Rrenjet Korrik 2014.Indd
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Anno 12 Distribuzione gratuita in: Mensile di attualità e cultura italo-albanese Albania, Australia, Numero 2 Belgio, Canada, Germania, Direttore editoriale: Hasan Aliaj Grecia, Francia, Italia, Luglio 2014 Stati Uniti e Svizera Benvenuti LL’Albania’Albania anticaantica SShqipëriahqipëria e lashtëlashtë in Albania e notizie sull’Albania antica sono riprodhojnë ketu, nga vëllimi i tretë i assai scarse. Qui ci proponiamo “Geschichte Griechische” të Beloch Ldi ricomporre quanto a noi è dhe nga vëllimi i “Provincave romake” pervenuto dalla tradizione storica e të Mommsen, tregojnë lëvizjet që kanë dai più recenti risultati delle indagini ndodhur prej vitit 290 para Krishtit archeologiche, in modo da offrire un deri në kohën e Perandorisë Romake. quadro sobrio e riassuntivo, dalle origini Në zonën shqiptare të Epirit, e cili arriti preistoriche all’impero romano. zgjerimin e saj më të madh në kohën e Ma in quali termini è consentito mbretit Pirro (Fig. 2), gjënden qytetet e parlare di un’”Albania antica”? Butrintit, Phoenix, Antigonesë, Orikos, Se gli Albanesi odierni costituiscono Amantias, Antipatreia, Aulona (Valona, L’Albania è un paese che un gruppo etnico – politico nettamente Vlora), Apollonia (Fieri), Durrhachium si apre al mondo, con le individuato, poiché parlano una lingua del (Epidamnos, Durrësi ): pothuajse tre të sue grandi bellezze, in tutto diversa dalla lingua delle altre genti katërtat e Shqipërisë sonë; në Iliri mbeten uno dei più spettacolari e balcaniche, e da queste appaiono ben qytetet e Lezhës (Alessio, Lisso), dhe nascosti angoli del Vecchio distinti per usi, costumi e caratteri etnici, Shkodra (Scodra). Fig.3 tregon shtrirjen Continente. la regione che chiamiamo Albania non e zotërimeve romake të shekullit të dytë corrisponde ad una precisa unità geografica p. K. ku përfshihen krahinat e Atintanit, Page 12,13 ed etnica nota agli scrittori dell’antichità. qyteti i Antigonesë, Orikumit, Bylisit, Da un filologo è stata avanzata l’ipotesi se Apollonisë, Durrësit, si dhe krahina e gli Albanesi non fossero una tribù illirica Parthinit. Në Epirin e Vjetër bëjnë ende Nga Dodona semi – romanizzata, giunta dal Danubio pjesë Phoenix dhe Butrinti, kurse në atë nell’attuale sede tra il II e il IV sec. dopo të Ilirisë Shkodra dhe Lezha. në Tibet Cristo (1). (Alessio) e Scodra (Scutari). La fig. 3 ë dhënat mbi Shqipërinë e lashtë Në figurën 4 shohim provincën Sembrerà di un certo rilievo il fatto che mostra l’estensione dei possessi romani janë shumë të pakta. Në këtë libër e Maqedonisë të shtrihet deri në nelle fonti classiche, mentre è frequente del II sec. av. Cr., e vi sono comprese Tne propozojmë të rindërtojmë bregdetin Adriatik, deri në portet e il ricordo di varie tribù illiriche, in un la regione degli Atintani, le città di atë ç’ka ka ardhur deri tek ne nga Apollonisë dhe Durrësit; Epirit dhe solo passo di Tolomeo (III, 13.23), il Antigoneia, Orikos, Byllis Apollonia, tradita historike dhe rezultatet e fundit Ilirisë vazhdojnë tu përkasin të njëjtat geografo che visse nella metà del II sec. Epidamno (meglio Dyrrhachium), e la të hetimeve arkeologjike, për të dhënë zona ekstreme të përmëndura deri d. Cr., si fa menzionare degli Aλβαυoί, regione dei Parthini. Del vecchio Epiro një kuadër të matur dhe përmbledhës tani. Është e rëndësishme të theksojmë abitanti un pò ad oriente dell’Attuale fanno ancora parte Fenice e Butrinto, nga origjina parahistorike deri tek këtu se përkufizimi i shtetit shqiptar, i Albania (1). dell’Illirico le città di Scutari e Lissos. Perandoria Romake. Në ç’mënyrë mund ripohuar nga Traktati i Versajës i vitit Ed è sorto il sospetto che il passo di Nella fig.4 vediamo la provincia të flitet për një “Shqipëri të lashtë”? Nëse 1919, nuk përfshinë të gjitha territoret Page 15,17,18 Tolomeo fosse stato interpolato, poiché di Macedonia estendersi alle coste shqiptarët e sotëm përbëjnë një grup e banuara nga shqiptarët; gjënden ende quel nome non s’incontra in alcun adriatiche, fino ai porti di Apollonia e etnik - politik të identifikuar qartë, për rreth 450.000 shqiptarë brenda kufijve altro testo, e soltanto a partire dal sec. Dyrrhachium; ALL’Epiro e all’Illirico shkak se ata flasin një gjuhë krejtësisht të Jugosllavisë dhe 100.000 të tjerë në Keda Kaceli XI comincia a ricorrere con una certa continuano ad essere attribuite le stesse ndryshe nga gjuha e kombeve të tjera atë të Greqisë (1). Dikush i frikësuar frequenza nei documenti storici (2). zone estreme dianzi accennate. të Ballkanit, dhe për zakone, tradita është shprehur se këto vatra irredentizmi A parte il valore ipotetico di siffatte Sarà opportuno qui rilevare che la dhe karakteristika etnike na paraqiten “mund te shndërrohen, një ditë, në një dhe vepra që vedute, che non escludono, come delimitazione dello stato albanese, krejt ndryshe nga popujt e tjerë, atëherë rrezik për Evuropën (2). Pikërisht tek vedremo, le più remote origini della stirpe ribadita dal trattato di Versaglia del rajoni që ne quajmë Shqipëri nuk përkon prania e dy popullsive të lashta, ilire dhe tronditi Silvio albanese, il nostro quadro riassuntivo ha 1919, non comprende tutti i territori me një bashkësi të veçantë gjeografike epiriote, duhet të kërkohen dallimet e la sua buona ragion d’essere nel riferirsi popolati da Albanesi; se ne trovano dhe etnike të njohura nga shkrimtarët e vërejtura në strukturën antropologjike Berluskonin sia ai dati dell’archeologia preistorica, ancora circa 450000 entro i confini lashtësisë. Nga një filolog është shprehur dhe gjuhësore në Shqipërinë moderne. sia agli avvenimenti che si sono svolti in della Jugoslavia e 100.000 in quello ipoteza se shqiptarët mund të jenë një fis Ajo duket e ndarë në dy grupe nga quella zona della penisola balcanica che della Grecia. (1). Qualcuno temeva che ilir gjysëm i romanizuar, të ardhur nga lumi Shkumbin: Toskët në jug kanë më corrisponde alla moderna Albania. questi facolai d’irredentismo “pouvent Danubi në vendin e sotëm në shekujt e shumë karakteristika greke - mesdhetare, Nei tempi storici, troviamo occupato devenir, un jour, un danger l’Europe (2). tretë dhe të katërt para Krishtit (1). ndërsa Gegët e veriut janë më shtatlartë il territorio albanese dalla popolazione E’ molto probabile che alla presenza Duket i njëfarë rëndësie fakti që në dhe më pak brakiçefali, më të ngjashëm illirica nella parte superiore, e da quella delle due antiche popolazioni, illiriche burimet klasike, ndërsa kujtesa e fiseve me malazezët dhe boshnjakët të racës epirota nella parte meridionale. I confini ed epirote, debbano risalire le differenze të ndryshme ilire përsëritet shpesh, dinarike (3). Më se të qarta janë dhe tra le due popolazioni si modificavano in notate nella struttura antropologica e vetëm në një pjese të Ptolemeut (III, dallimet mes dialekteve, ku Kretschmen conseguenza delle vicende politiche, e le e linguistica della moderna Albania. 13.23), gjeograf i cili ka jetuar në dallonte bazat për të njohur grupin jugor- quattro cartine che riproduciamo dal III Essa appare come divisa in due gruppi, gjysmën e dytë të shekullit të dytë pas ilirik (shqiptare) dhe atë verior-ilirik, volume della Geschichte Griechische del per mezzo del fiume Skumbi: nel sud i Krishtit, përmendet Aλβαυoί, banorë që bazë kjo, që sipas edhe Ribezzos, mund Toschi hanno caratteristiche più greco- jetonin pak me në lindje të Shqipërisë së Beloch e dal vol. Le province romane del të ketë një arsye historike (4). Page 11 Mommsen, ne mostrano gli spostamenti mediterranee, mentre i Gheghi del nord sotme (1). (Vijon numrin e ardhshëm) verificatisi dal 290 av.Cr. all’impero sono più alti e e meno brachicefali, più Prej këtej lindi dyshimi se kjo pjesë romano. affini ai Montenegrini e ai Bosniaci di e Ptolemeut ishte një keqkuptim, sepse Nella zona albanese dell’Epiro, che stirpe dinarica (3). Ben chiare sono anche ky emër nuk haset në ndonjë tekst tjetër, SSonoono natanata secondaseconda voltavolta ebbe la sua massima espansione sotto le differenze dialettali, e il Kretschmen dhe vetëm duke filluar nga shekulli i XI Grottaferrata: Il giorno il re Pirro, (fig. 2), trovansi le città di: vi distingueva la base per riconoscervi fillon të përdoret me njëfarë frekuence 03/07/ 2014 ore 11 ero caduta Butrinto, Fenice, Antigoneia, Orikos, un gruppo sud-illirico (albanese) e un në dokumentet historike (2). Përveç in coma diabetico profondo. Amantia, Antipatreia, Aulona (Vallona), gruppo nord.illirico, base che, aggiunge vlerës hipotetike të pikëpamjeve të tilla, La prontezza di spirito di Apollonia, Dyrrhachium (meglio il Ribezzo, può anche avere una ragione të cilat nuk përjashtojnë, siç do të shohim mio nipote: Una telefonata Epidamno): quasi i tre quarti della nostra storica (4). me tej, origjinën e lashtë të shqiptarëve, al 118 di Ciampino. Arrivati Albania; nell’Illirico restano le città Lisso (continua al prossimo numero) kuadri ynë përmbledhës ka arsyet e tij immediatamente, con la të mirë për të qenë, duke iu drejtuar si velocità di un fulmine. Mi sono të dhënave të arkeologjisë parahistorike, trovata, con mia meraviglia ashtu edhe ngjarjeve që kanë ndodhur attorniata da un’equipe di në atë pjesë të gadishullit ballkanik, e infermieri e del medico sempre Gli antichi Dauni cila sot përket me Shqipërinë moderne. presente. Bravissimi, non solo Chi erano i Dauni? Erano un antico popolo vissuto Në kohët historike, territori shqiptar per la tempestività, ma anche gjëndet i banuar në pjesën veriore la professionalità e l’umanità, senza mai riconoscenza! Mi fa piacere presentare nella puglia settentrionale tra il X e il IV secolo A:C. nga popullsia ilire dhe nga ajo epiriote (Età del ferro). Qui si sviluppò la loro civiltà le cui un cenno di impazienza. Tutti tesi a alla stampa un caso di operatori sanitari në pjesën jugore. Kufijtë midis dy iniettarmi medicamenti attraverso flebo come ho descritto. origini sono dense di mistero e suggestione. popullsive ndryshonin si pasojë e e iniezioni.