!11 ~~ POLITIEKE PARTIJ DEMOCRATEN '66 JAARGANG 14- NR. 6- JUNI 1981

Partijsecretariaat: Bezuidenhoutseweg 195, 2594 AJ Den Haag, verschijnt 10 x per jaar telefoon: 070-858303

in de lift bracht. Verder zal ook de be­ ruchte VVD-advertentie "een stem op Jan GEWOON DOORGAAN is een stem op Joop" daartoe wellicht heb­ ben bijgedragen, want die advertentie werd een halve dag te vroeg in de avond­ De 26e mei 1981 heeft opgeleverd wat Deze winst in de gebieden buiten de rand­ bladen geplaatst zodat er door Jan Terlouw verwacht mocht worden: de overwin­ stad is voor ons des te belangrijker omdat nog adequaat op kon worden gereageerd ning van D'66 op alle andere partijen de ervaring uitwijst dat het electoraat in die met als komisch gevolg dat in de och­ in ons land. Immers, bij de andere streken minder wispelturig is dan in de tendbladen van 26 mei de redaktionele randstad zelf. Het is in het verleden voor .kolommen het vernietigende commentaar viel slechts verlies te constateren, dan bevatten op de bewuste advertentie een wel een bescheiden winst die ver paar pagina's verderop. achter bleef bij onze triomf. Dankzij onze lijsttrekker, ons program, Bijzonder verheugend wat onze de partijvoorzitter oaze strategieresolutie en de inzet van ve­ stemmenwinst betrof was dat zij len in het land onder de bezielende leiding vooral in de "provincie" werd be­ van onze campagneleider Jan Veldhuizen haald. Weliswaar treft men de groot­ HENK hebben we deze verkiezingen gewonnen. ste aanhang van onze partij nog in We hebben ons een goede uitgangspositie Holland en Utrecht aan; alle overige ZEElt4LKI NG geschapen voor de staten- en raadsverkie­ provincies benaderen thans het zingen voor het volgend jaar. ons moeilijk gebleken om in bepaalde re­ Na enkele maanden rust moeten we in stemmenpercentage in deze regio's gio's vaste grond onder de voeten te krij­ september weer gewoon doorgaan: op weg zeer dicht, zodat deze verkiezingen de gen. Nu ons dit gelukt is, zou het wel eens naar de overwinning voor het volgend jaar. kwalificatie als zou D'66 een rand­ zo kunnen zijn dat wij in die gebieden blij­ stadpartij zijn naar het rijk der fa­ vend wortel hebben geschoten en een • belen heeft verwezen. electoraat hebben opgebouwd waarop ook in kwadere tijden mag worden gerekend. Het aantal Kamerzetels hebben we bij de­ ze verkiezingen meer dan verdubbeld. Hoewel we de laatste maanden in de opi­ niepeilingen terugliepen, heeft die "ver­ dubbeling plus" tot gevolg gehad dat nie­ mand ditmaal de euvele moed heeft gehad deze overwinning als een nederlaag af te schilderen zoals in 1971, toen D'66 van zeven naar elf zetels sprong. Met name het· succesvolle optreden van Jan Terlouw in IN DIT het televisiedebat tussen de vier lijsttrek­ kers de zondagavond vóór de verkiezingen heeft naar ik vermoed onze neergang van NUMMER de laatste weken voor de verkiezingen niet slechts gestuit, maar in tegendeel ons weer Kandidaten gevraagd 2 De formatie 3 Mevrouw E. A. (Diny) Zeevalking-Brugman De betekenis van cijfers 3/4 stemde dubbel op 26 mei. Op beide stembiljetten stond de handtekening van de burgemeester van Moties als knalkruit 6 Rijswijk, hoofd van het centrale stembureau ter plaatse, Henk Zeevalking. De partijvoorzitter Eerste staatsraad D'66 9 zelf lag toen nog in het ziekenhuis, herstellende Krasse beelden 10/11 van een beenbreuk. Intussen is hij weer thuis en blijkens nevenstaande tekst allerminst onbe­ Een stem op Jan is ..• 12 kwaam 0'66 te besturen. Toch hopen wij dat hij er gauw weer helemaal bij is. Wiens brief deze keer? 18 Laatste campagnenieuws 20 (foto: Persbureau Stokvis, Den Haag)

I~ Kandidaatstelling voor de RADIOws.r Provinciale Staten COLOFON De uitga vc v;m de Democraat ge­ &Tv...-...... Op woensdag 31 maart 1982 zullen de verkiezingen voor 'chiedt onder verani woordelijk­ Radio de Provinciale Staten worden gehouden. leder lid v;m beid van een door het Hoofdbe­ D'66 dat tenminste zes maanden voor de sluitingsdatum stuur benoemde redactieraad die D'66 is pas weer te beluisteren ab volgt i' samengesteld: ná het zomerreces en wel op van de kandidaatstelling lid is en voldoet aan de wettelijke vereisten voor verkiesbaarheid, kan zich kandidaat stel­ Piet van Baarse!, Jan CJoeijen­ woensdag 2 september 1981 tus­ hicr. Maric-Lhoold. voorbehoud!) Voor de aanmelding moet gebruik worden gemaakt van Ook de inhoud \ an inge:londen brie­ op zaterdag 29 augustus 1981 een standaardaanmeldingsformulier, dat verkrijgbaar is ven. die :-.tecd:-. de naam van de :-.chrij­ om 10 uur. bij het landelijk secretariaat van de partij. n~r vermelden. \alt huiten de vcrant­ v.ioordclijkhcid van de redactieraad. Algemene Ledenvergadering, De Johan Hollemans Voortover er enig mi...,vcr~tand om­ Flint, Amersfoort op vrijdag en vice-voorzitter organisatie trent de redactionele verantwoorde­ zaterdag, 13 en 14 november lijkheid llltKht dreigen, worden de ti­ 1981. tcb v;1n hijdragen die huiten die ver­ ant\\uordelijkheid vallen, voorzien kennen gegeven tu"c11tijth te\\ illcn van een'~ <~ft reden. KANDIDATEN GEVRAAGD De Demonaal De Democraat wordt gratis toe­ Vacatures in besturen en genmden aan alk leden van Stichting D'ó6. Niet-leden kunnen 1.ich commissies Wetenschappelijk abonneren voor J .\5,- per jaar. Op de Algemene Ledenvergadering tijdgebrek zijn laatste periode niet I "o"e nummer' l'ijn vcrkrijghaar van 13 en 14 november 1981 te volmaken. Bureau 0'66 bij het 'ccretariaal voor I 4,­ Amersfoort zal reglementair in een Reglementair Lijn <~an Lk hl.'urt Lllll af per 'tuk. ,,. aantal vakatures moeten worden te treden: Wanneer vcrschijnt de voorzien. Dl' se<.:retari'. P.W. v:1n Baar'<~!. i' Democraat'! De kandidaatstelling wordt hierhij reglementair niet herkil.',haar. De Democraat verschijnt 10 maal geopend en sluit 9 oktober 1981 om Commissies Vijf leden van het Algemeen lle­ per jaar. 17.00 uur. Rapporlaf.iecommissie. In deze 'tuur: Democraat nr. 7 verschijnt Kandidaatstelling dient te geschic­ commissie is nog steeds één vakatu­ B. J. van Eenennaam en Mv. . .1. 27 augu,tL" ILJXI den door middel van een ingevulde re. Tevens hec,ft Frans Rogier te Soctenhnrst-de Savornin l.ohman Sl11itingsdatum copy: en ondertekende vragenlijst, die op kennen gegeven af te willen treden zijn reglementair niet hcrkie''"""·· :1 augu,tu' ILJXI verzoek door het landelijk secreta­ als lid van deze commissie. M. van Empel. M. P. (i;m, en Th. riaat wordt toegezonden. Geschillencommissie. Bij het ter Timman l'ijn reglementair herkic'­ Advertentietarieven per 1-2-1981 Nadere informatie over de taken van perse gaan was nog niet bekend of baar en l'ij stellen 1.ich hcrkie,haar. 1/1 pagina: I X50,- het Dagelijks Bestuur kan worden Johan Hamaker en Marcel Prop 1ich In het voo1jaar van I 'JX I i' door het l/2 pagina: I 500,- ingewonnen hij het landelijke secre­ herkiesbaar stellen. Algemeen lle,tullr he,]uten het 1/.1 pagina: J 425,- tariaat, of worden ingewonnen bij de Doeke Eisma: herkiesbaar. aantal leden uit te breiden. Regle­ 1/4 pagina: J .'40,- huidige funktionarissen. Prof.iramnwcommissie mentair kan dat bij de SWB D'ó6 1/6 pagina: J 250.­ Jan ten Brink: niet herkiesbaar. door "coiiptatic"". Van de1c m<>gc­ Steunkkllll'n L'ijn mngl.'lijk: Walter Zegveld: niet herkie,haar. lijkheid i' gebruik gemaakt door A. meerprij' op aanvraag verkrijg­ Ernst van Altena: herkiesbaar. van Hengel, J. F. Jeckel, R. D. Stam haar. Dagelijks Bestuur Herman Schaper: herkiesbaar. en R. M. Voncken te vcrn>eken in ( 'ontractprijzen op aanvraag van de Politieke Jan van Loon: niet herkiesbaar. het Algemeen Bc,tuur zitting te ne­ verkrijghGelderland 3.3 4.8 1.5 10.2 5.4 112 schien toch nog mogelijk zouden makt·n. U !recht 4.2 6.6 2.4 11.4 4.X 7:1 Ten overvloede zeg ik u nogmaals dat de Noord-llolland 5.3 7.3 2.0 12.3 5.0 6X nieuwe fractie vastbesloten is zich tt• hon­ Zuid-Holland 4.9 6.1 1.2 12.0 5.9 97 den aan de wngresresolutie! Onzt• Zeeland 2.8 4.4 1.6 9.9 5.5 125 960.000 kiezers zullen niet anders van ons Noord- Hrahant 4.0 5.0 1.0 11.2 6.2 124 Limhurg 4.0 3.3 - 0.7 11.2 7.9 239 verwachten. Jan Terlouw • llEMOCRAAT JAI\IHiANCi 14-- NR. h- JIJ NI I'JXI is geworden dan ooit te voren in de 15-jaar den onder de kiezers. want 17.000 leden op Tweede K;uncrfractie deed groeien tot 17 jonge geschiedenis van onze partij. Met 961.121 kiezers is slechts l.W/r. Willen wij leden. deze zeer beperkte analyse hoop ik de le­ als partij aan de hooggespannen verwacl1 zers duidelijk gemaakt te hebben, waarom tingen van bijna I milhoen kiezers kunnen Het verkiezingsjaar 1981 ik spreek over een dubhele overwinning. beantwoorden en in 1982 met succes a;tn I-1\'C vcrliep het met de voorkeur van de Helaas vrees ik echter dat wij met deze de staten- en raadsverkiezingen kunnen Nednlandse kiet.ers in de periode die verkiezingsuitslag nog een unieke positie deelnemen, dan hebben wij duizenden he­ voorafging aan 26mci lliXJ'I In de periode hebben bereikt: Het laagste percentage Ie- talende en akticvc leden meer nodig. • tussen de vcrkictingcn voor het Europese Parlement en de Tweede Kamerverkielin­ gen van 198 I werd in de opiniepeilingen Resultaten naar gebied van herkomst (tabel 3) steeds hnestigd dat [)'66 een stijgende lijn vcrtoonde. Find lll7ll zou ()'66 volgens de Wimt Wimt NIPO··pciling 17 t.ctcls behalen, in ma

De D'66-kiezers Hoc is nu het 1)'66 electoraat samenge­ L. R. J. van den Beueken werd steld') Uit de resultaten van de schaduw­ op 30 maart 1951 te Hoens­ vcrkiezingen die door het onderzoeksbu­ broek geboren. Hij studeerde reau Intoman op 26 mei gehouden werden van 1969 tot 1976 westerse so­ hl ijkt dat de 1)'66 kiezers voor gelijke delen ciologie met als specialisatie uit mannen en vrouwen bestaan. Vcrgelijkt men dit met de verdeling van de andere methoden en technieken van so­ grote partijen. dan blijkt dat met name bij ciologisch onderzoek aan de de CDA-kie/ers vrouwen. en hij de VVD­ Katholieke Universiteit te Nij­ kiezers mannen overvcrtegc~woordigd megen. Hij publiceerde o.a. zijn. Het PvdA electoraat hl ijkt voor onge­ over verkiezingsonderzoek. veer gelijke delen uit mannen en vrouwen Momenteel bereidt hij een dis­ te bestaan. sertatie voor over conflictpro­ tTabcl I) cessen. Op het ogenblik is hij Analyse van de leeftijdsopbouw van de verbonden aan Alpha Research, 1)'66 kiezers toont dat hij de vcrkiezingen van 26 mei met name veel jongere kiezers instituut voor Sociaal-weten­ zich aangetrokken voelden tot 1)'66. Ruim schappelijk onderzoek te 60'/r van de 1)'66 kict.crs is jonger dan 15 Utrecht. jaar. Met name onder degenen die in 198 I voor de eerste maal naar de stembus gin­ gen bleek 1)'66 zeer goed te scoren. Van de nieuwe kiezers stemde 19'/r op [)'66. (Tabel 2).

DE WINST VAN 26 MEI Winst en verlies Het uiteindelijke verkiezingsresultaat door L. R. J. van den Beueken de een zeer mager resultaat. De confessio­ wordt bepaald door het vcrschil tussen het nele partijen blijven na dit hoogtepunt ge­ aantal kiezers dat men aan andere partijen D'66 is met een winst van negen ze­ staag achteruitgaan. Het jaar 1956 blijkt verliest en het aantal stemmen dat men tels de grote winnaar geworden van zeer gunstig voor de PvdA, die met een wint. Uit de resultaten van de schaduw­ de Tweede Kamerverkiezingen van 26 winst van 16 zetels een van haar beste re­ vcrkiezingen van I ntomart hl ijkt dat van de mei 1981. De regeringscoalitie raakte sultaten hoekt. 1967, het jaar waarin 1)'66 : 40.000 kic;ers die gevraagd werd om hun haar meerderheid kwijt. De PvdA voor het eerst aan de verkiezingen voor de stem voor de tweede keer uit te brengen, leed door het verlies van negen zetels Tweede Kamer deelneemt. lijkt een be­ 4615 op IY66 stemden. Van de kiezers die langrijk keerpunt in de Nederlamhc poli­ in lll77 op [)'66 stemden heeft 61.4% op 21 een grote nederlaag. De verkiezingen tieke geschiedenis. De gezamenlijke con­ mei weer op 1)'66 gestemd. Vergelijkt men van 1981 kunnen beschouwd worden fessionele partijen blijven verliezen: de ditmet de aanhang v;m de andere drie grote als de vijfde in de rij van sleutelver­ PvdA zit op haar dieptepunt: [)'66 bchaalt partiJen. dan blijkt dat het aandeel zoge­ kiezingen sinds de Tweede Wereld­ 4.5',1,, van de stemmen en krijgt 7 zetels in naamde trouwe kiezers bij [)'66 ach­ oorlog. de Tweede Kamer. tnhlijft op dat van de anderen. Van het totaal aantal op [)'66 uitgebrachte stem­ Politiek vierstromenland In 1977 blijkt er een duidelijke voorkeur te men blijkt 42'X afkomstig van kiezers die Alvorens in te gaan op de vcrkiezingsrc­ bestaan voor de drie grote partijen. [)'66 ook in 1977 op [)'66 hebhen gestemd. Waar sultatcn van 26 mei, en de verschuivingen komt terug van 6 naar X zetels. en herwint komt nu de winst vandaan'1 in de politieke voorkeur van de Nederland­ hiermee twee van de eerder verloren vijf De winst- en vcrliesrekening van 1)'66 /.Ïct se kiezers die hieraan voorafgingen, zal zetels. In 1979 bij de verkiezingen voor het er als volgt uit: nader ingegaan worden op de vier sleutel­ Europese Parlcment diende [)'66 zich vcrkiezingen sinds WO 11. reeds aan (9.03'/,) en in 1981 werd de partij Winst Vcrlies Saldo bevestigd als vierde hoofdstroom in de PvdA 9'i1 110 64.1 Bij de verkiezingen van 1948 boekten de Nederlandse politiek. Van de Nederlandse CDA 418 206 2.n gezamenlijke confessionele partijen een kiezers stemde II.O'i'i· op 1)'66, hetgeen VVD 214 n~ 64 van hun beste resultaten. De PvdA behaal- een winst betekende van 'i .61 '/r, en de

DEMOCRAAT J·\AUt •. -\Nti 14- NU. 6 JliNI 1'!~1 ~4 kend zijn over de aanhang V van de Partij van de Arbeid, en de grote win>! 20 VVP van [)'66. In de PvdA wordt momentcel o""/ o~..__D-...... c..----0__.. druk gespeculeerd over de mogelijke oor­ o-·""' zaken van dit verlies, men heeft /.elfs een commissie in het leven geroepen die dit Jo nader /.al dienen te onderzoeken. Vermoe­ delijk zal Van den Doel gelijk krijgen met ;.ijn stelling dat in de opstelling ten op­ zichte van de economische problemen in 0 Nederland de sleutel /.al liggen die de om­ vang van de win't en het valies heeft he .. paald. En daarhij met name ~:i.Jn aan de GRI1f1Ek-B- Zwitser Bruno h·ey ontleende theorie dat ZETELS \ de wijze waarop een partij 1.ich in;l't up het 5o- terrein van de he>! rijding van de economi­ sche cri<.;is direct gevolgen heen voor haar populariteit onder de kiezers. Het stand­ punt ten opzichte van het rede inkumen blijkt volgens ;.ijn interpretaties veel min­ der invloed te hebhen op de populariteit van een partij onder de kiezers dan het 30 standpunt ten op;ichte van de werklnos­ heidsbcstrijding. Een andere met name voor 1)'66 inte!T>­ -;ante vraag is, w-:lkc de oorlaak is van de 20 daling die eind april optrad in de opiniecij­ fers, die tot dat moment 'ilceds een op­ gaande lijn hadden vertoond. Opvalknd i> dat deze daling ongeveer gelijkertijd in­ /0 zette met een opwaai he tendens in de pei­ lingen van het CDA en de VVD. Vcrmoe­ delijk 1.ijn er na dit moment met name stemmen verloren aan de VVD, waarvoor indicaties te vinden 1ijn in het saldo van de 11tl 'IJl winst- en verliesrekening met de VVD. Het keerpunt in de campagne, de overgang op een hardere confrontatie zou wel eens De winst van D'66 kwam voornamelijk van den van 310 kiezers. hetgeen betekent dat iets te laat ingud kunnen 1.ijn. de Partij van de Arbeid. 953 van de D'66 er een nettowinst van 643 kie~;crs gehoekt De belangrijkste conclusie die aan de re­ stemmers uit de steekproef van de -;cha­ werd. sultaten van de vcrkic;ingcn van 26 mei duwverkiez.ingcn stemden in 1977 op de Ook van het CDA werd. zij het in mindere vcrbonden kunnen worden is dat 1)'66 ;.ich PvdA. Aan de PvdA werd een vcrlies gele- mate als van de PvdA. veel gewonnen. heeft bewezen al> vierde politieke lwofd­ Opvallend is echter dat ()'66 aan de VVD -;troorn in Nederland. • meer kiezers verliest dan wint. en ten op­ zichte van de VV () een negatief saldo Tabel l heeft. (tabel 3) Tabel 3. Winst en verlit•s

man vrouw Het trekken van conclusies met betrekking Vcrlies ))'66 ()'66 49.2 50.X 100 tot de v~:rkiezingsuitslag is op dit moment PvdA 49.6 50.4 100 nog zeer mm:ilijk. In geen der onderzoeken --~~~- -~------~----- .N.X CDA 46.5 5:1.5 100 rond de Tweede Kamerverkiezingen is na­ PvdA "() 7 CDA IX.2 20.4 VVD 52.7 47.3 100 der ingegaan op de motivatie van de kie­ X.9 27 ..~ zers voor hun keuze. De gegevens die he- VVD se;" 0.2 0.2 PPR 2.X 6.9 CPN 0.6 2.X Tabel 2. Leeftijdsophouw GPV 0.0 0 I

·-----~-- --- PSP 1.6 4.4 IX-24 25-34 35-49 50-64 65+ tot Overige partijen I. 'i 6.'! D'66 2X.2 32.4 24.3 11.0 4.0 100 N icuwe kic;.crs 19.5 PvdA 17.0 27.0 23.3 20.5 12.2 100 Niet stemmers 7 1, CDA 13.0 16.X 26.9 24.1 l'U 100 VVD 19.0 23.1 30.1 IX.7 9.1 100 Totaal 100.0 I 00.0

·--~--~~-~---~-

llEMOCRAAT _1,\AIHi,\NJan Glastra van Loon b. dat de gemeenten- zoals ons ook door langer. raadsfracties van D'66 is verzekerd -aan Wij richten ons tot alle raadsfracties die maatregelen dringend behoefte heb­ U nanicm was de fractie in de keuze van èn de leden van D'66 om extra aan­ ben: haar voorzitter: Jan Glastra van Loon, die dacht te vragen voor de uit voering c. dat de uitvoering van de wet aan con­ daarnaa't zitting neemt in de volgende van de zgn. Leegstandswet. trole door vcrtegenwoordigende organen COmml,'iiCS: is onderworpen en daarbij eenzijdige toe­ Buitenlandse Zaken, plvv. Suzannc Bi­ Het wetsontwerp i~ onlangs in een aan­ passing die de wet in feite tot een anti­ schoff zienlijk door de Tweede Kamer geamen­ kraakwet zou maken. moet worden voor­ Europese Samenwerking, plvv. Suzannc deerde (en t.o.v. het oorspronkelijke rcge- komen. Bi,chotl Onze oproep tot extra aandacht zit in het justitie, plvv. Marie-Louisc Ticsinga laatste punt. De uitvoering van de wet he­ CRM, plvv. Maric-Loui-.c Ticsinga rust hij de gemeentebesturen. Daar zal de controle dus moeten beginnen. De ge­ Jan Vis heeft onder zijn hoede: meenten zullen middelen moeten hebhen Binnenlandse zaken, plvv. Maric-Louisc en prioriteiten moeten stellen ten behoeve Tiesinga van de uitvoering van de wet. Of er vol­ Onderwijs & Wetenschappen, plvv. Jan doende middelen zijn en of de juiste prio­ Gla,tra van loon riteiten worden gesteld, zijn per gemeente Wetenschapsbeleid, plvv. Jan Glastra van variërende kwesties. Ook dat moet daarom Loon ringsontwcrp verbeterde) vorm de Eerste in eerste instantie door de gemeenteraden Algemene Zaken, plvv. Marie-Louise Tie­ Kamer gepasseerd. Wij hebhen daar. on­ worden beoordeeld. smga danks een niet bevredigende beantwoor­ Wij roepen op tot maximale waakzaam­ Landbouw & Visserij, plvv. Suzanne Bi­ ding door de regering van onze vragen over heid in dezen. Wij vragen ook, onze frac­ schoff de financiering van de uitvoering van de ties in de Tweede en Eerste Kamer zo goed wet, toch met pijn in de huik vóór gestemd. mogelijk van jullie bevindingen op de Suzanne Bischofl': Daarhij gaf voor ons de doorslag: hoogte te houden. opdat die (in tweede Ned. & Antilliaanse Zaken, a. dat het wetsontwerp op zichzelf be­ instantie) controle kunnen uitoefenen op plvv. Jan Glastra van Loon schouwd, vooral na de door de Tweede het beleid van de regering ten aanzien van Ontwikkelingssamenwerking, plvv. Jan Kamer daarin aangebrachte verbeterin­ het beschikbaar stellen van middelen aan Glastra van Loon gen. een evenwichtig stelsel van maatre­ de gemeenten voor de uitvoering van de Financiën, plvv. Marie-Louise Ticsinga gelen inhoudt: wet. • Economische Zaken, plvv. jan Vis Sociale Zaken, plvv. Maric-Louisc Ticsin­ ga Bijz. Cie Ambtenarenreglement MOTIES ALS KNALKRUIT Marie-Louise Tiesinga: Defensie, plvv. Jan Glastra van Loon CDA verliest aan macht Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening, plvv. Jan Vis Verkeer en Waterstaat, plvv. Jan Vis door Bert Bakker Volksgezondheid, plvv. Jan Vis fractiemedewerker Bijz. Cie. Herziening Burg. Wethoek, plvv Jan Glastra van Loon. "Onze kamerfractie van acht telde voor tien" meldde de voorpagina van De vcrdeling vond plaats in volstrekte de Verkiezings-Democraat. Waarna harmonie. voornamelijk op basis van per­ soonlijke voorkeur en i' als men kijkt naar een lange opsomming volgde van ini­ inventarisatie 1 van alle. door de verschil­ de L.gn. harde en zachte sectoren. voor zo­ tiatieven die door de fractie (door het lende partijen ingediende moties geduren­ wel de vrouwen als de mannen in deze indienen van moties) waren genomen de de periode tu,sen I X september 1979 fractie beslist emancipatoir te noemen. • en die door de Kamer werden geho­ (Prinsjesdag) en Y april I 9X I (aanvang noreerd. paasreces). In die periode brachten 1320 moties het tot Eén mogelijkheid om de activiteit van een een eindre,ultaat. wat betekent dat ze kame1ïractic te meten is het aantal door werden aangenomen. vcrworpen of ingc­ haar ingediende moties te tellen. De D'66- trokken.2 Ingediend werden er meer. maar fractie die injuni I 977 aantrad- maar pas in een aantal kwam in de genoemde periode Noten: januari 197X daadwerkelijk met haar acti­ niet in stemming. Deze zijn daarom niet IJ ,.Een kwantitatief beeld van het stem­ viteiten kon beginnen omdat de formatic meegeteld. gedrag in de Tweede Kamer van fY66 en tot aan het kerstreces duurde - diende er Probleemstelling voor de inventarisatie andere partijen in de periode vanaf sep­ een slordige 300 in. Wie geïnteresseerd is vormde onder meer de vraag hoe de steun tember I979 tot aan het paasreces I 981." in een greep uit de inhoud van die moties zij van de verschillende partijen aan elkaars Den Haag. 7 mei 1981. verwezen naar de betreffende verkie­ voorstellen getalsmatig verdeeld was. 2) Hierin zijn niet vcrwerkt de ongeveer zingsdemocraat. of naar het fractie-ar­ In tabel I is daarvan een volledig overzicht 200 moties die ter gelegenheid van de he­ chief. gegeven. handeling van het Structuurschema Ver­ In het hiernavolgende baseer ik mij op een Lecsvoorheeld: De Partij van de Arbeid keer en Vcrvoer werden ingediend.

DEMOCRAAT JAAIHi•\N(i 14- NR. ó- JU~I I~XI stemde voor ó7% van de VVD-moties. Tabel 1: Aantal gesteunde moties per politieke partij, naar politieke partij van de eerste D'66 stemde voor 47% van de moties van indiener, in procenten de PSP. * Door GPV en SGP werd een zo gering Indiener CPN PSP PPR PvdA D'ó6 CDA DS'70 VVD GPV* SGP* aantal moties ingediend (4, resp. 5) dat Aantal (abs.) 21 47 119 500 193 24X 15 lóX 4 5 percenteren daarvan zinloos was. Daarom Ingetrokken (abs.) () 2 5 32 4 14 2 11 2 () is voor deze kolommen steeds het absolute aantal gegeven. VOOR(%) De Bocrenpartij was zo vaak afwezig bij CPN 100 100 90 93 X2 73 62 5X I 4 PSP 100 100 98 93 81 74 77 57 I 5 PPR 7ó 93 100 9ó X9 77 92 63 I 4 PvdA 38 42 75 100 74 73 54 ó7 0 3 D'66 24 47 69 86 100 82 92 80 I 3 CDA 10 7 24 31 39 100 31 89 I 5 DS'70 14 17 56 óó 80 ')) 100 ')ó 2 5 VVD 10 7 21 27 32 83 23 100 5 GPV 10 5 20 25 34 8') 6') n 2 5 SGP 10 2 16 21 27 83 46 84 2 5

Aangenomen(%) 10 11 22 32 38 96 31 ')2 5

N= 1320 Bron: Handelingen van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, jrg. 7')/80, 80/81.

Tabel2: aantal gesteunde moties per partij naar partij van de eerste indiener, in procenten. Gecorrigeerd voor die moties, waar geen der 4 grote partijen tegen was.

Indiener PvdA D'6ó CDA VVD aantal (abs) 357 144 ')9 78 stemmingen, dat deze partij niet in de tabel PvdA 100 óó 35 17 is opgenomen. D'66 81 100 57 42 Overziet men deze tabel, dan springen en-­ CDA 9 19 100 óO kele zaken in het oog. VVD 5 10 59 100 - Opvallend is in de eerste plaats het hoge percentage moties van zowel CDA als Aangenomen 11 18 ')() 84 VVD. Dit is natuurlijk in de eerste plaats een gevolg van het feit dat deze partijen N = 67X samen een regeringscoalitie vormden, Bron: Handelingen Tweede Kamer. waardoor ze welwillend tegenover elkaar stonden. - Opmerkelijk is verder, dat het percenta­ kan worden, maar voor de geïnteresseerde met het percentage aangenomen moties ge aangenomen moties van elk der partijen lezer beschikbaar is op het fractiesecrcta­ van deze partijen, zonder dat één der 4 sterk overeenkomst vertoont met de hou­ riaat) leert dat dit verschil vooral veroor­ grootste partijen daar tegen was. ding van het CDA tegenover die partij; de zaakt wordt door het stemgedn1g van het Opmerkelijk is tenslotte dat D'ó6 het met Kamer wikt, het CDA beschikt? Ik kom CDA en andere partijen op het gebied van de VVD het vaakst ,mccns was op het ge­ daar straks op terug. Onderwijs en Wetenschappen, CRM, bied van het sociaal, economisch en lï~caal - Van de niet-regeringspartijen "scoor­ Volksgezondheid en Justitie. De VVD kon beleid. In ongeveer gelijke mate steunde de" D'6ó het hoogst met 38% aangenomen het op deze gebieden redelijk goed vinden IY6ó de voorstellen van PvdA en CDA op moties, afgezien van het SGP. met PvdA en D'6ó. Daaruit rijst het ver­ dit gebied. CDA en VVD stemden beide - De percentages zijn over het algemeen moeden op dat VVD en CDA vooral daar precies even vaak vóór de moties van vrij hoog. Naast de bovengenoemde ver­ tegengesteld stemden waar de positie van PvdA en D'6ó in de sociaal-economische klaring daarvoor (de coalitie) zou een oor­ bijzondere, levensbeschouwelijke instel­ driehoek; 20,7 resp. 40,')'fr,_ D'óó stond iets zaak kunnen zijn dat vrij veel moties met lingen in het geding was. Het beschikbare positiever tegenover de voorstellen van algemene stemmen, of alleen enkele van de materiaal kan op die stelling echter helaas CDA en VVD dan de PvdA daar tegenover kleine partijen tegen, werden aangeno­ geen antwoord geven. stond. men. Daarom lijkt het zinvol om de resul­ Hiertegenover staat dat CDA en VVD zéér Tenslotte een beeld van de gebieden waar­ taten uit tabel I voor die invloed te corrige­ eensgezind waren op het gebied van Ener­ op de vcrschillende fracties het sterkst te­ ren. Dit is gebeurd in tabel 2, waarbij voor gie en Milieu. Hetzeifde geldt overigens genwoordig waren. Op welk gebied waren de overzichtelijkheid alleen de 4 grootste voor PvdA en D'66, zelfs nog in iets sterkc­ zij het meest actief? partijen zijn weergegeven. re mate (de PvdA steunde alle 16 D'66 mo­ Onderstaand tabel 3, waarin de percenta­ ti<~s, D'ó6 23 van de 24 PvdA-moties). ges weergeven welk deel van de door de Beschikkingsmacht CDA betreflende partij ingediende moties op het Uit deze tabel worden de politieke Politieke lading desbetreffende beleidsterrein lagen. Daar­ scheidslijnen duidelijker. Hieruit wordt Het vermelden waard is nog dat géén van bij moet als kanttekening worden gemaakt vooral zichtbaar dat VVD en PvdA de de 4 grote partijen tegen één van de Ener­ dat mede-ondertekening van een motie die grootste afstand tot elkaar hebben, zoals gie/Milieu voorstellen van de VVD stem­ door een andere partij werd ingediend, overigens te verwachten viel. de. Daarmee zou de politieke inhoud van hierin niet tot uitdrukking komt (zoals ove­ Ook hierbij valt de grote beschikkings­ die moties ~terk kunnen worden betwij­ rigens ook geldt voor de andere tabellen). macht van het CDA op, al blijkt dat de feld. De lage percentages steun van CDA VVD aanzienlijk meer moties aangenomen en VVD aan de voorstellen van PvdA en Afzwakken zag zonder steun van het CDA dan andere D'ó6 zouden erop kunnen duiden dat deze Wat is nu het belang van bovenstaande partijen. Een nadere uitsplitsing (die hier meer politieke lading bevatten. Deze per­ cijferreeksen? Dit belang is slechts betrek- om reden van ruimtegebrek niet gegeven centages komen ook ongeveer overeen ...

DEMOCRAAT JAAR(;ANéi 14- NR. 6- JUNI IYXI .... Tabel 3: kelijk. Het geeft een indruk van hoe de politieke vcrhoudingen in de afgelopen ja­ PvdA 1)"66 C'OA VVD ren lagen, maar niet meer dan een indruk. Een aantal factoren die niet in de tabellen Soc .. econ. fi'ic. beleid 2.~ 2) 15 27 tot uitdrukking (konden) komen moeten O&W. CRM. Volksgez. 21 25 2X 29 voor de duidelijkheid genoemd worden: Energie/Milieu .~ x 5 6 Het feit dat een motie wordt aangenomen Buitenl. Z. en Ontw. Sam. 12 10 14 5 geeft nog geen uitsluitsel over de vraag of ------zij wordt uitgevoerd, noch over de manier waarop dit gebeurt. invloed te willen. omdat het takcnpakkt:t ! geworden. maar ook Partij van de Arbeid De reactie van de regering op een inge­ van de overheid zich uitbreidt. en zich en VVD kunnen samen geen meerderheid diende motie heeft uiteraard veel invloed daarom steeds meer aan het gezichtweid meer vormen. ;_oal> voor de verkiezingen op het stemmingsverloop, maar is niet in van Kamerleden onttrekt. Toch is de grote nog wel het geval was. In beide gevallen is een kwantitatief overzicht van het stemge­ vloed van moties bedenkelijk. Alleen al nog minslèn> een derde partij nodig. drag weer te geven. door het toegenomen aantal wordt de be­ Dat maakt nog eens extra duidelijk hoc Evenmin is dat wel het geval met de vraag tekenis van een motie- oor,rronkclijk een belangrijk de vcrkiezingen zijn geweest. In in hoeverre de opsteller van een motie vóór belangrijk wapen om de regering te dwin­ de cer'IL' plaah heeft het CDA aan bc­

de indiening heeft geanticipeerd op de te gen een ander standpunt in te nemen - 1 >chikkin~-,macht verloren. verwachten steun daarvoor, of hoe hij over geringer. Zelf\ moties van afkeuring wor­ Maar vo:Jrlellen hebben haar nu nodig. veellijken op een eerder ingediende, maar dient de motie vaak heel andere doelen dan En dat illustreert nog eens duidelijk hoe deze iets afzwakken, zodat de indiener met het dwingen van de regering tot een stand­ belangriJk de vakiczingen voor D'66 zijn een gerust hart vóór zijn eigen motie. en punt. of tot actie. Een kamerlid dat zich wil gewcc'it. Niet alleen de enorme zetelwinst tegen die van een ander kan stemmen. profileren, een fractie die 1:ijn gc;icht niet leidt tot dit beeld, maar ook de vcrdeling wil verliezen. een fractie die een >landpunt van het verlic-, over de andere partijen is Open-deur-moties waarvan men bij voorbaat weet dat het \oor [)'66 gtlll'itig. (afgezien van overwc­ Deze overwegingen brengen mij op een geen meerderheid haalt. toch over h<:t gingen m.b.t. de formatie). volgende vraag: Wat is de betekenis van voetlicht wil hebben. Dc1:e verschuiving in Partij van de Arbeid en CDA bchielden een motie? bedoeling heeft, tegelijk met het grote 'i opstelling van heide partijen zou ])'66 wel schillen naar omvang, bedoeling, inhoud. niet meer zijn dan losse floddcr'i; knal­ eens de noemer kunnen worden waarop Slechts enkele benamingen zijn min of kruit. bedoeld voor de publieke tribune. heide partijen ~:ich kunnen verenigen. • meer geïnstitutionaliseerd. Dat zijn de De oorspronkelijke functie gaat daardoor "motie van afkeuring" en de "amende­ minstens voor een deel verloren. rende motie" die een rol speelt bij de be­ Ik zou niet een pleidooi willen houden om spreking van planologische kernbeslissin­ moties, waarvan tevoren vaststaat dat ;_e gen. Wat een amendement is voor een niet worden aangenomen. helemaal maar wetsontwerp, is een amcnderingsmotie niet in te dienen. Deze kan namelijk toch voorzo'n PKB. Maar ook heel wat minder een zinvolle rol vervullen in het venluide · officiële benamingen ben ik in het spraak­ lijken van tegenstellingen of overeenkom­ Dankwoord van gebruik tegengekomen. Zo wordt er ge­ sten. Andere fracties worden gedwongen sproken over "open-deur"-moties, over om een standpunt in te nemen. een brekebeen priegelmotics, over moties van treurnis Het zou echter goed zijn wanneer voor over gezichtbewaarmoties, om er enkele te elke motie de zinvolheid werd getoetst. noemen. Wat wordt ermee beoogd"' Welke kan' door Henk Zeevalking Al deze benamingen geven aan dat het heeft de motie te worden aangenomen·> oogmerk van een motie sterk kan vcr­ Welke gevolgen heeft het al> hij niet wordt Op JO mei l.I. gleed ik in mijn huis in schillen. aangenomen. Kan de minister niet tot een Rijswijk dusdanig ongelukkig uit op Van verschillende kanten wordt er de laat­ mondelinge toezegging worden gebracht een zich op het parket bevindend ste jaren - onder aanvoering van de ka­ zodat een motie niet nodig i-,·> kleedje, dat ik mijn dijbeen brak. mervoorzitter - geklaagd over de sterke Want uiteindelijk geeft de kwaliteit de Het gevolg was dat ik de verkiezings­ groei van het aantal moties. In dit verband doorslag. en niet de kwantiteit (waarmee campagne moest afbreken, het feest wordt wel de term "motie-lawine" gebe­ ook de betrekkelijkheid van een k wantita­ in Krasnapolsky niet kon meemaken, zigd. tief overzicht als het bovcn>taande i-, aan· en het contact met de nieuwe Ka­ Het komt regelmatig voor dat één woord­ getoond). merfractie, Hoofd en Dagelijks Be­ voerder, in één debat 5 moties indient. 30 stuur en partijsecretariaat tot nu toe of 40 per dag is d:m ook geen uitzondering. Onder druk slecht~ telefonisch heb kunnen on­ Het zou in dit kader te ver voeren om te Hierboven was sprake van de macht van det·houden. trachten daarvoor alle oorzaken aan te wij­ het CDA om te bepalen welke voor>tellen Een troost bij dit alles was wel de vele zen. Enkele opmerkingen moeten vol­ wel, en welke niet door de Kamer zouden bewijzen van medeleven in de vorm staan. Een reden die vaak wordt aange­ komen. De enige mogelijkheid voor een van bloemen, brieven, kaarten, tele­ merkt is dat de Kamer in een eerder sta·· meerderheid zonder het CDA wa> de com­ grammen en per telefoon die ik van dium dan vroeger invloed wil hebben op binatie PvdA-VVD. en deze kwam- mah vele bekende en onbekende partijge­ het regeringsbeleid. Dat beleid loopt uit de tabellen te lezen valt- weinig voo1: noten en afdelingen mocht ontvan­ steeds vaker via nota's, notities's en eva­ alleen wanneer de positie van het particu­ gen, zowel thuis als in het ziekenhuis. luaties, waarom de Kamer eerst (bij motie) lier initiatief in het geding wa' traden PvdA Langs deze weg wil ik allen die mij vraagt. en deze tijdens de bespreking ervan en VVD wat gezamcnlijker op, al kwam hun beste wensen deden toekomen probeert te wijzigen of er iets aan toe te ook voor dat het CDA de VVD onder druk hartelijk danken. D'66 is blijkbaar voegen (vaak heel gedetailleerd). Dat geldt zette (zoals onlangs het geval was tijden> meer dan alleen maar een politieke in sterke mate voor de al eerder genoemde de behandeling van de Kaderwet Specifiek partij. Dat te mogen ervaren, heeft amenderende PKB-moties. Welzijn). mij veel goed gedaan. • De verkiezingsuitslag heeft in die situatie Losse flodders verandering gebracht. Niet alleen is de De Kamer heeft steeds meer reden om die combinatie CDA-VVD een minderheid

llEMOCRAAT J.\A!Hi \N(i 14- NR. 6- Jl !'

I>EMOCRAAT .IAAIUiANli 14 NK. 6- .liJN I 1%1 ~ werk mee, toch is vooral de toename van het aantal in te dienen wetsontwerpen de oorzaak van het overladen programma van de Raad. In dit verband hoor je wel eens de ver­ zuchting dat het rechtsbedrijf te groot wordt. Maar dat is haast onvermijdelijk. De samenleving maakt steeds meer recht. Denk bijvoorbeeld eens aan milieurecht of consumentenrecht: twintig jaar geleden bestond daar nog niets van. Dat nieuwe recht stelt hoge eisen aan goede wetge­ vingsjuristen, waar overigens een tekort aan is. Dat mag in deze context ook wel eens gezegd worden: Mensen hebben in het algemeen grote bewondering voor be­ roemde advocaten of grote rechters die in geruchtmakende processen aan het woord zijn. Maar het rendement van het werk dat eraan vooraf gaat, dat van de goede wetge­ vingsjurist, wordt onderschat, omdat men er onbekend mee is. Van Mierlo heeft in­ dertijd eens gezegd: "Is dat nieuwe Bur­ gerlijk Wetboek eigenlijk wel nodig?" Het is één van die uitspraken waarmee hij in dit geval de juridische wereld schokte. Hij be­ doelde daarmee ook niet te zeggen dat het werk maar gestaakt moest worden, maar wél dat je er niet bent met wetten maken alléén. Wetten lossen geen problemen op. Maar altijd zijn er weer mensen die denken dat, als je alles maar "geregeld" hebt, dat dan het paradijselijk bestaan aanbreekt."

Dat geldt toch net zo goed binnen de par­ tij? Natuurlijk. En je hebt ook statuten nodig en zoiets als een huishoudelijk reglement. En ik ben eigenlijk ook zeer gelukkig dat de partij niet meer dat chaotische beeld uit de beginjaren vertoont, al had dat natuurlijk ook zijn charmes. Maar als je alles vast­ legt, dan lóóp je ook vast. Zeker geldt dat voor een partij, waarin de leden voortdu­ rend uitgenodigd worden tot creatief den­ ken. Er zijn een massa mensen die tot elke prijs een eenvoudig wereldbeeld willen. Links of rechts. Oorlog of vrede. Kruisraketten plaatsen of alle kernwapens de wereld uit. Zwart of wit. Zo niet de Democraten. En het ware te wensen dat het aantal mensen dat inziet, dat je met zo'n zwart/wit wereldbeeld in feite fantastisch om de tuin wordt geleid, zou toenemen. Maar veel mensen hebben oogkleppen aan, willen niet zien, niet ho­ ren, niet uitgelegd krijgen wat er aan de hand is. En zulke mensen zijn niet geschikt voor 0'66."

Doorgaan met alles bespreekbaar te hou-. den, dus? "Jazeker, dat blijft de uitdaging voor de partij, ook nu ze wat groter wordt. Het is het vreemde in de mens, dat hij altijd weer een nieuwe uitdaging nodig heeft. Ook als je niet van baan verandert, moet er toch af en toe eens een extra beroep op je worden gedaan."

Binnen D'66 hoefje daar nooit zo lang op te wachten! DEMO· CRMTJES door Marie-Louise Tiesinga

De eerste dag van de vakantie door­ gebracht met de Democraatjes van de maand mei. Een hoge stapel interes­ sante en veelal fraai uitgevoerde ver­ kiezingsdemocraatjes welteverstaan! Bol van uitspraken, prognoses (mijn weddenschap omtrent 17 zetels is ge­ wonnen) en opwekkingen. De laatste loodjes hebben zwaar gewogen, maar we zijn rijkelijk beloond!

Ook de gezinnen van alle actieve Demo­ craten hebben het zwaar gehad, getuige ook een reactie van Bart van Lijf uit En­ schede (een 6e-klassertje op een heel "rechtse' school). Zei tegen z'n moeder: "Nou, die campagne van jou ... ik moet D'66 almaar verdedigen, terwijl ik het er helémáál niet mee eens ben!" Moeder Noortje: "Wat doe je dan?" Bart weer: "Dat doe ik dan toch!" Want al is Bart het "best met de VVD eens" en een beetje behoudend, het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Bart is overigens stralend over de overwinning en ziet de volgende keer weer een verdubbeling zitten! NIEUW deze keer de Democraat van Al­ phen aan de Rijn en Omstreken, prettig leesbaar en met prima layout van Hans Ursem, waarin meteen al een aantrekkelijk ruilartikel van de hand van Piet Brandsma, getiteld "Over de overheid en de mate wanrin zij zich met haar onderdanen zou mogen/moeten bemoeien.'' Brandsma beoogt hiermee een verkenning te geven van een probleem dat in de huidige tijd zich veelvuldig manifesteert, n.l. in hoeverre de geconstateerde scheuren in onze zgn. ver­ zorgingsstaat uiteindelijk zullen leiden tot een complete instorting van de fundamen­ ten van onze welzijnsmaatschappij. Vcr­ der zijn gloednieuw de leuke PolderDemo­ craat uit Anna Paulowna, zo te lezen een jonge, vrolijke afdeling, het verkiezings­ nummer van de afd. Wognum en Nibbix­ woud en - wie vergelijkt zal het objectief met mij beamen- het, ,Democraatje van de maand": Zaans Groen van de afd. Zaan­ stad, waarmee ik overigens geen daadwer­ kelijke bemoeienis heb gehad al woon ik in die plaats. Voor het eerst is mij een exemplaar ge­ stuurd van de PPM Infokrant van Maars­ sen, waar PvdA, D'66 en PPR samen de Progressieve Partij Maarssen vormen (krant nr. 46 is dat overigens al!). De afdeling Herkel-Enschot deed mij een exemplaar van een interessante enquête landelijke en gemeentelijke politiek in Berkei-Enschot toekomen met de resulta­ ten van vraaggesprekken van 14 enquê­ teurs met 250 inwoners uit deze gemeente in de week van 23 t/m 27 maart j .I., waar­ voor een representatieve steekproef werd verkregen met medewerking van de ge­ meente. De prognoses worden glansrijk

I I 111!1I ... afhankelijk Noord-Ierland. Jo~ van Lon­ in een heeltlsehoon ja~jc en heeft een leuk bevestigd door de uitslag van 26 mei! Best den én los van Belfast. Dat laatste i~ nieuw. interview met Laur..:n~ Jan Brinkhorst, dat het navolgen waard voor de verkiezingen zeker met de plannen die deze groep n­ heel pcr~oonlijke tintjes heeft, waardoor voor Staten en Raden in '82! Rosmalen voor heeft gemaakt en die veel weg hebhen hel een beeld geeft van de mén~ l J B én het maakte voor de verkiezingen een leuk van wat een "redelijk alternatief"· voo1 lxiijan Ie kamerlid. persoverzicht, Borne heeft een nieuwe Noord-Ierland genoemd zou kunnen wor­ Jan Terlouw riep hd in de vorige (landelij­ naam: Demokrabbel en Denkbeeld van de den. Beslist een artikel dat geschikt i~ voo1 ke) Domocra~tl: .. Er is ook partij nü 26 regio Utrecht beleefde een interessant meer Democraatjes! mei'" tweede nummer. In Demokatern van Rijswijk wordt aan­ Wat heel: een juichende, bloeiende partij. Bladen die ik een poosje niet heb gezien, dacht besteed aan het concept-wchuni­ V cel Dcmocraalje~ kijken reeds vooruit en kwamen gelukkig ook weer binnen: Demo­ werp voor een nieuwe Gemeentewet. Dit maken 1.ich or voor de Staten- en Ge­ craten '66 Delft, de Goudse Democraat, de concept-wetsontwerp met bijbehorende nlCentcraalhverkiezingen van 'X2. Nieuwsdienst van Haaksbergen, de Groene Memorie van Toelichting is gebaseerd or De benadering van sommige zaken is in Landsmeerder, de Leidse Democraat, de het eindrapport van de Werkgroep Her/ic­ regio's en afdelingen soms (gelukkig) heel Nieuwsbriefvan Vlaardingen in verbluffend ning Gemeentewet. gedateerd 20 oktober vcr~chillcnd . .Je hebt regio's en afdelingen aardig nieuw jasje en het Zoutvaatje uit 1980. Het rapport i~ hij de Staahuitgeverij die regelen alles tot in de puntjes. Bestuur­ Zwolle. Missen doe ik nog steeds d'Oii­ verschenen. De Minister van Binnenland­ cleren ~Japen slecht ov..:r wat wel en niet phant uit onze hoofdstad (echt verzopen of se Zaken heeft dit ontwerp onlangs voor kan (naar eigen, of naar l)'66-idee'.1). In de controlled circulation?). advies gezonden naar de gemeenten. de ene afdeling vindt men het inrertincnt de Gelezen met plezier in de Nieuwsbrief van provincies en een aantal instantie~. waar­ leden te vragen naar hun (eventuele) kan­ Bodegraven een D'66 volksraadpleging onder de Vereniging van NederJambe didatuur voor de gemeenteraad. Andere over de eisen waaraan een nieuw te be­ Gemeenten (VNG). Naast allerlei andere afdelingen- zoals Huissen, die een simpc­ noemen burgervader zou moeten voldoen. belangrijke (beleids)uitgangspuntcn treft Ie. openhartige enquête de deur uit deed - Dit blad gaf zich ook de moeite om voor de het ons als D'66-ers, dat het nntwcrr­ hebhen daarmee kennelijk niet de minste lezers een aantal belangrijke verkiezingsi­ wetsontwerp regels bevat ter bescherming moeite. Regel~ ;.ijn goed, Democraten, te tems van CDA, VVD, D'66 en de PvdA op van raaclsminclerhcdcn (waartoe wij overal veel regels zijn moordend: zij doden initia­ een rijtje te zetten. Het Redelijk Alterna­ tot dusverre behoren). Er wordt gesproken tief en ~rontaniteil. tief van Reeuwijk deed dit ook, zelfs nog over vcrplicht overleg voorafgaand aan de Ge~chikt voor andere redacties zijn de vol­ wat uigebreider. In het blad van de regio collegevorming en de verplichting van B & gende artikelen: Friesland las ik een interessant artikel van W om ook op vragen van individuele leden .. Over de overheid en de mate waarin zij Leen Schotel, getiteld "Een poging tot een van de Raad inlichtingen Ie vcr~trekken. zkh met haar onderdanen zou mogen/moe­ redelijk alternatief in Noord-Ierland. Een soort voorstellen dat door de Werk­ ten hemoeicn door Piet Brandsma. Opvra­ Enige maanden geleden brachten enkele groep wordt gezien als een ingreep in de gen hij redactie Demokrant Alphen aan de Noord-Ieren een bezoek aan ons land. Het gemeentelijke gang van zaken. ge­ Rijn. lel. 01720-75U72. was een gevarieerd gezelschap van politi­ rechtvaardigd door het feit dat repre~enLt­ .. Een poging tot een redelijk alternatief in ci, wetenschapsmensen en leden van de tieve democratie nu eenmaal meer i~ dan Noord-Ierland door Leen Schotel. Opvra­ Ulster Defence Association. Deze men­ het nemen van bc-.;Juiten bij meerderheid gen hij redactie [)'66 Rcgil)kranl Friesland, sen, van zeer gevarieerde pluimage, heb­ van stemmen. Op goede en slechte nHl­ tel. 05 100-MX:Hl (Sini Mulder). • ben zich verenigd in wat ze noemen de menten hoop ik steeds vurig dal een groot/ "New Ulster Politica! Research Group." groter D'66 dit ook immer Lal blijven belij­ Schotel beschrijft hun streven naar een on- den! D'OM '66 van de afd. Utrecht ~teekl

DEÓ~~~ D~ó EEN STEM OP JAN ... IS EEN STEM OP JAN!

Met de waarheid moet je leuren, leu­ \\ ctarin l'org vuor elka;tr en heschcnning van het /\\ akke de leidende beginselen dienen te /ijn." gens verkopen zichzelf Aldus Ik Ruvln in het Cironingse Haren. Mijn hcc'ld 1 an De Ruykr ook w.:er naar de Ik weet niet hoe het u is vergaan, hlik,cm. maar ik heb me de laatste weken Tt•rlmm is een van de weinige echte conservatie­ ven voor de verkiezingen beurtelings te Van A;udenne (VVDJ. NRC/Handelsblad, pletter geërgerd aan en tranen gela­ X rnci chen om de vaak alle perken te bui­ D'66 is onduiddijk en schijnheilig ten gaande "jacht" op 0'66. Korthals Alte' tVVDJ. Telegraaf 7 mei Onduidelijkheid is troef, Onduidelijkheid, bijwagenfunctic, het Wiegel, Teleg1·aaf 7 mei was niet van de lucht. Enige mar­ D'66 gaat op bet CDA lijken door Marie-Louise Tiesinga kante uitspraken van collega-politici: I ;tn11ner~ (PvdA), Elsevier' Weckblad 9 mei D'66 is een CDA zonder bijhel Wiegel. NRC/Handelsblad. 19 mei 0'66 maakt progressief kabinet onmogelijk D'66 is een voorhijgaand verst·hijnscl, een ship De Korte (VVD). Eindhovens Dagblad ~ mei passing in the night 0'66 doet aan potverteren de nieuwbakken vom;itter Tiimminga (VVD). Wiegel (VVD). Leeuwarder Courant. 2 mei N RC/1-!andelshLtd ~I mei. 0'66 is een politiek allegaartje, Laten wc even het dagelijks avondlijk ge­ de immer integer ogende Ik Ruykr tCD.-\), bral van de liberaal Nijpels huiten he­ Trouw 9 mei. Volgens hem is de drijvende kracht in deze partij een ver doorgevoerd kil ~chouwing om over Ie gaan tot het klap­ aandoend individualisme. toegesneden op men­ stuk: de advertentie van de VVD in de sen die zichzelf wel kunnen redden ... Als ki­ avondbladen van 2"i en de ochtendbladen demi beginsel is dit echter onge\chikt in een tijd van 26 mei:

DEMOCRAAT J.\ARC.\N(i 14- NR h JliNI I 'IK! Het ;ijn vaak indianenvcrhalen die aan­ :------"'""·""~" "····o~66:VERDUBBELQ siuite/i hij het manndjes/men,je-, maken. Mensjes worden niet gemaakt. /.c ;.ijn /.O· als /C ;ijn. Ten op1ichte v;~n de PvdA. de VVD en in mindere mate ten op1ichll' van het CDA omd01t die niet gd.n;cn hebhen PvdA: GEKElDERD voor een eigen he leid-- h<~dt .l01n de p1111tjcs op de i gu.ct. ..

D'66- wïnnaar van de s(·haduwvnkie­ Vvo:AfGESlANKl zingt'n __ ...... I O.a. in het Algenwen Dagbl;~d van '!7 mei - j.l. ""ik wat ik ;il :1an den lijve had lieren 1n het men. • 40'Yr van om.e winst van de PvdA. 40'/r van voortgc ;et onderw1js he dl gciHHJdcn is Waarna wc Bukman, voouitter van het CDA. VVD. niet-stemmers van de vorige 1Yh6 de grote wimnar geworden. Fr wer­ CDA nog hadden, die zo geprogrammeerd keer en van de overige kleine part ijcn1o;ds den in tot<~al 14.~.lJ"\ I geldige -,tcnHncn uit­ was dat hij toen D'66 de winst al hiimcn DS'79 en 20'/r haalden wc hij de nieuwe gebracht. Dc;c keer stemden 1'),4'~; up had nog riep dat ))'66 een so01·t parkeer­ kic1ers. Dal is nog niet 1n -,lecht ver· [)'66 (l.tL 11.4\/i 1n "77) De PvdA ging van baan is voor mensen die no~ een echte partij dccld". 21.~'1r in '77 naar 16.\'~ nu. moeten kiezen. MLT: .. 40'/( hij de PvdA vandaan is be­ JV: .. Dat -,h1it aard i!.'. ;~an hij die !0' 1 vanLk Van Agl haa~tte zich de schade weg te hoorlijk wal. .. winst die wc hij de nieuw,; kil'lcr-, bchhen werken en bracht een onversneden geluk­ JV: .. Dat zat in het dilemma v;~n de PvdA. gehaald. met d1cn ver>tande dat de ni,·uwc wens uit aan Terlouw en de zijnen en Buk­ De tweeslachtigheid die d;iar bestond. kic1.crs ntl ook:> I jaar kondcn;ijn ;il.., ;c de man liet ?ich later op diezelfde verkic­ Plotseling gaan koersen op een linb meer­ vorig,~ keer net niet otHI genoeg v.;~ren je in hun hart keek mee te mogen doen." oorspronkelijke opvatting in eigen kring noch Den Llyl, noch de l'vdA Tweede Ka·· .,!link op z'n donder" had gekregen. Buk­ merfractie 1ag 1i1ten. En toch ook IY66 te Winst in rl'gio's en muit• hinm•nsk'66, de f"'rtif die in de j11rcn :ntig vertentie ontkent elke coalitievorming. l'an de P1·dA. 1'1//1 star/ gin.t; met een geko:en prnnier in speelt brulaalweg in op het hijwagcndkct. JV: .. Bovendien had de PvdA nog andcrè liet I'IIIIIU!el 1'11 de l'erUaarde 11'1'1/.1 om •'1'11 V ergcel dat de VVD vier jaar lang niet pmblt:mcn: Van den Doel. de achterklap einde te mal\1'11 111111 de macht \'ll/1 het mid­ gehoold is. De abortuswet bchhen ze ge­ over de dcc la rat ies van Den lJ yl als pre­ dt'tl, is \'l'ef \'1'1"1111derd. Vij/iicn jaar fata slikt. bij de hypotheekrenk zijn ze over­ mier. Zoich is natuurlijk ongehoord. Dat .1/aot d11t 1'1/llf!dcl Of! ~older, is de liuJie slag gegaan'. Over een hijwagen gespro­ laatste wac, overigens dnor de pt·rs inge­ ll'erke/ijkheid die ( 1>A 111'1'1 er!, end en !;a at ken. Wiegel kan precies vertellen wal dat bracht." de f)(Jrtif 11ls l'crkie;:ing.\OI<'I"II'IIIIIIIIIr 1'<'11 is I Maar Wiegel bracht een erg eenvoudige sleutelrol proheren I<' .\f>c/en in 1'1'11 .. Alus­ boodschap en bracht daarmee het voor­ Ue winst .\i ek' · .format ieJII< Je<'.\. spelde vcrlies terug. Onze boodschap was Het i'i 10 gemakkelijk gezegd dat llll/è /let is \'oor dl' \'erni,•uwcn \'{//1 dl' jarnz wel duidelijk maar niet zwartwit. · · winst wordt vcrtaatsrcchtelijke hervor andere partijen hogelijk heen getrritcerd. afgelopen vierjaar consequent en zakelijk mingen ..,taal nng fin uvneind. I kt i-, gl'ell Dat was waarvoor ze ons pakten en oppositie hebben gevoerd. Dat is de ha-,i-, doelbewuste actie dat het 01chtcrwcge i-, trachtten in te pakken. Het electorale ge­ waarop de campagne is gevoerd. In deze gebleven. win van onze partij noopte tol krachtige. campagne waren .Jan Terlouw (lcrcchtJ In de perinde op·nólar-dc-rcvivallijn :'inde vaak platvloerse aanvallen. zonder een grotere verantwoordelijkheden tocgcmc re prioriteiten gcskld. M:1011 een aantal enkele inhoudelijke kant. ten dan in de vorige. Hij is geslaagd mv.cl clenlcntcn uit de ducl-,tcllingcn v<~n '()(> in het brengen van de politieke hood,chap ndlcn np den langen duur ;ckn levenwat · "Verloren" aan rechts -gewonnen van ;lis hijv. in het dchat met Wiegel en in het ha

'' ''[!iI tJdvtYrfentie mh·crlentie

Gevraagd zo spoedig mogelijk: EMANCIPATIEWERK(ST)ER

De Tweede Kamerfractie van D'66 is van 8 naar 17 voor 20 uur per week leden gegroeid. Daardoor hebben de drie secretaresses die nu het In verband met het vertrek van Elske Schreuder komt fractiesecretariaat verzorgen dringend versterking per 1 juli a.s. de funktie van emancipatiewerk(st)er nodig. vrij. . Voornaamste taak van de emancipatiewerk(st)er IS het ondersteunen en stimuleren van de regionale en plaatselijke emancipatiewerkgroepen in D'66._ Kennis De fractie zoekt naar van emancipatievraagstukken, liefst ervanng 1n emancipatiewerk en enthousiasme zijn daarom be­ langrijke kwaliteiten voor deze funktie. Aanstelling geschiedt voorlopig voor de duur van het SECRETARIAATSMEUEWERKERS Proefprojekt Emancipatiewerkers van CRM (16 maanden). Verlenging van het dienstverband hoort (m/v) tot de mogelijkheden. In verband met bereikbaarheid, is regelmatige aan­ die zelfstandig kunnen werken, ervaring hebben in wezigheid op het landelijk secretariaat te Den Haag secretariaatswerk, naast typevaardigheid en steno van belang. ook in staat zijn organisatorische en administratieve Sollicitaties te richten aan: Mieke van Wagenberg, werkzaamheden voor enkele Kamerleden te Bezuidenhoutseweg 195 te Den Haag verrichten. Nadere inlichtingen over de funktie zelf: Salaris nader overeen te komen. Carien Evenhuis, tel. 070-838523. Sollicitaties vóór 30 juni a.s. te richten aan het fractiebestuur van D'66, Binnenhof 1a, Den Haag. Voor inlichtingen kunt u zich wenden tot Carla Pauw, tel. 070-614911.

ad\·ertentit'

Uitnodiging voor het bijwonen Agenda:

van de ARV Noord Brabant op Begratingswijziging 1981 en diskussie over 22 augustus 1981, aanvang de regionale organisatiestruktuur. 10.00 uur, in Café restaurant Behandeling van aktuele zaken door de pro­ vinciale statenfraktie. Boerke Mutsaers, Vijverlaan 2, Vaststelling van enkele hoofdstukken provin­ Tilburg, naast het NS station ciaal beleidsprog ram ma 1982-1986.

Tilburg West. Gastspreker met aansluitend diskussie afge­ stemd op de landelijke situatie van dat mo­ ment.

Nadere mededelingen volgen naar de afde­ lingssecretariaten.

Maurice Witsema, secretaris Akeleilaan 1 5582 GG Waalre. DE WEST SAHARA, SOCIALISTISCHE gebundeld in het frentc l'olisario. Na de Spaanse "overdr;ICht" (door Spanje nooit als /.odanig betiteld) REPUBLIEK OF MAROKKAANSE PROVINCIE? stelde l'olisario een n:1tionak raad -;amen uit de voormalige raad van In maart van dit jaar bracht dcrddui;.enden Marokkanen moes­ Afrika te handhaven via kulturele. stamhoofden (djema;J) en riep in IY76 een Nederlandse parlementaire ten ongewapend, met de Koran in de militaire, en ekonomische banden. (vanuit Algerije) de Demokratische republiek Sahara (Dar-;) 11it. De;e delegatie een bezoek aan Alge­ hand, de WS gaan bctéctten. De Ma­ Sinds '75 1:ijn de betrekkingen met rokkaanse burgers kwamen nooit tot Algerije vcr-;]cchterd en die met Ma­ wordt erkend door 1.o'n 15 landen, rije, het Frente Polisario en waamndcrechter geen enkel westers Marokko. De bevindingen van de grens, wegens een beroep van de rokko verbeterd. Vermoedelijk Veiligheidsraad, maar wel waren vreest Frankrijk naast een socialisti­ land. De DARS werd in juli 'XO de de delegatie weken nogal af van Marokk:wnse troepen de grens over­ sche algerijnsc republiek een socia­ facto lid van de Organi~atie voor die van allerlei eerdere bezoe­ gegaan. li-;tisch-saharaansc n:puhliek o.I. v. Afrikaanse Eenheid, (OAE) - een pan Afrikaan-; lichaam voor politieke kers en Polisario kwam in de In november '75, terwijl VN sekreta­ l'olisario. Bovendien i 'i het de groot­ publieke belangstelling. Ter in­ ris Waldheim bezig was om te be­ ste Europese fosfaatafnemer en wil komtlilatic en advies- door erkening formatie volgt hier een uiteen­ middelen, werd bekend dat Spanje, het ook daarom Marokko te vriend van 21> Afrikaanse l:mden (de hcll't plus een van alle OAI' leden). zetting van situatie en achter­ tegen alle toezeggingen in, een ove­ houden. Ook l'rankrijk levert wa­ rigens geheim akkoord had gesloten pens aan Mamkko. Door de VN wordt l'olisario erkend gronden in de West Sahara 7X een ad hoc· ko­ De voormalige Spaanse kolonie, be­ cessies aan Spanje gedaan over ex­ de suksesvolle bemiddeling VS-lran, m itee in om een oplos-;ing te helpen kend als 'Spaanse Sahara" en lokaal ploitatie van de visgronden. Spaan-;e i.v.m. de gijzelaars). De relatie-; met vinden voor de W. Sahara. Pas in als "Saguia cl Hamra en Rio de vissersboten worden daardoor nog Marokko ;ijn traditioneel slecht, scptemher 19XO lukte het om, n:1a->t Oro," is een stuk woestijn Y x zo deels door ideologi-;chc tegenstellin­ de overige betrokkenen, M:111reta .. groot als Nederland, met langs de gen, deels door grensgeschillen over nië. Algerije en Poli-;ario, ook Ma· kust wat groen en bomen. Het gebied m.n. de ijzervoorraden bij Tindouf'. rokko om de tafel te krijgen. Na aan­ werd van oudsher bevolkt door no­ Algerije biedt de Sahrawivluchtclin­ horen van alle partijen kwam het madenstammen die rondtrokken gcn en Polisariostrijders gast vrijheid knmitee tot de aanbevelingen: tussen Marokko, W. Sahara (WS) en en materiële steun en.stclt het Lellbe­ - een staakt het vuren voor eind Maurctanië. De huidige grcnLen zijn HET schikkingsrecht regelmatig interna­ 19XO, een overblijfs·~l van de koloniale pe­ tionaal aan de orde. - tertigtrekking van de -;!rijdende riode en begin deze eeuw vastgesteld Ook U!Jye steunt Polisario met geld partijen op hun basis, door Spanje en Frankrijk. In het N en HOOFD­ en wapens (mogelijk van Russische - een rechtvaardig en :tlgemccn re­ langs de kll'.t Lijn een klein aantal makelij) bij weinig enthousiasme van ferendum, onder toc~:icht van een steden, waar 13% van de bevolking Algerije, dat de Libi-;chc groot-Afri­ Afrikaanse vredesmacht. woont ( IY77), die geschat wordt op BESTUUR ka-aspiraties met lede ogen aanziet. Marokko blijft 1ich tegen een refe­ een totaal van 400.000. De rest van Toch lijkt hier de kern k liggen van rendum ver~:etkn. Fn Polisario eist de bevolking vcrblijft nu in Algerijn­ de wc-;terse tentghoudendheid voor terugtrekking van M;trokk:•anse se vluchlèlingcnkampen. In het NW, regelmatig opgebracht door Polisa­ een zell\tandige WS: ,,Wat ::al er met troepen 11it hun huidige ba-;i-; in de bij Bou Craa, zijn fosfaatmijnen en rio, dat deze visserij als illegaal he­ de westerse invloed geheuren in het N.W. Sahar:1;111se steden, vó(>r het langs de kust zijn rijke visgronden. schouwt. (strategisch belangrijk geachte) ge­ houden van een referendum ... Eni­ Een groot deel van de Sahrawi bied als er, naast de Socialistische ge dwang van, enerlijds Algerije, De dekolonisatie vluchtte naar Algerije. Sindsdien republiek Algerije en de Amhische ander1ijds hijv. l·'rankrijk, lijkt on­ Vanaf IY34 was het gebied een kolo­ voeren ;ij, onder leiding van Polisa­ 1ocialistische t'olksrepuhliek Lihye misbaar. De kans op dit l:tatste i-; nu nie van Spanje. Sinds 1970 werd er rio, vanuit bases in Algerije en de WS nog een Demokmtische amhische minimaal, maar 1:011 aanzienlijk toe­ steeds sterker druk uitgeoefend op een guerrilla-oorlog tegen Marokko. repuhliek Saham ontstaat onder nemen, door de vcrkic;ing van een de Spaanse regering vanuit de VN, Met Mauretanië werd in IY79 een (socialistische) leiding t•an Poli.wl­ sociali-;tische president in l'rankrijk. vanuit de regio (Marokko, Maureta­ akkoord gesloten, waarin het van rio" l:'n hoe ;al de USSR daan·m1 De linkse oppmitie. zuwel in !'rank­ nië en Algerije) en door de bevolking alle aanspraken op de WS afziet. Ma­ {JI'6 hcsclwuwdc daarhij l'olisario Marokko protesteerde omdat het vermoedelijk als allcidingsmanoeu­ rijnse olie en gas zijn de westerse als legitieme vertegcnwuordiger aanspraak maakte op een deel van vrc voor binnenlandse moeilijkhe­ landen (VS. 1-'rankrijk, Nederland, (maar niet nood;.akelijker wij..; de het gebied, en de VN vroeg advie-; den; zijn Sahara-politiek wordt door Spanje). Anderzijds is de USSR een enige van de Sahrawi), en als zodanig aan het Internationaal Gerechtshof. alle partijen, links of rechts, van belangrijke handelspartner van Ma­ partij hij onderhmtdelingen over een Het Hof adviseerde dat er historisch harte gesteund. Bovendien is Ma­ rokko. referendum. Vergelijkba;1r met hL·t weliswaar zekere legale banden he­ rokko de grootste fosfaat exporteur pmtijstandpunt t.o.v. de !'l.O. stonden met Marokko en Maureta­ ter wereld en is het mogelijk hang Polisario Acties voor erkening van de DARS nië, maar dat er van werkelijke ter­ voor knnkutt en tie van zelfstandige (Frentc) Polisario staat voor: (frente) (van o.a. PPR en PvdA) hebhen wij ritoriale aanspraken van een van buren. Poptdar de I jbcracion para Saguia el nooit ge-;teund, omdat het zeJil,e­ beiden geen sprake kon zijn. De VS beschouwen de gematigd pro­ Hamra y Rio de Oro. 'L'hikkingsrecht van de Sahr:twi De VN stuurde daarop nog een on­ westerse koning Hassan als een be­ De eerste vorm van politiek aktivis­ vooropstond en wij mobilisatie van derzoekskommissie het gebied in, langrijk steunpunt in NW Afrika, me ontstond in de WS naast het tra­ Europese steun (m.n. l;rankrijk) die na een maand onderzoek ter m.n. als tegenwicht tegen Algerije en ditionele stammcnverzet. onder de VLI:ini~ naar de huul'landcn. gevestigd in Den Haag zoekt op korte termijn voor geclaimde ).!chicd,•rL · Niettemin, wa:11· een politit:ke wil i,, haar bureau: De ccr...,te 'r:1ag j..., Îlt!HLHlH'tllL"Ict d:tn ;, een vveg. Nederland 1011 de OAE de l\\ecdc· hue hcpa;il w ·''l'/:>,1.! 1n mplic·.ltll'' die ;teil 1-,(,,p~ll·tner' ,1;,;11to.: Ie brengen. ;ulicn vuurdoen htj h,·t IH>IIden van Ik· huidigL' rL·g~..:ring heen nich ;m­ voor algemeen ondersteunende administratieve een refercndllm onc..kr een lhHn;t­ d,·r, )!nb;m ,1;111 I VI ,·ede·Kamerrno, 1 werkzaamheden dcnhL~\·(llklne. die vuut 7;:", ; :111;tlL1- tie, IL'rlakL' nl,:t t:itvoeren. Moge de (voorlopig tot 1 januari 1982) heet i,, \\aar'Van de "~1nLilkn voo1 Lk \ ult!.cndc n:gL'rint! è1.~11 ,.Afrik;l-gc­ dd.ulonis~ilie nooit :tld!lL'Illk 111n v ucli;!n" he kid 1 t>eren. Taak: v a'li!C'teld (de Spanjaa1 d,·n rçgi· Panlinc van Tets. • ·- kopiëren, samenstellen en verzendklaar maken van kursusmateriaal kopiëren en verzendklaar maken van vergader­ stukken andere voorkomende werkzaamheden HOEVEEL STEMMEN KREGEN Voor deze funktie is gewenst: enige jaren MAVO/LEAO ONZE KANDIDATEN? - akkuratesse \an d~ 961.121 1)'66-,t<·mnwn \H-nl Jn Swaen JO I Voor deze funktie wordt een salarisniveau geboden uiteraard lwt grootsh' gedeelte op on­ ~ l. I L.rry \;lil Woerden :?X..! van minimaalf 1831,- tot maximaal j 2562,- (bij vol­ te lijsttn,kker uitgehrad1t. Sll'L'ht' t, 24. L! "'t !lakker 274 ledige dienstbetrekking), afhankelijk van leeftijd en 7'Y, betrof voorkt:urs~h'llllnl'n op •·en 2'i. I krman Sch,q'"' 269 ervaring. 1 an d<' andere kandidaterL Omfl>r­ 2h . .-\nllHl de l\1;11l 26.l staand een overt.kht hiervan in volg­ '7. S,>l SchiiVL'I 2.17 orde 1 an he haalde sl<'mnwn: :>x. llcllll<111 Kernkamp2JS Voor inlichtingen kunt u zich wenden tot: I. Jan Tcrloll\\ i1'12.2'i7 2'1. l.ucie Wolh Kokkckr 20'1 Arthie Schimmel, direkteur PSVI D'66 (070-858303). ~ lneke Lllnhc'r'-H'"'LJIIc'h;ll·d .lil. l';uilmL' 1.111 ï eh 206 Schriftelijke sollicitaties kunt u voor 10 juli 1981 27.\H 3 I. Wil Wil her' 202 richten aan het bestuur van het Politiek Scholings­ l. I ,allrelh-J;m llrinkll"r't 10.11 'i l2. Jaap Hoerema 1'!2 en Vormingsinstituut D'66, p/a Bezuidenhoutseweg ..! ..S11;an11t: Dekker h. 701> 11. l.een Schotel IXh 195, 2594 AJ Den Haag. .'i. Llida \\,·"ci-TIIill,tla 1>.26'> '14. S1u:o v;1n lloellclaer IX2 h ..\art Re·,,lOI't I .h'>.' l'i IVLI;11kn Yer11ey 171 7. lxwin Nijpel' 1.27·1 11>. \rc·nd Mc?l'!'bill;! l'i ..( K. Nourtj,, v;111 Li.ii'·l,lll I c'ell\\vn 17 M.IIL'l'l i'IOJ1 1·17 I. IS7 lS. J)o,·ke Li"n" 1"16 '!. I .uuiw ( iruenman I I' I l'i. llcr,·nd I hHllllh'l ing 137 JO. Sa,ki:~ 1 d. I '"'dl' .Skcnwinkel 411. l1 .tnk B'"" 120 I. J.l'J 41. Noor S!èl1011vver ')2 11. (inrit Mik '171 He Politieke Partij Demonaten '66 42. l'etn van den lhandlwi' X4 12. \ad Nui' 'IJK ..1·1. Juri' IL,ckn 70 11 M. W1 1 tea ( ireve-v;lll Wei"enherg 701 ,.(l) ASSISTENT lh. Pietcr ter \'eet .\X-1 ..(; .L111 van den !Lt/L'I ·17 17. Dic:k Ï t>lln•y,ell-l·;"'' 1>24 ·N lktty van l.ookeren ( 'ampagne­ ')0 uur per week. 1'1. J"n Vc·ldlnti;en \'i' ' :111 Renkrgllem ..!.l Taken: 20 ..L>coh KuiHhi;llltlll 'i()l 'iO. hl Veen,tra ll. • De medewerker zal o.a. worden belast met: 21. (I!,· I McrtCih ,.((>1 het bijhouden van het grootboek; de financiële ledenadministratie, waaronder het verzor­ gen van de input voor en t1et controleren van de output van de computer. l'.ciltn. 111 d,· luop Lkrtt.id t>nhtnnd ('I Onze wensen 1 ,., ":I! i I v a11 in; ie llt t u"en het PLA(' opleiding op Mavo/LBO niveau; Politi<·k Fman!'ipati<· L'll IIUI/c'll m.h.L de Ie volgc;n priuri­ - en1ge ervaring in soortgelijke funktie; .\kti,ering'L'('Iltrum 1)'66 ICiten in llHJn ftllll'lieuitodcning . - grote mate van nauwkeurigheid; llc" L'nd•,·n hkek het mij onmogelijk in opleiding voor of in het bezit van een praktijkdiploma i.l/11 het ;1:111Ld ttrL·n cnig...,/in..., in de boekhouden strekt tot ailnbeveling. ht1111t v;111 de 20 per \\eek te ho11den. Wat wij biede:1 PEAC­ I iL'/Il'n de 'lildie die ik volg i' dat een deeltijdbaan van 20 uur in het hilrt Viln een dynami­ \ lHH Il11] L'i~!L'III(jk \\Cl erg heJ\\a;tr­ sche politieke partij; liJk salarisniveau volgens de voor overheidsambtenaren gel­ NIEUWS N;t ~.·en periudc \dil Joeken n:1;1r op dende salarisschaal 32 (bij een volledige dagtaak van 40 ]tl...,,inL'.L'll hL·h iklh:...,loten 0111 een an­ uur minimaal f 1.831,- tot maximaal f 2.562,- per :111 te I<>L'kcn t'n de plaats vrij miland); te m;d,L'll \ ndr L'en andere cmanci-· bij gebleken geschiktheid behoren aanpassing van het Vertrek emancipatie­ p.1 t IL'\1 nker/' ter. salarisniveau en van het aantal uren per week tot de mo­ werkster \'an;il eind .111ni ;al ik niet men op gelijkheden, Smd, nnvemhL'I llJ7'i hc·n•k L'lll;111CI IIL·t "'L'LTl'Ltnaat ;tanwc;ip_ lijn. kosten voor een eventuele verdere opleiding kunnen patin\erk,tcr 1.111 J)'6h. Ik hc·l> "'" Mol'11t er niet dir,·ct ,·,·n opvolger worden vergoed. dat \\t:Ik erg v,·,·l gcknd en ik ll,·h voor mtj gev ondcn 1i1n, LLIIt/illlcn de Alvorens te solliciteren kunt u desgewenst nadere inlichtin­ het met vu· I pk;ic•· gc·da;I!L 1'1·..\( '-kden en/o1•k;elt' voor de op­ gen inwinnen bij de Stafmedewerker Financiële Administra­ Ik ""nenvv e1 king nwt hl' I I' I .\(·.de ' ;tn,u \ :m dringcnLk ;_;1kcn Jorgdra­ tie, de heer H. Muylaert, telefoon 070-858303, of (buiten cunLJctcn met Lk rcgton;tle vin:tnvi !.!LTI kantooruren) bij het voor de financiën verantwoordelijke lid patiL'\\L'rh.groept..'l1, l"~~trlqi.ll'g:lilL'fl l'll \'~,..·r h>L'kL'Il Pll1 inllHîl1<1tic, ;u..lre...,:--.cn van het hoofdbestuur, de heer J. P. Prevoo, telefoon I'SVI,·n .S\VIl heb 1k al, /c'el p1·L'ttig en matn,;1al d.111 )!l<~ag "·In ii'teliJk 030-521127' nv,trciL (lp hl't l;mdcluk 'L'cr•cL>• indiL'Ill'll Uw schriftelijke sollicitatie zien wij gaarne vóór 15 juli 1981 ,·iaat voelde ik miJ al d1recl tlt11i,, c·n Ik IH>t>pLL>t ik hel opkomende eman tegemoet Sollicitatiebrieven te richten aan· Hoofdbestuur dat l\ /0 gL·hie\ L'l1. cip:~tiq. .!L'hcllr t.'lt in tk p:trti.i enig:--.;.in..., D'66, Bezuidenhoutseweg 195, 2594 AJ Den Haag. Een sollicitatiecommissie zal de ingekomen sollicitaties be­ handelen. heb kunnen steunen en ik dank de hovengenoemden vuor de '-.aJHen Regio Zuid-Holland werking da:trhij. ARV 9-4-'H I; vacatures; nieuwe Allen dic ik in dczc periode heb leren ARV's kennen wen' ik succc' hij lutn werk­ Op de i\RV van d.: regio ZH van 'J ?:tamhcden toe en: tot Licn'>. april jl in Den lla;,g i 'i

------~-----·------~I MENSEN­ Helaas '>laan wel. ook na dc;e i\RV. nog sleed'> enige vacaturL·s open: ZH ontbeert nog drie plaahvcrvangemk Lrik v:111 der lloevcn, n11 W<~kn· AR-leden. en haar rcgiohötuur nog ,ch;q)pcliJk medewerkL·r v;m dL· RECHTEN een 2e secretari'i politiek ttaken: cur­ Llniver,itcit vau ·\Jll'>kldam L'n sli\Sen. publiciteit. begeleiding prn­ ptthlicist. bijeengegaard door Kitty gr~tllllllaconlnlÎ~"îc en het /O nodig Warburg waarnemen v:tn de Ie ...,l'lTetari:-. po­ lil ick hij polit i.:KL· overleggen). In­ lichtingen en ;,:lllmeldingcn hij de se­ D'66 Homogroep cretari'> organi,;~ti<:, P:tul de ()Jaar, wil naar Den Bosch Uitnodiging Brecstraat-_1"'1-/\, 2"\11 Cll Ll.'iden. Vom· allen, die dit blad lezen ll'l. 071 141XXh. toe ... en meer In augu,tus nillen de Nederland'><: Ik volgende i\RV i' l'l 'eptemh,,r in Op /atenl:tg :~7 JUni a.' g:1an vele VROUWEN VOOR VREDE - he­ Alphen aan de Rijn, met nieuw,; uit gemeente en een simulaticspL'I v:tn partijkden die de di,criminatic van horend tot de intcrn;ttionele vrou­ de PS-fractie, de tweedeling van een gemeentcraadsverg;tdering. de homolick rnedclllL'n' op velnki wen vrede'>heweging --voor de derde Zuid-Holland. vcrkic/ingsml'lhode De kttrsus /_al 2 />at enl:tgen en ) fmnten in hel L'l'lllrlllll Van de (poli­ maal in de geschiedenis de wacht lij,ttn:kker Rijnmondraad en PS­ avonden hc,la:m. tieke I :t;uHhtCht willen brengen na;tr hetrekken hij het Haagse Vredespa­ verkicLingen. voorbereiding Na­ Suhrc~io-west: 5/'l (Breda), .10/'l. Den Hosclt. De/e '>lad geldt dan ;lis leis. j:Jar'icongres en genoemde vacatu­ 14/10, 2~/10, JJ/JJ, 2/12 (I{OO\en­ (gastheer voor) eindpunt/,lotm;tnl Om het ked te herdenken, dat op 6 t-cs. Op een ARV op."\ I oktober zal daaJ). l'l/12 (Breda). k\tatie v;,n tk intc·m;Jtion;dc· ltomo­ augu,tus I 'l45 werd vcroorLaakt het verkiczingsprograntma voor de Snbrc~io-midden: ~/'! I BrL·tla), 2~/'J. weck: .. Ro1c /.atcrdag'" door hét tot ontploffing brengen van PS-verkie1ingcn worden vastge­ 7/10,21/10.4/11. 2'./11. 12/12 ({ioir­ llier:tan Vkld. Uitnodigingen volgen, per :td­ lcl. t/nt '27 juni 111 een viert:!! rL·p.io'-., L't~n VROUWEN VOOR VREDE Lullen vertcntie in de Denwcraat. Suhrc~io-noordoost: 12/'! (Hoxt•:l). groot a:mtaltllanifc,LJ!ies en dcmon­ drie dagen van be/jnning houden, 30Paul de Graaf, 2.1/lJ. 7/10. 21/10, 4/11, 2'i/ll 12/12 str;~tic' pl:tah. omdat de intcrnation;tlc (on)vcilig- ->ccretari' organi'>atic (Den llmch). Wij herichtll'n 11 da:u·ovct 111 een heid hen clk ja;tr meer gaat veront- regio Zuid-Holland • Suhre~io-zuidoost: 12/'l (Boxtel), vo~ll g<~amk Dcllwnaat. ruqcn. \0/'), 14/10. 2K/IO, 11/11.2/12, 1'!/12 Wie ovn een en :tmkr nl<'L'I wil \Vc­ Op donderdag 6, vrijdag 7 cn Later­ tEindlwvcn). kn k:m conl;tct opnL~men met on' lid dag R august1" zullen de vrouwen (kosten: de prijs van de kur,us hc­ W. J. Koch. Vuchhtraat 1~0 ll' Jlr,~ met diverse cvenementen de aan- dra:tgl J 75,- per persoon (inklu,icf d:t, tel. 07(>-X7XOVJ. dacht vragen als protest tegen tk scltrirtelijk materiaal + 2 x een een­ Politiekt· Sd10lin~s- t•n Ondertussen i' hij een a;ml:d J)'h6- voortschrijdende knnw:tpenwed­ Vormin~sinstituut !)'()() voudige lunch) ers, die /.il'11 op de/e m:mik,tatie loop en het steeds meer vcrlijnen van lnschrijvin~: Eric de llntyn. l.ange voorbcreidlkn, het Jdee gcre/en tot wapcn:trsenalcn. Brugstraat .1:\A, lheda. oprichting v:u1 een Honwgrocp van Komt u ook naar Dcn Haag om te (076- L"\"\5"\'l). J)'6h-mannen en vrouwen 1L' komen. getuigen van uw eerbied V<.HH. en 11w PSVI­ • die meer tLHl vi;t dit <..,oor! ecnnLtligl' crn't ten aan/iL·n van het bc1jg zijn <~ct ie...., aand;a:ht a~tn Lk po....,itie en he met VREDE. lemntcringen v;tn homolïcil'n hc­ Inlichtingen: NIEUWS '>lèedt. (lok denkt men l'J'el-cnd op IL' treden naai .Janneke van Heuzekom Bureau D'66 D'66-c1' in vertcgenWg op de nood­ Wie aan een dergelijke homogroep /akelijke kontinuning heeft het he­ wil deelnemen olnadne inrotm<~liL' '>lllltr van het PSVI Piet /.oun bereid NIEUWS over dit inill:tticf wenst. melde 1iclt gevonden de1.e fnnktie lo( het na­ hij hovengenoemde W. J. Koelt. • _jaar...,kongrc~ waar te ncn1cn.

Nieuw aktiviteitenprogramma UITSTAD We zijn druk hc1.ig een nieuw pm­ Benoeming direkteur gramma op te stellen voor het '>Ci­ Met ingang V:lll I augu'iiU'> llJX I is .'Ocn I 'lR 1/1 'lX2. Fen overLicht da:or­ benoemd tot direkteur van de ,<;W ll: EN LAND van zal vcrschijnen in de augustiJS Democraat. Er iullcn in het najaar in samenwerking met de regio met na­ me veel k"r'u"cn gemeenter;,ad Commissie De Vos worden opgc1.et. ll ieronder volgt vast een voorproefje. liet enige ge;.elschap dat de D'66 vaandel'> weer van Lolder haalt (l:ie Commissie Scholing en Vorming N RC' woensdag 27 mei I 'lR I, pag. 7 Noord Brabant commentaar J. M. Bik). commi,,ie De Cornrni'i'>il' Scholing en Vorming De Vo,, vergadert op volle sterkte. Noord Brah;mt heeft 4 kursussen op ;a terdag 4 juli l'lX I gemeenteraad voor het naja:tr I'lR I om 10 uur v.m. 11<>1 plm. 14 uur) op haar programma \l:tan. in cak-n:,taurant .. Vredenhurg". Inhoud van de kursu'>: de gemcenlè I Vredenhurg 1:1. Utrecht. Elke he­ in algemene 1in. de gcmeentdijke langstellcn~lc is welkom. organen, genlecntclïnanL·icn, orde~ De vnkiCLingen Lijn voorbij. hc·t ning'itaken van de gemeenlè. wel­ _t_> __ gaat om de partij' /ijns- en vcr;.orging"takcn Vt~n de l'~ .•• ··-~--:~ __'- -_· -~-\._--"r_:/ l_l~--:..:.....W.._J

l>t:MOCRAAT .1.\>\R(;_.\Nli 1-1 NR 6- JliNl l~XI l)l!i'' I ook, terwijl Den Uyl zijn lijsttrek­ de van verlies - van Mierlo weet het kerschap keihard afhankelijk had later aan de coöperatie met de PvdA gemaakt van hetbehoud van· een of -reeds meer dan 8 jaar achter ons. twee atoomtaken. Dus: ook de PSP En dan te bedenken hoe fraai wij ons zou zonder meer uit de boot valle~~< hadden kunnen profileren binnen de Bakker: , ,Een eeuw lang of daarom­ coalitie CDA-VVD-D'66: de linkse trent hebben we nu regeringen gehad klemtoon, de aandacht voor de met het CDA, of de partijen waaruit zwakkeren hadden ons duidelijke dan nu het CDA is gevormd. Nu herkenning en erkenning gegeven. komt er eindelijk eens een kans om het zonder het CDA te regelen en Maar eveneens de erkenning dat nou komt D'66 ons vertellen dat het D'66 haar belofte aan de kiezers zou BEDANKT PIET VAN CDA er toch weer bij moet." hebben geschonden. BAARSEL! opheffen van de werkloosheid en de Terlouw: "Ik wil het nog wel eens Piet van Baarse/, die lange tijd deze verdere verkleining van inkomens­ zeggen. Het CDA moet er van ons '66 rubriek heeft verzorgd, zal zich ge" verschillen. Bij het terugdringen van niet per sé bij. Maar het is wel, in .. Democraten leidelijk uit de redactieraad van De de kernbewapening moeten we een kombinatie met de PvdA; onze eer-. 'o!itleke PartiJ Democraat terugtrekken. zeker achterstandsrisiko durven ste voorkeur. Wij vinden een zo Namens alle lezers van ons politiek nemen t.o.v. de oostbloklanden. breed mogelijke parlementaire steun lijfblad wil ik Piet hartelijk dànk zeg- Marcus Bakker vond dat een pro­ dringend nodig, anders ben je veel te gen voor zijn inspanningen om deze gressieve regering er in de eerste kwetsbaar. Het gaat ons om redelijke veelgelezen rubriek persklaar te ma- plaats een is zónder de VVD. Het mogelijkheden voor een redelijk ken. CDA wilde hij niet helemaal af­ progressief beleid. En democraten, ik kan u verzekeren schrijven vanwege de anti-kernwa­ "Klein links" en PvdA-aanhangers dat een dergelijk karwei geen klei- penstroming binnen die partij. bleven met hun vragen en kritiek - nigheid is. Het aantal ingezonden Als vervanger voor Fred van der hardnekkig proberen, D'66 tevoren stukken is vaak talrijk en de plaat- ! Spek, sprak voor de PSP Bram van vast te leggen op de zo vurig begeer­ singsruimte kent zo zijn beperkin- der Lek. Linkse politiek moet in­ de "progressieve kombinatie." Te­ gen. Om· toch een ieder aan het houden een harde kontrole door de recht liet Jan Terlouw zich niet over woord te laten komen, waarbij de gemeenschap op alle belangrijke de streep trekken; een streep die in intentie van het geschrevene over- processen in de samenleving, in de een vers verleden immers alleen eind blijft, vereist een zorgvuldig in- eerste plaats op het ekonomisch ge­ maar een strop is gebleken! SUCCESVOL OP korten van de brieven. Piet van HUISHOUDBEURS Baarset is bij deze woordacrobatiek door P. Hans Frankfurther, Amster­ op het slappe koord goed overeind dam gebleven, waarvoor onze compli­ Met ruim 183.000 betalende bezoe­ menten. kers in tien dagen tijds, was de Inter­ Vanaf het verschijnen van dit juni nationale Huishoudbeurs die in april nummer zal ik zijn taak overnemen, in de Amsterdamse RAl is gehouden waarbij het wederom onontkoom­ de grootste consumentenbeurs van baar is, dat stukken wordèn inge­ ons land. kort. U zult echter begrijpen dat een Als eerste en enige politieke partij redactiè deze vrijheid moet nemen was D'66 er met een voorlichtings­ om iedereen zo veel mogelijk recht te stand vertegenwoordigd. Iedere doen. De redactie verzoekt u wel :x:htend, middag en avond kon men vriendelijk de brieven en stukken zo beuren. Kernwapens moeten overal CAMPAGNE PER er Kamerleden en -kandidaten ont­ kort mogelijk te houden en ze te ty­ weg, trouwens ook alle andere wa­ REUZEFIETS moeten, maar ook Raads- en Sta­ pen. Met de hand geschreven me~ pens. Het huidige politiebeleid he­ door Jan Malser, Vaassen tenleden. Vele bezoekers meldden ningen worden door de drukker in 9 kelde hij als militaristisch. Wat doe je als je met een relatief zich meteen als lid aan! van de 10 gevallen terzijde gelegd. Jan Terlouw tenslotte betoogde dat kleine afdeling vier plattelan-dsdor­ Mocht u van plan zijn een (lang) arti­ progressief inhoudt dat je een on­ pen moet bestrijken? Tijdens de Huishoudbeurs heeft het kei'te schrijven, dat u graag op een dogmatisch beleid voert van solida­ Juist, dan ga je fietsen en met zijn marktonderzoekburo ISEO uit Bus­ andere plaats dan in deze rubriek riteit met alles wat in de verdrukking allen op een tienpersoonsfiets is dan sum een onderzoek gehouden onder wenst te laten opnemen, dan is het komt. Natuurvernietiging mag niet wel zo gezellig! 589 merendeels vrouwelijke bezoe­ verstandig vooraf met de redactie het gevolg zijn van wat ekonomisch Op 2 koopavonden en op de laatste kers. Voor belangstellenden is een contact op te nemen. Wanneer ie­ wenselijk kan lijken. Belangrijk is zaterdag vóór de verkiezingen heb­ èvaluatie beschikbaar. mand veel werk verricht om een be­ ook dat de machtslijnen worden ben we op deze manier gezorgd dat paald onderwerp via de Democraat blootgelegd om de macht dáár te alle dorpelingen in Vaassen, Epe, aan de leden te presenteren en het gaan leggen, waar hij werkelijk Ernst en Oene kennis hebben ge­ kan wegens plaatsgebrek niet wor­ hoort. In feite draait hierbij alles om maakt met D'66. den opgenomen. is dit erg sneu. de zeer nodige verdere demokratise­ Wellicht een idee voor andere afde­ Tenslotte geldt ook nu nog steeds dat ring, in hoge mate hetzelfde als lingen qij komende verkiezingen? · mijn eventueel commentaar op de emancipatie. brieven cursief wordt gedrukt. Gespreksmomenten die me het · Ed Veenstra. meest bij zijn gebleven: Het betoog vanDen Uyl tegen D'66: "We praten KAK BOVEN ROOD? hier nu over de mogelijkheid van een door Ger Ritsema, Rotterdam LUSTTREKKERSDEBAT IN progressief kabinet. Stel nu datdit er Een gigantische overwinnig is gerea­ BELLEVUE getalsmatig in zit, waarom dan toch liseerd, Democraten. En toch ... door Hans /jzerdraat, Amsterdam een voorkeur uitgesproken voor een De enquêtegegevens van 20-3-81 Progressieve journalisten hebben de regering met CDA, PvdA en D'66? (buro Sagendijk) gaven D'66 24 ze­ · lijsttrekkers van PvdA, D'66, PPR, Zo zet je het CDA toch op het kus­ tels, de VVD mocht er 23 hebben. CPN en PSP publiekelijk achter één sen? "Terlouw: "We zetten het Hierna kwam de verkiezingskam­ tafel gekregen om van hen te verne­ CDA helemaal niet op het kussen. pagne waarin steeds duidelijker werd men welke kansen er inzaten om tot Het zal helemaal vari het onderhan­ dat D'66 sterk naar de PvdA trok. De een progressief kabinet te komen. delingsresultaat afhangen. Als we werkelijke uitslag is ons bekend: Een korte impressie: iemand op het kussen zetten, is het D'66 17, de VVD 26 zetels. Het lijkt Wat is eigenlijk "progressief'? Vol­ de PvdA." "MaarmagiknuDen Uyl erop of die kiezers, die wat liberaal gens Ria Beekers betekent dat voor­ ook eens wat vragen. Als u aan een georiënteerd waren maar de VVD VIVEJEAN! al: de politiek dicht bij de mensen progressief kabinet denkt, wilt u dat aanvankelijk teveel een "bekakte door H. F. de Jong, Draveil (Frank­ brengen; de samenleving moet weer dan mét de CPN?" Den Uyl: "Eh ... klup" vonden, later de kak boven het rijk) kleinschaliger worden; de kernwa­ de CPN, nee. Wij zijn geen blinde rood prefereerden toen bleek dat Bijgaand een franse bijdrage aan de pens moeten onvoorwaardelijk het anti-kommunisten, maar we zijn wel Terlouw toch vooral met de PvdA in Nederlandse verkiezingskampagne. land uit; het leefmilieubeleid moet anti·kommunisten.'' zee wilde. Hef zal jammer genoeg wel geen ze­ niet alleen blijken uit de milieupara­ Kort daarvoor had Van der Lek dui­ Dat deze uitslag bij onze fraktie­ tels opbrengen, maar geeft wel aan graaf, maar vooral uit de ekonomi­ delijk gemaakt dat er met de PSP niet voorzitter de doorslag gaf naar een dat zelfs alle buitenlandse leden in­ sche paragraaf. te onderhandelen viel-over het hand­ linkse voorkeur is politiek zeer goed tensief met de verkiezingen meele­ Joop den Uyllegde de nadruk op het haven van welke kernwapentaak dan voorstelbaar. Tenslotte ligt de perio- ven. KRINGLOOPPAPIER 11 VERONTREINIGING Maar niet alleen de Nederlandse milieu niet slechter dienen te behan­ door A. Ie Febre, Leiden door Hans /Jzerdraat, Amsterdam hoofdstad, ook andere gemeenten delen dan zifvoor zichzelfaanvaard­ Een goede gedachte is het om bij de Van harte hoop ik dat de redaktie zoals Delft, Vlissingen, Den Haag, baar achten onder vergelijkbare om­ huidige tendens van zuinig, milieu­ onze Democraat voor het vervolg Voorburg, Zoetermeer, Noordwijk, standigheden. vriendelijk en recycling een kritische niet meer zal laten verontreinigen Deventer en Rozendaal laten blij­ Deze regel voor internationale mi­ kanttekening te plaatsen waar dat door ingezonden schrijfsels als de kens Beigische persberichten hun lieubetrekkingen werd vanaf 1974 in nodig is. "Notitie" van Frans B. van der eindprodukten in België achter. Het de OECD (6) tot ontwikkeling ge­ Maar dan graag een kanttekening die Toorn over Jan Terlouw. Tolerantie afval van de kolencentrale in Nijme­ bracht en uitgewerkt en draagt de niet gebaseerd is op veronderstellin­ is een schone zaak maar dient wel gen (de zgn. vliegas) wordt per schip naam van "non-discriminatiebegin­ gen, dit leidt dan al gauw tot de be­ grenzen te kennen. En die werden naar Rumst getransporteerd en ge­ sel". Het is duidelijk dat een toepas­ faamde opmerking van de bekende hier duidelijk overschreden. dumpt. sing van dit beginsel op de grens­ klepel en de geluide klok. De redactie is van mening dat je Van het Amsterdamse huisvuil is de overschrijdende afvalverwerking Een kritische kanttekening mijner­ mensen het best leert kennen door ze verwerking in handen gegeven van van Amsterdam maar één antwoord zijds t.a.v. het ingezonden stuk van te laten praten of schrijven. een particuliere firma, zoals in de kan geven: het kan niet. Het mag in J. J. Drewes. meeste andere gevallen. dit verband opvallend heten dat de Ten onrechte noemt J. J. D. hout als Deze firma (I COV A) heeft afspraken Nederlandse Stichting Natuur en grondstof voor papier. Natuurlijk is gemaakt o.m de ca. 100.000 ton huis­ Milieu zich in soortgelijke zin op- hout de meest gebruikte grondstof, BELGIË VUILNISBELTVAN vuil te storten in de kleiputten van stelt. ' maar beslist niet de enige. Grassen, NEDERLAND? Rumst. De gemeente Amsterdam 5. Men kan nog de tegenwerping stro, lompen, jute, hennep en syn­ Standpunt van de afdeling D'66 Bel­ had aan deze voornemens het groene maken dat het in dit geval gaat om thetische vezels worden vrij vaak gië. licht gegeven, maar voordat de een weliswaar publiek afval doch om voor papierfabricage gebruikt. Soms 1. Er duiken steeds meer berichten transporten konden beginnen werd een contract tussen particuliere on­ in kombinatie met houtpulp; vaak op dat in België zowel gecontroleer­ de vuilstort gesloten op last van de dernemingen waar de overheid zo ook alleen. de als niet~gecontroleerde afvalstor­ Vlaamse milieuminister Galle. goed als buiten staat. De centrale 2. Van mij krijgt de schrijver wel een tingen vanuit Nederland worden ver­ Tot het moment van sluiting deden overheid op wie de aangehaalde antwoord op de vraag: waaruit be­ richt. de kleiputten van Rumst dienst als "niet-discriminatieregel" van toe­ staat drukinkt? - Op het vlak van de chemische af­ stortplaats op grond van een vergun­ passing is-zou men kunnen zeggen­ Drukinkt kent in feite 2 hoofdbe­ valstoffen zijn herhaaldelijk illegale ning afgegeven overeenkomstig de zou er al helemaal buiten vallen. De­ standdelen. Pigment (chemisch) en dumpingen vanuit Nederland gecon­ Belgische hinderwet. ze redenering wijzen wij af. De ge­ bindmiddelen (zoals lijnolievernis, stateerd en Deze vergunning bepaalt dat de kui­ meente Amsterdam heeft een door­ minerale oliën en kunstharsen). In - Verschillende Nederlandse ge­ len door de O.T.L. (Ontwikkelings slaggevende stem in de wijze waarop een aantal gevallen worden hier toe­ meenten ontdoen zich van hun huis­ Technieken Leefmilieu) mogen wor­ het huisvuil wordt verwerkt, en voegingen bijgedaan in de vorm van vuil via vuilstort of door verbranding den gevuld met niet-giftige stoffen. draagt door dit simpele feit een ver­ oplosmiddelen, drogers (b.v. foto­ op Belgisch grondgebied. Maar de wet vertoont gaten waar­ antwoordelijkheid voor de gekozen initiatoren of toluol). Deze toevoe­ Er is in België en met name in Vlaan­ door tegen de meeste vuilstortingen methode. En als dan voor een inter­ gingen zijn afhankelijk van het druk­ deren een grote onrust en sterk pro­ pas achterafkan worden opgetreden. nationale oplossing wordt gekozen, en droogprocedé. test ontstaan over deze sluikse im­ Minister Galle heeft nu een nieuwe moet rekening worden gehouden met 3. Het zwaartepunt van het betoog port van allerlei chemisch en huis­ regeling aanhanging gemaakt, die de regels die de Nederlandse over­ ligt echter bij de vraag of we ja of nee houdelijk afval vanuit Nederland. voorziet in een veel scherper toe­ heid in acht heeft te nemen of in acht moeten zeggen tegen kringlooppa­ Deze situatie wordt toegeschreven zicht, in de vorm van o.a. een mel­ zegt te willen nemen. pier, dan wel het gebruik ervan zeer aan het feit dat de afvalwetgeving in dingsplicht vooraf. Het aanvoeren 6. Het komt ons voor dat hier ook kritisch te benaderen. De schrijver Nederland thans zo streng is dat het van afval uit Nederland kan ermee sprake moet zijn van een welbegre­ van het stuk baseert zijn twijfels op dit punt veel minder ontwikkelde worden gereguleerd en in de p_raktijk pen Nederlands eigenbelang. In zijn t.a.v. dit in zwang geraakte papiet op Belgische juridische kader een aan­ zelfs geheel onmogelijk worden ge­ vanuit milieuoogpunt kwetsbare po­ het gelezen gegeven, dat dit papier trekkelijk alternatief vormt, dat maakt. sitie heeft Nederland er alle belang gemaakt wordt uit 100% ont-inkt pa- vooral ook goedkoop blijkt te zijn. Het is begrijpelijk dat Amsterdam, bij om de internationale milieuaf­ pier. · De pers heeft het de laatste tijd voor­ dat met een afvaloverschot zit tot de spraken - zelfs al vallen ze in het De definitie van kringlooppapier is al gemunt op de voorgenomen huis­ nieuwe verbrandingsinstallaties kader van de "soft law" -serieus te echter dat papier de naam kringloop vuilstortingen door de gemeente klaar zijn (1984), intussen de econo­ nemen, en juist andere landen er zo­ pas mag dragen wanneer er tenmin­ Amsterdam in de kleiputten bij misch voordelige Belgische moge­ veel mogelijk aan traêhten te hou­ ste 70% niet-ontinkt oud papier voor Rumst (vlakbij Antwerpen). lijkheid kiest. den. gebruikt wordt. Door het sluiten van deze putten Transport, vermalen van het afval, (6) Recommendation C74/224 d.d. De schrijver van het stuk moet dit gaan deze stortingen overigens en storten in Rumst schat men op 14-11-1974. namelijk niet verwarren met het voorlopig niet door (zie pt. 3). f 75 per ton, terwijl verbranding in verwerkingsafval van drukkerijen en 2. Wat de illegale stortingen van de A VR-verbrandingsinstallaties op Het zou ronduit onverstandig zijn de verbruikersafval van consumenten chemisch afval betreft, daarover ruim het dubbele komt. Een econo­ Nederlandse internationale positie te (zoals reklamedrukwerk, tijdschrif­ kunnen we kort zijn: het is een vol­ misch gezonde en wettelijk zuivere belasten met de tegenwerping dat we ten etc.), dat wel wordt ont-inkt als strekt ontoelaatbare methode. Na de handel in afval, zo lijkt het. het hier met onze eigen milieuopvat­ .er basisstof gemaakt wordt voor b.v. gifaffaire in Lekkerkerk, de Vogel­ 4. D'66 België heeft echter o'{erwe­ tingen niet zo nauw nemen. Men ge­ recycling papier, kartonsoorten en meerpolder hoeft niemand meer over gende bedenkingen van politieke en ve zich rekenschap van het verband toevoegingen voor gebruik in de de ernst van het probleem te worden juridische aard tegen dit soort prak­ met andere Belgisch-Nederlandse nieuwe celstof voor schrijf-of druk­ voorgelicht. Los van de verant­ tijken. milieuproblemen zoals de kerncen­ kerijpapier. woordelijkheid die de Belgische De stortingen van het huisvuil wor­ trales en in het grensgebied de lucht­ Om andere beweringen in het stuk staat draagt voor zijn eigen bodem­ den gedaan in kleiputten die zo diep verontreiniging uit de regio Antwer­ t.a.v. papierfabricage, inktverbruik bescherming, komt het ons voor dat zijn dat ze ruimschoots onder de pen. op diverse papiersoorten en de scha­ de Nederlandse overheid een veel grondwaterspiegel liggen - in dit 7. Met dit alles wil niet gezegd zijn delijke bestanddelen van drukinkt strenger toezicht moet uitoefenen op soort putten staat doorgaans een dat Nederlands afval nooit in België recht te zetten of bij te stellen vraagt hetgeen de grens overgaat (1). hoeveelheid water. (of elders buiten Nederland) ver­ teveel van de ruimte die voor schrij­ De D'66 afdeling België beschouwt Onder dergelijke omstandigheden werkt zal mogen worden. vende democraten beschikbaar is. de illegale stortingen van gevaarlijke zouden huisvuilstortingen in Ne­ We leven in een Europese Gemeen­ Het zou dan waarschijnlijk meer op afvalsoor.ten als hierbedoeld een derland niet worden toegestaan. Dit schap met open grenzen en in princi­ een spoedcursus grafische technie­ ernstige vorm van grensoverschrij­ is een vaste vorm van Nederlands pe moet de nationale grens een ken gaan lijken dan op een reactie. dende vervuiling waarvoor de over­ milieubeleid, welke onder de inmid­ steeds afnemende rol gaan spelen. Eén saillant detail tot slot. Drukken heid vim het land van herkomst mede dels van kracht zijnde Afvalwet bin­ Indien voor de vuilverwerking de met water i.p.v. chemische middelen verantwoordelijk kan worden ge­ nenkort in een Ministeriële richtlijn meest economische oplossing in wordt in flexografie wel degelijk toe­ houden. zal worden vastgelegd. Algemeen België ligt, dan verzet niets zich er­ gepast in tegenstelling tot het be: Er zijaan herinnerd dat een erkend wordt aangenomen dat de gevaren tegen dat deze oplossing ook geko­ weerde. Echter J. J. D. heeft wel een beginsel van het milieu-beleid van de voor de kwaliteit van het grondwater zen wordt. Alleen dient - en dat was beetje gelijk: Brandnetel-kleurstof Europese Gemeenschap stelt dat de te groot zijn - wat onder het ondui­ het hart van dit betoog - de gehan­ wordt hierbij nog niet gebruikt. lidstaten er op toe moeten zien dat op delijk lijkende begrip "Huisvuil" teerde methode naar Nederlandse Zoals de schrijver uit Breskens zelf of vanuit hun grondgebied geen acti­ moet worden verstaan is ook lang inzichten en op grond van de Neder­ al in het stuk schrijft: "Het zit iets viteiten worden ondernomen die niet zeker. Het feit dat de Belgische landse milieuwetten aanvaardbaar te ingewikkelder in elkaar." schade veroorzaken aan het milieu oplossing niet te verenigen valt met zijn. van andere staten. wat in· Nederland aanvaardbaar Voor de Nederlandse overheid ligt 3. Wat betreft de Belgische verwer­ wordt geacht is van betekenis, omdat hier een taak zeker indien de indruk king van het huisvuil uit Nederlandse de Nederlandse regering in diverse wil worden weggenomen dat België bron neemt de kwestie "Amster­ internationale milieufora het stand­ de afvalbewaarplaats voor Neder­ dam-Rumst" een centrale plaats in. punt huldigt dat de landen elkaars land aan het worden is. 191!1 EEN VERKIEZINGSUITSLAG DIE STAAT! door Jan Veldhuizen, het partij- en fraktiesecretariaat, het dn­ campagneleider cumentatiecentrum en allen die de spre­ ker-;documentatie verzorgden·• OPROEP 0'66 is overeind gebleven, ook weer - Ernst vanAltenadie alle teksten schreef In de euforie van de overwinning kan het in deze verkiezingscampagne. Slagen (V erkiczingsprogramma, verkiezinp­ gebeuren dat zaken die in de campagne boven en onder de gordel konden niet krant, folders en advertenties) en Ad van fout (of niet gesmeerd) liepen niet meer verhinderen dat een politieke aard­ Tiel die de vormgeving verzorgde van alle gememoreerd worden, omdat we toch verschuiving plaats vond. campagnematerialen, gewonnen hebben. - het hoofdhestuur en met name de pen­ Als u vindt dat u iets te melden hebt dat Ondanks de in de laatste weken te­ ningmeesters, ruglopende opiniepeilingen - die niet tot verbetering kan bijdragen, of dingen - d"é lijsttrekker onvermoeibaar van hot die nooit meer moeten gebeuren, mei~ onopgemerkt bleven en niet bevor­ naar her, dat dan s.v.p. schriftelijk aan: derlijk voor ieders gemoedsrust - - alle sprekers die avond aan avond de Secretariaat D'66, Bezuidenhoutseweg heeft 0'66 een campagne gevoerd zo­ politieke boodschap verkondigden, ook al 195, Den Haag. Onder vermelding als zij het zich had voorgenomen: za­ waren zij zelf geen Kamerkandidaat of niet "Campagne-evaluatie". kelijk, fair en eerlijk; die afgesloten direkt verkiesbaar, werd in het AVRO-TV -debat tussen - alle aktivisten die ik hier over het hoofd HET vier lijsttrekkers, dat - niet alleen ZIC, volgens mij - werd gewonnen door - iedereen die- al dan niet naast persoon­ VERKIEZING$ • lijke inzet- het verkiezingsfonds steunden Jan Terlouw. (hierover cider-, meer), FONDS De sprong van 8 naar 17 zetels is ui­ Aanjullie allen hartelijk dank voor dit goe­ teraard reden genoeg voor een gran­ de werk. Het positieve verkiezingssaldo bedraagt dioos feest ... en dat is het dan ook 17 zetels, zoals we inmiddels allen weten. geworden in Krasnapolsky. Het campagneteam noem ik apart. De an­ Wat u nu gaat weten is dat de inkom­ stenkant is achtergebleven bij mijn ver­ den: gmte politieke partijen werken met Bij beschouwing van de verkiezingsuitslag -o;taven van 20 tot 30 mensen. Wij deden dit wachtingen. Ongeveer f 70 à f 80.000 zien we een aantal verheugende verschijn­ met Ernst Bakker en Jan CJoeij.enbier die bedraagt het negatieve saldo. selen: de voorlichting deden en Mar:joleyn Eng­ Vraag ik erg veel, in eerste instantie, aan - een groei in het percentage

DEMO( R\U' J.\·\1.((<\N<; 14 NK. h- .!11~1 l'IXI