo nëpër shekuj. Antishqiptari i tërbuar Vlladika Pjetri II, princ- e Ukshin Hoti, me prejardhje fisnore nga kjo trevë e nuk është e vërtetë. Eposi i Veriut, edhe Cikli i Eposi i Veriut është tejet i lashtë. Para së gjithash bishop në vitet 1830-1851, e shpiku “kapicën e zezë” me disa libra politik e publicistik. Historianët e lindur Kreshnikëve, janë prodhim i drejtpërdrejt i shpirtit, është Epos Pellazg, është Epos Ilir. I ka të dyja në si shenjë dalldie e dallimit të kombësie malazeze, të në këtë trevë si Rexhep Dedushaj, Hasan Gjonbalaj, talentit e historisë iliro-shqiptare, burimojnë në tokë një: Epos Pellazgo-Ilir. Sa palcor edhe eshtnor. Eposi cilës ia pat vnue rrethin e kuq si simbolikë hakmarrje Ismail Ahmetaj, Elmaz Plava, janë botues të shumë iliro-shqiptare, me etni e kulturë iliro-shqiptare. i Kreshnikëve, apo si i thonë ndryshe edhe Cikli i e gjakmarrje ndaj shqiptarëve etnik drejt veriut alpin librave për historinë e kulturën e Plavë-Gucisë. Nuk Bosnja, me kufij gjeo-politik të ndryshueshëm Kreshnikëve është vazhdimësi e Eposit Pellazgo-Ilir. e lindjes bregdetare. Tevona krajl Nikolla e pati vnue kam qysh me i lanë pa i përmend as prof. dr. Isuf ndër shekuj të historisë, njihet si trevë burimore e një Eposi ynë Ilir, me kangë epike ilire, dokumentohet e përdorë forcërisht gjobën ndaj atyne shqiptarëve Dedushaj, ish ministër i Shëndetësisë të Kosovs e pjesë të madhe të Eposit të Veriut, kryesisht Ciklit të edhe në etnosin e krahinës së Plavë-Gucisë, në që mbanin plisin e bardhë. Otomanët nga njana anë me gjashtë libra për mjekësinë; dr. Naim Dedushaj Kreshnikëve, e cila ishte tokë ilire e me popullsi ilire. këtë trevë pjesmarrëse në kryengritjet ilire kundër e sllavët (serbë e malazezë) nga ana tjetër luftuan me disa botime historiko-politike për Amerikën, Vet lumi Bosnja, prej të cilit e mori emrin edhe treva romakëve dhe qëndrestare ndaj pushtimit romak të bashkarisht me ua hjek shqiptarëve etnik plisin e Diasporën Shqiptare, etj.; Binak Ulaj, poet e publicist e madhe e Bosnjës, nuk ka tjetër kuptim veçse nga Perëndimit apo Lindjes. Flasin legjendat, toponimet: bardhë e fustanellën që përmenden në kangë të i njohur; poetja Mimoza Ahmetaj në Tiranë e i ati i ilirishtja e do të thotë “lumë” (Boson). Pjesa ma e “Maja e Vajzës”, “Romani” (lat. Romanus–romakët), Eposit të Veriut, në Ciklin e Kreshnikëve. saj, Ismail Ahmeti në Amerikë me disa libra historik madhe e toponimeve janë të burimit shqiptar. “Bregu i Romanit”,”Çetat e Romanit”, “Guri i Në kohën e krajl Nikolla I krejt Mali i Zi e ka e publicistik; poeti e piktori Sadri Ahmeti i lindur në Krejt Bosnje-Hercegovina ka topografi të fiseve Romanit”, “Vajza e Vuthit”, “Ashti i Romanit”, etj. pasë vetëm një librari në kryeqëndrën e principatës Vuthaj e ma së shumti jetoi në Elbasan; aktori Avdyl ilire. Në viset e brendshme të saj, krahashtrirë në dy Po ashtu, në nder Hotin e Vendit dëshmojnë për së vogël ballkanike. Aty gjendeshin libra të tillë si Dedushaj që luajti role në disa drama në Teatrin anët e Limit e të Tarës (Drina) e Piva dhe deri në beteja me romakët e vjetër edhe toponimet “Varret Balada të lashta Malazeze, të cilat ishin kopjaci e “Skampa” në Elbasan; piktorët Musë Prelvukaj e thellësi kah Sarajeva, drejt brigjeve të lumit Bosnja, e Latinëve” (tokë e sotme e Musli Ram Hulit të Eposit të Veriut Shqiptar tue i paraqit si të vetat. Aty Zake Prelvukaj të lindur në bajrakun e Martinajve; ishte fisi i madh ilir i Autariatëve, paraardhësit e fisit të Haxhajve), etj, kishte vepra poetike të princit Danilo I, Vojvodës së gazetarët Gëzim Mekuli e Drilona Nokshiqi, poetja Hotit të Vendit në Plavë-Gucinë e sotme. Në Bosnjën Lashtësia pellazgo-ilire e Eposit të Veriut Madh Mirko, krajl Nikolla I. Aty kishte një kontroll Fortuna Balidemaj (Mehaj); Zenel R. Haxhaj me Jugore, në brigjet e lumit Neretva deri në bregdet, brumohet edhe në disa fjalë e shprehje ndër fise të rreptë për librat e njerëzit që futeshin brenda saj. një esse të botuar për Luftën e Nokshiqit apo Adem ishte fisi i madh i Daorëve. Në Bosnjën e Epërme, të Plavë-Gucisë si “gjegjem-dëgjoj”, “djerg-zbres, Kur shkonin në Çetinë bajraktar apo vojvodë të fiseve Haxhaj i Hotit të Vendit përkthyes në Radio Tirana. përgjatë lumit Bosnja, shtrihej fisi ilir i Dasaretëve. dërgoj, çoj”, “pshtue kam” në vend të “kam pshtue”, shqiptare iu jepnin dhuratë apo me shkëmbim nga E dhjetra të tjerë. Po e përveçoj edhe një veprimtar Mitologjia e lashtë ilire e ballkanike flet për lidhje etj. etj. Dëshmi të tjera iliro-shqiptare janë figurat e këto libra që kishin shtrembërime historike e urrejtje kombëtar, Tahir Gjonbalajn, kryeorganizatori i tri gjaku në mes Autariatëve me Daorët e Dasaretët (e besimit popullor si Orët, Zanat, dragojtë, etj., armët e bio-genetike ndaj shqiptarëve etnik të Malësive simpoziumeve shkencore për historinë e krahinës të degëzime të tyre), të cilët ishin dajë e nipa ndërveti. vjetra të përdoruna në duele e fushë-beteja, etj. të Veriut. Kush merrke libra aty qoftë edhe me Plavë-Gucisë dhe i Manifestimit artistik tradicional Në brigjet e lumit Vërbas banonte fisi ilir i Qyshse kaherë kur filluan boshnjakët e Bosnjës vlerë monetare apo shkëmbime pasunore e lejke të “Alpet Shqiptare” në Vuthaj, në të cilat përherë ka Breukëve, prej të cilëve u shkëput edhe një degëzim apo Malazezët e Kotorrit me e marrë kit’ mrekulli shkruem emnin e vet, si shprehje të një dashamirësie pas vend e rend edhe Eposi i Veriut. tjetër, ai i Kolapianëve e u vendos në brigje të përtejme shqiptare si pasuri të tyre (tentativë e derisotme); ndaj malazezëve apo shenjë mbrojtjeje në ekspedita Në përmbyllje deshta me lëshue kushtrimin të lumit Sana. Fisi ilir i Andizetëve hodhi rrënjë jete kur filloi me ikë nga kullat malësore lahuta e jehona e luftëra të ndërmarra prej tyre në trevat etnike për të gjallët e zemrës e fjalës shqipe: Nëse Cikli i në dy anët e lumit Speça. Në verilindje të Bosnjës, e kangëve të kreshnikëve, prej atëherit ka bubrrue shqiptare. Shembulli i librarisë krajlnore të Çetinës Kreshnikëve, vazhdimtar vrell e rrjedhë i Eposit në Mitrovicën e Sremit të provincës së Vojvodinës, e gjarpnue asimilimi i shqiptarëve muslimanë në tregon se në një krahinë si Plavë-Gucia, ku nuk ka Pellazgo-Ilir, u krijue mbi realitete historike e deri në përtej bashkimit të lumenjve Drina e Sava, ishte fisi boshnjakë apo i shqiptarëve katolikë në malazezë, ka një librari me libra, revista e gazeta në gjuhën shqipe frymë e figura legjendare për njëmijë vjet, prej nga ilir luftarak i Amantëve. rrgallë e bjerrë (e)migrimi i plavë-guciasve nga trojet ka me shkue duke u asimilue etnia e saj shqiptare (!) shek. V-VI e deri në shek. XIV, nga koha e shpatave Gjithashtu, në kryerrjedhë fillestare të Limit, prej e veta etnike. Shfaqje të kësaj trashëgimie akademike të e deri kur u shpik e përdorë masivisht pushka. E nga Vermoshi alpin e në anë të lumit Piva, jetonin Në Plavë-Guci, trevë trinjake ndër motmote: pashembullt të Eposit Shqiptar të Veriut, ma e pasura prapë jetoi nga Koha e Skënderbeut e deri tek Lufta e Ardianët. Në afri të Limit, nga liqeni i Plavës deri sa e Rrafshit të Dukagjinit, e Malësisë së Madhe, e nga brezat e për brezat, vijnë deri në kohnat moderne NATO-s në Kosovën dardane e euro-atlantike. Eposi në Vishegrad, ishin fiset dardane: Dardanët Alpinë Sanxhakut Shqiptar (Tregu i Ri), i ka rritë breznitë edhe në vise të Plavë-Gucisë, në përballje me na e ka mbajt Etnosin Shqiptar. A do të mbijetojnë (Malësi e Gjakovës, Junik, Deçan, Peja, Rrozhaja, e veta me Eposin e Veriut, me Ciklin e Kreshnikëve. asimilimin malazez, serbë e boshnjak, me mbijetesë ky Epos i Veriut edhe në Plavë-Guci, edhe krejt etj.); Skirtonët ishin përgjatë rrjedhës së lumit Përndryshe, malësorët jetanik plavë-gucias iu në epokën dixhitale të internetit e erërat e globalizmit. Shqiptarinë në Ballkan, edhe në mërgatat shqiptare Valbona si degëzim i Dasaretëve e paraardhësit e fisit kanë ngjarë kreshnikëve të Eposit të Veriut edhe në Këto shfaqje duken në tekste të shkruara librore, si në botën e sotme të kompjuterit, të botës dixhitale, të të Ponarëve. Në këto anë ishin edhe pirustët, etj. Mesjetën e Vonë, në Rilindjen Shqiptare. Në kohën përcjellje e lahutës me kangë, si rrëfim kujtese e erërave globaliste?! pagina 9 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Attualità Të evropianizojmë Ballkanin apo të ballkanizojmë Europën Ligjërimi politik dhe nacionalizmi bashkëkohor: të evropianizojmë Ballkanin apo të ballkanizojmë Europën Nga L. RAMA NACIONALIZMI SI NEVOJË ELEKTORALE kaluarës historike, të mos e përfillë atë, pasi historia demokratike me pjesmarrjen e faktorit ndërkombëtar është pjesë e rëndësishme e identitetit tonë. dhe njëkohësisht përmes votës demokratike. ë flasësh për nacionalizmin dhe proçesin e Dihet që në kohë fushatash elektorale ligjërimi Deklaratat e dikurshme të Akademisë së Maqedonisë evropianizimit, sot është bërë një temë e ditës. politik merr ngjyrime pseudo-atdhetare dhe shpesh TË EUROPIANIZOJMË BALLKANIN APO TË nuk i shërbyen aspak frymës së fqinjësisë së mirë që TDebatet, tryezat e rrumbullakta, konferencat e duke prekur ndjenjat nacionaliste lidhur me BALLKANIZOJMË EUROPËN po krijohej midis Shqipërisë dhe Maqedonisë, duke ndryshme, herë pas here i janë rikthyer nacionalizmit padrejtësitë historike, flitet e referohet gjithnjë për krijuar kështu reaksione analoge. Po kështu të habit duke e parë atë në kënde të ndryshme, por mendoj kultet historike, etj, risi e shpjeguar mjaftë mirë nga Që në samitin e Zagrebit fill pas Luftës së fakti që Maqedonia së fundi hoqi dorë nga “Deklarata se aktualisht, kjo temë, e rrahur tashmë jo vetëm teoricienët e diskursit politik si Hanah Arendt, Patrick Kosovës e më pas në atë të Selanikut, etj, lindi idea e e Fqinjësisë së Mirë” me Bullgarinë, çka tregon për nga teoricienët, politologë e sociologë botërorë, por Charaudeau, etj. Ashtu si në raste referendumesh, ish “europianizimit të Ballkanit” shprehje e dashur atëherë një atmosferë jo pozitive dhe një klimë nacionaliste, dhe nga sociologët e filozofët tanë të rinj, po bëhet kryeministri Berisha e ndërtoi fushatën e tij me tezat e ministrit të jashtëm francez Hubert Vedrine. Kjo ide që shkon në kundërshti me atë që kërkon Europa e gjithnjë e më e mprehtë, jo vetëm në kuadrin tonë nacionaliste duke vendosur gjithnjë në qëndër vetveten kishte në vetvete platformën politike të integrimit të Bashkuar. Edhe thirrjet e partisë “Grekët e pavarur” nacional por edhe në kuadrin evropian, pasi është dhe kombin - “shpëtimin e kombit” nga lideri, duke Ballkanit duke e europianizuar atë jo vetëm në kuadrin në parlementin grek për dërgimin e ushtrisë në kufirin e dukshme që projekti i nisur evropian ka për sfidë hedhur parulla jashtë çdo përgjegjësie që duhet të ketë politik e ekonomik, por dhe në fushat e tjera të jetës, shqiptar për mbrojtjen e Sigurisë në Epir, shkojnë në të pikësëpari globalizmin, krizën ekonomike që përjeton një lider politik para popullit të tij dhe historisë. Si në në atë të kulturës, shoqërisë civile, teknologjive të njëjtin drejtim. Por edhe thirrjet së fundi të “Aleancës Europa, çka ndikon dhe në trazimin e shpirtrave Shqipëri por akoma më tepër jashtë saj, siç e pamë në komunikacionit, bashkëpunimit të elitave, etj. Dhe në kuq e Zi” kundër “Rilindjes gay” të kujtojnë thirrjet të kontinentit tonë, çka konstatojmë aktualisht. Një Shkup para dy vjetësh, ishte e papërgjegjeshme që në këtë rrugë u ndërtuan programet e çlirimit të gadishullit e lëvizjes së nacionalistëve konservatorë hungarezë, të literaturë e mirë është botuar dhe nga përkthimet e një vend të brishtë me problemet etnike si Maqedonia, nga demonët e vjetër, afrimin e popujve në një cilët deklarohen hapur kundër hebrenjve, romëve apo librave të teoricienëve të nacionalizmit si Max Weber, një shoqëri multietnike, të hedhësh parulla entusiazte bashkësi fillimthi ballkanike por me tipare europiane homoseksualëve, duke kërkuar kështu “pastrimin e Jurgen Habermas, Ernest Gellner e shumë të tjerë. të bashkimit më së fundi të kombit shqiptar. e më pas në integrimin e plotë të tyre në Evropën e territorit nacional” nga të huajt. Këto thirrje spastruese Ne jemi gjithashtu dëshmitarë të etheve nacionaliste Dhe kuptohet që në nxehjen e gjakrave njerëzit Bashkuar. Ja pse me të drejtë, edhe në konferencën i gjen dhe në vende të tjera çka tregon për një fenomen që po përfshijnë Europën, çka sot ndihet dukshëm e thjeshtë dhe pa një kulturë të vërtetë dhe të plotë e fundit ministeriale në Athinë, komisioneri Fule, të “tkurrjes nacionale”, ku nacionalizmi kërkon një në kuadrin e zgjedhjeve europiane që zhvillohen së demokratike, kalojnë në ekstazën nacionaliste të duke folur për zgjerimin dhe integrimin me anëtarë të kulturë homogjene duke iu kundërvënë diversitetit shpejti, më 25 maj, ku partitë nacionaliste, ekstremi i «bashkimit apo të parajsës se premtuar». Para më pak rinj, nënvizoi se “Zgjerimi i Europës së Bashkuar me kulturor, aq të domosdoshëm dhe çka kërkohet djathtë në tërësi por dhe ekstremi i majtë euroskeptik, se dy vjetësh, turma në Shkup ushtonte nga thirrjet Ballkanin sjell veçse paqe, stabilitet e prosperitet”. Dhe vazhdimisht nga komuniteti internacional, në OKB, po bëjnë një avancim për të ndryshuar kursin e «kryeministri i gjithë shqiptarëve» - e më pas, si kjo padyshim është një bindje e liderëve të sotëm të Unesco, në Bruksel apo Strasburg, etj. kësaj Evrope të Bashkuar që përjetojmë sot. Këto reaksion, ne pamë të digjeshin flamujt maqedonas apo BE-së. Siç e dini, Ernest Gellner na thotë se nacionalizmi parti, duan tashmë të jenë në parlamentin evropian makina e kryeministrit maqedonas të goditej me vezë, Evropianizimi i Ballkanit synon pikërisht të bëhemi është një teori e legjitimitetit politik i cili kërkon që që të mund ta asfiksojnë atë nga brënda dhe që një rrjedhoja këto të krijimit të atmosferave artificiale, qytetarë të një Europe të përbashkët. Dhe ky princip kufijtë etnike të koinçidojnë me kufijtë politikë dhe ditë të afërt, Evropa e Bashkuar të paralizohet, të duke parë gjithashtu në rrugët e Tiranës, shpalosjen e apo ide nuk është diçka e re, e lindur nga pionerët në veçanti, që kufijtë etnikë në gjirin e një shteti të shpërbëhet e të japë shpirt. Kështu po avancon sot hartave etnike dhe duke dëgjuar në ekranet televizive e Europës së Bashkuar apo më larg, nga utopistët si dhënë të mos shkëputen nga ata që kanë pushtetin e në Francë Fronti Nacional, duke tundur flamujt e fjalime populiste. Dhe nuk mjaftonte vetëm kjo, por Campanella, More, Erasmus ose më vonë nga Viktor një populli. Kjo është në teori, por ku hedh sytë në patriotizmit, të anti-emigracionit, të anti-semitizmit dhe në Konferencën e Sigurisë në Mynih dy vjet më Hygo me sloganin e tij të famshëm për “Shtetet e hartën e Ballkanit e kupton se popujt e ndryshëm në dhe të një racizmi të maskuar apo dhe të hapur ; parë, kryeministri shqiptar, i cili gjithnjë ka marrë Bashkuara të Europës”. Në fakt, është diçka që është Ballkan nëpër histori kanë ndërhyrë në territoret e kështu po përparon FPO, (Partia Liberale Austriake) pozat e «atit të kombit» dhe «mbrojtësit» të kombit, krijuar që mugëtirën e kohrave, kur në vitin 212 pas njëri tjetrit, duke krijuar një kompleksitet të vështirë forca e dytë politike në Vjenë, e cila kërkon tolerancë si një «kërkesë hyjnore» kjo, apo mandat divin, në erës sonë, në kohën e perandorit Caracalla, iu dha për ta zgjidhur. Baroni francez Paul d’Estournelles de për nazimin; kështu po ngjitet gjithnjë e më shumë mëyrën më brutale, foli se «Albanofobia është një e re qytetaria romane gjithë provincave të perandorisë, pra Constant, nobelist i Paqes dhe mik i Shqipërisë, i cili «Partia e Lirisë» në Hollandë, «Partia e Pavarësisë» që qarkullon në rajon: fqinjët na shihnin si qytetarë të 55 milion banorëve të lirë që jetonin që nga gadishulli pas Kongresit të Berlinit erdhi për të parë gjëndjen në Britaninë e Madhe, partia separatiste flamande, dorës dytë e të tretë, nuk mund t’i pranojnë shqiptarët si iberik, në Britaninë e Madhe në zonat gjermanike, në e kufijve midis Shqipërisë, Malit të Zi e Serbisë, më eurofobët e partisë «Alternativa për Gjermaninë», qytetarë të lirë, por sot jemi më të bashkuar se kurrë - çdo Azinë e vogël apo në Afrikën e Veriut, e sigurisht dhe vonë deklaroi borxhin që i detyrohej Shqipërisë, kufijtë populistët e «Ligës së Veriut» në Itali e deri tek pëllëmbë tokë është territor në ndërgjegjen e çdo shqiptari. në Ballkan, aq pranë qëndrës së perandorisë. Kjo kohë e së cilës ranë prehë e nacionalizmit pansllav dhe e partia e re suedeze që çuditërisht quhet «Demokratët Ata që mendojmë se ne do të kemi çështje më të madhe na kujton dhe thënien e Shën Palit, para se ta vrisnin, politikave hegjemone. Por epokat e kaluara nuk mund suedezë», por që asgjë nuk ka të përbashkët me se çështja kombëtare, gabohen rëndë». Një ligjërim i kur ai u kujtoi vrasësve të tij: “Civis romanus sum”, pra t’i risjellim në ditët tona, ashtu siç Gjermania dhe demokracinë e vërtetë. Pra eurofobët ngado në tillë nacionalist besoj se ka hyrë tashmë në shëmbujt “unë jam roman”, duke iu kujtuar kështu inkuizitorëve Franca nuk mund të risjellin shekuj luftrash mes tyre Europë kanë ngritur flamujt e tyre, të gatshëm për e shpjegimit të terminologjisë së nacionalizmit ekstrem, të drejtat e tij për proçes gjyqësor. Atëherë popujt ishin per Alsas-Lorenën. ta goditur përfundimisht Europën e Bashkuar. Madje pasi nuk kam dëgjuar në ligjërimin politik ballkanik të me dy shtetësi dhe kjo qytetari europiane që kërkojmë Duke iu rikthyer principit të nacionalizmit, Gellner, dhe sondazhet e fundit flasin me shqetësim për rritjen flitet për «serbo-fobi», «maqedono-fobi», «greko-fobi», sot, ka një analogji, dhe pse të largët, me atë kohë thotë se mund të ekzistojë një doktrinë e tillë bujare që e euroskeptizmit. Vetëm në Francë, në një sondazh pa i mohuar sigurisht problemet që ekzistojnë realisht kur kërkohej simboli i një bashkësie, pra të një jete të kombet të kenë çatinë e tyre politike dhe t’i strehojnë para një legjislature, 67% e njerëzve të pyetur lidhur në marrëdhëniet midis popujve të rajonit, etj. Të duket përbashkët. Por ndryshe nga qytetaria europiane, aq brënda tyre ata që janë të huaj, pra brënda një sistemi me Europën e Bashkuar ishin për këtë Europë, vetja se je jo në Shqipërinë e dhjetvjeçarit te dytë të e dashur për Erazmin, ne sot përjetojmë në Ballkan politik pluralist, për të ruajtur kështu diversitetin e ndërsa tashmë në të njëjtin sondazh janë “pro” vetëm shekullit XXI por në kohën e Lidhjes së Prizerenit: një lloj «Përplasje të nacionalizmave», e cila mund të kulturave dhe duke shuar tensionet e brëndëshme në 51%. Dhe s’duhet harruar se në fjalimin e tij të një rikthim gati dy shekullor. Por epokat tashmë kane shfaq në horizonte veç afrimin e konflikteve. Të gjithë gjirin e një shteti. Por historia ka treguar se nacionalizmi fundit në parlamentin europian presidenti Miterand e evoluar, popujt kanë arritur mëvehtesinë, emacipimin jemi dëshmitarë që ka një lloj ethe nacionaliste qe po ka qënë larg asaj fryme universaliste që të tregojë një kishte deklaruar se “nacionalizëm do të thotë luftë”, e tyre nga nocionet e forta të shtetit-komb, drejt atij pushton Ballkanin. Duket sikur demonë të vjetër janë ndërgjegje racionale dhe reciprociteti. Duke tundur shprehje që përsëritet edhe sot nga presidenti aktual të federalizmit dhe të strukturave e organizatave ringjallur dhe secili nacionalizëm i jep të drejtë vetvetes flamujt e nacionalizmit, çdo nismë e evropianizimit francez, Holland. mbi-nacionale. Ishte padyshim e habitshme dhe herë në emër të territoreve të vjetra, herë të kulteve të Ballkanit vonohet apo shuhet. Kështu, nga idetë Kësaj tabloje nuk duhet të harrojmë t’i e pakuptueshme në atë takim se ku donte të dilte fondatore, manastireve dhe varreve të ashtuquajtura e europianizimit të Ballkanit, liderët nacionalistë që shtojmë dhe një nga rreziqet e mëdha ndaj kryeministri shqiptar me «albanofobinë» dhe klonimin “djepi kombëtar”, etj, e herë të miteve të krijuara apo veç ndezin urrejtjet e vjetra në gadishull, rrezikojnë Europës së Bashkuar, atë të «nacionalizmit rus e identiteteve shqiptare të ndarë në pesë shtete dhe thjesht të ndjesisë së kërcënimit nga populli fqinj. Para të ballkanizojnë njëkohësisht dhe vetë Europën, putinist», i cili me nostalgjinë e njeriut të KGB-së se gjoja proçesi europian po kërkonte që shqiptarët të disa viteve, rrugët e Zagrebit u mbushën me emrat e pasi Europa nuk mund të qëndrojë indiferente ndaj dhe të fuqisë së dikurshme të Bashkimit Sovjetik, shndërrohen në pesë kombe të ndryshëm nga njëri- heronjve mesjetare dhe termi i republikës u hoq në asaj që ndodh në Ballkan dhe ashtu si në rrjedhat e me nostalgjinë e heronjve të vjetër si Ivan Grozni tjetri. Pra e gjithë kjo ka të bëjë me përgjegjësinë që Kushtetutë, duke shtuar gjithashtu elementin fetar, mëparshme historike, një luftë e re në Ballkan do të apo Aleksandër Nevski, kërkon ta ribëjë përsëri duhet të ketë lideri politik në ligjërimin e tij si brënda pra përkatesinë fetare. Në Ballkanin e trazuar ndodhi ishte një tronditje e re për Europën. Duke iu kthyer këtë federate “sovjetike”, të nxisë nacionalizmin kuadrit nacional ashtu dhe në skenën internacionale. ajo që mund të quhet një «repli identitaire», pra një korrenteve nacionaliste shqiptare, duhet venë në ndaj armiqve imagjinarë dhe të ringjallë një Pikërisht këto qëndrime u pritën me kritika jo vetëm «tërheqje identitare» drejt të kaluarës historike, si një dukje dhe një lloj nacionalizmi e diasporës. Duke tjetër “Luftë të Ftohtë” me pasoja tashmë që nga diplomacia euro-amerikane në Tiranë (përfshi këtu refleks i brishtësisë së identiteteve të reja etatike në jetuar jashtë, në pikëtakim me emigrantët shqiptarë në njihen në arenën ndërkombëtare. Nga Osetia dhe qëndrimin e ambasadorit amerikan) por dhe në Ballkan: dukej se vetëm përkatësia historike, mitet Ballkan, Europë apo siç e pashë së fundi dhe përtej në Krime, duke hapur frontin drejt Ukrahinës kryeqytetet ballkanike, apo ne mediat perendimore, historike, do t’i bënin ata mëvete, të pacënueshëm, të Atlantikut, emigracioni është tepër i ndjeshëm nga lindore dhe me ambicje të tjera nacionaliste për siç ishte dhe një botim në Le Figaro veç të tjerash, patjetërsueshëm. Lidhur me këtë mendoj gjithashtu se ajo çka ndodh në Shqipëri, Kosovë apo shqiptarët vendet frontaliere, në Odesa, Trinistri, etj, ky lloj ku analisti francez shkruante «Flamuri i Shqiperisë së ndoshta nacionalizmi maqedonas është më shumë një e Maqedonisë dhe reagimi është shumë më tepër i nacionalizmi luftënxitës përbën një nga rreziqet e Madhe i valevitur nga disa grupe ekstremistesh, tani reaksion i gjëndjes së pasigurisë për të nesërmen me ashpër sesa ç’ndodh në Shqipëri. Imagjinoni një çast reja me të cilin duhet dhe do të përballet edhe në mori nje dimension tjeter. Ai mundi te valevitej gjate fqinj si grekët, shqiptarët apo bullgarët, dhe kjo gjëndje, sikur të gjitha vëndet ballkanike të kërkonin përmes të ardhmen Evropa e Bashkuar. gjithe vitit ne fushatën vendore të liderit të djathtë dhe të siç ndodh tek njeriu, krijon veprime të pakontrolluara konfliktesh të hapura ushtarake kërkimin e territoreve Duke kthyer vështrimin në kufijtë e dy dekadave, shtrijë hijen e tij mbi të gjithë Ballkanin, duke ngjallur dhe shpesh fobira… historike të “qëna dhe të paqëna” por të ngulitura atëherë kur dhe në Shqipëri ra “Muri i Berlinit”, të frikën e Serbisë dhe të Greqisë». Pikërisht qëndrime të në kujtesën nacionale. Kjo do të sillte shpërthimin habit fakti se Shqipëria nuk përjetonte aspak ethet tilla sjellin veç tensione, qëndrime që pastaj bëhen «HISTORIA SI KULT KOMBËTAR» e Ballkanit dhe ashtu si në Luftën e I-rë Botërore nacionaliste por në të kundërtën, ajo ishte përfshirë në konfliktuale, konflikte që pengojnë integrimin dhe Të gjitha llojet e nacionalizmave kanë patur fillimthi apo në luftën e fundit të Jugosllavisë, Ballkani do ta entusiazmin e një ëndrre dhe projekti të ri kozmopolit: njëkohësisht marrëdhëniet mes vendeve tona, duke në bazamentin e tyre krijimin e kultit kombëtar, siç e ballkanizonte edhe Evropën. atë të integrimit në Europën e munguar prej aq shumë frenuar atë çka është kardinale në integrimin europian: kemi parë atë në Gjermaninë e viteve 30 me simbolet kohësh. Ishte periudha e fillimit të tranzicionit, koha e krijimin e një zone të fqinjësisë së mirë, të pajtimit dhe e vjetra gjermanike, ne Italinë musoliniane me simbolet TERRORIZMI DHE NACIONALIZMI «Shqiperisë së hapur», terminologji e dashur kjo për të bashkëpunimit reciprok midis vendeve të Ballkanit e perandorisë romake, etj. Kjo ka ndodhur me të EKSTREM - KËRCËNIM I SIGURISË Paul Ricoeur apo fondacionin e Sorosit në Tiranë; jug-perëndimor. Sot në Perëndim, ai lider që kërkon gjitha nacionalizmat që kanë krijuar kombet. Edhe KOMBËTARE ishte koha e përqafimit total të aventurës evropiane të identifikohet me popullin apo me kombin, është në nacionalizmin primar shqiptar, nevoja e shprehjes Kohët e fundit një draft orientues i strategjisë pa paragjykimet për padrejtësitë e vjetra ndaj kombit qesharak, jashtë kohe, madje i rrezikshëm, pasi fati identiare dhe e afirmimit politik e etatik, pati kultet së Sigurisë sonë Kombëtare iu dorëzua presidentit, tonë në të kaluarën, pa paragjykime ndaj fqinjëve i një kombi nuk mund të jetë në dorën e një njeriu, e veta historike - nga Skënderbeu tek Frashërllinjte, kryeministrit dhe Kësillit të Sigurisë Kombëtare, ku tanë të vjetër dhe luftrave të tyre të mëdha të kryera sado strateg që të jetë: unë dhe kombi bërtisnin nga Barleti tek Frang Bardhi, Budi, De Rada e tek vihet në dukje se ka një kthim mbrapa në emër të në emër të nacionalizmit, shovinizmit, ortodoksisë Stalini, Musolini, Hitleri, Enver Hoxha, madje dhe rilindasit e mëvonshëm. Në terrenin shqiptar ne «patriotizmit», kombit, nacionalizmit, çka padyshim apo ekspansionit territorial. Por duke filluar nga ndonjë lider perendimor, i cili kur fliste për veten e kemi sot “Aleancën kuq e zi” dhe në Ballkan të tjera përbëjnë lëvizje regresive, vetëizolimi e prapambetje, vitet 1995-1996, me periudhën e referendumit, tij, fliste në veten e tretë, por që padyshim, ai ishte parti nacionaliste kërkojnë të frenojnë proçeset e në raport me vëndet e Evropës së Bashkuar. Për më me zgjedhjet farsë presidenciale që hynë në histori, nje nga heronjte e vertetë të një lufte te shkuar dhe bashkëpunimit e interimit mes fqinjëve, si në Greqi tepër që këtij nacionalizmi ekstrem i jepen ngjyrime qëndrimi domosdoshmërisht në pushtet i liderit publiku, i cili e admironte atë, e shihte këtë lloj ligjërimi me “Agimin e artë”, apo në Serbi me partite ultra- fetare, çka nuk ka qënë asnjëherë në natyrën e vet politik të asaj kohe u bë i vështirë, autoritarizmi, të prapambetur për modernitetin e kohës. Nëse vite nacionaliste, në Maqedoni, etj. nacionalizmit shqiptar. Xhihadistët që shfaqen aty- dhuna dhe diktati dolën hapur në skenë dhe për hir të me rradhë kemi thirrur për ta bërë Shqipërinë si gjithë Ndonjë analist shqiptar kërkon me forcë që “t’i këtu për të shkuar në Siri e gjetkë dhe që dalin në pushtetit, lideri krijoi një përzjerje të demokracisë dhe Europa duhet ta kuptojmë atë që thotë dhe Habermas pergjigjemi siç duhet nacionalizmit maqedonas», të emër të mbrojtjes fetaro-identitare janë tregues mjaft të fenomeneve diktatoriale, pra atë që quhet “demo- në studimin e tij «Pas shtetit-Komb», se ne jetojmë në tjerë shtojnë se nismës së UCK-së në Maqedoni, duhet shqetësues dhe një rrezik në rritje për një shoqëri kraturë”, një aliazh i paqëndrueshëm, pasi ato janë kohën e simbiozës së shtetit kombëtar me demokracinë t’i shkohet gjer në fund, pra se ajo duhet kryer», duke që kërkon të identifikohet me vlerat e demokracisë dy përbërje të kundërta, të papajtueshme dhe që nuk dhe se heqja e kufijve ekonomikë, zhdukja e këtyre nënkuptuar këtu se vetëm me pushkë mund të bëhen europiane. mund të bashkëjetojnë. Tronditja e pushtetit të liderit kufijve, bëhet gradualisht edhe në sferën sociale, në atë zgjidhjet nacionale, duke harruar kohën që jetojmë. Përplasjet nacionaliste në Ballkan jo vetëm autoritar risolli në skenë ringjalljen e nacionalizmit të kulturës, etj. Dhe kur themi kulturë, përfshijmë këtu Sigurisht problemet janë, “Marrëveshja e Ohrit” nuk i hapin punë BE që të merret me këtë zonë apo të nacional-populizmit, remineshencë e dukshme dhe historinë, ku historia mbetet histori, pa penguar është zbatuar siç duhet, por në një Evropë të re, për më gjeografike, gjithnjë shpërthyese në histori, por dhe me nacional-komunizmin e vendeve totalitare të ish vështrimin nga e ardhmja, pra pa penguar ndërtimin tepër në një vend si Maqedonia, e angazhuar në proçesin të shtojnë rradhën e kundërshtarëve të saj populistë Lindjes evropiane. e një historie të re. Askush nuk kërkon t’i largohet të e integrimit europian, problemet zgjidhen në tryezat (Vijon në faqen 22) Storia Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 10 Dy orë me Ali Asllanin Skicë Nga AGIM SHEHU i zhvendosur nga koha ku jetonte, rrinte strehuar “DJALI DHE TIGRI”, në të djeshmen e tij. Mbante një asnjanësi sovrane. everitë që bënë ç’bënë erdhën e ikën; atij as Pa pasur asnjë përkrahje shteti, ai qe nënshtetas i i bënë, dhe ai as u bëri zhurmë. I adhuruari mbretërisë së lirikës. Në një ‘Antologji’ të dytë disi NË KLASËN E Qi veçantë i tij, Naimi shkroi për Shqipërinë ilegale të pashpallur, në shpirtin e lexuesve Ali “Përsipër lulez e gjethe, brënda argjënd e flori”. Në Asllani rrinte në fronin e vet. ka Shqipëria shumë thesare, Ali Asllani shtoi edhe Shtëpia Botuese në një përmbledhje të vonë një nga vetja, poezinë e tij. Për këtë thesar shpirtëror i qethi lirikën më të brishtë e më të shpenguar. MËSUESE DAVËS… të veçantë ai tha që e gjitha u takon të gjithëve. Dikur Blerimin natyror të lëndinave të lira ia kthenin në Konsull shteti përkohësisht, sot ‘konsull’ i vargut ‘parcela buke’ e fijet e holla të barit ia kthenin në Nga MURAT GECAJ elegant përjetësisht. koçanë misri kooperativash! Ai e kuptoi dhe e pranoi Në fillim të dashurisë i thashë sime shoqeje se ke si demokrat ripërtëritjen e njerëzimit nga poshtë-lart. doshta, kur dikush do të nisë t’i lexojë emër shumë të bukur, prerë nga legjenda hyjnore e Në trazirat sociale ku klima e re e pranverës, veç këto pak radhë, do të mendojë se paska zanave në mitologji. Harmonizon me ‘agimin...’! Më luleve aktivizon dhe mikrobet, vëren saktë dhe e tha me gëzim të çiltër e disi krenare: “Ma ka vënë shkruan poezi se shekulli titan “i atomit llahtari, o Nndodhur diçka e rrallë, në një shkollë të poeti i hollë lirik, njeriu ynë Ali Asllani...” Biseda njerinë e bën shejtan, o shejtanë e bën njeri”. vendit tonë?! Së pari, dëshiroj t’ua tregoj se bëhet vazhdoi gjatë dhe e bukur nga jeta e tij të cilën e Në çdo qelizë sidoqoftë ai është vlonjat. Kjo është fjalë për një klasë të katërt të shkollës 9-vjeçare dashura ime e mbante të gjallë në kujtesë. në nderin e tij dhe në nderin e Vlorës që lindi një poet të kryeqytetit, me emrin kaq domethenës, pra Po shkonim nga Gjinokastra ku ishim mësues, në të tillë. Megjithatë materia ‘Vlorë’ tek ai nuk është e “7 Marsi”, që shënon ditën e Arsimit Kombëtar Tiranë. “Të mos harrojmë, do vemi sadopak dhe te qepur në kostumin lokal por e plazmuar në gjakun Shqiptar. Ndërsa, së dyti, nuk flitet këtu për Ali Asllani, - më tha ime shoqe; - më ka marrë malli kombëtar të Vlorës. Dikush i kufizoi vlerën duke ia ndonjë “djalë”,që paska hyrë befasisht, bashkë shumë për të dhe i detyrohem shumë si Zanë dhe frenuar atë, gati duke e qortuar - pse poeti ‘nuk u me një “tigër”, në klasën e mësuese Davës. Jo, e si familje Kokoshare. E ka konakun te kinema ’17 angazhua në analizat klasore të shoqërisë’!..Njëlloj si vërteta është krejt ndryshe… Nëntori’, ku më vdiq dhe im atë.” Heshti pak e shtoi të qortosh natyrën, pse luleshqerrën s’e bëri girricë! Atë ditë, kur po e shoqëroja kolegun e mikun me pikëllimë shpirti: “Ai poet i rrallë - mik i Ismail Ali Asllani është poet i bukur ngaqë është ai që është. publicist e shkrimtar, por dhe mësues në klasën Qemalit, autor i këngës aq të bukur ‘Vlora, Vlora...’ Me intimen e brishtë e të çiltër në poezi ai tregoi se ka e katërt të një shkolle suedeze të qytetit Boras, që rrëmbeu zemrat e të gjithëve, sot jeton në varfëri të një motiv më shumë për ta dashur Atdheun, pikërisht Sokol Demakun, në duar kishim të paketuara vetmuar...Kam dhe dhimbje ta shoh ashtu...” se është njeri. Se ka pse jeton dhe po ashtu ka se disa libra. Atë e ka shkruar autori i njohur Trokitëm e hymë ngadalë si te një tempull në ç’humbet po të humbë Shqipëria. Te kjo dashuri suedez, Lars Vestman dhe ai e ka përkthyer në konakun e tij. Një grua me lëvizje të përmbajtura brënda një shpirti të bardhë janë rrënjët natyrore të gjuhën shqipe. Vinte aty Sokoli, por do të shkonte tërë mirësi na drejtoi brënda. Ishte e shoqja, flijimit për Atdheun. Gëzimi i njeriut është tregues që edhe në shkolla të tjera të Tiranës e Durrësit, Qanieja. Në tërë fytyrën e saj kish një mirësi të “Nuk e harroj, kur ishe në Pedagogjike këtu, vija organizmi i shoqërisë ecën mirë. Nëpërmjet dashurisë për t’ua dhuruar disa kopje të atij libri të bukur butë përpunuar nga mundime e fatkeqësi. Rudhat e të merrja çdo të shtunë e të ktheja të dielën. Në njeriu i shpall botës se duhet jetuar. për fëmijët. Gjithësej 1.000 libra të tillë, do të holla e bënin më të dhëmshur (nëpër ato rudha kish orën e caktuar ty të gjeja te vëndi para portës ku Një njeriu të tillë s’i shpëtoi nga syri as drama e dhuronte për fëmijët e shkollave shqipe, në trojet përcjellur në botën tjetër të birin që vdiq në varfëri më prisje. Sa më shihje turreshe më hidheshe në kombit, pavarësisht se këtë ai e shprehu në përmasat amtare të Ballkanit. nga tuberkulozi pasi s’kishin mundësi për mjekimet qafë e të mirrja për dore si një keçe Vlore...” E dhe ngjyrat e shpirtit të tij. Ai gjykon dhimbshëm Në takimin e organizuar, me mësues e nxënës e duhura). Na përqafoi të dyve. Zanën e mbajti shihja me adhurim se si tërë fytyrën ia mbulonte një si biri me nënën tok me Shqipërinë e ndarë copa- të shkollës “7 Marsi”, Sokoli foli shkurtimisht për gjatë, thua nuk i mbaronte dot tërë ato fjalë dashurie gëzim i brendshëm gati si prej fëmie. Befas kaloi copa nga Fuqitë e Mëdha: “Nga të vemi, ku të vemi përmbajtjen dhe pastaj i dhuroi bibliotekës disa me kujtimet që kish në zemër për të. në pyetje tjetër: “Si kalon tani”? “Shumë mirë - iu një kafshatë e vogël jemi”...I rrotullon vargje të tilla kopje të këtij libri. I shoqi tanimë i moshuar u ngrit lehtë, tërë përgjigj ime shoqe, - kam dy binjakë të vegjël, m’i brënda vetes sate dhe të duken as vaj as këngë për Por, siç do ta tregoj shkurtimisht më poshtë, mirësjellje fisnike, Përqëndroi vështrimin të na mban në prehër vjehra, një nënë labe e rrallë...” Shqipërinë! Ose, të dyja bashkë ku kufijtë mes vajit S. Demaku e kishte menduar që më parë një njihte. Mua më kaloi lehtë, si të panjohur. Sytë i Atij iu mbush fytyra me dritë, e vështroi Zanën me dhe këngës janë të shkrira te njera tjetra, e andej del takim të veçantë me nxënësit e klasës së 4-t A, ku ndali te ime shoqe të cilën ende s’po e njihte saktë. sy të qeshur si ta ledhatonte, e foli si nga thellësia kënga-vaj e shqiptarit: “S’ia dal dot me të qarë po është mësuese Davë Marku. Bashkë me ne ishin “Jam Zana, Zana Kokoshi...” iu drejtua ajo dhe e e vetes së tij: “..Keçe Vlore kryeneçe/ që hutoje me të kënduar”.... mësueset nga Tetova, Sadije Aliti e Mensure një krahinë...” Heshti me sy të qeshur mbi të duke përqafoi duke u përlotur mbi të. Ai mbeti i hutuar si E bukura për të e ka vlerën kur ajo është dhe e Ilazi, të cilat do të merrnin për shkollat e tyre, te legjenda e rinjohjes. “Zana...Zana ime...” foli ai menduar vazhdimin e vargjeve e shtoi: “...Sot si shtrenjtë. Blerimi është i hijshëm jo vetëm pse është disa kopje të librit “Djali dhe Tigri”. tepër i prekur dhe po e përqafonte duke mërmëritur nuse 20 vjeçe/ po e mbush me zogj shtëpinë...”. La fije bari e lule, por se është ‘Shqipëri’. Për të vajza rrokje fjalësh të pakuptueshme. përshtypjen se u gëzua që e gjeti saktë e bukur dhe është magji poezie kur ajo është shqiptare. Kështu e Sapo fëmijët na panë, kur hymë në derë, u U ulëm. U njohëm dhe bashkë e nisëm bisedë më të dy të qeshur po shiheshin gëzueshëm në sy sikur thotë: “Lum kush i ka parë vajzat e arbëreshit, kur ngritën menjëherë në këmbë dhe njëzëri thanë: shtruar. Në ballë të dhomës po vështroja fotografitë e njiheshin për herë të parë. si dallëndyshet rrafsh i ulen sheshit” (të kujton një “Mirë se erdhët!” Sigurisht, ne iu përgjigjëm Skënderbeut dhe të Ismail Qemalit, me nga një tufë I thashë se e adhuroja poezinë e tij. Veçanërisht këngë popullore arbëreshe: “I thotë nëna djalit tire/: dashamirësisë së tyre. Në emër të shoqeve e trëndeline të verdhë ngjyrë ari mbi krye secila. U lidh ‘poemën ‘Hanko Halla’ nuk e ndaja nga dora! I ‘merr t’arbreshe, jo lëtire (latine)’! shokëve të klasës, përshëndeti Diora Llubani. me vështrimin tim tërë kureshtje, shikoi dhe ai nga thashë dhe për poezinë që e kishim në 7-vjeçare: Një poet i huaj shkruan se të bësh poezi do të Ndërsa Joana Vataj e Kevin Lleshaj recituan dy Idhujt e tij e foli si me vete: “Burra të tillë...kush “Sikurse kismeti të më pyeste mua - ‘ti, o bir, çfarë thotë të vësh fjalën e duhur në vendin e duhur. Më vjershën “Flamuri ynë kuqezi” dhe disa vargje e di sa kohë do t’i duhet Shqipërisë që t’i rilindë! E do?’. Ku di unë i ziu çfarë t’i thoshja ‘dua’ ...” Ai shpjeguese do të thotë, të harmonizosh ekonominë kushtuar këtij mësuesi e shkrimtar shqiptar, në Shqipëria, sidomos sot ka aq nevojë për ta!..” Heshti buzëqeshi lehtë dhe nuk e vazhdoi bisedën për veten e mendimit me tingujt e vargut. Poet i lindur si me Suedi. U lexuan edhe pjesë nga libri i bukur “Djali pak, thua gjykoi fjalët që sapo foli, pastaj shtoi me e tij. Më tej më tha se kish lexuar ndonjë vjershë marrëveshjen e metaforave dhe tingujt e rimave, dhe Tigri”. Nxënëset Athina Ahmetaj e Persjana një kënaqësi krenarie të çiltër: “Trëndelina është nga timen...e i pëlqente mënyra shqiptare e vargut me Ali Asllani është sa sovran fisnik aq dhe nikoqir i Ikonomi e pyetën Sokolin për krijimtarinë letrare Kanina e Ismail Bej Vlorës...” “Po Skënderbeu...” fola mendim shqiptar...Naimin e De Radën, shtoi, ta tyre. Nuk i përdhunon fjalët, s’i thyen ato që t’i futë dhe punën e tij mësues, me bashkëmoshatarë të unë. Ma kapi pyetjen e vazhdoi: “Skënderbeut ia çoi kisha Bibël e Kuran!.. ashpër në poezi. Ashtu si fitimtari mbi një akt të tyre, në Skandinavinë e largët. pajë e shoqja nga Kanina, Donika, dhe Ai e pranoi... Erdhi koha e i bëra shenjë Zanës të ngriheshim. fituar, shpesh mendimin në poezi e përcjell me një Pastaj, ai nisi me fëmijët një kuvendim të Në Kuvëndin e Lezhës, nga tërë kapedanët e Atdheut Ai më vuri re dhe tha i pakënaqur: “Vlonjatët e kanë humor të hollë që rrjedh si valë e hollë deti ngritur këndshëm. U tregoi atyre që jep mësim në një i pari i vajti i ati i Donikës, Gjergj Arianiti...Dhe fyerje të ikij miku në kohë dreke...” “Unë s’jam lehtë nga era. Vajza u puth diku në tokë. Poeti ia klasë të katërt dhe se aty ka fëmijë nga shumë kush qe Gjergj Arianiti!..E ke lexuar Babingerin?!” mik, jam familje, zoti Ali” i tha duke qeshur ime merr në mbrojtje hutimin me një finesë si nga qielli, kombësi të botës e, ndër ta, disa janë shqiptarë. Heshta për ta dëgjuar më mirë, se ndoshta nuk do shoqe. “Aq më mirë - ia ktheu menjëherë ai, - si përzier kjo si me një ‘ngushëllim’ hyjnor: “Hënë Duke u ndalur shkurt në përmbajtjen e librit më jepej rast tjetër...Pastaj e pyeta: “Është thënë dhe familje nuk na vjen turp se ç’do shtrojmë. Makarona e ngrënë bëhet prapë”. Poezi ku përfytyrimin ta “Dali e Tigri”, ai theksoi se autori suedez Lars në shkrime, e keni njohur nga afër Ismail Qemalin, kemi...” Ime shoqe më pa si e zënë ngushtë...Zonja kthejnë në partiturë. I lidhur fort me traditën, ai Vestman, me gjuhë të thjeshtë dhe në përshtatje keni qarë dhe halle Shqipërie me të...”. Më pa në e shtëpisë solli tri pjata me makarona. Sipër kishin në të njejtën kohë është me të renë. Harmoninë e me moshën, përmes tij i këshillon fëmijët që ta sy, pastaj uli kokën e po bisedonte me kujtimet e dhe ca thërrime mishi me salcë. “Aliu këtë ha traditës me të renë e shihte si harmoni të shtizës së njohin sa më mirë vendlindjen e tyre. Kështu, ka tij, cilën të tregonte. Unë heshta tërë kureshtje. Ai gjithmonë” foli ajo duke na vënë dhe tri gota uji e flamurit me flamurin. Kjo duket më qartë te poema sjellë dëshmi e fakte nga historia e gjeografia, por ngriti butësisht sytë nga unë dhe tha me zë të ulët: nga një pecetë përpara. humoristike ‘Hanko Halla’, një vjershërim i ëmbël dhe ka folur me dashuri për kafshët e shpendët “Me Të jemi njohur nga afër dhe si shqiptarë dhe “Na bëftë mirë!” foli Ali Asllani dhe në fillim Vlore i thënë si me një frymë. e ndryshëm, për lulet e bimësinë e natyrës etj. si vlonjatë...Kam shumë kujtime, por më mbetet e trazoi me pirun makaronat. Një fije e gjatë doli te Më së fundi, siç thotë De Rada, Poeti i vërtetë Prandaj, dashuria e respekti për çdo gjë, që na paharrueshme, që dhe në varr do më rrijë gjallë. U buza e pjatës dhe gjysma e fillit i ra në tavolinë. Me është profet. Ai qe njeri tepër i ndershëm. Shoqëria rrethon, është një virtyt i fëmijëve të edukuar e kthye nga Londra ku bisedoi me Grein, që mos të na e dorën që disi i dridhej nga mosha, Poeti e mori me shqiptare kish lënguar mbi 4 shekuj nën shtypjen të kulturuar. coptonin Shqipërinë. Por Grej me të tjerët e Europës majë piruni dhe e futi brënda te shoqet. Vështroi osmane dhe shpesh njerëzit kishin pësuar shprishje Gjatë kësaj bisede, nxënësit e klasës së panë hallin e tyre. Atdheun na e lanë një pëllëmbë, nga ne për lëvizjen që bëri dhe buzëqeshi lehtë. karakteri. Shqipëria qe ende në vitet e rimëkëmbjes mësuese Davës i thanë Sokolit se e ndjenë veten Ime shoqi hodhi pak sytë nga unë, të kuptonte se prerë nga çdo anë. Ismail Beu u kthye në Vlorë, u si shtet. Në detyrat që i caktoi së pari Ismail Bej shumë mirë me praninë e tij. Prandaj u intersuan takuam dhe bashkë. E dinte se ç’do ta pyesja, dhe ç’përshtypje më kish bërë ajo lëvizje kursimi te buka Qemali, ai i vuri re shfaqje të pista njerëzish që të dinin sa më shumë, si rreth këtij libri të bukur, s’kish zemër të ma thoshte. Nuk e kisha parë kurrë e thjeshtë! S’i dhashë asnjë shenjë...Në fund zonja mendonin më shumë për xhepin e tyre. Ai nuk aq të tronditur, të zbehtë e të heshtur! Pastaj foli e shtëpisë na dha nga një gotë dhallë të hollë që pajtohej me to, sidomos kur shihte më shumë maska por dhe për bashkëmoshatarët, në Suedinë e me gjysëm zëri si të bisedonte me veten: “Atë që vetëm ngjyrën kish të ndryshme nga ujët. “Gjak e hajduti se fytyra njeriu. Nga kjo shkroi vargje të largët. Turqia s’na e bëri në 5 shekuj Europa na e bëri në dhjamë - foli në fund ritin e zakontë poeti, e për të çiltra e tronditëse duke ua hedhur si baltë fytyrës që Dava na tregoi me kënaqësi se nxënësit e saj 5 muaj!...” Ra përsëri në heshtje si të qe bronz! Pas përligjur varfërinë e drekës, shtoi: “Mjekët thonë se t’i njihte qartë populli, sidomos kur do t’i votonte: janë të edukuar e përparojnë mirë në mësime pak ngriti kokën e tha më gjallërisht: “Sidoqoftë, e ushqimi i pakët ta mban të lehtë trupin. Dhjamosja “Hani, pini e rrëmbeni, mbushni arka, mbushni dhe se, ndër të tjerët, dallohen: Diora Llubani, bëmë një Shqipëri sado të vogël. Fëmijët tanë që vinë është mëma e sëmundjeve...” Qeshi përsëri tërë xhepe/ gjersa populli bujar ju përgjigjet lepe-peqe!” Joel Xhelili, Joana Vsataj, Kevin Lleshaj, Lukas do dinë t’i kërkojnë arat e babait...”! Aty vuri lehtë mirësi. Thamë fjalët e fundit e u ngritëm. “Më eja Më tej shton po aq mprehtë e bukur. “...Të pabrekë Noqellari, Altaeo Dimo etj. Veçanërisht, na foli buzën në gaz e bronzi u kthye prapë në njeri. Më tej nganjëherë se më gëzon zemrën - i tha sime shoqeje. ju gjeti dreka, milionerë ju gjeti darka”... për talentin në vizatim të Orgito Brahimit. Por shtoi me një zemërim të përmbajtur: “Në politikën - Kam nevojë të më vish...Më tha Perëndia që të Shqiptar me gjak shqiptari ai hymnizon virtytin. edhe prindërit e tyre janë mjaft të lidhur me tonë ne do bëhemi me të gjithë ata që janë kundër vura emrin! E mbase jetën e kalon gjer në fund si Këtë gjykim poezia e tij e ngrë lart, gjer te drejtuesit mbarëvajtjen e veprimtaritë e kësaj klase, si psh, grabitësve të trojeve tona, sllavëve dhe grekëve...”. E Zanë. Kima kujdes - më tha mua në fund si me zë e shtetit që të kenë kujdes se kë ledhatojnë e kë Pëllumb Sulaj, Brunilda Lleshaj, Elvira Vataj, dëgjoja e po më ndrinin sytë nga një shkëlqim drite që lutjeje. Do të ta shpërblejë Perëndia se është vajzë ndihmojnë! Ai është me mendimin e latinëve se Jorida Xhelili e të tjerë. buronte prej tij. Befas u kthye nga ime shoqe: Perëndie”. U përqafua me të i përlotur, e u ndamë. ‘të privilegjuarit puthadorë janë gurë diamanti në Në mbarim të këtij takimi mbresëlënës, për të “Se të harruam! Si të kam, floriri im?! Ismail Beu Doli te dera e sytë i mbante nga Zana, si nga një kurorën e tiranëve’. Këtë mësim e bie te vëndi i tij gjithë të pranishmit, ne u ndamë me dashamirësi e çmonte shumë xhaxhain tënd, të ndjerin Qazim. pëllumb që i largohej e nuk do tatakonte më kurrë... me vargjet-fjalurta: “Kur nderohet një i lig, është i nga këta fëmijë të mirë. Sokoli i falënderoi Atë e caktoi përfaqësues të tij në Memorandumin E pashë pas ca kohe në një takim shkrimtarësh miri në rrezik”. Megjithatë ai kish besim në vitalitetin përzemërsisht për pritjen, që na bënë dhe u e Gërçës. Në Deklaratën e Pavarësisë jo rastësisht me Udhëheqësin e kohës. Diku në cep, krejt i e kombit shqiptar e të vetë shqiptarit. Për këtë e premtoi atyre se përsëri do të vinte në klasën e hodhi firmën krah Ismail Beut...” “Ia kanë shuar harruar rrinte Ali Asllani. Me kokën disi ulur anash kapërcen trishtimin e çastit kur pohon: “Ju më thoni tyre. Atëherë, kur ata do ta kenë lexuar librin emrin” foli me gjysëm zëri ime shoqe. “Pema kur te karrigia e tij ngjante me De Radën. Një statujë si të doni, por e drejta dërmon hekur”. e shkrimtarit suerdez Lars Vestman, “Djali krasitet bëhet më e shëndoshë” shtoi ai duke vënë pa piedestal, në opozitë të heshtur fisnike me Mbi të gjitha gjykimet poetike të tij, mendoj se dhe Tigri”,do të bëjnë së bashku një diskutim buzën në gaz. Zanës i qe bërë fytyra krejt e purpurt, presidiumet mbushur shkrimtarë të rëndomtë. Asgjë është thënia me vlerë kombëtare dhe universale: të lirë, duke nxjerrë në pah vlerat dhe mësimet pa gjetur dot fjalë të saktë t’i përgjigjej më tej. Ai të përbashkët me mbiemrin rebelues të tij ‘Asllani’, “Koha është e maskarenjve, por Atdheu - i kryesore, që nxjerr prej tij, çdo lexues fëmijë. vazhdoi me një mirësi të ëmbël si prej perëndie: s’kishte ndënjia e tij si një dele e butë Vlore. Gati shqiptarëve”. pagina 11 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Cultura Keda Kaceli dhe vepra që tronditi Silvio Berluskonin Intervistoi NOVRUZ XH SHEHU DËSHMIA E AT ZEF PLLUMIT ULËRET

E nderuar Keda! Ju uroj sinqerisht për përkthimin Duke e vlerësuar si një nga evenimentet më të e veprës së At Zef Pllumit. E quaj një akt madhor rëndësishme të kulturës kombëtare, botimin e intelektual përqëndrimin aq seriozisht, deri në librit monumental te At Zef Pllumit në Itali, madhështi, të vëmëndjes dhe tërë fuqisë shpirtërore e përkthyer mjeshtërisht nga Keda Kaceli, me krijuese tuajën në ndriçimin e veprës së një personaliteti parathënie të Silvio Berluskonit, vendosa emblemë të kulturës sonë kombëtare. të realizoj bisedën e mëposhtme me këtë Duke arritur të kthenit vëmëndjen e një prej intelektuale të shquar shqiptare që u përpoq personaliteteve më të mëdhenjë të kontinentit, Silvio heroikisht dhe realizojë botimin e franceskanit Berluskoni, aq shumë i përfolur, ju nxorrët në pah të famshëm “Rrno vetëm për me tregue”, një ndjesi tjetër të tij, një tipar që rrallë politikanë e duke e promovuar në Senatin e Republikës kanë: Nderimin për Martirët e rënë në Komunizëm, italiane me praninë e jashtëzakonshme denoncimin e krimeve makabre, duke u bërë të vetë Silvio Berluskonit si relator dhe vetë, pjesë e librit “Rrno vetëm për me tregue”. Ai personalitete te tjera ne panel. Evenimenti i shkroi parathënien e duke u bërë në të njejtën kohë madh u pasqyrua në gjithë Shqipërinë si dhe bashkluftëtar dhe barrikadë ndaj pafytyrësisë së në Lezhën e Besëlidhjes Skënderbejane. Në shekullit që ende vazhdon të mbulojë te vërtetat këtë atmosferë vendosa t’i dhuroj Berluskonit historike nën mantelin e demokracisë. Duke kryer këtë stilolapsin që më ka dhuruar Padër Zef akt të dyfishte ju u vendosët në betëjë kundër rrymës, Pllumi i cili në deklaratën e tij pohon, se ka në gadishullin Apenin mes italianëve të përfshirë shkruar një pjesë të veprave të tij me te. bindshëm nga vepra e At Zef Pllumit, e cila është një kryeiliadë, ku përfshihen në betejë, nëpër rrathët me dorën time Presidentit penën e shenjtë të At Zef nderim. T’ju njihja më përpara do ju kisha ftuar ne patur bindjen se do e arrija. Para se te jete veper e ferrit komunist, personazhe nga më të habitshmit: Pllumit dhe atëherë lajmi merr përmasat që meriton. Romë…Në prezantim më erdhën ca shqiptarë që më politike, libri i Pater Zefit eshte monument kulture. kriminelë ordinerë, heronjë të paepur, hajdutëri E drejte? Unë kam shumë respekt për punën dhe turpëruan. Më sollën dhe ca politikane që as e dinin Eshte perle letersie qe meriton cmimin Nobel. Ndaj banale, fisnikëri mahnitëse, servilizëm i pështirë, dëshirën tuaj, por kam po aq respekt për momentin se perse bëhej aktiviteti... U tha që e organizuan ish une doja t’i jepja permasa te medha letrare, kulturore krenari epike, hakmarrje primitive, mesazhe të paqes delikat te Berluskonit, dhe ndaj dua që ai ta marrë këtë diplomate dhe atashetë e Vatikanit... Vetëm gazeta dhe intelektuale. Sigurisht nje veper kulturore e nje që do të donte ti kish zili filozofi më i madh i botës. dhuratë pikërisht si hajmali mbrojtëse nga Lart... Sapo “Koha Jone” e pasqyroi të vërtetën si ndodhi, pasi ane politike por jo vetem per te. Nje liber per te gjithe: Më lejo të kujtoj Sofien në Veri të Shqipërisë, një pashë për më tepër që paskeni shkruar për mua fjalët gazetarja Albina Gjergji, ishte e pranishme në Romë, nje biografi me permasa historike si rralle te tjere. Per nënë që sa dëgjon trokitjen në portë të një plagosuri më të bukura për punën që kam bërë këto vite krejt e dhe ishte e ftuar si mikesha ime, pasi me pati treguar kete qellim te mire do me vinte ne ndihme rastesia. Ta e fut në shtëpi, i jep rrobat e të birit, i mjekon plagët vetme. Kur po lexoja mendova: “sikur ta kisha njohur interes sapo kishte zbuluar lajmin e përkthimit qe në fillojme me rradhe. Kam qene gjithnje simpatizante e e ushqen të kthehet në jetë. Por në derë vinë dy djem z.Novruz pak kohë më parë, do kisha patur të paktën dhjetor... Si miken time kisha te ftuar te njohur politike se djathtes, une kete nuk do e mohoj kurre dhe per shokë të birit të saj… Ajo u tregon të plagosurin dhe një mik më shume! Unë pa ju njohur vlerësova nismën vetem Znj Grida Duma. Promovimin e organizova krejt kete punoj. Si e tille, ne 2007 unë u përzgjodha për cv nis një dramë homerike. Djemtë njohin malazezin që tuaj dhe dëshirën e mirë. Uroj të më mirkuptoni si Ju vetem me stafin tim. Senati, dhe ajo Salle e Senatit time të merrja pjesë për një kurs formimi politik: ishim ka vrarë disa djem, midis të cilëve dhe djalin e nënës kam mirkuptuar unë. Përqafime dhe respekte, mikesha qe zgjedhja ime pasi ajo quhet Salla Zuccari, Salla e 150 të rinj nga e gjithë Italia. Aplikuam mijëra. Duhet që po i shërben… Djemtë vendosin t’i thonë se i biri Juaj. Keda Kaceli Presidenteve, u kujdesa ne cdo detaj, per ftesat per të ishte zanafilla për projektin e Universitetit Liberal është vrarë e po vjen arkivoli. Nëna, kjo perëndeshë e N.Xh.Sh: E dashur Keda! Ju lutem të më kuptoni: zgjedhjen e aktorit qe lexoi nje pjese shume prekese te që donte të hapte Presidenti Berlusconi ne 2008, ai Besës dhe Paqes, nuk lejon të vritet i plagosuri dhe as une ndersa realizova kendin muzeal ne Muzeun librit, i shoqeruar nga melodia e nje pjese per piano, shpesh flet per kete. Nejse, zhvilluam këtë master dhe të vetvritet… “Jo – i thotë – nuk e ke vrarë ti tim bir. Ti Historik Kombetar me reliket qe disponoj, dhashe qe quhet “Deshmi” enkas e kompozuar per librin “Il surpriza finale e kursit ishte dhënia e diplomave nga nuk e njihje djalin tim. Djalin ma kanë vrarë ata që të informacion ne media se do t’ja dhuroj Berluskonit sangue di Abele-Vivi per testimoniare” nga nje miku vetë Berluskoni…Kuptohet nuk dihej nëse do ndodhte dhanë pushkën ty…” stilolapsin e At Zef Pllumit duke e paraqitur kete lajm im pianist. Cdo gje ka qene e pergatitur si qe me mire, apo jo dhe nga suksesi që pati kursi, ai vendosi që ne Një grua në malet e Shqipërisë së Veriut, e izoluar ne disa televizione – Tv Vizion Plus, TvKlan,Vlora pasi deshiroja qe Pader Zefi dhe Martiret shqiptare te të 150-te do te na i dorëzonte vetë ato diploma. Dhe nga qytetërimi, e cila nuk kish lexuar asnjë shkronjë, Chanel, A1 report etj – mandej eshte shkruar na lirise te nderoheshin maksimalisht ne Romen e Madhe. kështu ndodhi… Ne ate kohe une e kisha perkthyer e u shndërrua dhe u bë Gjykatësja më e saktë e më e gazetat Panorama, Telegraf, Shekulli, etj e gjithashtu N.Xh.Sh: E dashur Keda, unë shoh tek ju një depozituar vepren e Pater Zefit ne italisht nen titullin guximshme e planetit… edhe ne Itali, Rita Oxha ka shkruar ne Korjeri Puljas. njeri idealist dhe shoqëria njerëzore është e destinuar “Vivi, solo per testimoniare” Dhe cdo angazhim i imi i Në penën e At Zef Pllumit, në veprën e tij Pra duket e qarte se kam thene “Do t’ja jap “ por jo të vdesë pa idealistët... Përsa i përket atyre janë një asaj kohe ishte ne saje te realizimit te botimit. Sa shume madhore, ka me qindra skena të madhërishme e të ”Ja kam dhënë ose ja dhashë. Kjo ka ndodhur në taborrë njerzish që kërkojnë të përfitojnë sa të mundin vjet he? Nejse ne evenimentin e diplomave, kur po më neveritshme, të mrekullueshme e të shëmtuara, me daten 21 mars... Në Vizion Plus kam dhën 10 minuta nga intelektualët... Këta janë politikanë që hyjnë në jepte diplomën unë i thashë nga afër “President, unë krime të mëdha e me qëndrime po aq të mëdha, te cilat emision vetëm të argumentoj se perse kam vendosur politikë me maska e që skanë asnje farë personaliteti... jam nga Shqipëria e dhunuar nga komunizmi” .. Ai më përbëjnë një iliadë moderne të shekullit të XX, beteja t’ja dhuroj... Duhet të më kuptoni se unë duhet të Ne Shqipëri kanë mbetur shumë pak intelektualë, por shikoi, më afroi krahun dhe më tha “Thuaja të gjithëve intelektualësh të mëdhenj e kriminelësh ordinerë, në shfrytëzoja ekspozitën që të propogandoja lajmin, në ama janë vitale e të pathyeshëm... Mendoj se ata te këtë që më the mua!” dhe më dha mikrofonin... pendën e mënçur të françeskanit hyjnor. rast të kundërt unë nuk mund t’a realizoja... Me vone, vlëresojnë ty dhe Kavalierin e famshëm... Por duhet Fola para gati 1000 vetash, e falenderova për atë Pra botimi i kësaj vepre në Apenine, ku Ju dhe ndërsa kerkoja mënyrën se si t’ja dhuroja Berluskonit, patur parasysh se Shqipëria është indoktrinuar me që bënte për lirinë dhe betejen per antikomunizmin Berluskoni u shndërruat në një dueto për shndërrimin një vajzë nga Shkodra në Institutin e Kultures Italiane virusin e komunizmit... Kjo është e tmerrshëme ndaj dhe drejtesine, u thashë të gjithëve se komunistët janë në sinfoni botërore të kësaj kryevepre, më bën t’Ju në Tiranë, më tregoi Ju si rrugën më të mirë për të dhe e quaj akt madhor përkthimin dhe botimin e kudo e gjthmonë dhe që nuk duhej ulur vigjilenca… përshëndes, t’Ju kem zili, t’Ju kem idhull e t’Ju tregoj realizuar dëshirën time... Pra Ju më dolët në skenë veprës se At Zef Pllumit... Ajo vepër është një luftë, dhe i thashë që jam mbesa e Jonuz Kacelit, vrarë si shëmbull për tërë intelektualët shqiptar e pse jo më mbasi unë e kisha propaganduar ne media dhe vazhdoj një betejë frontale kundër psikologjisë komuniste, që mizorisht nga kriminelat komuniste. Ai më përqafoi, tej se aq… t’a propogandoj... Keto ditë më mori Top Chanel dhe endet si re e zezë e ngarkuar me rrufe nëpër qiellin e më falenderoi para të gjithëve për dëshminë time, me Kjo është dhe arsyeja që në ekspozitën time më kërkoi intervistë, por unë i thashe se do të vije Keda kontinentit tonë. falenderoi per pranine time ne ate shkolle, dhe që isha personale, hapur nga Muzeu Historik Kombëtar në një Kaceli dhe stilolapsi do të jipet në prani të kamerës K.K: Fjalë jashtzakonisht domethënëse. Ju aty mike për të. Me sy te perlotur, më puthi dorën... Ju nga hollet e tij, në 21 mars, deklarova “Do t’i dhuroj suaj (ne rast se edhe Ju jeni dakord)...Gjithashtu gazeta faleminderit. Mos te kisha qenë idealiste dhe e vertetë nuk e keni idenë çfar lumturie ish të shqiptoja emrin e Berluskonit stilolapsin e At Zef Pllumit me të cilin ka Nacional, me e madhja dhe prestigjoze gazetë letrare në këtë rrugëtim të vështirë nuk do kisha luftuar e gjyshit tim në tempullin e perandorit Adrian në Romën shkruar një pjesë të veprave të tij”. në Shqipëri pret nje interviste nga Juve sa të vini... Pra vetme afro dhjete vjet për t’i dhënë dritën e botimit e pavdekshme, përballë një njeriu për të cilin kisha Une dua t’Ja dhuroj, por nuk di se si mund të nuk kam shkelur marrveshjen. Por unë mendoj se në librit: e vetme dhe me financat e mia. Gjithçka! Kam respekt të madh… Në ato momente i kërkova që të bëhet dhe a mund të më ndihmoni për rrugën që duhet një periudhë të vështirë të Berluskonit, një propogandë pritur vite të gjata parathënien e Presidentit, plus dy lexonte librin e pater Zefit. Ai më tha “Ma ço!” Ja çova të ndiqet… e tillë e ngre jo pak personalitetin e tij, natyrisht të vjet i mori edhe shtëpia botuese, po nuk kisha si të përkthimin, pastaj e takova ne fushatë nje vit me pas Keda Kaceli: E lexova mesazhin tani nuk jam në merituar... hiqja dorë... dhe sot jam jo vetëm e lumtur por edhe dhe më tha e lexova: “Ishte i jashtzakonshëm”. I thashë: Milano, do ju përgjigjem me qetësi sapo të jem para K.K: Unë s’kam asnjë verejtje për ju, përkundrazi krenare që ja dola të mbaj premtimin e dhënë At Zef “Atehere meqe eshte i jashtzakonshem më shkruaj dy kompjuterit. Flm përzemërsisht për fjalët Tuaja! tek ju gjej një mik dhe mbështetje të fuqishme si rrallë Pllumit. Per mua kishte nje vlere te jashtzakonshme te rrjeshta, do ishte shpagim për viktimat”. “Do e bej” – N. Xh.Sh: Faleminderit për predispozicionin! Po herë më parë. Nuk kishte asnjë keqkuptim nga ana ime permbyllja me suksesin e duhur misionin. më tha. Mirpo nuk është se e takoja shpesh dhe nuk ju dërgoj deklaratën për reliket që më ka dhënë At Zef dhe asnjë akuzë per mosmbajtje fjale, thjesht mbase N.Xh.Sh: Keda lutem të më falësh për mungesën doja ta shqetesoja. Nuk ishim shoke shkolle. Ai ishte Pllumi (Stilolaspi dhe kryqi), për të pasur më të qartë llogjikoj si këta këtu që i japin jehonë lajmit-fakt, jo e kulturës nga ana ime, por pse Ju e quani president burre shteti, dhe nje njeri i perkushtuar ne ceshtje për se është fjala. paralajmit... Unë do vij atje dhe do ju takoj dhe do Berluskonin? kulturore. Kisha besim se do e bente parathenien, kur K.K: E rilexova me shumë vëmëndje mesazhin vij të vizitoj reliket tuaja në këndin muzeal. Keni bërë K.K.: Jemi mesuar me italishten. President i do qe ta bente. Une isha e qete pasi mua pater Zefi më tuaj. Faleminderit për vlerësimin dhe respektin, si për mirë që e keni promovuar në atë mënyrë sepse ka themi shefave Të Partive, plus Berluskoni ka qenë kish lene të drejtën e autorit me noteri, qe kur ishte mua si për Berluskonin. Keni shkruar shume fjalë të marre përmasat që meriton inisjativa juaj… Do bëjmë pronari i Milanit dhe i Fininvestit, Mediasetit. Eshte ne mes nesh, qe në vitin 2005 pak jave pas takimit tone. bukura gati të tepruara ndaj meje. Ju faleminderit më të mirën. Unë nuk erdha dot këtë javë pasi mu zhargonin e perditshem. Por atij i ka mbetur! Kur ne flisnim dhe une i pata premtuar se vepren e tij edhe për historinë e madhërishme të Nënë Sofies. Një desh ti qëndroja afër presidentit bashkë me miq të N.Xh.Sh: Desha të di çfar ka bërë Berluskonin, do e lexonte deri edhe Vespa e Berlusconi ai më thonte shëmbull stoik i shqyptarizmës për brezat. Dëshira tjerë.Ai eshte pak i demoralizuar dhe sigurisht që të një personalitet me përmasa botërore, t’ju ketë “a thue varze Berluskoni ka me e lexu librin tem?!...A për t’i dhuruar Presidentit, Penën e Pader Zefit marri dhuratë penën e martirit tonë kjo do i japi forcë... mikeshë Juve? thue po i intereson?!...” Mirpo doja ta bëja monument është shumë e bukur por ajo që kërkoni është diçka Duhet të bëjmë durim dhe maximumi pak javë dhe K.K.: Them se respekti për martirët. Uë jam veprën e tij dhe s’desha të bëja thjesht një përkthim. e vështire... E vetmja rrugë është përmes meje, sapo unë besoj se do vij dhe do takohemi. Ju përqafoj me vetë mbesë martiri… Mbase dhe fakti qe pa tek une N. XH. Sh: Perse ta dha ty pikerisht ty te drejten të kem sërish takim me të do i them për këtë gjë të shumë respekt e miqësi. pasionin intelektual dhe politik. Jam interesuar perhere Pader Zefi? bukur. Unë do vij në TR pas pak kohesh. Do më lini N.Xh.Sh: Duhet patur parasysh se une nuk jam per ceshtjet madhore. Ndiqja takime politike me të K.K.: Ju me pyesni, perse Pader Zefi ma dha një numër telefoni dhe takohemi e flasim. Gjithë të ndonje person që kam ndonje pushtet politik apo rinjtë që në 2007. Që atëhere unë i fola Berluskonit mua te drejten...Pse ma dha mua?...Ate e di ai... Une mirat! Keda Kaceli ekonomik. Unë jam nje intelektual i thjeshte. Mora për veprën e At Zef Pllumit. di qe i dashuri Pater Zefi im me deshi shumë ato dy N.Xh.Sh: Faleminderit për pergjigjen mjaft përsipër botimin e vepres se Musine Kokalarit dhe N.XH.Sh: Si i fole, si arrite të ktheje vëmëndjen vjet që u njohëm. Arsyen e dashamirsise se di por korrekte dhe dashamirëse. Unë dëshiroj vetëm t’i vejë e realizova. Bera publik faktin që ajo është ende ne e tij, si arrite të beheshe e besueshme në një gadishull mbase sepse isha shumë e re, me qellime te mira dhe i Zotit Berluskoni stilolapsi me të cilin dua në një farë varr me tela në duar. Botova “Letra nga Burgu” të tjetër? shkova me deshiren per te njohur nje figure mitike, pa mënyre t’i shpreh nderimin per veprën e tij madhore Pjetër Arbnorit. Së afermi do të bëj publik një fakt K. K.: Besueshmërinë e krijon nqse tek vetja, i kërkuar asgjë… Ai ishte idhull per mua dhe per etjen ndaj At Zef Pllumit... Ju pres të takohemi me kënaqësi të tmerrshem për vdekjen e tij të dyshimtë... Por vlerat i ke të pathyeshme, nqse bindjet i ke të time per te hedhur drite mbi te verteten. Unë e kisha të veçantë dhe të veproni si ta mendoni ju më mirë... qëndrime të tilla antikonformiste më kanë hapur pacënueshme, nqse përcjell tek tjetri besimin që ke lexuar librin 23 vjeçe me dashuri e përkushtim... Kur Numri im i celularit është xxxxxxxx...Me shume probleme... Më shumë më urrejnë sesa më nderojnë... tek përkatësia, nqse mesazhi yt është i virtytshëm, ka e rilexova 25 vjeçe, realizova qe ai kishte atë moshë konsiderate e mirenjohje. Novruz Shehu Gjithsesi media më ka mbështetur... Ndoshta më tepër integritetin e idealit dhe dignitetin që vetëm e verteta kur e varnin tek pjeshka e oborrit te Pjeter Curcise mes N.Xh.Sh: Zoti Novruz flm shume për fjalët e mira! për të përbërë lajm... Pra duhet pasur parasysh se keni historike ka në vete. Dhe libri i Pater Zefit është dimrit te acarte... dhe i thashë që si kishte mundësi Pashë që mediat e paskan pasqyruar dhuratën tuaj për mik një person problematik... dëshmia e gjallë e shtresës se humbur por fituese me që nuk e kisha gjetur veprën ne italisht. Me tha se ende pa mbaruar ne të dy së foluri tamam. Më bën K. K: Si do ishte jeta pa probleme dhe miq sado dinjitetin e saj, deshmia e historisë së kombit, e virtytit nuk kishte në italisht.. dhe une i thashe se duhej që përshtypje që krijohet lajmi pa ndodhur fakti... Asnjeri problematik qofshin? Unë nuk kam nevojë për asnjë dhe e shpresës. Ministrija e Kultures të bënte dicka ..ai më tha “ Po e nuk e kupton që momenti aktual është kaq i veshtirë, lloj pushteti... Ju po bëni një gjest të rëndësishëm: N.Xh.Sh: Po. Një përgjigje e tillë i jep kujtdo bane, bane ti se po qe per Ministrinë ska me e ba as sidomos për Berlusconin. Nuk është e bukur për të privoheni pa kurrfarë interesi nga një send i vyer, energji. Gjithësesi lutem më sqaroni më hollësisht sesi tash 100 vjet “…Atëhere ju zotova se do e bëja. Pas dy dhe as për ju... Kjo nisma juaj është diçka e bukur kjo është në vetvete një veprim madhor në sajë të ju afruat, çfar ndjetë, a kishit bindjen se do ta arrinit, javësh më dergoi letër dhe aktin e lëshimit te se drejtes dhe në mënyrë që mos manipulohet lajmi dhe mos respektit për Berluskonin, personin që ka respektuar duke pasur parasysh se kishit para një personalitet të se autorit, i cili qe jo vetem surprize aq e papritur per bjerë në humbëtirë, mos e përmendni më në media veprën e At Zefit, dhe unë ju dhashë fjalën se do ja përmasave botërore?! mua ne kutine e postes ne shtepine time te Milanos, se i humb rëndësia. Ju thashë se unë zotohem t’ja jap jap atij po me këtë lloj respekti e do i percjell këtë K. K.: Po, pa droje te them se gjithmonë e kam (Vijon në faqen 21) Turismo Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 12

Benvenuti L’Albania è un paese che si apre al mondo, con le sue grandi bellezze, in uno dei più spettacolari e nascosti angoli del Vecchio Continente. L’Albania è uno stato del sud-est Europa. Conta una popolazione di 3.563.112 abitanti di cui 95% albanesi, 3% greche e altre piccole minoranze. Si estende su una superficie di 28.749 kmq. Al nord confina con il Montenegro e il Kosovo, a est con la Macedonia e al sud con la Grecia invece a ovest le sue coste si affacciano sul Mar Adriatico e sullo Ionio. L’Albania dista a 80 km dall’Italia. Dalla Puglia con il bel tempo si possono osservare le cime del monte Korab. L’Albania è un paese ricchissimo di archeologia e oggi conserva ancora una lingua antica, il folklore e i balli tradizionali popolari, questi ultimi nei secoli si sono poi diffusi in Italia e in tutta Europa. In Albania si trovano resti di archeologia pelasgica, romana, greca, illirica e turca. Gli scavi archeologici riportano sempre nuove scoperte utili alla storia europea, ma sopratutto tassello importante per completare la storia e la cultura albanese che parte dai pellasgi e gli illiri fino agli albanesi.

cmyk pagina 13 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Turismo

in Albania Per quanto riguarda la lingua ci sono due dialetti: Albanese Tosco (ufficiale) e Albanese Ghego. In Albania sono molto conosciute le lingue straniere; nei giovani è conosciuta la lingua italiana, inglese e greca. La lingua albanese è tra le lingue più antiche in Europa. Il clima albanese è di tipo mediterraneo - continentale’estate per gli amanti dell’aria fresca ci sono tante zone montuose, dove ci si può immergere nel fresco delle montagne albanesi per sfuggire dal caldo fuoccoso. In Albania c’è tanto territorio montuoso e i monti principali sono il monte Korab (2751 m), Jezercë (2694 m). Ci sono anche i fiumi i quali sono puliti e ci si può fare il bagno. I principali sono il Drin, Seman-Devoll, Vjosa e tanti altri. Nei confini dell’Albania si trovano due laghi principali; Lago di Scutari nella medesima città al confine con il Montenegro e il Lago di Ocrida che si trova al confine con Fyrom Macedonia. L’Albania ha una costa di 360 km, lungo tutta questa costa ci sono tante piccole isole e isolette, ma l’isola più grande si trova di fronte alla città di Valona ed è l’isola di Sazeno. Per quanto riguarda il cibo invece si può dire che la cucina albanese è un miscuglio di cucina albanese (simile a quella greca), cucina italiana e cucina turca. Anche nei paesini più piccoli si trovano ristoranti lussuosi e Hotel i quali offrono un attimo pasto e un ottimo relax. L’Albania è un paese in evoluzione e man mano il benessere sta superando la povertà. Per il rapporto qualità prezzo una vacanza in Albania conviene a tutti.

cmyk Cultura Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 14 Nderi i femrës shqiptare në kanune dhe statute Nga Mentor HOXHA “Kanuni i Skënderbeut”(Skanderbegut) shtrihet për fatin e çdo anëtari të bashkësisë. Ligjet e tij Master Shkencor në Studime Letrare në Shqipninë Qendrore ndër krahinat e Principatës me autoritet të padiskutueshëm përcaktojnë jo së Kastriotëve e të ndikimit të tyne: Krujë, Mat, vetëm bindjet personale, por dhe fatin e dashurive. hprehja lapidare “Njeriu për një nder rron”, Dibër, Valm (Elbasan) prej lumejve Mat-Fand në Përballja e kanunit me të vetmin aspekt që i - është deviza e çdo shqiptari. Nderi, ka qenë veri e deri poshtë lumit Shkumbin (Librazhdi) në jug, shpëton kontrollit të tij, me dashurinë, zbulon Sdhe vazhdon të mbetet gjëja më të shenjta dhe dhe prej Detit Adriatik në perendim e deri në kufijt ngjyrime origjinale të mendësisë shqiptare15. më e paprekshme për shqiptarin në përgjithësi dhe ma lindorë të Dibrës e të Ohrit në lindje. …Thirret Sipas Kanunut të Lekë Dukagjinit “vetëm martesa malësorin në veçanti. Pikërisht nga ky mentalitet i Skanderbegut, pse ky bani disa ligje kanunore të me kunorë është e pëlqyeme kah Feja e kanuja e i trashëguar ndër shekuj në trevat shqiptare, është veçanta për krahinat e veta dhe të ndikimit të vet. Lekës. Gruja e mbajtne mbi kunorë, është kundra frymëzuar Migjeni, Ernes Koliqi, De Rada, Kadare, Mund të quhet edhe kanuni i Arbënit6. Fejet e kanujet të Lekës”. Edhe gruaja e vajza e nobelistja Alice Munro dhe dhjetra shkrimtarë e Pothuajse me të njëjtën madhështi me pak grabitme, është e jasht-zakonshme kah Feja e kanuja. skenaristë të shquar nga Shqipëria e nga bota për të ndryshime të vogla të parëndësishme, është Martesa me provë është kundra Fejet e kanuiet. Djali Bekim Fehmiu shkruar disa nga perlat e tyre më të spikatura letrare, sanksionuar nderi edhe në “Kanunin e Lekë ka tager me mendue per martes të vet, po s’pat prind. skenike e kinematografike. Nderin e femrës shqiptare Dukagjinit”, përmbledhë e kodifikue prej At. Djali sa të ket prind s’ka tager: a) me mendue per nuk ka nevojë për e gjejmë të shenjtëruar më së miri në Kanunin e Shtjefen Konst. Gjeçov. O.F.M, me parathane T’ A. martesë të vet; b) me shenjue shkuesin; c) m’u perzie Maleve, përkatësisht në atë të Lekë Dukagjinit, të Gjergj Fishtës, Biografi T’ A. Pashk Bardhit, O.F.M, në fejesë të vet; Vajza, edhe në mos pasët prindt, ajo Skënderbeut, të Dibrës, Matit, Pukës, Mirditës, Shkodër, shtypur në Shtypshkronjën Franceskane s’ka tager me mendue per martes të vet, tagri asht lotë krokodilësh Lumës, Labërisë, Papa Zhulit (Tiranë), Malësisë së më 1933. Në faqen. XXVI të tij thuhet kështu për në dorë të vllazen; Vajza s‘ka tager: a) me zgjedhë Madhe, Malësisë së Lezhës, krahinës së Bendës, nderin: “N’i prekët ku shkuej në nderë, peng a plak fatin e vet; do të shkojë për atë, për të cilin t’a fejojn; Nga ELIDA BUÇPAPAJ Çermenikës, i Musë Ballgjinit etj. Një vend të veçantë, per nderë të marrun s’ka. Kanuja thotë: në daç, fale, Në nyjen 13-të janë përcaktuar qartë detyrat e burrit nderi zë edhe në Statutet Shqiptare por në Kanun po deshte, laje ballin e vrugnuem. Nderen seicilli e ndaj grues dhe të grues ndaj burrin.Burri a’në detyrë: ekim Fehmiu, aktori më i madh shqiptar i skenës dhe ekranit të madh iku nga kjo botë në shitja dhe marrja e nderit të femrës është gjëja më e ka per vedi e nuk mund t’i përzihet kush kuej as me a) me u perkujdesë për veshë e mathë e për gjithshka kohën kur kultura shqiptare përjeton krizën më rëndë për familjen shqiptare, i cili duhet paguar me e rrethue me pengje e me pleq. Dy gisht nderë në të lypet për me mbajtë jetën; b) me ruejtë nderen e B gjak dhe me jetë. Iule të ballit na i njiti Zoti i Madh. Ndera e marrun grues e mos me e lanë me u ankue për kurrnji nevojë. të thellë të identitetit pasi politika ka uzurpuar vendin e protogonistit, duke i lënë artistët në hije, të jetojnë dhe “Kanuni, metaforikisht shenjon shtillin e ligjvet gjobë nuk ka. Ndera e marrun s’falet kurr. Ndera Grueja a’në detyrë: a) me i a ruejtë nderen burrit; b) të vdesin në harrim. gojdhânse e të pa kodifikueme, mbas të cillave hecte e marrun nuk shpërblehet me gja, por a me të me i rrogue pa zhibla; c) me i ndejë nën sundim; d) Bekim Fehmiu, Marlon Brando shqiptar, i dikur hullija e jetës e e veprimit të popullit shqyptár. … derdhun të gjakut, a me të falun fisnikisht (përmbas m’u përgjegjë detyrve të kunorës; e) me rritë e me jashtëzakonshëm, me një karakter shumëdimensional, Fjala kanun etimologisht rrjedhë prej fjalet greqishte ndërmjetsis së dashamirve të mirë). I korituni ka mkambë fmin me nderë; f) me i ndejë gadi me të shumëplanesh, i destinuar për role dramatike, me «kanón», qi don me thanë: mastar - njajo vegël drunit deren çilë përkah ndera: peng s’shtron, pleq s’merr, veshmen e të mathmen (kah e qepmja); g) mos me i’u botë të madhe shpirtërore, imponues, që mjafton një a e ndonji brumit tjeter, qi vien me terhjekë viza të gjygj slypë; gjobë s’merr. Aj, të cillit i u muer ndera, përzie në fejes të të bijve e të bijave16. herë ta shihje në ekran dhe të mos e harroje për të ndrejta”1. Kanuni është një monument kulturor- xehet i dekun kah kanuja. Ndera i mirret burrit: a) Për dy punë e ka fishekun në shpinë grueja e gjithë jetën. Kandidat për Palmën e Artë në Festivalin historik i së drejtës tradicionale të shqiptarëve. Me i thanë kush se rren facle burrave të mbledhun në për nji punë i pritet theku e lshohet. a) për kurvni; e Kanës, të cilën do ta kishte fituar po të mos ishte Shqiptarët kanë trashëguar deri në shekullin e 20- kuvend; b) Me e pshty, me iu matë, me e shty a me b) për mik të prem. Për këto dy punë të pabesijet shqiptar, çmim i mjerimit ku na ka degdisur politika. të dy kanune: “kanunin e lekëve”- Kanunin e Lekë i ra kush; c) Me i prishë ndërmjetsin a besën; d) Me i shoqi e vret të shoqen, e rrin pa ndore, pa besë e Ka interpretuar si kollos mes kollosësh përkrah me Dukagjinit (ose më saktë kanunin e Leknisë dhe të ia dhunue gruen a me ia hikun; e) Me ia marr armët pa kenë i ndjekun për gjak, se prindja e nuses së John Huston, Ava Gardner, Charles Aznavour, Irene Dukagjinit, i quajtur dhe “kanuni i vjetër”), që kishte e krahit a të brezit; f) Me ia dhunue bukën, tui ia nga vrame marrin çmimin e gjakut, e këtij do t’i napin Papas, Claudia Cardinale etj. pushtet në viset mbi lumin Drin; dhe “kanunin e mikun a puntorin; g) Me ia thye shpin, vathin, kotecin fishekun e do t’i qesin dorëzanët. Për bracni a cubni Personalisht e kam parë për herë të parë kur kam gegëve” - Kanunin e Skënderbeut, që kishte pushtet a çerranikun n’oborr; h) Me ia ndalë uhan a detyrën; burri e lshon gruen porse tjetër dhunë s’ka tager qenë fëmijë tek Odiseu me Irene Papas dhe Libera, në gjithë pjesën tjetër të Shqipërisë veriore2. i) Me ia luejtë rrasen e vegshit në voter; j) Me njye me i ba grues. Grueja, qi lshohet, tuj dalë shpijet E Dashura Ime me Klaudia Kardinalen, dhe prej “Modeli më i plotë i organizimit tradicional të kafshatën përpara mikut i mirret ndera mikut; k) Me të burrit, kurrnji send s’ka tagër me marrë me vedi atij çasti më është ngulur në kujtesë për të mos m’u jetës së shqiptarëve është Kanuni i Lekë Dukagjinit. koritë trevezen nder sy të mikut, kur i zoti i shpis e posë petkash, qi ka në shtat. I hupin petkat grues së shkulur më kurrë. Këtë efekt e bën vetëm arti i kulluar Kanuni nuk kishte vlerë pa kuvendin, pa pleqtë e kruen ulteren a Shpin e lpin kupen7. lshueme, përse çmimi, qi ka pasë la burri për të, i dhe artisti i madh që ka fuqinë hyjnore, dhe Bekim stërpleqtë, pa dheun që mblidhej për të ndarë të Edhe në Kanunin e Dibrës, nderi i femrës është jet ke prindt. Grueja e pa-kunorë farë tagrit s’ka në Fehmiu është një hyj. drejtën. “Canon et convente”, kanun e kuvend i shenjtë për burrin dhe lahet vetëm me gjak. Në shpi të burrit. Kanuja i nep këto ndeshkime burrit, Por megjithë këtë dimension aq të rrallë për (marrëveshje), ky është thelbi i së drejtës zakonore këtë kanun thuhet se “burri e vret gruen për çështje qi merr grue të pa kunorë: a) shpija i digjet e toka i individin, do të duhej që Bekim Fehmiu të na linte 8 lamtumirën për të bërë që ne të kthenim kokën tek shqiptare. Ishte ky kanun jo vetëm e drejta e nderi” . Edhe lëshimi i grues nga burri është i jet djerr; b) xirret prej vendit, e s’mund t’a shklasë ai. Por çfarë ndreq se ne mbetkemi të shtangur tani rregullimit të bashkëjetesës (convente), por edhe njëllojtë si te Kanuni i Lekë Dukagjinit dhe Kanuni tokën e vet mje qi t’a largojë gruen e mbajtne pa kur ai iku, përderisa kur ishte do të merreshim me e drejtë familjeje, e drejtë civile, e drejtë pune e i Skanderbegut. Sipas Kanunit të Dibrës, burri e kunorë; c) në pasët fmi me grue të pa kunorë, punë të rëndomta duke bërë gjithçka për të mos e vënë procedure, një ansambël i vërtetë drejtësie, ku lshon gruen për tre gjëra: 1. Për çështje nderi; 2. njehen të pa-ligjë e prandej s’mund të bahen kurr re. Sepse duhet të kesh teserë partie, duhet të jesh përcaktoheshin në mënyrën më të sintetizuar Për brecllajk (vjedhje - M.H); 3. kur pret mikun në perkas (trashigues). Burri ka tager: a) me kshillue surrugato, duhet të jesh mediokër, duhet të bësh art raportet e njeriut me familjen, me fisin, me besë. Për arsye të tjera gruaja as nuk vritet as nuk e me qortue gruen; b) me rrahë e me lidhë gruen e trash, duhet të jesh spiun i Sigurimit të Shtetit, duhet miqësinë, me flamurin e me atdheun. Kategori të lshohet. Burri, kur zbardh faqen, quhet i nderuem, vet, kur të mbrrîjë me i a perbuzë fjalen e urdhnit. të jesh ish-eksponent i regjimit, duhet të jesh zagar, tilla themelore të etikës popullore, si nderi, dinjiteti, por në gjak bije9. Burri e ka detyrë me prujtë nderin Baba ka tager: a) mbi jetë e mbi gjallnim të të bijve duhet të jesh i të nëntëdhjetenëtave që të meritosh respekti, mirësjellja, mikpritja etj. ndër shqiptarët e grues. Kjo bahet vetëm me armë10. “Grueja e b) me rrahë, me lidhë, me burgosë a edhe me vra të vemendjen e reflektorëve shqiptarë. janë përcaktuar nga “nomet e të parëve. Shqipëria lshueme quhet ajo prej së cilës heq dorë burri, me të birin e të bin, kanuja s’i lypë arsye17. Kush nuk e pranon këtë klishé më mirë të largohet qe e pushtuar për pesë shekuj nga perandoria cilën ajo grue qe bashkue me kunorë. Grueja quhet e Në Kanunin e Skënderbeut, për fejesën e nga trevat shqiptare, të ikë nga sytë këmbët, me vizë, si otomane, por Kanunin ajo nuk arriti ta nënshtrojë”, lshueme kur burri i ep lekun. Grueja nuk lshohet me martesën shkruhet: “Fejesa asht e xanmja e nji vajze klandestin, duke e blerë vizën me koston e apartamentit -konkludon prof. Sinani. “Kanuni supozohet e fjalë11. Gruaja që lshohet për çështje nderi, hoduti te caktueme, per nji djal të caktuem me shkues e ku jetonte, duke marrë gomonet, duke ndërruar pohohet në mënyrë eksplicite të përmbajë thelbin ku nuk duhet me u martue i vihet shumë i madh. Ajo shej të dorxuem prej prindve të djalit, prindve të nacionalitetin, duke u bërë italian, grek, amerikan, e mbetjeve nga paganizmi me prejardhje të lashtë nuk mund të martohet mrena Malit (krahinës M.H) vajzës dhe i pranuem prej sish. Fejesen vetëm me zviceran, anglez, e gjithçka por jo ai i zanafillës. E do indo-evropiane, ku nderi, besa e burrnia janë se bije në gjak, si ai që e ep, si ai që e merr12. Në fjalë kanuni nuk njeh as s’e pranon. Fejesë pa shkues të duhej të vdiste Bekim Fehmiu, që të fillonte rituali i kategori çelës shpirtërorë3. vashën e “bame me fjalë” nuk mund të vejë dorë e sidomos pa shej të pranuem, kanuni nuk pranon. neveritshëm për të përmendur vlerat që ai i kishte, se 13 ishte ai që ishte, aktori më i mirë, artisti më i madh, “Besë, nderë e burrni janë tri virtyte të nalta kush, veç atij që e bani me fjalë . Vllau e motra Fejesa në kanu nuk ka moshë të caktueme. Shtëpia e i vlerësuar nga kinematografia botërore. Por sa më shpirtnore të shqiptarit, që janë godi të natyrës së nuk duhet të puthen ene po qe se nuk janë pa prej dhandrrit s’ka të drejtë, mbasi ta ketë xanë, të kërkojë tepër theksohet ky fakt, aq më tepër kuptohet hendeku tij. Ndera asht me e madhja e ma e bukura pasuni kohësh me njani - tjetrin. Ato veç përshnoshen tye me pa vajzën. Ajo ka detyrë të ruhet, të mertyset (me midis vlerësimeve postmortum me heshtjen kur ai ishte e shqiptarit. Nderen shqiptari e krahason me jetën. përpjek krenat ke tamthat, pa u pshtetun faqe për u mbulere ftye që të mos shihet). E drejta për të fejue gjallë, ku vlerësimi për njerëzit e kulturës vazhdon të “Erz e shpirt”. Ndera asht e paprekshme. Njeriu faqe….Djemt e vashat e vllazisë e kanë të ndalueme djelmt ose vajzat i përket zotit të shtëpisë me pëlqimin mbetet e varur nga kritizerët politikë, të ngjashëm me q’e humbi apo ja mueren nderen, quhet i vdekun, me luejtë tue prekë njani-tjetrin. As vllau e motra, pa e burrave të shtëpisë e kryesisht të prindve. Grabitja ata që vinin firma për të dërguar në litarë poetë. i vramë. Vdekja me nderë asht kapak floriri. le ma kushrinjt’ e parë e të dytë, nuk janë të lejuem e vajzës ose e grues asht kundra kanunit e fesë. Asht A i keni parë rrjetet televizive të Shqipërisë ku ka Pandershmënia asht turp i zi që se lanë kurrgja. me marrë rrugë vetëm në vende të largëta. Rruga e dhunë e randë që i bahet vajzës e grues, prindëve të edhe kanale që japin gjithë ditën filma të realizmit Grueja me karakter të vendosur quhet burrneshë. tyne asht’ vetëm nëpër katund e ndër sy të njerëzve. tyne dhe shtëpisë q’e ka xanë apo marrë. Në punë të socialist të kohës së diktaturës dhe nuk guxojnë edhe Sod do të thomi: heroinë. Ndera e njeriut merret tue Kunati e kunata nuk merren n’grykë ne njani-tjetrin. fejesës e të martesës, veprojnë vetën burrat, “vajza sot e kësaj dite të vendosin filma të Bekim Fehmiut ? i ba çdo dhunë. Burrit, ndera i merret: 1) Tue i pre Kumbara piqet e përshnoshet me ndrikullën e vet si s’ka të drejtë të mendojë për fejesën e martesën e vet, Kur do të duhej të ndodhte e kundërta, që filmat e mikun, apo ndoren; 2) Tue i marrë me dhunë armën; vllau me motrën. Kanuni nuk lejon fjetjen në një nji por do të mendojnë prindët e sajë. Do të marrë atë realizimit socialist t’i jepeshin publikut për të treguar 3) Tue e prekë në gra; 4). Tue i ra; 5) Tue e sha; 6) odë të djemve të rritun e të vashave të rrituna ene burrë që do t’i apin prindër. Në mungesë të babës e se ku degjeneron arti kur për rrugën e tij vendos një 14 regjim që e ka përçudnuar kulturën, duke i mohuar të Tue ju shpifë. Grues i merret ndera: 1) Tue e prekë; kur janë halis vlla e motër . nanës janë kujdestarët. Vajza asht e turpshme nuk ka drejtën e qytetarisë Gjergj Fishtës apo kur ia mohon të 2)Tue i marrë gja me dhunë; 3) Tue i ra; 4) Tue Sipas studiuesit të njohur prof. dr. Shaban mundsi me njoftë njerëz të largët e të përshtatshëm drejtën Nënë Terezës të vijë e të takohet për së gjalli e sha; 5) Tue ju shpifë. Ndera e marrun s’ka peng Sinanit, “kulti i nderit vjen përmes kanunit që për fatin e vet. Ka nevojë për mbrojtjen e nderit të me të jëmën dhe motrën e saj. Po përse ky mallkim do e pleq: Nderen burri e çon vete në vend. Nderen e nga kohëra shumë të hershme”. Sipas tij, “nderi vet e të shtëpisë, qe mos të korisë veten as shtëpinë e të duhej ta ndiqte Bekim Fehmiun edhe pas rrëzimit të grues e çojnë në vend burri e prindët e sajë. Ndera tek shqiptarët ndryshon nga kodet e kalorësisë sidomos ka nevojë për krahin e burrave që mbrojnë diktaturës. E përse nuk u përkthye kurrë në shqip kur e marrme kthehet në gjak. Pushka për nderë të europiane të pragut të Rilindjes. Bëhet fjalë për edhe me armë të drejtat e gruas18. ai ishte gjallë autobiografia, ku ai shkruan me krenari zbardh faqen, megjithse në gjak të lshon. Kanuni e një nder të ashpër, por dinjitoz e madhështor (Vijon numrin e ardhshëm) prejardhjen e tij, kur në Shqipëri e Kosovë përkthehen kthen nderen edhe me të falme mbas ndërmjetësisë në ashpërsinë e tij. Për vendin që i ka dhënë tyrli romane të verdhë e rozë. E përse u kalua gjithçka së shoqnisë dhe dashamirësve. …Shoqnia nuk hyn popullsia malësore nderit, që shkrinte dy kulte, REFERENCA në heshtje dhe u prit deri sa ai të ikte, që Uliksi dhe ndërmjet për premje miku, e rrallë fort për prekje në atë të bujarisë (të mikut) dhe të urtësisë (të 1. At Gjergj Fishta, Parathanje në “Kanuni i Lekë Dukagjinit”, Hedoni bijtë e tij, të tregonin për gjyshin e tyre, Ibrahim 4 Shkodër 1933, Shtypshkronja Franceskane, f. XXVI. gra e vajza” . Prekja për të keq e gruas asht dhunë e pleqve), mjafton t’u referohemi dy paragrafëve 2. Prof. Dr. Shaban Sinani, “Etnos në epos”, Sh.b. Naimi, Tiranë Fehmiun, mësuesin patriot, i persekutuar nga UDB-ja madhe. Ka idhni të randë, qe s’e shuen veç pushka a të njëpasnjëshëm të kodit: “Ndera e marrun ka 2011, f.168. për veprimtarinë e tij politike . E përse u harrua Bekim ndërmjetësia e miqve, dashamirve e shoqnisë. Grueja gjakun” (nyje, § 598-Kanuni i Lekë Dukagjinit 3. Rexhep Ismajli, “Etni e modernitet”, Dukagjin 1994, f.121. Fehmiu ?! Të harrosh Bekim Fehmiun do të thotë preket: 1) tue e prekë për të keq; 2) Tue i ra, shtye –M.H); “Shqiptari rron për dy gisht nder”, “Dy 4. Dom Frano Illia, “Kanuni i Skanderbegut”, Editrice La Rosa, ta lësh karakterin shqiptar të varfër dhe skematik pa a pshtye; 3) Tue i marrë gja përdhunisht në shpinë gisht nder e faqen e bardhë”, janë dy përcaktime Milot, 1993, f. 208-209. mrekullinë e talentit të tij, i cili është pjesë e identitetit 5. Po aty, f. 210. e dorë. Me vue kush dorë në grue për të keq, i ba themelore për nderin në kanun. Nderi në të drejtën 6. Po aty, f. 15. tonë kulturor, t’ua zhveshësh shqiptarëve magjinë dhunë asaj, prindvet e burrit të sajë. M’e dhunue s’e zakonore shqiptare është e kundërta e turpit. Po të për të mrekulluar publikun shqiptar dhe botëror, t’i 7. A. Shtjefen Konst. Gjeçovi. “Kanuni i Lekë Dukagjinit”, O.F.M, lesh shqiptarët pa korifej të kulturës, kur kemi pasur lanë nji prrue gjaku. Çdo prekje tjetër e grues quhet krahasohen “zonat” e nderit dhe të turpit në kanun, Shkodër, Shtypshkronja Franceskane, 1933. e ngame, rrahje. Çka thuhet për grue vlen edhe për del se hapësira e nderit ka qenë shumë e ngushtë 8. Xhafer Martini, “Kanuni i Dibrës”, botim i dytë, Tiranë, 2007, fatin që këta korifej të kenë qenë bashkëkohës me ne. f. 44. T’i lësh shqiptarët pa Bekim Fehmiun do t’i thotë t’i vajza. Si kje e pa fejueme si kje e fejueme, dhunën dhe brenda kësaj hapësire njeriu shqiptar duhej ua ban asaj e prindve të saj dhe jo të fejuemit të saj. të krijonte individualitetin e tij. Kjo sepse kanuni 9. Po aty. gjymtosh ata, t’ua shitosh zërin, t’ua marrësh frymën. 10. Po aty, f. 43. A mendohet ndonjëherë se gjeneratat e reja do të Kanuni thotë: Grueja nuk preket. Për çfardo dami që përmban një varg të gjatë ndalimesh e tabush, që 11. Po aty, f. 275. na pyesin, se nga ata vinë, se cilat janë rrënjët e tyre, të bajë grueja nuk preket, për të do përgjigjen prindët e mbronin njeriun prej “zonës së turpit”. Pushteti 12. Po aty, f. 278. pasi gjeneratat e reja e kanë të domosdoshme të dinë e burri i saj. Po rroku grueja armë, thikë, spatë, dru, i nderit mbi shqiptarin ishte mbi pushtetin e 13. Po aty, f. 245. se në gjakun e tyre, kanë diçka se përse ia vlen të kundra kujë, dhe i hiqet duersh s’ka kori. Grueja ka faltores dhe të shtetit”, -konkludon prof. Sinani. 14. Po aty, f. 43. krenohen, se ADN-ja e tyre është e ngjashme me atë furkën e jo pushkën. Gjaku i atij që vritet pse dhunoi “Me plotfuqishmërinë e një institucioni që e shtrin 15. Prof. Dr. Laura Smaqi, “Zbulimi i vetvetes n’pasqyrë t’letravet”, QSA, IGHL, Sh.b. “Maluka, Tiranë, 2009, f. 60. të Gjergj Fishtës, Nënë Terezës, Bekim Fehmiut, me grua a vajzë duhet të lahet me të holla. Ja ka ba vedit, pushtetin e tij në të gjitha aspektet e jetës, duke 16. A. Shtjefen Konst. Gjeçovi, “Kanuni i Lekë Dukagjinit”, cituar. të cilin ishim të ndarë për së gjalli e për këtë duhet të ai ja ka marrë ftyrën për jetë e vedit e grues a vajzës përcaktuar qëndrimin dhe sjelljen e individit, 17. Po aty. vemë kujën. së huej. Gruaja e pandershme quhet buqë5. kanuni kushtëzon mendimet e ndjenjat dhe vendos 18. Dom Frano Illia, “Kanuni i Skanderbegut”, cituar, f. 26-27. pagina 15 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Storia Nga Dodona në Tibet Atlantidën, mbi historinë e së cilës janë shkruar mbi 20 mijë libra, e kam rikujtuar sepse mendoj se raca ilire prej saj ka ardhur. – Xhuzepe Katapano a) b) c) Në fig.(a) kemi një skulpturë, të fundit të shk19, të Kafireve Bashgali gjetur në Luginën Kalash I. ËNDRA E HITLERIT të Pakistanit. Është një skulpturë gruaje në fron me dy brirë dhije mbi kokë. Në fig (b) Koka e Zeusit pellazg me brirë dhije dhe fig.(c) Përkrenarja e Heroit kombëtar të shqipetarëve, Gjergj Kastrioti jo ëndër zuri fill pikërisht në Skënderbeut me një kokë dhie (Muzeu i Vienës). shkretëtirën e Saharasë, aty shqipe, kanë vërejtur jo vetëm rrënjë të dhe kanë jetuar të pavarur nga ndonjë Kku Piramidat madhështore të përbashkëta, por edhe fjalë të njejta që shtet i huaj deri në vitin 1974. Faraonëve, qëndrojnë si të tërhequra përdorin kalashët dhe shqipetarët e ditëve Udhëheqësit kalash, në kohët e vjetra mbrapa ndërtimit më të lashtë - të sotme. Kjo përputhje çfaqet qartas emërtoheshin TSIAM (Çam-popullsia e SFINKSIT- vepër e Atlantidëve, që i në toponimet si psh: Lugina ‘Hundëza’- Thesprotisë), që më vonë u zëvëndësua kishin shpëtuar Përmbytjes. hundë; një vend moçalor emërtohet me titullin MIR (i miri/i urti në shqip). Më 1938, falë mikpritjes së derës ‘Baltor’ si dhe qyteti ‘Balti’ – balta; mali Studiuesi Gulliam Darlling, pohon se, mbretërore shqipetare të Egjiptit, Bubullimating që mund të lidhet me fjalën në gojëdhënat kalashe “Tsiam” është studiuesi Xhuzepe Katapano, vendosi e shqipes –bubullimë; Nuristan (nur- vëndlindja e kombësisë së tyre ku të priste rrezet e para të agimit pranë një pamje bukurie,dial çam). Po edhe shpresojnë se do të kthehen një ditë. Sipas Piramidave të Saharasë, një rit i lashtë i vargmali i Himalajave, sipas studiuesit Arif Aristidh Kolës, vend-ndodhja burimore e fshatrave arbëreshe të Siçilisë. Mati vjen nga gjuha shqipe (mal maja) (6) kalashëve është tek lumi i lashtë thesprotas Edhe mbas 46 viteve, kur e mbaroi Dritë) që ishte vënd-qëndrimi i Mbretit malit të shenjtë – KALASH dhe popullit Vetë emri i gadishullit e ka burimin nga ‘Thiamis’, prej nga rrjedh edhe vetë emri veprën e tij «Thoti fliste shqip», ai e kujton të Botës. Një mbrët i jashtzakonshëm që mitik më të famshëm të lashtësisë. besimi dhe gjuha e pellazgo-shqipetarëve: i Çamërisë. ‘Tsiam’ domethënë Çam.(10) këtë çast magjik: «Drita e Lindjes, ndërsa ndër shekuj kontrollon fatet e njerëzimit. Hindi = hyn (në dialektin çam ‘hin’)+ Dhia Amaltea, sipas mitit pellazg, ngjitej drejt qiellit, përhapej me ngjyrim Himler ishte i magjëpsur nga Tibeti II. KALASHËT, USHTARË Di-a, dmth vëndi ku ka ardhur/hyrë Zoti, ushqeu Zeusin e Dodonës me qumeshtin të zbetë trëndafili që forcohej gradualisht, dhe ishte i bindur se pikërisht aty, ishte TË ALEKSANDRIT? emër që e ka edhe gjuha më e përhapur e vet në ishullin e Kretës. Për adhurimin e duke ndriçuar qetësisht Sfinksin, me origjina e racës ariane dhe aty ruheshin në Gadishull – hindi. Edhe filozofi Sami dhisë në trojet arbërore, ka shkruar Plini i ato buzët e trasha të palëvizshme, në forcat e lashta të pushtetit. Koloneli anglez Robertson, qe i pari Frashëri (1850 –1904) e emërtonte vjetër,Varoni, Eliani, Atheneu, etj. Dhinë përputhje të plotë me emrin, i cili, si Ekspedita me shkencëtarë gjermanë e europian që zbuloi në fund të shekullit Hindi. e gjejmë të vizatuar në shpellën paleolitike të gjithë emrat në zanafillë, tregonte udhëhequr nga biologu Ernest Shefer (të 19, në veri të gadishullit Indian, mes Nga studiuesit e huaj nuk është gjetur pranë Butrintit (Shën Marinës) para afro thelbin dhe funksionin e tij: SFINGE. gjithë anëtarë të trupave SS) u nis nga Vargmalit të Hindukushit (Afganistani origjina dhe kuptimi gjuhësor në gjuhët 40 000 viteve. (11) (SFJET+GJË, do të thotë «s’flet gjë, porti i Gjenovës në 21 prill të 1938, në Verior), Pamirit (Taxhikistan) dhe europiane, aziatike apo sanskriten e Edhe për kalashët dhe hundëzakët, hesht» , zbërthyer nga studiuesi Bernardo drejtim të Indisë britanike për të kërkuar Karakorumit (Pakistani Verior/Himalajë) lashtë, për këto toponime dhe për vetë dhia është kafshë hyjnore dhe gdhendin Bilota (1843-1918) «Studime filologjike “rrënjët e humbura të popullit gjerman”. një popullsi të racës europiane që jetonte gjuhën ‘burushaski’. në dyert e shtëpive dy brirë dhije, si rreth parahistorikëve» Kastrovilar,1915) Pas afro katër muajsh përpjekjesh për në izolim të plotë nga popullsia aziatike Ngjashmëria e madhe e kalashëve në simbol të mbrojtjes së tyre nga Perendia (1) t’u lejuar të hynin në “qytetin e ndaluar” që e rrethonte. Një luginë e kësaj zone veri të Gadishullit Indian, me shqipetarët Dezau (dhias-Zeus) dhe mbajnë për nder Sfinksi është emërtuar “Varri i budist - Lhasa, grupi i shkencëtarëve malore dhe banorët e bardhë të saj, e Gadishullit ballkanik, vërehet edhe të tij, një zjarr të pashuar në shtëpitë e Hermesit”, i njohur në Egjiptin e Lashtë gjerman më së fundi qëndronte perball tij. emërtohen gjithashtu si mali i shenjtë i në traditat historike kulturore, në ritet e tyre.(12) me emrin shqipetar «Thot» ( ai që thot/na Antropologu Bruno Beger, kishte marrë budistëve tibetjan: Kalash. simbolet e besimit dhe të jetesës së tyre Sipas gojdhënave të tyre, kalashët dhe flet) nga doktrina e të cilit u frymëzuan urdhër nga Hitleri të zbulonte ngjashmëritë Kalashët banojnë në malet e të përditshme. “Zakonet rrojnë jo vetëm hundëzakët e quajnë veten pasardhës Iniciuesit e Mëdhenj të njerëzimit si Rama e kafkës midis popujve gjermanike dhe Hindukushit në krahinën afgane të me shekuj- vëren J.G.Hahn- por edhe me të ushtrisë së Aleksandrit të Madh – (cikli arian), Krishna (inicimi bramanik), tibetianëve. Sipas Hitlerit, në rast se kjo Nuristanit dhe në atë pakistaneze të mijëra vjet, bile kemi (edhe sot) zakone të Iskanderit, që është edhe emri i Heroit Orfeu (misteret dionisiake), Pitagora vërtetohej, çdo forcë magjike që kishin Çitralit në pjesën veriperëndimore të vjetra, të cilave nuk ua dimë kuptimin” (7) Kombëtar të shqipetarëve dhe një emër (misteret e Delfit), Platoni (misteret trashëguar dijet e tibetianëve nga Arianët Pakistanit (në luginat Bumburet, Rumbur Në vitet 20 të shekullit të kaluar, shumë i përhapur dhe në ditët e sotme. eleuziane) dhe Moisiu (misioni izraelit). e lashtë, ju takonin edhe gjermanëve. Vetë dhe Birir). Janë një fis, me popullsinë që amerikania Rose Lane udhëtoi drejt Po a janë vërtet kalashët, burrat dhe (2) Askush deri më sot nuk ka mundur ekspedita ishte emërtuar «Trashëgimia e jeton në luginën e Hundëzës të rafshnaltës Malsisë së Shalës në Veri të Shqiperisë. gratë që e shoqëruan Aleksandrin e Madh të hyjë në varrin e Thotit. Sfinksi ashtu Paraardhësve»(Héritage des Ancêtres). së Pamirit. Në atë qoshe të haruar edhe nga Zoti, u deri në Indi? si shqiponja e Ilirëve apo e Perandorisë Beger bëri qindra matje atropometrike hap një debat me një malësor të moshuar Unë mendoj, se faktet e sipër- Romake, përfaqëson DRITËN dhe DIJEN të formës së kafkës, mbi vetullat, përmasat i cili ngulte këmbë se Filipi II, i jati i permëndura e mbështesin këtë origjinë në përgjithësi (në dialektin çam, fjala «di» e fytyrës, por me gjith kujdesin që patën Aleksandrit, rridhte po nga raca ilire si sipas gojdhënave të tyre. Por, emri do të thotë «dije» dhe «u bë dritë»). (3) kërkimet e tij, tiparet e gjermanëve nuk e shoqja, Olimbija (Mirtali, stërmbesë KALASH dhe SIMBOLET e besimit që i Viti 1938, për rastësi të fatit, do të ishin të ngjashme me ato të banorëve e mbretit të Mirmidonëve, Akilit). Një kanë ruajtur deri në ditët e sotme, zbulojnë shënonte dy nisma që lidheshin me aziatik në Tibet. Studiuesi nuk gjeti aty as djalosh që po dëgjonte kundërshtimin një prejardhje shumë më të lashtë, se sa ndërtuesit e Sfinksit: ndonjë banor me flokë bjondë dhe sy bojë e mikes së largët, e cila siç duket nuk i koha e pushtimeve të Aleksandrit ne Indi E para, ajo e Xh.Katapanos që zbuloi qielli. Të gjithë shkencëtarët i mundonte njihte “ligjet” e shqipetarëve, u hodh: “ më 326 pK alfabetin fonetik të hieroglifëve egjiptianë, pyetja: A ka ekzistuar vërtetë një racë Shqipetarët martohen me shqipetarët. me anën e gjuhës shqipe. ariane dhe a ndodheshin vërtet në Tibet Filipi II u martua me një grua prej popullit III. KALASH = SWASTIKA E dyta, nisjen e ekspeditës gjermane dijet dhe formulat e tyre magjike? të vet, siç ka qenë gjithëmonë zakoni. Po për të zbuluar misteret e dijeve të Thot- Megjithatë Sheferi ariti të marrë lejen të ishte grek, asnjë i parë i shqipetarëve Do t’i trajtoj këto emra me anën it, të kyçura në heshtjen e përjetshme të për të vizituar fortesën Orion-Burakan, të nuk do t’i jepte bijën për grua” (8) Kjo e gjuhës shqipe, e nisur nga fakti i Sfinksit. ndërtuar nga Mbreti i parë i Tibetit para traditë mijëravjeçare u shkel mbas 1945. ngjashmërive të popullsisë kalashe në Ishte Himleri (Heinrich Himmler), 1500 viteve. Por Hundëzakët e ruajnë me fanatizëm gjuhë, zakone dhe simbolet e bësimit, me themeluesi i repartit special SS, që ia Për habinë e madhe të shkencëtarëve edhe sot këtë zakon. Ata nuk martohen ato të trashëguara nga shqipetarët e ditëve ushqeu këtë ëndër Fyhrerit të tij. Të dy gjermanë, në vend të dijeve magjike të me të huaj. të sotme. Jo pa qëllim kam vënë shënjën e kreret e nazizmit, shpresonin të zbulonin Arianëve të lashtë, në Tibet ata gjetën Kalashët nuk i varosin të vdekurit, barazimit midis emrit të malit Kalash dhe shkencën e Atlantidëve dhe sidomos simbolin e tyre nazist “Svastikën”, me por i lenë deri sa treten në sipërfaqe emrit të simbolit Svastika. Këto dy emra, formulat magjike, që të sundonin Botën përmasa gjigande të shtrire mbi faqen e të tokës, zakon që e gjejmë edhe disa siç do ta shikojmë më poshtë, jo vetëm si Arianët mitikë. Sipas filologëve dhe një mali me emrin “Kalash”. krahina shqipetare. Banorët në Karmë që dëshmojnë përkatësinë e tyre pellazge, antropologëve gjermanë të shk 19-20, dhe Galishtë të Malësisë së Veriut të por edhe kanë të njejtin kuptim simbolik gjermanët e kohëve moderne ishin me Shqipërisë, i kishin treguar albanologut në besimin hënor të Dodonës dardano- origjinë nga popujt e lashtë Arianë. Nopça, se të parët e tyre i linin mbi thesprote. Këto dy fise (të Kosovës Ferdinand Osendovski, në librin e tij sipërfaqen e tokës të vdekurit dhe vetëm dhe Iperisë), ishin jo vetëm NJE GJINI (Ferdinand Ossendowski «Bêtes, hommes kur mbeteshin kockat, i varrosnin. (9) (Titanët=Tanët, gjaku ynë) siç e tregojnë et dieux») pohon se disa Lama të Tibetit, Ashtu si iliro-shqipetarët, kalashët- edhe Mitet, por edhe formuan besimin i kishin folur për një vënd të fshehur hundëzakë nuk e pranonin nënshtrimin istitucional te pellazgëve në Dodonë. në thellësi të tokës të emërtuar “Agati” ndaj të huajve dhe kanë luftuar për lirinë Në këtë drejtim na ndihmon materiali (në shqip: ag/dritë +Ati/Zoti dmth Zoti- e tyrë. Sipas të dhënavë historikë, për i dy studiuesve të njohur të shkrimit Mali i shenjtë budist Kalash në Tibet 900 vjet ata kanë patur principatën e tyre (Vijon në faqen 17) Prej shpateve të tij buronin tre lumenjt më të mëdhenj të Botës. Mali Kalash mbahej si një mal hyjnor nga tre besime të ndryshme të Azisë dhe ndodhej 1500 Gjuha që flasin, “burushaski” (gjuhë e km në perëndim të qytetit të Dalaj Lamës burrave në shqip) nuk ka asnjë lidhje me në Tibet. Fillimi i luftës së II Botërore e dialektet e folura në gadishullin indian. detyroi Sheferin të ndërpriste kërkimet e Sipas gjuhëtarëve, gjuha e kësaj popullsie, mëtejshme dhe të kthehej mbrapsht. për shkak të afrive mund të futet në Vetëm pas afro 50 vitesh nga ekspedita familjen e gjuhëve dene-kaukaziane (dene- gjermane në Tibet, 200 km larg malit të caucasica) ku bëjn pjesë gjuha baske shenjtë Kalash, u zbuluan gërmadhat e një dhe e kaukazisë qëndrore. Gjuhëtari Ilia mbretërie të lashtë tibetiane. Kryeqyteti i Kazul (Ilija Casule) mendon se gjuha Mbretërisë legjendare Kuke ishte gërmuar burushaski, shpreh ndikimin e një gjuhe tërësisht në brendësi të një mali. (4) të lashtë indo-europiane. (5) Analizat e Këtu po e lemë ekspeditën e Sheferit ADN-së së kalashëve dhe hundëzakëve, dhe ëndrën e humbur të Hitlerit dhe do dëshmuan lidhjen gjenetike të tyre me të nisim një “ekspeditë” të re: Zbulimin popullsinë europiane. e Mbretit/Perëndi, që sipas traditës të Studiuesit shqipetarë, duke krahasuar a) b) Ernst Schäfer (1910-1991) popujve prehistorikë, i dha emrin e tij gjuhën e kësaj popullsie me gjuhën (a) Minotauri pasqyrohet me kokë kau. (b) Minotauri me trup kali dhe kokë njeriu. Linguisticà Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 16 Tornare per ricominciare da HEDIE XHYHERI vinte, che non si arrendono,che l’affrontano con coraggio e spesso vincono alla morte. Nella sua parola di salute “Donna abato 7 giugno 2014 in Silea di Treviso si è organizzato in rosa” ricordò i momenti difficili attraversati, le loro l’incontro dal titolo “Tornare per ricominciare”. Questo amiche di sfortuna che non c’e l’hanno fatta. La malattia non Sevento è nato da un idea delle due donne Mardena le ferma, unite e in coro decisero di attraversare in canoa Kelmendi, presidente dell’Associazione “Camminiamo il canale di Otranto e di arrivare a Valona. Queste hanno insieme” e Anita Beqiri presidente dell’Associazione “Donna espresso il loro desiderio sul gemellaggio delle due città, in rosa”, che segue le donne malate di tumore al senno, quelle di Treviso e di Valona, di poter portare così nella città in collaborazione con Canoa club Silea S. D. A. e la filiale di Valona la loro esperienza, augurando che questo avvenga della Fondazione Nermin Vlora Falaschi Itali, le signore quanto prima. “Vogliamo attraversare il Canale di Otranto in Hedie Xhyheri, Ermira Zhuri, Erida Cela Perlala, Boralda canoa “ perché no?! gridarono in coro. Questo incontro ebbe Kuci, Marie Lala, Aferdita Cipi, Blerina Veizi. Onorati importanza sia dal punto di vista sociale che significativo della presenza della presidente della Fondazione N. V. F. perché è una iniziativa in sostegno delle donne che Gjuha e lashtë shqipe, Albania Zenepe Luka, l’Attrice “Artiste e Popullit” Margarita attraversano le difficoltà della malattia, della chemioterapia, Xhepa, First lady albanese Teuta Topi, la presidente delle racconta la loro forza di reagire anche tramite lo sport di Associazioni della Laberia Lavderie Nanaj, l’annunciatrice canoa, nonché l’attenzione e il sostegno delle istituzioni che ky burim ari filologjik e giornalista della R.T.SH. Tefta Radi, rappresentante degli operano in loro aiuto. Il viaggio in canoa in direzione di albanesi all’Estero Vitore Stefa Leka, l’ambasciatore Albanese Valona si farà anche in ricordo di tutte le donne e le madri, Nga LEON QAFZEZI nga qarkullimi me urdhër të vetë a Roma prof. Neritan Ceka e consorte, il sindaco di Treviso i cui sogni finirono in fondo al mare assieme ai loro corpi, le kryeministrit Mehmet Shehu. Kush Giovanni Manildo, il sindaco di Cassier Miriam Giuliati, vice- quali non riuscirono a realizzare i loro sogni. Il programma “Gjuha shqipe ka pasur lashtësi dhe nga shkencëtarët shqiptarë do të sindaco Simona Guardati. I signori Paolo Scarpa campione proseguì con canzoni albanesi cantate da Ludmilla Baballeku deri në kohët e fundit një rendësi guxonte të shprehej pro këtij libri dhe italiano in “canoa”, Daniele Scarpa campione olimpico in e Gjin Shani. L’indomani, sulla canoa di “Donna in rosa” la të madhe dhe një evoluim letrar të përmbajtjes së tij pro pellazgjike?! “canoa”, Sandra Scarpa campione olimpico in Tiro ad Arco, bandiera Rosso-Nera sventolava per la prima volta nella gara mrekullueshëm e të pakrahasueshëm. Skepticizmi dhe indiferentizmi i tyre i quali parteciparono attivamente in questo evento e hanno di Voga Longa a Venezia. U përket shqiptarëve të sotëm ta ishte klasik në mediokritetin e tyre dato il loro contributo finanziario per la sua realizzazione. Vi partecipò anche il campione paraolimpico in vazhdojnë ketë evoluim, ta thellojnë “krijues” që nuk shkonte më larg Parteciparono inoltre anche molti albanesi dalle provincie di handbike Haki Doku accompagnato dalle donne della F. N. gjuhën e tyre dhe ta zhvillojnë me tej”, se hartimi i disa fjalorëve të gjuhës Treviso, Padova, Venecia, Vicenza, Oderzo, Milano, ecc.. I V. F. A. e della filiale della F. N. V. F. Italia e molte altre shkruan albanologu francez, Robert shqipe dhe disa neologjizmave që suoni commoventi della canzone “Non ho paura” di Manoia persone. La bandiera albanese sventolava tra le altre 1800 d’Angely. Është në fakt një gjuhë që dilnin jashtë kontekstit të gjuhës esprimeva al meglio la forza e il coraggio di queste donne che bandiere da tutto il mondo e in presenza di 6000 presenti iu nënshtrua dhe përballoi një trysni shqipe duke e deformuar atë vetëm lottano quotidianamente con la malattia, che non si danno per circa all’evento. pesë shekullore nën invazionin osman, për të treguar se po punohej dhe është një gjuhë që ka diasporën më të ishte marrë seriozisht ky problem… gjerë të fjalës dhe të përhapur në të “Përjashtimi i huazimeve”… Edhe gjithë botën… “Shqipja si gjuhë është përpara një vepre serioze si “Shqipja gjeniale-thotë R. Angely-dhe është për dhe Sanskritishtja” e studiuesit të ardhur keq, që shqiptarët e sotëm Petro Zheji, një punë shumëvjeçare, ende nuk e kanë kuptuar rëndësinë përsëri u prit me indiferentizëm e saj gjuhësore universale. Deri më të plotë, skepticizëm… Ata janë tani asnjë prej tyre nuk ka ditur ta treguar skeptikë, duke i quajtur jo studiojë e ta thellojë siç e meriton profesionistë edhe Rilindasit Shqiptarë në këtë kuptim gjuhësor. Dijetarët kur ata janë prononcuar në veprat e shqiptarë gjithmonë kanë shkuar tyre pro-pellazgjishtes, përmendim de tepër pas gjuhëtarëve perëndimore Radën, Naim Frashërin… Ekziston dhe në veçanti atyre që quhen mendimi jo i studiuar por i marrë si albanologë. Ata madje kanë besim i mirëqenë që në kohën e diktaturës tek këta, sa shpesh mendojnë pa e se meqenëse ishte pohuar nga Maks menduar aspak, si gjithë mendimet Myleri, prejardhja ilire e shqiptarëve, që japin albanologet si do që të gjithkush nuk duhej të pretendonte jenë. Kështu duke hequr dorë nga se gjithë studiuesit e tjerë që nuk çdo mendim tjetër, ata besojnë në mendonin si M. Myleri, e kishin mënyrë të patundur se janë “të gjithë” gabim… Robert d”Angely thotë: “Me pasardhës të ilirëve, sepse një dijetar një qëndrim të tillë si mund t’u besohet bashkë me gjithë ata që kanë pranuar atyre që vetëm shkojnë pas dijetarëve pikëpamjet e tij e kanë thënë kështu… perëndimorë, në vend që t’i futen vetë Nga ana tjetër mjafton që një dijetar punës kërkimore sepse ata janë më perëndimor të shprehë mendimin të kualifikuar se sa edhe albanologu se pellazgët nuk kanë ekzistuar më i mirë perëndimor” (“Enigma” perverse në imagjinatën e dijetarëve faqe 274-275). Shkencëtari francez, të lashtësisë ose që ata përbëjnë Angely, hedh teza të fuqishme, vetëm një mit të këtyre të lashtëve,e drita e të cilave depërton me menjëherë shqiptarët kanë pranuar pa gjuhën e faktit dhe objektivitetit të rezerva.” paanshëm, origjinën tejet të lashtë Kjo fakton se ndjesia e të gjuhës shqipe, pra si rrjedhojë inferioritetit ndaj të huajve ekziston edhe vetë popullit shqiptar që ai e si në shumë fusha edhe në fushën e identifikon me pellazgët. Ai thekson albanologjisë. Pak studime kemi në me argumenta bindëse se gjuha fushë të gramatikës së krahasuar, pellazge ose shqipe është një gjuhë studiuesit apo akademikët shqiptarë universale e botës së bardhë antike të indoktrinuar dhe për të mos dhe Perandorisë Bizantine. Një tezë Kthim për të rifilluar shkelur në “dërrasë të kalbët” sepse tjetër e tij me vërtetësi historike të menduarit se vijmë nga pellazgët është dhe prova se në epokën Ngag HEDIE XHYHERI Ne fjalet pershendetese te mbajtura nga “Donna in rosa” u do keqinterpretohej nga fqinjët si romake dhe bizantine, popullsia kujtuan momente te veshtira qe ato kane kaluar, u kujtuan shovinizëm. Pra këta akademikë, e Greqisë ka qenë shiptare. Teza iten e shtune 7 qershor 2014 ne Silea te Trevizos dhe shoqet e tyre te cilat nuk munden te fitonin mbi vdekjen. për të “qenë brenda” ideologjisë e tretë dhe me interesantja e tij, u zhvillua takimi “Kthim per te rifilluar”. Ky takim Semundja nuk i ndal, te bashkuara ato, njezeri, vendosen qe së partisë, vijës së masave, janë është që i jep gjuhës shqipe cilësinë Dlindi si ide e dy grave shqiptare , Mardena Kelmendi, te kalojne me “canoa” kanalin e Otrantos dhe te mberrijne marrë intensivisht pas pasthirrmave si mëmë e sanskritishtes (gjuha e kryetare e shoqates “Ecim se bashku” dhe Anita Beqiri ne qytetin e Vlores. Ato deshirojne qe qyteti i Vlores te dhe prapashtesave, parashtesave të vjetër indiane), greqishtes së lashtë kryetare e shoqates “Donna in rosa”, e cila ndjek grate e binjakezohet me qytetin e Trevizos, ne kete menyre ato do gjuhës shqipe duke i hequr dhe vënë dhe latinishtes (duke provuar gjatë semura me tumor ne gji, ne bashkepunim me Canoa club te çojne eksperiencen e tyre ne kete qytet dhe shpresojne te “vetullat” sipas orekseve të pushteteve zbërthimeve të mbishkrimeve të Silea S. D. A. dhe me degen e Fondacionit N. V. F. Itali realizohet sa me pare.”Duam te kalojme kanalin e Otrantos në fuqi… Ndërkohë shkencëtarët e Kretës se pellazgjishtja, origjina zonjat Hedie Xhyheri, Ermira Zhuri, Erida Cela Perlala, me Canoa» pse jo?! therriten ato njezeri. Ky takim pati huaj që janë marrë me deshifrimin e së cilës humbet në errësirën e Boralda Kuci, Marie Lala, Aferdita Cipi, Blerina Veizi. rendesine e vet sa shoqerore aq dhe domethenese sepse e stelave etruske, pararomake, kanë kohërave parahistorike me ato të Nderuan me ardhjen e tyre kryetarja e Fondacionit N. V. F. mbeshtet gruan ne kapercimin e veshtiresive te semundjes, te ngecur sepse ndeshnin në një gjuhë të vetë njeriut si gjuhë primitive. Ai Shqiperi Zenepe Luka, Artistja e Popullit Margarita Xhepa, terapise, tregon forcen e saj reaguese edhe nepermjet sportit panjohur… Ishte shkencëtari izraelit shkruan: “Ka dhënë ndihmesën First lady shqiptare Teuta Topi, kryetarja e shoqatave te te “canoa-s” si dhe perkrahjen dhe kujdesin e istitucioneve Zahari Majani, i cili i dëshifroi këto për formimin e gjuhëve të tjera të Laberise Lavderie Nanaj, spikerja dhe gazetarja e R.T.SH. te cilat mbeshtesin “Donna in rosa”. Ky udhetim me kanoa stela etruske nëpërmjet gjuhës shqipe, quajtura dytësore ose mesopotame Tefta Radi, perfaqesuesja e shqipatreve ne diaspore Vitore drejt Vlores do te behet edhe per te kujtuar te gjitha ato këtij “çelësi çudibërës”që ja hapi “Dhe që më poshtë i quan semitike…” Stefa Leka, ambasadori i Shqiperise ne Rome prof Neritan gra dhe nena, endrrat e te cilave perfunduan se bashku perspektivën e tij shkencore aq sa Tashmë nuk ekziston asnjë enigmë Ceka me bashkeshorten, sindaku i Trevizos Giovanni Manildo, me trupat e tyre ne fund te ujerave te kanalit te Otrantos, ai arriti të shprehej: “Gjuha e lashtë për prejardhjen pellazgjike të gjuhës sindaka e Cassier Miriam Giuliati, zevendes sindaka Simona te cilat s’munden te realizojne deshirat e tyre. Programin shqipe, ky burim ari filologjik”. dhe popullit shqiptar nga albanologët Guardati. Zoti Paolo Scarpa kampion italian ne “canoa”, zoti e hijeshuan me kenge dhe muzike shqiptare kengetarja E gjithë kjo e parashtruar në e huaj, por çuditërisht ajo vijon të jetë Daniele Scarpa kampion olimpik ne “canoa”, Sandra Scarpa Ludmilla Baballeku dhe muzikanti Gjin Shani. Te nesermen studimin e tij “Fundi i Misterit “enigmë”për vetë shqiptarët që janë kampione olimpike e Harkut te cilet morren pjese aktive ne Flamuri kuq e zi shqiptar valevitej ne “Canoa” “Donna in Etrusk”. Por përsëri akademikët ngujuar tek teza e prejardhjes ilire kete takim dhe ndihmuan ne realizimin e ketij eventi nga ana rosa” e cila merrte pjese ne Voga Longa te Venecies. shqiptarë nuk guxonin të reagonin dhe nuk guxojnë ta fusin “lopatën” finanziare. Ne kete takim morren pjese dhe shume shqiptare Aty morri pjese dhe kampioni paraolimpik shqiptar ne edhe kur për lashtësinë e gjuhës së më thellë në histori… Kjo tashmë nga zona e Trevizos, Padoves, Odercos, Milanos, Venecies. handbike Haki Doku i shoqeruar nga grate e fondacionit te tyre flisnin të huajt, pra kur asgjë nuk duhet të përbëjë një kompleks Tingujt prekes te kenges “Non ho paura” te Manoies ardhura apostafat nga Shqiperia, nga grate e deges Itali si nuk tingëllonte shoviniste siç ata inferioriteti, si ata që bënin shaka, apo misheronin me se miri forcen dhe kurajon e ketyre grave qe dhe dashamires te shumte.. Flamuri shqiptar u valevit ne kishin frikë… Paradoksalisht libri ironizonin me Kolombin kur zbuloi luftojne me semundjen, qe nuk jepen, qe nuk ndalen, por lagunen e Venecie mes 1800 varka dhe 6000 njerez nga “Fundi i Misterit Etrusk” u hoq Amerikën… me kurajo e perballojne dhe shpesh fitojne mbi vdekjen. vende te ndryshme te botes. pagina 17 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Storia (Vijon nga faqja 15) Dëshmi e origjinës pellzgo-ilire të pellazg, Luftulla dhe Liljana Peza, të kalashëve janë qeleshet mbi kokat e cilët shprehen se: “Sipas mendimit tonë, statujave, që është karaktëristikë vetëm e duke gërmuar në domethënien e fjalës veshjes së iliro-shqipetarëve. Tek (fig.b) Nga Dodona në Tibet kemi një malësor shqipetar, shk 20. Kjo Swastika, del se kjo fjalë ka ardhur nga dy fjalë pellazge/shqipe, që më pas janë rëndësishëm të Historisë së lashtësisë skulpturë (fig c) gjithashtu ju kushtohet huazuar nga gjuha sanskrite. Pjesëza europiane: Vërtetësinë me fakte, të dy binjakëve me qeleshe, Dioskurëve, e parë e fjalës “ Sw” vjën po nga gjuha ekzistencës historike të fiseve ARIANE bijve të Zeusit. Statujat e kalasheve e lashtë pellazge Su=Zu (Zeu). Emri dhe vëndin e ORIGJINËS së tyre. Që të (fig.a) i kushtohen pikerisht mitit pellazg përbëhet nga dy fjalë: Zeu (Zeus) + ast sqarohet pika e parë duhet të zhytemi në të këtyre binjakëve me qeleshe, bijë të d.m.th. “Zeusi asht” (dial.geg). (13) thellësitë e para-historisë, në përiudhën Kaut (dëshmuar nga svastika). Në lashtësi Unë do t’i shtoj edhe pjesën “Ka” kur në besimin e njeriut primitiv, nuk veshja, modeli i flokëve, simbolet tek (Sw+ast(i)+ ka), jo si mbaresë (në para- ishin krijuar akoma mitet e Perëndive me armët, zbukurimet, etj tregonin se kujt histori nuk ka patur mbaresa apo nyje), pamjen e njeriut. popullsije dhe besimi i përkisnin. Per por si një fjalë e cila shpreh kuptimin iliro-romakët, koka dhe bishti i kalit, e krejt emërtimit dhe do të thotë “Zeu IV SVASTIKA – ENERGJIA E ishin vëndet ku ndodhej “ka”-ia dhe para betejave ua bënin fli Perëndisë së është Ka (u)”. Zbërthimi i emrit të sipër- PËRJETSHME a) b) c) përmendur mbështetet edhe tek miti dhe luftës Marte. Gjithashtu në helmetat e (a) Kryqi bask (b) Buda (c) simboli në formë helike tek këmba e luanit në Egjiptin e lashtë. Museo tyre, vendosnin bishtin e kalit, që Zoti t’i skulpturat pellazge të Minotaurit (fig.a). Për të sqaruar pyetjen e parë, më Egizio Torino Mendoj se pasqyrimi më i hershëm i përpara duhet të kuptojmë së çfarë ka mbronte në luftë. (fig a) Këtë “bisht kali” Minotaurit ka qënë me trupin e kaut, siç e përfaqsuar simboli i swastikës apo kryqi i e gjejmë edhe në qeleshen e shqipetarëve, dëshmon edhe emri (fig. a). Kau dhe kali, thyer, siç e njohim sot. Padyshim swastika që dëshmonte lidhjen me Krijuesin. siç do ta shikojmë më poshtë, mbartin është një ndër vizatimet gjeometrike të të njejtin simbol në besimin hënor të para-historisë. Ky simbol është gjetur i pellazgëve (fig.b). gdhëndur në kockat e mamuthit (Gagarin) Edhe emri Kalash ka po të njejtën që i përkasin periudhës së fundit të ndërtim: Kal+ ast, që në gjuhën e sotme akullnajave, si simbol i besimit të parë të bën Kal+ash(t) ku nënkuptohet emri njeriut primitiv (17) i Mbretit, siç ndodh edhe sot kur themi Vetë besimi, ka lindur krahas “është luan” pa thënë emrin e njeriut. shkëputjes së njeriut nga bota shtazore Po ky emërtim, vërehet edhe tek emri (njeriu i Paleontropit,) dhe siç shprehet a) b) Deukalion, i cili së bashku me familjen M.Eliade: “Të jetoje si njeri, ishte në (a) Qylym i fronit të Dalaj Lamës. Është simbol i riteve të besimit në Buddhism, Bön, Himalayan shpëtuan nga përmbytja e madhe dhe vetvete një veprim besimtar” (18) Shamanism, Korean Buddhism, dhe Japanese Buddhism (b) Hieroglifi që shpreh Svastikën në krijuan racën e re njerëzore: Deu/ Ajo që i ka habitur studiuesit ka qenë kulturën Azteke e emërtuar “Teotihuacan” Zeu+kal+i on dmth Mbreti/Perëndi qënia e figurave të njejta gjeometrike, kali ynë (apo Zeu kalorësi i jonë). Sipas domethënia e të cilave duket se ka mbetur albanologut G.Hahn ky emër vjen nga e pandryshuar gjatë 30 000-9 000 viteve, gjuha shqipe “dhe-u” (14) Por studiuesi në një hapësire gjeografike, prej bregut nuk na e shpjegon pjesën tjetër të emrit perëndimor franko-spanjoll e deri në (a) Campo Marzio, Roma, 100 pK. ( dhe i marrë si “dhe-u”, nuk ka kuptim Siberi. Sipas studiuesit Leroi-Gourhan, sipas mitit. Plutarku dhe Aristoteli kjo pandryshmëri e simboleve të besimit, gojdhënën e Deukalionit e lokalizojnë ka të bëjë me përhapjen nëpërmjet në krahinën e Dodonës në Çamëri dhe takimeve, të të njejtit sistem ideologjik J.G.Hahn shprehet se: “Besoj që (ky që përcakton “besimin e shpellave”. (19) emër-shën im) është shumë i vjetër dhe Këtë fakt e ka pohuar edhe shkencëtari priftërinjtë e Dodonës e kanë përdorur në arbëresh Xh.Katapano: “Studimet shumë- a) b) c) vendin e tyre”. (15) Po këtë emërtim e vjeçare të rendit filozofik, teofizik, historik, (a) Monument i Rilindjes së Armenisë. (b) Svastika dhe briri i kaut. Muzeu arkeol. Arle, Francë (c) gjejmë si toponim në Shqipëri - Kalimash: arkeologjik, etnografik, mitologjik, Mozaik në Bazelikën e qytetit të Tiranës (shk 4-5). Kal+im+ash(t) dmth Zeu/kal i jonë. matematik, kimik, fizik më kanë çuar në më sot, nuk është dhënë një përgjigje nga përmbytja. (Il Glossario Teosofico di shkencore së çfarë shpreh ajo në besim Helena Petrovna Blavatsky,ROMA) dhe jo rrallë lexojmë se është një simbol Për rrënjen “ka”, që ndodhet në diellor. Duke parë materialin arkeologjik, emërtimet Kalash/Svastika, në librin vërejmë së ka patur paraqitje të ndryshme “Mësimet e Ptahhotepit” të periudhës së grafike të svastikës, por si pasqyrim i një faraonit Djedkare Isesi (mijvjeçarit të 3-të simboli të vetëm në besim. pK), në besimin e kohës thuhet: Vërehet se i njejti simbol përfshin “Maksima 26- Mbi përdorimin e drejtë pothuaj të gjithë Botën dhe kudo shpreh të të energjisë krijuese «ka»; Ajo gjendet njëjtën ide: LËVIZJEN. Pra svastika nuk kudo, në qëniet me shpirt dhe tek ato pa a) b) c) ka paraqitur simbolin e Diellit rezatues, shpirt. I takon të urtit të mësojë se si ta (a) Perëndia Apollon me kuaj me krahe shqiponje (b) Kau i shenjtë, Perëndia Api në Egjiptin e lashtë por të turbinës që është në lëvizje. N.Stillo përdorë Ka-në.” (23) . Brirët e tij në formën harkore mbajnë hënën e plotë, si Perëndia hënore Isis, që dëshmon për besimin vëren se në fjalorin arvanitas kemi fjalën Pra Svastika, në të gjitha format e b) Bishti i kalit tek qeleshja në kostumin pellazg në Egjiptin e lashtë (c) Kokë kau e gjëndur në Akropolin e Mikenës, shk 16 pK. “tërmboni» dhe në alfabetin neotosk kemi saj, simbolizon në besimin e pëllazgëve shqipetar, Shkodër, shk. 20. fjalën «türmboni» për pendën e mullirit me ENERGJINË KRIJUESE të përjetshme e Siç vërejnë studiuesit, në besimin përfundimin se duhet përmbysur tradita, ujë, që në greqisht i thonë «turbinë». Këtë njohur sot si “shpirti”, të cilën Zoti e ka Kau, në zanafill ishte simbol kultik i e kalashëve, kali kishte një rëndësi të që e paraqet qytetrimin neolitik si frut figurë e gjejmë si simbol në mburojën e mëshiruar kudo në Natyrë. Pra rrënja e Hënës (brirët e tij kishin formën harkore të veçantë. Në shekullin 20, kur europianët kryqëzimesh“ (20) eolasve dhe të Eneas që quhet si prijësi njejtë “ka” tek emrat e Kaut dhe Kalit, saj) dhe në gjetjet arkeologjike pasqyrohet mblodhën dhe restauruan objektet e Ky pohim na sqaron se përse svastikën i parë dhe themelues i eolëve latinë. (22) dëshmonte se këto kafshë ishin hyjnore si figurë e plotë ose vetëm koka apo brirët kulteve të tyre, pjesa më e madhe e (krahas simboleve të tjera) e gjejmë në Mullinjtë e ujit dhe të erës e morrën idenë dhe simbole të njejta në besim. Në shumë e tij, për të shprehur gjithmonë besimin figurave prej druri ishin ato që paraqitnin Europë, Afrikë, Azinë e Afërt dhe të dhe modelin, nga simboli dhe kuptimi monedha të shtetit të Epirit (Aleksandër HËNOR të iliro-pellazgëve. kalin. Edhe në materialet arkeologjike Largët e deri tek Aztekët e Amerikës dhe që ka patur svastika në besimin e njeriut dhe Pirro Molosit) paraqitet kau në sulm. E theksoj këtë emërtim të besimit të ilirëve, Dioskurët, binjakët e Zeusit përse ka ngjashmëri në simbole, mite primitiv. Kau flijohej Perëndeshës Dhemetra, sepse ka qenë besimi zanafillor i njeriut paraqiten gjithmonë të shoqëruar me dhe rite në këtë hapsirë gjeografike. Këto Se çfarë shprehte në besim rrënja Zeusit thesprot, Dionisit, Apollonit etj. primitiv, më jetëgjati dhe më i fuqishmi kuaj. Në mitet pellazge, kuajt me krahë studime, dëshmojnë tezën se: Njeriut “ka”, do ta kërkoj tek popullsia pellazge, dhe shumë toponime mbanin emrin e tij. në Lashtësi. Dalja në skenë e Mbretërve/ shqiponje çojnë çdo vit Apollonin në primitiv, duke lëvizur NË VAZHDIMSI me gjuhën e së cilës (pellazgo-shqipen) Në kostumet popullore të krahinave të Heronj, që vendosën pushtetin me vendin e Ipe-borealëve, fise dardane të gjatë mijra-vjeçarëve në hapsira shumë janë emertuar kau, kali dhe svastika. ndryshme në Shqipëri, gjendet i stilizuar anën e FORCËS ushtarake, LIGJEVE Kosovës (Ipe- dial.çam- shqiponjë+ borë të mëdha gjeografike, ka përhapur (apo “Ekspedita” jonë e lashtësisë, nuk ka kulti i kaut (Gjirokastër, Tepelenë, Berat, dhe DIJES mbi hapësira të mëdha dmth shqiponjat e vendit të borës) (foto ju ka detyruar) vëndësve, NJË BESIM marrë parasysh kufijtë e sotëm shtetërorë, Kukës, Lezhë etj) (24) Në mitet e lashta të gjeografike, solli ndryshime të mëdha në ‘a’ lart). Shqipetarët ritnin kope të mëdha zanafillor, atë më të zhvilluarin për kohën, por do të përfshijë të gjithë hapsirën ku popujve që kanë patur besimin hënor të besim. Perënditë mashkullore të Euro- me kuaj të racës. Këtë na e dëshmon edhe nga Europa deri në Azinë e Largët, i cili u kanë jetuar këto fise. Përgjigjen e gjetëm Dodonës (Thesproti), apo janë ndikur prej Azisë që u vendosën në Panteonin e Pukëvili «…qentë e tmershëm (molosë- përhap nga FISE TE SË NJEJTËS RACË. pikërisht në shkrimet që u zbuluan në tij, “Energjinë Krijuese” e gjejmë edhe Hyjnive, (gjatë patriarkatit), morrën nga shën im) që ruajnë kopetë e bagëtive (siç do të shtjellohet më poshtë) Egjipt, ku siç dihet Dinastitë e para dhe me një emër tjetër: “Mana”. (F.Demi Perëndeshat, krahas fronit edhe simbolet dhe kuajt e famshëm të Shqiperisë janë Po çfarë simbilizon svastika ? Studiuesi më të famshme, kanë qenë me origjinë “Besimi hënor dëshmi e autoktonisë së e periudhës së herëshme (të matriarkatit) më të mirët në Turqinë Europiane, si nga N.Stillo e trajton si shkronjë e shkrimeve PELLAZGE. Këtë e dëshmon edhe Kombit Arbër”) si kaun, shqiponjën, yllin/kryq, etj. Siç bukuria e trupit ashtu dhe nga shpejtësia lineare tepër të lashta në Europë. Këto filosofia okulte, sipas së cilës egjiptianet e Simbolin e svastikës, e shikojmë edhe dëshmon Maria Gimbutas (“Il linguaggio e vrapimit» (F.Pouqueville, Voyage dans gërma të shk 6,5,4 pK janë gjetur 14 lashtë ishin Atlantidët-Arianë që shpëtuan në objektin e kultit tek Kalashët (fig.a). della Dea”,f25,Venexia,2008) në artin la Gréce, Paris ,1820) (16) km në lindje të Beogradit, në Vinka , në e Paleolitikut, të Hekurit e sidomos të Në këtë pikë të “ekspeditës” sonë duhet Argisa të Larisës 8200 pK (Greqinë e Bakrit, svastikën e gjejmë të shprehur në të sqarohen dy probleme: sotme), në Sesklo të Magnezisë 8700pK, statujat primitive, enë balte, pllaka, altarë, Së pari: Përse emri “ka-u” = “ka-l” në manastirët e Çamërisë 5508pK etj. etj. si shprehje e figurës femërore të (‘ka’është rrenja) në kuptimin simbolik të (21) hyjnizuar. Në përiudhat e më vonëshme, besimit pellazg? Siç është vërtetuar, njeriu primitiv, për svastika u emërtua dhe ju bashkangjit Së dyti: Nga e ka origjinën Mbreti të shprehur mendimin e shkruar me anen figurave mashkullore. hyjnor i Tibetit me emrin Kalash? e hieroglifeve, ka marre si model figurat Në Fjalorin e ezoteristes së shk19, Dua të theksoj, se sqarimi i këtyre nga natyra, si dhe simbolet e besimit, Helena Blavatski, lexojmë se në alfabetin dy pikave, lidhet me problemin më të një prej të cilave qe edhe svastika. Deri e hebrejve Kau (♉)është simbol i gërmës A (Aleph) me të cilën fillojnë pothuaj të gjithë alfabetet e botës. Kjo gërmë ka një fuqi të madhe mistike dhe shpreh vlerën numerike “Një”. Tek Kabala kristiane përfaqson Trinitetin tek Uniteti dhe është e ndërtuar nga dy Y me drejtim të kundërt që nuk është gjë tjetër veçse (25) ,(א) Svastika. Ky fakt dëshmon drejtësine e a) b) c) zberthimit gjuhësor që kemi bërë, si dhe a) b) c) Këto dy skulptura binjake druri (fig.a) u janë kushtuar “Kultit të të parëve”, që dëshmohet nga lashtësinë e gjuhës shqipe. (a)Swastika (kryqi i thyer) në vizatimet e kulturës pellazge Vinka (Periudha nolitike, mijëvjeçari 6-5 froni karakteristik në skulpturat e Perëndive të para-historisë. Tek këmba e drurit kemi simbolin e pK) (b) Qeramikë gjetur në Tebë 680 pK, Muzeu i Athinës - Britomartis - (c) Arti etrusk 700 pK “energjisë krijuese- Ka”. (Bumburet) (Vijon në faqen 20) Cultura Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 18 Kisha e Shën Spiridonit me fryme nga Shenjti Tavani-rrëzuar nga dreqi Nga GËZIM LLOJDIA

VUNO

Vunoi gjëndet, përgjatë rrugës midis Himarës dhe Dhërmiut. I pozicionuar në një kodër rreth 300 metra.Vunoi është një ndër shtatë fshatrata e Himarës .Banesat e vëndase bërë nga guri dhe rrugicat e katundit prej këtij matëriali solid, prej më shumë se dy shekuj jetë gjënden sipër udhës dhe përkarshi detit.Shumë udhëtar të huaj kanë pyetur shpesh se cfarë gjuhe përdorin banorët .Gjuha e përdorur në këtë katund të bregut është dialekti lokal është një toske jugore e më saktësisht një dialekt i nën labërishtes. Ka një të dhënë, për numrin e banorëve kanë qenë rreth 2000 banorë por aktualisht janë katandisur pak.

KRAHINA HIMARË

Në krahinën e Himarë bëjnë pjesë qyteti i Himares së bashku me fshatrat Palas, Gjilek, ARISTIDH KOLA Dhërmi, Iliaz, Vuno, Qeparo, Kudhes, Piluri. Krahina e Himares shtrihet përgjatë bregdetit - një libër i ri i te detit Jon, duke filluar nga veriu në Llogora e deri në lumin e Borshit në Jug. Nga veri- lindja, lindja dhe jug-lindja rrethohet nga vargmali i Kolec Traboinit - Akroceraunit me majën më të lartë, atë të Çikës Më rastin 8 korrik 2014, ditën e 70 vjetorit të me lartësi 2045m mbi nivelin e detit. ëe krahinën lindjes së arvanitasit te madh (1944-2000) e Himarës rrjedhin përrenjtë e Ksarrollakos, të Polopotamo, të Gjipes,të Vishes dhe të Qeparoit, ….Edhe pas 14 vjetëve të vdekjes së të cilët në periudha shumë të nxehta të vitit mund Aristidh Kolës, ende vegjeton një zili për keq, dhe të shterojnë. Gjiret kryesore në det janë: tek ata që kanë veshur papuçet akademike të Spilese dhe të Panormit (Porto-Palermos). Burimet Obllomovit. Lënia jashtë vëmendjes, thuajse e shkruara, dëshmojnë se Himara në lashtësi ishte në harrim e kësaj figure, duke mjaftuar me vendi i fisit të Kaoneve, fisi rëndësishme i Epirit, emërtimin “Aristidh Kola”një rrugicë të vogël krahas Molloseve dhe Thesproteve. Fiset Kaone në periferi të Tiranës, diku fshehur pas pallatit zotëronin Epirin para mollosëve. Plini (referon të krishterët ortodoksë e shpërndarë dhe për të Spiridoni, kujtimi i të cilit respektohet më 12 të Brigadave a fshatin Sauk, është vërtetë se emri Kaoni, vinte nga kaonet e bregdetit të ndërtuar një shkollë për edukimin e tyre. Kjo dhjetor, jetonte në shekullin IV në ishullin Qipro. shprehje e qëndrimit tonë cinik ndaj kulturës Akrokerauneve, ku ndodheshin fortesat Himara, ishte dëshira e Shëjtit të ketë këtë kishë kushtuar Që nga fëmijëria u bë bari dhe siç lexohet në arbërore, e mendësisë sonë të vetizolimit, për të poshtë se cilës ndodhej burimi i ujit mbretëror e Shën Spiridon Ëonderëorker dhe për të gjithë të jetëshkrim, ishte “me natyrë të thjeshtë, me zemër mos thënë frikës se mos bash për këtë mbeten me tej Meandria(qyteti antik ne Borsh), Kestrina krishterët për ti mbledhur këtu çdo të dielë për të përulur dhe me jetë plotë bamirësi”. Duke prishaqejf diplomatët e fqinjëve. Vështirë është etj. Meshën Hyjnore. Pas këtij propozimi, populli u arritur moshën madhore ai u martua, por pak më ta pranojmë të vërteten, por pa e pranuar atë ankua te shenjti se nuk kanë fonde për të ndërtuar pas mbeti vejan. Ja përse ai vendosi t’u kushtojë nuk ka as dhe një shans të vetëm të gjejmë një KALAJA E ILIAS NË FSHATIN VUNO një kishë duke qenë të rënduar nga taksat e rënda jetën atyre që kanë nevojë – ushqente të varfëritë udhë të drejtë në këtë mishmash kombëtar, të imponuara të gjithë të krishterët nga osmanët. dhe jetimët, strehonte njerëzit që kishin nevojë. ku flitet veç për politikë, ku prodhohen veç Me këtë emërtim është shpallur monument Fr.Kosmas u tha njerëzve për të shkuar në det, në Zoti i dhuroi atij talentin të mjekojë sëmundje të konflikte e kultura konsiderohet si një handikap kulture.Bronxi i hershem dhe i Mesëm(2100-1500) Jali në mëngjes ku do të gjeni të gjitha materialet e ndryshme në mënyrë çudibërëse. Kështu te ai shoqëror i bezdisshëm. shkruan J.Koci. Në kohën e bronxit dhe Hekurit të nevojshme për të ndërtuar kishën. Ata e bënë këtë filluan të vijnë të sëmurë nga vende të afërta dhe të Aristidh Kola ishte nje mendje e ndritur qe Hershëm(banorët e Kaonisë jetonin në fortifikime, dhe u kthyen në fshatë me materialet e nevojshme, largëta. Lavdia e tij u përhap anë e mbanë botës. e tejkalonte kohen e tij. Kultura, tradita, gjuha, por nuk braktiset edhe shpella e Spilesë.Gërmimet ndërmorën detyrën me gëzim dhe bindje. Pranë Gjatë sundimit të perandorit Konstantin, Shën prejardhja, historia ishin gjithçka në jetën e tij. arkeologjike në fortifikimet: Kukum, Ngura e Karos kishës një shkollë është ndërtuar për edukimin e Spiridoni u emërua episkop i qytetit Trimitunt në Ai e shihte Shqipërinë me sytë e shpresës. Ai në Qeparo, Kalanë e Himarës, Sopot e Badhra, fëmijëve të fshatit dhe një pemë selv, ështe mbjellë ishullin Qipro. Megjithëqë zinte këtë post të lartë, kishte udhëtuar katër herë në Shqipëri e një në Borsh, sondazhet dhe vrojtimet sipërfaqesor e cila ende qëndron sot. shenjtori mbeti një njeri i thjeshtë, i përulur dhe herë në Kosovë, por edhe në Kalabri e Siçili, në 12 fortifikime të tjerë dhanë material të i qetë. Ai vazhdonte t’u ndihmojë të gjithë atyre gjithnjë me dëshirën e zjarrtë për ta thyer atë pasur arkeologjik. Në këtë kohë fortifikimet ishin HISTORIA E SHENJTIT. që kishin nevojë, punonte bashkë me njerëzit e barrierë që na kishin vënë në mes nesh, në mes vendosur mbi kodra të uleta(100 m.l.), perreth zakonshëm në fushë dhe gjithnjë mbante me veten të njerëzve të një gjuhe dhe një gjaku. Ndaj gjireve Panorme, fortifikimet Kukum dhe Almeri Shën Spiridoni, Peshkopi i Trimythous kërrabën e bariut dhe kësulën e thurur prej degëza është krejt e kuptueshme çiltërsia me të cilën dha dhe Gjipese (Iljasit), kalatë, Cipi dhe Kastria. gjithashtu i shkruar ndonjëherë Shën Spiridon të shelgut. Pikërisht me këtë kësulë filluan të e priti dyndjen e emigrantëve shqiptarë në Majat e kodrave, qarkoheshin me mure të ulëta, një shenjt i nderuar në të dy traditat e krishtera rikrijojnë shenjtorin edhe në ikonat. Dalëngadalë Greqi me mendimin, se kjo do të ishte një rast me gjatësi 160 m, trashësi 2,5 m e lartësi rreth të Lindjes dhe Perëndimit. Spiridon ka lindur në ajo u shndërrua në një atribut të tij të dallueshëm, ideal për të krijuar lidhjet e mungura në mes të 1m, ndërtuar me gurë të parregullt me teknike të Askeia ,në Qipro. Ai ka punuar si bari dhe ishte për më tepër, se vet emri i tij në greqishten do krahëve të shqiponjës. thatë(kseroledh). i njohur për devotshmërinë e tij të madhe. Ai u të thotë “shporrtë e rrumbullakët e punuar me Ai u afroi shqiptareve emigrantë një miqësi martua dhe pati një vajzë, Irene. Me vdekjen e thupra”. pa asnjë rezervë e pa asnjë kusht. Ai nuk VUNOI NJIHET SI FSHATI gruas së tij, Spiridon hyri në një manastir dhe vajzën përdori për ta asnjë herë fjalën emigrant. I I SHUMË KISHAVE. e tyre , një manastir. Spiridon përfundimisht u bë KISHA E SHËN SPIRIDHONIT quante me gjuhën e tij të bukur shqipo-arvanite peshkop i Trimythous, ose Tremithous (sot quhet “djemt”. Kush e di ç’bëjnë djemt. Kush e di Rajoni i Vlorës është shumë e pasur me kisha Tremetousi) në rrethin e Larnaka (ndërsa tradita e Në Listën e Monumenteve të Kulturës të ku janë djemt. I thërriste ashtu siç thërriste të kishat ortodokse përgjatë Rivierës, duke përfshirë Kishës së Lindjes nuk lejon koordinimin e burrave Shqipërisë (Objekte fetare me statusin Monument birin e vet Panajotin. Me të njëjtën dashuri. kishën e Shën Mërisë (1783 er) dhe Kishën e Shën të martuar, që bashkëjetojnë me bashkëshortët e Kulture) i referohet një monument në Shqipëri e Ishte një miqësi e dashuri që buronte prej Spiridhonit ( 1778C ) në Vuno. Vunoi vet, njihet tyre të jetesës si Peshkopë, koordinimin e personat cila është njohur nga Qeveria e Shqipërisë dhe gjakut të përbashkët që na rridhte në damarë si fshati i shumë kishave. Një kishë me arkitekturë të ve është mjaft e zakonshme ). Ai mori pjesë në Ministria e Kulturës si një monument kombëtar të e gufonte në zemrat tona arbërore. E më së veneciane mund të gjenden në plazh. Dy kishat e Këshillin e parë Ekumenik të Nikesë ( 325 ), ku trashëgimisë fetare dhe një e cila është parë si e shumti nuk ishim ne që e kërkonim atë, sepse tjera, përkatësisht dedikuar për Shën Spiridon-së, ai ishte i dobishëm në luftën kundër argumenteve rëndësi të lartë për kulturën fetare të kombit. Këto edhe druheshim, por ishte ai që interesohej Kishës, Vuno (1778) dhe të Shën Mërisë (1783). teologjike të Ariusit dhe ndjekësve të tij .Ai thuhet monumente kulturore përfshijnë vendet e kultit, se çfarë ndodhte me emigrantët shqiptarë në Emërtimi i objektit Vendndodhja Viti i shpalljes se shndërroi një filozofi pagan të krishterimit duke duke përfshirë xhamitë, kishat dhe manastiret. Greqi. Që kur e takuam për herë të parë, ashtu monument kulture përdorur një copë balte për të ilustruar se si një Kisha e shën Spiridhonit Vuno, Vlorë shpallur do ta ruajmë në kujtesë, të gjallë e plot energji Kisha e Shën Spiridhonit Vuno, Vlorë 1963 njësi e vetme ( një pjesë e qeramikës ) do të mund monument culture në vitin 1963. , të përzemërt ,me fytyrë plot dritë e të qeshur, Kisha e Shën Mëhillit Vuno, Vlorë 1963 të përbëhet nga tre subjekte të veçantë ( zjarri,uji Kisha e Shën Spiridhonit sipas të dhënave të gjithmonë i mirë e bujar. Kush tjetër si ai! Kisha e Mesodhisë Vuno, Vlorë 1963 dhe balte), një metaforë për doktrinën e krishterë studiuesve daton në vitin 1778. E kjo ndodhte se ai kishte nje vizion te madh Kisha e Shën Sotirës Vuno, Vlorë 1979 të Trinisë. Sa më shpejt, që Spiridon ka mbaruar Kisha e Shën Spiridhonit në Vuno bën pjesë e nuk i shihte shqiptarët e Shqipërisë së vitit Ka qarkulluar një lëgjendë për këtë të fundit së foluri, copa e thyer është e thënë të ketë në në nëngrupin e bazilikave me tavan të rrafshë 1913 si njerëz të përtej sinoreve, por vëllezer në fshatë, se banorët e fshatit nga qyteti i Shkodrës mënyrë të mrekullueshme të shpërthente në flakë, dhe ka përmasa të brendshme 19.80 x 11.40 gjaku, sepse e dinte se kufijt ishin krijuar nga u shpërngulën në Vuno, ku ata ndërtuan kishën uji pikoi në tokë dhe vetëm pluhur ka mbetur në m. Ajo përbëhet nga salla qendrore dhe hajati që të tjerët e jo nga shqiptarët, se pengesat i sjellin e Shën Mërisë. Kisha ruhet ende në një pikë të dorën e tij ( llogari tjera të kësaj ngjarje të thonë ndodhet në pjesën perëndimore.Ajo ndahet me qeveritë e politika, por jo popujt. spikatur të fshatit, i quajtur Scutara. Kjo kishë se kjo ishte një tullë ai e mbajti në dorën e tij ). dy arkada mbi kolona guri, me tre nefe gjatësore. Aristidh Kola ishte si një diell që lind, kalon si fillesë ishte katolike, u shndërrua në besimin Pas këshillit, Shën Spiridon kthye në dioqezën e Catia e kësaj kishe, që prej datës 3 maj u rrëzua në zenit dhe perëndon, e gjatë gjithë udhës në ortodoks. tij në Tremithous. Ai më vonë ra në disfavor gjatë duke sjell dëmtime kryesisht në afreske.Burimet qiell ndriçon për njerëzit. Kështu ndriçoi gjatë përndjekjeve të perandorit Maximinus, por vdiq thonë se kisha u restaurua nga Kisha Ortodokse tërë jetës së tij miku ynë i madh e i paharruar LEGJENDA në mënyrë paqësore në pleqëri. Biografia e tij mirëpo nuk pati fatin që të restaurohej me fondet që sot e kujtojmë me nostalgji. Veç perëndimi është regjistruar nga autor biografish shenjtorësh e shtetit. Sipas autoriteteve po mendohet të ishte tejet tragjik për diellin metaforik me emrin St Kosmas Aitolos i barabartë me Apostujt, si Simeon Metaphrastes dhe historianë kishtarë si: restaurohet me një fond prej 6 milion lekë.Ikonat Aristidh Kola.... erdhi në këtë fshat aty rreth viteve 1778 për të Sozomen dhe Sokrati Scholasticus. Shën Spiridoni dhe pjesët e tjera, që paraqesnin interes të kësaj mësuar Krishtërimin Orthodhoks për popullin, është mjaft i repektuar në Bullgari,për këtë rast kishe janë strehuar përkohësisht në një ambient Nga libri “ARISTIDH KOLA”, Kolec si dhe të krijojë një kishë e cila do të bashkonte radio bullgare ka bërë edhe këtë koment:Shën tjetër. Traboini, botim i Pantheon Books 2014 pagina 19 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Opinion

Nga Dr. SELMAN MEZIU. Firence (Shkruar i shtymun nga një kërkesë) Historia e qeverive shqiptare, shtë mjaft e vështir të zbulosh mënyrën e organizimit, administrimit, hartimin e Ëligjeve, statutet e organizmave të ndryshme pozicionimi i drejtuesve të pyjeve shtetërore e jo shtetërore, rregulloret e administrimit të ekonomisë pyjore private, shtetërore, komunale në ruajtjen miradministrimin apo shfrytëzimin Koleka është emërtuar anëtar i qeverise kombetare. e pyjeve gjithëfarë llojesh, vendime qeverish Gjithashtu është pjesmarrës e organizator i luftës e urdhëra ministrash e kryeministrash në se Vlorës ( 1920, S.M.) kundër italianëve…,, gurgullimën e viteve e dhjetëvjeçarëve. Dhe më tej: ‘’Kreu studimet e larta për inxhinieri Të gjitha këto përbëjn një kompleks ndërtimi në Austri…. Më 1914 bënte pjesë në dokumentazionesh, të cilat mund të verifikohen delekacionin që shkoi në Nojvid të Gjermanisë në mënyra të ndryshme e duke përdorur udhë të për ti dorzuar V.Vid kurorën e mbretit të ndryshme kërkimesh për të zbuluar gjithëçka në Shqiperisë…….Pas Kthimit të A. Zogut në pushtet detaje, me basnikëri e saktësi shkencore, se vetëm në fund të vitit 1924 u largua nga vendi i tijë. kështu mund të ngrihet zulmëmadhe e vërteta Qëndroi në Austri, Kroaci, Itali, Greqi ( Korfuz) e të varroset dyshimi e gabimet në inerpretimin etj. U kthye në Shqipëri me 1939 i sëmurë nga historik sipas shtrirjeve kohore të administratave jeta e vështir në mergim……Jetoi deri ne fund të pyjore që nga qendra e deri në njesitë bazë. jetës në Ujët e Ftohtë Vlorë…. Ndërroi jetë në vitn 1940.,, ( 5) PANORAMA KRONOLOGJIKE Ndërsa Spiro Koleka lindi në Vunoi bënë pjesë në karhinën e Himarës, më 7 Korrik 1908, vdiç në Do të përpiqemi shkurtazi të japim disa të dhëna Gusht 2001, djali i një ministri, i ngarkuar në vitet mbi Ministrat e ministrinë që mbarte brënda 1920 me këtë detyrë. Ndoqi Liceun e Kozencës sajë një administratë mbi qeverisjen e pasurisë në Itali, me 1928 - 1929, më pas ndoqi studimet kombëtare të pyjeve. e larta në Universitetin e Pizes (Itali) më 1930 Qeveria e Përkohshme e Prizerenit, Janar – 1934 duke u diplomua në Inxhinierin Civile. 1881- 23 Prill 1881 nuk ka ndonje Ministri që Menjeherë punësohet në një kompani inxhinierike mbulonte as bujqësin por edhe të tjera veprimtari në Itali nga viti 1936 - 1937. Pjesmarrja e tijë ekonomike. në kryengritjen e Fierit ( 1936, S.M ) e çoi në Qeveria e Përkohshme e Vlorës, 4 Dhjetor 1912 arrestimin, nga qeveria e Ahmet Zogut. Mori anën e – 22 Janar 1912. Kemi të ngarkuar si Ministër komunizmit në luftën e Dytë Botërore. Ka kryer disa Bujqësie Pandeli Cale. Ndërsa ajo e Princ Vilhelm detyra në administratën e qeverive të ndryshme pas fon Vidi, 14 Mars 1914 - 20 maj 1914, eshtë Azis zgjatjen 11 Janar 1933 – 16 Tetor 1935 dhe 21 1996 – 1 Mars 1997 Ministër Bujqësie ka qenë vitit 1944. Ka qenë anetar i Komitetit Qendror Vrioni i cili mbulon Ministrinë e Bujqësisë. Tetor 1935 – 7 Nentor 1936, e cila pas këtijë viti Bamir Topi. nga 1948-1981 dhe njëkohesisht Anëtar i Byros Kemi Abdi Toptanin që në qeverinë që e humbi emërtimin si e tillë. Për arsye të mungesës së dokumenteve, këtu Politike në të njëjtën kohështrirje. funksionoi në periudën 28 Maji 1914- 3 Shtator Rishfaqet Koço Kota me funksionin e do të ndalemi në dhënien e dikasterit e ministrave 8- Kundërshti për ditën e Shërbimit Pyjor ka 1914 mbulon detyrën e Ministrit të Bujqesisë. Kryeministrit dhe Ministrit të Punëve Botore. Pa të Bujqësise apo Botores etj. Është në kujtesën e patur përgjatë disa viteve. Spiro J. Koleka ka Në Qeverinë e 17 Shtatorit 1914- 27 Janar shume siguri për mungesë dokumentash mendojm gjithësejcilit punonjës i administratës pyjore apo firmosur ligjin e parë mbi pyjet, 27 Janar 1923, 1916, rikthehet si Ministër i Puneve Botore Azis së Bujqesia e Pyjet për periudhën 12 Prill 1939 i personelit inxhiniero Teknik mundesia për ti dhe kjo u shënua si fillesa e tijë. Vrioni. Jemi në Luftën e Parë Botërore ku qeveritë – 3 Dhjetor 1941 i ka nën zoterim Ministria e kujtuar më së miri ministrat e nga viti 1997 e deri Por a ka patur nga Qeveritë e Përkohshme ngrihen e rrëzohen si lisat nga rrebeshet, kështuqë Ekonomise Kombetare me drejtues Anton Beça. ne ditët e sotme. nga e Prizerenit 1881 deri më 1923, pra para në Qeverinë e dalë nga Kongresi i Durrësit pra Udhëtojmë përsëri me kohëzgjatje të shkurtëra se të firmosej ky dokument ndonjë ngjarje e 25 Dhjetor 1918 - 29 Janar 1920 ngarkohet Sami dhe ja, Iliaz Agushi kryen detyrën e Ministrit të REZULTATET E PERFUNDIME rëndësishme për ta fiksuar si fillesa e Shërbinit Vrioni Ministër i Punëve Botore. Punëve Botore nga 10 Dhjetor 1941 – 4 Janar Pyjor? Jemi të paqartë se kush ministri apo Ministër pa 1943 dhe nga 18 Janar 1943 – 11 Shkurt 1943. Panorama dhe kronologjia e të dhënave të Kjo i ka vënë në dyshyme disa studiues e Portofol ishte i ngarkuar me Bujqesine, Pyjet apo Papritmas pas një harku kohor katër vjeçar të mësiperme, na japin mundësinë për të nxjerrë disa specialist pyjesh. Atëhere si mund të flaket dyshimi Punëve Botore, sepse qeveria e dalë nga Kongresi humbur, pikerisht që nga 12 Shkurti 1943 – 28 përfundime të rëndësishme. e te dalë në dritë e vërteta e re apo të mbetet ajo i Lushnjes 30 Janar 1920 - 14 Nëntor 1920, dhe Prill 1943 rishfaqet Ministria e Bujqësisë dhe e 1- Në një hark kohor prej 116 vjetesh, bujqesia që është zbuluar deri më tani, Firmosja e Ministrit 19 Nentor 1920 - 1 Korrik 1921 nuk ka dikaster PYJEVE me kryesues dikasteri Jakov Milaj. dhe pyjet janë futur nën ‘’ombrellën,, e Ministrisë Koleka të ligjit të parë mbi Pyjet? me emërtimet e sipër përmendura. Në Qeverinë Gjate qeverisjes së Eqerem Libohovës në kohë se Punëve Botore për rreth 22 vjet, duke përçmuar Për të zbuluar këte të fshehtë nuk mund të arrihet Teknike, 12 Dhjetor 1921- 24 dhjetor 1921, zgjatjen 11 Maji 1943 – 10 Shtator 1943 eshtë së tepërmi rolin e madh të bujqësisë e pyjeve në vetëm duke hedhur herë pas here tollumbacet e Ministria e Punëve Botore iu ngarkua Kostaq Nexhip Basha i ngarkuar të drejtoi Ministrinë e zhvillimin e ekonomisë kombetare dhe rritjes së helmëta të dyshimit, por duke gërmuar nëpër arshivat Paftalit. Industrise, të Tregtise dhe zv/ Ministër i Bujqesisë. mirëqenies së popullsisë. e ketyre qeverive vendimet e marra, ligjet e vendosura, Ngarkohet si Ministër i Punëve Botore Mehdi Në periudhat 5 Nëntor 1943 – 17 Qërshor 1944 2- Ndërsa një tjetër përçmim është ai viteve rregullat e rregulloret etjera dhe duke i analizuar Frashëri në periudhën 11Korrik 1921 - 16 tetor dhe 18 Korrik 1944 – 28 Gusht 1944, Musa 1920 dhe 1921, ku nuk kemi në organikën e mbi peshoren e rëndësisë së tyre në veprimntarin e 1921 ku ishte Kryeministër Iliaz Vrioni. Persëri Gjylbegu drejtoi Ministrinë e Punëve Botore. kësaj qeverie ( Iliaz Vrionit) as ministër Bujqesie pylltarisë shqiptare, dhe më pas mbi bazën e këtyre për një periudhë mjaft të shkurtër në Qeverine Lefter Kosova mbulon Ministrinë e Puneve dhe as të Punëve Botore. E njëjta situat ndodh dokumenteve e informacioneve organet përgjegjëse e ‘’Bashkimit të Shejt,, pra 16 Tetor 1921 - 6 Botore përgjatë periudhës 7 Shtator 1944 – 25 në periudhen 1939 deri me 1941. Pra nuk ashte vendosin perfundimisht ndryshimet, duke e fiksuar Dhjetor 1921 e drejtoi Ministrine e Punëve Botore Tetor 1944. Dhe nga 23 Tetori 1944 – 23 Mars marre në konsideratë një dege bazë e ekonomise ligjërisht këtë ngjarje. Paraqitja me vërtetësi e të gjithë Zija Dibra. Dhe përsërie qeveritë bien si bari kur i 1946, emërohet Spiro Koleka si anëtar, i ngarkuar kombëtare dhe një veprimtari prodhuese veprimtarisë politike të qeverive e parlamentve, mbi pret kosa e fuqishme e kostarit. me Punët Botore. jetëdhanëse per popullatën. strategjine e administrimit, ruajtjes e shtimit të pyjeve Në Qeverinë një ditëshe, 6 Dhjetor 1921 - 6 Tashma ringrihet përsëri nga një periudhë 3- Vlerësimin e duhur e meritojnë Bujqësia dhe në gjithe mozaikun e tyre të gjallesave e veprimtarive dhjetor 1921 ishte Koço Tasi i cili drejtoi Ministrinë gjumësie Ministria e Bujqësisë e drejtuar nga Gaqo Pyjet për rreth 54 vjet duke gëzuar një organizim gjelbëruese, shfrytëzuese, ndërtuese e organizuese, e Punëve Botore, ndërsa në Qeverinë pesë ditorshe Tashko, nga 24 Marsi 1946 – 5 Korrik 1950, dhe dhe administrim të aftë e të mjaftueshme për të kërkohet punë sistematike, këmbëngulse, seroze 7 Dhjetor 1921 - 12 Dhjetor 1921 ngarkohet Haki është në nderin e tijë që përgjatë kohëzgjatjes 5 zhvilluar mbi baza shkencore e organizative këtë e profesionale që në grumbullimin e materialeve Tefiku Minister i Punëve Botore. Paskëtaj në qeverinë Korrik 1950 – 19 Korrik 1954 të ushtroi për here degë baze të ekonomisë kombetare. dokumentare e deri në interpretimin e tyre dhe Teknike, 12 Dhjetor 1921- 24 Djetor 1921, dhe në të parë dhe të fundit në historinë e qeverive të 4- Përkujdesimin më të madh bujqësia e nxjerrjen e përfundimeve të argumentuara mbi baza Qeverine e 2 Dhjetorit 1922 – 25 Shkurt 1924 e shekullit të njëzete dhe të fillimeve të shekullit të zotron kur ajo për rreth tetë vjet drejtohet nga zv/ shkencore. kreu detyrën e Ministrittë Punëve Botore Spiro G. njëzetë e njëtë, të drejtoi MINISTRINË E PYJEVE. Kryeministra, duke iu dhanë kështu një vend të Analiza e inerpretimi i shkallëve hirerarqike Koleka, duhet të theksohet se në fund të periudhës ai Në periudhën 20 Korrik 1954 – 21 Qërshir randësishëm në kuadrin e qeverisjes së ekonomisë të organizmave të ndryshme administruese e u zëvendëua me Sejfi Vllamasin. 1958 kryen detyrën e Zv/ Kryeministrit të Parë kombëtare. teknike, apo institucioneve shkencore, shkollore Është për tu vënë në dukje se Ministër i Punëve dhe Ministër Bujqësie Hysni Kapo. Ndërsa Maqo 5- Për të zbuluar e ditur më në detaje skemën e universitare që kanë drejtuar teknikisht e Botore në periudhat 3 Mars - 27 Maji 1924, 31 Çomo ngarkohet të kryej detyrën e Ministrit të e organizimit nga baza në qendër, biografi të qeverisur pasurinë pyjore përgjatë shekullit të Maji 1924 – 10 Qërshor 1924; 24 Dhjetor 1924 - Bujqësise në kohëzgjatjen 22 Qërshor 1958 – 13 shkurtëra të personalitetve politike e teknike te njëzetë e fillimeve të shekullit njëzetë e njëjtë, 5 Janar 1925; 6 Janar 1925 - 31 Janar 1925 dhe Korrik 1962. ngarkuara me përgjegjësi të ndryshme, në bazë të kërkohet zbulimi i kapilarëve të vendosjes e së fundi 1 Shkurt 1925 - 23 Shkurt 1925 pra në E kryen detyrën e Ministrit të Bujqesisë që nga dokumentave të gjetura në arshivat pranë këtyre mbivendosjes së tyre e qarkullimi i administruesve gjashtë qeveri i besohet Kostaq(Koço ) Kota. 14 Korriku 1962 - Dhjetor 1978 Pirro Dodbiba pra njësive të organizimit. e teknicieneve të cilët kanë drejtuar e hartuar Tanima le të ngjitemi në periudhën 28 Shtator për rreth gjashtëmbëdhjet vjet rradhazi. Ndersa që 6- Burime të shkruara ku mund të vjelim projekte, ligje, rregullore, kane firmosur dekrete, 1925 – 10 Skurt 1927, ku në qeverinë e kësaj nga 27 Dhjetori 1978 – 22 Shkur 1991 Themie materiale të këtyre natyrave janë edhe revistat, me një jetëshkrim të shkurter e detaje te tjera. kohe është Musa Juka qe kryen detyrat e zv/ Thomai, ushtron detyrën e Ministres së Bujqësisë gazetat, buletinet shkencore e informative, Të gjitha këto përbëjnë landën njohëse, të së ministër i Brendshëm dhe ministërit të Puneve për afersisht trembëdhjete vjet pandërprerje. monografitë, enciklopeditë e vendit e të huaja, kaluares, dhe udhërrëfyesen e shembullin për të Botore. Ndërsa detyrën e Ministrit të Punëve Përsëri kemi qeveri që e ushtrojnë punën e tyre kujtimet e shkruara apo të mbledhura në bisedimet ndërtuar të ardhmen, pa paragjykime e përdhosje Botore ai kryen përsëri, në kohëzgjatjen 12 Shkurt ne drejtimin e shtetit për periudha të shkurtëra direkte, portokolle mbledhjesh, inervista në radio moshash e breznish, por historinë e vërtete të 1927 - 21 Tetor 1927. dhe ja po i paraqesim: 22 Shkurt 1991 – 10 Maji televizion në organet e shtypit etj. sherbimit pyjor shqiptar. Pas katërmbedhjetë vjetësh e përgjumur 1991 dhe 11 Maji 1991 – 4 Qershor 1991 është 7- Po analizojmë një rezultat: Ministër i Punëve rizgjohet, Ministria e Bujqësisë duke u drejtuar kryesues i Ministrise së Bujqësisë Ahmet Osja. Botore nga Dhjetori 1921 Shkurt 1924 ka qenë Burimet e konsultuara. nga Ferit Vokopoka, në periudhën 26 Tetor Ndërsa Nexhmedin Dumani e kryen këtë detyrë Spiro G. Koleka. ‘’ Lindur në Vunoi të Himarës 1- Prof Doktor Hysni Myzyri e grup autorësh. 1927 - 10 maj 1928. Pasëkësaj vijnë Qeveritë e në të njëjtin dikaster nga 12 Qershori 1941 – 4 në vitin 1880. ‘’ ( 5) Dhe ja si shkruhet per këtë Historia e shqiperisë dhe e Shqiptarëve. Prizeren kohështrirjeve 11 Maji 1928- 1 Shtator 1928; 5 Dhjetor 1991. personalitet: ‘’ Pas luftës së Parë Botërore, lëvizja 2001 Shtator 1928 - 13 Janar 1929 dhe 14 Janar 1929 Në Qeverinë Teknike të kryesuar nga Vilson patriotike në Shqiperi, për rrjedhojë edhe në 2- Akademia e shkencave të R.P.S.SH. Fjalori – 5 Mars 1930 në të cilën në krye të Ministrisë se Ahmeti e kryeson Ministrinë e Eknomise Gjergj Himaë ishte e gjallnueme. Një rol të rëndësishëm enciklopedik shqiptar Tirane 1985 Bjqësisë ishte Musa Juka. Konda, ku mendojm se brënda ketijë dikasteri ka luajtur Spiro Gogo Koleka, duke dhanë një 3- Beqir Meta La confrotation albano-greque de Në periudhat 6 Mars 1930 – 11 Prill 1931, bëjnë pjese edhe Bujqësia e Pyjet, por theksojm se kontribute të veçante në mbledhjen e Kongresit të Himara 1920-1924 in Acra studia Albanica pp. drejtues i Ministrisë së bujqësisë, pra Minister i saj nuk zotrojmë dokumenta që ta vertetojm. Lushnjës dhe në marrjen e vendimeve të dala prej 45-47 n/ 2 2003 ishte Mehdi Frashëri, ndërsa Seit Toptani e ushtroi Për kohështrirjen 14 Prill 1992 – 10 Korrik tijë. Me të tjerë patriot, ai ka ndihmuar shume në 4- Wikipedia ( l’enciclopedia libera) voce: Spiro këtë funksion nga 20 Prilli 1931 - 7 dhjetor 1932. 1996 ishte Rexhep Uka që kryen detyrën e formulimin e dokumentave për të paraqitur Fuqive Koleka. Dhe më tej kemi të ngarkuar në kryesimin e Ministrit të Bujqësisë, dhe së fundi ne qeverinë të Mëdha për Paqen, duke kundërshtuar me forcë 5- Viron Koka Fjalori enciklopedik Shqiptar Vol Ministrisë së Bujqësisë Dhimitër Beratin për kohë numur dy të Aleksandër Meksit që nga 11Korriku aneksimin e Vlorës dhe të Himares. Spiro G. II. f. 1208 - 1209 Tiranë 2008 Storia Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 20 Nga Dodona në Tibet (Vijon nga faqja 17) Epir. Në Iperi lindën ritet e para të misterit dhe shumë mbret e mbretëresha u hyjnizuan si Perëndi. Sipas Xh.Katapanos, pellazgo-ilirët duke kaluar nëpër Kaukaz, i janë ngjitur vargmalit të Himalajave që në epokën e Gurit. (37) Nga këto marshime drejt Lindjes, grykat shkëmbore të maleve të Kaukazit, në lashtësi emërtoheshin “Portat e Albanit”. (38) Që nga ajo kohë, nuk kanë reshtur emigrimet e këtyre fiseve drejt Lindjes. Ky a b c fakt mbështetet në toponimet, gjuhën, mitet (a) Skulptura e Attis me qeleshen frige ,shk 2 pK (b) Nje shqipetar nga Janina. dhe simbolet e besimit pellazg, që kanë paralelet e tyre në Azi, sidomos në besim Këtë e dëshmojnë edhe pasardhësit a b c dhe gjuhën sanskrite. (shiko Petro Zhei e fiseve iliro-pellazge: ALBANËT apo (a)Perëndesha hënore e Dodonës, Sellena me dy dema. (b) Mbreti me brirët e kaut dhe hëna me yll “Shqipja dhe Sanskritishtja”, II,Tiranë, ARBANËT e sotëm (Shqipëri, Kosovë, dëshmojnë besimin hënor në Persin e shk 4 pK. (c) Shiva e Uma mbi kaun Nandī, skulpturë në Prang Tertiumdatur, 2006) Mal i Zi, Maqedoni, Greqi dhe Diasporë) Song Phi Nong, Tajland. Besimi në Azinë e lashtë, sipas që, siç e vërtetuam në fillim të materialit teksteve të Rig Vedës, i përkiste një është e vetmja popullsi që ka ngjashmëri Kau dhe Kali, që sipas bësimit pëllazg Në gjuhën shqipe, Kalit i thonë edhe elite priftërinjsh të nënshtruar ndaj nje në gjuhë, besim e traditë me KALASHËT shprehnin “enegjinë hyjnore”, kishin vlerë At, që është gjithashtu një nga emrat e aristokracije ushtarake. Pra bëhet fjalë hundezakë. Janë gjithashtu legjendat e simbolike të barabartë. Shumë sende apo Minos dhe në foton poshtë (fig.a) paraqitet për një ushtri që u diktonte banorëve kësaj popullsie që dëshmojnë se origjinën dukuri të ndryshme në natyrë, por që si djalosh (në besim), i njohur me emrin autokton me anën e forcës. Në Rig Vedën e kishin në Çamëri. shprehin simbole të njejtë në besim, u Attis apo Atunis, në gjuhën shqipe indiane, flitej për një popullsi armike me Perfundimi: Emri i mbretit legjendar janë vënë emra apo kanë rrënjën e emrit zbërthehet: At+un (is) dmth unë-Ati/ emrin “Pani” të cilët u vidhnin lopët dhe Kalash i përket Mbretit thesprot Alban të njejtë. Prandaj emri i malit-Kalash Kal. Sipas Diodorit (Diodori 3,70,1) atë nuk pranonin besimin vëndës (39). (Alpan) apo Ari apo Joni, etj. Ushtrija dhe i simbolit të Svastikës në faqen e tij, e quajnë “Ipokentaurë”, gjysëm kalë dhe Për pushtuesin më të madh të të gjitha që mbeti pas tij dhe valët e fiseve iliro- shprehin të njëjtin PORTRET – Mbretin gjysëm njeri, “sepse ishin të parët që e kohrave na dëshmon edhe Diodori: «Më pellazge, që vijuan të shkojnë në Lindje, tokësor të hyjnizuar të Tibetit. zbutën kalin dhe u mbruajt miti se lindën të kulturuarit ndërmjet indianëve tregojnë, siç bëri edhe Aleksandri i Madh, përhapën Vetëm të Tibetit...? dyformësh” (29). një mit (…)Thonë se në vitet më të lashta, në Azinë e largët kultin e besimit hënor Kapelja “frige” e Attis apo Adonis atëhere kur banorët e vëndit të tyre jetonin të të Dodonës. Ata e “vulosën” emrin e tij V. MBRETI MË I DREJTË I (Kalorësi i parë) (30) është e njejtë me shpërndarë në fshatra, ariti Dionisi nga anët e (svastikën) në shpatin e malit të shenjtë ANTIKITETIT DHE MË I HARUARI atë të Zeusit (31) dhe shqipetarëvë të perëndimit me një forcë të konsiderueshme. në Tibet dhe në besimin budist. Këto fise I HISTORISË Çamërisë në shk19 (fig.b) Përshkoi gjithë Indinë, ngaqë nuk ekzistonte pellazge, qenë të parat, që hapën rrugën Në materialet arkeologjike, (fig.c) asnjë qytet i rëndesishëm i cili të kishte midis Perendimit dhe Lindjes, e cila më Ares Që emri Kalash, i takon një Mbreti mbretin e famshëm Mino e kemi të aftësinë që të paraqiste qëndresë (...) u vonë u emërtua “Rruga e mëndafshit”. tokësor të hyjnizuar, na e dëshmon Esiodi: paraqitur në kulmin e moshës, gjysëm bë themelues i qyteteve të rëndësishme Origjina ALBANE dhe vënd-lindja NË Ps: I kam shtuar gjatë tekstit një “e” tek emri “Perënditë dhe njerëzit e vdekshëm kanë të cjap e gjysëm njeri, i njohur me emrin duke përmbledhur shumë fshatra bashkë TREVAT HISTORIKE TË ARBËRVE e shqipetar, për të ruajtur formën origjinale. njëjtën origjinë” (Le opere e i giorni, 108). PAN. Pani apo emri i plotë i tij - Alpan në vënde të përshtatshme, u predikoi të Mbretit ARI dhe e fiseve të tij “ariane”, (26) Fakt që e mbështet edhe emri i popullit shpjegohet me dialektin çam të gjuhës nderojnë hyjnitë dhe parashtroi ligje dhe lexohet edhe në “pashaportën” e tij: 1- f44 Xhuzepe Katapano “THOT-i fliste “Kalash” që jeton edhe sot në atë hapsirë shqipe: A LË PAN dmth A (i pari) LË gjykata. Dhe me pak fjalë, me veprat e Rrënja “AR” e emrit, që shpjegohet shqip” Bardi Editore, Roma,1984, ne shqip gjeografike. Studiuesi J.G.Hahn shkruan (lëri-vuri) PAN (panat-velat). Sipas miteve shumta dhe të veçanta që kreu, u besua si vetëm me gjuhën dhe mitet iliro-pellazge nga Botimet Enciklopedike , 2007 se: “Nuk është nevoja të sjellim prova që qe i pari që përdori velat në anije. (32) Zot dhe ju bënë nderime të pavdekshme. (që nuk është objekt i këtij materiali). 2- f39 Xh.Katapano po aty shumë emra popujsh të vjetër janë të njejtë Emri i tij është përjetësuar në vargmalet e Thonë se mbarti bashkë me ushtrinë, një Këtë rrënjë e gjejmë edhe tek Perëndia 3- f44 Xh.Katapano po aty me emrat e perëndive të tyre kombëtare”. Europës dhe Shqipërisë Veriore- ALPET. numër të madh grash, dhe në betejat e pellazge e luftës, Ares.(fig.lart) dhe tek 4- Dokumentari http://www.youtube.com/ (27) Shëmbull është edhe emri Alban i Tek latinët gërma ‘p’ u ndrua me ‘b’ dhe luftës, përdori tambure dhe cimbale , se latinet Marte, që quhej edhe Pirro e Silvanus watch?v=0p2s9P_HPD4 shqipetarëve, siç do të shikojmë më poshtë. sot kemi emrin Alban, që përbën një ende nuk ishin shpikur trumbetat (...) Kreu (që gjithashtu lidhen me historinë e lashtë të 5- http://it.wikipedia.org/wiki/Burushaski Emri në para-histori ishte “biografia” nga emrat e shqipetarëve dhe e gjejmë si vepra më të ndritshme nga çdo mbret tjetër iliro-shqipetarëve) i cili kishte si simbol kulti, 6- fq.279Arif Mati “Odisea e pabesueshme e nje populli para-helen” Tirane, Plejad 2007 e njeriut, dmth shprehte cilësitë apo toponim në shumë vende te Botës. Pani para tij (…) (40) krahas shigjetës, Kalin dhe Kaun. Që Diodori flet për Albanin, mbretin Mbreti më i Madh i të gjitha kohrave 7- f448 Johan G.Hahn “Studime shqipetare” “punët” e tij. Prandaj njeriu kishte shumë ka qenë mbreti-bari që mprehu kaun (33) 8- f138 Rose Lane “Majat e Shales” Tirane emra, të cilat mund t’iu viheshin edhe të dhe i hypi kalit. Në mite, e njohim si baba e Thesprotisë, na e dëshmon jo vetëm -ARI- të cilin e kërkoi deri në Tibetin e N.Stillo që pohon se Dionisi dhe Ari largët, ekspedita gjermane e Himlerit, 2004 tjerëve në rast se dalloheshin për të njejtat të Zeusit të Olimpit, me emrin Kroni. 9- f187 Franc Nopça «Pikpamjet fetare, doket merita. Kështu hasim disa Zeus, Horos, Emri i vërtetë i tij është Momfeu, Mbret ishin gjithashtu emrat e tij, por edhe e humbi jetën gjatë betejës në Kosovë, ku sot gjëndet qyteti i Prishtinës, emri i dhe zakonet e Malcise se Madhe Botimet Moisi, Herkul, Agamemnonë, Dionis, etj. i Çamërisë/ Thesproti (34). Ky vënd, emri i popullsisë “kalash” të Hundëzës, «Eneas» , Tirane, 2012 Por në Mit, kujtohej ay më i famëshmi, nga vendësit autokton emërtohej- Iperi i malit në Tibet dhe simbolit të svastikës, së cilës në gjuhën shqipe, e tregon këtë 10- Salih Mehmeti “Qytetrimi Pellazg ne Azine bëmat e të cilit na kanë mbritur deri (Shqipëri –Ipe në dial. çam =shqiponjë, që kuptohen me gjuhën dhe mitet iliro- fatkeqsi. (41) Qendrore” Prishtinë, 07. 12. 2012 www. më sot nga autorët e lashtë, objektet zogu i Zeusit) ku nga shkruesit, dy zanore pellazge. Asnje gjuhë tjetër nuk i ka FATBARDHA DEMI pashtriku.org/?kat=45&shkrimi=1080 arkeologjike, gjuha dhe besimi. kanë ndëruar vëndet (i/e) dhe ka mbetur shpjeguar deri më sot. 3.06.2014 11- f 138,140 Dhimiter Pilika “Pellazget- Për të lehtësuar problemin, nuk po Origjina jone e mohuar” përshkruaj rrugën se si studiuesi Niko 12- f69Aristidh Kola “Gjuha e Stillo (“Etrusikishte-Toskërishte”) arriti Perëndive”Plejad, 2003 të zbulojë disa nga emrat, shpikjet dhe 13- Liljana dhe Luftulla Peza “Zeustika-Nje heroizmat e “Mbretit më të drejtë të simbol i lashte pellazg” antikitetit dhe më të haruar të historisë”, http://www.pashtriku. siç e ka emërtuar ay bashk-kombasin e tij org/?kat=45&shkrimi=2516 të para-historisë. 14- f446 J.G. Hahn po aty 15- f446 J.G.Hahn po aty Nga mitet më të njohura të lashtësisë 16-f180 Veis Seiko «Mbi elementet e është ajo e Minotaurit, foton e të cilit e perbashketa ne epiken shqiptaro-arbereshe paraqitëm në fillim të materialit. Ky emër dhe serbokroate» v.2002 përbëhet prej: Mino+taur dmth Mino/ 17- f31 Mircea Eliade «Storia delle credenze e kau dhe sipas N.Stillos bëhet fjalë për delle idee religiose- Dall’eta della pietra ai mbretin e Mikenës- Mino, i njohur edhe a b misteri eleusini» BUR Saggi, 2013 me shumë emra të tjerë. Në lashtësinë (a)Gerasa (Jerash), Giordania. Dy svastika në dy anët e lepurit, qe në mite lidhet me hënën, dhe majtas dallohet qartë emri PAN. (b) 18- f7 M.Eliade po aty egjiptiane e gjejmë me emrin e faraonit Pani me koke dhije dhe Kau ne sulm me shkrimin poshte: Thorius (kau)-Albus. (35) Albani apo Pani, kishte dy djem binjakë, mbretë- 19- f27,28 M.Eliade po aty tokësor Amasi-t që egjiptollogët e quajnë luftëtarë, shpikës, ligjvënës dhe Priftërinj të mëdhenj: Nakon dhe Sharrian që historiografia i njeh me emrin DIOSKURË (36) Ata 20- f7 Xh.Katapano po aty Ahmose (1550-1525 pK) (28) emërtoheshin Kabirë (Cabir) (Ka+bir, në gjuhën shqipe: bij të Kaut) siç u emërtua edhe fisi i tyre. 21- f184,185 N. Stillo “Etruskishte- Toskerishte” West Print 22- f163 N.Stillo po aty 23- f33 Mesimet e Ptahhotepit (Libri me i lashte i botes)Logoreci, 2006 24- f218,219,221 Dh.Pilika po aty 25-Il Glossario Teosofico di Helena Petrovna Residenza Cekodhima Valona Blavatsky ROMA 26-f277,278 M. Eliade po aty 27- f322 G.J.Hahn po aty 28- f294,297N. Stillo po aty 29- f111, 127 N. Stillo po aty 30- f308,70, 230 N.Stillo po aty 31- f.130 N.Ceka”Archaeological Treasures from Albania”,bot Migjeni vol I, 2012 32- f203 N. Stillo po aty 33- f287N. Stillo po aty 34- f7,9 N. Stillo, „Iliriada“Athine,2005 35- L. THORIVS - BALBVS Ag Ø 17-22 mm 3,25-4,15 g 105 a.C. http://www.antiqva. org/Monetazione%20IV-III%20Sec%20aC. htm 36- N.Stillo po aty 37-f124 Xh. Katapano po aty 38- f.55 Edwin Jacques “Shqiptaret”, 1995 39- f219,216, M.Eliade po aty 40- f 279,294 N.Stillo po aty 41- f252 N.Stillo po aty pagina 21 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Cultura Shqipëria, a e dinit?

Nga KUJTIM MORINA

1. Laguna e Karavastasë, (një nga lagunat më të mëdha në Detin Mesdhe), është “shtëpia” e pelikanit kaçurrel (Dalmatian Pelican), si dhe mbi dyqind e pesëdhjetë lloje zogjsh, gjitarësh dhe amfibësh. Pesë për qind numrit botëror të këtij lloj pelikani, gjendet në këtë lagunë. 2. A e dini se shtypshkronja e parë në Ballkan është themeluar në vitin 1720 në Voskopojë, në juglindje të Shqipërisë? Në këtë shtypshkronjë janë guximshëm, vetëm më trimat mes trimave mund prej 370 km². Liqeni i Ohrit është e vendosur në botuar një total prej nëntëmbëdhjetë tituj librash, të shkonin në Shqipëri. Që kur Shqipëria filloi të pjesën juglindore të Shqipërisë dhe ështëliqeni kryesisht për shërbime fetare. Për shkollat e zonës vizitohej në vitet 1990 shumë tregime janë thënë më i thellë në tërë gadishullin e Ballkanit, me ishte botuar edhe një libër me gramatikë lokale. për këtë vend sekret, për plazhet blu mahnitëse, një thellësi maksimale prej afro 300 m. Sistemi i Për më tepër, qyteti kishte një jetimore për fëmijët, vendet arkeologjike, kuzhina shumë e mirë, jeta Prespës përbëhet nga dy liqene, Prespa e Madhe Papa përdor të njohur si “Orfanodioiketerion”, (ndoshta e para e natës, aventurat dhe mikpritja e banorëve, të dhe Prespa e Vogël. Prespa e Madhe është liqeni në hapsirën ortodokse pasbizantine), një spital dhe cilat janë ende diçka e re për udhëtarët. Në luftë më i lartë tektonik në Ballkan me një lartësi prej një kompleks me njëzet e katër kisha. për të hequr etiketën e bosëve të krimit, Shqipëria 853 m. Twitter po 3. Nënë Tereza, emri i fëmijërisë i të cilës nëpërmjet Agjencisë Kombëtare të Turizmit ka 10. A e dini se origjina e isopolifonisë, një është Gonxhe Bojaxhiu, është shqiptare. Puna dhe bërë publike logon “Një dashuri e re Mesdhetare” nga traditat më të lashta të botës e të kënduarit a figura e Nënë Terezës, është krenaria e të gjithë në mënyrë që të mos jetë jashtë destinacioneve më kapella, mund të gjurmohet nga ilirët, paraardhësit këshilltarët e tij? shqiptarëve, madje në përkujtim të saj, aeroporti të vizituara. e shqiptarëve të sotëm? Termi iso lidhet me ison Nga Dr. GËZIM ALPION, Angli Ndërkombëtar i Tiranës mban emrin “Nënë e muzikës kishtare bizantine, që shoqëron këngët Tereza”. polifonike. Ky sfond krijohet në dy mënyra: duke izita e Papës në Shqipëri është një 4. Amfiteatri romak, i dyti përsa i përket kënduar në mënyrë të vazhdueshme me zanoren ngjarje e rëndësishme për të gjithë ne madhësisë në Ballkan, ndodhet në qytetin e “e” përmes frymëmarrjes së valëzuar ose duke Vshqiptarët dhe duhet mirëpritur. Është Durrësit. Ai është ndërtuar në shekullin e II-të u kënduar me ton ritmik, sipas tekstit të këngës. për të ardhur keq që Vatikani, që në fillim, para krishtit dhe mund të mbajë rreth 20.000 Muzika iso-polifonike shqiptare është njohur më e interpretoi dhe vazhdon ta komentoj këtë spektatorë, përafërsisht një të gjashtën e popullsisë 2005 nga UNESCO si “trashëgimi kulturore e si një vizitë në vendin gjoja më musliman të së sotme të Durrësit. paprekshme.” Evropës. Ky Papë është i kohës dhe përdor 5. Dy prej shtatë “Kodikëve të Purpurt”, të 11. Gjuha shqipe është një nga gjuhët më të Twitter por këshilltarëve të tij, siç duket, u ka shkruar nga shekulli VI deri në shekullin XVIII, vjetra në botë dhe qëndron e vetme në degën e mbetur ora në Perandorinë Osmane. ruhen në qytetin të Beratit, (i cili bën pjesë pemës së familjes së gjuhëve indo-evropiane. Këtë Shqipëria nuk ështe zyrtarisht as shtet në UNESCO). Këto dy kodikë, janë shumë të gjuhë e flasin afër tetë milionë njerëz në mbarë musliman as shtet kristian por vend laik ku rëndësishëm për komunitetin dhe për zhvillimin e botën. Përveç diasporës në të gjithë botën, e të gjithë kanë të drejtë të praktikojnë fenë e letërsisë antike biblike, liturgjike dhe hagiografike flasin shqipen mbi 80.000 arbëreshe në jug të tyre. Nuk e kuptoj se si askush nga politika, në vendin tonë dhe më gjërë. Italisë, të cilët janë pasardhësit të drejtpërdrejtë të diplomacia dhe mediat shqiptare nuk bëjnë 6. Onufri është piktori bizantin më i njohur dhe 8. Akti më i madh i heroit tonë Kombëtar, Skënderbeut, që emigruan masivisht pas vdekjes një tentativë të sqarojnë Vatikanin se Papa po më i rëndësishëm i shekullit të XVI në Shqipëri. Skënderbeut, ishte ndalimi i ekspansionit të së tij, në fund të shekullit të XV. vjen në një vend ku fryma e Krishtit arriti para Edhe pse ka pikturuar sipas kanoneve të artit Perandorisë Osmane në Evropën Perëndimore, 12. Gjatë udhëheqjes gati dyzet vjeçare të se të ndalej në Romë, dhe se disa paraardhës bizantin, me motive biblike e fetare në ikonat dhe ndaj dhe kontributi që ai ka dhënë është përkujtuar epokës komuniste, u ndërtuan mbi 700.000 të tij janë me origjinë shqiptare. Për të mos muralet e tij, ai pati meritën që u çlirua nga modelet në shumë monumente, skulptura dhe sheshe të bunkerë (një për çdo katër banorë). Për turistët, përmendur se çfarë bëri Skënderbeu për të dhe rregullat strikte të pikturimit. Në veprat e tij, cilin mbajnë emrin e tij. Të tillë ka në Romë (Itali), bunkerët janë të kudogjendur në vendin tonë, mbrojtur Krishterimin. ai përshkron natyrën shqiptare, qytetet, fshatarët, Vjenë (Austri), Gjenevë (Zvicër), Miçigan (USA), me një mesatare prej njëzet e katër bunkerë për Çuditërisht, Vatikani nuk thotë asgjë në barinjtë dhe veçanërisht kalorësit. Ndoshta, Shkup (Maqedoni), Prishtinë (Kosovë), Paris çdo kilometër katrorë. Shqipëria, është ndoshta prononcimet për mediat në lidhje me vizitën tipari që i bën më veçanta pikturat e tij, është e (Francë), Spezzano (Itali) dhe Bruksel (Belgjikë). unike me bunkerët e saj, ku disa prej tyre, kohët e Papës se Kreu i Kishës, që ndiqet nga më ashtëquajtura “e kuqja” e Onufrit. 9. Tre nga liqenet më të rëndësishëm të e fundit, janë të dekoruara me ngjyra të ndezura. se 1 bilionë besimtarë, më 21 në shtator do të 7. A e dini se Lonely Planet renditi Shqipërinë Gadishullit Ballkanik bëjnë pjesë në territorin Mbajtësit e lapsave dhe tavëllat e duhanit në jetë pranë bashkëatdhetarëve të Nënë Terezës si destinacionin numër një për të vizituar në vitin e vendit tonë. Liqeni i Shkodrës ndodhet në formën e bunkerëve, janë një nga suveniret më të e cila, në sajë të kontributit të saj në shërbim 2011? Jo shumë kohë më parë, kur Ballkani veriperëndim të Shqipërisë dhe është liqeni më i njohura turistike të vendit. të Vatikanit dhe të të varfërve, pavarësisht konsiderohej një destinacion vetëm për njerëzit e madh në gadishullin e Ballkanit, me një sipërfaqe besimeve të tyre, njihet dhe respektohet në botë ndoshta më shumë se çdo papë tjetër. Ndoshta prandaj është mirë të përkrahim fushatën për përshpejtimin e shenjtërimit të Nënë Terezës: http://www.change.org/en-GB/ petitions/the-vatican-canonize- mother-teresa-petizione-per- chiedere-la-canonizzazione-di- madre-teresa-shenjt%C3%ABroni- n%C3%ABn%C3%AB-terez%C3%ABn Keda Kaceli dhe vepra që tronditi Silvio Berluskonin (Vijon nga faqja 11) popullit. Dy te tjeret tregtare dhe ata. Gjyshin e vrau Ok, tashti s’i mbaj dot lotet... se u preka me mbas mesnatës, por desha te me thuash perfundimisht por qe dhe një veprim aq largpamës nga ana e tij. Mehmet Shehu në tortura. Dhe të vdekur e ripushkatuan kujtimet…Ai u bë për mua aq i rëndësishëm…disa muaj se cili është mendimi juaj per Berluskonin dhe pse ai Qava. E telefonova e falenderova dhe i premtova se do në breg te Erzenit te ura e Beshirit bashkë me 21 me vone shkova ne Tirane, ndjenja me gjate me te, sulmohet kaq shumë. e bëja monument letersie librin e tij në Itali. Pastaj ai martirët e tjerë, mes të tyre vetëm një femër zonja shkoja tek shtepia e nipit Tonini dhe takoja Pater Zefin. K.K.: Faleminderit edhe ty po ketu jemi do flasim njihte historinë e gjyshit tim. Unë të gjithë veprimtarinë, Sabiha Kasimati, shkencëtare, heroinë, studioze e rrallë, Ne dimrin e 2005 e shoqerova Pater Zefin ne Panairin prape mos e quaj interviste. Kjo per mua eshte bisede studimet laurean ja kam kushtuar z.Jonuz Kaceli, gjyshit që nuk i vjen më Shqipërise. Jonuz Kaceli e të tjerët e Librit ne Tirane.. Benim plane per kur do te vinte ne me nje mik. Berlusconi eshte njeri, dhe njeri i mire tim të nderuar... plus jemi familje e madhe tiranse. u pushkatuan si pasojë e një skenari te Sigurimit për Itali te prezantonte librin ne italisht... Oh Zot dy vjet mbitegjitha. Ai është sjellë mirë me të gjithë.. është Për stërgjyshin tim flet e shkruan Omeri ynë shqiptar, hedhjen e bombës në Ambasadën Sovjetike. Me falni miqësi…gjeja me e shtrenjte per mua, kujtimet me atin liberal, pozitiv, optimist, altruist, i afte, i rralle. Leader i madhi At Gjergj Fishta tek lahuta. Unë lahutën e kam Novruz, po shkon vone. Flasim perseri. Unë ju përgjigja e dashur... E di si me therriste? më thonte “Zonjushe i pashoq. Te gjithe mundohen t’a imitotojne si nder lexuar 13 vjeçe në Itali…Më fal, 14 vjeçe. sinqerisht kureshtjes tuaj, pa kurrfarë reservë, për t’ju Keda e dashtuna varzë”... Më telefononte shume shpesh rradhet e veta ashtu dhe kundershtaret. Plus meqe ka N.Xh.Sh: A mund të më thoni se çfar shkruan dhënë mundësinë të njihni dhe me mire mikeshen tuaj dhe une ende e kam numrin e tij te celularit… nuk e shume pushtet dhe para kjo dihet, ka shume sukses Fishta? dhe të Pater Zefit. kam shuajtur kurrë.. dhe vazhdoj e rregjistroj dhe në kudo dhe e sulmojnë sepse e urrejnë dhe kanë xhelozi K.K.: “Merr Kacel njëher lahutën e na e thuej nji N.Xh.Sh.: Lutem vazhdoni të më tregoni se si celularët që ndrroj... Me duket sikur ne ate menyre me sociale. Në Itali ka vërtet shumë komunistë që nuk e kangë shqiptare, s’mbajme na zi pa na qite fare, muer përfunduat takimin me At Zefin! jep nje force me te madhe. Flisnim shume dhe shume morën kurrë pushtetin politik, por që kanë pushtet real, lahuten n’dore Kaceli m’te magjarin m’vend e ngeli etj” K.K.: Ok ja po rrij dhe pak. Po te thoja se ne veren gjate. Kryesisht me telefononte ai dhe bisedonim per mediatik financiar dhe ekonomik, Sulmi ndaj tij është N.Xh.Sh.: A ka qenë Kaceli mjeshtër i lahutës?! e 2005, arrita u lidha me të, lashë numrin e celularit gjithcka, me keshillonte me thonte “duhet te studjosh ideologjik dhe politik pasi ai u hodh në politikë. I hyri K.K.: Stërgjyshi Ismaili, i binte lahutës dhe luftoi e tim ne kuvend dhe thashe kush isha e qe kisha deshire per te miren e Shqipnise tone, shume njerez kane dhane në pjesë, i prishi planet...e fatkeqesisht s’ja prishi dot ra në luftën e Shkodrës... te flisja me te. Në darkë Pater Zefi më telefonoi. Ishte jeten per Shqipnine, na duhet me dhane te pakten nje krejt...Eshte vertet i jashtzakonshem sulmi juridik qe N.Xh.Sh: Keda, desha te di se me se është marrë data 23 gusht dhe më tha: “Eja kur të duash”. Unë isha ndihme te vogel, Pater. Duhet me punu fort se Shqipnija ai ka pesuar ne keto 20 vjet, nuk krahasohet: dhjetra familja juaj... me pushimet verore në Shqipëri. Atëhere i thashë: “vij po jeton kohena te veshtira shume mas komunizmit te procese gjyqsore qe ai ka mbi supe ne keto dy dekada. K.K.: Në fakt i bi me qenë stërgjyshi i babit tim. dhe nesër po me lejuat”.. dhe ai më tha “mirsetvish” zi” Oh sa kujtime o Novruz... por paska kaluar ora dy N.Xh.Sh: Keda mendoj se intervistës i erdhi fundi Familja me tregti…Nuk keni fare dijeni për familjen ... Te nesmen vertet shkova në kuvend... Rastësia ose e nates dhe nuk po i mbaj syte hapur e gishtat mezi po vetëm për sot. Unë do ta shkruaj dhe do të ta dërgoj që Kaceli? Gjyshi im Jonuzi është vrarë me Çeshtjen e Providenca ose vete Zoti deshi qe ta njihja ne diten e ecin...me fal, flasim neser?... të jetë e vlefshme edhe për publikun bombës ne Ambasadën Sovjetike. datlindjes se tij te vertete më 24 gusht por unë nuk e dija. N.Xh.Sh: Lutem më flisni se si jetoni me se K.K: Ashtu vertet? Atehere mire por une isha N.Xh.Sh: Natyrisht që di…Keni futur në internet Si shumica edhe une dija daten 7 prill si ditlindjen e tij… merreni? krejt spontane ne bisede sikurse jam me miqte e mi, një pallat në mos gaboj me emrin “Vellezërit Kaceli” U njoha me atin e dashur, korifeun e së vertetës historike K.K.: Jetoj me familjen. Jam marre me shoqerine nuk isha pergatitur per interviste, biles eshte plot me pranë sahatit të Tiranës, a mund te ma shpegoni? që kishte shkruar biblen e dhimbjes shqiptare... ndenja civile, shoqata, studime, por pa patur rrole politke.. Tani gabime se pak ora e vone pak shpejtesia ne tastiere. K.K.: Po është pallati Kaceli, ndërtuar në vitet gjithë mbasditen bashkë me të.. Kisha ikur me mamin, kam nje projekt shume te rendesishem i cili po merr Gjithsesi faleminderit sepse shfletova kujtimet e mia te 30-të, pronë e familjes dhe e firmës “Vllazen Kaceli”... por ajo pasi beme pak muhabet te tre bashke, nuk ndenji gjithe kohen time. Do te tregoj nje dite...Behet fjale cmueshme me Pader Zefin e dashur. Uroj qe me vepren Kanë qenë 4 vllezën. Gjyshi im i nderuar Jonuz Kaceli me ne gjithë kohës.. Pastaj kur ika më tha që unë kisha per nje reviste aktualiteti e permuajshme ku une jam time, me impenjimin tim, t’a lartesoj ate sa shume te ishte tregëtar dhe intelektual autodidakt. Sadiku ishte “Ke kenë peshqesh për datlindje se dhe datën e lindjes drejtoreshe editoriale. Quhet “Buongiorno Italia” kem mundesi. vllai i vogël të cilin gjyshi im e coi ne Paris të studjonte Pater ma kanë ndërrue komunistët”. Dhe më dhuroi N.Xh. Sh.: Atëhere suksese dhe per kete pune te re Eshte detyre morale ndaj shenjtoreve te kombit, akademinë e arteve pikturë dhe u bë piktori i madh i gjithë librat e tij me dedikim dhe firmë...I kam thesar!!! dhe të faleminderit shumë për këtë intervistë në një orë dhe ndaj brezit tim e brezave te ardhshem. Cultura Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 22 Shqipëria është një mozaik në ditët e mia ur e takon Pierfranko Brunin, biseda së pari fillon me nostalgjinë e tij për KShqipërinë. Flet për vendet që ka vizituar me një dashuri dhe pasion që do ta kishte zili çdo shqiptar. Në të gjitha konferencat ku kam qënë, bashkë me të, të mahnisin fjalët e magjishme çiltërsisht të zgjedhura që thotë gjithmonë për vendin e Shqiponjave, kujtimet që i ruan të freskëta në memorie, traditat dhe zakonet tipike ballkanike, mikpritja që i rezervohet një miku arbëresh. E ky ekzaltim, që do ta quaja në kuptimin e vërtetë të fjalës, poetik shpirtëror nostalgjik, flet më bukur se kushdo për dashurinë e madhe që ai ruan brenda vetes për rrënjët e paraardhësve të tij shqiptarë, për atë memorie që është trashëguar brez pas brezi dhe për memorien e tij të sotme, kur viziton Shqipërinë. Një memorie e gjallë me nota të theksuara delirante që shprehet mrekullisht me fjalët e tij që nxjerrin në pah kulturën e tij të jashtëzakonshme. Le ta shijojmë së bashku këtë moment idilik mes tij dhe Atdheut të të parëve. (Përkthyesi)

Nga PIERFRANKO BRUNI di përse e shkrova, shekuj më parë, një tregim me titull I moshuari i Tiranës. Më pas i zbulova rrugët e mia. Mbërrita hqipëria është një tregim! Tirana, jo një kujtim, por një në horizontet ku Adriatiku gërshetohet me Mesdheun tim Muzetë krijojnë lidhje e tashme në të tashmen e vet në jetën time. Një qytet dhe Shqipëria është qëndra e fateve të mia. Pastaj eca Sqë e marr me vete në udhëtimet e mia. Është Adriatiku nëpër rrugët e Shqipërisë dhe aty në ato valle ku gratë janë, Nga ANDREA LLUKANI* që dialogon me Mesdheun. Ëshë vallja ballkanike që tregon magji e Lindjes në Perëndim, gërshetova shtigjet e shpirtit historinë e tokës sime në tregimet për Skënderbeun dhe koha me shikimet që s’mungonin kurrë. Ngjyrat e verdha dhe të e rastin e 18 majit, “Ditës Ndërkombëtare të Muzeve”, në Muzeun e çfaqosur në ditët që prekin aventurat e babait tim. Kam kuqe të fustaneve të grave shqiptare janë një rrotullim mes Historik Kombëtar, u çel ekspozita me temë “Muzetë Krijojnë Lidhje”. qënë më shumë se një herë në Tiranë, Shkodër. Një ecje mes imazheve të mia. Njëlloj sikur të mbidheshin ditët e festive MPër realizimin e kësaj ekspozite Muzeu Historik Kombëtar bashkëpunoi melankolive dhe regëtimave të shpirtit. Kishat dhe xhamitë dhe ata sy, si deti mes jeshiles së kaltër dhe kaltërsisë, janë me shoqatat e koleksionistëve shqiptarë. Veprimtarinë e hapi drejtori i Muzeut ku u luta, e ruajnë fjalën e një zoti që gjithmonë na ndriçon. një ecje mes përthyerjeve të nostalgjisë. Nostalgjia! Nuk e Historik Kombëtar, z. Melsi Labi, i cili pasi vlerësoi bashkëpunimin e muzeut me Ato fytyra, ato rrugë, rrugicat janë gërshetime në fjalët dhe di nëse jam unë që e shoqëroj nostalgjinë, apo nëse është koleksionistët, ia dha fjalën Ministres së Kulturës, znj. Mirela Kumbaro, e cila në bisedat mes një shqiptari që bashkohet me lashtësinë me nostalgjia që ndjek fytyrën e atyre grave me lëkurë larashe i ftoi koleksionistët të bashkëpunojnë me Qendrën Kombëtare të Inventarizimit theksin e Italisë jugore. Në vendin tim, jug dhe ai, është dhe dhe kënga që ka motive orientale. Joshja e misterit nuk e të Pasurive Kulturore, për të regjistruar koleksionet e tyre. Ekspozita “Muzetë Shqipëria. Në Shqipërinë time në udhëtimet e lëna gjithmonë ka kohën e arsyes. Por unë jetoj me misterin në joshjen e krijojnë lidhje” është iniciuar nga ICOM dhe konsiston në rolin e muzeve përgjysëm ka pjesë të rrënjëve të mia. Dëgjoj muzikën edhe në magjisë. Dhe pastaj misteri shqiptar është një magji në fjalët për të afruar grupmoshat e ndryshme në muze, veçanërisht brezin e ri, duke netët dhe në të ftohtit e vakët nga dielli, ajo Lindje depërton e mia. Fjalët e mia, a kanë nostalgji? Ose nostalgjia i ka fjalët organizuar veprimtari me karakter edukues dhe argëtues. brenda meje. Në fotografitë e ruajtura janë vitet ku kam shkuar e mia të lidhura në kujtimet e një Shqipërie që e mbaj në Në ekspozitë morën pjesë këta koleksionistë: Kryetari i Qendrës Mbarëkombëtare në takime dhe konferenca. Shkodra, jo shumë vite më parë, më zemër. Jam përpjekur të kthehem gjithmonë në Shqipërinë të Koleksionistëve të Shqipërisë Z. Shpëtim Sala, i cili u paraqit me historikun e priti me simpati dhe me buzëqeshje të tendosur në aventurën e fjalëve të thyera dhe të gjuhës së rigjetur. Është një çeljes së shkollave shqipe, në vitet 1887-1944, ku janë ekspozuar dëftesa shkollore, shqiptare. Të jetosh mund të shndërrohet në një zakon, por këngë që reciton. Është një këngë që përcakton fate. E ruaj tekste e programe mësimore dhe fletore shënimesh të përdorura nga nxënësit. shpesh ai thyhet. Të jetosh aty do të thotë të lësh gjithmonë Shqipërinë në heshtjen dhe zërat e saj. E ruaj Shqipërinë Koleksionistja Linda Spahiu, u paraqit me objekte të nuses për dhomën ceremoniale nëpër rrugë një pjesë të jetës tënde. Kujtimet më kujtojnë t’i në rrënjët e mia të memories. Do të kem takime të shumta të dasmës. Qendra Antropologjike “Xhubleta”, me përfaqësuese znj. Luljeta Dano, mbledh shtëpitë e rrënuara dhe lagjet e reja të Tiranës që me të. Të tjera takime ende më presin në diellin që e thyen u paraqit me disa variante xhubletash (veshje tradicionale shqiptare për gra), ku më janë një lojë në një imagjinatë që nuk më braktis kurrë. E erën midis Tiranës dhe Shkodrës. Ka tinguj Ballkani dhe e spikatur ishte “Xhubleta e Bardhë” e zonës së Kastratit, të cilën e vishnin vajzat kam ditur gjithmonë se në fijet e rrënjosura të origjinës sime copa orientale në Shqipërinë time dhe mes grave valltare që ka zëra Shqipërie, qysh nga fëmijëria ime ku jetova në një e ruajnë ëndrrën në alkiminë e magjisë. Ekziston gjithmonë që nuk martoheshin. Koleksionisti Lulzim Perati, ekspozoi një koleksion prej 70 vend të Kalabrisë që mirëpriti shqiptarët e parë që mbërritën një alkimi që lidhet me udhëtimet. Unë që kam udhëtuar furkash të krahinave të ndryshme të Shqipërisë. Koleksionistët Nikolla Xharo dhe në Itali, dhe u gërshetuan melankolitë. Nga dritarja e hapave shumë, nuk e kam thyer kurrë mozaikun e ditëve. Shqipëria dr. Jovan Basho u paraqitën me anën e një koleksioni filatelik të larmishëm. Dr. të mi atëherë, shikoja në hartën e botës ku ishte Shqipëria. është një mozaik në ditët e mia. Dhe vallet nuk pushojnë së Basho prezantoi një koleksion të rrallë zarfash, që vinin nga SHBA, në të cilët ishte Pastaj e kuptova se tek I moshuari i Tiranës, një tregimi im jetuari në ritmet e heshtjes sime. stampuar flamuri shqiptar. Elsa Ballauri ekspozoi koleksionin “Mall për gjyshet”, i i shekujve më parë, jetonin metaforat e qënies sime. Nuk e Përktheu: Arjan Th. Kallço cili ishte një koleksion interesant reliktesh familjare etj. Ekspozita “Shkollat Shqipe 1987-1944” bazohet në materialin dokumentar që gjendet në arkivin e studiuesit Shpëtim Sala. Në këtë arkiv janë sistemuar duke u bazuar në kriterin alfabetik mbi 300 dëftesa shkollash, 2000 fotografi, tekste e Të evropianizojmë Ballkanin apo të ballkanizojmë Europën programe mësimore, fletore shënimesh të nxënësve si dhe mjete të përdorura në procesin mësimor. Në ekspozitë evidentohen përpjekjet e rilindësve shqiptarë, (Vijon nga faqja 9) si shkak për shpërthimin e Luftës së Parë nxitojmë që të integrohemi, për të arritur klubeve dhe shoqërive patriotike për hapjen e shkollave shqipe, duke filluar nga e nacionalistë brënda Europës, ndaj Botërore. Ndryshe nga serbët, që i ngrenë sa më shpejt në të njëjtin stacion të vonuar. Lidhja Shqiptare të Prizrenit e deri në Shpalljen e Pavarësisë, më 28 nëntor të vitit projektit evropian si dhe zgjerimit të përmendore në Beograd këtij atentatori, Ne e dimë se krahas identitetit shqiptar, 1912. Gjithashtu janë përfshirë edhe shkollat shqipe nga viti 1913 e deri në vitin BE-së. Ja pse dhe Habermas, në veprën kroatët dhe boshnjakët e trajtojnë atë si një identitet tjetër do të marrë formë, do 1944, kontribuesit, mësuesit, drejtuesit, programet e tekstet mësimore të përdorura e tij “Pas Shtetit-Komb” (Après l’Etat autor i një krimi, duke fajësuar organizatat të zhvillohet në hapësirat e reja pa kufij. nga këto shkolla, sistemi i vlerësimit të nxënësve, revistat e botuara etj. Një vend të Nation”) ka lëshuar thirrjen: ”Të nxjerrim nacionaliste serbe. Pra çfarë do të Ne nuk do t’i humbim simbolet tona, veçantë në ekzpozitë zë çelja e shkollave shqipe në Kosovë, Maqedoni, Çamëri, si dhe mësime nga katastrofa”, duke iu referuar mësojnë gjeneratat e mijëvjeçarit të ri mbi por ato do t’i bashkangjiten simboleve ato të hapura nga klubet patriotike në Rumani, Turqi, Itali, Amerikë etj. Ndërmjet nacionalizmit ekstrem dhe dy luftrave historinë, e cila politizohet dhe vihet në të përbashkëta të Europës së Bashkuar. materialeve interesante, në stendat e kësaj ekspozite janë paraqitur diplomat e boterore, duke shtuar këtu dhe luftën e shërbim të platformave gjeopolitike? Ne nuk duhet të kemi frikë se duke u regjimeve totalitare. Dhe duke lëshuar Mendoj që është e rëndësishme europianizuar do të humbasim sovranitetin “Mësuesit të Merituar” Koço Llukani, i cili në vitin 1919 ka hapur shkollën e parë këte thirrje ai shtron pyetjen: çfare ka pas që elita shqiptare në kuadrin e tonë dhe integritetin identitar. Të gjithë shqipe në Peshtan. Materiali që gjendet në stendat e ekspozitës së studiuesit Shpëtim shtetit-komb? Të gjithë tashmë e dimë, europianizimit të Ballkanit dhe shuarjes kozmopolitët e mëdhenj shqiptarë, nga Sala, ka një rëndësi të jashtëzakonshme, sepse prej tij, studiuesit mund të vjelin mjaft dhe për më tepër ne që jemi të interesuar së nacionalizmave, të marrë nismën që të Vaso Pasha, Sami Frashëri, Konica, Kuteli, të dhëna mbi historikun e shkollave shqipe gjatë viteve 1887-1944. Në këtë ekspozitë për integrimin e shpejtë të Shqipërisë në organizojë një debat të vërtetë në Tiranë Kadare, etj, nuk kanë humbur asgjë nga pothuajse të gjitha objektet u paraqitën për publikun për herë të parë. Ekspozita u BE se në një aleancë të tillë vlerash ndodh (e më pas si rotacion në vendet e tjera integriteti i tyre identitar, duke u kthyer frekuentua nga vizitorë të shumtë, të cilët shprehën përshtypjet më të mira. transferimi i kompetencave nacionale në ballkanike) me përfaqësues të elitave të njëkohësisht si referenca sa nacionale aq *Kurator në Muzeun Historik Kombëtar struktura mbi nacionale. Dhe pikërisht tjera të këtyre vendeve pro-europiane. dhe universale. Pra, nëse elitat tona kanë këtu lind nevoja e veprimit të elitës. Ne s’mund të qëndrojmë më thjesht në folur deri tani fare pak në këtë kuadër të debatet tona të brëndëshme, nacionale. përbashkët, pra regjional, ballkanik, ato këngë thuhet se është e një populli tjetër, kur nacionalizmi dominonte në kulmin e “ELITA SI NEVOJË E Ky debat duhet zgjeruar në kuadrin duhet të identifikohen, të afrohen, duke gjakrat nxehen dhe ajo e ka të vështirë të vet, por megjithatë, Adenhaueri shkoi të DOMOSDOSHMËRI PËR ballkanik, pasi është shqetësues për të bashkuar zërat e tyre. Interesant është përballojë zemëratën e tyre. Kjo histori takonte De Gaulle në Colombey-les–deux RIPAJTIMIN BALLKANIK” gjitha shoqëritë ballkanike dhe elitat duhet fakti se kur ata pikëtakohen në takime tregon dy gjëra, së pari një lloj nacionalizmi Eglises, më vonë Mitterand dhe kancelari të japin shëmbullin e tyre, në mënyrë që artistike europiane, barrierat nacionale që ekziston ende, dhe së dyti atë që kulturat Kohl bashkuan duart para varreve të Elita që dikur udhëhoqi shoqerine pastaj të udhëheqin, pasi kjo nuk është midis tyre shuhen dhe ata rigjejnë tek e popujve të Ballkanit janë zhvilluar në një Verdunit, permendores për Luftën e Parë drejt shtetit-komb - tani duhet të udheheqë vetëm detyrë e liderit politik por dhe e njëri tjetri vlera të përbashkëta të së njëjtës mjedis të përbashkët dhe në marrëdhënie e Botërore. Kështu, historia e re do tu jepte shoqërinë shqiptare drejt federalizmit elitave. Sigurisht që klima është e vështirë kulturë, të së njëjtës histori apo përjetim dialog me njëra tjetrën, ashtu siç ndodh me të drejtë pionerëve të parë, pinjollëve të europian. Po me historinë, çdo të bëjmë? kur mendon që një këngëtar serb i ardhur human. Pra ata mund të bashkohen dhe legjendat e Konstandinit, atë të ndërtimit Viktor Hygoit, siç ishin Monet, Schumann, - mund të pyesim. Historia do të jetë në Tiranë bëhet problem i një segmenti t’i imponohen nëse duhet dhe liderëve të urave apo të kështjellës së Rozafës, De Gasperi, etj. Cdo aventurë humane gjithnjë histori, ajo as mund të mohohet, të caktuar nacionalist, ashtu siç këngëtari të ngjashëm politikë për të shuar frymën të epikës legjendare, etj. Kohët e fundit është përballur me sprova dhe këto sprova as mund të shuhet. Ashtu si gjuha, dhe ajo Marko Petroviç që këndonte në Zagreb, e urrejtjeve të vjetra dhe për të luftuar kam lexuar artikuj të ndonjë sociologu kanë qënë të mëdha, pasi duheshin është në themelet identitare të një kombi pritej me thirrjet nacionaliste çetnike Gati sëbashku nacionalizmat në secilin vend ku apo analisti politik që shkruan për krizën tejkaluar mitet historike! Dhe për këtë të dhe të tilla ato do të qëndrojnë gjithnjë, për tu ndeshur”! Po kështu në Shqipëri ato përpiqen të lulëzojnë. e Europës dhe pamundësinë e integrimit domosdoshme krahas liderëve politikë janë çka nënvizohet dhe në projektin europian. e Kosovë shfaqja e këngëtarit Coliç do shqiptar, duke pohuar me pesimizëm të dhe elitat, ato që ndriçojnë mëndjet dhe Por ajo që ka rëndësi është që një histori të zgjonte demonët e vjetër. Vallë do të «E KUJT ËSHTË KJO KËNGË» plotë se nuk ka dhe nuk do të ketë integrim, udhëheqin me shpirtin e tyre humanist. e mbarsur me urrejtje për Tjetrin, mbetemi robër të kësaj historie? meqë ne shqiptarët jemi të pazotë, e të Miku im, filozofi dhe poeti francez Fqinjin, komunitetin minoritar duhet të Problemi është që sot ka ardhur koha Kohët e fundit pashë në Paris, në tjera si këto, duke shtuar se është e kotë Jacques Lacarrière, me të cilin kemi ç’armatoset: dhe kjo nuk bëhet vetëm nga të veprohet, madje në mënyrë militante një konference mbi vëndet e Ballkanit të gënjejmë vetveten. Kasandra të tilla do ardhur para disa vitesh në Tirane të ftuar një anë, vetëm nga një vend i Ballkanit për shuarjen e nacionalizmave ekstremiste. perëndimor dhe një film mjaft interesant të të ketë gjithmonë dhe në çdo evolucion nga Shtepia e Komunikimit dhe e Librit, por si një aksion kolektiv. Unesco ka patur Apatia e elitave, në Shqipëri apo Maqedoni, realizuar nga një dokumentariste e njohur fenomene të tilla janë të njohura, madje por që mjerisht ka vdekur para disa viteve, nje program të titulluar “Të ç’armatoset në Serbi apo Kosovë, në Greqi apo Adela Peeva. Bëhej fjalë për një këngë që gjithë historia e njerëzimit është ndërtuar një nga poezite e tij të fundit e titulloi historia!» Tekstet historike nganjëherë Maqedoni, në Mal të Zi e gjetkë, i lë terren ne e konsiderojmë shqiptare, që grekët e midis skepticizmit, aventurës, guximit “Njëmijë të djeshme dhe një të ardhme”. janë diametralisht të kundërta nga një keqkuptimeve midis popujve, ndasive, konsiderojnë greke, serbët, serbe, kroatët, dhe ëndrrës. Pra kështu janë kryer dhe Nje poezi simbolike me dëshirën e tij për të popull në tjetrin, për të njëjtën ngjarje rikthimit të demonëve të vjetër historikë, si pjesë të kulturës nacionale, turqit si evolucionet e bashkë me të revolucionet. thënë se të gjithë popujt kanë të shkuarën historike, siç janë ato për Betejën e zhvillimit të armiqësive, të cilat padyshim krijues të parë të saj, bullgarët ai autorë të Meqë revolucionet me sa duket kanë e tyre, madje dhe brënda një populli, Kosovës midis shqiptarëve dhe serbëve, mund të çojnë edhe drejt përplasjesh e vetëm të saj, etj. Dhe ajo vihet në kërkim përfunduar, le të përjetojmë këtë aventurë ngjarjet historike janë të shumta, të freskëta siç është ajo e historisë midis boshnjakëve, konfliktesh ndër-etnike dhe midis popujve. për të gjetur burimin e kësaj kënge, dhe integruese që duhet guxuar dhe ëndërruar apo qe vijnë nga mugëtira e kohrave, por kroatëve dhe serbëve, apo historia e Gjithçka duhet bërë që ne të Ballkanit ngado ku shkon, bardët, këngëtarët, i thonë njëkohësisht, pasi ajo ka brënda farën e ai na thotë në mënyrë proverbiale se kemi atentatit ndaj arqidukës Ferdinand të perëndimor, ende të paintegruar në këtë se kjo këngë është e popullit të tyre. Por kur ardhmërisë dhe të progresit. Kështu kanë vetëm një të ardhme, vetëm një, dhe për të Austro-Hungarisë, vrasja e të cilit shërbeu lloj Europe të Bashkuar e humaniste, të ajo pyet bullgarët, serbët, turqit, etj, se kjo qënë dhe fillimet e projektit europian, duhet të punojmë sëbashku. pagina 23 Anno 12 n.2 Luglio 2014 Attualità Nga EPIDAMN ZEQO

ëllimi parësor i këtij shkrimi është përmbysja e miteve Mbi mitet ekonomike dhe idetë e reja ekonomike në Shqipëri, si edhe Q reja, që të blejnë shtëpinë e parë, edhe ekonomike të deritanishme, të mësuara qarkullimi i ideve të ndryshme. Dua të ofroj një horizont tjetër, më të gjerë, në rastin kur vetëm njëri partner punon ose të imponuara nga institucione, si njerëzor dhe zhvillimor. me kohë të plotë. Është e turpshme të FMN-ja, kanë dështuar për të arritur Shumëllojshmëria e ideve, qarkullimi thuhet që nuk ka kërkesë për kredi objektivin parësor të tranzicionit dhe debatimi i tyre është përcaktues shtëpie; kur shumica dërmuese e këtij postkomunist – ndërtimi i sistemit të për zhvillimin dhe qytetërimin e çdo segmenti kyç ekonomiko-shoqëror jeton mirëqenies. Shembulli më i qartë është shoqërie, sidomos të asaj shqiptare, që akoma në shtëpinë e prindërve edhe Banka Qendrore. Ishte FMN-ja që vuan nga një mungesë kronike e ideve kur arrijnë moshë të thyer dhe kanë imponoi në vitin 1998 rolin apo alternative. Kjo, sepse kush nuk fëmijë. Edhe gjatë regjimit Hoxhist mandatin minimalist dhe konservator mendon si të ‘gjithë’, sulmohet derisa të ëndrra ishte: një çift i ri - një shtëpi e re për ‘Tempullin e Lekut’. Gjithashtu, konformohet. Ky kontekst vret (dhuratë nga partia). Kurse në këtë garantoi superpavarësinë e këtij konceptimet intelektuale të çdo individi regjim, ‘quasi-liberal’, kjo ëndërr nuk institucioni, që edhe nuk varet nga në shoqëri, dhe për rrjedhojë të vetë mund të ëndërrohet?! Ky është një buxheti i shtetit. Por, pavarësisht se shoqërisë; dhe ky është shkaku i paradoks i trishtë dhe tregon faktin që është parajsa e rrogëtarëve, mbetet një komplekseve të njohura shqiptare si p. Shqipëria akoma nuk ka ndërtuar një institucion i paaftë. Është i paaftë, sepse sh. sindroma e mashtruesit dhe sistem bankar dhe financiar, që krediton ka dështuar me politikën e normës së kompleksi i inferioritetit; është shkaku zhvillimin e ekonomisë dhe interesit, që nuk e stimuloi ekonominë, edhe i gjendjes së mjeruar ekonomike. përmirësimin e mirëqenies. Një skemë si edhe ka dështuar për të adresuar në Situata ekonomiko-sociale e Shqipërisë, tjetër, që ka vlerë për tregun e banesave kohë dhe përfundimisht krizën e borxhit nga viti 2011 dhe deri sot, vazhdon të në bregdetin shqiptar, është që të të keq dhe moskreditimin nga bankat jetë dramatike: nuk ka punë të reja krijohet një skemë kreditimi për çiftet tregtare. Kjo nuk është një tezë nihiliste, cilësore dhe jocilësore; nuk ka ose familjet e reja, kur të dy partnerët sepse disa masa minimale janë marrë huadhënie, përveçse fajdeve; nuk ka punojnë me kohë të plotë, që t’u nga banka, dhe e vërteta është se ka një likuiditete; nuk ka investime të reja mundësojë blerjen e një apartamenti mandat që tashmë ironikisht, mund të domethënëse; dhe, nuk ka rritje të lartë pushimi. Kjo skemë do të përmirësonte konsiderohet i dëmshëm për ekonominë. Prodhimit të Brendshëm Bruto. Si e ndjeshëm edhe atraktivitetin e pronave Prandaj, ky institucion, që është kolona gjithë ekonomia, edhe tregu i banesave në bregdet për blerësin dhe turistin e kryesore e ekonomisë, dëshpërimisht ka pushuar dhe mbijeton vetëm me huaj. Një pjesë të riskut të mospagimit kërkon një mandat intervencionist, klering; dhe është në një gjendje duhet të merret përsipër nga qeveria proaktiv dhe përgjegjës. Kjo tregon një ‘zombi’ – asnjë nuk merr e jep lekë, dhe Banka Qendrore, dhe një pjesë të vërtetë të madhe dhe, njëkohësisht euro, dollarë, paund dhe, të gjithë janë tjetër nga bankat tregtare si dhe hedh poshtë një tjetër mit: paraja, jo në pritje dhe në ankth, sepse kanë kompanitë e ndërtimit që përfshihen në detyrimisht përmirëson cilësinë e detyrime. Vlera e çdo prone në nevojë te hulumtojmë për ekonominë, Bashkuar, ky treg vazhdon të jetë këto skema. Çiftet që mund të përfitojnë punës, produktivitetin dhe kreativitetin. Shqipëri, përveçse në disa zona të vogla politikat fiskale dhe monetare, përcaktues për rritjen ekonomike, edhe nga skemat kredilehtësuese nuk duhen Paraja nuk rrit konkurrencën kryesore, ka rënë djeshëm këto tri vite. instrumentet e ndryshme financiare etj., pse këto shtete kanë me qindra vite që paragjykuar apriori. Normale që, çiftet intelektuale dhe profesionale, njëherë Në tregun e banesave nuk ka inflacion sepse të tjerë vendosin politikat ndërtojnë banesa? Sot në Angli do duhet të skanohen dhe këshillohen që e ke. Konkurrenca zhvillohet atëherë çmimesh por deflacion dyshifror. Kjo ekonomike në vend. Në rastin e ekzistojnë skema kreditimi për nxitjen e mirë përpara se të pranohen te skemat, kur kërkon me shpresë ta fitosh atë dhe situatë është tragjike për një ekonomi Shqipërisë është Fondi Monetar shtëpiblerjes për çiftet e reja, që quhet shpresoj vetëm për momentin, atëherë kur meritokracia është kulturë në zhvillim që nuk është në luftë, pra Ndërkombëtar. Por çfarë është FMN-ja, ‘Ndihmë për Blerje’. Skema stimulon imagjinare. Shqiptarët, jo të gjithë por që të lejon të synosh, të ëndërrosh, të për një ekonomi të pazhvilluar në kohë institucion? Po, një institucion, që është dhe mbështet kërkesën për shtëpinë e shumica, janë persona ose individë të hulumtosh. Vetëm kështu përhapen paqeje, me potencial zhvillimi shumë të shumë i rëndësishëm dhe me një parë. Pse të mos krijohet një skemë e ndërgjegjshëm, që i paguajnë detyrimet idetë dhe përvojat e ndryshme. Prandaj, lartë dhe realist, të mundshëm. Edhe eksperiencë të gjatë në Shqipërinë tillë edhe në Shqipëri? Ndryshe nga e tyre dhe meritojnë një jetë më të mirë. idetë janë më përcaktuese në zhvillimin pse qeveria e majtë, e kryesuar nga Edi postkomuniste. Historia e tranzicionit çfarë mund të mendohet, nuk është kjo Rreziqe ka në çdo aksion njerëzor, por cilësor të një vendi dhe të shoqërisë, Rama, po bën një punë të mirë për të tregon që ky, si çdo ‘partneritet’, ka të skema që po shkakton ‘flluskën’ e pa aksion nuk ka njerëzim. Rëndësia e janë më përcaktuese sesa paraja. Idetë ruajtur stabilitetin makro-ekonomik në mira dhe të këqija. Gjithsesi, atomi i çmimeve të banesave në Angli, por skemave kërkesëstimuluese është alternative të lartpërmendura, si p.sh. vend, theksi ose politikat ekonomike në këtij institucioni, si i çdo organizate, është fakti që, kërkesa ndërkombëtare absolute, sepse njëherë që ky treg stimulimi i tregut të banesave nëpërmjet këtë situatë duhen orientuar më shumë është individi - si unë dhe ti - që është për prona në Londër është rritur në riaktivizohet, rigjallërohet zhvillimi i skemave kredilehtësuese për çiftet e drejt stimulit sesa drejt stabilitetit. Është qenie vepruese dhe, si rrjedhojë, edhe këtë periudhë krize, sepse shihet si një ekonomisë dhe zgjidhen njëkohësisht reja, adresojnë indirekt edhe gangrenën e këshillueshme të krijohet një strategji e gabueshme. Ishte gabim nga stafi i investim i sigurt. Prandaj, nuk është e krizat. Fiton ndërtuesi, fiton qeveria kryesore të ekonomisë: borxhin e keq. afatmesme, stimuli fiskal dhe monetar FMN-së në vend dhe në rajon që të vërtetë që këto skema shkaktojnë lokale dhe qendrore, fiton blerësi, që Qëllimi nuk duhet të jetë që kolateralin (të përfshihet patjetër Banka Qendrore) kërkonte ‘Terapi Shoku’ për stabilizimin ‘flluskën’. Ky është një mit, po njësoj si plotëson ëndrrën dhe përmirëson (pronat) t’i marrin ose ekzekutojnë me objektiv rikthimin e rritjes së lartë, fiskal në Shqipëri, dhe është gabim që miti tjetër, që, kriza në Eurozonë u kushtet e jetesës, fiton industria e bankat tregtare, por që borxhi i keq të 6% të PBB-së, në vitin 2015. Vetëm nuk propozojnë politika fiskale dhe shkaktua nga kreditimi i lirë, sepse në materialeve të ndërtimit, imobiliare etj., kthehet në një të mirë. Kështu fitojnë të kështu do mund të çlirohet ankthi, të monetare më domethënëse për fakt u shkaktua nga mungesa e Unionit dhe për ta abstraguar disa, fiton turizmi gjithë (win-win). Ky konceptim ose krijohet konfidenca, të rikthehet stimulimin e ekonomisë. Që të Bankar dhe Fiskal në Eurozonë. Këto dhe urbanizmi, fiton optimizmi, fiton politikë alternative nuk arrihet dot në optimizmi dhe dinamizmi në çdo treg, kuptohemi, stabiliteti makroekonomik përfundime arrihen vetëm nëpërmjet financa dhe logjika, dhe fiton ideja. vendet mitebesuese, sepse lind nga liria sektor dhe industri. Statistikat janë është domosdoshmëri, por mund të përdorimit të logjikës arsyetuese dhe jo Përpara, por sa më shpejt, është e e mendimit (kritika) dhe nga qarkullimi gjithnjë relative dhe shpeshherë boshe, arrihet më lehtësisht për të gjithë në të intuitës provinciale. Por cilat janë domosdoshme që të rishikohet i ideve. Tani që e mësuam, a është koha prandaj nuk preferoj t’i citoj, por 6%- qoftë se strategjia afatshkurtër dhe metodat e logjikës? Metoda kryesore marrëdhënia që politika fiskale dhe për veprim?! shi ka vlerë sepse ka konotacion dhe afatmesme nuk është ‘austerity’ por është arsyetimi dhe, në këtë metodë ka monetare duhet të kenë në ekonomi. *Autori është i diplomuar në memorie zhvillimi dhe mirëqenieje në ‘growth’. Por edhe atëherë kur debati forma të ndryshme, si p.sh. analogjia, Thënë shkurt, duhet të debatohen dhe Universitetin St Andrews dhe në London psiqikën shqiptare. Krizat (në shumës) është tek ekonomia, rezultati është induksioni dhe deduksioni. Të tria krijuar politikat ekonomike (monetare School of Economics. Ai jeton dhe në ekonomi nuk po zgjidhen shpejt. Si dëmtues dhe joinspirues. Shkak mbetet format përdoren zakonisht në vendet dhe fiskale) alternative. Politikat punon në Londër. mund të arrihet kjo? Borxhi me vlerë fakti që Shqipëria është një vend ideformuese. Çelësi është që të 400 mln $, marrë nga FMN-ja, është mitbesues dhe është shumë larg të evidentojmë përfundimet e duhura nga nga njëra anë pozitiv, dhe do mund të qenurit një vend ideformues. Një nga arsyetimi perëndimor, si p.sh. çlirojë financat e bizneseve që ndërtuan mitet ekonomike më absurde që instrumentet e ndryshme financiare infrastrukturën publike gjatë kohës së qarkullon rëndom është se tregu i (monetare apo fiskale) për ringjalljen e demokratëve (2005-2013). Kjo mund banesave apo shtëpiblerjes është ekonomisë sonë ‘zombie’. Përfundimet të stimulojë sektorin e ndërtimit dhe të ‘maturuar’: ka shumë ndërtime me nuk duhen marrë si të mirëqena, por të adresojë një pjesë të borxhit të keq. Për apartamente të pashitura, sepse nuk ka modifikohen sipas nevojës së sa i përket tregut të banesave, kjo mund kërkesa për blerje shtëpie, meqenëse të brendshme. Logjikisht, ringjallja e të rrisë shtëpi-ndërtimin, por jo shtëpi- gjithë kanë shtëpi tashmë; është tregut të banesave është nevojë parësore Mensile di attualità e cultura italo-albanese blerjen. Nga ana tjetër është negative, normale që tregu i banesave nga e ekonomisë shqiptare dhe mund të Anno 12 = Numero 2 = Luglio 2014 sepse konditat e borxhit, si p.sh. rritja e kontribuuesi më i madh në rritjen konsiderohet imperativi i rikthimit të taksave dhe ulja e shpenzimeve, ekonomike të kolapsojë; dhe, nuk është rritjes së shpejtë, 6% të PBB-së. Ky Direttore editoriale: Hasan Aliaj dëmtojnë drejtpërdrejt ekonominë përgjegjësi e qeverisë dhe Bankës ishte roli i këtij tregu kyç përgjatë Sede operativa presso: Hasan Aliaj reale. Për më tepër, kushti themelor për Qendrore për të stimuluar këtë treg dhe dekadës së parë të këtij shekulli (2000- via Filippo Coridoni 23, 00046 këtë borxh, ishte implementimi i për të nxitur kërkesën për shtëpiblerje. 2010). Prandaj, objektivi parësor për sistemit progresiv për të ardhurat Ky mit është rezultat i injorancës dhe i ringjallen e ekonomisë dhe rikthimin e Grottaferrata (Roma) Tel. +39/3335912236 menjëherë në janar 2014, vetëm pak mospërdorimit të logjikës së duhur, po rritjes së lartë duhet medoemos të jetë [email protected] ditë pasi kishte kaluar si paketë në njëlloj si me mitin tjetër: se inflacioni stimulimi i tij. Një politikë ekonomike [email protected] Parlament. Pavarësisht se personalisht duhet të përcaktojë politikën monetare dhe financiare e tillë duhej të ishte [email protected] jam për taksën progresive, stabilizimi të Bankës Qendrore, apo atë që, politika ndërmarrë nga e djathta që nga viti Hanno collaborato: Giovanni Armillotta, Maria Teresa Carnevalli Pisani, fiskal nëpërmjet ‘Terapisë së Shokut’ fiskale dhe monetare duhet të jenë 2011 dhe shpresoj të implementohet dhe jo gradual, ka dëmtuar rimëkëmbjen absolutisht të ndara dhe nga e majta tanimë në pushtet, sa më Stefan Kume, Saimir Lojla, Moikom Zeqo, e ekonomisë dhe nuk zgjidh krizat kundërvepruese. Mitet krijohen nga parë. Pavarësisht se është pozitiv stimuli Dorian Koçi, Gezim Llojdia, Andrea Llukani shpejt. Të mos harrojmë se ekonomia plagjiatura e diskursit ekonomik në i qeverisë ‘Rama’ për sektorin fason, Traduttrice: Besiana Polovina nuk është vetëm buxheti i qeverisë, por vendet e zhvilluara dhe nga paaftësia e sepse forcon eksportet dhe mbështet Direttore responsabile: Massimo Marciano buxheti i çdo familjeje dhe individi, që individëve përgjegjës për t’i përvetësuar punësimin jocilësor, ky sektor nuk ka Proprietario ed editore: Università Popolare dei Castelli Romani dhe modifikuar idetë sipas realitetit. Si po të njëjtin efekt transformues dhe tashmë janë të varfëruar dhe të Direzione, redazione e amministrazione: via Cavour n. 21, 00044 demoralizuar nga kohëzgjatja e krizave. mund të konceptohet që tregu i vlerëndërtues, që krijohet nga Ironikisht, debati në Shqipëri asnjëherë banesave e mbaroi rolin zhvillues në një dinamizmi i tregut të banesave, që prek Frascati (Roma). Tel. 0689012752, fax 0662276721, e nuk qëndron tek ekonomia dhe zgjidhjet vend të pazhvilluar, me një ekonomi të të gjithë ekonominë dhe agjentët e saj. -mail [email protected] që ofron politika ekonomike. Besoj se pa ‘maturuar’, që nuk po i gjen fundin Një zgjidhje e logjikshme për të Registrazione del Tribunale civile di Velletri n. 11/2003 del 25/6/2003 ky abnormalitet, që është po aq as tranzicionit? Ç’do të thotë ‘maturim’ stimuluar apo ndihmuar këtë treg kyç Përkujdesja grafike: Bujar Karoshi (M&B - Botime dhe Studio Grafike) universal sa dhe aq shqiptar, mund të në këtë kontekst? Pse në vendet më të që të ringjallë ekonominë shpejt, është Tel. 00355 4 22 33 283 / 00355 69 20 68 603 justifikohet nga fakti që ne nuk kemi zhvilluara, si p.sh. në Mbretërinë e krijimi i një skeme kreditimi për çiftet e Cultura Anno 12 n.2 Luglio 2014 pagina 24 Un cappucetto …, racconto dell’Albania Di VALBONA XIBRÌ e SARA GIACOMELLI in lievitazione e si gonfiano, si gonfiano e si gonfiano senza sentire minimamente il bisogno di essere giustificati. E ancora: lo ira è una deliziosa bambina di nove anni e da quest’anno sfruttamento del lavoro e la cattiveria dei nuovi ricchi, come dice passerà le vacanze estive a Petrela, un bellissimo villaggio un detto albanese: “Ruaju prej zengjinit të ri” ossìa “difenditi Lvicino a Tirana. Tirana, come qualcuno ben sa, è la dall’arricchito perché non t’immagini quanto può essere cattivo”. capitale dell’Albania, una piccola nazione che rispetto all’Italia Per tutti questi motivi, la gente si sposta continuamente in si trova al di là del mare Adriatico. Come tutte le capitali, cerca di qualcosa di meglio per sé e per la propria famiglia. C’è Tirana, è fatta di stradone, parchi, musei, cinema, alberghi, chi va a lavorare nelle città vicine e chi addirittura si avventura bellissimi bar e caffetterie. Tirana ospita anche un parco giochi in paesi lontani. Così è stato per il papà di Lira, che ha trovato per bambini (dimezzato di recente per far spazio ad un enorme lavoro in Italia, e torna raramente a casa. palazzo), negozi alla moda con vetrine fantasiose e supermercati La prima cosa però che il papà ha mandato alle sue donne più anonimi, ma anche scuole, davanti alle quali sventola la è stato un piccolo computer di seconda mano: grazie al supporto bandiera nazionale rossa con l’aquila nera a due teste. della tecnologia, padre e figlia, seppur tramite uno schermo, si Durante la ricreazione i cortili delle scuole sembrano degli parlano e si vedono quasi tutte le sere. Spesso, quando il video enormi formicai che ospitano bambini in divisa. E ancora, funziona abbastanza bene, il papà le racconta una fiaba, nuova mercati colorati dove dei venditori per niente molesti aspettano o vecchia non importa, l’importante è che la racconti facendo con pazienza l’arrivo dei clienti, fast (molto fast) food, cartelli le voci dei personaggi. Oppure si divertono insieme, facendo pubblicitari, insegne, traffico intenso, inquinamento, frenesia, e finta di essere ora lui Cenerentola e lei la matrigna o una delle chi più ne ha più ne metta... sorellastre, ora lei Raperonzolo e lui il principe. A volte si Lira vive da sola, con la mamma, ormai da due anni. Il papà mettono a giocare a “senza parlare, senza ridere, tenendo le ha trovato lavoro in Italia, più precisamente, a Brescia, una mani strette sui fianchi”. Ovviamente è sempre Lira a ridere per ricca città del Nord. Bisogna dire che il papà di Lira ha studiato prima e quindi ... a perdere. molto, ma in questo periodo a Tirana, non è poi così facile Lira è convinta che quel computer sia appartenuto ad una vivere. Ci sono tante cose, inoltre, che rendono faticosa la vita bambina, perché in alto a destra, incollato, si trova la sagoma di dei suoi abitanti. L’acqua, per esempio, arriva nelle case solo un pesciolino rosa di plastica morbida e spugnosa. Lira dialoga in determinati orari e, quindi, tutte le famiglie si sono minute spesso con questa bambina, in che lingua non si sa, ma questa di depositi d’acqua artigianali messi ben in vista sui balconi, è un altra storia... accanto ai gerani e all’immancabile antenna parabolica. Lo Fatto sta che ha “costretto” anche suo padre a comprare e stesso vale per la corrente elettrica: spesso e volentieri nel bel incollare sul proprio computer un pesciolino (possibilmente blu) mezzo del trantran di compiti, disegni e studio, la luce “puf” che doveva essere il loro collegamento segreto. Infatti il nickname scompare e le mamme o i nonni ricorrono ai rimedi come le di Lira in rete è nientepopò dimeno che “pesciolinorosa”. Il papà lampade a batteria, a cherosene o a petrolio. I bambini, intanto, però non era riuscito a trovare un pesciolino di alcun colore, perché con il pennarello in mano, aspettano seduti davanti ai quaderni, nella cartoleria di Borgo Trento, dove lui abita, i bambini avevano con lo sguardo rivolto in avanti a fissare il vuoto. Beh, si sa, portato via tutti gli stickers. Era rimasta solo una piccola balena il buio non è una bella cosa, ma i bambini di Tirana sanno rosa che il papà aveva appiccicato sul suo computer con estrema aspettare pazientemente, immobili. Pensate, si dice che ci sono precisione. Il papà quindi ha preso il nickname “balenarosa” e bambini talmente abituati all’interruzione della corrente che quando i due si mettono in collegamento il cielo si dipinge di rosa... sentono l’avvicinarsi del blackout, smettono immediatamente di Tornando però dalle vacanze estive, successe che la mamma di fare i compiti e aspettano, con gli occhi rivolti in direzione del Lira, la quale sopportava sempre meno tutti gli inconvenienti di soffitto, la sparizione della luce. Nei piani alti dei condomini, cui vi ho raccontato sopra, (l’acqua, la corrente elettrica, i ritmi per esempio, l’acqua arriva a fatica, o non arriva per niente, frenetici e l’inquinamento della città) ebbe una splendida idea: motivo per cui gli abitanti si procurano delle pompe da utilizzare ristrutturare la casa della nonna a Petrela, abbandonata ormai da in caso di bisogno. Per non parlare dei prezzi, che sfidano torte tanti anni. (continua al prossimo numero) Il pesciolino rosa VLORE - ITALI - VLORE Kompania Hermes Lines garanton shërbime cilësore për pasagjerë e grupe turistësh, çdo ditë të javës duke përjashtuar ditën e diel. Ja disa prej qyteteve kryesore në Itali dhe stacionet ku autobusi jonë qëndron.

BRINDISI BRINDISI BARI (AUTOGRILE) BARI (AUTOGRILE) BENEVENTO (AUTOGRILE) PESKARA(AUTOGRILE) ROME(ANANJINA) ANCONA(AUTOGRILE) FROSINONE(AUTOGRILE) RIMINI(AUTOGRILE) AREZZO(AUTOGRILE) BOLOGNA(STACION TRENI) PRATO(AUTOGRILE) MILANO(CHASHINAGOBA) PERUGGIA(PIAZZA PARTIZANI) TORINO(PALLATI I DREJTESISE) FIRENZE(SITA STACION TR) BERGAMO(DALMINE)

Numrat e shoferëve të ndarë sipas linjave, të cilët në çdo kohë dhe mo- ment do t’ju përgjigjen me përgjegjësi. Ata janë në shërbimin tuaj:

TANI: 3272833785 ILIR: 3881715651 ALBANO: 3293092492 VANGJEL: 3498396384 ZYRA:0035533233300 EDI: 3207921904

Kompania Hermes Line ju uron udhëtim të këndshëm!

cmyk