23 20

Programma begroting 23versie: 1 oktober 2019 1 2 Inhoudsopgave

Inhoud Voorwoord...... 5 Kerngegevens...... 7 Deel 1 Algemeen ...... 9

Deel 2 Programmaplan...... 23 Programma 0 Bestuur en Ondersteuning...... 25 Programma 1 Veiligheid...... 41 Programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat...... 47 Programma 3 Economie...... 57 Programma 4 Onderwijs...... 63 Programma 5 Sport, cultuur en groen...... 71 Programma 6 Sociaal domein ...... 83 Programma 7 Volksgezondheid en milieu...... 103 Programma 8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing...... 111

Deel 3 Paragrafen...... 119 Paragraaf 1 Lokale heffingen...... 119 Paragraaf 2 Financiering ...... 127 Paragraaf 3 Weerstandsvermogen en risicobeheersing...... 133 Paragraaf 4 Onderhoud kapitaalgoederen...... 145 Paragraaf 5 Grondbeleid...... 153 Paragraaf 6 Bedrijfsvoering ...... 159 Paragraaf 7 Verbonden partijen ...... 165 Paragraaf 8 Duurzaamheid...... 181 Paragraaf 9 Maatschappelijke agenda...... 185

Deel 4 Financiële begroting...... 189 Bijlage 1 Overzicht personeel ...... 199 Bijlage 2 MIP 2019-2023...... 201 Bijlage 3 Staat van subsidies...... 209 Bijlage 4 Meerjarenoverzicht reserves en voorzieningen...... 211 Bijlage 5 Voortgang implementatie ombuigingen Kaderbrief 2020...... 215

3 4 Voorwoord Dit is de programmabegroting 2020-2024, het huishoudboek van de gemeente; hoeveel geld komt er binnen en waar geven we het geld aan uit. De zorg, veiligheid, het onderhoud van de buitenruimte, noem het maar op. Daarin maakt de gemeenteraad keuzes waar prioriteit aan moet worden gegeven en waar hoeveel geld aan mag worden uitgegeven.

In de Omgevingsvisie en de Maatschappelijke Agenda zijn de 10 grootste opgaven van de gemeente Katwijk al eerder vastgesteld. Met de keuzes die de gemeenteraad gemaakt heeft en alle ontwikkelingen waar we als gemeente komend jaar mee aan de slag gaan, maken we werk van deze opgaven. Het afgelopen jaar is al veel gesproken over de financiën van de gemeente. Katwijk is een financieel gezonde gemeente maar om dat ook op termijn te blijven is het nodig om keuzes te maken. Vooral omdat we van de Rijksoverheid onvoldoende geld krijgen om de zorg te verlenen die nodig is. Daarnaast zijn soms andere keuzes nodig om echt werk te kunnen maken van de 10 opgaven.

In de Kaderbrief 2020 heeft uw gemeenteraad keuzes gemaakt. Deze keuzes zijn al direct verwerkt in deze begroting of opgenomen in het implementatieplan. Zo kunnen we een begroting aanbieden die in 2020 én op termijn gezond is. Toch blijft voorzichtigheid geboden, onder andere door de grote schommelingen in het gemeentefonds.

Leeswijzer De begroting is ingedeeld volgens programma’s die zo integraal mogelijk zijn. Toch heeft ieder programma een grens waarvoor gebudgetteerd wordt en waar verantwoording over afgelegd wordt. In de teksten en met name in de algemene inleiding wordt die complexe samenhang en integraliteit nog meer gezocht. In de algemene inleiding is op hoofdlijnen, volgens de 10 opgaven inhoudelijk in gegaan op de belangrijkste ontwikkelingen die op de gemeente af komen en de ambities voor de komende jaren. Wij zien uit naar een goede bespreking van deze begroting met uw gemeenteraad en willen tenslotte nogmaals benadrukken dat voor het college voorop staat om samen met inwoners, ondernemers, organisaties en niet in de laatste plaats met u als raad, ons in te zetten voor het Katwijk van morgen.

Burgemeester en wethouders van Katwijk,

de secretaris, de burgemeester, mr. drs. R.T. Jie Sam Foek ir. C.L. Visser

5 6 Kerngegevens

A. Sociale structuur

Bevolking naar leeftijd per 1 januari

2019 1) 2020 2025 2030

Leeftijd Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %

0-19 jaar 16.310 25 16.300 25 16.300 24 16.300 23

20-64 jaar 37.386 57 37.645 57 39.000 57 39.000 56

65 jaar en ouder 11.623 18 11.823 18 13.000 19 14.700 21

Totaal 65.319 100 65.768 100 68.300 100 70.000 100

Aantal uitkeringsgerechtigden en huishoudens met een laag inkomen

Stand per 1 januari 1 2019 2020 2021 2022 2023

Aantal uitkeringsgerechtigden Wet werk en bijstand (Wwb)* 845 835 825 825 825

Aantal huishoudens met een laag inkomen 7.300 7.325 7.350 7.375 7.400

B. Fysieke structuur

Oppervlakte gemeente, aantal woningen en bevolkingsdichtheid 2019 2020 2021 2022 2023

Oppervlakte gemeente (in ha.) 3.115 3.115 3.115 3.115 3.115

- waarvan land 2.480 2.480 2.480 2.480 2.480

- waarvan binnenwater 166 166 166 166 166

- waarvan buitenwater 469 469 469 469 469

Bevolkingsdichtheid per km2 land 2.634 2.652 2.674 2.705 2.739

2019 2020 2021 2022 2023

Aantal woonruimten/woningen per 1 januari ** 26.724 27.083 27.506 28.125 28.818

C. Financiële structuur

Algemene financiële gegevens begroting 2020 (Bedragen * € 1.000/ -= nadeel)

2020 2021 2022 2023

Totale lasten 166.914 159.362 158.705 157.984

Totale baten 167.193 158.801 155.803 156.721

Saldo baten en lasten 279 -561 -2.902 -1.263

Saldo toevoeging en onttrekking reserves -88 133 2.405 2.154

Begroot resultaat 191 -428 -497 891

Algemene reserve per 31 december 12.021 12.021 12.021 12.021

Algemene uitkering gemeentefonds 2 80.407 80.863 81.484 82.805

Opbrengst Onroerende zaakbelastingen (OZB) 12.391 12.521 13.900 14.098

Investeringsvolume 3 50.071 23.290 18.875 17.911

Vaste schuld per 31 december 182.118 192.327 185.536 180.745

(per 31-12-2019 € 149.410)

1 Interne cijfers gemeente Katwijk en Centraal Bureau voor de Statistiek. 2 Algemene uitkering exclusief integratie-uitkering sociaal domein. 3 Investeringen in materiële vaste activa met economisch nut. * De door CBS vastgestelde definitieve aantallen (voor gebruik vaststellen algemene uitkering) kunnen afwijken van de in de programma’s genoemde aantallen. **Per 1 januari 2015 hanteert het CBS het begrip verblijfsobjecten met woonfunctie.

7 D. Lokale lasten meerpersoonshuishouden 2019 2020 2021 2022 2023

OZB (gemiddelde WOZ-waarde € 291.000) 270,92 277,69 277,69 319,34 319,34

Afvalstoffenheffing 294,24 316,20 316,20 316,20 316,20

Rioolheffing 144,00 129,60 130,90 132,20 133,50

Bijdrage precariobelasting Dunea 31,61 31,61 31,61

Totale woonlasten incl. bijdrage Dunea 740,77 755,10 756,40 767,74 769,04

Stijging t.o.v. voorgaand jaar in % 2,64% 2,99% 2,24% 1,88%

Stijging t.o.v. voorgaand jaar in € 14,33 1,30 11,34 1,30

8 Deel 1 Algemeen 1.1 Algemeen beeld ontwikkelingen 2020

Naar het Katwijk van morgen De samenleving verandert. Dit vraagt om een gemeente die vertrouwt op de kracht van inwoners en maatschappelijke partners. In de Omgevingsvisie (OV) en de Maatschappelijke Agenda (MAG) staan 10 opgaven benoemd waarop de komende jaren de focus ligt. Deze opgaven voeren we zoveel mogelijk integraal uit en in nauwe samenwerking met inwoners, ondernemers, organisaties en vele andere partners in Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg én in de regio. We moeten daarbij wel kritisch zijn op de uitgaven. In de Kaderbrief zijn in 2019 financiële ombuigingen aangekondigd, die vanaf 2020 hun effect krijgen. Katwijk is een financieel gezonde gemeente. Om dat zo te houden, moeten er keuzes gemaakt worden.

Deze begroting geeft aan hoe we de komende jaren aan de slag gaan met de ambities van de gemeenteraad:

1. Een energieneutraal en dat de openbare ruimte wordt aangepast klimaatbestendig Katwijk in 2050 aan de eisen van deze tijd. Het is belangrijk Als regio Holland Rijnland hebben we de dat bij het opnieuw inrichten van onze ambitie om in 2050 energieneutraal te zijn. wijken er voldoende ruimte is voor groen. Daarmee dragen wij bij aan de nationale Een groene omgeving is steeds belangrijker, en internationale doelstellingen op het omdat dit ons beschermt tegen extreme gebied van klimaat en energie. Daarnaast weersomstandigheden zoals wateroverlast zet Katwijk in op 30% energiebesparing en hitte. (10 PJ) ten opzichte van het huidige energiegebruik. In 2050 stoot de regio dan 2. Versterken en verduurzamen bestaand nauwelijks meer CO2 uit ten behoeve van stedelijk gebied met behoud van groene de energievoorziening. kwaliteiten De ontwikkeling van Project locatie Om onze klimaatdoelstellingen te halen, is Valkenburg of het voormalig er onder meer een warmtevisie nodig. De marinevliegkamp Valkenburg is de laatste Warmtevisie beschrijft welke alternatieven geplande uitbreiding voor gemeente voor aardgas per buurt het beste zijn, Katwijk. Naast de ontwikkeling van dit en welke drie buurten het eerst (rond gebied komt de focus te liggen op de 2030) van het gas af gaan. Ook wordt bestaande kernen. Want in bepaalde gewerkt aan een strategische agenda wijken liggen kansen en mogelijkheden duurzaamheid; deze maakt inzichtelijk voor kwaliteitsverbetering. Een voor welke opgaven Katwijk staat en welke kwalitatieve (groene) openbare ruimte is prioriteiten hierbij gesteld worden op het uitgangspunt bij deze binnenstedelijke basis van vier thema’s: energietransitie, ontwikkeling. Maar er wordt ook aandacht circulaire economie, duurzame mobiliteit besteed aan het omvormen, aantrekkelijk en klimaatbestendige leefomgeving. Op houden en verduurzamen van de het gebied van de circulaire economie wil bestaande woningen. de rijksoverheid dat in 2020 75% van ons afval gescheiden ingeleverd wordt. Daarom Vanuit de Woonagenda sturen we op een maken we in 2020 een keuze voor de meest afgewogen woonbeleid. Welke woning effectieve manier van afval inzamelen. Dit bouwen we waar? Voor welke prijs en voor moet ertoe leiden dat er meer grondstoffen welke doelgroep? Kortom, wat heeft de uit het restafval gehaald worden en er dus Katwijkse samenleving nodig? Komend jaar minder restafval overblijft. We zorgen ook wordt ook verder gewerkt aan een groene

9 gemeente met een nieuw beleidsplan. van culturele activiteiten in onze dorpen. De nadruk ligt op minder stenen, meer Daarbij zijn naast kleinschalige initiatieven groen en meer bomen. Daarnaast maken ook de grotere culturele organisaties van we inzichtelijk hoe de buitenruimte het belang. Een aantal organisaties onderzoekt beste ingericht kan worden. Oftewel waar welke samenwerking er mogelijk is om ook worden woningen gebouwd, waar komen in de toekomst de rol te kunnen blijven bedrijventerreinen en waar wordt het spelen die nodig is. groen aangelegd? Het afwegingskader hiervoor staat in het RAK, het Ruimtelijk Katwijk is in vergelijking met andere Afwegingskader. Zo kunnen er betere gemeenten een veilige en leefbare keuzes gemaakt worden om te komen tot gemeente. Om dit zo te houden, voeren we een fijne, groene gemeente om te wonen, de ambities van de Veiligheidsagenda uit. werken en recreëren. Soms vraagt het om Die bestaat uit activiteiten voor een veilige harde keuzes; bijvoorbeeld de keuze voor woonomgeving, veilige bedrijvigheid, voor hoogbouw of de keuze tussen groen en jeugd en veiligheid, voor het bevorderen extra woningbouw. We werken komend van integriteit en voor het voorkomen en jaar ook hard verder aan de realisatie van bestrijden van rampen en crises. Waar duurzame woningbouw op voormalig mogelijk worden inwoners betrokken bij marinevliegkamp Valkenburg. En we maken de veiligheid van hun omgeving, zoals nieuwe prestatieafspraken met Dunavie en met Burgernet en BuurtWhattsApp. de SHD. Doel hiervan is dat er voor iedereen De zorg voor de organisatie van veilige een toegankelijke en betaalbare woning is. evenementen door ondernemers en verenigingen, ondersteund door politie 3. Bouwen aan inclusieve kernen met en brandweer vinden wij belangrijk. sterke sociale samenhang Verder intensiveren we de relatie tussen Katwijk wil de vitaliteit van en de sociale de beleidsterreinen zorg en veiligheid, samenhang in de kernen versterken. In elke bijvoorbeeld als het gaat om de zorg en kern is plek voor iedereen, van jong tot oud, veiligheid voor verwarde personen. ook voor kwetsbare groepen. Buren kennen elkaar en dat blijft zo, ook in de toekomst. 4. Inwoners van Katwijk nemen deel en Buurten nodigen uit tot ontmoeten. dragen bij aan de maatschappij. Het versterken van sociale structuren Dit meedoen aan de maatschappij gaat en maatschappelijke betrokkenheid van over het beheersen van basisvaardigheden, inwoners levert daarnaast een bijdrage aan het hebben van werk, het hebben van een veilige woonomgeving. Daarbij hebben voldoende inkomen, talenten ontwikkelen we aandacht voor de historie en identiteit door deel te nemen aan activiteiten in van de verschillende dorpen. Waar nodig de vrije tijd. Maar ook hoe we met elkaar worden extra maatregelen genomen om omgaan en dat we er met elkaar voor criminaliteit terug te dringen en sociale zorgen dat iedereen kan blijven meedoen. exclusie te voorkomen. Daarom gaan we eenzaamheid en In een inclusieve samenleving doen alle armoede tegen. En zorgen we samen met inwoners mee: elke groep mag zichzelf zijn zorg- en welzijnsinstellingen voor een in Katwijk. Dat betekent ook dat mensen ondersteuningsaanbod dat aansluit op met een beperking gebruik moeten kunnen de Wmo-taken zodat ouderen en mensen maken van alle faciliteiten in de gemeente. met een beperking zo lang mogelijk actief Oók als het gaat om werk en deelname aan en zelfstandig in hun eigen leefomgeving sport en spel. Om een inclusieve gemeente kunnen blijven. De huisvesting van te bereiken, zet de gemeente in op een bijzondere doelgroepen, bijvoorbeeld gelijkwaardige manier van samenwerken mensen met een licht verstandelijke met alle inwoners. beperking, is een belangrijk aandachtspunt Veel mensen zijn betrokken bij en genieten in 2020. We stimuleren inwoners gebruik

10 te maken van bijvoorbeeld domotica en van ‘0-100’. Daarmee is het voor inwoners alarmering. gemakkelijker om vroegtijdig hulp te zoeken. Ook de praktijkondersteuners en de Ook bevorderen we dat meer mensen aan huisartsen hebben hierin een belangrijke het werk (kunnen) gaan. Dat doen we door rol. Door deze aanpak hebben minder de uitstroom via het re-integratiebeleid (in mensen zware, langdurige hulp nodig en combinatie met het Servicepunt Werk) en verbetert dit het welzijn van onze inwoners. door extra inzet op statushouders. Met het wijkteam, waar medewerkers van verschillende zorg- en welzijnsorganisaties 5. Kiezen voor duurzame en veilige en de gemeente samenwerken, is het mobiliteit bovendien mogelijk meer te sturen op Katwijk wil ook in de toekomst goed en kwaliteit, klantstromen en financiën. duurzaam bereikbaar blijven. Daarbij is de doelstelling te gaan voor ontwikkeling van Voldoende sporten en bewegen hebben duurzame mobiliteit. Dat wil zeggen goede een positieve invloed op de levensstijl fiets- en wandelroutes, een ov-netwerk en, en maatschappelijke betrokkenheid waar nodig, een adequaat autonetwerk. van mensen. Het helpt fysieke, mentale Elektrisch vervoer (fiets, auto en ov) heeft en sociale problemen te voorkomen. In de toekomst en Katwijk wil dat maximaal 2019 tekende de gemeente samen met faciliteren in haar gemeente. drie grote, lokale sportaanbieders, een intentieverklaring om het Nationaal Om fietsen, wandelen en openbaar Sportakkoord te vertalen naar een lokaal vervoer te stimuleren, wordt volgend sportakkoord. Vanaf 2020 voeren we jaar het hoogwaardig openbaar vervoer dit gezamenlijk uit om op die manier te aangelegd; het R-net, waardoor er vaker werken aan de onderdelen Gezondheid, bussen gaan rijden. En we kijken hoe het Meedoen en Opgroeien en Ontwikkelen, stallen van fietsen beter opgelost kan van de Maatschappelijke agenda. worden. De prachtige duinnatuurgebieden, worden meer zichtbaar gemaakt in de 7. Benutten van Katwijkse historische en dorpskernen, bijvoorbeeld langs de Biltlaan landschappelijke kwaliteiten en erfgoed en de Zeeweg. Om meer aan het beheer De kernen langs de Oude Rijn (Limes) en onderhoud van de buitenruimte en en de geschiedenis van het vormen een wegen te kunnen doen, is er daarvoor geld sterke cultuurhistorische basis. Ent nieuwe gereserveerd in de begroting. Vergroening ontwikkelingen op deze basis en versterk en klimaat zijn ook hier belangrijke ze. Ze kunnen ook van betekenis zijn voor uitgangspunten. de vrije tijdseconomie.

6. Ontwikkelen van een gezonde en veilige We willen de Katwijkse historische en gemeente landschappelijke kwaliteiten en het Een gezonde gemeente heeft gezonde, erfgoed beter benutten, in beeld brengen vitale inwoners, zowel fysiek als mentaal. en laten beleven. Daarom hebben we Zij moeten de kans en de ruimte krijgen inwoners gevraagd naar hun ideeën. In een gezonde levensstijl te ontwikkelen. 2019 ontstond zo het erfgoedplatform. Het stimuleren van sport, bewegen en In dit platform werken verschillende ontmoeten is daarbij heel belangrijk. verenigingen en organisaties samen waardoor er nieuwe ideeën en initiatieven De gemeente heeft vooral een rol ontstaan. Er is budget beschikbaar gesteld als het gaat om het voorkomen van om een deel van de ideeën uit te voeren. gezondheidsproblemen. In 2020 wordt de Project Locatie Valkenburg heeft een rijk toegang tot zorg voor inwoners verbeterd verleden. We verwachten daar dan ook door het vormen van een integraal en bijzondere archeologische vondsten te laagdrempelig wijkteam voor inwoners doen. Ook die moeten straks op een goede

11 manier zichtbaar zijn voor inwoners en komende jaren meer op vroege signalering bezoekers. en (traject)begeleiding. Dat doen we in nauwe samenwerking met de scholen. 8. Inwoners die hulp nodig hebben, ervaren een hoge kwaliteit van leven en 10. Versterken en innovatiever maken van hebben regie over hun leven de economie Inwoners wonen het liefst thuis in hun Katwijkers moeten zo veel mogelijk in eigen omgeving. Sommige mensen hebben Katwijk kunnen werken. We willen inspelen ondersteuning nodig om zo lang mogelijk op veranderingen die samenhangen met zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen. de verduurzaming en vernieuwing van de Bijvoorbeeld omdat zij een beperking economie en toerisme. hebben of psychische of psychosociale problemen hebben. Katwijk zet in op verbreding van de De zorg toegankelijkheid maken, economie met nieuwe (technologische) sturen op een effectievere integratie én sectoren zoals Unmanned Valley mantelzorgers en kwetsbare groepen én de versterking van de huidige ondersteunen, is waar we aan werken. economie (vooral MKB, agribusiness en Allereerst worden inwoners gestimuleerd vrijetijdseconomie). Daarom wordt een en gefaciliteerd om de eigen kracht en de Economische Agenda, inclusief Toeristische kracht van de sociale omgeving (het eigen Agenda opgesteld. Belangrijk speerpunt netwerk) te benutten. Waar nodig biedt daarbij is om strategisch te kijken naar de de gemeente passende ondersteuning. invulling van de bedrijventerreinen. Welke Zo veel mogelijk inwoners moeten op een bedrijvigheid willen we in onze gemeente? laagdrempelige manier gebruik kunnen En wat verzekert ons van banen voor de maken van de verschillende regelingen. toekomst? Daarom gaan we ook aan de slag met de aansluiting tussen de arbeidsmarkt 9. Kinderen en jongeren krijgen optimale en het onderwijs. kansen Elk kind verdient een gezonde, kansrijke en Tot slot, als gemeente staan we voor een veilige toekomst. Een goede ontwikkeling optimale dienstverlening en bereikbaarheid van de lichamelijke, emotionele en naar de inwoners. Dat betekent dat psychische gezondheid in de eerste inwoners gemakkelijk met de gemeente in levensjaren is de basis voor gelijke kansen contact komen via verschillende kanalen en goed burgerschap in latere jaren. zoals telefoon, website, e-mail en social media. We proberen daarbij de klant Kinderen en jongeren optimale kansen te verleiden naar het digitale kanaal. geven, begint bij goed onderwijs. Om dat Inwoners worden steeds meer betrokken mogelijk te maken, zijn goede, eigentijdse bij het maken van beleid of bij projecten. faciliteiten en huisvesting nodig. Daarom In 2020 wordt onderzocht hoe online hebben we voor de basisscholen een burgerparticipatie ingezet kan worden. integraal huisvestingsplan gemaakt. Daarin staat welk schoolgebouw in aanmerking komt voor renovatie en welk voor nieuwbouw. De schoolgebouwen moeten bovendien multifunctioneel te gebruiken zijn. En ze moeten duurzaam zijn of worden. De uitvoering van dit plan start in 2020. Tegelijkertijd maken we een nieuwe onderwijsagenda in samenwerking met de scholen en partners op het gebied van o.a. cultuur en zorg. Om te voorkomen dat jongeren uitvallen, richten we ons de

12 1.2 Uitgangspunten begroting 2020 en de meerjarenraming De uitgangspunten voor het te voeren financieel meerjarenbeleid worden gevormd door:

1. Het coalitieakkoord 2018-2022. 2. Het door de raad vastgestelde beleid bij de Programmabegroting 2019-2023. 3. De kaderbrief 2020. 4. Informatie over de Algemene uitkering van het Gemeentefonds (meicirculaire 2019). 5. Verwerking besluiten bij de jaarrekening en de structurele doorwerking van de afwijkingen uit de jaarrekening 2018.

Tabel 1 Begrotingsuitgangspunten 2020

Begrotinguitgangspunten 2019 %

Lasten 1 Loonontwikkelingen 3,5 2 Prijsontwikkelingen (inflatie) 2,5 3 Salarisgevoelig deel subsidies 1,6

Baten 4 Belastingen - OZB 2,5 - Hondenbelasting 2,5

- Toeristenbelasting (=structureel verwerkt in B2019) 30 - Marktgelden 2,5 5 Huren en pachten 2,5 6 Precariobelasting 2,5 7 Algemene uitkering loon- en prijs compensatie

Overig

8 Omslagrente (verwerkt in actualisering MIP) 1,5 9 Prijsindex verhoging afvalstoffenheffing 2,5 Boventrendmatige verhoging afvalstoffenheffing 5 10 Prijsindex rioolheffing 0 Boventrendmatige verlaging rioolheffing -10 11 Onvoorzien € 2,- per inwoner

De prijsontwikkelingen en salarisgevoelig Het percentage voor boventrendmatige deel subsidies wordt verwerkt als aparte verhoging afvalstoffenheffing is aangepast post in de begroting. Bij verhogingen t.o.v. de kaderbrief. In de kaderbrief was bijdragen van Gemeenschappelijke dit percentage ingeschat op 6,5%, maar regelingen worden de nadelige effecten uit de herberekening blijkt dat dit op 5% gedekt uit deze post. De budgetten binnen kan worden gesteld. Dit komt omdat de de begroting worden al een aantal jaar niet kostenontwikkeling wel stijgt, maar minder verhoogd met de inflatiecorrectie. Indirect dan bij de kaderbrief is ingeschat en het vindt er dus al geruime tijd een bezuiniging tarief niet meer dan kostendekkend mag plaats. Dit geldt eveneens voor de subsidies zijn. (geen inflatiecorrectie op prijzen, maar alleen op salaris).

13 1.3 Begrotingsuitkomst 2020-2023

In de Kaderbrief 2020 werd het actuele We kijken naar het verhogen van de financiële beeld gepresenteerd voor inkomsten de jaren 2020 t/m 2023. Daarin zijn Deze inkomstenverhoging willen we ombuigingsvoorstellen gedaan om de niet realiseren door de gemeentelijke taakstellingen uit de begroting 2019 belastingen voor inwoners te verhogen. te realiseren. Het was een evenwichtig We kijken of er ruimte zit in de pakket aan maatregelen waarbij er over specifieke heffingen en in de leges voor alle domeinen heen is gezocht naar initiatiefnemers zodat de kosten hiervan mogelijkheden om keuzes te maken. Twee niet door de gemeenschap hoeven te belangrijke uitgangspunten zijn daarbij worden betaald. leidend geweest: Vervolgens zijn de financiële consequenties We kijken kritisch naar onze taken en de van de meicirculaire bekend geworden en uitvoering daarvan vanuit de koers van heeft na het uitkomen van de kaderbrief de Omgevingsvisie en Maatschappelijke een aantal (financiële) ontwikkelingen Agenda plaatsgevonden. Zo is een belangrijke 1. We steken geld en energie in de ontwikkeling een extra structureel nadeel activiteiten die de samenleving in op jeugdzorg van € 1 miljoen, waarover de Katwijk nog sterker maken. raad separaat is geïnformeerd. Daarnaast 2. We stoppen met activiteiten die een heeft het Ministerie van BZK, VNG en de beperkt maatschappelijk effect hebben. provinciaal toezichthouders richtlijnen 3. We kijken of taken goedkoper afgesproken inzake de extra middelen uitgevoerd kunnen worden en; jeugdzorg, waardoor het mogelijk is om 4. Of gebruikers van voorzieningen een hier structureel rekening mee te houden. steentje kunnen bijdragen aan de En de CAO voor gemeenteambtenaren betaalbaarheid. is uitgekomen op 6,25% verhoging (3,25% per oktober 2019, 1% per 1 januari 2020, 1% 1 juli 2020 en 1% oktober 2020). Deze en andere ontwikkelingen zorgen voor een geactualiseerd begrotingsbeeld. Er zijn geen tussentijdse begrotingswijzigingen geweest die effect hebben op het begrotingssaldo (tot en met begrotingswijzigingsnummer 33). In de volgende tabel staan de ontwikkelingen ten opzichte van de kaderbrief 2020 inclusief ombuigingen (een ‘-’ is een nadelige ontwikkeling, en een ‘+’ is een voordelige ontwikkeling).

14 Tabel 2 Overzicht ontwikkeling begrotingsruimte 2020-2023

Begrotingssaldo 2020 2021 2022 2023 Begrotingssaldo kaderbrief 2020 (incl. ombuigingen) 523 680 150 383 Aanpassing ombuiging muziekschool kaderbrief (nr. 24+34), -481 -100 -100 aangepast raadsbesluit Kaderbrief 2020 maatregel 26. doorontwikkeling Maatwerk 100 naar Algemeen: dagbesteding, voordeel in het jaar 2020 was niet opgenomen Begrotingssaldo kaderbrief 2020 aangepast 623 199 50 283

Ontwikkelingen na kaderbrief: 1 Netto effect meicirculaire 2019 927 411 -1.230 -1.299 2 Stelpost "Uitkomst onderzoek jeugdzorg" 0 0 1.019 1.019 3 MIP 122 -819 -308 291 4 TWO jeugdhulp (waarvan € 400.000 prijsstijging) -768 -898 -902 -905 5 Budgetmutaties 315 146 3 6 6 Salarissen en overhead 66 -335 -341 -70 7 Lokale lasten 77 54 80 125 8 Gesloten circuits (rente en doorbelasting uren) 429 464 481 291 Geactualiseerd begrotingssaldo 1.791 -778 -1.147 -259

Tabel 3 Dekkingsplan

Dekkingsplan 2020 2021 2022 2023 1 Opheffen structurele dotatie reserve sociaal domein / taak- 300 300 stelling rijksbekostiging: 2 Bijstelling duurzaamheid projectkosten warmtetransitie 500 3 BCF ruimte (€ 300.000 max) 200 200 200 200 4 Aanpassing MIP planning - realisatie 400 150 150 150 Totaal dekking 600 350 650 1.150 Begrotingssaldo na dekking 2.391 -428 -497 891 Toevoeging deel positief begrotingssaldo reserve BSI -2.200 Begrotingssaldo na bestemming 191 -428 -497 891

Het geactualiseerde begrotingssaldo is in De opbrengsten uit verkoop van vastgoed, 2020 voordelig (€ 1,8 miljoen), en vanaf 2021 ons ‘tafelzilver’, in 2020 vloeien voor € meerjarig nadelig. Na verwerking van het 2,2 miljoen terug naar de reserve BSI. Een dekkingsplan komt het begrotingssaldo in reserve die tot doel heeft investeringen 2020 op € 2,3 miljoen voordelig en loopt mogelijk te maken ten behoeve van na een tussentijds nadelig saldo af in 2023 onze 10 opgaven. Daarmee komt het naar € 0,9 miljoen voordelig. begrotingssaldo in 2020 op € 0,2 miljoen voordelig. Al met al een begroting die niet Het positieve saldo voor 2020 wordt vooral ruim, maar thans afdoende sluit. veroorzaakt door de verkoop van vastgoed (maatregelenpakket kaderbrief 2020) dat Door de meicirculaire was duidelijk dat ooit is aangekocht vanuit de reserve BSI na de ombuigingen in de kaderbrief en incidentele voordelen in inkomsten en (waardoor het begrotingssaldo meerjarig uitgaven. Voor 2023 komt dit met name het voordelig was) het noodzakelijk was om eenmalig doorschuiven van investeringen, opnieuw een nieuw dekkingsplan op waardoor kapitaallasten alleen dit jaar te stellen. De onderwerpen die tijdens lager uitvallen. Voor 2024 is daarom het de behandeling van de kaderbrief door begrotingsbeeld (vooralsnog) in evenwicht. de raad zijn genoemd om eventueel aanvullend op te bezuinigen zijn daarbij in overweging genomen. Het betreffen

15 de volgende onderwerpen: (1) Extra 2020 krijgen de gemeenten in Nederland verhoging parkeerbelasting; (2) Extra duidelijkheid over het perspectief van ombuigingen wegonderhoud; (3) Sport de herijking van het Gemeentefonds in en accommodatiebeleid; (4) Overhead. algemeen en het sociaal domein in het Het college stelt de raad voor om het bijzonder. Het college vindt het beter begrotingsresultaat met enkele meer de resultaten hiervan af te wachten financiële maatregelen op te lossen en de alvorens een eventueel nader inhoudelijk koers van de kaderbrief door te zetten. ombuigingstraject te starten. Dit heeft enerzijds te maken met focus op realisatie ombuigingen van de kaderbrief Onderstaand een toelichting waarom en anderzijds met de inspanningen die niet gekozen is voor deze aanvullende nodig zijn voor de organisatieontwikkeling. ombuigingen.

Organisatieontwikkeling 1. Extra verhoging parkeerbelasting Voor het verkrijgen van draagvlak voor het Bij de behandeling van de Kaderbrief directiemodel gaan we bottom up met de 2020 is reeds besloten om de inkomsten medewerkers in gesprek over de vorming uit parkeren te verhoging met € 225.000 van clusters. Dit zal tijd vragen maar in 20202 oplopend tot € 250.000 in 2022. is noodzakelijk om zo een slagvaardige Aangegeven is dat in nota herziening inrichting van de organisatie te krijgen. parkeerbeleid die in het 4e kwartaal ter Daarnaast zal de veranderde organisatie besluitvorming zal worden voorgelegd impact hebben op de inrichting van diverse scenario’s zullen worden de onderliggende systemen. De daarin geschetst voor het parkeerbeleid. Gedacht opgenomen inrichting van autorisatie en wordt onder meer aan het inzetten informatie zal aangepast moeten worden van Parkeerbelasting als algemeen ook om te kunnen blijven voldoen aan de dekkingsmiddel (verrekening met de wet en regelgeving. In de loop van 2020 reserve opheffen), een zo breed mogelijke zullen we meer duidelijkheid krijgen inzet parkeerbelasting voor duurzame over de omvang van de impact van dit mobiliteit, verlaging van de kosten, hogere organisatietraject met de medewerkers. parkeertarieven en de invoering van Zodra dit duidelijk is, zal een voorstel betaald parkeren op zondag. Het wordt ter besluitvorming aan de raad worden thans niet opportuun geacht om middels voorgelegd. het inboeken van een extra verhoging van de parkeerbelasting nog meer vooruit Realisatie ombuigingen kaderbrief verlopen op deze discussie. Het college vindt het niet verstandig om opnieuw een proces te doorlopen 2. Extra ombuigingen wegonderhoud voor een nader pakket aan inhoudelijke Bij de behandeling van de Kaderbrief maatregelen. De organisatie heeft de volle 2020 is reeds besloten om te korten op aandacht nodig voor de realisatie van de onderhoudsuitgaven (planmatig de door u reeds besloten maatregelen. en dagelijks onderhoud). Deze korting Deze maatregelen zijn bepalend voor het bedraagt € 115.000 in 2020, oplopend tot € begrotingssaldo. 150.000 in 2022. Dit heeft als consequentie, Om die reden heeft het college bij de dat de ontstane achterstanden in vaststelling van de begroting een meer de wegbeheer vertraagd kunnen technisch pakket maatregelen gekozen. worden ingelopen en de vastgestelde De organisatie heeft in de periode sinds kwaliteitsniveaus niet overal kunnen de kaderbrief een implementatieplan worden gehaald. De korting vraagt gemaakt voor de besluitvorming om de om een continue prioritering bij de ombuigingen te kunnen monitoren (zie besteding van de beschikbare gelden bijlage 5 bij deze begroting). Daarmee op basis van de jaarlijks op te stellen ligt er een begroting met een sluitend weginspectierapporten. Indien hier nog meerjarenperspectief met duidelijkheid verder op bezuinigd wordt, houdt dat in over de aanpak van de maatregelen. In mei dat de onderhoudsachterstanden (thans

16 15% van het jaarprogramma) niet langer leiden tot hogere (vervangings-)kosten kunnen worden ingelopen, waardoor een in de toekomst. Periodiek vervangen van te groot deel van de gemeentelijke wegen sportvelden is noodzakelijk, omdat deze onder het vastgestelde basisniveau blijft. anders afgekeurd worden om op te spelen. Alleen als de raad het basisniveau verlaagd is verdere besparing mogelijk. Dit levert Extra taakstelling op Sportbedrijf risico’s op in de sfeer van de wettelijke Een extra taakstelling voor Sportbedrijf aansprakelijkheid en (onnodig) hoge kosten ziet er op dit moment niet opportuun in verband met het verhelpen van klachten/ uit. Bij Scherp aan de wind is er reeds oplossen van gevaarlijke situaties. een taakstellende opdracht aan het Sportbedrijf gegeven en met de bouw van 3. Sport en accommodatiebeleid het nieuwe zwembad ook. Het Sportbedrijf Bezuinigingen op sportbeleid is met wisselend succes aan de slag om De budgetten voor sportbeleid die beide opdrachten vorm en inhoud (stimulering en activatie) zijn onderdeel te geven. Op dit moment is er bij de van de Maatschappelijke Agenda. De risicoparagraaf van de begroting rekening Maatschappelijke Agenda kent een mee gehouden dat de taakstellingen niet taakstellend budget voor de komende worden gehaald. Om die opdrachten te jaren en gaat ervoor zorgen dat geld verzwaren zou nog grotere druk leggen op efficiënter en effectiever wordt ingezet. de bedrijfsvoering en daarmee de kwaliteit Voor sport zijn nu meerjarige afspraken van dienstverlening van het Sportbedrijf. voor gehandicaptensport (rolstoelen) die Als de kwaliteit van de dienstverlening van recent zijn vastgesteld. Het budget voor het Sportbedrijf minder zou worden heeft buurtsportcoaches zetten we in binnen dat een (groot) effect op tal van andere de MAG, de middelen zijn gekoppeld aan (sport) verenigingen. een rijkssubsidie voor dit doel. Daarnaast neemt sport en activiteiten een belangrijke 4. Overhead plaats in de visie om inwoners te faciliteren In de kaderbrief zijn ombuigingen in 2020 voor een goed en gezond leven en als van € 266.000 opgenomen oplopend laagdrempelig instrument om mensen mee naar structureel € 398.000. Nog meer te laten doen aan de maatschappij. bezuinigen op overhead betekent dat dit consequenties zal hebben voor de omvang Aanpassen huren van sportvereniging van de organisatie en dus beperking We zijn als gemeente reeds bezig met van de uitvoeringsmogelijkheden van opstellen van een nieuwe systematiek opgaven. Zeker aangezien de huidige voor het bepalen van de huur voor opgaven ambitieus zijn om met de huidige sportverenigingen. De methodiek zal capaciteit gedaan te krijgen. eind 2019 worden vastgesteld en worden ingevoerd per 2021. Deze actie is reeds in Structureel begrotingssaldo gang gezet. Daarbij heeft de raad eerder De provinciaal toezichthouder controleert zorgen geuit over de huurprijzen voor de of er sprake is van een structureel en binnensport door het Sportbedrijf. reëel evenwicht in de begroting. Daarbij is het uitgangspunt dat structurele lasten Minimale inzet op onderhoud van (sport) worden gedekt door structurele baten. accommodaties In deel 4 van de begroting onderdeel 4.3 Minder/minimaal inzetten op onderhoud zijn in een tabel de incidentele lasten sport accommodaties zou slechts uitstel en baten opgenomen. Hieruit blijkt dat betekenen en geen besparing van in 2020 € 0,9 miljoen meer incidentele structurele aard opleveren. Ook nu al wordt lasten waren dan baten. Dit voordeel kritisch gekeken naar het noodzakelijke moet aan het begrotingssaldo worden onderhoud. Verder wordt veel inzet toegevoegd om het structureel evenwicht gepleegd door de (vrijwilligers van de) te kunnen bepalen. In de onderstaande verenigingen zelf. Sterker, het zou averechts tabel wordt meerjarig het structurele werken op de lange termijn omdat beperkt begrotingsresultaat weergegeven. onderhoud nu zeer waarschijnlijk zal 17 Tabel 4 Overzicht structureel reëel begrotingsresultaat

Structureel reëel begrotingsresultaat Bedrag * € 1.000 - = nadeel, + = voordeel 2020 2021 2022 2023 Begrotingssaldo 2020-2023 1.791 -778 -1.147 -259 Dekking + toevoeging begrotingssaldo aan BSI -1.600 350 650 1.150 Begrotingssaldo na dekking 191 -428 -497 891 Elimineren saldo incidentele lasten en baten 872 614 34 312 Structureel reëel begrotingsresultaat 1.063 186 -463 1.203

Het structurele begrotingsresultaat is aannemelijk zijn dat dit evenwicht uiterlijk alleen in 2022 nadelig. De provinciaal in het laatste jaar van de meerjarenraming toezichthouder beoordeelt of de begroting tot stand wordt gebracht. Omdat alleen structureel en reëel in evenwicht is als in 2022 geen sprake is structurele en reële voorwaarde om onder repressief toezicht sluitendheid, worden hier geen problemen te vallen. Als de begroting niet structureel verwacht. en reëel in evenwicht is, dan moet

Toelichting mutaties na kaderbrief Begrotingssaldo kaderbrief 2020 2022 extra budget (in dezelfde omvang aangepast als in 2021) nodig is. Een nieuw kabinet Tijdens de behandeling van de kaderbrief besluit of, en zo ja in welke mate, heeft het college de besluitvorming extra middelen beschikbaar worden inzake de ombuiging van de muziekschool gesteld. Dit wordt besloten op basis van aangepast. Dit naar aanleiding van breed zwaarwegend onderzoek. Het is primair gedragen commentaar van de raad dat aan gemeenten om te bepalen hoe zij de voorgestelde stap in ieder geval te snel baten en lasten ramen. Indien gemeenten is. Er zullen eerst scenario’s aan de raad voor de jaren 2022 en 2023 gebruik worden voorgelegd om hierover besluiten willen maken van een stelpost om een te kunnen nemen De ombuiging van sluitende meerjarenraming te presenteren, de muziekschool is aangepast naar een accepteert de toezichthouder deze tot besparing van € 150.000 structureel. een maximum van (het meest actuele Daarnaast is gebleken dat ombuiging 26 beeld van het gemeentelijk aandeel in) “Interventie 1. Doorontwikkeling Maatwerk € 300 miljoen voor 2021 (voor gemeente naar Algemeen: dagbesteding” het Katwijk € 1.019.000). Voorwaarde hierbij is jaar 2020 € 100.000 niet is opgenomen dat de gemeente tevens zelf maatregelen in het totaaloverzicht, maar wel in de neemt in het kader van de transformatie toelichting. Hierdoor is dit bedrag ook niet rondom jeugdzorg en ggz, mede gericht meegenomen in het begrotingssaldo van op beheersing van de kosten. Dat doet de kaderbrief 2020. Dit is in de opstelling de gemeente Katwijk ook, zie hiervoor van het begrotingssaldo van de begroting de ombuigingen in de kaderbrief en het 2020 alsnog opgenomen. implementatieplan.

1. Meicirculaire 3. MIP Uw raad is separaat geïnformeerd over Bij de kaderbrief is een eerste berekening de meicirculaire 2019 en de financiële van de kapitaallasten gemaakt en is consequenties daarvan. rekening gehouden met een voordeel van € 1 miljoen 2020 en € 0,75 miljoen in 2. Stelpost “Uitkomst onderzoek 2021. Voor de verwerking in de begroting jeugdzorg” 2020 is er nader gekeken naar de mutaties Op dit moment is niet zeker of uitgaven in de investeringen (bijvoorbeeld de jeugdzorg structureel en autonoom mate van indexering), de fasering en de zijn, danwel onderdeel van een tijdelijke samenhang met beschikbare capaciteit boeggolf, lokaal beleid, of anderszins. van de organisatie en zijn enkele Daarmee is het niet zeker dat er vanaf investeringen toegevoegd. De uitkomsten

18 zijn verwerkt in het nieuwe MIP dat als investering nodig zou zijn. Op die manier is bijlage is opgenomen. Ten opzichte van de er geen sprake van een generieke ophoging kaderbrief zijn de financiële consequenties maar van een specifieke ophoging om de van de actualisatie van het MIP in 2020 € knelpunten aan te pakken. Ook voor de 0,1 miljoen voordelig, 2021 € 0,8 miljoen jaren 2020 en verder is deze verhoging nadelig, 2022 € 0,3 miljoen nadelig en in noodzakelijk. Daarnaast is de nieuwe 2023 € 0,3 miljoen voordelig. verdeelsleutel voor de kosten Jeugdhulp vanaf 2020 vastgesteld. De raad heeft op 26 Het MIP wordt in een apart voorstel september 2019 hierover besloten. aangeboden. Hierin wordt inhoudelijk uitleg gegeven over het geactualiseerde Ter dekking wordt de in de meicirculaire MIP en het proces dat doorlopen is. gereserveerde compensatie prijsstijging De financiële consequenties van het jeugd ingezet van structureel € 373.000. MIP (kapitaallasten, omslagrente en Daarnaast wordt het restant van de financieringlasten) zijn verwerkt in deze stelpost prijsstijging als dekking ingezet. begroting. Voor 2020 is aangekondigd dat er wederom een correctie voor loon- en 4. TWO Jeugdhulp prijsontwikkelingen Jeugd vanuit het Rijk TWO jeugdhulp HR begroting 2020 versie 1 zal komen (3,5%). Echter, deze is opgenomen De TWO jeugdhulp heeft bij de gemeenten in het totale accres van het gemeentefonds. aangegeven dat een herziening van In de kaderbrief 2020 van de gemeente de begroting 2019 noodzakelijk is. Katwijk is als begrotingsuitgangspunt een Oorzaak hiervoor is dat zij signalen prijsstijging van 3,5% opgenomen. Echter krijgen van aanbieders dat zij de loon- het bedrag waarover de prijsverhoging en prijsstijgingen, in tegenstelling tot wordt berekend is niet in de kaderbrief voorgaande jaren, niet meer kunnen verhoogd met het jeugdbudget (€ 15,7 opvangen zonder dat de kwaliteit miljoen). Het bedrag voor loon- en daaronder gaat leiden of er wachtlijsten prijsstijging van € 400.000 in de TWO gaan ontstaan. Als reactie daarop heeft begroting 2020 kan hierdoor gedeeltelijk TWO Jeugdhulp de knelpunten in kaart worden gedekt uit de stelpost voor gebracht en aangegeven welke extra prijsstijgingen in de begroting van Katwijk.

Tabel 5 TWO Jeugd

4. TWO jeugd Bedrag * € 1.000 - = nadeel, + = voordeel 2020 2021 2022 2023 TWO jeugdhulp HR begroting 2020 versie 1 -1.349 -1.459 -1.462 -1.465 Meicirculaire compensatie prijsstijging jeugd 373 375 374 374 Restant stelpost prijsstijgingen 208 186 186 186 TWO jeugdhulp -768 -898 -902 -905

5. Budgetmutaties en wordt gezocht in het weghalen van Na de kaderbrief zijn enkele kleine parkeerplaatsen langs de weg en elders mutaties in de begroting verwerkt. Hierbij nieuwe aan te leggen. Het is echter is geprobeerd zoveel mogelijk mutaties nog onbekend wat het gaat kosten. De budgetneutraal door te voeren. gemeente Oegstgeest heeft het geld nog geen dekking voor dit project en er is nog In de kaderbrief 2020 is de bijdrage geen besluit genomen door hun raad. Rijnzichtweg € 350.000 aan de gemeente Aangezien het nog niet duidelijk is wanneer Oegstgeest opgenomen als incidentele dit daadwerkelijk gaat plaatsvinden en last. Deze bijdrage is ten behoeve van de hoeveel het gaat kosten (op basis van oplossing om de doorstroom te bevorderen afspraken uit 2009 is de bijdrage van

19 gemeente Katwijk maximaal € 350.000) is is ook rekening gehouden dat de VNG dit meegenomen in de risicoparagraaf. tegemoet zou komen aan een nog hogere Ook is € 75.000 voor het bevrijdingsfeest looneis. Totaal is een verhoging van de in 2020 opgenomen. De reserve salarissen van € 1,4 miljoen geraamd. bevrijdingsfeest is vorig jaar met de Uiteindelijk is de uitkomst van de kadernota 2019 opgeheven en het saldo salarisverhoging: 1-10-2019 3,25%, 1-1-2020 € 30.000 toegevoegd aan de algemene 1%, 1-7-2020 1% en 1-10-2020 1%. reserve. Daarom wordt dit bedrag gedekt door de algemene reserve. Rekening houdend met de urenramingen In 2021 stond nog € 145.000 op de stelpost voor 2020 en het geactualiseerde MIP is coalitieakkoord 2014-2018. Deze post is er een lichte stijging in doorbelasting aan afgeraamd en bij de budgetmutaties 2021 investeringen. Hierdoor stijgt de overhead opgenomen. automatisch mee. In onderstaand overzicht wordt verduidelijkt wat de verschillen zijn 6. Salarissen tussen de begrotingsbedragen 2019 en In de kaderbrief is rekening gehouden met 2020. een loonindexering van 3,5%. Daarnaast

Tabel 6 Berekening Salarissen

Berekening Salarissen Bedrag * € 1.000 - = nadeel, + = voordeel 2020 2021 2022 2023 Salarissen oud 33.814.150 33.399.350 33.234.400 33.234.400 Indexering salarissen kaderbrief 1.473.000 1.473.000 1.473.000 1.473.000 Salarissen nieuw -35.502.400 -35.509.650 -35.342.650 -35.342.650 Verschil salarissen (t.o.v. de kaderbrief) -215.250 -637.300 -635.250 -635.250

Doorbelasting aan investeringen oud -731.700 -731.700 -731.700 -731.700 Doorbelasting aan investeringen nieuw 895.000 895.000 895.000 895.000 Verschil doorbelasting aan investeringen 163.300 163.300 163.300 163.300

Overhead investeringen oud -603.000 -608.800 -595.600 -290.950 Overhead investeringen nieuw 720.750 748.000 726.550 693.400 Verschil overhead investeringen 117.750 139.200 130.950 402.450

Totaal mutaties salarissen 65.800 -334.800 -341.000 -69.500

7. Lokale lasten 8. Gesloten circuits Van de lokale lasten is een herberekening Ten gevolge van actualisatie van het MIP, gemaakt en mede door volumestijging herberekening van de kapitaallasten en vindt deze mutatie plaats. de doorbelasting van uren zijn de gesloten circuits (afval, riolering, parkeren en grondexploitaties) aangepast.

20 Toelichting dekking van de ruimte onder het BCF-plafond. De Provincie heeft aangegeven dat dit 1. Gedeeltelijk opheffen structurele verstandig is om te doen. Tegelijkertijd dotatie reserve sociaal domein/ accepteert de Provincie maximaal de taakstelling rijksbekostiging werkelijke ruimte 2018 (septembercirculaire Jaarlijks wordt de reserve sociaal 2018) als basis voor de begroting 2020. Voor domein gevoed met € 500.000 vanuit gemeente Katwijk is dat € 324.000. Gezien de exploitatie. Aangezien steeds meer de ontwikkelingen in gemeenteland en mutaties binnen het sociaal domein de bezuinigingen waar vele gemeenten vermengd worden met algemene middelen mee te kampen hebben, is de verwachting wordt dit bedrag verlaagd. Bij de algemene dat gemeenten minder zullen uitgeven / uitkering vindt deze exercitie eveneens investeren. De claims die gelegd worden op plaats (jeugdmiddelen maken daar vanaf het BCF, zullen mogelijk hierdoor minder 2019 onderdeel vanuit). Dit ligt ook in lijn hard stijgen dan eerder is aangegeven. Het met de visie om de uitgaven steeds meer is dan ook plausibel om toch gedeeltelijk in verhouding te brengen bij de middelen rekening te houden met een voordeel. van het Rijk voor de uitvoering van de gemeentelijke zorgtaken. Dat betekent 4. Aanpassing MIP planning - realisatie dat de reserve minder hard groeit, maar Het geactualiseerde MIP heeft een de voorgenomen mutaties en eventueel investeringsvolume in 2020 van € 50 benodigde reserve ter dekking voor miljoen bruto (inclusief bijdragen de ombuigingen kunnen nog steeds derden). Hoewel het voornemen is om door deze reserve worden opgevangen. de investeringen daadwerkelijk uit te Tegelijkertijd betekent dit dat er weinig gaan voeren, zijn er meerdere aspecten ruimte beschikbaar is voor nieuwe zaken, die ervoor zorgen dat het voorgenomen zoals extra investering in transformatie en investeringsvolume niet gehaald zal innovatie. worden. Dit kan komen door wijzigingen in planningen, externe omstandigheden, 2. Bijstelling duurzaamheid afhankelijkheid van voortgang in andere projectkosten investeringen, beschikbare capaciteit In de kaderbrief 2020 is vanaf 2023 € e.d. Een andere belangrijke factor is het 500.000 opgenomen voor projectkosten vervallen van de PAS (Programma Aanpak warmtetransitie. Voor 2030 zullen drie Stikstof). In een apart voorstel van het wijken op een alternatieve manier MIP wordt daar nader op in gegaan. Het is verwarmd moeten worden. Het benodigde echter op voorhand niet te zeggen welke bedrag is afhankelijk van technieken, investeringen worden beïnvloed door de aantallen woningen en marktpartijen verschillende aspecten. Daarom wordt in die daarin een belangrijke rol vervullen. 2020 rekening gehouden met € 400.000 Onduidelijk is wat de tegemoetkoming voordeel en meerjarig met € 150.000. voor gemeenten zal zijn. Gezien de onzekerheden en onduidelijkheden Toelichting besteding begrotingssaldo kiezen we ervoor om dit bedrag in 2023 2020 nog niet op te nemen om zo de begroting Het voordelig begrotingssaldo in 2020 niet onnodig te belasten. Omdat we wel wordt met name beïnvloed door verkoop investeringen verwachten, zoals ook van vastgoed. Het vastgoed is ooit met u besproken bij de Kaderbrief, is dit aangeschaft met middelen uit de BSI, opgenomen in de risicoparagraaf. waarvoor nu € 2,2 miljoen weer wordt teruggestort in de BSI. Dit is in het belang 3. BCF-plafond van gemeente Katwijk om zo mede de Met de correctie in de kaderbrief houden opgaven vanuit de omgevingsvisie te we geen rekening meer met het voordeel kunnen realiseren.

21 22 Deel 2 Programmaplan Om de leesbaarheid en vergelijkbaarheid van programma’s zo groot mogelijk te maken, hebben de programmateksten allemaal dezelfde structuur. Deze structuur is als volgt:

Context en achtergronden Onder dit kopje staat beschreven welke Onder deze tabel wordt een analyse recente en toekomstige ontwikkelingen gegeven van afwijkingen groter dan binnen dit programma aan de orde zijn en € 50.000 en / of politiek relevante tegen welke achtergrond deze te plaatsen afwijkingen. zijn. Indicatoren Wat willen we bereiken? Vanuit het BBV zijn gemeenten verplicht Deze vraag wordt beantwoord door aan om in de programma’s een basisset van te geven wat de gemeente binnen een beleidsindicatoren op te nemen. De beleidsveld uiteindelijk binnen de periode gegevens van deze wettelijke indicatoren 2020-2023 wil bereiken (doelen). Hierin zijn afkomstig van de website https:// zijn de ambities uit het coalitieakkoord www.waarstaatjegemeente.nl/. De meest verwerkt. recente gegevens zijn in de programma’s opgenomen. Daarnaast zijn er Katwijkse Wat gaan we ervoor doen in 2020? indicatoren. Die geven in meetbare termen Hier wordt concreet aangegeven wat de aan welke beleidsdoelen we nastreven gemeente in 2019 gaat doen (prestaties) (effect-indicatoren) en welke prestaties om het doel te bereiken. Dat kunnen daarvoor zullen worden verricht (prestatie- zaken zijn die de gemeente zelf doet of indicatoren). die andere organisaties doen (in opdracht van de gemeente). Hierin zijn de ambities Verbonden partijen uit het coalitieakkoord opgenomen welke Per programma wordt aangegeven betrekking hebben op 2020. welke verbonden partijen bijdragen aan het programma. De informatie over de Wat mag het kosten? verbonden partijen staan opgenomen in de Om de derde W-vraag (Wat mag het paragraaf verbonden partijen. kosten?) te beantwoorden wordt elk programma afgesloten met de volgende Kaderstellende beleidsnota’s informatie: Het overzicht van de kaderstellende beleidsnota’s per programma is anders Lasten, baten en saldo per programma opgesteld dan vorige begrotingen. Het Per programma en beleidsveld staan bevat geen collegebesluiten en stukken de baten, lasten en het saldo van de van gemeenschappelijke regelingen, vanuit onderliggende beleidsvelden vermeld. Een het standpunt dat voornamelijk het door saldo dat begint zonder een ‘minteken’ de raad vastgestelde beleid, in nota’s en betekent dat per saldo sprake is van een soms in verordeningen, relevant is voor het bate (inkomst of v voordeel), een saldo dat begrip van de begroting. Een totaalbeeld begint met een ‘min-teken’ betekent dat van het beleid van de gemeente staat op de per saldo sprake is van een last (uitgave of n website: https://extra.katwijk.nl/gemeente- nadeel) voor de begroting. en-burgerzaken/bestuur-en-beleid/beleid/. Verordeningen en regelingen staan op de In de begrotingscijfers 2019 zijn de website overheid.nl. begrotingswijzigingen verwerkt die de raad tot en met 4 juli 2019 heeft vastgesteld.

23 24 Programma 0 Bestuur en Ondersteuning Taakveld 0.1 Bestuur

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Samenwerking met inwoners, Samen met inwoners, ondernemers, ondernemers, maatschappelijke en maatschappelijke partners werken aan de regionale partners en overheden, is de opgaven van Katwijk. basis. De investering in relaties is daarom belangrijk. Lokaal laat zich dat zien door Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? een open bestuursstijl, gericht op de gehele a. Werken aan een open bestuursstijl raad en op de inwoners, de organisaties door de raad onder andere op en het bedrijfsleven in Katwijk, waarbij tenminste twee onderwerpen in staat rekening wordt gehouden met de eigenheid te stellen in een vroegtijdig stadium en identiteit van Katwijk, Rijnsburg en kaders te stellen. Valkenburg. b. Uitbouwen van de participatie op tenminste twee onderwerpen, waarbij Er is ruimte voor verschillende meningen, de ervaringen van de pilot Hoornes voor creativiteit en voor vernieuwing. leidend zijn. Belangrijke noties hierbij zijn wederzijds respect en het geven van ruimte aan elkaar zonder deze beleving in het gedrang te brengen. In de breedte is ruimte voor discussie en debat om plannen, aanpakken en projecten beter, efficiënter en doeltreffender te maken. We gaan samen werken aan de grote opgaven die er liggen. In de afgelopen jaren zijn goede stappen in participatie gezet en hieruit zijn lessen geleerd. Het gemeentebestuur en de organisatie leren steeds meer te luisteren en open te staan voor meningen en signalen uit de samenleving en samen op te trekken met maatschappelijke partners.

25 Taakveld 0.2 Burgerzaken

Context en achtergronden Het taakveld burgerzaken is in De dienstverleningsprocessen zijn de ontwikkeling. Er komt meer nadruk te afgelopen jaren zo efficiënt mogelijk liggen op het tegengaan van identiteits- ingericht. De volgende stap in het en adresfraude. Tegelijkertijd ligt het ontwikkelen van dienstverlening is het aantal baliebezoeken in de periode 2019 verbeteren van processen vanuit het tot en met 2023 lager als gevolg van de perspectief van de klant. Klantreizen zijn verlenging van de geldigheidsduur van een methode om inzicht te krijgen in het reisdocumenten van 5 naar 10 jaar. Face perspectief van de klant. to face contact wordt minder maar de Inwoners worden steeds meer en steeds complexiteit neemt toe. beter betrokken bij het maken van beleid of in projecten en programma’s. Participatie De gemeente heeft diverse verplaatst zich ook naar online. Inwoners dienstverleningskanalen, namelijk balie, en andere stakeholders worden op een zo telefoon, post, email, website, social media laagdrempelig mogelijke manier betrokken en WhatsApp. Het uitgangspunt is dat bij beleidsvorming- en uitvoering. welk kanaal de klant ook kiest, deze altijd hetzelfde antwoord krijgt. Om alle klanten Wat willen we bereiken? zo goed mogelijk te bedienen kiest te 1. Belangrijkste dienstverlenings- klant het kanaal dat hem het beste past processen zijn ingericht vanuit het en benadert de gemeente de klant via het perspectief van de klant. kanaal waarop deze actief is. We proberen 2. Het gemeentebestuur en de organisatie hierbij de klant zoveel mogelijk te verleiden luisteren naar en staan open voor de naar het digitale kanaal. Het aanbod en signalen uit de samenleving. het gebruik van digitale dienstverlening is de afgelopen jaren dan ook toegenomen. Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? Bepaalde producten zijn alleen te 1. Uitvoeren van minimaal 2 klantreizen. verkrijgen via het kanaal balie in verband 2. a. Ontwikkelen interactief onderdeel met wettelijke bepalingen. Om hierbij de van de gemeentelijke website. klant nog beter te kunnen bedienen werken b. Online participatie dooront- we op afspraak waardoor er nagenoeg wikkelen met behulp van geen wachttijd is. Het afhalen van een experimenten. reisdocument of rijbewijs kan zonder afspraak tijdens de ruime openingstijden van het gemeentehuis. De opgestelde servicenormen geven de klant vooraf duidelijkheid over doorlooptijden.

26 Taakveld 0.3 Beheer overige gebouwen en gronden

Context en achtergronden Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? De gemeente heeft een 1. a. Indeling maken in sub- vastgoedportefeuille met gebouwen portefeuilles: sport, en terreinen. Deze worden ingezet maatschappelijk, strategisch voor eigen huisvesting maar vastgoed en verkoop van gelabeld ook voor welzijnsorganisaties, vastgoed en vastgoed voor eigen maatschappelijke initiatieven, sport en gebruik. snippergroenverhuringen. Om blijvend b. Inzicht verkrijgen in te voorzien in passende huisvesting met rendement (financieel, optimaal gebruik en tegen reële kosten functioneel en maatschappelijk) wordt onderzocht welke gebouwen voldoen van de vastgoedportefeuille, per aan de behoeften en beleidsdoelen. Hiertoe deelportefeuille. wordt in 2019 het accommodatiebeleid c. Inzicht in vrij (te maken) opgesteld. In 2020 wordt de ruimten die ingezet worden voor vastgoedportefeuille in lijn gebracht met maatschappelijke doeleinden. het accommodatiebeleid. Hierdoor wordt d. Opstellen van portefeuillestrategie. duidelijk wat de noodzakelijke omvang van e. Behouden of Verkoop analyse de vastgoedportefeuille is. opstellen om te bepalen welk In de gebouwen die tot de vastgoed structureel ingezet vastgoedportefeuille behoren, dient wordt voor de organisatie en geïnvesteerd te worden in duurzaamheid, beleidsdoeleinden en welke flexibiliteit en verhuurbaarheid zodat de panden verkocht kunnen worden. gebouwen efficiënt gebruikt worden. f. Ten behoeve van waarborgen continuïteit en betere De gebouwen die niet aansluiten bij de vastgoedsturing behoeften vanuit de organisatie of de implementeren nieuw gewenste maatschappelijke voorzieningen vastgoedmanagementprogramma. zijn óf strategisch van aard óf kunnen 2. Uitvoering duurzaamheidsmaatregelen worden verkocht. fase II (sportaccommodaties, Katwijks Museum totaal 11 panden). Wat willen we bereiken? 3. Verkoop panden volgens de 1. De vastgoedportefeuille in verkooplijst. overeenstemming komt met het accommodatiebeleid. 2. Verduurzaming van de vastgoedportefeuille. 3. Verkoop van vastgoed dat niet meer in overeenstemming is met het beleid.

27 Taakveld 0.4 Overhead

Het BBV schrijft voor dat in de niet meer bij de producten/taakvelden programmabegroting een apart overzicht van bijvoorbeeld leges, riolering en moet worden opgenomen van de kosten afvalverwerking. De wijze waarop overhead van de overhead. In de programma’s zijn wordt meegenomen in de berekening van de kosten opgenomen die betrekking maximaal kostendekkende tarieven is hebben op het primaire proces. Doordat toegelicht in de paragraaf lokale heffingen. de overhead op een apart taakveld wordt begroot, staan de overheadkosten

Overzicht overhead (bedragen x €1000)

2020 2021 2022 2023

Overhead - salarissen 12.715 12.668 12.583 12.583

Overhead - materiële lasten 8.340 8.820 8.353 7.536

Totaal overhead 21.055 21.488 20.704 19.887

Toerekening aan investeringen en grondexploitaties -1.541 -1.542 -1.452 -1.315

Per saldo taakveld 0.4 overhead 19.514 19.946 19.483 18.804

Percentage overhead 80,5% 83,6% 81,2% 77,5%

Taakveld 0.5 Treasury Taakveld 0.61 OZB woningen Tot dit taakveld behoren de activiteiten De opbrengst van de onroerende- van de gemeente met betrekking tot de zaakbelasting (OZB) voor woningen treasury-functie: is voor 2020 verhoogd met het door het CPB geraamde inflatiepercentage 1. Kort- en langlopende leningen. van 2,5% (geharmoniseerde 2. Deelnemingen in nutsbedrijven consumentenprijzenindex). Met (Alliander-dividend). deze verhoging wordt de algemene 3. Overige financiële middelen (BNG- prijsontwikkeling gevolgd. Dit is dividend). noodzakelijk om de inkomsten van de gemeente op dit onderdeel op peil te Dividenden worden alleen nog ontvangen houden en structurele onevenwichtigheid van Alliander en BNG. te voorkomen. Dit is in de kaderbrief 2020- 2023 verwerkt. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de paragraaf financiering. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de paragraaf lokale heffingen.

28 Taakveld 0.62 OZB niet In nota herziening parkeerbeleid 4e woningen kwartaal 2019 zullen diverse scenario’s worden geschetst voor het parkeerbeleid. De opbrengst van de onroerende- Gedacht wordt onder meer aan: zaakbelasting (OZB) voor niet woningen 1. Parkeerbelasting inzetten als algemeen is voor 2020 verhoogd met het door dekkingsmiddel (verrekening met de het CPB geraamde inflatiepercentage reserve opheffen). van 2,3% (geharmoniseerde 2. Een zo breed mogelijke inzet consumentenprijzenindex). Met parkeerbelasting voor duurzame deze verhoging wordt de algemene mobiliteit. prijsontwikkeling gevolgd. Dit is 3. Minder kosten maken. noodzakelijk om de inkomsten van de 4. Hogere parkeertarieven. gemeente op dit onderdeel op peil te 5. Betaald parkeren op zondag. houden en structurele onevenwichtigheid te voorkomen. Dit is in de kaderbrief 2020- Deze parkeerbelastingen komen voor een 2023 verwerkt. groot deel voor rekening van bezoekers

van de gemeente Katwijk. De kosten voor Voor meer informatie verwijzen wij u naar parkeervergunningen zullen gematigd de paragraaf lokale heffingen. zijn. Veel van de ambities van Katwijk zien op het op een hoog kwaliteitsniveau en bereikbaar houden van de boulevard en het Taakveld 0.63 centrumgebied in Katwijk aan Zee. Parkeerbelasting Tot dit taakveld behoort de Taakveld 0.64 parkeerbelasting: 1. Heffing en invordering. Belastingen overig Onder de overige belastingen vallen 2. Opbrengsten parkeerfaciliteiten. de hondenbelasting, reclamebelasting, 3. Opbrengsten boetes. precariobelasting en roerende- ruimtebelastingen. De opbrengst van de In de begroting 2019 is opgenomen dat hondenbelasting en precariobelasting in 2019 samen met de herziening van is voor 2019 verhoogd met het door het het parkeerbeleid een raadsvoorstel CPB geraamde inflatiepercentage van wordt gemaakt op basis waarvan de 2,5% (consumentenprijzenindex). Met hogere parkeeropbrengsten m.i.v. 2020 deze verhoging wordt de algemene als structureel dekkingsmiddel kunnen prijsontwikkeling gevolgd. Dit is worden opgenomen. Voor € 125.000 noodzakelijk om de inkomsten van de wordt gezocht naar verbreding van de gemeente op dit onderdeel op peil te parkeerlasten om zo de plus van de houden en structurele onevenwichtigheid parkeerexploitatie te kunnen inzetten. Bij te voorkomen. de invulling is gebleken dat er afdoende posten hiervoor zijn te bedenken, waardoor De tarieven voor de roerende- in de kaderbrief 2020 € 176.000 extra is ruimtebelastingen zijn op basis van geraamd. Aangezien meer dan 50% van wettelijk voorschrift gelijk aan die van de opbrengsten uit straatparkeren komt, de OZB. De onder taakveld 0.61 OZB- kunnen namelijk ook kosten uit het beheer woningen opgenomen uitgangspunten van de boulevard, duinen, wegen en straten gelden onverkort voor de roerende- hier aan toegerekend worden: ruimtebelastingen. 1. Kosten administratie- en baliewerkzaamheden parkeervergunningen: € 30.000. 2. Kosten gehandicaptenparkeerkaarten en –plaatsen (ca. 250): € 30.000. 3. Toerekenen deel straatvegen (7,5%): € 116.000.

29 Taakveld 0.7 Algemene Taakveld 0.8 Overige baten uitkering en overige en lasten uitkeringen gemeentefonds Op dit taakveld worden baten en lasten De op dit taakveld opgenomen bedragen geraamd die (nog) in afwachting zijn van voor de te ontvangen algemene uitkering verdere verdeling over de inhoudelijke zijn gebaseerd op de meicirculaire 2019. taakvelden ofwel posten met een algemeen Over de gevolgen van de meicirculaire voor karakter die niet naar specifieke taakvelden de jaren 2020 en verder is uw raad separaat in te delen zijn. geïnformeerd. Vanuit het coalitieakkoord zijn in de Het bruto voordeel op dit taakveld wordt begroting 2019 diverse ambities als in het meerjarenperspectief ingezet voor stelpost opgenomen die nog nader dekking van een aantal lasten met name op moeten worden uitgewerkt. De stelposten het sociaal domein (de zgn. taakmutaties). die nog niet of gedeeltelijk middels een De belangrijkste aanwending is voor het raadsvoorstel beschikbaar zijn gesteld, zijn ramen van loon- en prijsstijgingen. Het in onderstaande tabel opgenomen. restant (het netto effect) is opgenomen in het begrotingssaldo. Daarnaast zijn in de kaderbrief ombuigingen opgenomen. Grotendeels zijn de ombuigingen direct ten laste gebracht van de taakvelden en begrotingsposten waar het betrekking op heeft. Enkele ombuigingen waar nog diverse acties nodig zijn om het resultaat te behalen, zijn als stelpost opgenomen.

Overzicht stelposten taakveld 0.8 2020 2021 2022 2023

Stelposten

1 Vertragingseffect investeringen SADW 250 v 250 v 250 v 250 v

2 Stelpost prijsstijging -43 n -18 n -18 n -18 n

3 Subsidies welzijnsprogramma -98 n -98 n -98 n -98 n

4 Coalitieakkoord zorg; stelpost P0 -110 n -200 n 0 0

5 Coalitieakkoord wonen; stelpost P0 -65 n -165 n -165 n -165 n

6 Coalitieakkoord project locatie Valkenburg; stelpost P0 -145 n -470 n -470 n -470 n

7 Coalitieakkoord onderwijs; stelpost P0 -100 n -200 n -200 n -200 n

8 Coalitieakkoord groen en duurzaamheid; stelpost P0 -255 n -270 n -270 n -270 n

9 Coalitieakkoord verkeer; stelpost P0 -50 n -300 n -300 n -300 n

10 Aanpassing MIP planning - realisatie 400 v 150 v 150 v 150 v

11 Ombuigingen nr. 22: herijking economische structuurversterking 50 V 100 V 100 V 100 v

12 Ombuigingen nr. 4: herziening parkeerbeleid 225 V 250 V 250 V 250 v

13 Onvoorzien -130 n -130 n -130 n -130 n

Totaal -71 n -1.101 n -901 n -901 n

30 Toelichting: 5. Voor verbetering van samenwerking Voor alle coalitieakkoord stelposten tussen diverse stakeholders € 20.000, geldt: een apart voorstel wordt aan de woonvormen voor ouderen met raad aangeboden met uitwerking van de activiteiten en zorgvoorzieningen plannen en het daadwerkelijk beschikbaar dichterbij € 35.000, meer particuliere stellen van het budget. huurwoningen € 10.000 en aanpak leefbare wijken (stimuleren Stelposten: burgerinitiatieven) € 100.000. Deze 1. Dit betreft voor € 250.000 een integrale aanpak wordt toegepast raming waarmee elk jaar in in de pilot Hoornes waar vanuit een de bestuursrapportage het wijkbrede aanpak de toekomst van de voordeel van de vertraging in de wijk vorm krijgt. investeringsuitgaven budgettair wordt ingeboekt. Voor de genoemde budgetten wordt een raadsvoorstel voorgelegd. 2. In de kaderbrief is in de begrotingsuitgangspunten € 500.000 6. In 2019 wordt naast het opgenomen voor prijsstijgingen. Deze bestemmingsplan voor de Startlocatie post is in deze begroting volledig ook een ruimtelijke visie Valkenburgse ingezet ter dekking van prijsstijgingen Meer en een ruimtelijke visie Mient bij Gemeenschappelijke Regelingen Kooltuin gemaakt. In het projectplan (RDOG, VRHM, ODWH en TWO PLV 2019-2020 bent u hierover jeugdhulp). Het restant op deze post geïnformeerd. Door deze documenten betreft stelpost prijsstijging uit eerdere komt er een duidelijk beeld van de jaren. investeringen in ruimte voor natuur en recreatie. Deze zullen dan ter 3. Dit betreft een reservering besluitvorming aan de raad worden voor het loongevoelige deel van voorgelegd. welzijnssubsidies, welke in de kaderbrief 2020 is opgenomen. 7. Verbinden verenigingen met scholen, goede aansluiting onderwijs op 4. Betreft noodopvang en beschermd bijzondere doelgroepen, goede wonen in Katwijk voor inwoners. aansluiting onderwijs op de Per 2021 worden het Beschermd arbeidsmarkt, vroegtijdige signalering Wonen (BW) en Maatschappelijke en preventie, samenwerking Zorg (MZ) naar de gemeenten zorginstellingen, scholen en gezinnen gedecentraliseerd. Fasegewijs zal en politie, het op hoog niveau houden onder verantwoordelijkheid van van taalonderwijs in Katwijk, totaal € centrumgemeente Leiden en in 100.000 in 2019 en in 2020 en volgende samenwerking met de gemeenten jaren € 200.000. In het 4e kwartaal in Holland Rijnland toegewerkt 2019 wordt in een raadvoorstel een worden naar het oppakken van deze onderwijsbrede uitvoeringsagenda nieuwe gemeentelijke taak. Er is veel voorgelegd. De uitvoering van deze te regelen en te organiseren om de agenda zal in de daaropvolgende transformatieopgave rond te krijgen. jaren plaatsvinden, met vastgestelde Om hieraan uitvoering te geven is er evaluatiemomenten. op 21 november 2018 een convenant tussen de Holland Rijnland gemeenten 8. Uitvoering nieuw groen beleidsplan ondertekend. Uw raad heeft in april en zichtbaar groen € 100.000 in 2019 besloten over de inzet van 2020 en vanaf 2021 structureel € ambtelijke capaciteit voor dit doel, 90.000. Dit plan wordt eind 2019 waarbij een deel van dit budget is ter besluitvorming aan uw raad ingezet. Over het restant bedrag wordt aangeboden. Bij dit voorstel wordt nog een raadsvoorstel aangeboden. nader uiteengezet en onderbouwd

31 wat de financiële consequenties zijn. MIP wordt daar nader op in gegaan. De bedragen die hiervoor beschikbaar Het is echter op voorhand niet te zijn als stelpost coalitieakkoord groen zeggen welke investeringen worden en duurzaamheid worden hierin beïnvloed door de verschillende meegenomen. aspecten. Daarom wordt in 2020 rekening gehouden met € 400.000 Duurzaamheid voordeel en meerjarig met € 150.000. Ten behoeve van samenwerking met marktpartijen, andere overheden 11. De economische agenda moet naar en gemeenten in de regio (€ 50.000) de mening van de gemeente verbreed zal een voorstel komen voor het worden. Zo wordt op dit moment opstellen van een warmtevisie. In een evaluatie gehouden en wordt verband met de herziening van de het draagvlak voor brede Katwijk duurzaamheidsagenda en de evaluatie Marketing onderzocht. Daarbij wordt van het energieprogramma wordt ook gekeken naar de kansen van eveneens een voorstel voorgelegd sterke regio-marketing. Katwijk is ook betreffende voorlichting aan inwoners in de regio actief met deelname aan en organisaties over het belang van platforms en projecten. De gemeente energiebesparende of -opwekkende wil ook actief blijven als drager van maatregelen (€ 30.000) en de economische structuurversterking, energieneutrale woningen (€ 75.000) . maar wil dit meer in samenwerking met andere partners. Dit moet 9. Beter bereikbaar en duurzamer, leiden tot besparingen of ook wat betreft verkeer en inkomstenverhoging. De exacte mobiliteit. In Katwijk krijgt fietsen invulling zal in het voorjaar van 2020 en wandelen meer prioriteit dan plaatsvinden. autorijden. Door ook in de aan te pakken woonwijken het fiets- en 12. In nota herziening parkeerbeleid zullen wandelpadennet uit te breiden en diverse scenario’s worden geschetst onveilige verkeerssituaties effectief voor het parkeerbeleid en wordt een aan te pakken. Het betreft in 2020 voorstel gedaan om deze stelpost te uitbreiding formatie voor handhaving realiseren. Gedacht wordt onder meer € 50.000 en vanaf 2021 structureel € aan: 100.000. Voor maatregelen onveilige a. Parkeerbelasting inzetten als verkeerssituaties is vanaf 2021 algemeen dekkingsmiddel structureel € 200.000 beschikbaar (verrekening met de reserve (exploitatie en kapitaallasten). opheffen). b. Een zo breed mogelijke inzet 10. Het geactualiseerde MIP heeft een parkeerbelasting voor duurzame investeringsvolume in 2020 van € 50 mobiliteit. miljoen bruto (inclusief bijdragen c. Minder kosten maken. derden). Hoewel het voornemen is om d. Hogere parkeertarieven. de investeringen daadwerkelijk uit te e. Betaald parkeren op zondag. gaan voeren, zijn er meerdere aspecten die ervoor zorgen dat het voorgenomen 13. Naast de stelposten valt ook de post investeringsvolume niet gehaald onvoorzien onder dit taakveld en zal worden. Dit kan komen door wordt aangewend voor zaken die door wijzigingen in planningen, externe onvoorziene omstandigheden niet omstandigheden, afhankelijkheid van konden worden geraamd. Deze post voortgang in andere investeringen, is met de kaderbrief vastgesteld op beschikbare capaciteit e.d. Een andere € 2 per inwoner en komt neer op een belangrijke factor is het vervallen van budget van € 130.000. de PAS. In een apart voorstel van het

32 Taakveld 0.9 Taakveld 0.10 mutaties Vennootschapsbelasting reserves Met behulp van een Tax Control Framework Op dit taakveld worden alle toevoegingen wordt een vennootschapsbelasting (Vpb)- en onttrekkingen aan de reserves geboekt dossier gevormd. Hiervoor worden jaarlijks die verband houden met alle de taakvelden diverse werkzaamheden uitgevoerd om van met uitzondering van taakveld 0.11. Alle alle opbrengsten-categoriën te bepalen of reservemutaties zijn opgenomen in er sprake is van fiscale winst voor de (Vpb). bijlage 4 Meerjarenoverzicht reserves en Om dit goed te kunnen managen is een voorzieningen. clustering gemaakt van alle activiteiten die voor de Vpb van belang zijn, inclusief Taakveld 0.11 Resultaat een onderliggend dossier met relevante rekening baten en lasten onderbouwingen. Met de ingenomen Dit taakveld is het saldo van de rekening standpunten van de gemeente zijn tot op van baten en lasten van alle andere heden geen Vpb-plichtige activiteiten te taakvelden, inclusief de toevoegingen onderkennen. De Belastingdienst heeft en onttrekkingen aan reserves op die geen uitspraak gedaan over het ingenomen taakvelden. Dit taakveld laat alleen bij de standpunt. Uitgaande van voortzetting jaarrekening een resultaat zien. van de huidige activiteiten op gelijke wijze, worden voor 2020 geen wijzigingen verwacht.

Onderstaande twee clusters zijn vooralsnog de belangrijkste voor bepaling van het ondernemerschap.

Grondexploitaties Voor de grondexploitaties is voor 2015, 2016 en 2017 een Quick Scan uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat er geen sprake is van winst en dus geen onderneming voor de Vpb. Dit heeft te maken met de afboekingen die Katwijk in voorgaande jaren op de grondexploitaties heeft gedaan, waardoor geen sprake is van een winst.

Afval Gebruikmakende van de deal welke de Koninklijke vereniging voor afval- en reinigingsmanagement (NVRD) heeft gemaakt met de Belastingdienst kan er gesproken worden van een kleine winst bij het cluster Afval. De winst op de afvalstromen valt concern breed volledig weg tegen de verliezen op de grondexploitaties.

Toekomst Door het aantrekken van de economie kan het zijn dat de gemeente Katwijk winst gaat maken. Via het Vpb dossier, vastgelegd in het TCF, wordt gemonitord of op termijn toch sprake kan zijn van winst.

33 Wat mag programma 0 kosten?

Programma 0 Bestuur en Ondersteuning Bedrag * € 1.000 - = nadeel, + = voordeel Rekening 2018 wijzigingen 2018 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

bedragen x € 1.000 - = nadeel

0.1 Bestuur 2.519 2.749 2.755 2.609 2.555 2.555

0.11 Resultaat van de rekening van baten en 3.912 lasten

0.2 Burgerzaken 2.619 2.483 2.498 2.589 2.588 2.587

0.3 Beheer overige gebouwen en gronden 1.711 1.567 1.314 1.265 1.244 1.241

0.4 Overhead 18.582 19.936 19.718 20.150 19.687 18.896

0.5 Treasury 170 140 -9 -302 -615 -693

0.61 OZB woningen 356 169 169 169 169 169

0.63 Parkeerbelasting 10 52 52 52 52 52

0.64 Belastingen overig 611 785 785 785 785 785

0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen 0 221 451 -198 -582 91 gemeentefonds

0.8 Overige baten en lasten (incl. begrotingsre- 211 657 833 1.699 1.431 2.511 sultaat)

Totaal lasten 30.701 28.759 28.566 28.818 27.314 28.194

0.1 Bestuur 890 43 43 43 43 43

0.2 Burgerzaken 1.300 1.250 1.150 1.150 1.150 1.150

0.3 Beheer overige gebouwen en gronden 1.593 1.283 2.899 858 494 494

0.4 Overhead 286 204 204 204 204 93

0.5 Treasury 2.692 2.801 1.904 1.898 1.898 1.898

0.61 OZB woningen 9.612 10.940 11.412 11.537 12.911 13.104

0.62 OZB niet-woningen 805 931 979 984 989 994

0.63 Parkeerbelasting 1.835 1.774 1.607 1.607 1.607 1.607

0.64 Belastingen overig 3.752 3.800 3.862 3.862 540 540

0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen 83.505 84.002 88.087 88.357 88.778 89.917 gemeentefonds

0.8 Overige baten en lasten 402 0 225 250 250 250

Totaal baten 106.672 107.028 112.372 110.750 108.864 110.090

Saldo exclusief mutaties reserves 75.971 78.269 83.806 81.932 81.550 81.896

0.10 Toevoeging aan reserves 1.640 4.813 2.700 500 200 200

0.10 Onttrekking aan reserves 2.098 6.622 75 0 0 0

Saldo inclusief mutaties reserves 76.429 80.078 81.181 81.432 81.350 81.696

34 Toelichting verschillen Analyse ten opzichte van de begroting 2019

Taakveld 0.2 Taakveld 0.4 Lasten Lasten Publiekszaken: Centraal inrichten van de Overhead afdelingshoofd sociaal telefonische dienstverlening. Hiermee zijn maatschappelijk: Lagere inhuurlasten de callcenters van de afdeling Samenleving doordat het incidentele inhuurbudget die en Dienstverlening samengevoegd afkomstig was uit het reorganisatieplan onder de afdeling Dienstverlening - team van de afdeling Samenleving stopt m.i.v. klantcontacten (Nadeel: € 80.000). 2020. Dit leidt t.o.v. 2019 tot een voordeel van € 102.800. Verkiezingen: Actualisatie budgetten verkiezingen op basis van de uitgeschreven Overhead team samenleving beleid: Lagere verkiezingen van het betreffende jaar inhuurlasten doordat het incidentele (Voordelen: € 97.000 en € 70.000). budget voor de inhuur van een interim teamleider na invulling van de vacature Baten kan komen te vervallen (voordeel € 95.000). Reisdocumenten: Naar aanleiding van de landelijke prognose voor afname van het Overhead muziekschool: De aantal aan te vragen reisdocumenten, salariskosten van de directeur en de worden de budgetten legesinkomsten van managementondersteuning van de reisdocumenten en de afdracht aan het muziekschool worden gezien als overhead Rijk geactualiseerd en is de formatie hierop en daarom hier verantwoord. Het budget afgestemd (Nadeel van € 101.000 op kosten is overgeheveld van taakveld 5.3. Dit leidt in verband met leges en voordeel van € binnen dit taakveld tot een nadeel van € 101.000 op salarissen). 152.800.

Taakveld 0.3 Overhead Huisvesting Heerenhuys: Lasten Structureel lagere schoonmaakkosten Op basis van het raadsvoorstel ten behoeve vanwege sluiting Heerenhuys in verband van de verkoop Ambachtsweg 2 is in met nieuwe huisvesting gemeentehuis 2019 een budget beschikbaar gesteld van (voordeel: € 76.400). €295.400; hieruit wordt onder andere de sloop van het opstal betaald. Dit budget Overhead afdelingshoofd Bedrijfsvoering: wordt gedekt vanuit de verkoopopbrengst Lagere inhuurlasten vanwege (zie ook baten). incidenteel inhuurbudget in 2019 voor programmamanager financiën en Baten verbeteringen in de financiële kolom In het kader van de ombuigingen 2020- (voordeel: € 75.000). 2023 zijn voor de verkoop van vastgoed de volgende bedragen opgenomen in de Overhead team Advies: Lagere begroting: €2.495.000 in 2020 en €362.500 inhuurlasten vanwege een incidenteel in 2020. budget in 2019 vanwege het aantrekken van een recruiter (voordeel: € 100.000). Op basis van het raadsvoorstel ten behoeve van de verkoop Ambachtsweg 2 is in 2019 Overhead team ICT: Lagere inhuurlasten de verkoopopbrengst begroot (zie ook vanwege een incidentele budget in 2019 lasten). voor extra capaciteit bij ICT vanwege inlopen achterstanden met betrekking tot Sturen op Uren (voordeel: € 620.000).

35 Taakveld 0.61, 0.62, 0.63, 0.64 Analyse ten opzichte van de Baten meerjarenraming 2020-2023 OZB woningen: De opbrengst van de onroerende-zaakbelasting (OZB) voor Taakveld 0.3 woningen is voor 2020 verhoogd met het Lasten door het CPB geraamde inflatiepercentage In het kader van de ombuigingen 2020- van 2,5% (geharmoniseerde 2023 is voor de verkoop van vastgoed ook consumentenprijzenindex). Dit is in de een budget geraamd ten behoeve van de kadernota 2020-2023 verwerkt. verkoopbegeleiding. Dit budget bedraagt €75.000 in 2020 en €15.000 in 2021. OZB niet-woningen: De opbrengst van de onroerende-zaakbelasting (OZB) voor niet Baten woningen is voor 2020 verhoogd met het In het kader van de ombuigingen 2020- door het CPB geraamde inflatiepercentage 2023 zijn voor de verkoop van vastgoed van 2,3% (geharmoniseerde de volgende bedragen opgenomen in de consumentenprijzenindex). Dit is in de begroting: €2.495.000 in 2020 en €362.500 kadernota 2019-2023 verwerkt. Voor in 2020. meer informatie verwijzen wij u naar de paragraaf lokale heffingen. Taakveld 0.4 Lasten Hondenbelasting: De opbrengst van de Onderhoud heerenhuys: Het huurcontract hondenbelasting en precariobelasting is van het Heerenhuis loopt tot medio 2021. voor 2020 verhoogd met het door het CPB Alle kosten die samenhangen met deze geraamde inflatiepercentage van 2,5% huisvesting (€383.150) staan vanaf 2022 niet (consumentenprijzenindex). meer in de begroting.

Parkeren: Op basis van de opbrengsten Organisatieontwikkeling: Bij de kaderbrief van de afgelopen jaren zijn via de 2020 zijn voor het implementeren van voorjaarsberap 2019 de inkomsten ontwikkelingen in de organisatie voor de eenmalig met €100.000 naar boven jaren 2020 t/m 2023 middelen beschikbaar bijgesteld. In afwachting van het nog gesteld (aflopend van € 300.000 naar € te actualiseren parkeerbeleid is deze 95.000). verhoging is nog niet structureel doorgevoerd. Daarnaast is via de ICT: Verlenging contractperiode onderhoud ombuigingen 2020-2023 een algemene werkplekomgeving vanaf 2021 (nadeel € stelpost van € 250.000,-- extra inkomsten 150.000). opgenomen. Taakveld 0.8 Opbrengst parkeervergunningen: Eenmalig Lasten en baten via de voorjaarsbestuursrapportage Voor de verschillenanalyse wordt verwezen meer kosten toegerekend van € 17.000 naar de tabel welke bij taakveld 0.8 is (vergunning en straatvegen) voor het opgenomen. invullen van de taakstelling (ombuigingen). De overige € 50.000 betreft meer inkomsten vanwege de 2-jaarstermijn van de parkeervergunningen.

Taakveld 0.8 Lasten Baten Voor de verschillenanalyse wordt verwezen naar de tabel welke bij taakveld 0.8 is opgenomen.

36 Indicatoren

Indicator Dienstverleningskanalen gebruik gemaakt wordt. De belangrijkste dienstverleningskanalen Het aanbod van digitale producten en het van de gemeente zijn telefoon, balie en gebruik van deze digitale aanvragen maakt website. In onderstaande tabel wordt de ontwikkeling van het gebruik van onze zichtbaar hoe vaak per jaar van welk kanaal digitale dienstverlening zichtbaar.

Tabel 7 Indicator Dienstverleningskanalen

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm in % R2018 2020 2021 2022 2023

Telefonische contacten Management infor- 142.393 * 130.000 130.000 130.000 130.000 matie tel. centrale

Baliebezoeken Management infor- 43.519 45.303 38.000 38.000 38.000 38.000 matie zuil Q-matic

Bezoek website ** Web statistiek 616.017 469.539 400.000 400.000 400.000 400.000 (aantal bezochte web- pagina’s)

Gebruik digitale aan- Document manage- 8.405 13.976 14.000 14.000 15.000 15.000 vragen ment systeem / web statistiek

Aanbod beschikbare Document manage- 40 80 85 85 90 90 digitale producten ment systeem / web statistiek

* In juli 2018 is het systeem om telefooncijfers te meten door de leverancier opgezegd. Er is voor gekozen om hier op dit moment niet in te investeren, maar dit op te pakken met de vast-mobiel integratie. ** Het aantal bezoeken is gedaald, maar het aantal online aanvragen is gestegen. Door het lanceren van de toptakensite halverwege 2018 is het aantal webpagina’s dat bezocht is gedaald en dat past bij de doelstelling van de toptakensite: er zijn minder pagina’s en er worden minder pagina’s bezocht omdat men sneller op de juiste pagina komt.

De opgestelde servicenormen geven de klant vooraf duidelijkheid over de te verwachten doorlooptijden. In onderstaande tabel is zichtbaar in hoeverre we er in slagen om aan deze servicenormen te voldoen.

Tabel 8 Indicator Servicenormen

Objectieve Norm Bron R2018 2020 2021 2022 2023 Indicator in %*

Telefonie Terugbelafspraak binnen 1 werkdag 80 52 75 80 80 80

Balie Servicenormen Katwijk 90 90 90 90 90 wachttijd is maximaal 10 minuten wachttijd bij afspraak maximaal 4 minuten Vrije inloop 92 Op afspraak 97

Brief/ Servicenormen Katwijk 95 98 95 95 95 95 e-mail/ binnen drie weken inhoudelijke beantwoor- e-formulier ding

* De opgenomen normen zijn afkomstig van de servicenormen gemeente Katwijk 2019.

37 Tabel 9 Indicator Overhead

Indicator Eenheid Periode Gemeente Katwijk Bron

Formatie Fte per 1.000 inwoners 2020 6,69 Eigen gegevens

Bezetting Fte per 1.000 inwoners 2020 6,54 Eigen gegevens

Apparaatskosten Kosten per inwoner 2020 € 596 Eigen begroting

Externe inhuur Kosten als % van totale loonsom + 2020 7 % Eigen begroting totale kosten inhuur externen

Overhead % van totale lasten 2020 11,81% Eigen begroting

Verbonden partijen

In de tabel hieronder staan de namen Voor gedetailleerde informatie inzake de van de Verbonden Partijen, die te maken Verbonden Partijen verwijzen wij u naar de hebben met de uitvoering van dit paragraaf Verbonden Partijen. programma.

Naam verbonden partij Taakveld

Holland Rijnland 0.1 Bestuur

Belastingsamenwerking Gouwe Rijnland 0.1 Bestuur

BNG NV 0.5 Treasury

Alliander NV 0.5 Treasury

Dunea NV 0.5 Treasury

Kaders

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

0.1 Participatie en bestuursstijl 1-10-2015 493397

0.1 Burgerparticipatieverordening 19-5-2016 652910

0.3 Nota Vastgoed 2017-2020 29-6-2017 861165

0.3 Verduurzaming gemeentelijk vastgoed 7-7-2016 676990

0.5 Treasurystatuut 27-2-2014 2014-001452

38 Algemene dekkingsmiddelen

Het BBV schrijft voor dat het overzicht De algemene dekkingsmiddelen van baten en lasten een overzicht van beslaan meer dan twee derde van de de algemene dekkingsmiddelen bevat. baten van de gemeente (exclusief de Onderstaande tabel geeft weer welke bouwgrondexploitaties). De belangrijkste algemene dekkingsmiddelen de gemeente dekkingsmiddelen zijn: algemene uitkering in 2018-2023 (naar verwachting) heeft. uit het gemeentefonds, inkomsten uit Hiermee kan de budgettaire betekenis van belastingen, inkomsten uit beleggingen en de algemene dekkingsmiddelen gerelateerd rente uit de financieringsfunctie. worden aan de totale lasten en baten van de gemeente.

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Meerjarenbegroting Rekening 2018 wijzigingen 2019 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

(bedragen x € 1.000)

Kosten heffen en invorderen 967 954 954 954 954 954 (excl. parkeerbelasting)

Kosten beleggingen 14 19 19 15 15 15

Lasten financieringsfunctie 367 1.094 934 1.483 586 873 (excl. begrotingssaldo)

Onvoorzien 0 0 130 130 130 130

Overhead 18.582 19.936 19.718 20.150 19.687 18.896

Totaal lasten 19.930 22.003 21.755 22.732 21.372 20.868

Algemene uitkering Gemeentefonds 57.470 76.205 80.407 80.863 81.484 82.805

Integratie-uitkering Sociaal Domein 26.035 7.797 7.680 7.495 7.294 7.112

OZB 10.417 11.871 12.391 12.521 13.900 14.098

Overige belastingen (incl. toeristenbelasting, 4.035 4.173 4.335 4.335 1.013 1.013 excl. parkeerbelasting)

Beleggingen 1.344 2.016 1.631 1.631 1.631 1.631

Saldo van de financieringsfunctie 1.750 785 498 518 517 517

Overhead 286 204 204 204 204 93

Totaal baten 101.337 103.051 107.146 107.567 106.043 107.269

Saldo exclusief mutaties reserves 81.407 81.048 85.391 84.835 84.671 86.401

39 40 Programma 1 Veiligheid Taakveld 1.1 Bestuur

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Crisisbeheersing en brandweerzorg valt 1. Een gemeentelijke crisisorganisatie binnen het domein van fysieke veiligheid. die voldoet aan wettelijke en regionale De brandweerzorg is ondergebracht bij eisen. de Veiligheidsregio Hollands midden. 2. Risicogericht voorbereiden Bij fysieke veiligheid gaat het om het van (grootschalige) risicovolle voorkomen, beperken en bestrijden evenementen. van risico’s in de gemeente. Het is 3. Sturing geven aan de een constante cyclus waarbij alles in gemeenschappelijke regeling het werk moet worden gesteld om Veiligheidsregio Hollands Midden. gevaarlijke situaties te voorkomen. De 4. Toekomstbestendige gemeente, politie, brandweer en andere bluswatervoorziening. hulpdiensten werken hierbij nauw samen. De burgemeester is (bestuurlijk) Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? verantwoordelijke voor het goed laten 1. Er wordt jaarlijks een verlopen van de bestrijding van een opleidingsprogramma gevolgd. Deze incident. opleidingen worden waar mogelijk afgenomen bij de Veiligheidsregio om Veiligheidsthema’s binnen het fysieke uniformiteit te bevorderen. domein vragen een steeds meer 2. Voor risicovolle evenementen de risicogerichte en informatie gestuurde regie houden op veiligheid en indien aanpak. Kortgezegd “wat zijn de risico’s en nodig het opstellen van “operationele wat is er nodig om het risico te verkleinen”. informatiekaarten”. Het bestuur van Katwijk omarmd deze 3. Katwijk neemt deel in het Ambtelijk manier van werken. Governance Team van de Regio. 4. Actief deelnemen in de In 2019 zal het Regionaal Risicoprofiel projectgroep toekomstbestendige worden vastgesteld door het Algemeen bluswatervoorziening. Bestuur van de Veiligheidsregio. Het Regionaal Risicoprofiel is een inventarisatie en analyse van alle relevante risico’s in de regio. De gemeenteraad heeft daarbij de mogelijkheid gekregen om risico’s aan te dragen die in dit risicoprofiel terecht komen.

Het risicoprofiel is de basis voor het Regionaal Beleidsplan 2020-2023. Het Regionaal Beleidsplan is de beleidsmatige doorvertaling van alle taakvelden van de veiligheidsregio, inclusief het korpsbeleidsplan van de brandweer.

41 Taakveld 1.2 Openbare orde en veiligheid

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Veiligheid is naar de mening van velen Een veilige en leefbare gemeente door een een belangrijke kwaliteit voor menselijk verdere daling van het aantal misdrijven samenleven. De vraag naar veiligheid en en incidenten in onze gemeente, een leefbaarheid door burgers en ondernemers toegenomen waardering van de veiligheid is daarom groot en het belang hoog. in eigen buurt, een daling van het Veiligheid vraagt constante zorg en slachtofferschap onder inwoners van de aandacht van de overheid op verschillende gemeente (inclusief cybercriminaliteit) en veiligheidsvelden. Het is een illusie te een verhoging van de meldingsbereidheid veronderstellen dat een eenmaal bereikt door burgers. niveau van veiligheid zonder blijvende inspanningen van de overheid in stand Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? blijft. Uitvoering geven aan de Veiligheidsagenda 2019-2022 voor de gemeente Katwijk, Het gemeentebestuur is op lokaal niveau waarbinnen activiteiten worden verantwoordelijk voor de handhaving uitgevoerd op de veiligheidsvelden: van de openbare orde en voor een Veilige woonomgeving, Bedrijvigheid en veilige leefomgeving. Dit geschiedt veiligheid, Jeugd en veiligheid, Fysieke door vergunningverlening, toezicht en veiligheid en Integriteit en veiligheid, die handhaving, maar ook door bestuurlijk aansluiten bij de op de op dat moment toepassing te geven aan wettelijke voorliggende veiligheidsvraagstukken. bevoegdheden, zoals bijvoorbeeld genoemd in de Gemeentewet, de Opiumwet en de Algemene Plaatselijke Verordening.

Katwijk is binnen de regio een relatief veilige gemeente. Het gemeentebestuur streeft er naar het niveau van veiligheid en het veiligheidsgevoel in de gemeente verder te verhogen. Op 28 maart 2019 heeft de gemeenteraad de Veiligheidsagenda met de bestuurlijke ambities voor 2019-2022 vastgesteld en daarin zes veiligheidsthema’s geprioriteerd: woninginbraken, drugsoverlast en – handel, fietsendiefstallen, jeugdoverlast, verkeersoverlast en ondermijning.

Als gevolg van de samenvoeging van de gemeenten Noordwijk en Noordwijkerhout en de ambtelijke samenwerking van de gemeenten Hillegom, Lisse en Teylingen wordt het aantal politieteams in de Duin- en Bollenstreek gereduceerd van drie naar twee, waarbij de gemeenten Katwijk en Noordwijk samen over één politieteam gaan beschikken.

42 Wat mag programma 1 kosten?

Overzicht baten en lasten P1

Programma 1 Veiligheid Rekening 2018 wijziging 2018 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

Hoofdstuk Bedragen x € 1.000 - = nadeel

1.1 Crisisbeheersing en brandweer 3.539 3.604 3.779 3.825 3.825 3.908

1.2 Openbare orde en veiligheid 1.643 2.433 2.453 2.368 1.772 1.776

Totaal - Lasten 5.182 6.037 6.232 6.193 5.597 5.684

1.1 Crisisbeheersing en brandweer 274 272 279 279 279 279

1.2 Openbare orde en veiligheid 104 316 335 335 155 155

Totaal - Baten 378 588 614 614 434 434

Saldo exclusief mutaties reserves -4.804 -5.449 -5.618 -5.579 -5.163 -5.250

0.10 Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0

0.10 Onttrekking aan reserves 55 441 441 441 21 21

Saldo inclusief mutaties reserves -4.749 -5.008 -5.177 -5.138 -5.142 -5.229

Toelichting verschillen

Analyse ten opzichte van de Analyse ten opzichte van de begroting 2019 meerjarenraming 2020-2023

Taakveld 1.1 Taakveld 1.2 Lasten Lasten De bijdrage aan de Veiligheidsregio 1.2 Het budget voor opsporing en Hollands Midden stijgt in 2020 met opruiming van conventionele explosieven € 176.400. Het verschil is te verklaren op het voormalig vliegveld Valkenburg door enerzijds de indexering van 2,5%. bedraagt € 600.000 en staat t/m 2021 in de Anderzijds door overige ontwikkelingen meerjarenbegroting. zoals digitale transformatie en bluswatervoorzieningen. Baten De kosten voor de opsporing en opruiming van conventionele explosieven op het voormalig vliegveld Valkenburg worden voor 30% gedekt uit bijdragen van derden. Het overige deel wordt gedekt uit de reserve bommenregeling.

43 Indicatoren

Tabel 8 Subjectieve en objectieve indicatoren P0

Gemeente Neder- Wettelijke beleidsindicator: Eenheid Bron Katwijk land Bron: waarstaatjegemeente.nl 2018 2018

Winkeldiefstal per 1.000 inwoners aantal per 1.000 CBS – Diefstallen 1,3 2,2 inwoners

Geweldsmisdrijven per 1.000 aantal per 1.000 CBS - Criminaliteit 2,7 4,8 inwoners inwoners

Diefstal uit woning per 1.000 aantal per 1.000 CBS – Diefstallen 1,1 2,5 inwoners inwoners

Vernieling en beschadiging per aantal per 1.000 CBS - Criminaliteit 2,9 5,4 1.000 inwoners inwoners

Verwijzingen Halt (12-17 jaar) 2017 per 10.000 jongeren2 Bureau Halt 184 119

Jongeren met een delict voor de % 12 t/m 21 jarigen Verwey Jonker Instituut - 1,28 1,45 rechter Kinderen in Tel (informatie uit 2015!)

1) Halt-straffen hebben tot doel grensoverschrijdend gedrag van jongeren zo vroeg mogelijk te stoppen en genoegdoening te bieden aan de slachtoffers en maatschappij. In de gemeente Katwijk wordt door de politie veel van dit instrument gebruik gemaakt. Hiermee wordt voorkomen dat jongeren een justitiële aantekening krijgen. 2) Bron: “Waar staat je gemeente”, Dashboard Jeugd en jeugdhulpverlening.

Subjectieve en objectieve Bron Norm in %* R2018 2020 2021 2022 2023 indicator

Rapportcijfer veiligheid ei- Veiligheids- monitor 2017 7,3 (1) - (2) 7,6 7,7 7,8 7,9 gen woonbuurt in Katwijk

% Persoonlijk slachtof- Veiligheids- monitor 2017 15,2 (3) - (2) 9,8 9,6 9,2 9,0 ferschap excl. cybercrime (afgelopen 12 mnd.)

Meldingsbereidheid (% Veiligheids- monitor 2017 34,4 (4) - (2) 42 43 44 45 ondervonden delicten excl. cybercrime)

Misdrijven Katwijk (totaal CBS/politie 2018 (6) 1732 1780 1760 1740 1700 geregistreerde misdrijven) (7)

Misdrijven Katwijk (totaal CBS 45,6 (7) 26,5 27 26,7 26,4 26 per 1000 inwoners)

1) Het gemiddeld rapportcijfer in Nederland in 2017. Het gemiddeld rapportcijfer in Katwijk in 2017 was 7,6. 2) De Veiligheidsmonitor wordt 1x per 2 jaar gehouden. 3) Het persoonlijk slachtofferschap de afgelopen 12 maanden (ex cybercrime) in Nederland. In 2017 was dit in Katwijk 10,3%. 4) Meldingsbereidheid (% van ondervonden delicten, excl. cybercrime) in Nederland. In 2017 was dit percentage in Katwijk 40,9%. 5) Het aantal geregistreerde misdrijven in Katwijk in 2015 (Bron CBS). 6) Het aantal geregistreerde misdrijven in Nederland in 2018 bedroeg 783 290. 7) Het aantal geregistreerde misdrijven per 1.000 inwoners in Nederland in 2018 (Bron CBS). In 2018 was dit percentage in Katwijk 26,7%.

44 Verbonden Partijen

In de tabel hieronder staan de namen Voor gedetailleerde informatie inzake de van de Verbonden Partijen, die te maken Verbonden Partijen verwijzen wij u naar de hebben met de uitvoering van dit paragraaf Verbonden Partijen. programma.

Naam verbonden partij Taakveld

Veiligheidsregio Hollands Midden (VRHM) De VRHM behartigt de gemeenschappelijke belangen van de 19 gemeenten op het terrein van: • Brandweerzorg • Samenwerking Crisisbeheersing • Multidisciplinaire voorbereiding rampenbestrijding • In stand houden gemeenschappelijke meldkamer • In stand houden van een GHOR

Kaders Programma 1 Veiligheid

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

1.2 Veiligheidsagenda 2019-2022 28-3-2019 1350251

1.2 Algemene Plaatselijke Verordening Katwijk 2014 28-3-2019 1345682

45 46 Programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat

Taakveld 2.1 Verkeer en vervoer

Context en achtergronden In december 2017 is de Omgevingsvisie Voor het (nood)zakelijke verkeer zal het Katwijk verschenen, waarin de koers is hoofdwegennet in de regio moeten aangegeven voor de doorontwikkeling meegroeien met de verwachte toename van de gemeente. Die koers is vertaald van de mobiliteit. in dit programma. Uitvoering van de Speciale aandacht vragen de huidige verstedelijkingsopgave, waar gemeente en toekomstige N206, nut en noodzaak en regio voor staan, zal bijdragen aan een van de aanleg van de Pioniersbaan, de grotere mobiliteitsvraag. Dit zal nog meer ontwikkeling van de A44 zone, maar ook druk zetten op de huidige al beperkte het eigen interne hoofdwegennet van verkeersnetwerken. De keerzijde is dat Katwijk (bijvoorbeeld de route Sandtlaan (nieuwe) vormen van openbaar vervoer en de routes naar de kust). rendabeler en inpasbaar kunnen gaan worden. En dat de fiets als vervoermiddel Wat willen we bereiken? een steeds meer serieuze plek krijgt, dan 1. Fietsen en lopen krijgen prioriteit. wel moet krijgen. 2. Met als hoofddoel; het terugdringen van woon-werk autoverkeer, willen we Trends en ontwikkelingen in de mobiliteit een slimmer en duurzamer ov-netwerk laten zien dat het oude referentiekader van (met gestrekte lijnen en gericht op auto georiënteerd ruimtegebruik kantelt doorstroming, regelmaat en stiptheid). naar een nieuwe kijk, waarin stedelijke Daarom willen we ook een verdere inrichting en gebruik ingericht worden versterking van de openbaar vervoer op lopen, fietsen, openbaar vervoer en verbinding tussen Katwijk en Leiden- voorzieningen zoals autodelen. Centraal. Veranderingen in het autogebruik, 3. Autoverkeer: Naast een veilige en andere oplossingen voor parkeren en duurzame inrichting van de openbare combineren van modaliteiten worden ruimte (met de nadruk op langzaam maatschappelijk steeds meer geaccepteerd. verkeer) ook een goed functionerend De modaliteitsvoorkeuren en het draagvlak hoofdnet autoverkeer (ten behoeve van voor duurzame mobiliteit groeit. De vraag het (nood)zakelijke verkeer). Motto: naar meer aandacht voor leefbaarheid en verkeer daar waar het moet, weg waar gezondheid neemt steeds meer toe. het kan. 4. Een betere (meer landschappelijke) Die veranderingen gaan geleidelijk. Vooral inpassing van de N206/Duinvallei in bij de jongere generaties zien we nieuwe de omgeving kan zorgdragen voor een inzichten over mobiliteit. De oudere betere doorstroming van het verkeer generaties, die langer zelfstandig wonen, en tegelijkertijd de barrière werking koesteren hun automobiliteit vooralsnog. die de weg nu heeft binnen Katwijk Het autobezit en rijbewijsbezit onder wegnemen. ouderen is nog nooit zo hoog geweest als 5. Aanleg van de Pioniersbaan als de afgelopen jaren. regionale functie. Daarmee wordt de leefbaarheid in de gemeente Katwijk vergroot en de bereikbaarheid van het werkgebied Rijnsburg Noord wordt

47 verbeterd. Door de aanleg van de 4. De aanpak van de N206/Duinvallei in Pioniersbaan wordt het doorgaand combinatie met; verkeer van en naar de Duin- & 5. de aanleg van een Pioniersbaan, wordt Bollenstreek om Katwijk heen geleid. met onze partners in de omgeving en Meerwaarde van de Pioniersbaan de provincie besproken om voldoende is er voor de aanpak van de N206/ draagkracht te behouden en te krijgen Duinvallei, voor de ontwikkeling en hier voortgang in te brengen. van woningbouw op het voormalig 6. Dit wordt meegenomen in het vliegkamp Valkenburg, voor de parkeerbeleid (zie verder taakveld 2.2 ontsluiting van Rijnsburg Noord en Parkeren). voor de ontsluiting van de Duin-& Bollenstreek. Opmerkingen: 6. Parkeeroplossingen met als hoofddoel Mobiliteit krijgt, mede door de de openbare ruimte terug te geven ontwikkelingen in het terugdringen aan fietsen, lopen, verblijven en groen. van de stikstofproblematiek, een steeds Ter ondersteuning van dit beleid zijn belangrijkere rol om Katwijk bereikbaar en de voornoemde punten 2 en 3 van leefbaar te houden. Wij verwachten dan essentieel belang. ook dat er ontwikkelingen gaan komen die wij nog niet voorzien hebben bij de Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? Kadernota 2020 en die ook niet kunnen 1. We gaan ontwerpen vanuit de fiets en wachten tot een nieuwe budgetaanvraag de voetganger. De openbare ruimte in bij de Kadernota 2021 / begroting 2021. bestaande en nieuwe woongebieden Wanneer deze ontwikkelingen het wordt teruggeven aan het langzaam noodzakelijk maken om adequaat te verkeer en een compleet netwerk van kunnen reageren op deze ontwikkelingen fietsroutes gaat vorm krijgen. zullen wij u eerder moeten benaderen. 2. Omdat terugdringen van autoverkeer alleen kan wanneer er goede alternatieven voor handen zijn, gaan we voor een slimmer en duurzamer openbaar vervoernetwerk concessie verlenen. 3. We gaan in 2020 op basis van een breed gedragen, integrale bereikbaarheidsvisie voor de regio én voor Katwijk, in overleg met onze regiopartners. Doel van het overleg is te komen tot uitvoeringprogramma’s/ uitvoeringskeuzes.

Daarnaast komen we met de Katwijkse Agenda Mobiliteit (KAM); de doorvertaling van de Omgevingsvisie naar een nieuw mobiliteitsbeleid. Daarin worden opgenomen de benodigde netwerken voor fiets, voetganger, openbaar vervoer en auto. Na vaststelling van de KAM gaan we werken aan uitvoeringprogramma’s/ uitvoeringskeuzes. Voor de uitvoering liften we zoveel als kan mee met het groot onderhoud.

48 Taakveld 2.2 Parkeren

Context en achtergronden Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? De gemeente gaat aan de slag met betere 1. Verder ontwikkelen, uitvoeren en en duurzamere bereikbaarheid. Dit wordt evalueren van het parkeerbeleid ingezet door efficiëntere systemen voor dat eind 2019 wordt vastgesteld. En de uitvoering van het (gereguleerd) investeren in parkeervoorzieningen parkeerbeleid. De parkeertarieven gaan voor de fiets. omhoog om te kunnen investeren in 2. Meer efficiënte handhaving duurzame mobiliteit, zoals voorzieningen parkeerverordening en digitaliseren voor de fiets. Toch blijft onze gemeente van de handhaving in het gereguleerd betaalbaar ten opzichte van andere parkeergebied Katwijk aan Zee (scan- plaatsen. Het vergunninghouders tarief scooter). voor onze eigen inwoners blijft laag ten 3. Waar mogelijk toevoegen van opzichte van het straattarief voor parkeren extra parkeervoorzieningen in voor bezoekers. woongebieden.

Wat willen we bereiken? 1. Parkeerbeleid die de economische, sociale en woonfuncties faciliteert en de alternatieven voor de auto stimuleert. 2. Een hoge betalingsgraad in het gefiscaliseerde parkeergebied. 3. Een goede verdeling van de (schaarse) parkeermogelijkheden.

Taakveld 2.3 Recreatieve havens

Er zijn geen bijzonderheden te vermelden over dit taakveld.

Taakveld 2.4 Economische havens en waterwegen

Context en achtergronden besteed aan de recreatiefunctie van het Samen met Rijkswaterstaat, Valkenburgse Meer en het versterken Omgevingsdienst Midden Holland en van de recreatieve functie van het Prins het Hoogheemraadschap van Rijnland Hendrikkanaal. blijven we inzetten op de verbetering van de zwemwaterkwaliteit aan het Ter compensatie van nieuw verhard Noordzeestrand. oppervlak moet extra water worden gegraven. Bij gebiedsontwikkeling Katwijk heeft voor de periode 2018-2019 wordt soms wateroppervlakte te veel de gouden Quality Coast Award voor gegraven zonder dit veilig te stellen om duurzaam toerisme gekregen. In 2020 later in te zetten. Door middel van een wordt opnieuw een aanvraag ingediend. Berging Rekening Courant kan door een waterbalans de ontwikkeling van andere De gemeente wil meer recreatie en gebieden worden vereenvoudigd. toerisme bieden dan alleen het strand en de zee. Daarom wordt aandacht

49 Het Integraal AfvalWater Keten Plan Wat willen we bereiken? (iAWKp) opgesteld voor de periode 1. De kans op wateroverlast zo klein 2017-2021, geeft aan welke maatregelen mogelijk houden (Droge Voeten) en de er nodig zijn om de gevolgen van het (zwem)waterkwaliteit verbeteren. veranderende klimaat, op een duurzame 2. Sterke toeristische functie van het wijze op te vangen. Hierbij ook de aandacht water. voor de maatregelen ten behoeve van 3. Klimaatbestendig; voorbereid het grondwater. Voor de financiële zijn op het veranderende klimaat verantwoording wordt verwezen naar (natter, droger, heter). Effecten paragraaf 4, Onderhoud kapitaalgoederen. van klimaatverandering op het watersysteem worden in samenhang We werken strategisch samen met Dunea, opgelost. Hoogheemraadschap van Rijnland op de 4. Verbeterde samenwerking met de thema’s: waterpartners: het Waterschap en Drinkwaterbedrijf. Klimaatadaptatie: Katwijk moet een 5. Follow up van de strategische klimaatbestendige gemeente worden Gebiedsagenda Katwijkse Kust. met een aantrekkelijk groen-blauw netwerk. Al dat extra groen en water Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? zorgt er voor dat Katwijk beter om kan 1. Kwaliteit en kwantiteit watersysteem. gaan met de gevolgen van het veranderde a. Uitvoeren geo-hydrologische klimaat en bovendien een groenere maatregelen. leefomgeving krijgt. Extreme buien b. Intensiveren van het schoonmaken worden opgevangen in perkjes, parkjes, van oppervlaktewater van drijfvuil. bermen, buffers en op ontwikkellocaties c. Efficiënter uitvoeren van het worden robuuste klimaatmaatregelen gemeentelijke baggerprogramma. genomen. We coördineren dit met een Er wordt een OMOP (contractvorm) programmatische aanpak (zie verder voorbereid met betrekking tot de duurzaamheidsparagraaf). gemeentelijke baggerwerk- zaamheden. Deze geldt voor Waterkwaliteit: samen met twee jaar en heeft tot doel de Rijkswaterstaat, Omgevingsdienst Midden baggerwerkzaamheden efficiënter Holland en het Hoogheemraadschap van uit te voeren waarbij tevens de Rijnland blijven we inzetten op de controle mogelijk zich voordoet om op ad en verbetering van de zwemwaterkwaliteit hoc basis meer te voldoen aan aan het Noordzeestrand. wensen en mogelijkheden. d. In samenwerking met het In de Strategische ‘Gebiedsagenda Hoogheemraadschap onderzoeken Katwijkse Kust’, wordt vooruitlopend op wat de mogelijkheden zijn de omgevingsvisie, voor de gemeente voor het op diepte brengen van Katwijk de ambities en ruimtelijke watergangen, zodat de slogan kwaliteitsprincipes voor het Katwijkse “Wonen aan het Water” overal kan kustgebied in beeld gebracht. Hieronder worden waargemaakt. valt de Blue Port Duin- en Bollenstreek. e. Samen met Drinkwaterbedrijf en De gebiedsagenda vormt een consistent Waterschap variantenstudie geheel van wat de verschillende partijen uitvoeren naar: (waaronder de gemeente zelf) met de i. De (on)mogelijkheden van Katwijkse kust als geheel en per deelgebied nieuwe sanitatie binnen de (Mient Kooltuin, binnenduin, duinen, Project Locatie Valkenburg. strand, boulevard, uitwatering) voor ii. Klimaatbestendige ogen hebben. Uit deze agenda zullen leefomgeving. deelprojecten rollen die vanaf 2019 iii. Waterkwaliteit en kwantiteit opgepakt worden. Oude Rijn en Valkenburgse Meer.

50 iv. Themawandeling App afronden. 3. We werken, in lijn met de ambities uit v. Afkoppeling hemelwater het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie, doorzetten conform Waterplan. aan een integraal programma met maatregelen tegen de gevolgen 2. Sterke toeristische functie. van klimaatverandering (zie verder a. Versterken van de recreatieve duurzaamheidsparagraaf). waarden van het water. b. Door bij vervanging van 4. Uitvoering van de strategische beschoeiing/damwanden op samenwerkingsagenda (Dunea, locaties waar het innemen van Hoogheemraadschap en Katwijk). ligplaatsen is toegestaan, ringen te plaatsen aan de beschoeiing. 5. Analyse van de consequentie van de c. Samen met drinkwaterbedrijf en Strategische Gebiedsagenda Katwijkse Waterschap variantenstudie Kust en deze vanaf 2019 vertalen naar uitvoeren naar de mogelijkheden projecten. en ingrediënten voor een toeristische themaroute door het Nationaal park Hollandse Duinen (langs diverse water gerelateerde objecten en gebieden (uitwateringskanaal, drinkwatergebied, kustverdediging).

Taakveld 2.5 Openbaar vervoer

Context en achtergronden De concessieverlening voor het openbaar Het busnetwerk verbindt Katwijk met vervoer loopt via de Provincie Zuid Holland. de regio. De nadruk daarbij ligt op de Daardoor heeft Katwijk slechts beperkt verbinding met Leiden (centraal station). invloed op het kwaliteitsniveau van het Tussen het strand van Katwijk en station OV-netwerk. Leiden is de reistijd ca. 20 minuten. De komende jaren (vanaf 2020) wordt De gemeente Katwijk hecht er aan dat de Hoogwaardig Openbaar Vervoer in Katwijk verschillende dorpen goed met openbaar geïntroduceerd. Tussen Leiden Station en vervoer ontsloten worden. De dekking de Boulevard in Katwijk en ESA/Estec in van het busnetwerk is goed; vrijwel alle Noordwijk gaan comfortabele R-net bussen bewoners van Katwijk vinden binnen rijden. In de spitstijden rijden er twaalf 500 meter een bushalte. Het huidige bussen per uur heen en weer tussen Leiden reizigersaanbod is niet omvangrijk genoeg Station en halte Raadhuis. om hogere frequenties te rechtvaardigen. Als aanvulling op het openbaar vervoer is er (onder meer voor ouderen en mensen De informatievoorziening bij de haltes is met een beperking) vervoer op maat, de afgelopen jaren sterk verbeterd; op de gedeeltelijk in het kader van de Wmo. haltes bevinden zich informatiepanelen. Het betreft de belbus, de Regiotaxi en de Daarnaast zijn er diverse apps die realtime Valystaxi. informatie geven over aankomst- en vertrektijden. De Provincie Zuid Holland heeft aangekondigd dat alle reisinformatie op de haltes dynamisch wordt en dus realtime de aankomsttijden weergeeft.

51 Het niet doorgaan van de RijnGouwelijn Wat willen we bereiken? beschouwt de gemeente Katwijk nog 1. Het openbaar vervoer wordt een steeds steeds als een gemiste kans. Daardoor blijft aantrekkelijker alternatief voor de auto. Katwijk het grootste Nederlandse woon/ 2. Toeristen en strandgangers maken werkgebied zonder railverbinding. Om die vaker gebruik van het openbaar reden blijft de gemeente Katwijk bij de vervoer. betreffende partners aandringen op een 3. De overstap naar fiets – openbaar toekomstig ‘vertrammen’ van de in aanleg vervoer wordt makkelijker en sterker. zijnde HOV lijnen. In de planvorming 4. Door de inzet van (steeds meer) emissie wordt dit ook consequent meegenomen. loze bussen wordt het openbaar Bijvoorbeeld: bij het maken van de vervoer steeds schoner. verkeerskundige ontwerpen wordt er altijd 5. Beter bereikbaar en duurzamer, ook op gelet dat een tram ook kan. voor wat betreft verkeer en mobiliteit. 6. Het fietspadennetwerk wordt HOV-buscorridor Katwijk- Leiden Centraal uitgebreid. De komende jaren (vanaf december 2020) 7. Snel, comfortabel en hoogfrequent wordt Hoogwaardig Openbaar Vervoer in openbaar vervoer tussen Katwijk en Katwijk geïntroduceerd. Tussen Leiden- Leiden-Centraal per december 2020. Centraal en de Boulevard-zuid in Katwijk en ESA/Estec in Noordwijk gaan comfortabele Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? R(andstad)-net bussen rijden. In de spitsen 1. We gaan samen met de twaalf bussen per uur heen en weer tussen regiogemeenten (en andere Leiden Station en halte Raadhuis. Vanaf die sleutelpartners) onze wensen over halte splitst de lijn zich in twee takken naar en onze belangen in (Hoogwaardig) respectievelijk Boulevard-zuid en ESA/Estec openbaar vervoer inbrengen in de met een frequentie van zes bussen per uur besluitvorming bij de concessieverlener in de spitsen. Provincie Zuid Holland. Binnen de kern Katwijk worden daarvoor 2. We zorgen dat de Tourist Dayticket ook in opdracht van de gemeente en, voor in de regio te koop is, te beginnen bij zover het R-net maatregelen betreft, VVV Katwijk. gesubsidieerd door de provincie Zuid- 3. We inventariseren de (fiets) Holland, maatregelen getroffen binnen het voorzieningen (bestaand en gewenst) Programma Infrastructurele Maatregelen bij de openbaar vervoer haltes op het R-net tracé fase 1a. en werken aan de noodzakelijke Buiten de kern zal R-net in eerste instantie verbeteringen. mee rijden met het autoverkeer over de 4. We gaan samen met de N206/RijnlandRoute. In een volgende fase, regiogemeenten (en andere de fase 2, wordt een vrijliggende busbaan sleutelpartners) onze wensen over aangelegd vanaf de aansluiting Valkenburg en onze belangen in (Hoogwaardig) Oost, langs de projectlocatie Valkenburg, openbaar vervoer inbrengen in de door de Duijnvallei met een aansluiting besluitvorming bij de concessieverlener op de Zeeweg (fase 1a). Deze vrije busbaan Provincie Zuid Holland. Katwijk is mede bedoeld is om Project Locatie wil bijvoorbeeld zo snel mogelijk Valkenburg goed met het openbaar vervoer emissieloze bussen ingevoerd zien. te ontsluiten, maar ook om de bestaande 5. Zie onder 6 en 7. kern Valkenburg op het hoogwaardig openbaar vervoer aan te sluiten.

52 6. Een fiets-/voetgangerstunnel onder de b. Renoveren van de Koningin Zeeweg en een doorlopend fietspad in Julianabrug, inclusief verbeteren twee richtingen in de oostelijke berm van de fietsvoorzieningen. van de Biltlaan en over de Koningin c. Rehabilitatie van de Biltlaan, Julianabrug (oostzijde). tussen Industrieweg en De Krom 7. Het treffen van maatregelen om en de aanleg van een vrijliggend invoering van R-net per december 2020 fietspad. mogelijk te maken: d. Aanleg van nieuwe en a. Doorstroommaatregelen opwaarderen van bestaande haltes op de Zeeweg-oost en Koningin naar R-net niveau. Julianalaan, waaronder een fiets/ voetgangerstunnel onder de Zeeweg.

Wat mag programma 2 kosten?

Overzicht baten en lasten P2

Programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat Rekening 2018 wijziging 20108 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

Hoofdstuk Bedragen x € 1.000 - = nadeel

2.1 Verkeer en vervoer 8.039 19.198 10.218 10.975 11.746 11.821

2.2 Parkeren 2.431 2.547 2.340 2.378 2.356 2.347

2.4 Economische havens en waterwegen 751 1.079 977 955 945 999

2.5 Openbaar vervoer 1.824 162 54 53 53 53

Totaal - Lasten 13.045 22.986 13.589 14.361 15.100 15.220

2.1 Verkeer en vervoer 346 191 245 245 245 245

2.2 Parkeren 1.337 1.350 1.368 1.368 1.368 1.368

2.4 Economische havens en waterwegen 41 42 42 42 42 42

Totaal - Baten 1.724 1.583 1.655 1.655 1.655 1.655

Saldo exclusief mutaties reserves -11.321 -21.403 -11.934 -12.706 -13.445 -13.565

0.10 Toevoeging aan reserve 7.786 1.383 1.238 1.763 1.743 1.743

0.10 Onttrekking aan reserve 9.689 12.821 3.093 3.374 3.692 3.436

Saldo inclusief mutaties reserves -9.418 -9.965 -10.079 -11.095 -11.496 -11.872

Toelichting verschillen

Analyse ten opzichte van de begroting 2019 wegen fluctueren jaarlijks. Daarnaast is Taakveld 2.1 de structurele taakstelling op het budget Lasten wegen vanuit de ombuigingen 2020-2023 In 2019 is conform het raadsvoorstel van (oplopend tot €150.000) verwerkt. het wegenbeleidsplan een budget van €150.000 geraamd voor het opstellen van Als gevolg van de oplevering van de het wegenbeheer- en uitvoeringsplan. fietsbrug stijgen de kosten vanaf 2020 (met De werkzaamheden uit het bestedingsplan name onderhouds- en bedieningskosten)

53 met €54.000. De gemeente Oegstgeest Taakveld 2.2 draagt ook bij in de kosten (zie ook baten). Lasten In 2020 eindigt de afgesproken termijn De uitvoering bestedingsplan bruggen van vijf jaar (en daarmee het budget van fluctueert jaarlijks. Voor 2020 zijn onder €100.000) waarin de aannemer van het andere twee grote werken gepland; kustwerk verantwoordelijk is voor de remmingwerken W.vd Hoopbrug en monitoring en het onderhoud van het voegovergangen Biltlaanbrug. duingebied op de parkeergarage. Vanaf 2020 worden de werkzaamheden binnen de In 2019 eenmalig extra aandeel Katwijk reguliere budgetten uitgevoerd. in Regionaal Investeringsfonds in het kader van de realisatie van Rijland Route/ Taakveld 2.4 Tjalmaweg (€ 8.627.300N). Deze bijdrage Lasten wordt bekostigd uit de reserve Regionaal De werkzaamheden uit het baggerplan Investeringsfonds. fluctureren jaarlijks. In 2019 legde Rijnsoever een groot beslag op de middelen. Voor de uitvoering van verkeersveiligheid is er in 2019 eenmalig budget (€ Analyse ten opzichte van de 76.000) beschikbaar geweest voor meerjarenraming 2020-2023 diverse bestedingen op het gebied van verbeteren fietsenstallingen, kleine Taakveld 2.1 snelheidsmaatregelen en verbeteren Lasten schoolomgeving. Om de 5 tot 7 jaar wordt schilderwerk van de lichtmasten gedaan. Het aantal varieert In 2019 is via de voorjaarsbestuurs- per jaar. rapportage 2019 eenmalig budget van €86.000 beschikbaar gesteld De werkzaamheden uit het bestedingsplan voor het uitwerken van de regionale wegen fluctueren jaarlijks. Daarnaast is bereikbaarheidsopgave. de structurele taakstelling op het budget wegen vanuit de ombuigingen 2020-2023 Baten (oplopend tot €150.000) verwerkt. De overeenkomst met gemeente Oegstgeest voor de bijdrage aan de Het budget voor opsporing en opruiming fietsbrug is getekend. Deze bijdrage is van conventionele explosieven op het vanaf 2020 in de begroting opgenomen. voormalig vliegveld Valkenburg bedraagt Tegenover deze bijdrage staat een € 600.000 en staat t/m 2021 in de verhoging van het onderhoudsbudget en meerjarenbegroting. het budget voor de bedieningskosten (zie ook lasten).3

Indicatoren

Subjectieve en objectieve Bron Norm in %* R2018 2020 2021 2022 2023 indicator

% wegen dat volgens de Visuele inspectie 87 89 88 89 90 91 normen van het CROW als goed wordt beoordeeld

% inwoners dat (zeer) te- Burger-schouw 65 * 75 75 75 75 vreden is over de kwaliteit van wegen en fietspaden

* Waarstaatjegemeente.nl is een tweejarig onderzoek en is in 2018 en 2016 niet uitgevoerd.

54 Verbonden Partijen

In de tabel hieronder staan de namen programma. Voor gedetailleerde informatie van de Verbonden Partijen, die te maken inzake de Verbonden Partijen verwijzen wij hebben met de uitvoering van dit u naar de paragraaf Verbonden Partijen.

Naam verbonden partij Taakveld

Veiligheidsregio Hollands Midden (VRHM) Taakveld 2.1 De VRHM behartigt de gemeenschappelijke belangen van de 19 gemeenten op het terrein van: • Brandweerzorg • Samenwerking Crisisbeheersing • Multidisciplinaire voorbereiding rampenbestrijding • In stand houden gemeenschappelijke meldkamer • In stand houden van een GHOR

Provincie Zuid Holland Taakveld 2.1 en 2.5

Rijkswaterstaat Taakveld 2.1 Verkeer en vervoer en 2.4 Economische havens en waterwegen

Zeehaven IJmuiden NV Taakveld 2.4 Economische havens en waterwegen

Omgevingsdienst Midden Holland Taakveld 2.4 Economische havens en waterwegen

Dunea Taakveld 2.4 Economische havens en waterwegen

Hoogheemraadschap van Rijnland Taakveld 2.4 Economische havens en waterwegen

Kaders Programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

Omgevingsvisie Katwijk 1-2-2018 1076397

2.1 Integraal verkeers- en vervoersplan Katwijk (IVVP) 29-1-2009 2008-022808

2.1 Visie Openbare Ruimte Katwijk (VORK) 29-5-2008 2007-026434

2.1 Evaluatie Visie Openbare Ruimte Katwijk (VORK) 29-10-2015 504624

2.2 Parkeerbeleid 2009-2018 29-1-2009 2008-028459

55 56 Programma 3 Economie Taakveld 3.1 Economische ontwikkeling

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? De vastgestelde Omgevingsvisie is de basis 1. Bij ‘Sterke kust’ zijn de doelen: voor de verdere ontwikkeling van Katwijk. a. Versterking van de Eén van de zeven doelstellingen betreft badplaats Katwijk. het versterken en innovatiever maken van b. Versterking van bestaand de economie van Katwijk en behoud van recreatief aanbod in het binnen- werkgelegenheid. Specifiek wordt in het en buitengebied. coalitieakkoord gesteld dat Unmanned c. Versterking van de identiteit en Valley de kans krijgt zich te ontwikkelen. ruimtelijke kwaliteit: dorpen aan het water. De Omgevingsvisie bevat vier ontwikkelstrategieën. Hierin worden de 2. Bij ‘Florerende economie’ bevat de van belang zijnde keuzes, richtlijnen en volgende doelen: uitspraken voor de toekomst van Katwijk a. Vernieuwing van de bedrijvigheid. aangeduid. Per hoofdopgave is een aantal b. Versterken van Greenport en concrete acties gedefinieerd. Toerisme. c. Ruimte bieden aan nieuwe De vier ontwikkelstrategieën vormen de economische ontwikkelingen (zoals basis voor toekomstig omgevingsbeleid. Unmanned Valley, aansluitend bij Daarbij zijn de ontwikkelingsstrategieën de kenniseconomie). ‘Sterke kust’ en ‘Florerende economie’ d. Verbetering aansluiting leidend bij de economische ontwikkeling. arbeidsmarkt en onderwijs. Voor 2020 e.v. worden deze lijnen nader e. Faciliteren van vitale en passende uitgewerkt in een nieuw economische werklocaties. programma. Startpunt voor het economisch programma zal de tussentijdse 3. Nauw verbonden met innovatie is monitor 2019 (in Q-3 en Q4 2019) van de circulaire economie. Katwijk stimuleert Economische Agenda en de Toeristische - in regionaal verband –nieuwe agenda Katwijk zijn (beide 2015 -2019). initiatieven om te komen tot meer Het nieuwe economisch programma zal circulaire en duurzame worden opgesteld vanuit de ambities bedrijfsprocessen. van de coalitie en met input uit de bovengenoemde evaluaties van de vorige Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? periode. 1 en 2. Ten behoeve van “Sterke kust” en “Florerende Economie”: a. Bij het opstellen van de economische agenda evalueren we onze deelname aan samenwerkingsverbanden in de Leidse regio en de Duin- en Bollenstreek en maken we opnieuw de keuze in welke samenwerking goed is om het Katwijkse bedrijfsleven de mogelijkheid te bieden om zich te blijven ontwikkelen.

57 b. Uitvoeren van het programma samenwerking met onze partners. UMV en – onderdelen – van het Het nieuwe economisch Greenportprogramma. programma wordt in het c. Besluiten over en uitvoeren van de voorjaar van 2020 in overleg met Bedrijventerreinenstrategie. alle belanghebbende partijen d. Uitvoeren van de Actielijnen opgesteld. Retailvisie (o.a. De Nieuwe Winkelstraat/Zeezijde, Hoftuin, 3. Ten behoeve van circulaire en Oegstgeesterweg/Bosplein. duurzame bedrijfsprocessen: In e. Verder uitvoering geven aan (regio) regionaal verband ondersteunen marketing o.b.v. de resultaten van van en ruimte geven aan nieuwe het transitieproces voor Katwijk initiatieven voor circulaire en Marketing. duurzame bedrijfsprocessen. f. Aan de hand van de dan uitgevoerde evaluaties en vanuit het nieuwe economisch programma worden de uitvoeringsactiviteiten nader bepaald en uitgevoerd, in

Taakveld 3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Het project Klei Oost Zuid behelst de Uitgifte van gronden voor de vestiging van ontwikkeling van een bedrijfsterrein bedrijven. waarbij 8,4 ha aan uitgeefbare grond wordt uitgegeven door de gemeente. Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? Volgens het MPG 2019 wordt naar verwachting 1,2 ha. verkocht in 2020.

Taakveld 3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen

Context en achtergronden Het rode loperbeleid inclusief het de gemeentelijke bureaucratie op weg bedrijvenloket wordt in 2019 (Q-3 en Q4) helpen en opereren vanuit een “Ja, tenzij … geëvalueerd. Uit deze evaluatie zal blijken houding”. welke behoeftes er bij de ondernemers zijn aan een bedrijvenloket en Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? bedrijfsregelingen en in welke vorm. Samen Gestructureerd overleg met met ondernemers zullen wij vervolgens dit de belangrijkste economische gaan uitwerken. Belangrijk is te investeren stakeholders in de gemeente Katwijk in de relatie met de ondernemers. (KOV, Greenport DBS, Economic Board DBS, Winkeliersverenigingen, Wat willen we bereiken? Ondernemersfonds. Parkmanagement Een goed onderhouden en efficiënt/ Katwijk, Royal Flora Holland, effectief netwerk met de lokale Tuinbouwsector). ondernemers, dat adequate input oplevert voor toekomstig economisch beleid. Daarnaast ondernemers binnen

58 Taakveld 3.4 Economische promotie

Context en achtergronden Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? De Omgevingsvisie bevat vier 1. a. Uitvoeren van het programma ontwikkelstrategieën. Daarbij zijn de Unmanned Valley. ontwikkelingsstrategieën ‘Sterke kust’ b. Ontwikkelen van een en ‘Florerende economie’ leidend bij de bedrijventerreinenstrategie in economische ontwikkeling (zie taakveld 3.1). regionaal verband. c. Onderzoeken toegevoegde De bestaande economische sectoren waarde van het ontwikkelen van innoveren in rap tempo en nieuwe sectoren een programma Greenport Duin- zijn gewenst. Katwijk wil inspelen op en Bollenstreek. veranderingen die samenhangen met de 2. Op basis van de uitkomsten verduurzaming en vernieuwing van de van het onderzoek naar de economie en toerisme. toekomstmogelijkheden Katwijk Marketing inzetten op een nieuwe Wat willen we bereiken? strategie om Katwijk beter in de markt 1. Vestiging van innovatieve te zetten op het gebied van (duurzaam) hoogwaardige bedrijvigheid. wonen, werken en verblijven. 2. Eigen karakteristiek van Katwijk als ideale vestigingsplaats voor duurzame en innovatieve bedrijven.

Wat mag programma 3 kosten? Overzicht baten en lasten P3

Programma 3 Economie Rekening 2018 wijzigngen 2018 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

Hoofdstuk Bedragen x € 1.000 - = nadeel

3.1 Economische ontwikkeling 746 991 857 787 717 717

3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur 4.844 5.260 3.091 2.557 4.260 2.971

3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsrege- 125 130 127 127 127 127 lingen

3.4 Economische promotie 207 159 203 207 207 207

Totaal - Lasten 5.922 6.540 4.278 3.678 5.311 4.022

3.1 Economische ontwikkeling 43 0 0 0 0 0

3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur 3.961 5.214 3.044 2.511 4.215 2.927

3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsrege- 154 174 178 178 178 178 lingen

3.4 Economische promotie 282 373 473 473 473 473

Totaal - Baten 4.440 5.761 3.695 3.162 4.866 3.578

Saldo exclusief mutaties reserves -1.482 -779 -583 -516 -445 -444

0.10 Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0

0.10 Onttrekking aan reserves 861 0 0 0 0 0

Saldo inclusief mutaties reserves -621 -779 -583 -516 -445 -444

59 Toelichting verschillen Analyse ten opzichte van de begroting 2019 Analyse ten opzichte van de Taakveld 3.2 meerjarenraming 2020-2023 Lasten Taakveld 3.1 Voor de begroting 2020 is uitgegaan van Lasten de geraamde lasten conform het MPG 2019 In de kadernota 2019 zijn voor de projecten -€ 2.175.000 (gemiddeld -€ 173.000 voor de van de regionale samenwerkingsverbanden jaren 2021-2023). extra middelen beschikbaar gesteld. Economie071 (€ 65.000 voor 2019 en Baten 2020) en Economische Agenda Duin en Voor de begroting 2020 is uitgegaan van de Bollenstreek (€ 70.000 voor de periode geraamde baten conform het MPG 2019 € 2019-2021). 2.171.300 (gemiddeld € 173.300 voor de jaren 2021-2023). Taakveld 3.2 Lasten Zie analyse ten opzichte van begroting 2019.

Baten Zie analyse ten opzichte van begroting 2019.

Indicatoren

Objectieve Indicator Bron (datum) NL 2018 KW 2019 2020 2021 2022

Banen per 1.000 inwoners 15-74 jaar CBS 567 496 nnb * * *

Werkeloosheidspercentage UWV 3,9% 2,7% nnb * * *

ZZP-ers in % tov totaal aantal banen 11,4% 11,6% nnb * * *

* Reikwijdte Economische Agenda Katwijk is tot en met 2019.

Wettelijke beleidsindicator

Wettelijke beleidsindicator

Wettelijke beleidsindicator: Gemeente Nederland Bron Eenheid bron: Waarstaatjegemeente.nl Katwijk 2018 2018

Vestigingen LISA per 1.000 inw 15-74jr 107,5 145,9

Functiemenging 1) LISA % 47,5 52,8

1) De functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen.

Taakveld 3.4 Economische promotie

Objectieve Indicator Bron (datum) NL 2018 KW 2019 2020 2021 2022

Banen toerisme per 1.000 www.waarstaatjege- 45 24 27,8 * * * inwoners 15-64 jaar meente.nl

Aantal strandbezoekers Meetpunt en strand nvt 1,9 mln. nnb * * *

*Reikwijdte Toeristische Agenda Katwijk is tot en met 2019.

60 Verbonden Partijen

In de tabel hieronder staan de namen Voor gedetailleerde informatie inzake de van de Verbonden Partijen, die te maken Verbonden Partijen verwijzen wij u naar de hebben met de uitvoering van dit paragraaf Verbonden Partijen. programma.

Naam verbonden partij Taakveld

Stichting Katwijk Marketing 3.1 Economische ontwikkeling

Stichting Unmanned Valley Valkenburg 3.1 Economische ontwikkeling

Kaders Programma 3 Economie

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

Omgevingsvisie Katwijk 1-2-2018 1076397

3.1 Economische Agenda Katwijk 2015-2019 18-6-2015 461802

3.1 Retailvisie Leidse regio 2025 31-3-2016 610967

3.1 Visie versterking sierteeltcluster 29-10-2015 502679

3.4 Toeristische Agenda Katwijk 2015-2019 15-10-2015 503184

61 62 Programma 4 Onderwijs Taakveld 4.1 Openbaar basisonderwijs

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? De gemeente heeft wettelijk 1. Bewaken van de continuïteit de taak voor het verzorgen van van de Stichting Openbaar voldoende openbaar onderwijs. Basisonderwijs Duin- en Dit is voor de gemeente Katwijk Bollenstreek. ondergebracht bij de Stichting 2. Voldoende spreiding van Openbaar Basisonderwijs Duin- en mogelijkheden tot het volgen Bollenstreek, die in Katwijk enkele van openbaar basisonderwijs in vestigingen voor primair onderwijs Katwijk. bestuurt. Het betreft hier de Krulder (Katwijk), de Dubbelburg (hoofdlocatie Wat gaan we daarvoor in 2020 Valkenburg en dislocatie Brede doen? School Duyfrak) en de Verrekijker 1. Overleg in het Gemeentelijk (dislocatie van de Dubbelburg op het toezichtsorgaan openbaar asielzoekerscentrum). De gemeenten basisonderwijs (GTO). houden toezicht op het openbaar 2. Bespreking van de doelstelling in basisonderwijs via een Gemeentelijk het GTO. toezichtsorgaan openbaar basisonderwijs, bestaande uit wethouders van de 5 participerende gemeenten. Het gaat daarbij om onder meer het stichten of opheffen van scholen, goedkeuring van begroting en rekening en zaken met betrekking tot reilen en zeilen van de stichting. De stichting is verantwoordelijk voor de inhoudelijke invulling van het onderwijs.

Taakveld 4.2 Onderwijshuisvesting

Context en achtergronden In Katwijk is er eigentijds De kaders voor onderwijshuisvesting onderwijs van hoog niveau. Dat zijn door de raad vastgesteld in het wil de gemeente vasthouden. (inmiddels) in 2019 vastgestelde De faciliteiten en huisvesting Integraal Huisvestingsplan Primair moeten dat beter ondersteunen, Onderwijs (IHP PO) 2019-2039 voor we zetten stevig in op renovatie het primair onderwijs. Voor het of als dat nodig is nieuwbouw. voortgezet onderwijs is (inmiddels) Daarnaast worden schoolgebouwen onderzoek in gang gezet voor, ofwel verduurzaamd en willen we inzetten de opzet van een vergelijkbaar IHP op multifunctioneel gebruik van voortgezet onderwijs, dan wel een gebouwen. aanzet tot doordecentralisatie van de taak onderwijshuisvesting. In het IHP PO zijn eveneens kaders neergelegd voor de ruimtes bewegingsonderwijs (gymnastiek). 63 Primair onderwijs van het IHP is hier t.a.v. kinderopvang al In het geactualiseerde IHP van 2017 was de nodige aandacht aan geschonken. Een opgenomen dat meerdere gebouwen ouder mogelijk verdere verbreding komt aan bod zijn dan 40 jaar, weliswaar in een redelijke bij de uitwerking in projecten van de voor tot goede technische staat verkeerden, vervangende nieuwbouw in aanmerking maar niet goed meer aansloten bij de komende schoolgebouwen. huidige functionele (onderwijs-)behoeften En vanzelfsprekend komt dit aan bod aan ruimte. Daarnaast bleek uit onderzoek bij de opzet van schoolgebouwen voor dat meerdere gebouwen niet hoog scoren nieuw gestichte scholen op Project Locatie als het gaat om de luchtkwaliteit en het Valkenburg. thermisch comfort. Het IHP wordt eind 2019 in besluitvorming De schoolbesturen hebben in het IHP PO naar de raad gebracht, waarbij de een duidelijke indicatie gekregen wanneer benodigde financiën voor de scholen en schoolgebouwen in aanmerking komen voorzieningen voor de eerste vijf jaar wordt voor vervangende nieuwbouw of renovatie. uitgewerkt. Ten aanzien van renovatie zijn de partijen nog steeds in afwachting van rijksbeleid In 2019 zijn geen aanvragen ingediend om te bezien wie de kosten hiervoor moet voor schoolstichting op Projectlocatie dragen. Voor (vervangende) nieuwbouw Valkenburg. Van de reeds toegekende is dit de gemeente. In het IHP PO zijn schoolstichting voor Prohles, die op 1 verdere aanscherpingen aangebracht, augustus 2019 zou mogen starten, valt rekening houdend met de ambities in te melden dat het schoolbestuur hier het coalitieakkoord. In samenspraak met (nog) niet toe overgaat. Mogelijk start de de schoolbesturen zijn in de ambities school nu als dislocatie op het moment dat tevens elementen verwerkt om te komen daadwerkelijk woningbouw plaats gaat tot (verdere) verduurzaming van de vinden. schoolgebouwen. Voortgezet onderwijs Het college stelt jaarlijks Op dit moment is de gemeente huisvestingsprogramma’s op. Daarin verantwoordelijk voor de staan de voorzieningen uit het IHP. onderwijshuisvesting van het voortgezet Aanvullend houdt het college rekening onderwijs. De wet biedt ruimte om de zorg met recente resultaten vanuit integrale voor onderwijshuisvesting over te hevelen leerlingenprognoses (voor zover ze niet al naar de schoolbesturen, vanzelfsprekend actueel zijn opgenomen in het IHP) en de met een overdracht van de noodzakelijke feitelijke leerlingenaantallen per teldatum middelen. Aan deze mogelijkheid zitten (per 1 oktober 2019). voor- en nadelen voor zowel gemeente als schoolbesturen vast. Het is van belang Vanuit de zorgplicht voor voldoende en die goed in kaart te brengen, zodat een veilige huisvesting ligt er een belang weloverwogen keuze kan worden gemaakt. om de bouwkundige staat van de onderwijsaccommodaties op peil te houden, opdat de gemeente niet voortijdig moet overgaan tot de bekostiging van vervangende nieuwbouw. In dit kader kunnen de resultaten uit het nieuwe IHP worden benut om na te gaan of een voorliggende voorziening als renovatie noodzakelijk/wenselijk is. Bij de uitvoering van de huisvestingsprogramma’s komt vooral de uitwerking naar multifunctionele accommodaties aan bod. Bij de opstelling

64 Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? 1. Voldoende en evenwichtig gespreide 1. Opstellen van scholenplannen voor onderwijsvoorzieningen, bij voorkeur nieuw te stichten scholen voor als multifunctionele accommodatie. primair onderwijs, op aanvraag. Het 2. Hoogwaardige faciliteiten en gaat met name om schoolstichting huisvesting die een hoog niveau van binnen Project Locatie Valkenburg. eigentijds onderwijs ondersteunen, Multifunctioneel gebruik van het veilig en duurzaam zijn en in een goede schoolgebouw en schoolplein wordt, staat van onderhoud verkeren. in overleg met de schoolbesturen, 3. Herbestemming en/of herontwikkeling toegepast. bij leegstand van schoolgebouwen. 2. Vaststellen van het geactualiseerde 4. In kaart brengen voor- en nadelen IHP 2012/2022, uitvoeren van van bekostiging huisvesting het huisvestingsprogramma voortgezet onderwijs door de 2019 en opstelling van het onderwijsinstellingen. huisvestingsprogramma 2020. 3. Enkele scholen hebben leegstand. Als gemeente kijken we actief naar herbestemming/herontwikkeling van de leegstand in deze scholen. 4. (Extern) onderzoek van het door decentraliseren naar het voortgezet onderwijs.

Taakveld 4.3 Onderwijsbeleid en leerlingzaken

Context en achtergronden Ieder kind heeft recht op onderwijs. te bieden. Zo zitten er in de gemeente Gemeente Katwijk wil alle kinderen een nog steeds kinderen thuis zonder passend gelijke kans bieden op zo goed mogelijk, aanbod of verlaten zij school voordat zij passend en eigentijds onderwijs. Kinderen een startkwalificatie hebben. De verbinding en jongeren moeten optimale kansen van onderwijs en jeugdhulp kan verbeterd krijgen om hun talenten te ontwikkelen, worden. Ook kan nog meer worden waardoor zij, nu en later, naar vermogen ingezet op het vroegtijdig signaleren en kunnen deelnemen en bijdragen aan de verminderen van onderwijsachterstanden. maatschappij. Een passende opleiding Door het vroegtijdig signaleren van is een belangrijke voorwaarde voor het problemen kan inzet van ondersteuning ontwikkelen van talenten en participatie in en jeugdhulp vaker voorkomen worden. de maatschappij. Het onderwijs sluit daarnaast nog onvoldoende aan op de arbeidsmarkt. De Er is sprake van een breed en complex verbinding onderwijs-arbeidsmarkt dient onderwijsveld waar veel thema’s spelen en in gezamenlijkheid met participatie en waarin partijen verschillende wettelijke economie (agenda economie071) opgepakt taken en verantwoordelijkheden hebben, te pakken worden. Er liggen op meerdere met bijbehorende middelen. Vanwege dit thema’s (zowel inhoudelijk als voor complexe veld is het van belang om als onderwijshuisvesting) nog uitdagingen gemeente intensief samen te werken met en kansen die de gemeente graag in het brede onderwijsveld. In Katwijk is er partnerschap met partijen aangaat. In 2019 sprake van zo’n intensieve samenwerking, is er als verdieping op de Maatschappelijke waarin veel is bereikt samen met lokale en Agenda met de (onderwijs)partijen een regionale (onderwijs)partijen. Toch is het onderwijsagenda opgesteld, waarin in gezamenlijkheid nog niet volledig gelukt acties en doelen voor het onderwijs zijn om aan álle kinderen zo goed mogelijk, opgenomen. Uitvoering van deze agenda passend en eigentijds onderwijs vindt in 2020 (en verdere jaren) plaats en

65 gebeurt, onder regie van de gemeente, door 2. a. Lokaal uitvoering geven aan een coalitie van partijen. de ontwikkelagenda van de Regionale Educatieve Agenda (REA) Volwasseneneducatie Duin- en Bollenstreek. Op basis van de Wet educatie b. Het in regionaal verband beroepsonderwijs (WEB) hebben de uitvoeren van de gemeenten in de arbeidsmarkt Holland thuiszittersaanpak (uitvoering Rijnland een regionaal educatieprogramma door Regionaal Bureau Leerplicht). opgesteld. Daarin zijn afspraken vastgelegd c. Uitvoering geven aan prioriteiten over het verzorgen van een educatieaanbod voor de thema’s passend dat is afgestemd op de behoeften van onze onderwijs (onderwijs-jeugdhulp) burgers. De uitvoering in Katwijk vindt en thuiszittersaanpak, zoals plaats door de volgende samenwerkende omgeschreven in de in 2019 partijen: taalaanbieders, bibliotheek, opgestelde onderwijsagenda. taalhuis, welzijnskwartier en gemeente. 3. a. Het in regionaal verband uitvoeren Wat willen we bereiken? van en het programma Voortijdig 1. Zo min mogelijk kinderen hebben schoolverlaten. onderwijsachterstanden. b. Uitvoering geven aan prioriteiten 2. Zo veel mogelijk kinderen zitten op voor het thema voortijdig een, zo thuisnabij mogelijke, passende schoolverlaten, zoals omgeschreven onderwijsplek. in de in 2019 opgestelde 3. Zoveel mogelijk kinderen verlaten school onderwijsagenda. met een startkwalificatie. 4. De verbinding tussen het onderwijs en 4. Uitvoering geven aan prioriteiten de arbeidsmarkt verbeteren. voor het thema onderwijs- 5. In partnerschap met partijen de in 2019 arbeidsmarkt, zoals omgeschreven opgestelde onderwijsagenda uitvoeren. in de in 2019 opgestelde onderwijsagenda. Volwasseneneducatie 1. Het educatieaanbod goed laten 5. a. Samen met partners de in 2019 aansluiten op de behoefte van diverse opgestelde onderwijsagenda (lokale) doelgroepen met een te laag uitvoeren, waarin zowel taalniveau. inhoudelijke thema’s als het thema onderwijshuisvesting aan bod Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? komen. 1. a. De indicatie van VVE b. De inzet van de onderwijsagenda doelgroepkinderen door het CJG evalueren. laten uitvoeren, zodat (het risico op) achterstanden vroegtijdig Volwasseneneducatie worden gesignaleerd. 1. Het (regionaal en lokaal) inkopen van b. VVE-kinderopvanglocaties trajecten voor volwasseneneducatie. in Katwijk in staat stellen om de Zorgen dat zoveel mogelijk mensen voorschoolse educatie zo goed uit de (geprioriteerde) doelgroepen mogelijk vorm te geven. gebruik maken van het beschikbare c. Uitvoering geven aan prioriteiten taalaanbod. voor het thema onderwijskansenbeleid, zoals omgeschreven in de in 2019 opgestelde onderwijsagenda.

66 Wat mag programma 4 kosten? Overzicht baten en lasten P4

Programma 4 Onderwijs Rekening 2018 wijzigngen 2018 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

Hoofdstuk Bedragen x € 1.000 - = nadeel

4.1 Openbaar basisonderwijs 197 198 198 198 198 198

4.2 Onderwijshuisvesting 2.676 2.688 2.933 2.672 2.819 3.005

4.3 Onderwijsbeleid en leerlingen- 3.232 3.646 3.347 3.546 3.711 3.711 zaken

Totaal - Lasten 6.105 6.532 6.478 6.416 6.728 6.914

4.2 Onderwijshuisvesting 58 23 23 23 23 23

4.3 Onderwijsbeleid en leerlingen- 1.070 1.339 1.074 1.238 1.403 1.403 zaken

Totaal - Baten 1.128 1.362 1.097 1.261 1.426 1.426

Saldo exclusief mutaties reserves -4.977 -5.170 -5.381 -5.155 -5.302 -5.488

0.10 Toevoeging aan reserves 26 0 0 0 0 0

0.10 Onttrekking aan reserves 0 40 320 0 0 0

Saldo inclusief mutaties reserves -5.003 -5.130 -5.061 -5.155 -5.302 -5.488

Toelichting verschillen

Analyse ten opzichte van de meerjarenraming 2020-2023

Taakveld 4.3 Lasten Baten Onderwijsbeleid: Het subsidiebudget Onderwijsbeleid: Voor de voor Gemeentelijk Onderwijs meerjarenbegroting is sprake van een Achterstandenbeleid (GOA) is gekoppeld gemiddelde stijging van de doeluitkering aan de voor dit doel ontvangen voor GOA met € 274.853 (zie ook lasten). doeluitkering. Doordat deze doeluitkering in de meerjarenbegroting wordt verhoogd is ook sprake van gemiddeld € 274.853 hogere lasten (zie ook baten).

67 Indicatoren

Wettelijke beleidsindicator

Wettelijke beleidsindicator

Wettelijke beleidsindicator: Gemeente Nederland Eenheid Bron bron: Waarstaatjegemeente.nl Katwijk 2018 2018

Voortijdige schoolverlaters zonder start- % 1,6 1,9 DUO/Ingrado kwalificatie, totaal (VO + MBO) % (Bron DUO/Ingrado)

Absoluut verzuim (aantal leerplichtigen per 1.000 leerlingen 1,65 1,82 DUO/Ingrado niet ingeschreven op school) leeftijd 5-18 jaar

Relatief verzuim (aantal leerplichtigen per 1.000 leerlingen 8,51 26,58 DUO/Ingrado wel ingeschreven op school) leeftijd 5-18 jaar

Het relatief en absoluut verzuim wordt afgezet tegen het aantal leerplichtige leerlingen in een gemeente.

Indicator voortijdige schoolverlaters

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm R2018 2020 2021 2022 2023

aantal nieuwe voortijdig Regionaal Bureau 91 Nnb 91 91 91 91 schoolverlaters Leerplicht Rijnland

*De tellingen gaan per schooljaar. Het laatste halfjaar 2019 wordt meegenomen in de telling van schooljaar 2019/2020.

Indicator onderwijshuisvesting

Objectieve Indicator Huidige capaciteit 2018 2020 2021 2022 2023

Katwijk Noord primair Primair onderwijs 60 lokalen + 51 54 54 54 54 onderwijs (exclusief Prins Windvang 13 lokalen 13 13 13 13 13 Maurits 12 lokalen)

Katwijk voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs totaal 17.839 17.155 17.155 17.155 17.155 Helmbergweg 10 20496 m2 bvo Rijnsoever 293 L. de Colignylaan 2 L. de Colignylaan 2 (Praktijkschool)

Katwijk a/d Rijn Primair onderwijs 33 lokalen 24 24 22 22 22 (exclusief De Verrekijker 13 lokalen)

Katwijk aan Zee Primair onderwijs 101 lokalen 94 95 94 90 90

Rijnsburg + voortgezet Primair onderwijs 55 lokalen 62 61 62 63 63 onderwijs Voortgezet onderwijs 2919 m2 2.792 3,127 3.133 3.133 3.207 bvo

Valkenburg (vanaf 2021 Primair onderwijs 41 lokalen 28 28 39 41 41 inclusief PLV)

Speciaal Onderwijs Speciaal onderwijs 10 lokalen 10 10 10 10 10

Benodigde ruimte in groepslokalen en/of m2 bruto vloer oppervlakte (bvo) per wijk. Bron: IHP G4Net www.g4net.nl Capaciteit lokalen of m2 bvo: De ruimtebehoefte voor het primair onderwijs wordt, tot op heden (het gaat binnenkort wijzigen), bepaald in groepsruimten (klaslokalen). In het voortgezet onderwijs is dat van oudsher op basis van m2. Met de op stapel staande wijziging van de onderwijshuisvestingsverordening, gaat ook het primair onderwijs over naar ruimtebehoefte in m2ers (een vereenvoudigingsslag). Alles gebaseerd op het leerlingenaantal.

68 Indicator voorschoolse instellingen

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm R2018 2020 2021 2022 2023

Bereik van voorschoolse Telling Voorschoolse 90% 80% 95% 95% 95% 95% voorzieningen aan kinderen instellingen van 2,5 tot 4 jaar*:

Aantal doelgroepkinderen Telling Voorschoolse 150 110 130 130 130 130 VVE** instellingen

* Bereik van voorschoolse voorzieningen is hoog in Katwijk. 95% is haalbaar voor de komende jaren. ** Aantal doelgroepkinderen VVE als volgt bepaald: Volgens is in Katwijk 14% van de peuters een VVE-doelgroepkind. Dit komt neer op 165 kinderen (14% van 1175 peuters in totaal). Er is altijd een bepaald non-bereik, omdat niet alle ouders hun peuters naar de peuteropvang willen brengen. Daarom wordt 150 aangehouden als streven. Bij positief besluit van het college zal de indicatie van doelgroepkinderen komen te liggen bij het CJG. Zij zien vrijwel alle kinderen in Katwijk. Hierdoor kan vroegtijdig een indicatie worden afgegeven en zal waarschijnlijk het aantal doelgroepkinderen groeien t.o.v. 2018.

Verbonden Partijen

Er zijn geen verbonden partijen voor dit programma.

Kaders Programma 4 Onderwijs

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

Maatschappelijke Agenda 2019 23-5-2019 1352967

4.2 Integraal Huisvestings Plan 5-7-2012 2012-010542

4.3 Lokale Educatieve Agenda 29-1-2009 2007-030131

69 70 Programma 5 Sport, cultuur en groen

Taakveld 5.1 Sportbeleid en activering

Context en achtergronden Sport en bewegen zijn in de visie van de 1. Inclusief sporten & bewegen(financiële, gemeente Katwijk essentiële onderdelen praktische en sociale toegankelijkheid). voor een fysiek en sociaal gezonde 2. Duurzame sportinfrastructuur samenleving. Door te sporten werken (duurzame en opensport- inwoners aan een gezonde levensstijl en accommodaties, beweegvriendelijke zijn zij maatschappelijk betrokken. Dit openbare ruimte). zijn ook pijlers uit de Maatschappelijke 3. Vitale sport- en beweegaanbieders Agenda. Voldoende sporten en bewegen (Vitale sportvereniging). wordt alom gezien als één van de beste 4. Positieve en veilige sportcultuur manieren om fysieke, mentale en sociale (veiligheid sportklimaat). problemen te voorkomen en soms zelfs ook 5. Vaardig in bewegen (Motorische te ’behandelen’. ontwikkeling jeugd).

Laagdrempelige en toegankelijke sport- & In 2019 heeft de gemeente Katwijk beweegactiviteiten kunnen een positieve samen met 3 grote sportaanbieders bijdrage leveren aan verschillende (Stichting sportpromotie Katwijk, het maatschappelijke vraagstukken zoals re- Sportbedrijf en het Welzijnskwartier) integratie, voorkomen van eenzaamheid, een intentieverklaring getekend om het overgewicht en bij het integreren van Nationaal Sportakkoord te vertalen naar vergunninghouders. Het biedt kansen een lokaal sportakkoord. voor kwetsbare groepen om (weer) op een positieve manier te participeren en Wat willen we bereiken? een positieve bijdrage te leveren aan de 1. Het uitvoeringsprogramma(lokaal samenleving. Hierdoor kan de eigenkracht sportakkoord) inzetten om een van kwetsbare inwoners versterkt worden positieve bijdrage te leveren aan de en zwaardere en duurdere zorg en verschillende opgaven van de MAG. ondersteuning voorkomen worden. 2. Vitale sportverenigingen die maatschappelijk verantwoord Het sporten en bewegen in de openbare verenigen. ruimte neemt nog steeds toe. Buitenspelen is voor de motorische ontwikkeling van kinderen erg belangrijk. Het is daarom belangrijk dat er voldoende openbare ruimte is met goede voorzieningen om te kunnen sporten, bewegen en te spelen.

Op 29 juni 2018 is het nationale sportakkoord ondertekend door het ministerie van VWS, NOC*NSF en de Vereniging Sport en Gemeente. Hieronder de ambities die in het sportakkoord worden genoemd:

71 Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? 1. a. Uitvoering geven aan het lokaal b. In het kader van de subsidie- sportakkoord. Het lokaal regeling van het ministerie van sportakkoord is een integraal VWS een subsidieaanvraag uitvoeringsprogramma voor de indienen voor een bijdrage aan de inzet van sport en bewegen binnen uitvoeringskosten. de thema’s Gezondheid, Meedoen 2. Het huidige concept Vitale en Opgroeien en Ontwikkelen, van sportvereniging door ontwikkelen de Maatschappelijke agenda. en uitbreiden naar 5 verenigingen. Hierbij wordt aangesloten bij het lokaal sportakkoord, ook is dit een uitwerking van de Maatschappelijke Agenda.

Taakveld 5.2 Sportaccommodaties

Context en achtergronden Sportaccommodaties hebben een zoveel mogelijk wil compenseren met de belangrijke faciliterende meerwaarde SPUK-regeling die zij heeft ingesteld, wordt voor het sociale domein. Sport en de subsidie naar verwachting naar rato beweegprogramma’s/activiteiten dragen omlaag bijgesteld (vanwege het landelijke bij aan een fysiek en sociaal gezonde plafond van € 152mln.) samenleving. De sportaccommodaties zijn Een tweede ontwikkeling is de vermeende de plek waar programma’s en activiteiten milieubelasting van rubbergranulaat georganiseerd worden. in kunstgrasvelden. De EU heeft een voorgenomen restrictie op de toepassing De afgelopen jaren is, middels het concept en gebruik van microplastics. Dit kan van de vitale sportvereniging(VSV), ingezet betekenen dat vanaf 2022 het gebruik om de (buiten)sportaccommodaties van synthetische infill wordt verboden. meer en breder in te zetten. De (buiten) De verwachting is dat gedurende sportaccommodaties worden i.s.m. de 2020 duidelijk wordt of dit verbod er verenigingen benut voor maatschappelijke komt (en of er een overgangsregeling activiteiten. Dit zijn juist ook niet sport- komt). Wij zullen voor de geplande gerelateerde maatschappelijke activiteiten. renovaties en investeringen mogelijk een De ontwikkeling om sportaccommodaties herziening moeten maken. Wat betreft multifunctioneel en maatschappelijk breed de verenigingen zal een beroep worden in te zetten wordt voortgezet. gedaan op enige flexibiliteit in deze. De Ook de ontwikkeling om de rubbergranulaat kwestie houdt ons allen sportaccommodaties samen met de inmiddels enige jaren bezig en dus streven verenigingen te verduurzamen blijft een we naar duidelijkheid in 2020. belangrijk speerpunt. Wat willen we bereiken? Samen werken we continu aan de 1. Multifunctioneel en breder gebruik instandhouding van een kwalitatief (buiten)sportaccommodaties. en kwantitatief goed aanbod van 2. Kwalitatief goede en toegankelijke sportaccommodaties. Twee ontwikkelingen sportaccommodaties. uit Europese regelgeving brengen 3. Duurzame (energie neutrale) onzekerheid in die continuïteit. In de eerste sportaccommodaties. plaats is er de verruiming van de btw- sportvrijstelling. Deze vrijstelling heeft een negatief effect op het saldo. Hoewel het Kabinet dat negatieve effect

72 Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? 1. a. Samenwerking tussen c. In standhouden en (door) sportverenigingen en welzijn- / ontwikkelen van maatschappelijke zorgpartners stimuleren bij activiteiten bij (meer)verenigingen het gebruik/benutten van de (re-integratie, dagbesteding etc.). sportaccommodaties. Op deze 2. a. Vervangen van kunst- en manier de sportaccommodatie natuurgrasvelden waar dit inzetten/benutten bij het aangetoond noodzakelijk is. realiseren van doelstellingen van b. In kaart brengen behoefte binnen- de verschillende opgaven van de en buitensportaccommodaties MAG. (vraag en aanbod) in relatie tot het b. De sportaccommodaties Sportakkoord. meer benutten /inzetten om 3. Ondersteunen team Vastgoed bij activiteiten, waaronder sport- verduurzaming sportaccommodaties. en beweeginterventies, die worden ingezet als algemene voorziening te faciliteren.

Taakveld 5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie

Context en achtergronden Kunst en cultuur dragen bij aan het Agenda. Daarbij neemt de gemeente algemeen welzijn van jong tot oud. Veel een andere rol aan en wordt door de organisaties, verenigingen, instellingen, verschillende organisaties en netwerken scholen en inwoners zijn actief, als gewerkt aan het culturele aanbod en professional of als vrijwilliger, om ervoor programmering in Katwijk. te zorgen dat kunst en cultuur in Katwijk "beleefd" kan worden. Naar keuze in actieve Scholen, gemeente en culturele vorm als deelnemer of in passieve vorm organisaties werken samen in de zgn. als toeschouwer/luisteraar. De gemeente schoolkunstcommissie. In deze commissie Katwijk hecht aan de eigen historie van wordt een programma samengesteld de verschillende kernen. Het is van belang waaraan, behoudens één school, alle dat er in kunstuitingen aandacht wordt scholen in het primair onderwijs aan gegeven aan de eigen identiteit van deze deelnemen. kernen. Vanuit de omgevingsvisie: De Katwijkse kernen worden bediend met een aanbod van kunst en cultuur.

Katwijk wil samen met haar partners de doelstellingen van de MAG realiseren, ook op het gebied van kunt & cultuur. Dit past in de gedachte om opdrachten in de markt te zetten en meer aan de samenleving zelf over te laten. De gemeente Katwijk wil daarom de komende jaren o.a. ontwikkelen richting een cultuuralliantie. In 2020 werken we toe naar een andere rol van de gemeente, die past bij de toekomst en de aansluiting bij de Maatschappelijke

73 Wat willen we bereiken? 1. Kunst en cultuur vormen een vaste 4. a. Vormgeven aan een nieuwe waarde binnen de Maatschappelijke culturele alliantie en de Agenda. In overleg met de samenleving mogelijkheden om het en het maatschappelijk middenveld cultuuraanbod in de verschillende wordt het kunstzinnige en culturele dorpskernen onderzoeken aanbod bepaald. uitvoeren. 2. Beeldende kunst een onderdeel laten b. Aansturen op een intensieve zijn van de samenleving; realisatie samenwerking tussen onder van kunst in de openbare ruimte andere de bibliotheek, die de historie en identiteit van de muziekschool, K&O, verschillende dorpen tot uiting brengt. Welzijnskwartier en mogelijk 3. Katwijk zet zichzelf op de kaart als andere organisaties en kunstenaarskolonie. verenigingen. Dit doen we door 4. Ontwikkelen van een culturele alliantie een businesscase op te stellen voor het versterken van het kennis-en met deze partijen om aan de hand cultuuraanbod in de verschillende van scenario’s een keuze te maken dorpen. hoe en met welke inzet en 5. Verder ontwikkelen van de middelen we de doelen uit de MAG cultuurprogramma’s in het onderwijs. kunnen bereiken. Eind 2019 wordt een concept haalbaarheidsstudie Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? opgeleverd en vertaald naar de 1. Samenwerking is de basis. Dat is inhoudelijk opdrachten - in dit functioneel en doelmatig beleid maken, geval op het gebied van kunst en maar ook om bijvoorbeeld innovatieve cultuur - van de MAG. De vertaling manieren van (co)-financiering gebeurt in de periode januari- te vinden. Zonder inwoners, maart 2020. ondernemers, maatschappelijke 5. a. Scholen, gemeente en culturele partners et cetera begint de gemeente organisaties werken samen in de niets. Investeren in relaties is daarom zgn. schoolkunstcommissie. In belangrijk. deze commissie wordt een 2. a. In gezamenlijk overleg tussen programma samengesteld College, adviescommissie waaraan, behoudens één school beeldende kunst en inwoners alle scholen in het primair komen we tot gedragen kunst in de onderwijs aan deelnemen. Vanuit openbare ruimte. de regeling Cultuureducatie met b. Beeldende kunst een onderdeel kwaliteit (primair onderwijs) is laten zijn van de samenleving. voor de periode 2017-2020 subsidie Kunst(objecten) inzetten ter verleend. bevordering van sociale cohesie. b. In 2020 is minimaal op de helft Onderhoud en realisatie van van de scholen een Interne kunstobjecten in de openbare Cultuur Coördinator, de Canon van ruimte en in depot. Katwijk geïmplementeerd en is er 3. Vanuit het internationale platform een koppeling van de Canon met Euroart, waarvan Katwijk lid is, het lokaal museumbezoek. versterken we de beeldvorming van Katwijk als kunstenaarskolonie.

74 Taakveld 5.4 Musea

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Katwijk wil samen met haar partners de 1. Aandacht voor historie en identiteit doelstellingen van de MAG realiseren. De van de verschillende kernen in de gemeente Katwijk wil de komende jaren musea. ontwikkelen richting een cultuuralliantie. 2. Musea zichtbaar laten zijn in de In 2020 werken we toe naar een andere rol Katwijkse samenleving. van de gemeente, die past bij de toekomst en de aansluiting bij de Maatschappelijke Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? Agenda. Daarbij neemt de gemeente 1 en 2. In overleg met musea bepalen waar een andere rol aan en wordt door de zij kunnen bijdragen aan de doelstellingen verschillende organisaties en netwerken binnen de Maatschappelijke Agenda. gewerkt aan het culturele aanbod en programmering in Katwijk.

Musea zijn een vertegenwoordiger van de historisch gegroeide samenleving, maar tegelijkertijd vormen en becommentariëren ze haar. Musea bewaren, conserveren, verzamelen en exposeren hun collecties. De Musea sluiten aan bij deze vorming van een culturele alliantie in Katwijk.

Taakveld 5.5 Cultureel erfgoed

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? In 2018 is de Erfgoedvisie door uw raad 1. De historische “eigen” identiteit van de vastgesteld. De Erfgoedvisie heeft onder gemeente behouden en waar mogelijk meer als uitgangspunt dat erfgoed versterken door deze mee te nemen maatschappelijk wordt benut door in ruimtelijke plannen en waardevolle middel van combinatieprojecten op het zaken te beschermen. gebied van samenleving en cultuur, 2. Erfgoed wordt maatschappelijk benut omgevingskwaliteit en toerisme en door middel van combinatieprojecten economie. De rol van de burger wordt op het gebied van samenleving en daarbij sterk vergroot door het instellen cultuur, omgevingskwaliteit en van het Erfgoedplatform. toerisme en economie. 3. Grotere bekendheid met ons erfgoed Daarnaast is het een taak van de en erfgoedbeleid binnen en buiten de gemeente om erfgoed middels waardering gemeente. en bescherming (monumentstatus, 4. Verankeren erfgoed in omgevingsvisie bestemmingsplan) te behouden voor de en omgevingsplan. toekomst. De gemeente moet toezien in op een verantwoorde omgang met erfgoed, door eigenaren te begeleiden bij veranderingen aan hun monumentale bezit, herbestemmingen, subsidies te verstrekken, opgravingen te begeleiden en het verduurzamen van monumenten.

75 Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? Uitwerking en uitvoering van initiatieven zoals vastgelegd in de Erfgoedvisie en de daarbij opgenomen indicatoren. In 2020 zullen we de nadruk leggen op de volgende zaken:

1. a. De erfgoedcommissie faciliteren 2. a. Begeleiden van het en op de juiste momenten en erfgoedplatform. bij de juiste dossiers betrekken, b. Uitwerking en uitvoering van zodat zij op adequate wijze kan initiatieven zoals vastgelegd in de adviseren en haar taken ter Visie Romeinen in Katwijk bescherming van de gemeentelijke ter benutting van het toekomstig cultuurhistorische waarden goed werelderfgoed van de Romeinse kan blijven uitvoeren. Limes in Katwijk. Focus in 2020 b. Actueel houden van de zal liggen op het beleefbaar gemeentelijke Archeologische maken en benutten van de Verwachtingskaart en daar aan grootschalige archeologische gekoppeld de beleidskaart. opgravingen op PLV. Daarnaast c. Beschermen en beheren van zal aan het verder ontwikkelen archeologische monumenten en van het verhalennetwerk worden gebieden met archeologische gewerkt waarbij zoveel mogelijk (verwachtings-)waarden door wordt aangehaakt bij lopende deze te betrekken bij ruimtelijke projecten zoals o.a. HOV, projecten waarbij ze minimaal als Rijnlandroute en PLV. inspiratie kunnen dienen bij een nieuwe ruimtelijke inrichting. 3. Ondersteunen en ontwikkelen d. Beschermen van monumentale van initiatieven die permanente en objecten en cultuurhistorische vaste bijdragen leveren aan het waarden door opname in zichtbaar/beleefbaar maken van bestemmingsplannen en deze te het erfgoed in de gemeente. Dit betrekken bij ruimtelijke gaan we onder andere doen door: projecten, waarbij ze minimaal als - Het ontwikkelen en aanbieden van inspiratie kunnen dienen bij informatie en producten voor een nieuwe ruimtelijke inrichting. voorlichting en educatie (zowel digitaal Indien wenselijk kunnen objecten als fysiek); worden geplaatst op de - De ontwikkeling van een gemeentelijke monumentenlijst. bezoekerscentrum in samenhang met e. Adviseren en begeleiden de ontwikkeling van Projectlocatie van monumenteigenaren over Valkenburg te onderzoeken om het en bij verbouwingen, restauraties uitzonderlijke en rijk aanwezige en subsidies. erfgoed beleefbaar te maken.

4. De erfgoedvisie en de erfgoedverordening gemeente Katwijk worden ingepast in de omgevingsvisie en het omgevingsplan.

76 Taakveld 5.6 Media

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Het medialandschap verandert snel Een lokaal toereikend media-aanbod voor en lokale omroepen hebben het lastig de gemeente Katwijk. zich voldoende snel aan te passen. Daarom ook sturen de VNG, NLPO en Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? OLON aan op streekvorming. Men wil 1. Het bekostigen van de lokale de 280 lokale omroepen omvormen tot omroep middels subsidie voor 80 streekomroepen: waarbij de Duin & activiteiten (Welzijnsprogramma) en Bollenstreek wordt gezien als een streek en huisvestingskosten. dus één omroep. 2. Het stimuleren van de lokale omroep ter bevordering van verspreiding van RTV Katwijk en Bollenstreek Omroep (BO) lokale informatie en actualiteiten. hebben al langer de intentie om samen 3. Het stimuleren van de vorming van een te werken en voor de toekomst valt een streekomroep. fusie niet uit te sluiten. Inmiddels trekken beide omroepen en betrokken gemeenten gezamenlijk op in de vorming van een streekomroep.

Taakveld 5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie

Context en achtergronden In de Omgevingsvisie en de de gemeente), zodat we meer gaan spelen Maatschappelijke Agenda (MAG) staat dat en bewegen, sporten, fietsen, tuinieren er wordt gestreefd naar leefbare wijken. en onze omgeving groener maken door Hoe houden we onze wijken leefbaar minder stenen eruit en meer planten erin. en wat is dat precies? Een belangrijke ingrediënt hiervoor is een groene Wat willen we bereiken? woonomgeving die uitnodigt tot verblijven 1. Leefbare wijken (schoon, groen, heel en en bewegen voor alle leeftijdsgroepen, veilig) met maximale betrokkenheid en zoals spelen, wandelen en fietsen. inzet van gebruikers. Groener maken van Katwijk met meer recreatief groen In 2020 zijn nieuwe beleidsplannen actueel en groene verbindingen. die hierbij richting aangeven. Een meer 2. Een klimaatbestendige buitenruimte, groene gemeente met sterke ecologische waarbij bijdrage wordt geleverd aan structuren, zorgt voor verbinding met vermindering van wateroverlast en de natuur om ons heen en met andere hittestress. groene gebieden buiten onze gemeente. 3. In woonstraten: steen eruit, plant erin. Zo dragen we ons steentje bij aan 4. Gezonde inwoners door voldoende beleidsvraagstukken als duurzaamheid, uitdaging op beweeg-, speel- en klimaat (bescherming tegen steeds sportplekken. meer extreme weersomstandigheden) en 5. Bomen worden gezien als belangrijke gezondheid. dragers van het groen. Er wordt jaarlijks een bomenbalans opgesteld Landelijke ontwikkelingen en ideeën om inzicht te geven in kap en aanplant helpen ons om aan de slag te gaan met van bomen. Uitgangspunt bij (her) onze leefomgeving, ook een proces van plant van bomen is kwaliteit boven bewustwording. Hoe kunnen we met kwantiteit met hierin een minimale elkaar onze activiteiten versterken (zowel compensatie van het kroonvolume en inwoners, ondernemers, organisaties als stamaantallen.

77 Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? hierin hun steentje bij te dragen. 1. a. In 2020 wordt het nieuwe 4. a. Moderniseren en uitbreiden van Groenbeleidsplan 2019-2029 beweeg-, speel- en sportplekken dat eind 2019 wordt vastgesteld aan de hand van het beweeg- en geïmplementeerd. Het nieuwe speelruimtebeleidsplan. groenbeleidsplan sluit aan bij de b. Vervangen van verouderde kernpunten van de Omgevingsvisie speeltoestellen aan de hand van en de MAG. het beheersysteem. b. De integrale gebiedsgerichte c. Het zo klein mogelijk houden aanpak, in de wijken Frederiksoord, van verharde ruimtes en waar De Noord, Molenwijk en Rijnsoever mogelijk vergroenen van loopt door tot 2019. Binnen deze speelruimte. aanpak is er aandacht voor het 5. Bij bomenkap herplant realiseren op openbaar groen. betreffende locatie of als dit niet lukt c. Met het oog op de bijenpopulatie op alternatieve locaties. In en die van insecten in het uitzonderlijke geval als er geen algemeen worden in herplant voor een bomenkap mogelijk samenwerking met de regio, is, dan wordt er een storting in het Holland Rijnland extensieve, bomenfonds gedaan. Er wordt actief uniforme en bloemrijke bermen gezocht naar locaties waar gerealiseerd. aanvullende) boomaanplant kan 2 en 3. Het gedachtegoed van Operatie worden gerealiseerd. Ook wordt Steenbreek, steen eruit en plant gezocht naar soorten die het in onze erin verder uitrollen. Door zelf het leefomgeving goed doen, zodat er een goede voorbeeld te geven door kwalitiatief hoger bomenbestand versteende buitenruimte te wordt gerealiseerd. De standplaats vergroenen maar ook door waar zowel bestaande bomen als parkeerplaatsen te voorzien van nieuw aan te planten bomen staan meer open bestrating. Bovenal de wordt verbeterd. inwoners blijven stimuleren om

78 Wat mag programma 5 kosten? Overzicht baten en lasten P5

Programma 5 Sport, cultuur en groen Rekening 2018 wijzigngen 2018 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

Hoofdstuk Bedragen x € 1.000 - = nadeel

5.1 Sportbeleid en activering 2.057 1.544 1.548 1.547 1.540 1.540

5.2 Sportaccommodaties 3.033 3.399 3.726 3.743 3.695 3.652

5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en 1.404 1.538 1.630 1.420 1.420 1.420 cultuurparticipatie

5.4 Musea 305 327 319 344 343 343

5.5 Cultureel erfgoed 433 434 326 326 331 333

5.6 Media 2.495 1.580 1.594 1.544 1.494 1.494

5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie 4.529 4.627 4.816 4.416 4.423 4.436

Totaal - Lasten 14.256 13.449 13.959 13.340 13.246 13.218

5.1 Sportbeleid en activering 111 261 261 261 261 261

5.2 Sportaccommodaties 1.125 1.175 1.203 1.258 1.257 1.258

5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en 326 247 240 240 240 240 cultuurparticipatie

5.4 Musea 11 33 34 42 42 42

5.5 Cultureel erfgoed 68 2 2 2 2 2

5.6 Media 0 46 47 47 47 47

5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie 504 508 529 533 533 533

Totaal - Baten 2.145 2.272 2.316 2.383 2.382 2.383

Saldo exclusief mutaties reserves -12.111 -11.177 -11.643 -10.957 -10.864 -10.835

0.10 Toevoeging aan reserves 616 661 511 378 378 378

0.10 Onttrekking aan reserves 1.745 1.226 1.335 880 940 950

Saldo inclusief mutaties reserves -10.982 -10.612 -10.819 -10.455 -10.302 -10.263

Toelichting verschillen

Analyse ten opzichte van de begroting 2019

Taakveld 5.3 Taakveld 5.5 Lasten Lasten Muziekschool: lagere lasten doordat de Monumenten: In 2019 is er eenmalig geraamde overhead voor directeur en budget van € 79.000 beschikbaar gesteld managementondersteuning conform voor restauratiekosten gemeentelijke het BBV moeten worden verantwoord op monument De Waaier raadsbesluit taakveld 0.4 “overhead”. Voor dit product november 2018, dekking komt uit reserve leidt dit tot een voordeel van € 152.800. monumenten.

79 Taakveld 5.7 Taakveld 5.6 Lasten Lasten In het kader van de ombuigingen 2020-2023 Bibliotheekwerk: Het subsidiebudget is het budget openbaar groen vanaf 2020 is vanaf jaarschijf 2020 met gemiddeld structureel met €97.500 verlaagd. € 83.333 verlaagd op basis van het De werkzaamheden uit het bestedingsplan ombuigingsvoorstel 30 “besparing Groenbeleidsplan fluctueren jaarlijks. In welzijnsbudgetten” uit de kaderbrief 2020. het kader van de Integrale Gebiedsgerichte Aanpak (IGA) wordt het groen in de wijken Taakveld 5.7 de Noord, de Molenwijk en Frederiksoord Lasten heringericht. Vanaf 2021 zijn geen IGA's meer in De werkzaamheden uit het bestedingsplan het Groenbeleidsplan opgenomen. In spelen fluctueren jaarlijks. Vooruitlopend afwachting op het nieuwe beleidsplan is op het vast te stellen Beweeg- en alleen een stelpost opgenomen. speelruimte beleidsplan 2019-2028 is vanaf 2020 een stelpost opgenomen.

Analyse ten opzichte van de meerjarenraming 2020-2023

Lasten Muziekschool: In lijn met het raadsbesluit over ombuiging 24 “bereikbaar houden muziekonderwijs” is vanaf 2020 een taakstelling opgenomen van € 150.000.

Indicatoren

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm R2018 2020 2021 2022 2023

1. Leegstaande monumenten Eigen informatie 34 0 25 20 15 15

2. Verduurzaamde 2 0 6 8 10 10 monumenten

3. Erfgoedplatvormprojecten 0 0 4 5 6 6 / initiatieven

4. Verleende subsidies 0 0 4 5 6 6 erfgoedplatform

Deze indicator bestaat vanaf de begroting 2019.

Indicatie niet-sporters

Wettelijke beleidsindicator

Wettelijke beleidsindicator: Gemeente Nederland Eenheid Bron bron: Waarstaatjegemeente.nl Katwijk 2016 2016

Niet-sporters ten opzichte van totaal aantal % 53,1 48,7 Gezondheidsenquête inwoners (GGD, CBS, RIVM)) 2016

Dit onderzoek wordt om de vier jaar uitgevoerd.

80 Indicatoren

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm R2018 2020 2021 2022 2023

Percentage inwoners dat voldoet aan Sportscan 2011 78% - * 81% 82% 83% 83% de beweegnormen (4-12 jaar)

Percentage inwoners dat voldoet aan 43% - * 46% 47% 48% 48% de beweegnormen (12-18)

Percentage inwoners dat voldoet aan 38% - * 42% 43% 45% 45% de beweegnormen 19 jaar en ouder

* Geen onderzoek naar geweest. Er zijn verder ook geen cijfers van 2018 bekend.

Indicatoren bibliotheek, DBOS scholen, boekstart, taalhuis

Objectieve Indicator Bron Norm R2018 2020 2021 2022 2023

Aantal bezoekers vestigingen BCF 310.000 310.000 310.000 310.000 310.000 310.000

Aantal deelnemers culturele projecten BCF 3.500 3.500 3.150 3.150 3.150 3.150

Aantal Bibliotheken op school BCF 21 21 21 21 21 21

Deelname Boekstart kinderopvanglocaties BCF 40 40 40 40 40 40

Aantal deelnemers Taalhuis BCF 6.810 6.810 6.500 6.500 6.500 6.500

Verbonden Partijen

In de tabel hieronder staan de namen Voor gedetailleerde informatie inzake de van de Verbonden Partijen, die te maken Verbonden Partijen verwijzen wij u naar de hebben met de uitvoering van dit paragraaf Verbonden Partijen. programma.

Naam verbonden partij Taakveld

Sportbedrijf Katwijk BV Taakveld 5.1 Sportbeleid en activering

GR Holland Rijnland Taakveld 5.1 Sportbeleid en activering

Erfgoedcommissie Taakveld 5.5 Cultureel Erfgoed

Erfgoedplatform Taakveld 5.5 Cultureel Erfgoed

Universiteit Leiden Taakveld 5.5 Cultureel Erfgoed

81 Kaders Programma 5 Sport, cultuurproductie en cultuurparticipatie

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

Maatschappelijke Agenda 2019 23-5-2019 1352967

5.3 Beleidskader gemeentelijke muziekschool Katwijk 27-9-2012 2012-015266

5.5 Geactualiseerd beleidsinstrumentarium Archeologiebeleid 28-1-2016 554390

5.5 Erfgoedvisie 12-7-2018 1172991

5.7 Groenbeleidsplan 2009-2019 29-1-2009 2009-007400

5.7 Evaluatie Groenbeleidsplan 2009-2019 11-2-2016 585501

5.7 Speelruimtebeleidsplan 29-1-2009 2007-031657

5.7 Evaluatie speelruimtebeleid Natuurlijk ruimte voor spelen 2-7-2015 464191

82 Programma 6 Sociaal domein

Taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie Context en achtergronden nodig hebben en hen beter ondersteunen In Katwijk kijken we naar elkaar om. en ontzorgen in de taken die zij uitvoeren. De inwoners en hun welzijn staan Vrijwilligers dragen bij aan levendige voorop. De lokale overheid is een partner samenleving en biedt voor (kwetsbare) van de samenleving in de preventie, inwoners ook kansen om hun talenten te ondersteuning en hulp voor mensen die ontwikkelen of te blijven meedoen aan dat nodig hebben. De samenleving en de activiteiten. Vanuit de Maatschappelijke lokale overheid geven het integrale en Agenda ontwikkelen we hoe we ervoor samenhangende beleid gezamenlijk verder zorgen dat iedereen kan blijven meedoen. vorm. Daarbij wordt de komende jaren Verenigingsondersteuning is hier een nadrukkelijker gestuurd op het instrument in. De komende jaren gaat de maatschappelijk effect van inspanningen gemeente in overleg over een effectievere en activiteiten. We gaan eenzaamheid en inzet van verenigingsondersteuning die armoede tegen, aansluit bij de doelen van de MAG. werken verder aan de toegankelijkheid, sturen op een effectievere integratie Statushouders en ondersteunen mantelzorgers en Gemeenten in Nederland krijgen een kwetsbare groepen. Het beleid van de jaarlijkse taakstelling voor het huisvesten Maatschappelijke Agenda is er op gericht van statushouders. In 2019 waren dat om inwoners te stimuleren en te faciliteren voor Katwijk 50 mensen. De gemeente om allereerst de eigen kracht en de is verantwoordelijk voor begeleiding, kracht van de sociale omgeving (familie, integratie, inkomensvoorziening en vrienden, kennissen, buurtgenoten) te begeleiding naar werk. Samen met alle benutten. Waar de eigen kracht en de partners brengen we van elke statushouder kracht van het netwerk niet toereikend in kaart wat de mogelijkheden en is, biedt de gemeente een passende beperkingen zijn om aan het werk te gaan ondersteuning. De ondersteuning kan en te integreren in Katwijk. In juli 2018 bestaan uit algemene voorzieningen en/ heeft het ministerie de ‘Veranderopgave of maatwerkvoorzieningen. Het is de Inburgering’ aangekondigd. Deze bedoeling dat door een sterke lokale inzet veranderopgave moet verder worden op preventie en algemene voorzieningen zo uitgewerkt en zal, naar verwachting, in min mogelijk inwoners afhankelijk zullen 2021 ingaan. zijn/worden van zwaardere vormen van zorg en ondersteuning. Deze inhoudelijke Jeugd en Jongerenwerk transformatie is, naast een kwalitatieve Vanuit de Maatschappelijke Agenda doorontwikkeling, tevens een middel om wordt gestimuleerd om alle kinderen het tekort op de rijksmiddelen te kunnen gelijke en optimale kansen te bieden. opvangen. Er bestaat op dit moment twee soorten jeugd en jongerenwerk. Ambulant Vrijwilligerswerk en Mantelzorg jongerenwerk, dit zijn de jongerenwerkers Vrijwilligers en mantelzorgers zijn een van het welzijnskwartier. Daarnaast is er belangrijke sleutel tot het succes voor accommodatie gebonden jongerenwerk andere inwoners om zoveel als mogelijk (bijvoorbeeld clubwerk en jongerencentra). op eigen kracht verder te komen. Vanuit De gemeente gaat zich de komende de Maatschappelijke Agenda willen we jaren meer richten op vroegsignalering mantelzorgers de erkenning geven die zij en (traject) begeleiding van jongeren die

83 dreigen uit de vallen. Het jongerenwerk kan Mantelzorg meer van betekenis zijn als de gemeente 1. Mantelzorgers worden erkend, investeert in een persoonsgericht aanpak ondersteund en ontzorgd, waarbij er van jongeren om vroegtijdig te kunnen specifiek aandacht is voor de jonge signaleren en hulpverlening in te schakelen. mantelzorger. Voorkomen wordt dat Daarnaast kan het accommodatie mantelzorgers overbelast raken. gebonden jongerenwerk een bijdrage 2. De formele en informele zorg in de wijk leveren aan de culturele vorming, zijn met elkaar verbonden. talentontwikkeling en de algemene sociale vorming van jongeren. Statushouders 1. Volwassen statushouders stimuleren Maatschappelijke agenda we om binnen een zo’n kort mogelijke Gemeente, maatschappelijke partijen, termijn zelfredzaam te worden en inwoners, verenigingen en ondernemers betaald werk te verrichten. werken de komende periode samen 2. Statushouders kunnen zo snel mogelijk aan de opdrachten die voortkomen aansluiting maken op de Katwijkse uit de Maatschappelijke Agenda. De samenleving. Maatschappelijke Agenda heeft als doel het meer integraal bepalen en behalen van Jeugd en jongerenwerk maatschappelijke doelen op het gebied van 1. Het voorkomen van jongeren zorg, welzijn, onderwijs, gezondheidszorg, die uitvallen door middel van opvoeding, inburgering en sociale vroegsignalering en (traject) activering. We gaan direct sturen op begeleiding. maatschappelijke effecten en stoppen met 2. Jongeren krijgen kansen om zich zaken die daar niet aan bijdragen. te ontwikkelen, te ontplooien en te experimenteren met In 2019 is de Maatschappelijke Agenda verantwoordelijkheden (accommodatie vastgesteld. Een aantal partners (koplopers) gebonden/clubwerk). heeft geoefend met de nieuwe werkwijze van de Maatschappelijke Agenda. Ook is Maatschappelijke Agenda een data boek ontwikkeld voor het meten 1. Starten met de nieuwe werkwijze van indicatoren. ten aanzien van prioritering en bekostiging van maatschappelijke Wat willen we bereiken? thema’s volgens de Maatschappelijke Algemene voorzieningen Agenda ter vervanging van de huidige 1. Een stevige sociale (basis) subsidiemethodiek. infrastructuur waar mensen in een kwetsbare situatie gebruik van kunnen maken. Vrijwilligerswerk 1. (Kwetsbare) inwoners doen mee aan de veranderende samenleving. Ook kwetsbare groepen zetten zich maatschappelijk in en doen vrijwilligerswerk. 2. Vergroten van zelfredzaamheid van inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt; zij nemen deel aan activiteiten, waaronder incidentele of structurele vrijwilligersactiviteiten. 3. Sterke en maatschappelijk ondernemende organisaties en verenigingen.

84 Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? samen brengen van organisaties Algemene voorzieningen en verzorgen van trainingen voor 1. a. Algemene voorzieningen bijvoorbeeld mantelzorgvriendelijk ontwikkelen, versterken en personeelsbeleid. inzetten. 2. Presenteren van een onderzoek naar b. Onderzoeken in samenwerking de intensivering van de samenwerking met professionals welke tussen formele en informele zorg huidige maatwerkvoorzieningen 3. Zorgen voor informatie, advies voor Jeugd(deels) zouden en kortdurende individuele kunnen worden omgezet in een begeleiding en bemiddeling algemene voorziening zodat de tussen mantelzorg en respijtzorg. druk op de maatwerk- Hieronder valt ook het organiseren voorzieningen (en bijbehorende van voorlichtingsbijeenkomsten, budget) wordt verlaagd. lotgenotencontact en het Alzheimercafé. c. Voor dagbesteding binnen de 4. Aanbieden van trainingen, zoals de Wmo 18+ een algemene Vitale Mantelzorger. voorziening te realiseren waardoor de dagbesteding laagdrempeliger Statushouders wordt, met als gevolg snellere 1. De gemeente verzorgt de doorverwijzing. inkomensvoorzieningen van statushouders zodra zij woonachtig Vrijwilligerswerk zijn in Katwijk. 1. a. Vrijwilligerswerk wijkgericht 2. Het Servicepunt Werk verzorgt de inzetten, promoten en re-integratie van de statushouders daarin bemiddelen. Inwoners en begeleid zo veel mogelijk krijgen informatie en advies statushouders naar werk. en kunnen gebruik maken van de 3. Het Welzijnskwartier verzorgt de vrijwilligersvacaturebank. eerste opvang, de trajectbegeleiding, b. Samen met het het participatieverklaringstraject, de Gehandicaptenplatform verder taalondersteuning en de taalstages. vormgeven van de implementatie 4. We bereiden ons voor op de van Agenda 22 in de Katwijkse voorgestelde veranderopgave in de samenleving. inburgering van 2021. 2. Bieden van individuele en groepsgewijze trajecten bij het vinden Jeugd en Jongerenwerk en behouden van vrijwilligerswerk 1. a. De huidige voorzieningen voor de voor mensen met een grote afstand doelgroep 0-23 jaar bieden voor alle tot de arbeidsmarkt zoals een fysieke jeugdigen kansen voor of verstandelijke beperking of een ontwikkeling en ontplooiing van de taalachterstand. Ook stimuleren van jeugd. organisaties om kwetsbare vrijwilligers b. Stimuleren dat het jongerenwerk in te zetten. programma’s voor de doelgroep 3. Verenigingen en organisaties 12 tot 15 en 16 tot 17 jarigen informeren, adviseren, ondersteunen ontwikkelt (vraaggericht aanbod). en begeleiden bij de inzet van vrijwilligers en hun deskundigheid, Maatschappelijke agenda met specifieke aandacht voor 1. Ambities vertalen naar opdrachten. jongerenparticipatie. 2. Aanvraag en verantwoordingsproces voor alle partners duidelijk Mantelzorg Inzetten beleidsregisseurs: 1. Organiseren van een platform faciliteren en verbinden bij vorming voor professionals die te maken maatschappelijke coalities/ hebben met mantelzorgers, communities.

85 Taakveld 6.2 Wijkteams

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Waar de eigen kracht en het netwerk niet 1. Iedere inwoner kan de hulp en toereikend zijn kunnen inwoners terecht bij ondersteuning vinden die hij of zij de gemeente voor ondersteuning. Hiervoor nodig heeft. We willen niet dat mensen kunnen zij terecht bij verschillende teams: afhaken in het zoekproces naar de de Teams Sociale Ondersteuning (TSO), juiste ondersteuning. het Jeugd- en Gezinsteam (JGT), team 2. We willen hulpvragen zo licht als Participatie & Inkomen (P&I) of team Zorg. mogelijk oplossen, zonder de zware De medewerkers van Team P&I en team oplossingen te mijden als dit nodig is. Zorg zijn in dienst van de gemeente en Om ervoor te zorgen dat mensen niet worden aangestuurd door een teamleider. onnodig lang wachten met het vragen Het JGT is regionaal ingekocht en is van hulp is het van cruciaal belang dat zelfsturend onder begeleiding van een de Toegang laagdrempelig is. coach. Het TSO wordt lokaal gesubsidieerd 3. We willen dat inwoners een duurzame en wordt begeleid door een coördinator. oplossing voor hun probleem vinden. 4. We willen meer regie/sturing op Inwoners geven aan tevreden te zijn over kwaliteit, klantstromen en financiën. de geboden hulp en ondersteuning maar ook dat het soms lang duurt voor zij de Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? juiste plek gevonden hebben. Bovendien 1. Daarom kiezen we voor één toegang, merken we dat de versnippering het een duidelijk herkenbare plek waar integraal werken bemoeilijkt en zorgt alle inwoners met al hun vragen voor zeer beperkte sturingsmogelijkheden terecht kunnen. We gaan werken met aan de kant van de gemeente. Dit is wel een integraal wijkteam 0-100 waar wenselijk gezien de financiële situatie inwoners terechtkunnen met al hun van de gemeente en de tekorten op het vragen in het sociaal domein. Ten jeugdhulpbudget. behoeve van het wijkteam gaan we het volgende realiseren: Daarom willen we in 2020 komen tot a. Een nieuwe methode en een integraal wijkteam 0-100. Alle bijbehorende werkprocessen. Deze bovengenoemde teams gaan daarin op. worden in 2020 continu Op die manier willen we het integraal gemonitord en waar nodig werken bevorderen. De medewerkers aangepast. werken laagdrempelig vanuit de bestaande b. De huisvesting in ’t Kwadrant locaties in de wijk (’t Kwadrant en De Burgt) en de Burgt wordt geschikt of vindplaatsgericht. Zo wordt het voor gemaakt voor het wijkteam. Dit inwoners gemakkelijker om vroegtijdig betreft ook het verbeteren van de hulp te zoeken. Door problemen vroegtijdig ICT-voorzieningen. aan te pakken worden naar verwachting c. Er zijn inkoopafspraken gemaakt minder mensen verwezen naar zware voor de diensten die in het en duurdere specialistische hulp. wijkteam en daaromheen in een Bovendien willen we via wijzigingen in de flexschil geleverd worden. Dit inkoopafspraken sturen op 1 opdracht. betreft ook de medewerkers van huidig JGT en TSO. De afspraken worden gemonitord en zo nodig aangepast. d. Het in 2019 vastgestelde organisatieplan wordt met aandacht voor de betreffende medewerkers doorgevoerd.

86 2. We zorgen ervoor dat het wijkteam 4. Het gewenste inzicht om dit mogelijk laagdrempelig bereikbaar is op alle te maken, willen we bereiken door manieren waarop inwoners met hen op 1 moment, via 1 rapportage te in contact willen komen. Of dat nu verantwoorden over het werk. fysiek, digitaal, telefonisch of per post is. De bestaande contactkanalen van de huidige teams zullen hiervoor aangepast moeten worden. 3. We ontwerpen een nieuwe werkwijze waarbij bij binnenkomst een brede afweging gemaakt wordt van welke vraag er op welk leefgebied speelt en wie er het beste met die vraag aan de slag kan. Op die manier voorkomen we dat er gekozen wordt voor een oplossing in leefgebied A terwijl het eigenlijke probleem op een ander leefgebied ligt.

Taakveld 6.3 Inkomensregelingen

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? De Participatiewet is het vangnet van het 1. De financiële kwetsbaarheid van sociale zekerheidsstelsel. De gedachte burgers verminderen en ervoor zorgen achter de Participatiewet is, uitgaan van de dat zij op eigen benen kunnen staan. eigen kracht van mensen en ondersteuning Iedereen doet mee naar vermogen. bieden waar het nodig is. De nadruk ligt Zoveel mogelijk mensen krijgen de kans op de eigen verantwoordelijkheid van de op werk bij een reguliere werkgever, cliënt. Van hem/haar wordt verwacht dat ook als zij een beperking hebben. hij/zij zelf in het bestaan kan voorzien door 2. Er wordt regelmatig gebruik gemaakt het verrichten van arbeid. van de inkomensregelingen. 3. De gevolgen van armoede voor De gemeente garandeert een inkomen (in kinderen terugdringen. de vorm van een uitkering) aan inwoners 4. Het armoedebeleid bereikt de inwoners die (tijdelijk) niet in hun bestaan kunnen die het nodig hebben. voorzien. Voor de uitkeringen ontvangt de gemeente een budget van het rijk (op Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? basis van de Wet Buig = Wet Bundeling 1. Zorgen dat burgers “op eigen van uitkeringen inkomensvoorziening). benen kunnen staan” o.a. door het Inwoners met een inkomen op of boven bevorderen van de uitstroom via het re- het sociaal minimum kunnen een beroep integratiebeleid (in samenwerking met doen op ondersteuning door de gemeente. het Servicepunt Werk). Dit kan in de vorm van bijzondere bijstand. 2. Handhaven van de rechtmatigheid van Daarnaast kan een beroep worden de uitkering. gedaan op de Doe Mee regeling en is er 3. De financiële belemmeringen voor via Stichting Leergeld een kindpakket kinderen wegnemen door diverse beschikbaar en kunnen kinderen regelingen (fiets, computer/laptop, gebruik maken van het Jeugdfonds kindpas, schoolspullenpas, Jeugdfonds Sport en Cultuur. In 2020 herrijken we Sport en Cultuur) onder gezinnen die het armoedebeleid. Doel is dat zo veel hiervoor in aanmerking komen aan te mogelijk inwoners op een laagdrempelige bieden en deze breed te communiceren. manier gebruik kunnen maken van de 4. Het armoedebeleid wordt herijkt. verschillende regelingen.

87 Taakveld 6.4 Begeleide participatie

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Inwoners met een SW-indicatie (Sociale 1. Het behouden van de werkgelegenheid Werkplaats) zijn aan het werk via de voor de momenteel in dienst zijnde Maregroep. Sinds de invoering van de Wsw-werknemers. Participatiewet kan er geen nieuwe 2. Meer mensen die alleen kunnen instroom meer plaatsvinden in de WSW. werken in een beschutte Hier is het Nieuw Beschut Werk voor in werkomgeving maken gebruik van een de plaats gekomen. De indicaties voor beschut werk plek. Nieuw Beschut Werk worden door het 3. Een goed en op de verschillende UWV afgegeven. Er zijn nog (te) weinig klantprofielen (van mensen Katwijkers die gebruik maken van Nieuw met een afstand tot de Beschut (2). Wettelijk gezien kent Katwijk arbeidsmarkt) afgestemd passend een plicht om in 2019 17 Beschut Werk ondersteuningsaanbod. plekken te realiseren (Voor 2020 zijn de 4. Inzetten op doorontwikkeling van het precieze aantallen nog niet bekend maar SW-bedrijf naar de toekomst. het zijn er waarschijnlijk 21). Katwijk moet nog een besluit nemen over het al dan niet Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? afnemen van de module beschut werk van 1. Vooralsnog voortzetten van de GRKDB (Gemeenschappelijke Regeling de uitvoering Wsw via het werkbedrijven Kust- Duin en Bollenstreek). werkvoorzieningschap Kust- Duin- en Bollenstreek. Daarnaast zal Katwijk inzetten op de 2. Besluitvorming over het al dan niet doorontwikkeling van het SW-bedrijf, afnemen van de beschut werken zodat er verschillende doelgroepen kunnen module van de GRKDB en meer participeren. inspanningen om mensen aan een beschut werk plek te helpen. 3. Inzetten op de doorontwikkeling van het huidige (ondersteunings)aanbod en de verschillende doelgroepen.

88 Taakveld 6.5 Arbeidsparticipatie

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? De Participatiewet is er voor iedereen die De deelname van werkloze en kan werken maar het zonder ondersteuning werkzoekende inwoners aan het niet redt op de arbeidsmarkt. De wet arbeidsproces. heeft als belangrijkste doel zoveel mogelijk mensen richting betaald werk te Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? begeleiden. De gemeente werkt samen met Bevorderen van de uitstroom via het re- de gemeenten in de Duin- en Bollenstreek integratiebeleid (in combinatie met het in het Servicepunt Werk. Dit servicepunt is Servicepunt Werk). de uitvoerende organisatie van een aantal Daarvoor worden de volgende maatregelen stimulerende instrumenten om inwoners getroffen: te laten participeren in het arbeidsproces. 1. Doorontwikkeling van het Servicepunt Er wordt ingezet op de doorontwikkeling Werk, waarbij de klantprofielen en van het SPW, waarbij de verschillende het aanbod op elkaar afgestemd klantgroepen op een zo efficiënt en worden. Voor jongeren zetten we effectief mogelijke manier bemiddeld speciale klantmanagers in. Er wordt worden naar werk. in samenspraak met de jongere een individueel trajectplan opgesteld. Hierin wordt gekeken welke verschillende leefgebieden de jongeren belemmeren om aan het werk te gaan. De daaruit voortvloeiende acties worden strak bewaakt. Als een jongere (terug) naar school kan, wordt dat bevorderd. 2. Extra inzet op vergunninghouders.

89 Taakveld 6.6 Maatwerkvoorzieningen (WMO)

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? De Wmo 2015 moet er voor zorgen dat 1. Inwoners van Katwijk doen mee ouderen en mensen met een beperking aan de samenleving, ongeacht passende ondersteuning krijgen die ze in eventuele lichamelijke, psychosociale, staat stelt om thuis te blijven wonen. psychiatrische of verstandelijke beperkingen. Een maatwerkvoorziening is aanvullend 2. Ouderen en mensen met een beperking op wat iemand zelf kan bijdragen, en blijven zo lang mogelijk actief en vormt samen met de inzet van eigen kracht zelfstandig in hun eigen leefomgeving. of, indien van toepassing, gebruikelijke hulp of mantelzorg een samenhangend Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? ondersteuningsaanbod, ofwel maatwerk. Algemeen: Voor alle doelstellingen Ook het gebruik van een algemene geldt dat we met zorg- en voorziening kan, afhankelijk van de welzijnsinstellingen zorg dragen voor een omstandigheden van de cliënt, tot het ondersteuningsaanbod dat aansluit op de vereiste maatwerk leiden. Wmo-taken van de gemeente. Gemeente en cliënt brengen hiervoor gezamenlijk de ondersteuningsbehoefte 1. Met zorg- en welzijnsinstellingen in kaart en bespreken oplossingen. De zorg dragen voor een eigen mogelijkheden en behoeftes van ondersteuningsaanbod dat aansluit op de cliënt en zijn mantelzorger zijn hierbij de Wmo-taken van de gemeenten. het uitgangspunt. Wanneer de burger 2. In gesprekken met inwoners stimuleren het niet zelf of niet binnen de vertrouwde om gebruik te maken van o.a. omgeving kan oplossen, kan de gemeente domotica en alarmering. passende ondersteuning bieden.

De woningaanpassingen en hulpmiddelen zijn maatwerkvoorzieningen die het zelfstandig functioneren ondersteunen. Met ingang van 1 januari 2019 heeft de gemeente Katwijk samen met andere regiogemeenten nieuwe contracten afgesloten met leveranciers voor woningaanpassingen en trapliften.

90 Taakveld 6.71 Maatwerkdienstverlening 18+

Context en achtergronden Maatwerkvoorzieningen ZIN en PGB Schuldhulpverlening (huishoudelijke hulp en begeleiding) De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening De Wmo 2015 moet er voor zorgen dat (Wgs) bepaalt dat de schuldhulpverlening ouderen en mensen met een beperking een taak van de gemeente is. Een onderdeel passende ondersteuning krijgen die ze in van de Wgs is dat er voor de aanmelding staat stelt om thuis te blijven wonen. maximaal een wachttijd van vier weken mag zijn. De gemeente Katwijk vult Een maatwerkvoorziening is aanvullend de uitgangspunten van de Wgs in met op wat iemand zelf kan bijdragen, en ondersteuning van inwoners met financiële vormt samen met de inzet van eigen kracht problemen via het Budget Informatie of, indien van toepassing, gebruikelijke Punt. Doel van de ondersteuning is dat hulp of mantelzorg een samenhangend de inwoner in staat is te participeren in ondersteuningsaanbod, ofwel maatwerk. de samenleving, het liefst schuldenvrij. Ook het gebruik van een algemene Bij de invulling van het beleid zijn diverse voorziening kan, afhankelijk van de instanties betrokken, zoals het Budget omstandigheden van de cliënt, tot het Informatie Punt, Formulierenbrigade, vereiste maatwerk leiden. Kwadraad maatschappelijk werk/ Gemeente en cliënt brengen hiervoor Broodnodig en Grip op de Knip. gezamenlijk de ondersteuningsbehoefte in kaart en bespreken oplossingen. De Wat willen we bereiken? eigen mogelijkheden en behoeftes van Maatwerkvoorzieningen ZIN en PGB de cliënt en zijn mantelzorger zijn hierbij (huishoudelijke hulp en begeleiding) het uitgangspunt. Wanneer de burger 1. Inwoners van Katwijk doen, ongeacht het niet zelf of niet binnen de vertrouwde eventuele lichamelijke, psychosociale, omgeving kan oplossen, kan de gemeente psychiatrische of verstandelijke passende ondersteuning bieden. beperkingen, mee aan de samenleving. In het meedoen staat de eigen kracht De maatwerkvoorziening Begeleiding en verantwoordelijkheid centraal. biedt een afgestemd pakket van diensten 2. Ouderen en mensen met een beperking voor zelfredzaamheid en/of participatie blijven zo lang mogelijk actief en (individuele begeleiding, dagbesteding of zelfstandig in hun eigen leefomgeving. kortdurend verblijf en vervoer). Inwoners 3. Stabiliseren van de bestaande hebben hierin een keuzevrijheid om zelf leefsituatie zodat instroom in een zorgaanbieder te kiezen. intramurale voorzieningen zoveel als Het beleid rondom de Hulp bij het mogelijk voorkomen kan worden. Huishouden is in 2017 aangepast. Diverse 4. Van maatwerkvoorziening ontwikkelingen maakten dit noodzakelijk. naar algemene voorziening om De algemene voorziening Schoon en dagbesteding laagdrempeliger leefbaar huis en de maatwerkvoorziening te maken, met als gevolg snellere Begeleiding bij het huishouden zijn doorverwijzing. omgevormd tot één resultaatgerichte maatwerkvoorziening Hulp bij het Schuldhulpverlening Huishouden, met ingang van 1 oktober 2017. 1. De financiële kwetsbaarheid van Per 1 januari 2019 is het abonnementstarief burgers verminderen en ervoor zorgen van kracht, dit houdt in dat de eigen dat zij “op eigen benen kunnen staan”. bijdrage 2019 is vastgesteld op € 17,50 per 4 weken. In 2020 zal het abonnementstarief € 19,00 per maand bedragen.

91 Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? Maatwerkvoorzieningen ZIN en PGB 2. Presenteren van de uitkomst van de (huishoudelijke hulp en begeleiding) pilot Meedoen, waarbij inwoners 1. a. Met zorg- en welzijnsinstellingen worden begeleid om door participatie zorg dragen voor een ondersteu en dagbesteding zelfstandiger ningsaanbod dat aansluit op de te kunnen deelnemen aan de Wmo-taken van de gemeente. maatschappij. b. In de ondersteunende 3. Samen met zorg- en welzijns- gesprekken met inwoners in instellingen inzetten op algemene de wijkteams staan eigen kracht voorzieningen, begeleiding of en verantwoordelijkheid centraal; dagbesteding. inwoners kunnen gebruik maken 4. Binnen de MAG worden initiatieven van o.a. het begeleidingsaanbod voor een algemene voorziening van het Welzijnskwartier dagbesteding verder uitgewerkt. (bijv. koffieochtenden) en maatwerkvoorzieningen als Schuldhulpverlening dagbesteding. 1. Bieden van dienstverlening bij schulden via het Budget Informatie Punt en netwerkpartners.

Taakveld 6.72 Maatwerkdienstverlening 18+

Context en achtergronden het onderwerp jeugd. Naast de regionale Zorg in Natura sturingsagenda is er ook een regionaal De inkoop van regionale jeugdhulp beleidsteam jeugd opgestart om uitvoering is bij de Tijdelijke Werkorganisatie te geven aan de agenda. Door een Opdrachtgeverschap Jeugdhulp (TWO) terugtrekkende beweging van gemeenten belegd. De TWO is een uitvoeringsorgaan uit de Leidse regio uit het beleidsteam is van Holland Rijnland. Gezamenlijk wordt de de regionale sturingsagenda beperkter inkoopstrategie van jeugdhulp in de regio geworden, evenals de inzet van en in Holland Rijnland jaarlijks binnen het regionale beleidsteam. De gemeente de kaders van de wetgeving verbeterd en Katwijk participeert in het beleidsteam. vastgesteld. De huidige contracten lopen af per 31-12-2020. In 2020 zal de inkoop van de Lokale uitvoeringsagenda Jeugdhulp jeugdhulp worden uitgevoerd volgens het Als gevolg van het beperken van de Inkoopplan dat in 2019 is opgesteld met de regionale sturingsagenda is er een ook een regio-gemeenten. lokale uitvoeringsagenda jeugd opgesteld om meer lokale invulling te geven aan het Regionale Sturingsagenda Jeugd beleid en meer inzet te plegen gericht op De afgelopen jaren is er sprake van een maatwerk voor de Katwijkse situatie. financieel tekort op het Jeugdbudget. De inkomsten vanuit het Rijk dalen sneller dan Wat willen we bereiken? dat de uitgaven van de gemeente(n) dalen. 1. Een kwalitatief betere en duurzaam Binnen de regionale samenwerking van de betaalbare jeugdhulp die ingepast is in gemeenten binnen Holland Rijnland is er de lokale structuur. regionale sturingsagenda opgesteld om 2. Beweging in het systeem van ervoor te zorgen dat er meer afschaling jeugdhulp zodat er meer sprake is van zorg (en kosten) wordt gerealiseerd van afschaling waar dat mogelijk en zonder af te doen aan de kwaliteit van de verantwoord is. zorgverlening aan inwoners. Ook wordt 3. Betere aansluiting van de Jeugdhulp er op regionaal niveau gekeken naar het op de aanverwante onderwerpen en verbeteren van de samenwerking met thema’s (onderwijs, veiligheid). aanverwante thema’s en partijen binnen

92 Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? 3. Vroegsignalering en preventie: Onderstaande acties hebben betrekking op investeren in de toekomst. de drie bovenstaande doelen: 4. Vorm geven aan lokaal 1. Onderzoek naar de aard en omvang accountmanagement jeugd. van jeugdhulp in Katwijk. 5. Uitvoering geven aan wettelijke taken 2. Meer grip op de lokale toegang. en doelen.

Taakveld 6.81 Geëscaleerde zorg 18+

Context en achtergronden Vanaf 2021 zal de ondersteuning zoveel In Katwijk kijken we naar elkaar om. mogelijk lokaal georganiseerd worden. In Ook kwetsbare inwoners die tijdelijk het geval van zeer specialistische of acute opvang nodig hebben, kunnen rekenen vormen van opvang kan het noodzakelijk op passende ondersteuning. Geëscaleerde zijn om hierover (sub)regionale zorg is een bijzonder onderdeel uit de samenwerkingsafspraken te maken. In Wet Maatschappelijke Ondersteuning. 2020 wordt dit verder vormgegeven. Hieronder vallen verschillende vormen van De verwachting is dat het landelijk tijdelijke opvang voor volwassenen. verdeelmodel in de meicirculaire van 2020 bekend wordt gemaakt. Maatschappelijke zorg De financiering van maatschappelijke zorg Collectieve preventie GGZ en beschermde woonvormen verloopt De gemeenten in de Duin- en Bollenstreek vooralsnog via de centrumgemeente hebben afspraken met elkaar gemaakt Leiden. We gaan er van uit dat er vanaf om activiteiten te financieren die vallen 2021 een transitie gerealiseerd is waardoor onder de collectieve preventie Geestelijke gemeenten zelf verantwoordelijk worden gezondheidszorg. Hiermee wordt een voor de financiering van deze vormen bijdrage geleverd aan de geestelijke van begeleiding en/huisvesting. De gezondheid van de inwoners in de Duin- en middelen voor beschermd wonen en Bollenstreek. Door in te zetten op preventie maatschappelijke zorg gaan dan naar de wordt beoogd dat inwoners zo optimaal individuele gemeenten, verminderd met mogelijk kunnen participeren in de de middelen die nodig zijn voor de cliënten samenleving en in mindere mate gebruik die toegang hebben gekregen tot de WLZ. maken van duurdere specialistische zorg. Voor ons als gemeente versterkt dit de mogelijkheden dat inwoners die zich in Nazorg ex-gedetineerden een sociaal kwetsbare situatie bevinden in In Katwijk loopt al jaren een zeer succesvol de eigen omgeving kunnen herstellen en project rondom de re-integratie van meedoen in de (lokale) samenleving. ex-gedetineerden. De lokale aanpak resulteerde in een afname van de recidive: Wat nodig is om de benodigde zorg lokaal 19,75% in 5 jaar tijd tegenover landelijk en in de Duin- en Bollenstreek te kunnen 53,5% in 3 jaar tijd. Het project wordt leveren hebben we beschreven in het nu nog betaald uit de Doeluitkering Uitvoeringsprogramma maatschappelijke Maatschappelijke Opvang (DuMo) die de zorg 2018-2021 “Omzien naar elkaar”. In gemeente Leiden als centrumgemeente 2019 hebben de Duin- en Bollengemeenten vanuit de Rijksoverheid krijgt. Deze een investeringsplan opgesteld om middelen zullen eveneens per 2021 daadwerkelijke stappen te kunnen maken gedecentraliseerd worden (zie hierboven ter voorbereiding op de decentralisatie. Maatschappelijke Zorg). 2020 is een Voor de uitvoering van dit plan heeft de overgangsjaar om (vervolg)afspraken te gemeente Leiden middelen beschikbaar maken over continuering vanaf 2021. gesteld. De uitvoering daarvan loopt ook in 2020 door.

93 Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? 1. Het is voor iedereen mogelijk om op 1. a. Uitvoeren van het investings-/ een passende plek te wonen, met werkplan “Omzien naar elkaar”. of zonder ondersteuning. Hulp en b. Uitwerken van de projectopdracht ondersteuning zoveel mogelijk in de huisvesting kwetsbare doelgroepen nabijheid in de wijk aanbieden (dit sluit om te komen tot realisatie van aan bij de Omgevingsvisie). (extra)huisvestingsplekken voor 2. Activiteiten uitvoeren die betrekking Maatschappelijke Zorg en hebben op preventie Geestelijke Beschermd Wonen. Gezondheidszorg. c. Bepalen wat lokaal, (sub) regionaal 3. (vervolg) afspraken maken om het georganiseerd moet worden en project Nazorg ex-gedetineerden te daarvoor de inkoop en toegang continueren na 2020. voor realiseren. 2. Monitoring van de afspraken die er subregionaal gemaakt zijn. 3. Onderhandeling met de gemeente Leiden over financiering.

Taakveld 6.82 Geëscaleerde zorg 18-

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Geëscaleerde zorg 18- is onderdeel van de 1. Kinderen groeien gezond en veilig op. regionale afspraken in Hart voor de Jeugd 2. Uitgebreider aanbod Beschermd en de regionale sturingsagenda Jeugd, Wonen. de lokale sturingsagenda Jeugd en het Transformatieplan. Daarin zijn de aspecten Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? Veiligheid en Beschermd Wonen prominent 1. Sturen waar mogelijk op optimalisatie benoemd. Binnen deze programma’s uitvoering Veilig Thuis. worden de activiteiten op elkaar afgestemd 2. Uitvoering regionale en lokale en vervolgens lokaal ingezet als maatwerk. sturingsagenda jeugd. 3. Uitvoering Transformatieplan Jeugd (door Rijk gefinancierd).

Opmerking: De begrotingsomvang van het sociale de processen, voortgang en resultaten domein (€ 60 miljoen) met daarin de om tijdig bij te kunnen sturen. In de Maatschappelijke Agenda (MAG), de komende maanden verwachten wij invoering van “de toegang” die allen meer duidelijkheid te krijgen over de moeten lijden tot kwaliteitsverbetering en noodzakelijke invulling hiervan. Wanneer een betere beheersing van de budgetten, duidelijk wordt wat en hoe we de waaronder ook een omvangrijke beheersing (onafhankelijk) beter kunnen taakstelling, maken dat wij ons moeten monitoren en beheersen zullen wij u beraden op een gedegen bewaking van hierover gaan benaderen.

94 Wat mag programma 6 kosten? Overzicht baten en lasten P6

Programma 6 Sociaal domein Rekening 2018 wijzigingen 2018 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

Hoofdstuk Bedragen x € 1.000 - = nadeel

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 7.594 7.717 7.017 6.438 6.184 6.166

6.2 Wijkteams 3.922 4.280 4.503 4.485 4.395 4.395

6.3 Inkomensregelingen 16.890 16.848 16.826 16.826 16.826 16.826

6.4 Begeleide participatie 6.583 6.431 6.210 5.981 5.765 5.493

6.5 Arbeidsparticipatie 1.049 1.093 1.181 1.203 1.228 1.271

6.6 Maatwerkvoorzieningen (WMO) 864 1.608 1.715 1.715 1.715 1.715

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 8.563 8.319 8.996 8.771 8.746 8.746

6.72 Maatwerkdienstverlening 18- 10.434 12.924 12.885 12.703 12.563 12.425

6.81 Geëscaleerde zorg 18+ -149 117 148 148 148 148

6.82 Geëscaleerde zorg 18- 1.294 1.533 1.506 1.506 1.506 1.506

Totaal - Lasten 57.044 60.870 60.987 59.776 59.076 58.691

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 883 671 691 759 794 794

6.3 Inkomensregelingen 12.296 12.528 12.517 12.517 12.517 12.517

6.5 Arbeidsparticipatie 0 0 0 0 0 0

6.6 Maatwerkvoorzieningen (WMO) 0 0 0 0 0 0

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 648 296 337 337 337 337

6.81 Geëscaleerde zorg 18+ 16 7 7 97 97 97

Totaal - Baten 13.843 13.502 13.552 13.710 13.745 13.745

Saldo exclusief mutaties reserves -43.201 -47.368 -47.435 -46.066 -45.331 -44.946

0.10 Toevoeging aan reserves 3.193 244 48 212 215 240

0.10 Onttrekking aan reserves 3.985 2.258 1.556 578 278 278

Saldo inclusief mutaties reserves -42.409 -45.354 -45.927 -45.700 -45.268 -44.908

Toelichting verschillen

Analyse ten opzichte van de begroting 2019

Taakveld 6.1 technische ombuigingen die zijn Lasten opgenomen in de voorjaarsberap ’19. Algemene voorzieningen WMO en jeugd: De negatieve stelpost transitie is vanaf Maatschappelijke agenda: via het 2020 vervallen hierdoor ontstaat ten raadsvoorstel over de Maatschappelijke opzichte van 2019 een incidenteel nadeel agenda (zaaknr. 1352967) zijn incidenteel van € 61.000 (zie pagina 13 voorjaarsberap middelen beschikbaargesteld, dit ’19). Door de onderuitputting van het veroorzaakt een incidenteel nadeel van € structurele subsidiebudget ontstaat een 214.400. voordeel van € 55.000. Beide mutaties maken onderdeel uit van de financieel

95 Implementatiebudget toegang: middelen voor vangnet en noodfonds Het implementatiebudget voor het (dekking t.l.v. bestemmingsreserve sociaal project toegang was incidenteel domein). beschikbaargesteld en vervalt in 2020. Dit resulteert in een voordeel van € 180.000 Taakveld 6.4 (zaaknr. 1210050). Lasten Ouderenzorg (belbus): Het werkbudget Sociale werkvoorziening: Bijdrage voor de belbus is verplaatst naar het Maregroep is verlaagd met € 220.700 o.b.v. product vervoer binnen taakveld 6.71 de begroting ’20 (zaaknr. 1394651). “maatwerk dienstverlening 18+”. Voor Werkgelegenheidsbevordering: Bijdrage het taakveld 6.1 betekent dit een voordeel Maregroep is verhoogd met € 56.850 o.b.v. van € 341.200 (zie ook 6.71). Daarnaast de begroting ’20 (zaaknr. 1394651). is hetzelfde budget in 2019 incidenteel verhoogd met € 50.000 i.v.m. de opzegging Taakveld 6.71 van het contract door de huidige aanbieder Lasten en de verhoging van de tarieven. Hulp bij huishouden: Hogere lasten als gevolg van aanpassing beleid in 2017. Voor Ondersteuningsorganisaties: Het dit product leidt dit t.o.v. 2019 tot een subsidiebudget voor het Welzijnskwartier nadeel van € 180.250. is in 2020, o.a. in het kader van de ombuigingen met € 250.000 verlaagd Vervoer: verhoging budget ad € 341.200 (ombuigingsmaatregel 30 kadernota ’20). door de verplaatsing van het belbusbudget van het product ouderenzorg (zie ook Wijkwerk cultuur: Verlaging van het taakveld 6.2). subsidiebudget met € 94.800. In de meicirculaire ’19 is bekendgemaakt hoe Begeleiding zorg in natura: Via het voorstel hoog de toegekende middelen voor "Bestuurlijke aanbesteding Tijdelijk de maatschappelijke begeleiding zijn beschermd wonen"(zaaknr. 1224045) is (onderdeel algemene uitkering). Deze besloten de meerjarenbegroting vanaf zijn gebaseerd op het aantal gehuisveste '20 te verhogen ten laste van de stelpost volwassen statushouders. Ten opzichte van transitie (taakveld 6.1). Dit resulteert de begroting 2019 worden deze middelen voor dit taakveld in een nadeel van € met € 94.800 verlaagd, consequentie is dat 204.050. De ombuiging voor toegang (nr. ook de hieraan gekoppelde subsidie aan 28 kadernota) resulteert voor dit product in het Welzijnskwartier met ditzelfde bedrag een voordeel van € 50.000. wordt verlaagd. Taakveld 6.72 Taakveld 6.2 Lasten Lasten Individuele voorzieningen in natura Jeugd- en gezinsteams: Om de ombuiging jeugd: De recent ontvangen begroting voor toegang te behalen (ombuiging 2020 van TWO jeugdhulp resulteert nr. 28 kadernota) is verhoging van het in een nadeel van € 493.050 t.o.v. inhuurbudget met € 140.000 noodzakelijk. 2019. Via de decembercirculaire ’18 Voor dit product resulteert deze ombuiging zijn voor de jeugdhulp binnen het AZC in een voordeel van € 50.000. De recent incidenteel middelen voor jaarschijf 2019 ontvangen begroting 2020 van TWO bekendgemaakt, dit resulteert in een jeugdhulp resulteert in een nadeel van incidenteel voordeel van € 193.850. In € 525.350. de meicirculaire 2019 is aangekondigd dat structurele middelen voor dit doel Sociale wijkteams: De ombuiging voor zullen worden beschikbaargesteld, de toegang (nr. 28 kadernota) resulteert definitieve verdeling van deze middelen voor dit product in een voordeel van € zal via de decembercirculaire worden 50.000. Daarnaast incidenteel voordeel bekendgemaakt. Ombuiging 27 “inzet ad € 237.000 door wegvallen incidentele POH jeugd bij huisartsen” resulteert voor

96 2020 in een taakstelling van € 260.000 Ondersteuningsorganisaties: Ombuiging (voordeel). De ombuiging voor toegang (nr. 30 “besparing welzijnsbudgetten” 28 kadernota) resulteert voor dit product in resulteert in de meerjarenbegroting voor een voordeel van € 300.000. dit product tot een budgetverlaging van PGB jeugd: Hogere lasten doordat vanaf 1-1- gemiddeld € 429.300. '20 de solidariteitsafspraken met de regio zijn vervallen en Katwijk niet meer wordt Taakveld 6.4 gecompenseerd voor de hogere PGB lasten, Lasten dit leidt tot een nadeel van € 220.000. Sociale werkvoorziening: Budget is in de meerjarenbegroting verlaagd op basis Analyse ten opzichte van de van de begroting '20 van de Maregroep meerjarenraming 2020-2023 (raadsvoorstel 1394651), dit leidt tot een voordeel van € 464.200. Taakveld 6.1 Algemene voorzieningen WMO en jeugd: Werkgelegenheidsbevordering: Budget De taakstelling voor dagbesteding is in is in de meerjarenbegroting verhoogd de meerjarenbegroting verlaagd o.b.v. de op basis van de begroting '20 van de verwachte lasten a.g.v. de omzetting van Maregroep (raadsvoorstel 1394651), dit leidt maatwerkvoorziening naar algemene tot een nadeel van € 74.650. voorziening (ombuiging 26 kadernota ‘20). Ten opzichte van 2020 is in de Taakveld 6.71 meerjarenbegroting sprake van een Lasten gemiddeld voordeel van ca. € 58.333. Begeleiding zorg in natura: Ombuiging 28 “toegang” leidt voor dit product in de Maatschappelijke agenda: via het meerjarenbegroting tot een gemiddeld raadsvoorstel over de Maatschappelijke voordeel van € 241.667. agenda (zaaknr. 1352967) zijn in 2020 en 2021 incidenteel middelen Taakveld 6.72 beschikbaargesteld, dit leidt voor de Lasten meerjarenbegroting tot een voordeel van Individuele voorzieningen in natura ca. € 295.500. jeugd: In de meerjarenbegroting van TWO jeugdhulp wordt rekening gehouden met Algemeen maatschappelijk een daling van de lasten voor regionale werk: Ombuiging 30 “besparing jeugdhulp. Voor dit product leidt dit tot welzijnsbudgetten” resulteert in de een gemiddeld voordeel van € 281.467. meerjarenbegroting voor dit product tot een budgetverlaging van gemiddeld € Taakveld 6.81 133.133. Baten Woonvoorzieningen beschermd wonen: De verwachting is dat vanaf 2021 een doeluitkering voor dit doel zal worden ontvangen, dit leidt ten opzichte van jaarschijf 2020 tot een gemiddeld voordeel van € 90.000.

97 Welke indicatoren

Taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie

Objectieve effectindicator Bron Norm 2018 2020 2021 2022 2023

1.1 Aantal mensen dat een onder- SZW net / eigen 350 729 350 350 350 350 steuningsvraag heeft gedaan bij informatie het team sociale ondersteuning

2. a. Aantal geregistreerde Welzijnskwartier 900 1385 1000 1000 1050 1050 mantelzorgers 1)

b. Aantal hulpvragers Steun- Welzijnskwartier 650 910 700 700 700 700 punt mantelzorg

c. Aantal hulpvragen jonge Welzijnskwartier 10 zie b 20 20 25 25 mantelzorgers

d. Aantal koppelingen zorgvrij- Welzijnskwartier 35 0 50 50 50 50 williger / cliënt

3. Aantal vacaturebemiddelin- Jaarverslag 370 380 380 380 380 gen VIP www.vipkatwijk.nl o.a. Welzijnskwartier bemiddeling jongeren (vervolg Kengetallen WZP MaS), uitkeringsgerechtigden en zorgvrijwilligers.

Via vacaturebank 127 Via MaS 423

4. Recidive ex-gedetineerden Pilot Nazorg 43 15 40 40 40 40 weergegeven in procentpunten ex-gedeti- neer-den Katwijk, St. Kocon 2010

5. Aantal unieke vrijwilligers BCF-opdracht 500 350 510 520 530 540 tiener- en jongerenwerk en WZK en jaarver- scouting slag scouting

1) verhoging in verband met voorwaarde registratie om in aanmerking te komen voor het mantelzorgcompliment.

Wettelijke beleidsindicator (bron: waarstaatjegemeente.nl)

Gemeente Indicator Bron Eenheid Nederland 2015 Katwijk 2015

Kinderen tot 18 jaar in armoede, Verwey Jonker Instituut - % 3,98 6,58 gezin moet rondkomen van Kinderen in Tel bijstandsuitkering

98 Taakveld 6.3 Inkomensregelingen

Wettelijke beleidsindicator (bron: waarstaatjegemeente.nl)

Gemeente Nederland Indicator Bron Eenheid Katwijk 2018 2018

Bijstandsuitkeringen CBS - Participatiewet Per 1.000 inwoners 18 22,3 40,1 jr eo

Lopende re-integratie- CBS - Participatiewet Per 1.000 inwoners 16,1 30,5 voorzieningen 15-65 jr

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm 2018 2020 2021 2022 2023

Aantal uitkeringen Eigen informatie 950 930

* In voorgaande jaren werd als extra indicator het gemiddeld bedrag in € bijzondere bijstand per huishouden met een laag inkomen genoemd. Dit bedrag werd overgenomen uit de Benchmark Pwet. Echter, vanaf 2018 worden deze gegevens niet meer beschikbaar gesteld via de Benchmark Pwet. Om deze reden is deze indicator komen te vervallen.

Taakveld 6.5 Arbeidsparticipatie

Wettelijke beleidsindicator (bron: waarstaatjegemeente.nl)

Gemeente Nederland Indicator Bron Eenheid Katwijk 2018 2018

Banen LISA per 1.000 inw 574,6 774 15-74jr

Netto arbeidsparticipatie 1) CBS - Arbeidsdeelname % 72,7 67,8

1) Het percentage van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de (potentiële) beroepsbevolking.

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm 2018 2020 2021 2022 2023

Aantal Participatiewet-klan- Eigen informatie 74 118 100 100 100 100 ten dat uitstroomt naar werk en uit de uitkering is.

Aantal jongeren dat uit- Eigen informatie 24 23 20 20 20 20 stroomt naar werk of school

Taakveld 6.6 Maatwerkvoorzieningen (Wmo)

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm 2018 2020 2021 2022 2023

Aantal nieuwe Wmo SZW net 1.550 1.391 1.550 1.700 1.750 1.800 aanvragen, waaronder: - woningaanpassingen 152 - hulpmiddelen 118 - vervoer \288

Uitgaven Wmo-maatwerk- Benchmark Wmo € 106 * € 106 € 106 € 106 € 106 voorzieningen per inwoner

Aantal verstrekte SZW net 75 75 75 75 75 PGB’s per jaar Begeleiding 73 hbh 16

* De benchmark Wmo 2018 is nog niet beschikbaar (september 2019).

99 Taakveld 6.71 Maatwerkdienstverlening 18+

Wettelijke beleidsindicator (bron: waarstaatjegemeente.nl)

Gemeente Nederland Indicator Bron Eenheid Katwijk 2018 2018

Wmo-cliënten met een CBS - Monitor Sociaal Domein per 1.000 inw 35 60 maatwerkarrangement WMO

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm 2018 2020 2021 2022 2023

Aantal nieuwe Wmo SZW net 1.550 1.391 1.550 1.700 1.750 1.800 aanvragen, waaronder: - begeleiding 511 - hulp bij het huishouden 322

Taakveld 6.72 Maatwerkdienstverlening 18-

Wettelijke beleidsindicator (bron: waarstaatjegemeente.nl)

Gemeente Nederland Indicator Bron Eenheid Katwijk 2018 2018 % jongeren met jeugdhulp CBS - Beleidsinformatie Jeugd % 11,1 10,4 tot 18 jaar

% jongeren met jeugdbe- CBS - Beleidsinformatie Jeugd % 0,2 0,3 scherming tot 18 jaar

% jongeren met jeugdre- CBS - Beleidsinformatie Jeugd % 0,6 1,1 classering tot 18 jaar

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm 2018 2020 2021 2022 2023

Aantal verstrekte PGB’s jeugd Zorglokaal 120 107* 120 120 120 120 per jaar kwartaal-rap- portages

* Het aantal is per peildatum 31-12-2018. Op 1 juli 2018 waren het 120 en zijn er 15 bij gekomen en 28 beëindigd.

Verbonden partijen

In de tabel hieronder staan de namen Voor gedetailleerde informatie inzake de van de Verbonden Partijen, die te maken Verbonden Partijen verwijzen wij u naar de hebben met de uitvoering van dit paragraaf Verbonden Partijen. programma.

Naam verbonden partij Taakveld

GRKDB 6.4 en 6.5

Holland Rijnland 6.71

RDOG 6.81, 6.82

100 Kaders Programma 6 Sociaal domein

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

Maatschappelijke Agenda 2019 23-5-2019 1352967

6.81 Beleidskader Maatschappelijke zorg 2017-2025 22-12-2016 802257

101 102 Programma 7 Volksgezondheid en milieu Taakveld 7.1 Volksgezondheid

Context en achtergronden Verslavingspreventie Gezondheid is een van de vijf opgaven uit Hoewel Katwijk in de GGD-rapportage de Maatschappelijke Agenda. Een goede cijfermatig niet opvallend scoort op gezondheid is van wezenlijk belang voor het het percentage mensen dat rookt welzijn van mensen. De gemeente Katwijk of (overmatig) drinkt, is dit wel een heeft vooral een rol als het gaat om het doorlopend thema van aandacht. Door voorkomen van gezondheidsproblemen. een stevig beleid op zowel preventie als Vergeleken met regionale en landelijke handhaving willen we verslaving al vanaf cijfers scoort Katwijk het op gebied jonge leeftijd voorkomen. Uit het in 2017 van volksgezondheid vrij goed. Op veel uitgevoerde nalevingsonderzoek blijkt dat onderwerpen doen we het gelijk aan het op veel plekken voor minderjarigen of beter dan het landelijke gemiddelde, moeilijker wordt om alcohol te kopen. zo blijkt uit de rapportage ‘kerncijfers Maar het blijkt ook dat een aantal jaar volwassenen en ouderenpeiling 2016 ‘ van niet handhaven ervoor zorgt dat de de GGD. Dat is ook te zien in het feit dat verkoopcijfers aan jongeren weer stijgen, 83% van de 19-65 jarigen en 66% van de 65+ bijvoorbeeld in geval van de supermarkten. ers aangeeft een zeer goede gezondheid te ervaren. Dit is hoger dan het landelijk Preventief werken gemiddelde (80 vs. 62%). Wel zijn er enkele In de maatschappij in het algemeen in het oog springende thema’s waar we en zo ook in Katwijk staat preventief de komende tijd graag aandacht aan werken onder de aandacht. Door kleine besteden. problemen vroegtijdig te signaleren willen we voorkomen dat er grote medische Overgewicht problemen ontstaan die dure oplossingen Overgewicht: uit bovengenoemde vereisen. rapportage blijkt dat in Katwijk 55% van de 19-64 jarigen en 68% van de 65+ers GGZ preventie overgewicht heeft. Van de 19-64 jarigen Per 2019 is de Gemeenschappelijke heeft 17% obesitas en 22% van de 65+ers. Regeling GGZ preventie opgeheven. Sinds Al deze cijfers zijn duidelijk negatiever 2011 betaalden we jaarlijks een bedrag dan het landelijke gemiddelde (46 % en van €85.699 aan de gemeente Leiden, 59% voor overgewicht en 13% en 17% voor die voor de gehele regio Holland Rijnland obesitas). Dit geldt ook voor het regionale vervolgens de GGZ preventie inkochten. gemiddelde waar Katwijk bovenaan staat. Er is nu een grotere wens om dit soort activiteiten lokaal te organiseren, daarom Angst en depressie is de GR opgeheven. Nog in 2018 wordt Uit de rapportage kerncijfers blijkt een onderzoek opgeleverd naar hoe de bovendien dat relatief veel mensen in Katwijkse GGZ-doelgroep eruit ziet die Katwijk een matig of hoog risico hebben op gebruik zou kunnen of willen maken angst- en/of depressieklachten. Voor zowel van preventieve activiteiten. In 2019 de leeftijdscategorie 19-64 als de categorie wordt in eerste instantie het bestaande 65+ is dit percentage 51%. De landelijke aanbod, voor zover passend in het budget, cijfers zijn 45% voor de 19-64 jarigen en gecontinueerd. Bovendien wordt in 2019, op 42% voor mensen van 65 jaar en ouder. basis van het onderzoek, een vernieuwend aanbod ingekocht en geïmplementeerd.

103 Deze aandachtspunten zijn Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? niet opgenomen in een actueel 1. Ontwikkeltraject met de huisartsen, gezondheidsbeleid. In 2019 wordt een bestaande uit de volgende punten: brede maatschappelijke agenda opgesteld a. Zorggroep Katwijk en de gemeente waarin integraal wordt opgenomen hoe gaan via een convenant meer we aan welke maatschappelijke thema’s samenwerken. gaan werken. Bovenstaande punten zullen b. Huisartsen en TSO zijn in gesprek daarin meegenomen worden. over hoe hun onderlinge aansluiting te verbeteren. Wat willen we bereiken? c. Het doorlopen en afronden van 1. Een goede samenwerking en korte een project waarbij de lijntjes tussen en de huisartsen en gemeente, de Zorggroep Katwijk het sociaal domein. Huisartsen zijn en zorgverzekeraar Zorg vaak de eersten die signaleren dat er & Zekerheid onder leiding van (gezondheids-)problemen spelen en REOS een structuur opzetten om een integrale preventieve aanpak kan samen te werken aan preventieve grotere problemen voorkomen. gezondheidsinterventies. 2. Een werkzame, integrale aanpak van 2. De thema’s overgewicht en angst en overgewicht en angst en depressie. depressie worden vanaf het begin Hiervoor is het nodig dat deze meegenomen in het ontwikkeltraject thema’s opgenomen worden in de van de maatschappelijke agenda. maatschappelijke agenda en in In samenhang met andere samenhang met ander beleid worden beleidsterreinen worden interventies bezien. gezocht die de problematiek op deze 3. Minderjarigen kunnen nergens meer terreinen kan terugdringen. alcohol kopen en het thema verslaving 3. We continueren de inzet van is bespreekbaar. platform Kocon rondom het thema verslavingspreventie. Bovendien gaan we in gesprek met de supermarkten en de slijterijen, waar het afgelopen jaar het gemakkelijkst bleek voor minderjarigen om alcohol te kopen. Doel is dat alle sectoren bij het nalevingsonderzoek 2019 een stijgende lijn laten zien.

104 Taakveld 7.2 Riolering

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Katwijk blijft deelnemen in de Het waterbeheer, (riolering en grondwater) subregio Bollenstreek in het kader van in de gemeente in samenhang met de Samenwerken in de Waterketen (regio andere gemeentelijke disciplines en overige Rijnland) voor het verbeteren van de partijen in de buitenruimte duurzaam en doelmatigheid in de waterketen. Voor doelmatig inrichten. de subregio Bollenstreek is het modulair Integraal AfvalWaterKetenplan (IAWKP) Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? vastgesteld. Voor planperiode 2017-2021 Het Integraal AfvalWaterKetenplan is het doel om met dit beleidsplan ook (IAWKP) wordt uitgevoerd. In de uitvoering invulling te geven de samenwerking is aandacht voor een breed scala aan in de subregio Bollenstreek. Een maatregelen en onderzoeksvraagstukken. gebiedsgerichte benadering met het oog Een aantal maatregelen hiervoor zijn: op klimaatverandering en duurzaamheid, a. Afkoppelen van hemelwaterafvoer waarbij zowel riolering, oppervlaktewater (kern Katwijk), als onderdeel van de en grondwater integraal worden bekeken. integrale wijkaanpak voor Katwijk Eén van de ambities uit het Waterplan is De Noord, Molenwijk en Katwijk om 20 % van het verharde oppervlak van de Midden (Burgemeester De Ridderpark), kern Katwijk af te koppelen van de riolering onderdeel van de te realiseren 20% die en dit met een integrale gebiedsgerichte hiervoor genoemd is. wijkaanpak uit te voeren. Volgens het b. Het verder gefaseerd ombouwen van beleidsplan is dit in 2021 afgerond. bestaande rioolstelsels naar gescheiden rioolstelsels (het zogenaamde ontvlechten * ) op basis van een ‘gezamenlijk’ afvoerstructuurplan (o.a. berging op straat of in het groen). Het ontvlechten* wordt toegepast als een bestaand rioolstelsel wordt vervangen.

* Het ontvlechten is het vervangen van het oude riool door een nieuwe, waarbij er een extra afvoer wordt neergelegd voor het afvoeren van het hemelwater. Afkoppelen van het rioolsysteem is de bestaande riolering blijft liggen en er wordt een extra afvoerbuis geplaatst voor het afvoeren van hemelwater.

105 Taakveld 7.3 Afval

Context en achtergronden De transitie van afval naar grondstof is in stijgingen op te vangen is volledig benut, volle gang. Dit maakt dat de wereldwijde waardoor de dekking van de afvalbeheers- afvalmarkt volop in beweging is. De lande- kosten terugvalt op de begroting van de lijke overheid stuurt aan op een afvalloos afvalstoffenheffing. Een kostenverhoging Nederland in 2050. De transitie Nederland zal dan ook een negatief effect hebben op Van Afval Naar Grondstof (VANG) is uit- de hoogte van de afvalstoffenheffing. gesplitst in twee rijks doelstellingen: 75% afvalscheiding in 2020 en 100 kg. restafval In 2020 vindt echter ook een kleine lasten- per inwoner per jaar en 90% afvalscheiding verlaging plaats, vanwege het doorschui- in 2025 en 30 kg. restafval per inwoner per ven van investeringen in 2019. De lasten jaar. Vanuit de zorgplicht voor de inzame- die met deze investeringen zijn gemoeid ling van huishoudelijk afval ligt hierin een (kapitaallasten), schuiven ook door. De aan- belangrijke taak voor de gemeenten. In besteding van de exploitatie van het VAB gemeente Katwijk is het afvalscheidings- overslagstation (regionaal overslagstation percentage circa 50% en wordt ruim 200 voor restafval en GFT) heeft geleid tot een kg. restafval per inwoner per jaar ingeza- voordeel. Dit voordeel zal verwerkt worden meld. Deze cijfers zijn de afgelopen jaren in de begroting van 2020. nagenoeg ongewijzigd gebleven. Wat willen we bereiken? Een belangrijk sturingsmechanisme vanuit 1. Invulling geven aan de landelijke het Rijk is de verbrandingsbelasting (belas- afvalscheidingsdoelstellingen door in ting geheven op elke ton restafval die wordt te zetten op een verbetering van de verbrand). Een winstwaarschuwing voor afvalscheidingsresultaten. 2020 wordt afgegeven vanwege de waar- 2. In 2020 wordt er op basis van pilots schijnlijke verhoging van deze belasting. In die in 2019 plaatsvinden een keuze 2019 verdubbelde deze belasting t.o.v. 2018 gemaakt uit de meest effectieve wijze (€ 13,31 naar € 32,12 per ton restafval) en van gescheiden afval inzamelen om de gezien de klimaatdoelstelling van het Rijk doelstelling voor de periode na 2020 te ligt het voor de hand dat deze belasting ook behalen. in 2020 verhoogd zal worden. De hoog- 3. Met het verbeteren van de te is echter nog niet bekend en zal naar scheidingsresultaten, afname verwachting pas tijdens Prinsjesdag 2019 hoeveelheid restafval en hergebruik concreet worden. Daarna zullen de effecten van de grondstoffen, de kosten zo laag worden doorberekend en de consequenties mogelijk houden. bekend worden voor de voorziening afval- stoffenheffing en aanpassing van het tarief Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? afvalstoffenheffing. 1. De maatregelen van het uitvoeringsplan grondstoffenbeleid In 2019 bedraagt de extra belasting voor 2019-2020 uitvoeren. gemeente Katwijk circa € 400.000,-. Dit is 2. Naar aanleiding van de uitkomsten van in 2019 ruim 36% van de huidige verwer- de pilots uitgevoerd in 2019, komt er kingskosten. Bij een stijgende belasting in 2020 een concreet plan van aanpak en een gelijke hoeveelheid restafval, heeft waarbij zowel de scheidingsresultaten dit een grote impact op beheerskosten. De en het laag houden van de kosten financiële voorziening om dergelijke kosten leidend zijn.

106 Taakveld 7.4 Milieubeheer

Context en achtergronden Een duurzame en prettige leefomgeving Energie is van groot belang voor de bewoners van We coördineren de energietransitie Katwijk. Binnen het cluster Milieu wordt in Katwijk door uitvoering van vanuit diverse milieuaspecten gewerkt aan het Energieprogramma (zie de bescherming van een goed leefklimaat. duurzaamheidsparagraaf). De leefomgeving moet op termijn bovendien energieneutraal zijn. Wat willen we bereiken? Milieu 1. Een goede milieukwaliteit en een We adviseren bij ruimtelijke plannen over duurzame leefomgeving. bodem, water, lucht, ecologie, geur, geluid 2. Verduurzaming van het energiegebruik en externe veiligheid. Zo dragen we zorg (besparing gebruik en duurzaam voor de bescherming van de bodem en opwekken energie) met als doel een pakken verontreinigingen aan die een risico energieneutrale gemeente in 2050. vormen voor mens en milieu. Er worden saneringsprojecten voor het wegverkeer uitgevoerd door weg- en gevelmaatregelen. Wat gaan we daarvoor in 2019 doen? We controleren plannen en houden in 1. Actief adviseren bij ruimtelijke de gaten of deze van invloed zijn op de ontwikkelingen op milieu- beschermde dier- en plantensoorten. onderwerpen. Actueel onderdeel is het voorkomen van 2. Uitvoering van het energieprogramma extra stikstofuitstoot in de natuurgebieden met jaarlijkse evaluatie en bijsturing. en de bescherming van soorten door het maken van groene verbindingen.

Taakveld 7.5 Begraafplaatsen

Context en achtergronden Wat willen we bereiken? Het betreft uitvoering van een wettelijke 1. Voldoende begraaf capaciteit, bij taak op grond van de Wet op de voorkeur in de kernen. lijkbezorging. De gemeente heeft vier gemeentelijke begraafplaatsen. Dit zijn Wat gaan we daarvoor in 2019 doen? de Blekerij en de begraafplaats aan de 1. Uitvoeren regulier onderhoud Kerklaan in Katwijk aan den Rijn, Duinrust begraafplaatsen. in Katwijk aan zee en de algemene begraafplaats in Valkenburg. De gemeente zorgt voor het beheer, onderhoud en administratie van deze begraafplaatsen.

107 Wat mag programma 7 kosten? Overzicht baten en lasten P7

Programma 7 Volksgezondheid en milieu Rekening 2018 wijzigingen 2018 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

Hoofdstuk Bedragen x € 1.000 - = nadeel

7.1 Volksgezondheid 3.234 4.102 4.290 4.290 4.296 4.295

7.2 Riolering 2.630 2.602 2.173 2.298 2.461 2.590

7.3 Afval 6.459 6.350 6.352 6.418 6.490 6.605

7.4 Milieubeheer 1.557 2.226 1.752 1.669 1.685 1.812

7.5 Begraafplaatsen en crematoria 395 422 439 474 442 441

Totaal - Lasten 14.275 15.702 15.006 15.149 15.374 15.743

7.1 Volksgezondheid 494 560 514 514 514 515

7.2 Riolering 4.545 4.578 4.174 4.279 4.414 4.561

7.3 Afval 7.999 9.069 9.101 9.163 9.250 9.358

7.4 Milieubeheer 381 146 0 0 0 100

7.5 Begraafplaatsen en crematoria 263 286 286 286 286 286

Totaal - Baten 13.682 14.639 14.075 14.242 14.464 14.820

Saldo exclusief mutaties reserves -593 -1.063 -931 -907 -910 -923

0.10 Toevoeging aan reserves 493 0 0 0 0 0

0.10 Onttrekking aan reserves 633 530 0 0 0 0

Saldo inclusief mutaties reserves -453 -533 -931 -907 -910 -923

Toelichting verschillen

Analyse ten opzichte van de begroting 2019 Taakveld 7.3 Taakveld 7.1 Lasten Lasten Om de VANG-doelstelling (Van Afval Naar Openbare gezondheidszorg: De lasten Grondstof) te behalen is in de begroting voor de RDOG zijn verhoogd op basis van een structurele stelpost opgenomen de RDOG begroting 2020 (zaaknummer ter dekking van nog nader te bepalen 1414369), dit leidt tot een nadeel van maatregelen. In 2019 bedraagt deze € 232.000. stelpost €250.000; oplopend naar €300.000 in 2020 en €350.000 vanaf 2021. Baten Openbare gezondheidszorg: In Baten 2019 is voor de dekking van de pilot De vergoeding voor plastic/ kunststof Praktijkondersteuner Huisartsen op basis van ingezamelde kilo's is via de incidenteel een bijdrage ontvangen van Kaderbrief 2020 structureel met €65.000 het regionale transformatiefonds jeugd verlaagd naar een realistisch niveau op (raadsvoorstel 1327968). Dit leidt voor dit basis van werkelijke opbrengstcijfers van product tot een nadeel van € 57.800. afgelopen jaren.

108 Taakveld 7.4 Lasten Baten Geluidsanering: In 2019 is € 105.000 Geluidsanering: De kosten van de besteed aan geluidsaneringsprojecten. geluidsaneringsprojecten 2019 worden gedekt middels een subsidie van het Duurzaamheid: Vanwege de intensivering ministerie van I&M. van het Energieprogramma (Kadernota 2018) is het budget in 2020 verhoogd naar €314.000

Indicatoren

Taakveld 7.1 Volksgezondheid

Objectieve Bron (datum) Norm 2018 2020 2021 2022 2023 Indicator

Percentage STAP/Universiteit Twen- 100% 42% naleving te 2007, 2009, 2010 en (=cijfer verkoopverbod 2013,2015,2017 2017) alcohol aan 18-

Aantal huisuit- Registratie Dunavie; 9 8 10 10 10 10 zettingen Convenant voorkoming huisuitzetting door huurschuld

Overgewicht Kerncijfers volwassenen 19-65jr >te zwaar 55% 55% 50% 45% 40% en ouderen GGD HM 65+-ers te zwaar 68% 68% 60% 55% rapportage kerncijfers 19-65jr Obesitas 17% 17% 14% 12% (iedere 4 jaar) laatste 65+-ers Obesitas 22% 22% 20% 18% 2016

1) Iedere twee jaar wordt er een zgn. nalevingsonderzoek uitgevoerd, waarbij minderjarigen proberen alcohol te kopen bij verschillende soorten gelegenheden. De score over 2017 verschilt behoorlijk per sector. Zo scoort horeca 70% naleving (gestegen vanaf 46%), maar de strandpaviljoens slechts 17% (gestegen vanaf 7%). Speciale aandacht verdienen de supermarkten en de slijterijen, waar de naleving de afgelopen jaren is gedaald. In 2019 vindt een onderzoek plaats, waarvan de resultaten op dit moment nog niet bekend zijn. 2) In Katwijk hebben we een ‘convenant voorkomen huisuitzettingen’. Het doel daarvan is huisuitzettingen door huurachterstand zoveel mogelijk te voorkomen. Huisuitzettingen met andere oorzaken blijven wel mogelijk, maar dit aantal willen we beperken tot maximaal 9. In 2018 zijn er 10 huisuitzettingen geweest op basis van huurachterstand, 3 op basis van hennep en overlast. 3) Vanuit de MAG/JOGG en een gezondheidsconvenant (gericht op Katwijk) wordt vanaf 2020/2021 aandacht besteed aan overgewicht. De verwachting is dat als gevolg daarvan een daling van de percentages overgewicht zal dalen. In 2020 staat een meting gepland.

Taakveld 7.3 Afval

Wettelijke beleidsindicator (bron: waarstaatjegemeente.nl)

Gemeente Nederland Indicator Bron Eenheid Katwijk 2018 2018

Huishoudelijk restafval CBS - Statistiek Huishou- kg per bewoner per jaar 206 180 delijk afval

* Niet gescheiden ingezameld huishoudelijk afval.

109 Taakveld 7.4 Milieubeheer

Wettelijke beleidsindicator (bron: waarstaatjegemeente.nl)

Gemeente Nederland Indicator Bron Eenheid Katwijk 2018 2018

Hernieuwbare Rijkswaterstaat – Kli- % 2,09 6,42 elektriciteit 1) maatmonitor.nl

1) Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of biomassa.

Verbonden partijen

In de tabel hieronder staan de namen Voor gedetailleerde informatie inzake de van de Verbonden Partijen, die te maken Verbonden Partijen verwijzen wij u naar de hebben met de uitvoering van dit paragraaf Verbonden Partijen. programma.

Naam verbonden partij Taakveld

GR Regionale Dienst Openbare Gezondheidszorg Hollands Midden 7.1 Volksgezondheid

GR GGZ subsidies 7.1 Volksgezondheid

GR Vuilafvoerbedrijf Duin- en Bollenstreek 7.3 Afval

GR Omgevingsdienst West-Holland 7.4 Milieubeheer

GR Holland Rijnland 7.4 Milieubeheer

Kaders Programma 7 Volksgezondheid en milieu

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

Omgevingsvisie Katwijk 1-2-2018 1076397

Maatschappelijke Agenda 2019 23-5-2019 1352967

7.2 Integraal afvalwaterketenplan 2017-2021 1-6-2017 859588

7.3 Grondstoffenbeleidsplan 2014-2020 23-1-2014 2013-019799

7.4 Duurzaamheidsagenda 20-4-2017 842622

7.4 Energieprogramma 2015-2020 17-12-2015 551662

7.5 Begraven in Katwijk 30-6-2011 2011-006543

110 Programma 8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Het ruimtelijke domein is razendsnel in ontwikkeling. Wij verwachten dan ook dat zich ontwikkelingen zullen gaan voordoen die wij nog niet konden voorzien bij de Kadernota 2020 en die ook niet kunnen wachten tot een nieuwe budgetaanvraag bij de Kadernota 2021 / begroting 2021. Wanneer deze ontwikkelingen het noodzakelijk maken om adequaat te kunnen reageren op deze ontwikkelingen zullen wij u eerder benaderen.

Taakveld 8.1 Ruimtelijke ordening Context en achtergronden klimaatbestendig Katwijk in 2050. Sociaal, innovatief en duurzaam 3. Versterken en verduurzamen bestaand Katwijk ontwikkelt zich vanuit een houding stedelijk gebied met behoud van van sociale betrokkenheid, door het groene kwaliteiten. toepassen van innovatieve oplossingen en 4. Bouwen aan inclusieve kernen met verfrissende ideeën tot een middelgrote sterke sociale samenhang. gemeente met bijbehorende duurzame 5. Kiezen voor duurzame en veilige voorzieningen en infrastructuur. mobiliteit. Samenwerken met inwoners, ondernemers 6. Ontwikkelen van gezonde en veilige en regionale partners is daarbij het Gemeente. uitgangspunt. 7. Benutten van Katwijkse historische en landschappelijke kwaliteiten en Trends erfgoed. Katwijk groeit de komende jaren verder. Er staan ingrijpende maatschappelijke Deze doelstellingen worden vanuit veranderingen voor de deur zoals de het fysieke domein opgepakt vanuit 3 vergrijzing, de verandering van de strategische hoofdopgaven: Verstedelijking, zorgvraag en meer aandacht voor Duurzaamheid en Bereikbaarheid. gezondheid. Doordat ook Katwijkers met De transformatie van het voormalig minder mensen in één woning blijven Marinevliegkamp Valkenburg naar een wonen, is de vraag naar woningen groot innovatief en duurzaam woon-werkgebied en zijn nieuwe woningen nodig wil krijgt daarbij bijzondere aandacht. Katwijk haar voorzieningen in de kernen op peil houden. Ook de energietransitie en Wettelijke context klimaatadaptatie vragen om maatregelen In 2021 treedt de Omgevingswet in in openbaar en bebouwd gebied. werking. Tot 2029 hebben gemeenten De inrichting van de fysieke leefomgeving de tijd om de Omgevingswet volledig en is onder andere van invloed op de manier integraal in te voeren. In de periode tot waarop Katwijk op deze ontwikkelingen 2029 kan gebruik worden gemaakt van een inspeelt. overgangsregeling om uiteindelijk geheel `Omgevingswet-proof` te zijn. 7 doelstellingen De 7 doelstellingen in de Omgevingsvisie Wat willen we bereiken? zijn daarbij leidend: 1. Verstedelijking 1. Versterken en innovatiever maken van In de regio moeten tot 2030 nog circa de economie. 27.500 woningen worden gerealiseerd. 2. Een energie neutraal en Katwijk groeit daarbij tot 80.000 inwoners

111 in 2040 en is een belangrijke speler in Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? een sociaal-economisch krachtige regio. Centraal in de opgave staat samenwerken. Katwijk heeft de ambitie deze opgave Samen staan we sterk en kunnen we veel innovatief vorm te geven met duurzame bereiken. Daarin willen we investeren. oplossingen voor aantrekkelijke en gezonde Binnen de gemeente doen we dat woongebieden, goede vestigingscondities participatief met bewoners, ondernemers, voor ondernemen en een gevarieerd maatschappelijke partners in een open aanbod voor recreatie en sport. bestuursstijl. Regionaal werken we samen aan een krachtig Katwijk in een sterke Versterken van de kwaliteit van de regionaal netwerk van samenwerking en leefomgeving én aansluiten op wensen van strategische allianties. Partners zijn onder bewoners, ondernemers en markt door: meer: 1. Het creëren van een gezonde 1. Duin-Bollenstreek: van belang voor leefomgeving die uitnodigt voor sport, de ontwikkeling van de Greenport groenbeleving en ontmoeten. (herstructurering van glastuinbouw 2. Het ontwikkelen van een concurrerend in combinatie met de versterking van vestigingsklimaat voor bestaande en de bollenteelt) en versterken van de nieuwe ondernemers. mobiliteit (A44-zone, Pioniersbaan). 3. Het bereikbaar houden van het 2. Leidse-regio (Hart van Holland en woningenaanbod (huur en koop) voor Holland Rijnland): van belang voor de alle doelgroepen. verstedelijkingsopgave Katwijk-Leiden 4. Het ontwikkelen van een wijk in het bestaand stedelijk gebied langs van de toekomst op voormalig de Oude Rijn met behoud van de Marinevliegkamp Valkenburg. waardevolle landschappen. 3. Kustoverleg met onder meer 2. Duurzaamheid Rijkswaterstaat, Hoogheemraadschap De ambities op het gebied van Rijnland, Provincie, Noordwijk en duurzaamheid zijn opgenomen in de Wassenaar: onder andere van belang Duurzaamheidsagenda 2016-2020. In voor initiatieven en ontwikkelingen in verband met samenhang tussen de de kuststrook (duurzaamheid (Blue- verschillende begrotingsprogramma’s energy ), veiligheid (zandsuppletie), wordt in Paragraaf 8 beschreven wat Zeejachthaven) en Nationaal Park we willen bereiken en worden recente Hollandse Duinen/Leidse ommelanden. ontwikkelingen en planning weergegeven. 1. Verstedelijking 3. Bereikbaarheid Verstelijking draait niet om het bouwen Fietsen en wandelen krijgen meer prioriteit van woningen alleen. Katwijk wil de kansen dan autorijden. We streven naar innovatief die deze opgave biedt koppelen aan haar en duurzaam openbaar vervoer ten beleidsdoelen: behoeve van een gezonde, toegankelijke a. Opstellen van Ruimtelijk leefomgeving. Maatwerk in een adaptief AfwegingsKader (RAK) om de doelen parkeerbeleid moet de leefbaarheid van de omgevingsvisie meer concreet vergroten en nieuwe ruimtelijke te maken en hieraan initiatieven en ontwikkelingen beter mogelijk maken. Zie ontwikkelingen op hoofdlijnen te hiervoor Programma 2 Verkeer, vervoer en kunnen toetsen. Het RAK dient als waterstaat. eerste stap bij deze toets. b. Aanjagen en versterken van complexe 4. Omgevingswet gebiedsontwikkelingen in de kernen Ruimtelijk Beleid, Vergunningverlening, binnen de gemeente, zoals ’t Eiland, Toezicht en Handhaving (de keten “B-VTH” het Havenscharnier en omgeving en genoemd) zijn eind 2020 klaar om samen Rijnsburg-Noord. De Omgevingsvisie met de andere afdelingen te voldoen aan Katwijk dient daarbij als leidraad. de nieuwe eisen van de wet en ambities van de gemeente daarin.

112 c. Ontwikkelen van de Wijk van 2. Duurzaamheid de toekomst op voormalig Zie hiervoor Paragraaf 9: Duurzaamheid. Marinevliegkamp Valkenburg in combinatie met een high-tech cluster 3. Bereikbaarheid “Unmanned Valley”. Zie hiervoor Programma 2 Verkeer, vervoer d. Versterken van de kwaliteit van en waterstaat. de leefomgeving op basis van de doelstellingen van de Omgevingsvisie: 4. Omgevingswet i. Klantgericht adviseren a. In het begrotingsjaar 2020 ligt de focus over vergunningverlening van op het structureel positioneren van (de bouwaanvragen (ruimtelijke gevolgen van) de Omgevingswet bij initiatieven). Dit doen we door bestuur en in de ambtelijke organisatie niet de procedure maar de en het beëindigen van het tijdelijke klantvraag centraal te stellen. Programmabureau. ii. Naast het adviseren en begeleiden b. De voorbereidingen voor het van het opstellen van Omgevingsplan voor heel Katwijk bestemmingsplannen voor worden voortgezet. projecten en ruimtelijk c. De werkprocessen B-VTH, zoals initiatieven zullen we integrale advisering op initiatieven bestemmingsplannen actueel en aanvragen, worden verder houden en door-ontwikkelen. gestroomlijnd. iii. Klimaat Adaptief Inrichten van de d. De aansluiting op het DSO wordt openbare ruimte. voorbereid.

Taakveld 8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijven terreinen)

Context en achtergronden ondersteunend aan de taakvelden 3.2 Voor enkele woningbouwprojecten voert Economie / fysieke bedrijfsinfrastructuur de gemeente een actieve grondpolitiek: de (ontwikkeling Klei-Oost Zuid) en 8.3 Wonen gemeente verwerft de benodigde gronden, en bouwen. maakt deze bouwrijp, legt de benodigde infrastructuur aan en verkoop bouwrijpe Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? kavels. De uitgaven en de inkomsten van Er zijn de laatste jaren meer projecten deze projecten worden verantwoord afgerond dan dat er nieuwe zijn gestart. in de betreffende grondexploitatie, zie Het aantal grondexploitaties in de ook het MPG 2019. Het saldo van de administratie neemt dan ook af. Een gevolg grondexploitaties wordt op dit taakveld is dat ook het gemeentelijk aandeel in de verantwoord. uitgifte van woningbouwkavels afneemt. In 2020 wordt de uitgifte van 136 kavels voor Overeenkomstig de besluitvorming met woningbouw voorzien. betrekking tot het MPG 2019 is voor de NB Bij diverse particuliere initiatieven raming van de kosten en de baten in worden ook bouwkavels op de markt de begroting 2020 uitgegaan van de gebracht, zodat het totaal aantal jaarschijven 2020 van de betreffende bouwkavels voor woningbouw in 2020 grondexploitaties. aanzienlijk hoger ligt. De prognose voor de uitgifte van bedrijfskavels in Klei-Oost Zuid Wat willen we bereiken? is totaal 1,25 ha. Het voeren van grondbeleid is geen doel op Ultimo 2020 zal het project Oeverpolder zich, maar ondersteunend aan de realisatie zijn afgerond en kan de grondexploitatie van gemeentelijke beleidsdoelen, onder worden afgesloten. andere volgend uit de omgevingsvisie en / of de maatschappelijke agenda. De grondexploitaties zijn met name

113 Sinds 2018 is het op grond van het BBV eerste instantie toegevoegd aan de reserve verplicht om tussentijdse winstnemingen grondexploitaties. te doen. De winstnemingen zoals die in het MPG 2019 zijn begroot zijn in de Regelmatig wordt bezien of nieuwe locaties begroting 2020 verwerkt en worden in tot ontwikkeling kunnen worden gebracht.

Taakveld 8.3 Wonen en bouwen

Context en achtergronden Stichting Huurdersbelangen de Duinstreek Katwijk heeft in haar Omgevingsvisie (SHD) Prestatieafspraken op te stellen vastgelegd te willen bouwen aan inclusieve voor 2020 en daarna. Daarnaast is het van kernen, het versterken, verduurzamen en belang om met marktpartijen concrete aantrekkelijk houden van het bestaande uitvoeringsafspraken te maken die ertoe stedelijke gebied met behoud van de bijdragen dat iedereen toegang blijft groene kwaliteit en te streven naar een houden tot de woningmarkt, met name de energieneutraal en klimaatbestendig middeninkomens. Katwijk in 2050. Het realiseren van inclusieve kernen vraagt De nieuwe prognoses van de provincie om een evenwichtige opbouw van de laten zien dat de regio tussen 2019 en woningvoorraad in 2030 met 27.500 huishoudens groeit. De elke wijk van de gemeente. Dat betekent verwachting is dat Katwijk gaat groeien dat iedereen in staat gesteld zou van 65.000 naar 80.000 inwoners in moeten worden om binnen zijn of haar 2040. Deze toename betekent een forse wijk een wooncarrière op te bouwen opgave op het gebied van wonen. Er en te doorlopen. In de Woonagenda is een woningtekort en de geplande 2020-2023 is een aanzet gemaakt om bouwproductie houdt onvoldoende op deze manier naar de opbouw en tred met de groeiende woningbehoefte. de verwachte ontwikkeling van de De voorkeur ligt bij binnenstedelijke wijken te kijken. Op basis daarvan ontwikkelingen wat het duurder en wordt gekeken naar mogelijkheden complexer maakt, terwijl er juist om een om accenten in nieuwbouwplannen betaalbaar woningbouwprogramma of herstructureringsplannen anders te gevraagd wordt. Naast wonen leggen ook leggen, zodat bijvoorbeeld het huidige forse werken, mobiliteit, duurzaamheid en groen aandeel sociale huur in de Hoornes in de een claim op de schaarse ruimte, hetgeen toekomst beter verdeeld wordt. in het Ruimtelijk Afwegingskader Katwijk (RAK) verder wordt uitgewerkt. Van belang Met de gebiedsgerichte benadering in daarbij is het uitgangspunt om de juiste de Woonagenda ligt er een duidelijke woning op de juiste plek voor de juiste samenhang met de opgave in het RAK doelgroep te realiseren en tegelijkertijd de en de Warmtevisie, maar ook met kwaliteit van de leefomgeving te vergroten. de Maatschappelijke Agenda. Vanaf Het tempo waarmee woningbouw 2021 worden het Beschermd Wonen gerealiseerd wordt zal omhoog moeten. en de Maatschappelijke Zorg naar de gemeenten gedecentraliseerd, waarmee De gemeente zal nadrukkelijk de de gemeente de plicht krijgt om te zorgen samenwerking moeten zoeken aangezien voor huisvesting voor deze kwetsbare de gemeente niet in staat is zelf die doelgroepen. Bij het vinden van locaties woningen te realiseren. Het is wel zaak om heeft een evenwichtige verdeling over de als gemeente de rol van regisseur stevig op wijken de voorkeur. te pakken. De Woonagenda 2020 – 2023, die in 2019 is opgesteld, vormt het nieuwe beleidskader om samen met Dunavie en

114 Wat willen we bereiken? benodigde capaciteit worden dan 1. Het vergroten van de beschikbaarheid inzichtelijk gemaakt. van woningen, koop en huur. Met het d. Om voor 2022 circa 40 extra bouwen van de juiste woningen op woonplekken te realiseren voor de juiste plek voor de juiste doelgroep kwetsbare doelgroepen (beschermd moet de krapte op de woningmarkt wonen, maatschappelijke opvang, licht afnemen en moeten vraag en aanbod verstandelijk beperkten) worden in beter op elkaar aansluiten. Hierbij overleg met corporaties en zorgpartijen staat voorop dat inwoners in alle locaties aangewezen in verschillende levensfases in hun wijk kunnen blijven delen van de gemeente. wonen en doorstromen. Dit vraagt om variatie in type woning: huur, 2. Betaalbaarheid koop, grondgebonden en gestapeld. a. Het woningbouwprogramma opstellen Er moeten woningen zijn voor alle en uitwerken op basis van het inkomensgroepen en ook kwetsbare uitgangspunt dat een fors aandeel aan groepen. betaalbare nieuwbouwwoningen moet 2. De betaalbaarheid van woningen worden toegevoegd, waaronder 25% verbeteren, zodat inwoners een woning sociale huur. kunnen vinden die qua woonlasten b. Om de toegang tot de woningmarkt aansluit bij wat zij zich kunnen van met name de middeninkomens te veroorloven. Woningen moeten verbeteren, wordt in samenwerking beschikbaar worden en blijven voor de met marktpartijen gezocht naar lage en middeninkomens. mogelijkheden om goedkope maar 3. De kwaliteit van de leefomgeving kwalitatief goede koopwoningen (tot € verbeteren door in te blijven zetten 275.000) en middenhuurwoningen (€ op het verduurzamen van de 720 - € 900 per maand) te realiseren. woningvoorraad (particulier en c. Met Dunavie en SHD worden in het corporatiebezit). Dit draagt bij aan de kader van de prestatieafspraken doelstelling om een energieneutrale en verdere afspraken gemaakt over het klimaatbestendige gemeente te zijn in huurbeleid van Dunavie. 2050. 3. Kwaliteit van de woningvoorraad Wat gaan we daarvoor in 2020 doen? a. De gemeente stimuleert het 1. Beschikbaarheid verduurzamen van bestaande a. Het woningbouwprogramma van de woningen, door het continueren van de gemeente actualiseren en aansluiten gemeentelijke duurzaamheidslening en op de woningbehoefte, zoals die in de gericht communiceren aan eigenaren nieuwe Woonagenda is geformuleerd over de mogelijkheden van het en daarbij uit te gaan van differentiatie verduurzamen van hun woning. in het programma en inclusiviteit van b. In de prestatieafspraken met Dunavie de kernen. en SHD worden afspraken gemaakt b. Met Dunavie en SHD prestatie- over de investeringscapaciteit die afspraken maken over de toevoeging Dunavie kan benutten voor het verder van sociale huurwoningen aan de verduurzamen van haar woningbezit. woningvoorraad. c. Het onderzoeken van nieuwe financiële c. Samenwerken met marktpartijen instrumenten en prikkels, zoals de en Dunavie om te komen tot objectgebonden financiering en het concrete uitvoeringsafspraken die verlagen van leges bij het nemen van bijdragen aan het vlottrekken en het duurzaamheidsmaatregelen. realiseren van woningbouwprojecten. d. Voor nieuwbouwprojecten met de Dit wordt meegenomen in de betreffende ontwikkelaars afspraken woonagenda en nader uitgewerkt maken met het oog op het realiseren in de uitvoeringsagenda. Eventuele van energiezuinige woningen en consequenties voor onder andere de klimaatbestendige woonomgeving.

115 Wat mag programma 8 kosten? Overzicht baten en lasten P8

Programma 8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ontwikkelingen en stedelijke vernieuwing Rekening 2018 wijzigingen 2018 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

Hoofdstuk Bedragen x € 1.000 - = nadeel

8.1 Ruimtelijke ordening 4.327 8.640 4.201 3.692 3.740 3.819

8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen) 15.755 19.233 11.045 4.928 4.427 5.081

8.3 Wonen en bouwen 2.975 2.860 2.764 2.583 2.295 2.289

Totaal - Lasten 23.057 30.733 18.010 11.203 10.462 11.189

8.1 Ruimtelijke ordening 1.317 3.542 1.310 1.298 1.285 1.264

8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen) 18.554 21.539 13.582 6.901 4.457 5.086

8.3 Wonen en bouwen 2.328 2.600 2.925 2.825 2.225 2.240

Totaal - Baten 22.199 27.681 17.817 11.024 7.967 8.590

Saldo exclusief mutaties reserves -858 -3.052 -193 -179 -2.495 -2.599

0.10 Toevoeging aan reserves 3.813 2.597 2.787 2.287 30 6

0.10 Onttrekking aan reserves 1.877 2.952 375 0 40 35

Saldo inclusief mutaties reserves -2.794 -2.697 -2.605 -2.466 -2.485 -2.570

Toelichting verschillen

Analyse ten opzichte van de begroting 2019

Taakveld 8.1 Baten Lasten Zelfrealisatie Visserijschool: In 2019 Structuur- en bestemmingsplannen: een bijdrage van € 102.000 ontvangen In 2019 waren er eenmalige bedragen van Dunavie voor herontwikkeling beschikbaar (€ 150.000) voor afronding Visserijschool. omgevingsvisie en het onderzoek verstedelijkingsopgaven Hart van Holland. Unmanned Valley: De projectkosten worden deels gedekt uit de EFRO subsidie RAK: Eenmalig budget (€ 105.000) in 2019 en deels uit de reserve BSI. voor Ruimtelijk Afwegingskader (RAK). Met het voorgestelde RAK wordt de vraag Taakveld 8.2 beantwoord hoe wij de ruimtelijke claims Lasten strategisch in kunnen zetten om de Voor de begroting 2020 is uitgegaan van samenhang te vergroten en Katwijk sterk de geraamde lasten conform het MPG 2019 en aantrekkelijk te houden en tegelijk de -€ 8.187.950 (gemiddeld € 6.233.050 voor de leefomgeving te verbeteren. jaren 2021-2023).

Unmanned Valley: In 2019 is er voor project Baten Unmanned Valley € 400.000 begroot. Voor de begroting 2020 is uitgegaan van de geraamde baten conform het MPG 2019 € 7.956.600 (gemiddeld - € 8.100.700 voor de jaren 2021-2023).

116 Taakveld 8.3 in de periode 2019-2021. In 2019 is ruim Lasten €50.000 begroot voor de verkoop van Boekwaarde woningen: In de begroting een stuk grond rond de Visserijschool. zijn de verkopen van de woningen aan Deze afspraak met Dunavie vloeit voort de Asterstraat geraamd in de periode uit de projectovereenkomst en is via het 2019-2021. De betreffende boekwaarde betreffende raadsvoorstel in de begroting van de panden worden op het moment opgenomen. van verkopen afgeboekt. In 2019 eenmalig budget (€ 100.000) voor project sanering WABO: Legesverhoging van € 125.000 uit Asterstraat. kaderbrief 2020.

Wonen: Voor de woonagenda is er in 2019 € Analyse ten opzichte van de 130.000 beschikbaar gesteld. meerjarenraming 2020-2024

Baten Omgevingswet: Voor het Digitaal Stelsel Verkoop woningen / gronden: In de Omgevingswet (DSO) is vanaf 2021 begroting zijn de verkopen van de € 290.000 structureel opgenomen in de woningen aan de Asterstraat geraamd begroting.

Indicatoren

Taakveld 8.3 Bouwen en wonen

Objectieve Indicator Bron (datum) Norm r2018 2020 2021 2022 2023

Totaal aantal opgeleverde Woonvisie 1.500 232 nieuwbouwwoningen

Aantal opgeleverde sociale Prestatie- 300 0 60 60 60 60 huurwoningen (nieuwbouw) afspraken Dunavie

Aantal opgeleverde vrije sector Woonvisie 217 96 43 43 43 43 huurwoningen in de nieuwbouw

Aantal opgeleverde koopwoningen in Woonvisie 289 8 58 58 58 58 de categorie middelduur laag

* Norm geldt voor vijf jaar.

Wettelijke beleidsindicator (bron: waarstaatjegemeente.nl)

Gemeente Nederland Indicator Bron Eenheid Katwijk 2018 2018

Woonlasten éénpersoons-huis- COELO, Groningen € 617 669 houden per jaar (2019)

Woonlasten meerpersoonshuis- COELO, Groningen € 709 739 houden per jaar (2019)

Gemiddelde WOZ-waarde wonin- CBS - Statistiek Waarde € 1.000 265 230 gen (2018) Onroerende Zaken

Nieuwbouw woningen (2016) ABF - Systeem aantal per 1.000 16,7 7,2 Woningvoorraad woningen

Demografische druk1) (2018) CBS – Bevolkings- % 74,3 69,6 statistiek

1) De som van het aantal personen van 0 tovt 15 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot de personen van 20 tot 65 jaar.

117 Verbonden partijen

In de tabel hieronder staan de namen Voor gedetailleerde informatie inzake de van de Verbonden Partijen, die te maken Verbonden Partijen verwijzen wij u naar de hebben met de uitvoering van dit paragraaf Verbonden Partijen. programma.

Naam verbonden partij Taakveld

GR Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland 8.1, 8.2 en 8.3

Greenport Ontwikkelingsmaatschappij 8.1, 8.2 en 8.3

Holland Rijnland 8.1, 8.2 en 8.3

Kaders Programma 8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

Omgevingsvisie Katwijk 1-2-2018 1076397

8.1 Masterplan Katwijk langs de Rijn - Vizier op de Rivier 25-11-2010 2010-004219

8.1 Intergemeentelijke Structuurvisie Greenport 30-6-2016 689279

8.1 Regionale agenda omgevingsvisie 2040 Hart van Holland 15-6-2017 916041

8.3 Woonvisie 2015-2019 1-10-2015 518434

118 Deel 3 Paragrafen Paragraaf 1 Lokale heffingen

In deze begroting is rekening gehouden van een verzoek tot kwijtschelding wordt met een inflatiecorrectie van 2,5% voor door de BSGR tevens beoordeeld of er de belastingtarieven 2020. Dit is conform recht op kwijtschelding bestaat voor de de uitgangspunten uit de kaderbrief Waterschapsheffing. 2020 die aan de raad is voorgelegd. De Voor de leges van het aanvragen van tarieven 2020 van de afvalstoffenheffing een gehandicaptenparkeerkaart kan ook zijn daarnaast met 5% extra verhoogd. De kwijtschelding worden aangevraagd. rioolheffing wordt in 2020 verlaagd met Bij de berekening van het bedrag van 10%. In latere jaren neemt de verlaging de kwijtschelding worden de kosten jaarlijks met 1% af. Voor de rioolheffing, de van bestaan gesteld op 100% van de afvalstoffenheffing en de overige rechten normbedragen voor de kosten van bestaan wordt zo mogelijk een kostendekkend op basis van de Wet Werk en Bijstand. tarief bepaald. Elk jaar worden de tarieven voor de belastingen voor het komende Kostentoerekening overhead aan jaar voorgelegd aan de gemeenteraad. De rechten definitieve vaststelling gebeurt via een Tot en met de begroting 2016 werd de afzonderlijk voorstel bij de begrotingsraad overhead als een opslag op het uurtarief of in de raadsvergadering in december toegerekend aan alle producten van 2019. Uitgangspunt blijven de tarieven de begroting. Ingaande 2017 is dat niet zoals opgenomen in de kadernota 2020 meer toegestaan. De overhead wordt tenzij ontwikkelingen optreden waardoor boekhoudkundig toegerekend aan een de tarieven niet meer kostendekkend zijn nieuw programma Overhead. Toegestaan en worden bijgesteld. is om wel overhead extracomptabel aan de De inflatiecorrectie is ingaande de heffingen toe te rekenen. begroting gebaseerd op een nieuwe Gekozen is voor de systematiek van berekeningsmethodiek. Met de tot de toerekenen van de overhead via de begroting gehanteerde geharmoniseerde personeelslasten. De rechtvaardiging consumentenprijsindex (hicp) kunnen hiervoor is dat de overheadskosten een de loon- en prijsstijgingen onvoldoende causaal verband gebben met de personele worden gedekt. De nieuwe berekening is inzet. Bij het toerekenen aan de hand van gebaseerd op een mix van loonstijgingen de omvang van het taakveld, is het causaal voor gemeenteambtenaren (5%), stijgingen verband niet aanwezig. Voordeel van deze bijdragen aan Gemeenschappelijke systematiek is de eenvoud. regelingen (2,86%) en prijsstijgingen Voor 2020 komt de toerekening van de materiële uitgaven van CPB (1,4%). overhead aan de heffingen neer op een Uitgegaan is van een inflatiecorrectie van opslagpercentage van 80,53%. 2,5%. Ontwikkelingen belastinggebied Kwijtscheldingsbeleid Precariobelasting De inwoners van Katwijk met de laagste Het wetsvoorstel voor afschaffing van inkomens kunnen in aanmerking precario op leidingen van nutsnetwerken komen voor kwijtschelding van de lokale is aangenomen. Gemeenten mogen heffingen. De kwijtschelding beperkt zich maximaal het tarief in rekening brengen tot de onderdelen afvalstoffenheffing dat gold op 10 februari 2016 (datum en rioolheffing, als wordt voldaan aan aankondiging wetsvoorstel). Dat betekent het gestelde in de Uitvoeringsregeling dat de tarieven in 2020 gelijk zijn aan de Invorderingswet 1990. Bij het indienen tarieven 2016.

119 De wet gaat uit van afschaffing, maar geeft afvalwatertransport en afvoer van gemeenten nog vijf jaar de mogelijkheid overtollig regen- en grondwater. De 100% om precariobelasting voor leidingen van kostendekkendheid is bereikt. Door de nutsnetwerken te heffen tot 1 januari 2022. hoge stand van de egalisatievoorziening rioolheffing (per 1-1-2019 € 2.196.000) Bovenstaande ontwikkeling is kunnen de tarieven in 2020 worden meegenomen in de meerjarenbegroting verlaagd met 10%. In latere jaren neemt 2020-2023. In de jaarschijf 2022 is de daling jaarlijks met 1% af. Over de geanticipeerd op het wegvallen van de jaren 2020-2024 wordt de voorziening opbrengst precariobelasting. De opbrengst voor € 1,6 mln. ingezet voor verlaging van onroerende-zaakbelastingen is ingaande de tarieven. Dit is overeenkomstig onze 2022 met € 1,2 miljoen verhoogd. Deze beleidslijn om niet onnodig voorzieningen hogere rekening voor de burger wordt te vormen. Daarbij komt ook dat het gecompenseerd door het wegvallen overschot is opgebouwd door de in van de precario op de waterleidingnota rekening gebrachte tarieven bij burgers (€ 31,61 incl. BTW) en mogelijk lagere en bedrijven. Ook moet in het kader van energietarieven. de voorschriften bij een voorziening een concreet aanwendingsoverzicht worden Stand van zaken gepresenteerd. Onroerende-zaakbelastingen (OZB) In 2020 worden de waarden van De tarieven voor 2020 worden als volgt de onroerende zaken naar de voorgesteld: waardepeildatum 1 januari 2019 per 2020 2019 beschikking aan belanghebbenden basistarief € 129,60 € 144,00 bekendgemaakt op grond van de Wet extra tarief € 90,24 € 100,20 Waardering Onroerende Zaken. De laag tarief € 37,80 € 41,76 herwaardering van de onroerende zaken vindt jaarlijks plaats. In het najaar Afvalstoffenheffing 2019, als de herwaardering is afgerond, Alle gemeentelijke kosten op het gebied worden de tarieven definitief berekend. van huishoudelijke afvalinzameling moeten Voordat de WOZ-beschikking kan worden worden gedekt door de opbrengst van de verzonden is de goedkeuring nodig van heffing. Ook voor de afvalstoffenheffing de Waarderingskamer. Uitgangspunt geldt in principe een kostendekkend tarief. blijft dat de netto-opbrengst, exclusief de Er zijn 2 verschillende tarieven: een tarief areaalontwikkeling, met 2,5% stijgt. Deze voor meerpersoonshuishoudens en een stijging is ook voorlopig in de tarieven lager tarief voor éénpersoonshuishoudens. verwerkt. De waarden van de woningen zijn in 2019 fors gestegen. Dat betekent dat Gezien de kostenontwikkelingen is het de tarieven nog worden verlaagd. niet mogelijk om de tarieven in 2020 gelijk te houden aan de tarieven van 2019. Belastingen op Roerende Woon- en Een optimum in de huidige contracten Bedrijfsruimten (BRWB) is behaald, wat maakt dat toekomstige De BRWB, gebaseerd op artikel 221 van de aanbestedingen naar verwachting geen of Gemeentewet, zijn soortgelijke belastingen zelfs een negatief aanbestedingsresultaat als de OZB. Het betreft hier roerende zaken, opleveren. Oorzaken zijn marktwerking zoals woonboten en woonwagens. Deze (minder concurrentie na fusies belasting wordt gebruikt als algemeen afvalverwerkers), afname vergoeding dekkingsmiddel. De tarieven worden op kunststofverwerking en daling in de hetzelfde niveau vastgesteld als de OZB. afzetmarkt van enkele grondstoffen zoals hout en textiel. Daarnaast zal, met het Rioolheffing oog op de rijksambitie om restafval te De kosten op het gebied van riolering reduceren, de verbrandingsbelasting naar worden gedekt door deze heffing. Hieronder verwachting hoger worden. Gemeente vallen de kosten van afvalwaterinzameling, Katwijk staat voor de uitdaging om tot

120 meer afvalscheiding te komen middels een Toeristenbelasting aanpassing van ons afvalinzamelsysteem, De tarieven zijn voor de laatste keer in die kan rekenen op voldoende draagvlak bij 2019 verhoogd tot € 0,90 (laag tarief) en onze inwoners. € 1,25 (hoog tarief). In het coalitieakkoord De loonstijgingen, verhoging van 2018-2022 is aangegeven dat in het stortbelasting in 2019 en tegenvallende dekkingsplan daarvan rekening is aanbestedingen zijn in 2019 voor een gehouden met een nieuwe tariefstijging groot deel (€ 567.000) uit de voorziening van 30% vanaf het jaar 2020. Ook zal de afvalstoffenheffing gedekt. Dit is forfaitaire regeling voor het voldoen van de structureel niet mogelijk. Naast de toeristenbelasting worden versoberd. De inflatiecorrectie van 2,5% is een extra huidige administratieve systemen zijn nu verhoging van 5% noodzakelijk om de gemakkelijk in staat om de verschuldigde exploitatie 100% kostendekkend te houden. toeristenbelasting op basis van het In de kaderbrief 2020 was nog uitgegaan werkelijk aantal overnachtigingen af te van een extra verhoging van 6,5%. De dragen. tarieven worden met 7,5% verhoogd tot € De tarieven worden in 2020 verhoogd tot € 316,20 voor meerpersoonshuishoudens en € 1,17 (laag tarief) en € 1,63 (hoog tarief). 217,44 voor eenpersoonshuishoudens. Per 1 januari 2019 is een voorziening Precariobelasting afvalstoffenheffing beschikbaar van € Gemeenten mogen maximaal het tarief 1.232.000. Deze wordt ingezet om de voor nutsleidingen in de grond in rekening tariefsverhoging te beperken. brengen dat gold op 10 februari 2016 (datum aankondiging wetsvoorstel). Dat Hondenbelasting betekent dat de tarieven 2016 ook gelden In de gemeente Katwijk wordt een voor het belastingjaar 2020. De totale belasting geheven van de houder opbrengst precario kabels en leidingen van een of meerdere honden. Hoewel wordt geraamd op € 3.300.000. de gemeente kosten maakt voor de De tarieven voor terrassen worden met bestrijding van hondenoverlast, geldt 2,5% verhoogd. de belastingopbrengst als algemeen dekkingsmiddel. Het tarief is verhoogd met Parkeerbelasting het inflatie-percentage 2,5%. De tarieven voor parkeren in garages en op straat zijn in 2019 verhoogd en bedragen Leges € 1,80 en € 2,10 per uur. In de kaderbrief In het kader van de ombuigingen is door is aangegeven dat in de toegezegde nota de raad bij de Kadernota besloten een herziening parkeerbeleid diverse scenario’s aantal legestarieven met meer dan 2,5% worden geschetst voor het parkeerbeleid. inflatiecorrectie te verhogen. Dit betreft Gedacht wordt onder meer aan: het verhogen van de sanctietarieven voor het niet indienen van een 1. Parkeerbelasting inzetten als algemeen omgevingsvergunning, het belasten van dekkingsmiddel (verrekening met de vooroverleg omgevingsvergunning met een reserve opheffen). tariefsverhoging van 3,5%, een algemene 2. Een zo breed mogelijke inzet tariefsverhoging evenementvergunning parkeerbelasting voor duurzame (20%), het invoeren van tarieventabel voor mobiliteit. evenementenvergunningen gebaseerd op 3. Minder kosten maken. risicoclassificatie, het invoeren van leges 4. Hogere parkeertarieven. aanvraag registratie gastouder opvang en 5. Betaald parkeren op zondag. kinderdagverblijf en een verhoging van de tarieven voor uittreksels burgerzaken. In de begroting 2020 is rekening gehouden Daarnaast zijn de leges aangepast aan met een stelpost aan extra opbrengst van de van rijkswege landelijk vastgestelde € 225.000. Vanaf 2021 is een structurele bedragen. opbrengst van € 250.000 opgenomen.

121 Begraafrechten nieuwe tarieven en het tijdstip waarop de De onderhoudsrechten en kosten van de aanslagen worden opgelegd. graven/begraven worden in 2020 met 2,5% De aanslagbiljetten worden eind verhoogd. Het onderhoudstarief wordt € februari 2020 verstuurd door de 80,40. BSGR. Op het aanslagbiljet kunnen de volgende belastingen staan: onroerende- Marktgelden zaakbelasting, belasting op roerende woon- De marktgelden worden voorlopig met en bedrijfsruimten, afvalstoffenheffing, het inflatiepercentage van 2,5% bijgesteld. rioolbelasting, de hondenbelasting en de Met betrekking tot het tarief van de Waterschapsheffing. weekmarkt wordt de kostendekkendheid na Tevens bevat het aanslagbiljet de aanpassing van de infrastructuur van de beschikking van de Woz-waarde. weekmarkt herberekend. Tegelijk met de aanslag ontvangen de belastingplichtigen een toelichting op de Havengelden gemeentelijke belastingen. De havengelden worden in 2020 met 2,5% verhoogd. De hieronder genoemde tarieven voor de OZB 2020 zijn op basis van het Overzicht van de tarieven inflatiepercentage van 2,5% en worden De volgende tabel geeft inzicht in de uiterlijk bijgesteld in januari 2020, als ontwikkeling van de tarieven van de de eindresultaten van de herwaardering belangrijkste belastingen en heffingen. bekend zijn. Via de gemeentepagina en de website wordt ruime aandacht besteed aan de

Belastingsoort 2020 2019 2018 2017

OZB woningen eigenaar 0,0954% 0,0931% 0,0908% 0,0940%

OZB niet-woningen eigenaar 0,3369% 0,3287% 0,2960% 0,2595%

OZB niet-woningen gebruiker 0,0996% 0,0972% 0,0875% 0,1104%

Afvalstoffenheffing:

- eenpersoonshuishouden € 217,44 € 202,20 € 197,64 € 197,64

- meerpersoonshuishouden € 316,20 € 294,24 € 287,52 € 287,52

Rioolheffing € 129,60 € 144,00 € 144,00 € 152,16

Hondenbelasting € 114,48 € 111,72 € 109,20 € 107,64

122 Overzicht geraamde inkomsten Onderstaande tabel geeft een overzicht van de gerealiseerde inkomsten (2018) en de geraamde inkomsten (2019 en 2020).

Opbrengst lokale heffingen

Begroting Begroting Rekening Bedragen x 1.000 % % % 2020 2019 2018

OZB eigenaren woningen 7.541 21,5 7.330 21,6 6.365 19,8

OZB eigenaren niet-woningen 3.871 11,0 3.610 10,6 3.247 10,1

OZB gebruikers 979 2,8 931 2,7 805 2,5

RWB eigenaren 17 0,0 17 0,0 16 0,0

Afvalstoffenheffing 7.625 21,8 6.999 20,6 6.710 20,9

Rioolheffing 4.116 11,7 4.520 13,3 4.448 13,9

Hondenbelasting 440 1,3 429 1,3 408 1,3

Begraafrechten 275 0,8 275 0,8 257 0,8

Havengelden 42 0,1 42 0,1 39 0,1

Leges WABO 1.726 4,9 1.600 4,7 1.585 4,9

Overige leges- niet WABO 1.245 3,6 1.308 3,8 1.373 4,3

Marktgelden 176 0,5 172 0,5 154 0,5

Parkeerbelasting 3.183 9,1 3.107 9,1 3.136 9,8

Precariobelasting 3.341 9,5 3.290 9,7 3.274 10,2

Toeristenbelasting 473 1,3 373 1,1 282 0,9

35.050 100 34.003 100 32.099 100

Kostendekking Op grond van de financiële verordening wordt een overzicht verstrekt van kostendekkendheid van de tarieven. Onderstaand overzicht geeft de diverse belastingsoorten met het dekkingspercentage weer.

Overzicht kostendekking

Belasting Belastingsoort Lasten Overhead % opbrengsten

Afvalstoffenheffing incl. onttrekking voorziening 6.775 850 7.625 100

Rioolheffing incl. onttrekking voorziening 3.882 234 4.116 100

Parkeeropbrengsten incl. mutaties reserves 2.662 296 3.183 108

Begraafrechten 428 121 275 50

Leges overig 2.217 1.128 1.245 37

WABO-leges 1.337 987 1.726 74

Marktgelden 126 50 176 100

Havengelden 264 0 42 16

123 Kwijtschelding Voor 2020 wordt een lichte stijging van het aantal toegekende kwijtscheldingsverzoeken verwacht. Op basis van de werkelijk ingediende verzoeken over 2018 en de huidige stand over 2019 zal het aantal aanvragen over 2019 hoger zijn dan geraamd.

Kwijtschelding Begroting Begroting Begroting Begroting

2020 2019 2018 2017

Aantal (gedeeltelijk) toegekende aanvragen 1145 1075 1131 1033

Totale kosten kwijtschelding € 453.000 € 408.000 € 448.442 € 437.289

Kosten product per inwoner € 6,93 € 6,22 € 6,90 € 6,78

Lokale lastendruk Een objectieve vergelijking van de In het onderstaande overzicht is de lokale lasten met andere gemeenten ontwikkeling van de lokale lasten wordt gemaakt met de COELO-atlas. meerpersoonshuishoudens inzichtelijk Katwijk streeft naar een plaats bij de 100 gemaakt. De inflatiecorrectie is tot en met goedkoopste gemeenten. Op basis van 2020 verwerkt. Na 2020 zijn wel de effecten de atlas 2019 komt Katwijk op plaats 101 van de extra ozb-verhoging als gevolg van (rangnummer meerpersoonshuishoudens). het wegvallen van de precariobelasting in 2022 weergegeven en de afnemende Lokale Lastenmeter tariefsverlaging van de rioolheffing. Op de website van de gemeente Katwijk kunnen de inwoners en ondernemers de gemeentelijke lasten berekenen. Deze lasten kunnen worden vergeleken met onder andere het gemiddelde in Katwijk en omliggende gemeenten. https://katwijk.lokalelastenmeter.nl

Lokale lasten meerpersoonshuishouden 2019 2020 2021 2022 2023 Overzicht regiogemeenten OZB (gemiddelde WOZ-waarde € 291.000) 270,92 277,69 277,69 319,34 319,34 De volgende overzichten geven de belastinggegevens van 2018 weer (bron:Afvalstoffenheffing Waarstaatjegemeente.nl / Coelo 2o18). 294,24 316,20 316,20 316,20 316,20 Rioolheffing 144,00 129,60 130,90 132,20 133,50

Bijdrage precariobelasting Dunea 31,61 31,61 31,61

Totale woonlasten incl. bijdrage Dunea 740,77 755,10 756,40 767,74 769,04

Stijging t.o.v. voorgaand jaar in % 2,64% 2,99% 2,24% 1,88%

Stijging t.o.v. voorgaand jaar in € 14,33 1,30 11,34 1,30

124 Overzicht regiogemeenten De volgende overzichten geven de belastinggegevens van 2019 weer (bron: Waarstaatjegemeente.nl / Coelo 2o19).

OZB Reinigingsheffing Rioolheffing Woonlasten Ran- Bron: waarstaatje- woning niet-wo- éénpers meer- één- meer- één- meer- king gemeente.nl/Coelo [%] ning [%] (euro) pers. pers. pers. pers. pers. Coelo (euro) (euro) (euro) (euro) (euro) Hillegom 0,1022 0,2172 252 279 201 230 719 774 224 Kaag en Braassem 0,1163 0,1651 173 280 272 272 777 884 338 Leiden 0,1376 0,4919 167 313 76 141 609 820 282 Leiderdorp 0,1522 0,3268 256 359 54 158 738 946 358 Lisse 0,0942 0,2069 199 278 255 255 693 771 218 Noordwijk 0,1030 0,1579 193 300 182 182 726 833 299 Oegstgeest 0,1112 0,2514 222 296 163 202 817 929 351 Teylingen 0,0784 0,1608 232 301 136 136 595 664 51 Voorschoten 0,1466 0,2087 268 330 227 227 994 1056 368 Wassenaar 0,1008 0,2717 263 379 125 198 962 1151 370 Zoeterwoude 0,1070 0,4127 137 148 260 260 732 743 160 Gemiddelde regio 0,1041 0,2393 197 272 163 188 697 798 252 zonder Katwijk Katwijk 0,0931 0,3287 202 294 144 144 617 709 101

125 126 Paragraaf 2 Financiering

Inleiding het jaarverslag behandelt respectievelijk de In het treasurystatuut (raad, 27 februari beleidsplannen voor de komende jaren en 2014) zijn de structuur, inrichting de resultaten daarvan. en het beleid van de treasury of Het beleid is gericht op: financieringsfunctie vastgelegd. Onder 1. Toegankelijkheid tot de kapitaalmarkt. financiering wordt verstaan: het totaal 2. Zo voordelig mogelijk aantrekken van handelingen dat gericht is om op een van geldleningen om het zo efficiënt en goedkoop mogelijke manier investeringsprogramma te financieren. voor voldoende geld (liquiditeit) zorg te 3. Beheersen van de risico’s. dragen om de plannen van de gemeente Dit beleid continueert de gemeente. Katwijk uit te kunnen voeren. De concrete Er wordt tegen zo min mogelijk risico, vertaling van het treasurybeleid wordt zo gunstig mogelijk de gemeente jaarlijks in de financieringsparagraaf bij de gefinancierd, rekening houdend met programmabegroting weergegeven. investeringen en aflossingen.

Wettelijke kaders Stand van zaken Ten aanzien van het treasurybeleid zijn de Situatie op de geld- en kapitaalmarkt, volgende kaders van belang: rentevisie 1. Wet financiering decentrale overheden De Europese begrotingsdicipline is een (Fido). belangrijk aandachtspunt in de Eurolanden. 2. Regeling uitzettingen en derivaten De Europese Commissie heeft voor 2019 decentrale overheden (Ruddo). de begrotingsnorm voor Nederland op +/+ 3. Treasurystatuut gemeente Katwijk. 0,3 procent gesteld. De Europese Centrale 4. Schatkistbankieren en Wet HOF. Bank verlaagde op 10 maart 2016 de “refi- 5. Kasgeldlimiet en renterisiconorm. rente”, herfinancieringsrente naar 0,00 procent. Deze verlaging van de rente is De wet Fido geeft aan dat het aantrekken om de economie een inpuls te geven om en uitlenen van geld alleen kan te investeren. De vooruitzichten voor de plaatsvinden in het kader van de publieke economische groei in de eurozone blijft taak. Er is een verbod op bankieren door laag. In 2020 wordt een groei voorzien overheden. De Ruddo geeft onder andere van 1,0 procent iets lager dan 2019 met voorschriften over beleggingen (minimale 1,1 procent. De groei van de Nederlandse ratings) en derivatenconstructies. economie loopt terug van 1,8 procent in 2019 naar 1,4 procent in 2020. De Gemeentelijk beleid consumptiegroei neemt slechts licht af. Het beleid is voor een belangrijk deel De lonen stijgen, maar de banengroei vastgelegd in het treasurystatuut. neemt af. De inflatie daalt volgens het Dit statuut schept een formeel kader, CPB in 2019 van 2,5 procent naar 1,8 waarbinnen de financiering- en procent in 2020 als gevolg van in 2019 beleggingsactiviteiten van de gemeente indirecte belastingverhogingen (BTW, plaatsvinden. In het statuut zorgen energiebelasting). De rentevisie voor 2020 de vier elementen sturen, beheersen, kan worden herleid aan de verwachtingen, verantwoorden en toezicht in samenhang die onze adviseurs (BNG en Thésor) begin voor duidelijkheid en transparantie in het juli 2019 afgaven. treasuryproces. In het treasurystatuut is de beleidsmatige infrastructuur voor het uitvoeren van de treasuryfunctie vastgelegd. De treasuryparagraaf (of financieringsparagraaf) in de begroting en

127 De prognoses van de ontwikkelingen op de financiële markten gaan met het oog op bovenstaande voorspellingen uit van de volgende rentepercentages:

2020 2021 2022 2023

Rente kapitaalmarkt 1,50 % 1,50 % 1,50 % 1,50 %

2019 2020 2021

Rente geldmarkt - 0,30% 0,00% 0,00%

De kapitaalmarkt gaat uit van een product met een looptijd van 10 jaar met lineaire aflossing. De geldmarkt gaat uit van de 3 maands euribor rente.

Financieringsbehoefte Voor het aantrekken van geldleningen in de de investeringen, aflossingen van leningen, jaren 2020 tot en met 2023 wordt uitgegaan grondaankopen en -verkopen is de van de rentepercentages zoals hiervoor is financierings-behoefte berekend. vermeld. Op grond van ontwikkelingen in

Jaren (bedragen * € 1.000) 2020 2021 2022 2023

Financieringsbehoefte 47.000 20.000 3.000 5.000

Portefeuille opgenomen geldleningen De portefeuille opgenomen geldleningen Door wetswijziging vernieuwing BBV is een heeft naar verwachting een omvang richtinggevende notitie rente uitgebracht. van € 141,8 miljoen per 1 januari 2020. Dit zorgde voor een herziening van de wijze De rente van alle leningen bedraagt van renteomslag.Het voordeel van het gemiddeld 2,47% (2019: 2,50%). In onze totale rentesesultaat mag niet meer zijn renteberekeningen wordt uitgegaan van dan 0,5% en wordt verantwoord onder het 1,50%, het bij Kadernota vastgestelde taakveld treasury. percentage.

Vaste schuld gemeente Katwijk 2019 2020 2021 2022 2023

Stand vaste schuld 1-1 142.174 141.783 173.892 183.501 177.110

Aflossingen 17.391 14.891 10.391 9.391 9.391

Stand vaste schuld 31-12 124.783 126.892 163.501 174.110 167.719

Financieringsbehoefte 17.000 47.000 20.000 3.000 5.000

Verwachte ontwikkeling vaste schuld 141.783 173.892 183.501 177.110 172.719

128 Garanties EMU-saldo De gemeente Katwijk heeft vanuit haar Op Europees niveau worden afspraken publieke taak garanties op geldleningen gemaakt over het EMU-saldo. Daarin verstrekt.Op 27 januari 2011 heeft de worden onder meer uitgaven en inkomsten gemeenteraad de regeling leningen en van Rijksoverheid en gemeenten garantievoorwaarden 2011 vastgesteld, samengevoegd. Gemeenten zijn verplicht waardoor -onder voorwaarden- garanties deze tabel te publiceren. Hierna treft u worden verstrekt aan maatschappelijke de tabel aan voor de gemeente Katwijk organisaties naar burgerlijk recht. (Bedragen x € 1.000).

Het totaal van de lopende garantieverplichtingen bedraagt € 160,4 miljoen per 1 januari 2020. In dit bedrag is opgenomen de borgstelling voor de woonstichting Dunavie voor € 113,0 miljoen en € 36,5 miljoen voor woonzorgcentrum DSV.

EMU-saldo (bedrag * € 1.000) 2019 2020 2021 2022 2023

EMU-saldo -30.189 -37.067 -8.595 4.526 2.508

EMU-saldo referentiewaarde 6.806 6.806 6.806 6.806 6.806

Verschil -36.995 -43.873 -15.401 -2.280 -4.298

Kapitaalverstrekkin- 825 -84 -84 -84 -84 Fin. Vaste gen en leningen Activa Uitzettingen -20.500 - - - -

Uitzettingen -11.865 -4.081 -1.000 - - Vaste Activa Mutaties Liquide middelen -465 1 - - - (1-1 tot 31-12 Vaste Overlopende activa -3.140 - - - - Passiva Vaste schuld -439 32.708 10.209 -6.791 -4.791

Vlottende Vlottende schuld -4.008 - -485 485 1.000 passiva Overlopende passiva -509 195 -2.213 1.695 1.199

Toelichting op de tabel: alle posten zijn exclusief de cijfers van de gemeentelijke of provinciale bedrijven die buiten de sector overheid zijn geclassificeerd en inclusief de geldstroom (zoals dividend en subsidies) tussen lokale overheid en de gemeentelijke of provinciale bedrijven. Ad 1 exploitatiesaldo, een exploitatietekort heeft een minteken.

Wet HOF De wet bepaalt dat niet alleen het Rijk Hierin worden de Europese afspraken maar ook de decentrale overheden zich vertaald naar nadere doelstellingen ten moeten houden aan de doelstellingen aanzien van de schuldomvang en het uit het aangescherpte Stabiliteits- en begrotingstekort van decentrale overheden. Groeipact. Ook gemeenten, provincies en Deze wet impliceert een schuldenrem, waterschappen moeten bijdragen aan het een schuldenplafond. In de wet wordt begrotingstekort van de collectieve sector. uitgegaan van de macronorm voor Deze wet is op 10 december 2013 door de de decentrale overheden, vooralsnog Eerste Kamer aangenomen. wordt niet gekeken naar de individuele referentiewaarden.

129 Kasgeldlimiet en renterisiconorm De kasgeldlimiet geeft de grens aan voor De kasgeldlimiet wordt berekend in een de korte financiering. Hierdoor wordt bedrag ter grootte van een percentage het renterisico op de korte financiering (8,5 %) van het totaal van de jaarbegroting beperkt. Op basis van de gewijzigde Wet bij aanvang van het jaar. Voor Katwijk is Fido moet de gemeente éénmaal per jaar de kasgeldlimiet in 2020 € 14,82 miljoen. een overzicht verstrekken aan de provincie. De gemeente Katwijk blijft in deze begrotingsperiode binnen de kasgeldlimiet.

Kasgeldlimiet (bedrag * € 1.000) Bedragen per kwartaal in 2020

Omvang per 1 januari (grondslag) 1e 2e 3e 4e

euro x 1000 176.611 176.611 176.611 176.611

1 Toegestane kasgeldlimiet

Percentage 8,50% 8,50% 8,50% 8,50%

Bedrag 15.012 15.012 15.012 15.012

2 Omvang vlottende korte schuld

Opgenomen gelden < 1 jaar 15000 20000 0 10000

3 Vlottende middelen

Rekening courant 1200 250 250 250

Deposito's < 1 jaar 0 0 13000 0

Toets kasgeldlimiet

4 Totaal netto vlottende schuld

(2) - (3) 13.800 19.750 -250 9.750

Toegestane kasgeldlimiet(1) 15.012 15.012 15.012 15.012

Ruimte (1) - (4) 1.212 -4.738 15.262 5.262

De renterisiconorm op de vaste schuld De renterisiconorm wordt berekend in een stelt het kader om de leningenportefeuille bedrag ter grootte van een percentage (20 zo op te bouwen, dat het renterisico bij %) van het totaal van de jaarbegroting bij renteaanpassing en herfinanciering van aanvang van het jaar. De gemeente Katwijk leningen wordt beperkt. blijft in deze begrotingsperiode binnen de renterisiconorm.

Renterisiconorm (bedrag * € 1.000) 2020

1. Renteherzieningen 0

2. aflossingen 15.291

3. Renterisico 15.291

4. Renterisiconorm 35.322

5a. ruimte onder risiconorm 20.031

5b. Overschrijding risiconorm

Berekening renterisiconorm

4a. omvang van de begroting per 1-1 176.611

4b. vastgesteld percentage 20%

4. Renterisiconorm (8*9/100) 35.322

130 Schatkistbankieren. Op 10 december 2013 heeft de Eerste Kamer Deelname van de overheden aan de wet aangenomen tot “Wijziging van schatkistbankieren draagt bij aan een de Wet financiering decentrale overheden lagere EMU schuld van de collectieve sector. (Fido) in verband met het rentedragend Iedere euro die decentrale overheden aanhouden van liquide middelen in ’s Rijks aanhouden in de schatkist, vertaalt zich schatkist”. De wet verplicht alle decentrale direct in een lagere staatsschuld. overheden om hun overtollige (liquide) Het drempelbedrag wordt berekend in een middelen aan te houden in de schatkist. bedrag ter grootte van een percentage ( Het woord overtollig verwijst naar alle 0,75%) van het totaal van de jaarbegroting middelen die decentrale overheden niet bij aanvang van het jaar. De gemeente onmiddellijk nodig hebben voor de publieke Katwijk heeft dan een drempelbedrag van taak. € 1,30 miljoen.

Schema rentetoerekening 2020

Rentetoerekening (bedrag * € 1.000) 2020

a. De externe rentelasten over de korte en lange financiering 3.561

b. De externe rentebaten -273

Totaal door te rekenen externe rente 3.288

c. De rente die aan de grondexploitatie moet worden doorberekend -165

De rente van projectfinanciering die aan het betreffende taakveld moet wor- -40 den toegerekend (Marente)

-205

Saldo door te rekenen externe rente 3.083

d1. Rente over eigen vermogen -

d2. Rente over voorzieningen -

De aan taakvelden toe te rekenen rente 3.083

e. De werkelijk aan taakvelden toegerekende rente (omslagrente) -3.413

f. Renteresultaat op het taakveld treasury -330

De gemeente kiest er voor om geen rente 1,5 % en levert een renteresultaat op van over het eigen vermogen te berekenen. Er € 0,33 mln. Dit is een afwijking van 0,056%, wordt een omslagrente gehanteerd van maximaal 0,5% is toegestaan.

131 132 Paragraaf 3 Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Inleiding Katwijk heeft een ambitieus en dat helpt in het bijstellen van de meerjarenprogramma om verschillende laatste inschattingen. De uitdaging ligt maatschappelijke effecten te bereiken. in het vinden van de juiste mix tussen In de uitvoering vraagt dat om tijdig realiteit, het maken van inschattingen, de anticiperen om de grote risico’s van de beheersmaatregelen en het rapporteren gemeente voor te zijn. Voor gemeenten is over de risico’s. het de uitdaging om nu en de komende jaren de (beleids-)doelstellingen te halen De ontwikkelingen na de kaderbrief 2020 en daarbij ook het financiële plaatje op komen in deze paragraaf aan de orde. De orde te houden. Katwijk houdt daarom economie groeit in 2019 beperkt verder, voortdurend het begrotingsperspectief en de werkgelegenheid blijft toenemen de financiële positie in de gaten. Dat laatste en er is nog krapte op de arbeidsmarkt. is ook een vereiste in het kader van een Het woningtekort blijft bestaan en het duurzaam financieel beleid. consumentengedrag lijkt te stabiliseren Voor de risico’s van relatief grote omvang waardoor de bestedingen wat afvlakken. is inzicht in de aard en omvang hard Dat geldt ook voor de overheid: de (rijks) nodig. Met dit inzicht kunnen eventueel investeringen kennen een beperkt vroegtijdig maatregelen getroffen worden stijgende trend. Toch moet de gemeente om de nadelige (financiële) gevolgen te Katwijk de hand op de knip houden: beperken. met een bezuinigingsprogramma is het noodzakelijk om de gemeentebegroting Het risicoprofiel is een indicatie voor nu structureel op orde te brengen. (en de komende jaren) als het gaat om mogelijke tegenvallers met een financiële Voor gemeenten geldt dat zij flink meer component. In de kadernota 2020 is de bouwgrond verkopen en grondprijzen raad daarover al kort geïnformeerd. In deze weer stijgen. Zowel de reële prijzen als de programmabegroting vindt hierop een inschattingen in taxaties van deskundigen. verdiepingsslag plaats. Daarnaast komt in In Katwijk zijn die mogelijkheden nog maar deze paragraaf tevens de robuustheid van beperkt, het aantal grondexploitaties is de financiële positie van de gemeente tot gering en grote plannen ontbreken. uitdrukking in de financiële kengetallen. Ten aanzien van het sociaal domein, 3D (vnl. Jeugdzorg en WMO) blijft duidelijk Het risicomanagement komt vooral tot merkbaar dat de vraag naar jeugdzorg uitdrukking in de wijze waarop Katwijk stijgt. Het blijft nog een taakveld met de risico’s van de gemeente beheerst (de verschillende risico’s en de mogelijke concrete beheersmaatregelen). Binnen financiële effecten blijven onverminderd Katwijk bestaat een systematische fors. Op rijksniveau zal over een periode benadering van risicomanagement. Ook van drie jaar een budget van € 950 mln. de accountant betrekt de uitkomsten van beschikbaar komen. De komende jaren risicomanagement bij zijn oordeelsvorming vindt de overheveling van het sociaal over de financiële gezondheid van de domein naar de algemene uitkering plaats gemeente. In de processen zelf en de en mogelijk zal de financiële solidariteit dagelijkse praktijk is risicomanagement binnen de Holland Rijnland-gemeenten steeds vaker herkenbaar en het onderwerp veranderen. De omgevingswet, big data is meer en meer bespreekbaar in de juiste en de dynamiek in ICT (beveiligingsrisico’s) context. De actualiteit passeert de revue zijn relatief onbekend terrein. Dat geldt

133 ook voor de aanstaande energietransitie Voor een goed beeld op het risicoprofiel van in de komende jaren. Die transitie vraagt Katwijk blijft overigens een beoordeling in waarschijnlijk grote investeringen in samenhang noodzakelijk. Deze paragraaf de infrastructuur die daarvoor nodig kent dan ook een beleidsmatig karakter is. Toch past het gemeenten volgens als het gaat om weerstandscapaciteit, de Binnenlands Bestuur zich hierin bescheiden traditionele nota weerstandsvermogen op te stellen. Het Programma Aanpak volgens de financiële beheersverordening Stikstof (PAS) is strijdig met Europese (verordening 212) is komen te vervallen. regelgeving, waardoor ook Katwijk, het investeringsprogramma volgens een Definitie risico plan van aanpak tegen het licht gaat De definitie van een risico is de houden. Het Rijk zet zich vooralsnog in mogelijkheid dat een gebeurtenis om eventueel middels een herstelwet een plaatsvindt, welke een negatief effect heeft oplossing te bieden. Vooralsnog is dit een op het bereiken van doelstellingen, de risico dat alleen als PM wordt ingeschat. activa of het bestaan van de gemeente. Voor de omgevingswet geldt dat de invoering ervan uitgesteld is (de Bij de besluitvorming van het college verwachting nu: 1 jan. 2021). rond beleidsvoornemens, investeringen, etc. worden risico’s integraal afgewogen. Bij programmabegroting 2020 is Nadien volgt de uitvoering van beleid bovenstaand actuele inzicht in het waarbij de risico’s nog steeds worden begrotingsbeeld verwerkt. Het risicoprofiel gemonitord. De risico’s en ook de van de gemeente is (in vergelijk met actualiteit krijgen in deze paragraaf een de jaarrekening 2018) relatief gezien plek om ze vervolgens af te zetten tegen vrijwel gelijk, waardoor het benodigde de bestaande weerstandscapaciteit. Deze weerstandsvermogen ook even groot paragraaf is daarmee een momentopname is. In deze paragraaf zal duidelijk naar en geeft de grotere risico’s weer, zonder voren komen dat de risico’s maar daarbij inhoudelijke of vertrouwelijke beperkt veranderd zijn. De mogelijkheid informatie uitvoerig te beschrijven. tot heffen precariobelasting wordt werkelijk afgeschaft in 2022. Het is Risicomanagement daardoor geen risico meer en is in de Risicomanagement is een integraal cijfers van de begroting meegenomen. onderdeel van effectief management en De energietransitie is een punt van van de interne sturing en beheersing van aandacht, de financiële middelen in de de organisatie. Het risicomanagement begroting zijn niet toereikend. De risico’s helpt de gemeente Katwijk om de in de grondexploitatie zijn op de meeste resultaten te optimaliseren. exploitaties wel verminderd en het 3D risicoprofiel loopt iets terug. Daardoor is Het doel van risicomanagement het profiel van de gemeente als geheel Het doel van risicomanagement is het bijna niet veranderd en is een gelijke versterken van de mate van zekerheid weerstandscapaciteit benodigd (NB: met betrekking tot het realiseren van Omgevingswet op PM.). doelstellingen. Het belangrijkste doel van risicomanagement is het verkrijgen Het kader van inzicht in de grootste risico’s voor de Vanuit het rijk zijn geen normen gemeente. Andere doelstellingen zijn: geformuleerd in relatie tot risico’s op 1. Terugdringen van effecten (op gemeentelijk niveau. De provincie stelt wel de uitvoering van het bestaande kaders voor de financiële positie en Katwijk beleid) bij optreden van risico’s. past die toe (de financiële kengetallen). Risicomanagement levert ook Katwijk zoekt wel naar mogelijkheden om het inzicht in de (noodzakelijke) het kader nog duidelijker te krijgen. Dat maatregelen ter voorkoming / heeft een positief effect op de beheersing vermindering. en risicomanagement als totaalinstrument. 2. Stimuleren van het risicobewustzijn.

134 De gemeenteraad wordt minimaal twee effecten beheersbaar te houden en zonder maal per jaar op de hoogte gebracht, ten grote financieel nadelige consequenties. tijde van de programmabegroting en de jaarrekening. Dit is vooral de instrumentele Raamwerk risicomanagement en de kant en gericht op rapportage. In verschillende partijen essentie zit risicobeheersing juist in het Binnen het stelsel van risicomanagement dagelijks handelen, het tijdig signaleren zijn verschillende partijen actief binnen van relevante risico’s en het treffen van verschillende verdedigingslinies. De voldoende maatregelen om de eventuele gemeente bevordert met die opzet een nadelige effecten te beperken. cultuur van risicobewustzijn binnen de Door de risico’s uit te sluiten of te eigen organisatie. De lijnmanagers zijn de dempen ontstaat een positief effect op de eerste verdedigingslinie, de stafafdeling de resultaten die Katwijk wil bereiken. Dan tweede verdedigingslinie en (externe) audit is echt sprake van risicobeheersing, het de derde verdedigingslinie. treffen van maatregelen om negatieve

In het raamwerk van risicomanagement zijn de volgende organen actief:

De raad Besluit op het raamwerk risicomanagement

Het college Adviseert op het raamwerk risicomanagement Doet verslag over de uitkomsten van risicomanagement

De directie Ziet toe op naleving van het raamwerk risicomanagement

De concerncontroller Adviseur van de directie en het college over risico’s en risicomanagement

De lijnmanagers Verantwoordelijk voor het managen van risico’s binnen de reguliere bedrijfsvoering

De accountant De externe audit en advies

Risicobereidheid 1. Het voldoen aan wet- en regelgeving. Het tot stand willen brengen van 2. Het expliciet maken van de veranderingen (of in stand houden van het risicoafweging in de planvorming. bestaande) brengt ook voor gemeenten 3. Het uitsluitend inrekenen van posten risico’s met zich mee. De gemeente Katwijk onvoorzien daar waar dat gebruikelijk wil een goede dienstverlener zijn. In die is. rol wil de gemeente een betrouwbare 4. Het periodiek evalueren en analyseren partner zijn voor de burger, derden en van de relevante risico’s (en samenwerkingspartners in de regio. beheersingsmaatregelen). De gemeente waarborgt gelijktijdig de 5. Het handelen volgens interne continuïteit en minimaliseert storingen procedures en de gedragscode in de dienstverlening. Daarbij speelt de gemeente Katwijk. risicobereidheid van de gemeente een Deze uitgangspunten van risicobereidheid rol. De gemeente hanteert ten aanzien passen in het totaalpakket risico- van risicobereidheid de volgende management van de gemeente Katwijk uitgangspunten: Deze uitgangspunten op risicobereidheid passen in het totaalpakket risicomanagement van de gemeente.

135 Het risicoprofiel De risico’s Om de risico’s van de gemeente Katwijk in De risico’s van Katwijk doen zich voor beeld te brengen is in de periode tot en met binnen vrijwel alle taakvelden. In de augustus een inventarisatie uitgevoerd. uitwerking van risicomanagement wordt Op basis daarvan is het bestaande met impact- en waarschijnlijkheid een risicoprofiel bijgesteld. Het risicoprofiel rangorde in de risico’s aangebracht. In deze wordt bepaald door de aard en omvang van paragraaf risicobeheersing staan de risico’s de huidige risico’s waarmee de gemeente van Katwijk met peildatum augustus zich geconfronteerd ziet en de mate van 2019. De risico’s in onderstaande tabel zijn effectieve risicobeheersing. op dit moment de meest significante die de gemeente signaleert. De top 10 risico’s Dit risicoprofiel als totaalbeeld komt mede kennen vragen bijna € 7,8 mln. van de tot stand met het softwareprogramma totale benodigde weerstandscapaciteit. Naris (NAR Risicomanagement Informatie Systeem). Met deze software worden de risico’s systematisch in kaart gebracht en gewogen in het totaal.

Tabel 1: Risico’s

De meest omvangrijke risico’s (bedragen * € 1.000)

Benodig- de weer- Kans van Inc. of Omvang stands- optreden struc. capaciteit **

Tegenvallers in specifieke grondexploitaties met uiteenlo- 1. Divers * 15.631 I pend karakter, volgens MPG 2018.

Het realiseren van minder opbrengsten (0% - 5%) dan aan- 2. Divers * I 1.744 vankelijk geraamd, volgens MPG 2018.

Het optreden van 1 jaar vertraging en rente in de uitvoering 3. Divers * I en afronding van grondexploitaties, volgens MPG 2018.

3D: 3D transitie-opgave, Solidariteitsbeginsel Holland Rijn- land (€ 2,3 mln.), afsprakenkader en budgettaire onzekerheid 4. Divers * 4.050 S 1.617 in de uitvoeringskosten. Dit risico is gecombineerd met kortingen en taakstellingen vanuit het Rijk.

Overige risico’s op sociaal terrein door kortingen vanuit het 5. Rijk, specifieke bijstellingen, waaronder Participatiewet en 50% 575 S 265 Maatschappelijke Agenda (MAG).

Nadelige uitkomsten en tegenvallers in de investeringspor- 6. tefeuille en PLV (waaronder Rijnzichtweg Oegstgeest max. € 30% 3.700 I 1.471 350 K).

Inbrengkapitaal van de GOM op basis van de samenwerkings- 7. overeenkomst staat onder druk bij tegenvallende – financiële 50% 1.000 I 697 - resultaten GOM (Herstructureringsopgave).

Garantstellingen op gewaarborgde geldleningen op beleid- 8. 30% 3.924 I 773 staak Sport, zorg (DSV), volkshuisvesting, etc.

Nadelen en financiële gevolgen verbonden aan de aansprake- 9. 30% 2.270 I 717 lijkheid in gerechtelijke uitspraken (Juridisch risicoprofiel).

Omgevingswet onzekerheden in uitwerking en ambitieni- 10. PM PM PM veau (uitstel invoering voorjaar 2021)

ICT problematiek met big data, beveiliging van informatie, 11. 10% 1.900 I 486 datalek, etc. (naast algemene risico’s).

Begroting- en rekeningtekort bij gemeenschappelijke rege- lingen (niet naleven begrotingsrichtlijnen) en verbonden 12. 50% 550 S 181 partijen bij uitbesteden van taken (w.o. exploitatie Sportbe- drijf en Zwembad).

136 De meest omvangrijke risico’s (bedragen * € 1.000)

Benodigde Kans van Inc. of Omvang weerstands- optreden struc. capaciteit **

13. Nadelig effect eventuele vennootschapsbelastingplicht (VPB). 30% 750 I 248

Resultaat uit deelnemingen (dividend) en gemeenschappelij- 14. 30% 1.200 I 410 ke regelingen levert minder op dan in de begroting voorzien.

Extra uitgaven onderwijshuisvesting boven voorgenomen 15. 30% 400 S 80 plan en exploitatietekorten in gemeentelijk vastgoed

Aanleg infrastructuur en stelpost aanstaande energietran- 16. 10% 3.115 I 1.020 sitie

Nadeel Algemene uitkering periodiek onderhoud en herver- 17. 50% 750 S 246 delen Maatschappelijke opvang, beschermd wonen, ca

Overige risico’s (rente-ontwikkeling, fraude, rendement vast- 18. 70% 2.825 S 1.015 goed, niet leveren leveranciers, etc.)

Totaal 42.640 10.970

Waarvan incidenteel 7.566

Waarvan structureel 3.404

Totaal benodigde weerstandscapaciteit 10.970

* Voor de grondexploitatie geldt: de kans van optreden is projectspecifiek. Met een weerstandscapaciteit van € 1,744 mln. zijn, rekening houdend met positieve toekomstige exploitatieresultaten, de projectrisico’s (risico 1) voor 100% afgedekt en de marktrisico’s (risico 2 en 3) voor 50%. Op dit moment overtreft de beschikbare buffer het risicoprofiel van de grondexploitatie ruimschoots.

**In de laatste kolom ‘benodigde weerstandscapaciteit’ is een raming opgenomen welke op basis van de simulatie nodig is om een risico af te dekken. De raming is veelal lager dan de vermenigvuldiging tussen kans van optreden en financiële omvang van het risico. De risico’s doen zich namelijk niet tegelijk en in hun maximale omvang voor. De kans is gerelateerd aan het verwachte moment van optreden (binnen 1 tot 2 jaar= 90%, en vervolgens aflopend).

Uitleg op de risico’s in tabel 1 en een 3. Idem (gelijk aan MPG 2018). Met een toelichting op de wijze van risicobeheersing focus op de planning en voortgang (veelal met het karakter van Overdragen, worden tempoverschillen in de gaten Accepteren, Vermijden of Verminderen): gehouden. 4. De 3D-operatie heeft nog een aantal 1. De onzekerheden in het grondbedrijf risico’s (vooral jeugdzorg) in zich als blijven bestaan, hoewel nu in het gaat om inzicht in de kosten, de mindere mate omdat de voorzichten uitvoering (met contractpartners) en verbeteren. Het MPG 2018 laat die de verantwoording achteraf betreft. positieve ontwikkeling ook zien. De Op niveau van Holland Rijnland risico’s in de grondexploitatie worden staat het solidariteitsbeginsel onder door projectleiders voortdurend druk. Deze risico’s nemen wel af door gemonitord aan de hand van specifieke overlegvormen, betere afstemming projectinformatie. tussen partners en de inmiddels lokale 2. Idem (inschatting gelijk aan MPG ervaring. Op niveau van Holland 2018). Het overleg met ontwikkelaars Rijnland en binnen de gemeente en de maatregelen rondom de Katwijk worden specialisten ingezet contractvorming draagt, naast om de 3D-operatie te organiseren, het marktanalyse, bij aan de bewaking van inzicht in de problematiek te vergroten het potentieel aan opbrengsten van de en risico’s te beperken. grondexploitatie.

137 5. De onzekerheden op het sociaal terrein 10. De omgevingswet is aanstaande en nog bestaan uit mogelijke kortingen vanuit omgeven met onzekerheden over de het Rijk als het gaat om financiering omvang, de gevolgen en inhoudelijke die niet meer beschikbaar is en een invulling. Die inhoudelijke invulling mogelijke terugval van de algemene en de financiële middelen staan onder uitkering. Katwijk monitort de druk en het ambitieniveau is nog niet ontwikkelingen (Participatiewet) bekend. Katwijk is al wel vergevorderd nauwgezet en stelt de gerelateerde in de eigen visie en planning. Op budgetten actief bij. De uitvoering landelijk niveau is inmiddels besloten van de Maatschappelijke Agenda heeft de invoering uit te stellen tot 1 jan. 2021. mogelijk nog nadelige effecten. 11. De ICT-ontwikkelingen nemen een 6. Dit risico vertegenwoordigt een vlucht en met big data neemt de algemene (stel)post voor nadelen kwetsbaarheid voor een virus of in de investeringsportefeuille van hacking toe. Dit risico in combinatie de gemeente Katwijk. Binnen de met een datalek, langdurige uitval portefeuille speelt bijvoorbeeld van ICT systemen is aanmerkelijk. PLV en infrastructurele projecten Katwijk neemt maatregelen op gebied vanzelfsprekend een grote en van uitwijkmogelijkheden, extra bijzondere rol. De projectbeheersing en beveiliging van gegevens, etc. frequente interne rapportage zorgen 12. De gemeente draagt bij in eventuele voor vroegtijdige herkenning van tekorten bij gemeenschappelijke risico’s naar soort en omvang. regelingen. Zowel afzonderlijk 7. Dit risico is vrijwel ongewijzigd. als in gezamenlijk verband met Katwijk heeft een evenredig belang andere gemeenten worden deze in de garantstelling aan de GOM. De gemeenschappelijk regelingen bestuurlijke vertegenwoordiging en gemonitord. Inventarisatie risico’s de periodieke (ambtelijke) gesprekken verbonden partijen loopt nog, dat geldt met het GOM zorgen voor de gewenste ook voor de analyse van de bijdrage(n) dijkbewaking en ziet toe op de van Katwijk over 2019. geprognotiseerde en gerealiseerde 13. De eventuele bedrijfsresultaten. vennootschapsbelastingplicht kan 8. De gemeente Katwijk heeft een leiden tot budgettaire nadelen. Hoewel positie in achtervang en borgstelling de laatste inschattingen niet tot een (taakvelden Cultuur, sport, zorg, etc.) op vpb-plicht leiden, zijn nadelen uit langlopende leningen van instellingen. belastingdruk niet uit te sluiten. Met De treasuryfunctie in combinatie name de taakvelden grondexploitatie, met de monitor door ambtelijke sport en vastgoed kunnen leiden tot vakspecialisten vormen een instrument een VPB-belastingplicht. Met fiscaal om risico’s vroegtijdig te signaleren. advies van extern deskundige streeft 9. De gemeente heeft een juridisch de gemeente naar een minimale risicoprofiel verbonden aan lopende belastingplicht. rechtszaken. De beheersing bestaat 14. De resultaten van deelnemingen in de uit de juridische control en specifieke vorm van dividend staan onder druk. maatregelen op dossierniveau. De De gemeente monitort de ontwikkeling gemeente Katwijk wordt daarin van resultaten in de jaarrekening ondersteund door een huisadvocaat in en beschikbare rapportages van civiele en bestuursrechtelijke kwesties. deelnemingen.

138 15. De onderwijshuisvesting vraagt onderverdeeld worden: naar herkenning en om onderhoud en renovatie in een signalering, het schatten van de omvang meerjarenperspectief. Het onderhoud en het treffen van gerichte maatregelen is heel fors en van renovatie is niet / acties. De vormen van risicobeheersing duidelijk waar de verantwoordelijkheid zijn in het algemeen samen te vatten komt te liggen. Ook staat daarmee het als: overdragen, accepteren, vermijden, rendement van vastgoed onder druk. verminderen. Dat maakt dat Katwijk hierin met nadelen geconfronteerd kan worden. Analyse 16. De aanstaande energietransitie in Het risicoprofiel is de kern terug te de komende jaren gaat vermoedelijk brengen naar risico’s rondom 3D (vooral gepaard met heel forse investeringen jeugdzorg), risico’s verbonden aan het in de boven- en ondergrondse MPG, risico’s gerelateerd aan verbonden infrastructuur van de gemeente. partijen en garantstellingen. Daar komt nu Katwijk volgt ontwikkelingen op de de mogelijk aanstaande energietransitie voet en voert overleg met partners om en de omgevingswet bij. Ten tijde van de deze ontwikkeling in beeld te houden. jaarrekening 2018 zijn al flinke wijzigingen 17. Het algemeen onderhoud aan het aangebracht die het risicoprofiel van de gemeentefonds en herverdelen gemeente bepalen. Het risicoprofiel van algemene uitkering over de gemeente laat daarom nu een stabiele maatschappelijke opvang, beschermd trend zien. wonen, ca. levert mogelijk een nadeel op. Door de ontwikkelingen op de De financiële omvang risico’s voet te volgen en de effecten door te (Nederlands Adviesbureau voor rekenen wordt dit risico nauwgezet Risicomanagement) gevolgd. De financiële gevolgen van het risicoprofiel 18. Geen nadere toelichting. zijn via een NARIS-simulatie (software toepassing) in beeld gebracht. Er is Toelichting risicobeheersing: de gemeente een kansberekening gemaakt op de treft zowel specifieke als generieke waarschijnlijkheid van het zich gelijktijdig beheersmaatregelen om bovenstaande voordoen van de risico’s en het bedrag, risico’s te verminderen of (op termijn) nadeel voor de gemeente dat daarmee zelfs uit te sluiten. In enkele gevallen zijn gemoeid is. Dit is de zogenoemde de beïnvloedingsmogelijkheden van de ‘risicosimulatie’ volgens de Monte Carlo gemeente tot een minimum beperkt. In die methodiek. Het mogelijk gelijktijdig risico gevallen blijft het beperkt tot monitoren bij de gemeente Katwijk bedraagt in euro’s van ontwikkelingen en de actualiteit. € 10,9 mln. (met een zekerheidspercentage De risicobeheersing kan als volgt van 90%).

Tabel 2: Benodigde weerstandscapaciteit

Percentage zekerheid Bedrag

95% € 11,8 mln.

90% € 10,9 mln.

80% € 9,9 mln.

75% € 9,6 mln.

139 De weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit staat tegenover Ook de reserve transitie sociaal het risicoprofiel van de gemeente. De domein wordt tot de beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de weerstandscapaciteit gerekend. Dat is ook financiële middelen en mogelijkheden nodig vanwege de nog steeds bestaande om onverwachte, niet begrote kosten te onduidelijkheden in het maatschappelijk kunnen dekken. veld (vnl. jeugdzorg). De gemeente heeft Tot de weerstandscapaciteit voor daarom dus in de balans een buffer voor incidentele risico’s wordt vooral de tegenvaller gevormd. algemene reserve gerekend. De reserve grondexploitatie is de eerst aangewezen In het geval van een tekort in de algemene buffer om de risico’s in de grondexploitatie reserve kunnen, in een uiterste situatie, op te vangen en voor het sociaal domein is ook bestemmingsreserves worden dat de reserve sociaal domein. aangewend ter afdekking. Dit betekent wel dat wordt afgezien van de realisatie De reserve grondexploitatie kent voor de van een bestemming of dat zo spoedig begroting 2020 een saldo van € 4,5 mln. mogelijk alternatieve (aanvullende) (geraamd ultimo 2019). In de grondpositie dekkingsmaatregelen worden gezocht. zit een stille reserve van € 3,2 mln. In Katwijk worden bestemmingsreserves uitgaande van een makelaarstaxatie 2019. daarom niet betrokken in de Het volgende moment van toetsing en weerstandscapaciteit. bijstelling is bij de jaarrekening 2019, de bestuursrapportage of het volgende MPG (2020).

Tabel 3: Beschikbare weerstandscapaciteit

Incidenteel Structureel Op termijn Weerstand beschikbaar beschikbaar beschikbaar

Algemene reserve na resultaatbestemming € 12,4 mln.

Reserve grondexploitatie € 4,5 mln.

Reserve sociaal domein € 2,0 mln.

Stille reserve in de waardering gronden € 3,2 mln.

Post onvoorzien in de begroting € 0,130 mln.

Onbenutte belastingcapaciteit € 5,000 mln.

Stille reserves aandelen € 62,7 mln.

Stille reserve vastgoed € 2,9 mln.*

Totaal beschikbaar € 22,1 mln.* € 5,13 mln. € 65,6 mln.

* Resultaat voor de berekening weerstandsvermogen: de som van € 22,1 mln. en € 2,9 mln.: € 25,0 mln.

140 De stille reserve In het vastgoed van de gemeente en de Met de huidige ontwikkelingen en de aandelenportefeuille zit een stille reserve taakopgave van de gemeente is een besloten. Die vormt een onderdeel van het structurele weerstandscapaciteit steeds weerstandsvermogen. De stille reserve belangrijker. Het huidige beeld laat nog op het vastgoed is benaderd door de steeds zien dat voldoende (structurele) geschatte opbrengst te verminderen met weerstandscapaciteit beschikbaar de bestaande boekwaarde (en evt. kosten). is. Dat blijkt ook uit de ratio van het Het gaat hier vooral om activa met weerstandsvermogen. economisch nut die relatief snel te verkopen zijn. De stille reserve op het vastgoed Het weerstandsvermogen bedraagt met deze uitgangspunten circa € De gemeente beschikt over voldoende 2,9 mln. weerstandsvermogen als risico’s kunnen worden opgevangen met de aanwezige De stille reserve op de aandelenportefeuille weerstandscapaciteit. De verhouding is berekend aan de hand van de intrinsieke tussen de weerstandscapaciteit en waarde van de aandelen. Die intrinsieke de waarschijnlijke risico-omvang (in waarde is bepaald met de jaarrekening €’s) is gedefinieerd als de ratio voor 2017 van de betreffende entiteit. De stille het weerstandsvermogen. Dat is een reserve per ultimo 2017 bedraagt circa € belangrijke graadmeter. 62,7 mln. De mate van verhandelbaarheid en verzilvering blijft een beperkende factor. Daarom staat deze weerstandscapaciteit gekenmerkt als ‘op termijn beschikbaar’. Voorzichtigheidshalve zal in de berekening van het weerstandsvermogen alleen de stille reserves op het vastgoed worden betrokken.

Risicoprofiel Balans en Begroting

Gewenste weerstandscapaciteit Beschikbare weerstandscapaciteit

Het weerstandsvermogen

De benodigde weerstandscapaciteit die uit De gemeente gaat in de nota de risicosimulatie voortkomt, wordt afgezet weerstandsvermogen uit van tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. minimaal ratio B: ruim voldoende. Het De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen van Katwijk is weerstandsvermogen van de gemeente. met een ratio van 2,29 op dit moment uitstekend. Met dit weerstandsvermogen is de gemeente in staat eventuele tegenvallers afdoende op te vangen.

Ratio weerstandsvermogen = Beschikbare weerstandscapaciteit (tabel 3) = € 25,0 = 2,29 Benodigde weerstandscapaciteit (tabel 2) € 10,9

141 Wijziging Besluit Begroting en Verantwoording: financiële kengetallen In het rapport van de commissie Depla over Eén van de adviezen van de commissie de vernieuwing van het Besluit Begroting is het gebruik van kengetallen om de en Verantwoording staat het advies de financiële positie van de gemeente weer te kaderstellende en de controlerende taak geven en te kunnen vergelijken. van de raad te versterken.

Jaarrek. Begroting Kengetallen Norm 2020 2021 2022 2023 2018 2019

1. Netto schuldquote < 75% 77% 91% 116% 128% 128% 125%

2. Netto schuldquote gecorrigeerd < 70% 68% 82% 107% 118% 118% 115% voor alle verstrekte leningen

3. Solvabiliteitsrisico > 25% 35% 32% 28% 28% 28% 27%

4. Structurele exploitatieruimte >= 2% 4% -1% 0% 0% 0% 1%

5. Grondexploitatie < 20% 11% 8% 9% 7% -1% -7%

Top 100 6. Belastingcapaciteit 93% 96% 94% 95% 100% 100% Coelo

Signaleringswaarden Provincie Zuid Holland, Katwijk Financieel Toezicht

Kengetallen Begroting 2020 Goed Voldoende Onvoldoende

1. Netto schuldquote 116% < 90% 90% - 130% > 130%

2. Netto schuldquote gecorrigeerd 107% < 90% 90% - 130% > 130% voor alle verstrekte leningen

3. Solvabiliteitsrisico 28% > 50% 20% - 50% < 20%

4. Structurele exploitatieruimte 0% Begroting > 0% Begroting = 0% Begroting < 0%

5. Grondexploitatie 9% < 20% 20% - 50% > 35%

6. Belastingcapaciteit 94% < 95% 95% - 105% > 105%

Met de financiële kengetallen 2020 (zowel indicator inzicht in de mate waarin op begrotingsbasis als rekeningcijfers) kan de begroting 'vastligt' voor rente en de financiële positie beoordeeld worden. aflossing. Onderstaand volgt een toelichting per kengetal, afgezet tegen zowel de Katwijkse Analyse: norm als de signaleringswaarde van de Het kengetal begroting 2020 ad 116% provincie Zuid Holland. Met oog op uitleg zal de provincie Zuid Holland als en verantwoording aan de provincie is het ‘voldoende’ aanmerken. De flinke raadzaam om in de toekomst alleen de toename van de vaste schulden signaleringswaarden aan te houden. Dat gerelateerd aan de baten van komt ook de vergelijkbaarheid met andere de begroting levert een stijgend gemeenten te goede. perspectief op. De netto schuldquote stijgt in meerjarenperspectief tot 1. Netto schuldquote boven de 120%. Dat is een punt De netto-schuldquote vergelijkt van aandacht, het programma en de leningen van de gemeente (met activiteiten (vnl. MIP) zijn daarmee in aftrek van de geldelijke bezittingen) toenemende mate gefinancierd met met de totale baten van begroting vreemd vermogen. en jaarverslag. Hiermee geeft deze

142 2. Netto schuldquote gecorrigeerd voor Analyse: alle verstrekte leningen Het kengetal begroting 2020 ad 0% Deze ratio als nadere verdieping op ad zal de provincie Zuid Holland als 1.) netto schuldquote houdt rekening ‘voldoende’ aanmerken. Voor de met de mate waarin sprake is van begroting 2020 is de ratio voldoende, ‘doorlenen’. in meerjarenperspectief laat de structurele exploitatieruimte Analyse: gelijkmatige trend zien en in 2023 een Het kengetal begroting 2020 ad 107% iets positiever beeld zien. zal de provincie Zuid Holland als ‘voldoende’ aanmerken. Ook rekening 5. Grondexploitatie houdend met uitgezet geld levert Het financiële kengetal de toename van de vaste schulden 'grondexploitatie' geeft aan hoe groot gerelateerd aan de baten van de de investeringen in grondposities begroting een stijgend perspectief (boekwaarde) zijn ten opzichte van op. De uitgezette gelden zijn relatief de jaarlijkse baten. De boekwaarde stabiel, de uitgezette som van circa € van de voorraden grond is van belang, 20 mln. bij de Rabobank gaat wel op omdat deze waarde moet worden redelijk korte termijn vrijvallen. terugverdiend bij de verkoop.

3. Solvabiliteit Analyse: De solvabiliteit geeft de mate aan Het kengetal begroting 2020 ad 9% zal waarin de gemeentelijke bezittingen de provincie Zuid Holland als ‘goed’ (balanstotaal) is gefinancierd uit aanmerken. Dit kengetal is op orde. eigen middelen (eigen vermogen). De boekwaarde ten opzichte van de De solvabiliteit bevindt zich met 28% baten in de exploitatie is nog in goede aan de onderkant van hetgeen voor verhouding. Op dit punt bestaat, ook in gemeenten normaal is . meerjarenperspectief, geen aanleiding om de financiële positie als negatief te Analyse: beoordelen. Het kengetal begroting 2020 ad 28% zal de provincie Zuid Holland 6. Belastingcapaciteit als ‘voldoende’ aanmerken. Het De indicator 'belastingcapaciteit' solvabiliteitsratio blijft, ondanks de drukt uit hoe de woonlasten (OZB, dalende trend van het eigen vermogen, afvalstoffenheffing en rioolheffing) zich nog boven de norm. In vergelijk met de verhouden tot het gewogen landelijk jaarrekening 2018 is wel een dalende gemiddelde. Hoge woonlasten ten trend herkenbaar. Ook hier geldt dat opzichte van het landelijk gemiddelde versterking van het eigen vermogen drukken uit in hoeverre de gemeente wenselijk is. al de eigen inkomsten aanspreekt en dus ook beperkt is in het verkrijgen van 4. Structurele exploitatieruimte extra inkomsten. De indicator 'structurele exploitatieruimte' geeft aan hoe groot Analyse: de structurele vrije ruimte (structurele Het kengetal begroting 2020 ad 94% baten min structurele lasten) zich zal de provincie Zuid Holland als verhoudt tot de totale begrotingsbaten. ‘goed’ aanmerken. Het feit dat Katwijk Dit laat zien in hoeverre de gemeente waarden laat zien onder de 100% is ook in staat is om structurele tegenvallers al in het coalitieakkoord aangegeven op te vangen. De begrotingsruimte is dat de woonlasten van Katwijk volgens de norm 'voldoende'. laag zijn in vergelijking met andere gemeenten. Deze ratio is dus prima op orde. In meerjarenperspectief stijgt de belastingdruk en komt de

143 Conclusie voor de financiële positie belastingcapaciteit op 100%. Dit De ontwikkeling van de kengetallen komt door het wegvallen van de geeft aan dat Katwijk een redelijke precariobelasting Dunea en deel wordt goede vermogenspositie heeft , maar op verrekend met de OZB in 2022. Landelijk begrotingsbasis ook een relatief hoge wordt dit niet in de cijfers verwerkt en schuldenomvang. De forse taakopgave, blijven de bedragen gelijk aan 2020. waaronder MIP wordt dus in toenemende Hierdoor stijgt de uitkomst van dit mate gefinancierd met vreemd vermogen kengetal. (langlopende schulden). Dat is een punt van aandacht. De conclusie is verder wel dat de lastendruk landelijk vergeleken laag is en dat de structurele exploitatieruimte in de komende jaren licht toeneemt. Dat duidt op dit moment op een gezond (financieel) perspectief.

Kaders Paragraaf 3 Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

Nota reserves en voorzieningen 2018-2022 5-4-2018 1089177

144 Paragraaf 4 Onderhoud kapitaalgoederen

Inleiding Begripsbepalingen Deze paragraaf gaat over het beheer en In deze paragraaf is het beleidskader onderhoud van de kapitaalgoederen voor het beheer en onderhoud van de in de openbare buitenruimte en de gemeentelijke kapitaalgoederen in de gemeentelijke gebouwen. De bruikbaarheid openbare ruimte opgenomen. Inzicht en kwaliteit van de openbare ruimte wordt wordt gegeven in de wijze waarop en de voor een belangrijk deel bepaald door mate waarin wordt geborgd dat sprake de aanwezige kapitaalgoederen: wegen, is van voldoende beheer en onderhoud bruggen, rioleringen, groenvoorzieningen, en het vermijden van achterstanden. speelplaatsen, verlichting en dergelijke. Daarbij speelt het kwaliteitsbegrip een De gemeente Katwijk beschikt over een belangrijke rol. De kwaliteitsbeelden voor groot areaal aan kapitaalgoederen in de inrichting en beheer zijn gerelateerd aan openbare ruimte. algemeen geldende technische normen en vormen de basis voor de beleids- , beheer Inwoners en bezoekers worden dagelijks en bestedingsplannen. In die plannen zijn geconfronteerd met de staat waarin de noodzakelijke maatregelen beschreven de openbare ruimte zich bevindt. om de objecten op het vereiste niveau te Het onderhouden en beheren van de houden, inclusief de financieel-technische genoemde kapitaalgoederen is dan ook een randvoorwaarden. Zie ook de definities in belangrijke verantwoordelijkheid van de de onderstaande tabel. gemeente. Het legt een aanzienlijke claim op de gemeentelijke middelen.

Type plan Definitie, inhoud plan

Beleidsplan In een beleidsplan worden de beleidskaders omschreven en uitgewerkt tot beleidsdoelstellingen en strategieën. Het beleidsplan heeft tot doel om de wijze van beheren voor een langere periode (6-10 jaar) vast te leggen.

Beheerplan Het beheerplan is een afgeleide van het beleidsplan en geeft een overzicht van de uit de te voeren beheermaatregelen op korte en middellange termijn (1-5 jaar).

Bestedingsplan In een bestedingsplan zijn de maatregelen van de uit te voeren producten in het desbetreffende jaar opgenomen.

Specifiek voor het gemeentelijk vastgoed zijn onderstaande plannen van belang:

Beleidsnota vastgoed 2019 – 2028 MJOP gemeentelijke gebouwen Hierin zijn de kaders voor de wijze waarop In het Meerjaren OnderhoudsPlan is het exploitatie, beheer, onderhoud, transacties vervangingsonderhoud van de diverse en ontwikkeling van gemeentelijke gebouwelementen over een periode van gebouwen en objecten moet worden 10 jaar opgenomen. Vervanging vindt uitgevoerd opgenomen. Onderdeel van de plaats wanneer een gebouwelement niet beleidskaders is het meerjaren onderhoud meer voldoet aan de conditie-eis die is van de gebouwen, de kwaliteitseisen voor vastgesteld voor het gebouw. de conditie van de gebouwen en de wijze waarop het onderhoud gefinancierd wordt.

145 Jaarplan Dit is het jaarlijks vastgesteld De gemeente Katwijk heeft de VORKS ook onderhoudsplan op basis van het MJOP technisch vertaald in de Leidraad Inrichting welke als verantwoording geldt voor de Openbare Ruimte (LIOR). bestedingen van de Voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen. Vanuit het In het kader van de VORKS is het mogelijk meerjaren bestedingsplan (10 jaar) worden om te differentiëren in kwaliteit. Per op basis van het MJOP de voorziene structuurelement van de buitenruimte werkzaamheden en de omvang van de zijn kwaliteitsdoelstellingen geformuleerd. voorziening bepaald (voldoende dekking Jaarlijks wordt per wijk een burgerschouw voor 10 jaar onderhoud). uitgevoerd, waarin de realisatie van deze kwaliteitsdoelstellingen wordt beoordeeld. Rijksbeleid De gemeente kan in beginsel zelf de De actuele kwaliteit wordt periodiek aan mate van beheer en onderhoud van de deze normen getoetst door inspecties, kapitaalgoederen bepalen. Daarbij moet monitoring en wanneer nodig vindt rekening worden gehouden met het nader onderzoek plaats. Daarbij worden civiele recht over aansprakelijkheid. Het eventueel aanwezige schadebeelden nalaten van noodzakelijk onderhoud kan afgezet tegen normen en richtlijnen vanuit door de rechter worden aangemerkt als landelijk of lokaal beleid (bijvoorbeeld onrechtmatige daad (6:162 Burgerlijk CROW). Aan de hand daarvan wordt Wetboek) of risico aansprakelijkheid het risico ingeschat op functieverlies of (bijvoorbeeld 6:174 Burgerlijk Wetboek). gevolgschade, alsmede de maatregelen en activiteiten die nodig zijn om de Gemeentelijk beleid functionaliteit en veiligheid te waarborgen. Bij het vaststellen van het gemeentelijk Door analyse van verschillen en beleid zijn er diverse landelijke en sectorale scenario’s voor aanpak, vormen deze normen, randvoorwaarden en richtlijnen inspecties samen met de hierboven waar rekening mee gehouden dient te beschreven documenten de basis worden. Landelijk zijn er voor de weg voor de beleids- en beheerplannen en waterbouw richtlijnen beschikbaar en de uitvoeringsprogramma’s vanuit het Centrum voor Regelgeving en voor het onderhoud van de diverse Onderzoek in de Weg en waterbouwkunde kapitaalgoederen. Deze vormen de en verkeerstechniek (CROW). Voor onderbouwing voor de inzet van de verkeersvoorzieningen binnen de middelen. bebouwde kom zijn deze richtlijnen door de CROW technisch uitgewerkt in een Andersom ontstaat ook de mogelijkheid om handboek (ASVV). . Ter verduidelijking aan te geven welke kwaliteitsconsequenties betreft het hier ook slechts richtlijnen. Deze aan beslissingen zijn verbonden. De worden overwegend gevolgd maar hierop relatie tussen gewenste kwaliteit en kan indien nodig worden afgeweken. middelen wordt dan ook continu in beeld gehouden en is voor de verschillende Deze landelijke richtlijnen doen kapitaalgoederen ook onderling geen uitspraak over de gewenste vergelijkbaar gemaakt. Dit leidt tot een kwaliteit. Hiervoor is het gemeentelijke grotere efficiëntie van het beheer van de kwaliteitsbeleid vastgelegd in de Visie openbare ruimte. Indien minder financiële Openbare Ruimte Katwijkse Stijl (VORKS). In middelen beschikbaar zijn, daalt het deze visie zijn de kaders voor de openbare kwaliteitsniveau. ruimte opgenomen die leidend zijn voor beleids- en beheer- en bestedingsplannen. Voor negen aspecten (water, spelen, Ook is deze visie leidend bij de uitwerking verkeersregelinstallaties en verkeersborden, van inrichtingsplannen. kunstwerken, openbare verlichting, gebouwen, rioleringen, groen, bomen

146 en verhardingen) zijn geautomatiseerde In verband met dit verschil in karakter en beheersystemen beschikbaar. omvang van de activiteiten is de gewenste wijze van dekking van de daaraan In de beleidsnota Vastgoed is opgenomen verbonden kosten als volgt: hoe het beheer en onderhoud van het gemeentelijk vastgoed moet worden 1. De budgetten voor dagelijks uitgevoerd en aan welke kwaliteit (conditie) onderhoud worden rechtstreeks uit de de gebouwen minimaal moeten voldoen. exploitatie gedekt. De onderhoudsplannen worden opgesteld 2. De uitgaven voor groot onderhoud aan de hand van conditiemetingen die kunnen jaarlijks (grote) moeten voldoen aan de NEN 2767. schommelingen vertonen. Deze financiële schommelingen worden voor Dagelijks en groot onderhoud groot onderhoud wegen, bruggen, Het beheer van de kapitaalgoederen kent speelplaatsen en groenbeleid gedekt in hoofdzaak twee soorten activiteiten: vanuit bestemmingsreserves. Jaarlijks dagelijks onderhoud en groot onderhoud. worden deze begrote uitgaven Onder dagelijks onderhoud vallen de geactualiseerd door middel van een activiteiten die verbonden zijn aan het in bestedingsplan. bedrijf houden van de openbare ruimte 3. De uitgaven voor groot onderhoud (jaarlijks terugkerend). Groot onderhoud, aan gemeentelijke gebouwen ook wel planmatig onderhoud genoemd, worden gedekt vanuit de voorziening wordt uitgevoerd om de objecten gebouwenbeheer. Deze voorziening functioneel te houden en de levensduur te heeft het karakter van een verlengen (niet jaarlijks terugkerend). Bij egalisatievoorziening. einde levensduur van objecten wordt er 4. Levensduur verlengend groot een vervangingsinvestering (rehabilitatie) onderhoud wordt conform de BBV opgenomen in het Meerjaren Investerings voorschriften geactiveerd. Programma (MIP). 5. Volgens de financiële verordening ex artikel 212 Gemeentewet van de gemeente worden investeringen voor vervanging (of functionele aanpassing) die groter zijn dan € 25.000 geactiveerd.

Overzicht beleid en beheerplannen

Beleidsplannen Door de raad Jaar van Financiële Voldoet reeds vastgesteld actualisatie vertaling in aan gestelde d.d. begroting onderhouds- normen

Visie Openbare Ruimte Katwijks Stijl 2019 2028 - - 2019-2028

2019 (nog vast 2028 ja ja Groenbeleidsplan 2019 -2028 te stellen)

Bomenbeleidsplan 2011-2025 2011 2025 ja ja

Beweeg- en speelruimte beleidsplan 2019 (nog vast 2028 ja ja 2019-2028 te stellen)

2019 (nog vast 2028 ja ja Parkeerbeleidsplan 2019-2028 te stellen)

Integraal afvalwater keten plan (IAWKP) 2017 2021 ja ja 2017-2021

Wegenbeleidsplan 2018-2027 2018 2027 ja ja

Baggerplan 2017-2026 - 2028 ja ja

147 Beleidsplannen Door de raad Jaar van Financiële Voldoet reeds vastgesteld actualisatie vertaling in aan gestelde d.d. begroting onderhouds- normen

Nota Vastgoed 2019-2028 2019 2020 ja ja

Beheerplan verhardingen 2019-2028 nee 2019 ja ja

Beheerplan Openbare Verlichting 2018-2023 nee 2023 ja ja

Beheerplan Civiele kunstwerken 2019-2023 nee 2023 ja ja

Beheerplan damwanden 2020-2024 nee 2024 ja ja

Groenbeheerplan 2020-2024 nee 2020 ja ja

Riolering 2017 vormt 2021 ja ja onderdeel iAWKp

Meerjaren-baggerplanning 2017-2025 2016 2025 ja ja

Meerjaren-onderhouds-plan gebouwen 2019 2019 2020 ja ja

Acties 2019

Beheerplan (pro- Beleidsdoelen Begroting 2019 gramma)

Gebouwen In standhouden, aanpassen aan gebruik en efficiënt gebruik van Storting voorziening (taakveld 0.0) gemeentelijke gebouwen. De onderhoudsvoorziening wordt groot onderhoud: gevoed door de activiteiten die in het rationeel gebouwbeheer € 1.050.600 zijn opgenomen en de bedragen die daaraan gekoppeld zijn. De Dagelijks onderhoud: voorziening heeft het karakter van een egalisatievoorziening. De € 923.700 totale uitgaven zijn gesplitst in dagelijks onderhoud (exploitatie) en planmatig onderhoud (voorziening). Totaal: € 1.974.300 Acties 2020 Uitvoeren van maatregelen uit het jaarlijks bijgestelde beheerplan (PLANON).

Speeltoestellen Het beleid voor speelplaatsen en –toestellen zorgt voor evenwichtig Storting reserve groot (taakveld 5.2) gespreide, veilige en aantrekkelijke speelvoorzieningen. Uit onderhoud: inspecties blijkt dat de technische kwaliteit (en veiligheid) ruim € 276.100 voldoende is. Qua uitrusting en uitstraling wordt continu verbeterd. Dagelijks onderhoud: € 64.500 Acties 2020 In 2020 staan de nodige vervangingen van toestellen gepland. Hieraan wordt, voor zover financiële ruimte aanwezig is, direct een Totaal: kwaliteitsimpuls meegegeven. Streven hierbij is om het verharde € 340.600 deel zo klein mogelijk te houden. Het gaat hierbij om vervanging van speeltoestellen in alle 5 de wijken.

Hiernaast is er budget gereserveerd voor de nog vast te stellen ac- tiepunten uit het nieuwe beweeg- en speelruimtebeleidsplan voor de openbare ruimte.

148 Beheerplan Beleidsdoelen Begroting 2019 (programma)

Verhardingen Rationeel wegbeheer draagt zorg voor het in standhouden en Storting reserve groot (taakveld 2.1) uitbreiden van een veilig en comfortabel wegareaal. Op basis onderhoud: van jaarlijkse inspecties wordt planmatig onderhoud uitgevoerd. € 1005.000 Het dagelijks onderhoud bestaat uit kleine reparaties zoals het Dagelijks onderhoud vervangen van kapotte stoeptegels. De post schoonhouden betreft € 535.700 straatvegen en het onkruidvrijhouden van de verharding. Het Schoonhouden wegbeheer wordt opgesteld i.s.m. riolering- en groenwerkzaamhe- € 596.800 den. Gelijktijdig vindt het gehele jaar door kleinschalig incidenteel onderhoud plaats op basis van meldingen en constateringen. Totaal: € 2.137.500 Acties 2020 • Beheerwerkzaamheden afstemmen en bijstellen met de pro- jecten uit de meerjaren investeringsplanning (MIP). • Regulier onderhoud zoals het uitvoeren van de belijning en markering, kleinschalig elementenonderhoud en het planma- tig- en groot onderhoud asfalt middels Raamovereenkomsten. • Op basis van proactieve benadering worden de wijken Frederiksoord, Molenwijk en De Noord de komende jaren op gebiedsgerichte wijze heringericht. In 2020 worden Molenwijk en De Noord afgerond. Voor de wijken Cleijn Duin en Kalkoven wordt het participatie- en onderzoektraject verder uitgewerkt. Voor de wijk ’t Joght wordt dit in 2020 opgestart. • Rondom het Ridderpark, Vogelbuurt, wijk Noord-oost en wijk Zuid in Katwijk aan Zee, Schutterswei en Dorp in Katwijk aan den Rijn, het centrum van Rijnsburg en in Valkenburg en delen van Rijnsoever wordt herstraatwerk uitgevoerd. • Asfaltonderhoud wordt onder andere uitgevoerd aan de Melkweg, Laan van Verhof, Zeeweg en enkele fietspaden in Rijnsoever.

Kunstwerken In standhouden van kunstwerken in de gemeentelijke Storting reserve groot (taakveld 2.1) infrastructuur. Jaarlijks vindt een inspectie van de kunstwerken onderhoud: plaats. € 232.700 Dagelijks onderhoud: Acties 2020 • Uitvoering beheerprogramma 2020 op basis van de € 40.000 hernieuwde inspecties. Hieruit volgt het jaarlijks onderhoud waaronder: Totaal: • Conservering en aanbrengen van slijtlagen op diverse € 272.700 bruggen. • Vervangen van remmingwerken bij de Woldringh van der Hoopbrug. • Vervangen van de voegovergangen van de Rijnsoever – Biltlaan-brug.

149 Beheerplan Beleidsdoelen Begroting 2019 (programma)

Verkeersvoorzie- Verkeersvoorzieningen worden geplaatst om de veiligheid en Dagelijks onderhoud: ningen de doorstroming van het verkeer te bevorderen. Bovendien € 91.700 (taakveld 2.1) bepalen zij mede het straatbeeld. Het wegmeubilair bestaat uit verkeersborden, plaats- en straatnamen, wegbewijzering, waarschuwingsborden, pollers, en verkeersregelinstallaties. Zij vormen de juridische basis voor het handelen van de weggebruiker. Een goed beheer van dit bestand is daarom noodzakelijk.

Acties 2020 • Uitvoeren van regulier onderhoud en vervanging. • Saneren van overbodige verkeersborden. • Doorlopende inspecties. • Plaatsen van nieuwe en vervangen van bestaande bewegwijzering. • Verkeersregelinstallaties aansluiten aan de centrale van de provincie Zuid Holland. • Vervangen van de verkeersregelinstallatie Molentuinweg - Sandtlaan • Vervangen van verkeersborden en flespalen door duurzame exemplaren. • Door de realisatie van de HOV vervallen een aantal abri’s en worden een aantal verplaatst.

Openbare In standhouden van openbare verlichting volgens de geldende Dagelijks onderhoud: verlichting verlichtingsnormen en beleidsuitgangspunten. € 239.900 (taakveld 2.1)

Acties 2020 • Het vervangen van masten en armaturen volgens het grootschalige vervangingsbestek in Bollen5 verband. Omdat alle gemeenten binnen dit bestek werkzaamheden gepland hebben is i.o.m. de aannemer besloten een deel van de werkzaamheden door te verschuiven naar het eerste kwartaal 2020. De vervangingswerkzaamheden zijn daar waar mogelijk afgestemd op de IGA projecten en civiele reconstructies. • Het onderhouden van de openbare verlichting volgens het in 2019 in Bollen6-verband opgestelde onderhoudsbestek Openbare verlichting. • Gepland schilderwerk aan de masten en/of armaturen. • Inspectie en onderhoud t.b.v de veiligheidseisen voor elektrische installaties volgens de NEN 1010 en NEN 3140 ( installatieverantwoordelijkheid). • Mutaties in het areaal bijhouden in het beheersysteem.

150 Beheerplan Beleidsdoelen Begroting 2019 (programma)

Groen De gemeente heeft de zorg voor de kwaliteit en veiligheid van de Storting reserve groot (taakveld 5.7) inrichting van de groene leefomgeving. We zien dat het groen in onderhoud: de stedelijke omgeving bijdraagt aan een prettige woonomgeving. € 235.000 Ook bevordert het de gezondheid en de sociale cohesie en wordt Dagelijks onderhoud: extra aandacht besteed aan de biodiversiteit. Het juiste groen € 1.943.500 op de juiste plaats met de juiste onderhoudskwaliteit levert een belangrijk bijdrage aan deze prettige woonomgeving en het Totaal: welbevinden van de Katwijker. Gemeente Katwijk streeft naar het € 2.178.500 herkenbaar maken en in stand houden van de groenelementen (gras, bomen, heester, e.d.) als basis voor doelmatig en planmatig beheer.

Acties 2020 • Noodzakelijk periodiek boomonderhoud. • Uitvoeren groenbeleidsplan/groenbeheerplan voor 2020 is gekoppeld aan de gebiedsgerichte integrale aanpak in delen van de wijken De Noord, Frederiksoord, Rijnsoever en Molenwijk. Hierbij worden vervangingen en aanpassingen in het openbaar groen verricht. • Zowel lokaal als in regionaal verband (de Duin en Bollenstreek) realiseren van ecologische bermen, waarbij de identiteit van de het gebied wordt versterkt en de populatie van de bijen wordt bevorderd.

Riolering In het vastgestelde Integraal Afvalwaterketenplan 2017 - 2021 Dagelijks onderhoud: (taakveld 7.2) is een overzicht opgenomen van geplande investeringen en € 636.500 exploitatiekosten voor de planperiode 2017 tot 2021. Op basis van periodieke inspectie is informatie over de aard en omvang van de toestand van de riolering beschikbaar en verwerkt in maatregelprogramma’s. Omdat ondergrondse infrastructuur zoals riolering niet dagelijks zichtbaar is, kan in de periode tussen twee inspecties onverwacht noodzakelijk onderhoud nodig zijn. Het instandhoudingsniveau van de gemalen is in beeld.

Acties 2020 • Uitvoeren van het iAWKp, • Uitvoeren van de investeringen zoals opgenomen in het MIP (zoals het renoveren van riolen en gemalen, het voorbereiden van rioolvervanging in ’t Joght en Kalkoven, het voorbereiden van de aanleg tweede rioolzinker onder het Katwijks kanaal en de voorbereiding diametervergroting van het riool in de Thorbeckestraat) • Uitvoeren doorlopende IGA projecten (zoals de Vogelbuurt, Molenwijk en De Noord.

151 Beheerplan Beleidsdoelen Begroting 2019 (programma)

Water De uitgangspunten voor het creëren en beheren van het Dagelijks onderhoud: (taakveld 2.4) gemeentelijke open water zijn in samenwerking met het € 597.500 Hoogheemraadschap van Rijnland vastgesteld in het Waterplan. Het beheren van het openbare water is gericht op het waarborgen van waterkwaliteit en kwantiteit (berging en afvoer).

Acties 2020 • Jaarlijks worden duikers gereinigd. In geval van geconstateerde gebreken zullen maatregelen getroffen worden. • Het peilbuizenbestand en de resultaten van metingen worden digitaal vastgelegd. Deze gegevens worden extern vastgelegd en geanalyseerd. • In 2019 is een raamovereenkomst t.b.v. het uitvoeren van baggerwerkzaamheden opgesteld voor de periode 2019 – 2022. • Het uitvoeren van grondwateronderzoek, het onderhouden van de bestaande drainage en het actualiseren van het grondwatermodel. • Voor de instandhouding van de oeververdediging staat vervanging van de damwanden en beschoeiingen op het programma. Jaarlijks worden de locaties vastgesteld.

Kaders Paragraaf 4 Onderhoud kapitaalgoederen

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

0.3 Nota Vastgoed 2017-2020 29-6-2017 861165

2.1 Visie Openbare Ruimte Katwijk (VORK) 29-5-2008 2007-026434

2.1 Evaluatie Visie Openbare Ruimte Katwijk (VORK) 29-10-2015 504624

2.1 Wegenbeleidsplan 2018-2027 22-11-2018 1233972

2.2 Parkeerbeleid 2009-2018 29-1-2009 2008-028459

5.7 Groenbeleidsplan 2009-2019 29-1-2009 2009-007400

5.7 Evaluatie Groenbeleidsplan 2009-2019 11-2-2016 585501

5.7 Speelruimtebeleidsplan 29-1-2009 2007-031657

5.7 Evaluatie speelruimtebeleid Natuurlijk ruimte voor spelen 2-7-2015 464191

7.2 Integraal afvalwaterketenplan 2017-2021 1-6-2017 859588

152 Paragraaf 5 Grondbeleid In deze paragraaf Grondbeleid wordt aangegeven hoe het gemeentelijk grondbeleid in de diverse programma’s inhoud krijgt. Naast de beleidsmatige zaken en ontwikkelingen van de verschillende grondexploitaties wordt, op hoofdlijnen, de financiële stand van zaken belicht.

Kader Visie en uitvoering gemeentelijk Het kader voor het grondbeleid wordt grondbeleid gevormd door: Het grondbeleid staat niet op zichzelf. Met 1. landelijke wet- en regelgeving het grondbeleid kan worden gestuurd waarvan het Besluit Begroting op de realisatie van de gestelde doelen en Verantwoording provincies en uit verschillende programma’s. Als gemeenten (BBV) voor de financieel- kerndoelstellingen van grondbeleid zijn te administratieve aangelegenheden de onderscheiden: belangrijkste is. In artikel 16 van het 1. Het bevorderen van het gewenste BBV is bepaald welke onderwerpen ruimtegebruik en de ruimtelijke in de paragraaf Grondbeleid moeten kwaliteit. Er is ruimte nodig voor worden opgenomen. verschillende belangen, zoals wonen, 2. gemeentelijk beleid, met name bedrijven, infrastructuur, onderwijs, vastgelegd in: zorg, sport, recreatie, etc. Met a. Nota grondbeleid, herzien in 2017, grondbeleid kan worden gestuurd in de waarin is vastgelegd welk beleid de de ruimtebehoefte van de verschillende gemeente voorstaat bij de functies. uitvoering van de 2. Een rechtvaardige kostenverdeling. beleidsprogramma’s. Er zijn ontwikkelingen die geld b Financiële verordening gemeente opleveren en ontwikkelingen die Katwijk, waarin is bepaald dat bij geld kosten. In alle gevallen dienen de begroting en de jaarstukken de redelijk aan een ontwikkeling naast de op grond van het BBV toe te rekenen kosten te worden verplichte onderdelen verslag doorbelast. De grondslag hiervoor is de wordt gedaan van de uitvoering gemeentelijke Nota Kostenverhaal 2016 van de nota Grondbeleid en de vastgesteld. deelname in PPS-constructies. c. Nota Kostenverhaal 2016, waarin is In de nota Grondbeleid 2017 is aangegeven vastgelegd op welke wijze dat de gemeente Katwijk een mengvorm en in welke omvang kosten bij in het grondbeleid voert. Er wordt een bouwprojecten worden verhaald. actief grondbeleid gevoerd waar dit met het oog op de regierol voor het realiseren Naast de jaarrekening wordt met van ruimtelijke en maatschappelijke een jaarlijks Meerjaren Perspectief doelstellingen en het kostenverhaal Grondexploitaties (MPG) verantwoording noodzakelijk wordt geacht. Faciliterend afgelegd over de grondexploitaties over het grondbeleid wordt gevoerd waar dit voorgaande jaar, In het MPG wordt ook een vanwege het risicoprofiel en/of de financieel doorzicht voor de komende jaren eigendomsverhoudingen gewenst is. gegeven. Tussenliggende variaties zijn mogelijk door samenwerkingsverbanden (Publiek – Private Samenwering = PPS) aan te gaan.

153 Als gevolg van de financiële crisis is de Grondbeleid is niet voorbehouden gemeente terughoudender geworden aan de grondexploitaties. Ook voor in het innemen van strategische projecten zonder grondexploitatie kan risicodragende grondposities. het noodzakelijk zijn om over de gronden Steeds vaker wordt gekozen voor te kunnen beschikken en daarvoor een samenwerkingsverbanden of het overlaten gemeentelijk voorkeursrecht vestigen of aan de markt. Er zijn dan ook steeds om tot onteigening overgaan als minnelijk minder projecten waar een gemeentelijk overleg niet het gewenste resultaat voorkeursrecht van toepassing is. oplevert. Herstructureringsprojecten zijn echter dusdanig complex en kapitaalsintensief dat Het gemeentelijke grondbeleid zoals dat gemeentelijke investeringen noodzakelijk is vastgelegd in de Nota Grondbeleid en blijven om dergelijke projecten van de financiële verantwoording in het MPG grond te krijgen. betreft de, al dan niet actieve, exploitatie van bouwgronden. Dat wil zeggen: de Waar het noodzakelijk of gewenst is transformatie van gebieden voor nieuwe om over het eigendom van gronden te functies, bestemmingen en bebouwing. beschikken, streeft Katwijk er naar deze in Gronden en panden die de gemeente in minnelijk overleg te verwerven. Omdat dit eigendom heeft maar waarvoor geen echter niet altijd het gewenste resultaat herontwikkeling wordt beoogd (b.v. oplevert, moet soms worden besloten om onderwijshuisvesting, sport, wegen, tot onteigening over te gaan. Een dergelijk plantsoenen etc.) vallen buiten het kader besluit wordt als ultimum remedium van deze paragraaf. In onderstaande genomen. tabellen zijn per project / grondpositie aangegeven op welke wijze het grondbeleid wordt toegepast en welke instrumenten daarbij worden ingezet.

Bouwgrond in Exploitatie (BIE)

Project Voorkeursrecht Onteigening Overeenkomst

Oeverpolder Niet van toepassing, de gemeente heeft de Koop- en realisatieovereenkomst gesloten grond reeds lange tijd in eigendom met Dunavie.

Rijnsoever noord, Niet meer van toepassing, de gemeente Realisatieovereenkomst gesloten met fase 3 heeft inmiddels alle gronden in eigendom Campri. Verkoop CPO kavels aan diverse particulieren

De Horn Ja wellicht zal in de Samenwerkingsovereenkomst gesloten met loop van 2020 BPD (Bouwfonds), gronduitgifte loopt. blijken dat voor Met een andere ontwikkelaar met enkele percelen de een grondpositie in het gebied is onteigenings-proce- overeenstemming bereikt. dure moet worden Daarnaast moeten nog enkele percelen opgestart. van verschillende particulieren worden verworven.

‘t Duyfrak en Meer Niet meer van toepassing, de gemeente Samenwerkingsovereenkomst gesloten met heeft inmiddels alle gronden in eigendom Van Zessen Claer, gronduitgifte loopt. Tevens uitgifte PO-kavels.

Klei-Oost Zuid Ja In 2019 is voor enke- Gemeente geeft zelfstandig kavels uit. le percelen de ontei- genings-procedure in voorbereiding.

154 Overige gronden (materiële vaste activa en overige grond- en hulpstoffen)

Project Voorkeursrecht Onteigening Overeenkomst

Gronden Voorkeursrecht Nee Gronden worden betrokken bij de Mient-Kooltuin en vervallen verklaard ontwikkeling van het voormalige vliegveld Tjalmaweg in 2012 Valkenburg. In 2010 is er een intentie overeenkomst gesloten met het Rijks Vastgoed Bedrijf (RVB). Thans wordt gewerkt aan een samenwerkingsovereenkomst.

Kleipetten Zuid Ja, voor het project Nee Bouwclaimovereenkomst met moeten nog enkele bouwcombinatie ROEM. Huurovereenkomst percelen worden voor tijdelijke huisvesting Vlietstede verworven gesloten met DSV.

Middelmors Voorkeursrecht Nee Nee, verkennende gesprekken vervallen verklaard in 2017

Havengebied fase 2, Voorkeursrecht Nee Nee Noordelijk deel vervallen verklaard in 2012

Grond Nee Nee Nee, wellicht ruilgrond GOM Voorhouterweg 46

Voormalig hotel Nee Nee Nee, verkennende gesprekken Riche

Particuliere initiatieven (*)

Terrein Raamwerk Samenwerkingsovereenkomst gesloten met Het Raamwerk (Rijnlands Zeehospitium)

Hoek de Rover Realisatie overeenkomst gesloten met Ouwehand Bouw (Voorhouterweg)

Hof van Rijnsburg Samenwerkingsovereenkomst gesloten met Ouwehand Bouw (Oude Vlietweg Oegstgeesterweg)

Zanderij-Westerbaan Resterende uitvoering op grond van de vaststellingsovereenkomst met Campri

Trappenberg – Kloosterschuur Project- en realisatie overeenkomst gesloten met de Greenport Ontwikkelings Maatschappij. Op grond van deze overeenkomst kan de GOM de gemeente vragen gronden die voor de realisatie noodzakelijk zijn te onteigenen. Voor de onteigening van enkele percelen is in 2017 een besluit genomen.

Visserijschool Overeenkomst met Dunavie

* In dit overzicht betreffen de particuliere initiatieven de grotere projecten met langlopende contracten.

Woningbouwprogramma Er bestaat een nauwe relatie tussen het Als onderdeel van het grondbeleid en de gemeentelijk woonvisie. uitvoeringsprogramma van de woonvisie Op grond van de woonvisie wordt jaarlijks vindt er regelmatig overleg plaats met het bouwprogramma bepaald. In de de marktpartijen en de regio Holland grondexploitaties kan op dit programma Rijnland over de afstemming over de worden gestuurd. woningbouwproductie.

155 Relaties met de beleidsprogramma’s

Programma Relatie

2. Verkeer, vervoer en water- In de diverse exploitatiegebieden worden nieuwe wegen aangelegd, met staat bijbehorende openbare voorzieningen zoals groen en water. Uitgangspunt voor de nieuwe werken zijn de geformuleerde kwaliteitseisen voor de openbare ruimte. Voor de realisatie van het HOV netwerk en de Rijnlandroute zullen gronden van derden verworven moeten worden. Buiten de bebouwde kom is de provincie hiervoor verantwoordelijk. Binnen de bebouwde kom (alleen HOV) is de gemeente hiervoor verantwoordelijk.

3. Economie De locatie Klei-Oost Zuid is de enige gemeentelijke locatie waar nieuwe bedrijfskavels voor industrie en ambacht worden uitgegeven. De ontwikkeling (bouwrijpmaken en uitgifte bouwkavels) van het terrein wordt in 2020 voortgezet. In samenwerking met de Greenport Ontwikkelingsmaatschappij wordt gewerkt aan de reconstructie van het oude glastuinbouwgebied in Rijnsburg en aansluitend de ontwikkeling en realisatie van nieuw glasareaal (Trappenberg/ Kloosterschuur).

4. Onderwijs Het grondbeleid is gerelateerd aan het accommodatiebeleid en de onderwijshuisvesting. Dit betreft zowel de realisatie van nieuwe locaties waarvoor gronden en panden moeten worden aangekocht als de herontwikkeling van vrijkomende terreinen en panden (o.a. de voormalige bibliotheek / Emmaschool Rijnsburg, Prins Mauritsschool Katwijk, Julianaschool Rijnsburg (in beeld voor een knarrenhof)). In het geval van Windvang-Krulder worden bij de nieuwbouw functies toegevoegd.

5. Sport, cultuur en groen Met de overname van het Valkenburgse meer en omliggende gronden van de pro- vincie kan een impuls worden gegeven aan de recreatieve functie van dit gebied. Planvorming wordt in 2020 voortgezet.

7. Volksgezondheid en milieu Ter afscherming van het Glastuinbouwgebied Trappenberg – Kloosterschuur in Rijnsburg is na de realisatie van de reconstructie en de uitbreiding de aanleg van een ecologische zone voorzien.

8. Volkshuisvesting, RO en Het merendeel van de gemeentelijke en de particuliere grondexploitaties betreft stedelijke vernieuwing de (her)ontwikkeling van woningbouwlocaties. Ook de transformatie van oude bedrijfspanden en vrijkomende schoollocaties tot woonfuncties is een pijler van het ruimtelijk beleid. Hiermee leveren deze exploitaties een bijdrage aan de gemeentelijke woningbouwopgave. Voorziene ontwikkelingen voor 2020: • In project Rijnsoever-Noord fase 3 zullen gronden worden uitgegeven. • In overleg met Oegstgeest en de projectontwikkelaar zullen afspraken worden gemaakt over de ontwikkeling van Frederiksoord-Zuid. • Bezien zal worden of het project Kleipetten-Zuid weer kan worden opgestart.

156 Financieel Zoals gebruikelijk zijn in de begroting 2020 de ramingen voor de kosten en opbrengsten van de grondexploitaties opgenomen, zoals deze volgen uit het MPG 2019. In onderstaande tabel zijn deze ramingen weergegeven.

bedragen * € 1.000 Kosten Opbrengsten

B.010 De Horn 3.417 2.384

B.018 't Duyfrak en Meer 2.262 2.582

B.114 Klei Oost Zuid 2.407 2.972

B.146 Rijnsoever Noord fase 3 860 6.746

B.210 Oeverpolder 190 -

B.250 Hof Korte Vaart 141 327

9.136 14.685

De geraamde opbrengsten in de Risicobeheersing grondexploitaties zijn in 2020 hoger dan de Katwijk kent het beleid dat voor de geraamde kosten. Als gevolg hiervan zal de grondexploitaties met een verwacht boekwaarde aan het eind van het jaar lager verlies geen verliesvoorziening wordt zijn dan bij aanvang van 2020. aangehouden maar een afboeking plaatsvindt. Er wordt tot een dusdanige Sinds 2017 (jaarstukken 2017 en MPG boekwaarde afgeboekt dat het 2018) dient op grond van het BBV bij verwachte eindresultaat nagenoeg € 0 grondexploitaties met een verwacht is. Als de prognoses van de resultaten positief saldo (winst) tussentijds winst later verbeteren kan weer een te worden genomen. De tussentijdse winst(verwachting) ontstaan. winst wordt bepaald op grond van het Percentage Of Completion (POC). Voor de grondexploitaties worden Hierbij is voornamelijk de voortgang risicoanalyses uitgevoerd op grond van de grondverkoop bepalend, maar waarvan een minumum en een maximum wordt ook rekening gehouden met de van de benodigde weerstandscapaciteit nog te maken kosten en de aanwezige wordt bepaald. Deze weerstandcapaciteit risico’s. Op grond van de bij het MPG wordt hoofdzakelijk gevormd door de 2019 uitgevoerde berekeningen en de reserve grondexploitaties. Als gevolg daarop door voortschreidend inzicht van de bij het MPG 2019 verantwoorde toegepaste mutaties wordt eind 2020 een tussentijdse winstnemingen bevindt het bruto winstneming van ± € 2,5 miljoen niveau van de reserve grondexploitaties voorzien. Na aftrek van de ten laste van zich boven het maximum van de berekende de winsten te storten bijdragen in de benodigde weerstandscapaciteit voor de reserves bovenwijkse voorzieningen en huidige grondexploitaties (gronden met BSI zal de resterende winst van ± € 1,7 een status BIE). Omdat deze projecten miljoen overeenkomstig het gestelde in reeds in uitvoering zijn en sommige de Nota Grondbeleid in eerste instantie binnenkort worden afgerond is het totale worden toegevoegd aan de Reserve risicoprofiel beperkt. De verwachting Grondexploitaties. is echter dat binnen afzienbare termijn het nieuwe project Kleipetten Zuid zal worden gestart. Aangezien dat project ook risico’s zal kennen zal aanvullende weerstandcapaciteit nodig zijn, waardoor de reserve grondexploitaties niet zondermeer tot het minimum niveau

157 kan worden teruggebracht. De reserve Om de woningbouwproductie op gang te grondexploitaties maakt deel uit van het houden moet daarom nagedacht worden totale gemeentelijke weerstandvermogen. over nieuwe projecten. De gemeente heeft diverse grondposities die hiervoor Vennootschapsbelasting in aanmerking komen. Het ligt dan ook in Ten aanzien van de vennootschapsbelasting de lijn der verwachting dat in 2020 keuzes staat de gemeente op het standpunt dat worden gemaakt om voorbereidingen er, gelet op de historische afboekingen, te treffen om locaties in ontwikkeling geen sprake is van winst en er dus geen te nemen. Het gaat dan o.a. om de vennootschapsbelasting verschuldigd is. Tot woningbouwlocaties Kleipetten – Zuid, op heden is er echter nog geen bevestiging Haven fase 2 Noordzijde, Middelmors, van de belastingdienst over dit standpunt. voormalig hotel Riche, voormalig Als het standpunt wordt bevestigd zal postkantoor aan de Baljuwstraat en de de gemeente door de omvang van de voormalige Mauritsschool. historische afboekingen ook in de komende jaren nog geen vennootschapsbelasting Ook voor de ontwikkeling van het verschuldidg zijn. voormalige vliegveld Valkenburg, inclusief Unmanned Valley, zullen stappen moeten Activiteiten 2019 worden gezet. De ontwikkelingen in 2020 Enkele grondexploitaties en particuliere zijn met name afhankelijk van de uitkomst projecten naderen hun voltooiing. Zo zal van de onderhandelingen die met het Rijks eind 2020 de grondexploitatie Oeverpolder Vastgoed Bedrijf (RVB) worden gevoerd. worden afgerond.

Kaders Paragraaf 4 Onderhoud kapitaalgoederen

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

8.2 Grondbeleid 2017 28-9-2017 956365

Nota Kostenverhaal 17-12-2015 580543

158 Paragraaf 6 Bedrijfsvoering Organisatieontwikkeling ter besluitvorming aan de raad worden Vanaf begin 2019 is een start gemaakt met voorgelegd. het organisatie ontwikkeltraject dat de gemeentelijke organisatie in een optimale De HR-agenda voor 2020 wordt afgestemd conditie moet brengen om voortdurend op de organische ontwikkeling van onze wendbaar en flexibel in te kunnen spelen organisatie naar een directiemodel. op de opgaven die de samenleving aan ons Het gaat daarbij hoofdzakelijk om het stelt. Ook de ontwikkeling van de dagelijkse faciliteren van de ontwikkeling naar de dienstverlening aan onze inwoners beoogde manier van werken. Hierbij wordt vormt daar onderdeel van. De inmiddels gekeken naar competenties die daarvoor vastgestelde visie, sturingsprincipes, nodig zijn en het gefaseerd invoeren van de kernboodschap en kernwaarden vormen nieuwe structuur. Hoofdkenmerken van de de basis voor dit traject. Tijdens het beoogde manier van werken zijn: ontwikkelproces wordt gewerkt aan 1. Van buiten naar binnen denken. optimaal draagvlak en betrokkenheid van 2. Werken aan resultaten vanuit de OR en de medewerkers. Dit doen we vertrouwen en verantwoordelijkheid. bottom up met de medewerkers in gesprek 3. Samenwerken en netwerken. over de vorming van clusters. Dit zal tijd vragen maar is noodzakelijk om zo een Om de betrouwbaarheid en kwaliteit slagvaardige inrichting van de organisatie van producten te verhogen worden de te krijgen. Daarnaast zal de veranderde bedrijfsvoeringprocessen versterkt en organisatie impact hebben op de inrichting beter op elkaar afgestemd. De organisatie van de onderliggende systemen. De daarin blikt vooruit op de personele gevolgen opgenomen inrichting van autorisatie en van interne en externe ontwikkelingen informatie zal aangepast moeten worden met behulp van het instrument voor ook om te kunnen blijven voldoen aan de strategische personeelsplanning (SPP). wet en regelgeving. In de loop van 2020 Daarmee willen we bereiken dat we de zullen we meer duidelijkheid krijgen juiste personen, op de juiste plek en op het over de omvang van de impact van dit juiste moment hebben, om de continuïteit organisatietraject met de medewerkers. en kwaliteit van onze dienstverlening te Zodra dit duidelijk is, zal een voorstel borgen.

Personeel Tabel 1 Human Resource Management (HRM)

Jaar 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Aantal medewerkers op 31-12 513 491 489 487 482 486

Aantal formatieplaatsen (fte) op 31-12 (excl. 443,4 429,6 415,0 425,6 425,4 424 griffie)

Instroom medewerkers 11 (2,1%) 9 (1,8%) 12 (2,4%) 30 (6,2%) 28 (5,8%) 47 (9,7%)

Doorstroom medewerkers 25 (4,9%) 22 (4,5%) 19 (3,9%) 23 (4,7%) 15 (3,1%) 39 (8,0%)

Uitstroom medewerkers 29 (5,6%) 28 (5,7%) 16 (3,3%) 32 (6,6%) 33 (6,9%) 46 (9,5%)

Loonsom totale organisatie (x € 1.000) 29.348 28.561 28.079 28.598 28.977 30.339

Ziekteverzuimpercentage gemeente Katwijk 6,5% 5,5% 5,2% 5,6% 5,0% 4,9% Gemiddelde gemeenten 50.000 – 100.000 inwoners 5,3% 4,8% 5,2% 5,6% n.n.b. n.n.b

Meldingsfrequentie 1,53 1,42 1,53 1,39 1,30 1,36 (gemiddeld aantal keren dat een medewerker zich in een jaar heeft ziek gemeld)

159 Na de scherpe daling in 2014 en 2015 Normalisering arbeidsvoorwaarden is het aantal formatieplaatsen na Per 1-1-2020 treedt de Wet normalisering de stijging in 2016, als gevolg van de rechtspositie ambtenaren (WNRA) in taskforce, drie jaar stabiel gebleven. werking. De WNRA heeft als doel de Verwacht wordt dat het aantal fte in 2020 rechtspositie van ambtenaren zoveel geen grote wijzigingen zal ondergaan. mogelijk gelijk te stellen aan die van De doorzettende economische groei werknemers in het bedrijfsleven. Door weerspiegelt zich in een sterke stijging van de WNRA wijzigt de rechtspositie van de de uitstroom, doorstroom en instroom. Er ambtenaar van de ene op de andere dag is flink beweging gekomen in de personele (van rechtswege) van een publiekrechtelijke bezetting van de organisatie. De gemeente in een privaatrechtelijke. De belangrijkste Katwijk heeft daarop geanticipeerd met wijzigingen zijn : modernisering van het wervingsbeleid in 1. De ambtelijke aanstelling wordt een 2018. Dit beleid wordt doorontwikkeld, ook arbeidsovereenkomst. in 2020 (zie onder ‘werving & selectie’). Het 2. De gemeentelijke rechtspositieregeling ziekteverzuim is in 2019 verder gedaald wordt een CAO. en ligt nu ruim onder het gemeentelijk 3. Het bestuursprocesrecht wordt gemiddelde. Het lijkt erop dat het nieuwe ingeruild voor het civiele procesrecht. verzuimbeleid en de komst van een nieuwe 4. De bestuursrechter wordt vervangen bedrijfsarts hun vruchten afwerpen. door de burgerlijke rechter. Niettemin blijft het ziekteverzuim een punt Deze ontwikkeling is een omvangrijke van aandacht. Voor 2020 zal daarbij het operatie. Voor 2020 betekent het nog de accent liggen op het langdurig verzuim. nodige investering in kennis en opleiding.

Werving & selectie De bloeiende economie en vergrijzing zien we terug in de sterk toenemende uitstroom (ontslagname en pensioen) van medewerkers. Gevolg daarvan is dat de vervangingsvraag snel groeit. Dit terwijl de arbeidsmarkt steeds krapper wordt. Voor een aantal beroepsgroepen is zelfs sprake van schaarste en de instroom van jongeren blijft - zonder extra inspanning - ver achter. Het werven van goede medewerkers vergt meer tijd, creativiteit en lef dan voorheen. Om de werving verder te verbeteren en de gemeente Katwijk als werkgever beter op de kaart te zetten, zetten we voor de komende tijd in op de volgende activiteiten: 1. Ontwikkelen van een werken-bij-site. 2. Gebruik van wervende filmpjes. 3. Opzetten van een database voor potentiële medewerkers. 4. Verder uitbouwen van community- pagina’s op LinkedIn en Facebook. 5. Onderzoeken of en hoe we een talent- pool van jonge medewerkers kunnen organiseren.

160 Externe inhuur De gemeente Katwijk kent externe inhuur. Maar jaarlijks wordt de realisatie hoger, Hierbij zijn 2 categorieën van belang; omdat voor inhuur bij ziekte of inhuur op de inhuur op de dagelijkse taken van de vacatureruimte de keuze voor inhuur pas gemeente en de inhuur op projecten en plaatsvindt bij een ziekte of vacature. Voor investeringen die afgeschreven worden. de tweede categorie wordt de realisatie van Voor de eerste categorie is een bedrag de afgelopen 2 jaar getoond, maar in de flexibele schil geraamd. begroting maakt deze inhuur onderdeel uit van andere budgetten.

Inhuur derden 2017 2018 2019 2020

Exploitatie begroot * € 2.645.450 €2.367.800 € 2.774.750 € 2.219.650

Exploitatie realisatie € 5.906.159 € 5.361.125 ** € 5.543.580 -

Grexen en investeringen realisatie € 891.925 € 1.658.039** € 971.252 -

* Primaire begroting ** Verwachte realisatie

Maatschappelijk verantwoord inkopen DAS te laten verlopen, team inkoop draagt Één van de afspraken voortkomend uit het samen met recruitment HR zorg voor Manifest Maatschappelijk Verantwoord publicatie van de inhuur aanvragen op het Inkopen (MVI) is het opstellen van een DAS platform. Via het DAS kan door een Actieplan MVI. Voor gemeente Katwijk (management-)rapportage de laatste stand betekent dit dat we in 2025 energieneutraal van zaken over het aantal en financiële inkopen realiseren. We handelen dan consequentie van inhuuropdrachten circulair in onze inkopen en we richten worden gegeven. ons op het maximaal behoud en verbetering van natuurlijk kapitaal, van Informatiseringsontwikkelingen de ecologische structuur en biodiversiteit. De digitalisering neemt een steeds grotere Bovendien kopen we in op het realiseren plaats in ons dagelijks leven in; het wordt van zoveel mogelijk sociale inclusie in de steeds meer gezien als de vierde industriële maatschappij in 2025. Als basis passen we revolutie. De manier waarop burgers en bij alle inkoop en aanbestedingen in ieder bedrijven hun zaken regelen, hun aankopen geval de landelijke duurzaamheidcriteria doen, communiceren met elkaar, wordt toe van PIANOo, het landelijk in een steeds hoger tempo digitaal. Deze expertisecentrum aanbesteden, zie ook ontwikkelingen hebben een rechtstreeks paragraaf duurzaamheid. Met de overige effect op de verwachtingen van burger bollengemeenten is er inmiddels een en bedrijven over hoe de overheid haar regulier overleg met betrekking tot MVI, bedrijfsvoering en dienstverlening waarbij we ervaringen van de gemeenten organiseert. Vanuit het Rijk worden deze delen en kijken waar we samen kunnen ontwikkelingen richting gemeenten optrekken. ondersteund met de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) en de Gemeentelijke Dynamisch aankoopsysteem (DAS) Gemeenschappelijke Infrastructuur (GGI). In 2019 is een Dynamisch Aankoop Systeem (DAS) voor het inhuren van personeel Het doel van de GGI is het creëren van ingesteld. Dit online systeem levert een een veilige, samenhangende digitale positieve bijdrage aan het rechtmatig infrastructuur, aangesloten op de inhuren van personeel dat via een landelijke GDI, waardoor samenwerken applicatie op een efficiënte en eenvoudige tussen gemeenten en andere overheden manier plaatsvindt. De organisatie is beter, veiliger en makkelijker wordt. verplicht om alle inhuur aanvragen via het Met de invoering van de GGI wordt een

161 technische basis gecreëerd waarmee wordt bepaald en de vertaling naar de begroting toegewerkt naar een gemeentelijke cloud. worden opgesteld. De financiële impact Dit principe heeft rechtstreeks invloed van deze op informatiebeleid gebaseerde op de visie op automatisering binnen de manier van werken zorgt voor structurele gemeente Katwijk. Meer en meer zullen wij toenemende ICT-kosten, maar tegelijkertijd alleen afnemer zijn van functionaliteiten in worden er voordelen behaald binnen de plaats van ook beheerder van de systemen bedrijfsvoering, waardoor de inschatting die functionaliteiten bieden. Samen met is dat de totale som van kosten en baten in klanten, bedrijven, ketenpartners en balans blijft. andere overheidsinstellingen gaan we in de cloud met elkaar samenwerken en Informatiebeveiliging informatie delen. Het belang van beheer en Informatiebeveiliging heeft drie beveiliging van al deze informatiestromen doelstellingen, namelijk voldoen aan de wordt de komende jaren groter en groter. landelijke afspraken, de bewustwording Om dit te realiseren introduceren we het vergroten en de transitie van de werken onder architectuur. Waarmee BIG (Baseline Informatiebeveiliging we het ICT-landschap vereenvoudigen, Nederlandse Gemeenten) naar de BIO door applicatierationalisatie met als doel (Baseline Informatiebeveiliging Overheid). een ICT-infrastructuur te realiseren die flexibel, toekomstbestendig en minder Voldoen aan landelijke afspraken afhankelijk is van de vaste leveranciers. Zoals elke gemeente dient Katwijk Werken onder architectuur wordt een te voldoen aan de ENSIA (Eenduidige standaard onderwerp bij de aanschaf van Normatiek Single Information Audit). Elk elke nieuwe applicatie en het verwijderen jaar wordt landelijk bepaald waarover van overbodige. verantwoording afgelegd moet worden, zo ook voor 2020. Een IT auditor checkt Specifieke toepassingen die direct voor inhoudelijk de verantwoording van de klanten een merkbare verandering gemeente Katwijk. Tot nu toe voldoet de opleveren zijn bijvoorbeeld de onderdelen gemeente aan de eisen. uit de Digitale Agenda 2020 en de implementatie van de Omgevingswet en Om de risico’s van hacken, malware het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO). en phishing verder te verkleinen doen Ook de manier van werken veranderd, we mee met het landelijke initiatief waardoor van medewerkers andere van VNG Realisatie om de veilige vaardigheden en competenties gevraagd Gemeenschappelijke Gemeentelijk gaan worden. Digitalisering is dus absoluut Infrastructuur (GGI-veilig) te gaan niet alleen een technische aangelegenheid, implementeren. het vraagt om een cultuurverandering in de organisatie. Samen met de De Rekenkamer heeft de Digitale Veiligheid vakafdelingen wordt in het laatste laten onderzoeken. De conclusie is dat kwartaal van 2019 een verdiepingsslag de basisinrichting van de processen en gemaakt op de I&A doelstellingen voor de organisatie voor informatiebeveiliging en thema’s ‘dienstverlening, opgaven (beleid privacy grotendeels op orde is. en projecten), beheer en bedrijfsvoering’. De dreigingen van buitenaf maken het Op grond van deze doelstellingen worden noodzakelijk om processen en systemen de inspanningen bepaald die nodig zijn continu aan te passen en te verbeteren. om de doelstellingen te realiseren. Alle Het dreigingsbeeld van de Informatie inspanningen onder deze 4 thema’s Beveiligingsdienst 2019/2020 laat dit ook zullen via het ICT portfolio (prioritering) zien. in een meerjarig uitvoeringskalender worden opgenomen. Op grond van deze resultaten zullen de incidentele en structurele investeringen worden

162 Bewustwording vergroten Privacy De rondgang langs teams doorgezet om Op het gebied van privacy richten we ons de bewustwording te vergroten. Ook de op controles en verbeteracties betreffende elearning Informatiebeveiliging en Privacy de Europese Algemene Verordening wordt doorgezet voor nieuwe medewerkers. Gegevensbescherming en Meldplicht De deelname voor bureaufuncties is Datalekken Het proces Meldplicht verplicht. Datalekken functioneert goed.

Transitie BIG naar BIO Het streven is om steeds dichter bij de Alle overheidsorganisaties moeten voldoen ambitie voor de privacy te komen. Dit is een aan de normatiek van de ISO 27001 en continu proces van verbetering dat bestaat 27002; een internationale standaard. uit volwassenheidsniveaus. Het hoogste Dat betekent voor Katwijk dat er een niveau 5 geeft aan dat de gemeente transitie dient plaats te vinden van de volledig “in control” is. De ambitie voor BIG maatregelen naar de nieuwe BIO 2020 is: niveau 5 te bereiken. controls. Gelukkig komen veel maatregelen min of meer overeen, maar er zijn ook Huisvesting aangescherpte maatregelen die nog In 2020 wordt het nieuwe geïmplementeerd en geborgd dienen te huisvestingsconcept gerealiseerd en worden. opgeleverd. Het gemeentehuis wordt verbouwd tot een inspirerende en De aandacht verschuift naar borging; toekomstbestendige werkomgeving de verantwoordelijken en actiehouders voor onze medewerkers en een centraal zullen zelf aan de slag moeten om de adres voor onze klanten. Het nieuwe geïmplementeerde maatregelen te checken huisvestingsconcept ondersteunt de en te verbeteren. Via het Information organisatiedoelstelling en onze (nieuwe) Security management system (ISMS) manier van werken. Daarnaast wordt, door wordt men hier op geattendeerd. De de verbouwing, de toegankelijkheid van het CISO zal vanuit zijn controlerende rol gemeentehuis voor onze klanten verbeterd. o.a. steekproeven uitvoeren en hierover rapporteren.

163 164 Paragraaf 7 Verbonden partijen Inleiding Gemeentelijk beleid In deze paragraaf wordt verslag gedaan In de Nota Verbonden Partijen is het van gemeentelijke taken die door beleid aangaande de verbonden partijen verbonden partijen worden uitgevoerd. opgenomen. In het bijzonder worden de In de verordening 212 is opgenomen dat risico’s per verbonden partij geanalyseerd het college naast de verplichte onderdelen en wordt uitgewerkt hoe Katwijk grip op grond van artikel 15 van het Besluit houdt op het bereiken van de doelen die begroting en verantwoording in elk geval met deelname aan/in een verbonden partij verslag doet van nieuwe verbonden beoogd worden. partijen, het beëindigen van bestaande verbonden partijen, het wijzigen van De herziene nota Verbonden partijen is bestaande verbonden partijen en eventuele in januari 2019 door de gemeenteraad problemen bij bestaande verbonden vastgesteld. partijen.

Totale bijdrage per gemeenschappelijke regeling * Begroting Begroting Verschil Gemeenschappelijke regelingen (in € ) 2019 2020 (- = nadeel)

GR Kust- Duin- en Bollenstreek 551.371 896.736 -345.365

GR Veiligheidsregio Hollands Midden 3.284.400 3.460.795 -176.395

GR RDOG Hollands Midden 3.407.000 3.642.000 -235.000

GR Holland Rijnland** 1.138.958 1.115.621 23.337

GR Vuilafvoerbedrijf Duin- en Bollenstreek 80.703 81.900 1.197

GR BSGR 813.292 867.400 -54.108

GR Omgevingsdienst West Holland 465.500 516.000 -95.500

Totaal (nadelig) 9.741.224 10.580.452 -881.834

*) Betreft bijdragen ten laste van de gemeente na aftrek van restitutie BTW. **) Exclusief bijdragen aan het regionaal Investerings Fonds en Jeugdhulp.

165 Lijst van verbonden partijen Hieronder worden de laatste belangrijke ontwikkelingen voor de verbonden partijen van de gemeente Katwijk aangegeven.

Gemeenschappelijke regeling werkbedrijven Kust- Duin- en Bollenstreek

Vestigingsplaats Voorhout

Beleidsprogramma Programma 6 Sociaal Domein

Openbaar belang Op een bedrijfsmatig verantwoorde wijze uitvoeren van taken van en voor de deelnemende gemeenten op het terrein van de gesubsidieerde arbeid.

Bestuurlijk belang De leden van het algemeen bestuur worden aangewezen door de raden van de gemeenten (één lid per gemeente). Het algemeen bestuur kiest de leden van het dagelijks bestuur.

01-01-2019 1 stem van de totaal 8 stemmen in AB 01-01-2019 1 stem van de totaal 3 stemmen in DB

Financieel belang 01-01-2019 € 551.371 01-01-2020 € 896.736

Eigen vermogen 01-01-2018 € 2.879.000 01-01-2019 € 2.400.000

Vreemd vermogen 01-01-2018 € 1.711.000 01-01-2019 € 2.642.000

Resultaat 2019 € 910.000

Risico’s of veranderingen Toezicht op basis van risico-analyse: basispakket. Het Servicepunt Werk (SPW) is nog niet in zijn geheel op orde. De doelgroepen zijn gecompliceerder geworden; om deze goed te kunnen bedienen moet de “uitrusting” van het SPW verbeterd worden. Ook de samenwerking tussen Maregroep en SPW moet beter.

166 Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Hollands Midden

Vestigingsplaats Leiden

Openbaar belang Belangen behartigen van de deelnemende gemeenten op het terrein van de brandweer, de geneeskundige hulpverlening bij zware ongevallen, rampen en de rampenbestrijding en een gecoördineerde inzet te realiseren van de bij zware ongevallen en rampen betrokken organisaties, instellingen en diensten.

Bestuurlijk belang De 19 burgemeesters uit de regio Hollands Midden vormen samen het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Hollands Midden. Het algemeen bestuur kiest de leden van het dagelijks bestuur.

01-01-2019 4 stemmen van de totaal 52 stemmen in AB 01-01-2019 1 stem van de totaal 8 stemmen in DB

Financieel belang 01-01-2019 € 3.284.000 01-01-2020 € 3.460.000

Eigen vermogen 01-01-2018 € 5.966.000 31-12-2018 € 5.837.000

Vreemd vermogen 01-01-2018 € 25.091.000 31-12-2018 € 25.625.000

Resultaat 2018 - € 199.621

Risico’s of veranderingen Toezicht op basis van risicoanalyse: basispakket De veiligheidsregio heeft een nieuw Regionaal Risicoprofiel opgesteld. Het risicoprofiel bestaat uit een inventarisatie en analyse van de in de veiligheidsregio aanwezige risico’s. Dit geeft een basis voor nieuwe strategische beleidskeuzes die gemaakt zullen moeten worden voor het nieuwe regionaal Beleidsplan 2020-2023.

167 Gemeenschappelijke regeling Regionale Dienst Openbare gezondheidszorg Hollands Midden

Vestigingsplaats Leiden

Beleidsprogramma Programma 7 Volksgezondheid en milieu

Openbaar belang Belangen behartigen van de deelnemende gemeenten op het terrein van de openbare gezondheidszorg, volksgezondheid, coördinatie geneeskundige hulp bij rampen en ambulancevervoer.

Bestuurlijk belang De leden van het algemeen bestuur worden aangewezen door de raden van de gemeenten (één lid per gemeente). Het algemeen bestuur kiest de leden van het dagelijks bestuur.

01-01-2019 4 stemmen van de totaal 52 stemmen in AB

Financieel belang 01-01-2019 € 2.452.000 01-01-2020 € 3.642.000

Eigen vermogen 01-01-2018 € 2.369.000 01-01-2020 € 3.533.000

Vreemd vermogen 01-01-2018 € 26.114.000 01-01-2020 € 29.983.000

Resultaat 2018 € 151.000 nadelig

Risico’s of veranderingen Toezicht op basis van risicoanalyse: pluspakket. Afrekening over 2018 kan op de kosten voor Veilig Thuis en/of Jeugdzorg leiden tot een overschrijding die door de deelnemers zal moeten worden bekostigd. Binnen de RDOG wordt hard gewerkt om de begroting sluitend te krijgen en financieringsstromen te vereenvoudigen. Zo worden diverse subsidiestromen vervangen door een bedrag per inwoner. Bovendien worden per deelopdracht duidelijke resultaten en indicatoren afgesproken

168 Gemeenschappelijke regeling Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland

Vestigingsplaats Leiden

Beleidsprogramma Programma 0 Bestuur en ondersteuning

Openbaar belang Gemeenschappelijke belangen worden behartigd op beleidsterreinen, die bepalend zijn voor een evenwichtige en voorspoedige ontwikkeling van het gebied. Die beleidsterreinen zijn ruimtelijke ordening, volkshuisvesting, verkeer en vervoer, milieu, economische zaken, toerisme en recreatie, volksgezondheid, onderwijs en werkgelegenheid. Dit gebeurt vanuit de gedachte van verlengd lokaal bestuur en met inachtneming van wat verder in de regeling is bepaald.

Bestuurlijk belang De leden van het algemeen bestuur worden aangewezen door de raden van de gemeenten (twee leden per gemeente). Het algemeen bestuur kiest de leden van het dagelijks bestuur

01-01-2018 21 stemmen van de totaal 186 stemmen in AB 31-12-2018 21 stemmen van de totaal 186 stemmen in AB

01-01-2018 geen vertegenwoordiging in DB 31-12-2018 geen vertegenwoordiging in DB

Financieel belang 01-01-2019 € 2.752.682 01-01-2020 € 2.879.958

Eigen vermogen 01-01-2019 € 582.000 01-01-2020 € 861.000

Vreemd vermogen 01-01-2017 € 21.029.000 31-12-2017 € 21.029.000

Resultaat 2018 € 257.066

Risico’s of veranderingen Toezicht op basis van risico-analyse: basispakket. Door de aanpassing van structuur en samenwerking zijn de risico’s voor de deelnemers afgenomen. Er wordt gewerkt aan een nieuwe strategische agenda voor Holland Rijnland waarin vastgelegd wordt aan welke speerpunten de gemeenten binnen Holland samen verder werken in 2020 en verder.

169 Gemeenschappelijke regeling Vuilafvoerbedrijf Duin- en Bollenstreek

Vestigingsplaats Voorhout

Beleidsprogramma Programma 7 Volksgezondheid en milieu

Openbaar belang Zorgen voor doelmatig en milieuhygiënisch afvoeren van afvalstoffen met als doel deze te verwerken/recyclen. Het daartoe opgerichte bedrijf heeft tot taak: a. Stichten, beheren en exploiteren van één of meer gemeenschappelijke vuilafvoerinrichting(en). b. Uitvoeren van de werken die nodig zijn voor de instandhouding, verbetering en uitbreiding van de gemeenschappelijke vuilafvoerinrichting(en). c. Regelen van de aanvoer van de afvalstoffen uit de gemeenten naar de vuilafvoerinrichting(en). d. Economische bedrijfsvoering tot stand brengen.

Bestuurlijk belang De leden van het algemeen bestuur worden aangewezen door de raden van de gemeenten (één lid per gemeente). Het algemeen bestuur kiest de leden van het dagelijks bestuur.

01-01-2020 1 stem van de totaal 5 stemmen in AB 01-01-2020 1 stem van de totaal 3 stemmen in DB

Financieel belang 01-01-2019 € 90.370 01-01-2020 € 10.900

Veranderingen in het belang In 2020 worden in het belang in deze verbonden partij geen veranderingen verwacht.

Eigen vermogen 01-01-2019 € 36.232 31-12-2019 € 24.600

Vreemd vermogen 01-01-2018 € 0 31-12-2018 € 0

Resultaat 2018 € 0

Risico’s Toezicht op basis van risico-analyse: basispakket. Er ligt een analyse van een externe partij met verschillende scenario’s toekomstvisie VAB. Hieruit moet een keuze gemaakt worden. Volgens planning valt dit besluit eind Q1 2020. Afgelopen maanden is de exploitatie van het VAB Europese openbare aanbesteed. Dit contract is inmiddels gegund aan de Meerlanden (volgens gunning criteria ‘’economisch meest voordelige inschrijving’’) Het nieuwe contract is ingegaan op 24 juni 2019.

170 Gemeenschappelijke regeling Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland

Vestigingsplaats Leiden

Openbaar belang In het kader van deze gemeenschappelijke regeling worden de belangen van de deelnemers, elk voor zover het hun grondgebied en hun belangen betreft, behartigd op het gebied van: a. de heffing en invordering van belastingen; b. de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken, waaronder tevens wordt begrepen de administratie van vastgoedgegevens op basis van deze wet en het verstrekken van vastgoedgegevens aan de deelnemers en derden.

Het samenwerkingsverband kan de deelnemers adviseren omtrent de belastingen waarvan de heffing en invordering bij of krachtens dit artikel is overgedragen aan het samenwerkingsverband.

Bestuurlijk belang De leden van het algemeen bestuur worden aangewezen door de raden van de gemeenten (twee leden per gemeente). Het algemeen bestuur kiest de leden van het dagelijks bestuur

01-01-2019 4 stemmen van de totaal 31 stemmen in AB 01-01-2020 4 stemmen van de totaal 31 stemmen in AB

Financieel belang 01-01-2019 € 813.292 01-01-2020 € 867.372

Eigen vermogen 31-12-2017 € 2.094.000 31-12-2018 € 1.431.000

Vreemd vermogen 31-12-2017 € 10.714.000 31-12-2018 € 4.855.000

Resultaat 2018 € 624.000 voordelig

Risico’s of veranderingen Geen bijzonderheden te melden.

171 Gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst West-Holland

Vestigingsplaats Leiden

Beleidsprogramma Programma 7 Volksgezondheid en milieu

Openbaar belang De Omgevingsdienst ziet erop toe dat bedrijven de regels uit de Wet milieubeheer naleven. Daarnaast zorgt de Omgevingsdienst ervoor dat in ruimtelijke plannen van gemeenten aandacht wordt besteed aan milieuaspecten, zoals bodem, lucht, geluid, energie en veiligheid. Ten slotte draagt de dienst bij aan de beperking van overlast als gevolg van geluid, luchtverontreiniging en geur.

Bestuurlijk belang Het algemeen bestuur bestaat uit twee vertegenwoordigers per deelnemende gemeente.

01-01-2019 2 van de 22 leden AB

Financieel belang 01-01-2019 € 465.500 01-01-2020 € 516.000

Eigen vermogen 01-01-2018 € 1.336.181 31-12-2018 € 820.983

Vreemd vermogen 01-01-2018 € 7.144.589 31-12-2018 € 7.836.852

Resultaat 2018 € 85.000 voordelig

Risico’s of veranderingen Toezicht op basis van de risico-analyse: De organisatie heeft met succes maatregelen getroffen om het negatieve exploitatieresultaat in te perken. Het weerstandsvermogen is verhoogd waardoor de risico’s beter zijn afgedekt en ook de algemene reserve is verhoogd.

172 Vennootschappen en coöperaties

Greenport Ontwikkelingsmaatschappij

Vestigingsplaats Noordwijkerhout

Openbaar belang De Greenport Duin- en Bollenstreek moet het mondiaal handelslogistiek en kennisinnovatief centrum blijven, verder uitgroeien en worden versterkt tot een nog belangrijker economische motor voor de Randstad.

Bestuurlijk belang De leden van de algemene vergadering worden aangewezen door de raden van de gemeenten (één lid per gemeente). De Algemene Vergadering kiest de raad van commissarissen.

01-01-2020 1 stem van de totaal 5 stemmen in AV

Financieel belang 01-01-2018 € 65.000 31-12-2018 € 65.000

Eigen vermogen 01-01-2018 € 390.000 31-12-2018 € 390.000

Vreemd vermogen 01-01-2018 € 16.053.521 31-12-2018 € 16.053.521

Resultaat 2018 € 0

Risico’s of veranderingen De gemeente Katwijk heeft zich evenals de andere deelnemende gemeenten garant gesteld voor € 7 mln. De Greenport Ontwikkelingsmaatschappij (GOM) werkt, met inachtneming van de beschikbare middelen, vanuit het uitgangspunt van een budgettair neutraal eindresultaat.

De GOM stelt jaarlijks een meerjarenprogramma (MJP) op dat door de aandeelhouders vastgesteld wordt. Dit meerjarenprogramma is in lijn met de vastgestelde Intergemeentelijke Structuurvisie Greenport (ISG) en bevat de beleidsvoornemens van de GOM.

173 Sportbedrijf Katwijk BV

Vestigingsplaats Katwijk

Openbaar belang Alle binnensportaccommodaties inclusief zwembad zijn per 1-1-2013 ondergebracht in de BV Sportbedrijf Katwijk. Van deze BV is de gemeente enig aandeelhouder. De BV heeft tot doel het sportaanbod van binnensport- accommodaties voor alle gebruikers zo efficiënt mogelijk te laten plaatsvinden. Het sportbedrijf fungeert zo als een loket voor alle binnensportsportbeoefening. Professionalisering van de dienstverlening ten behoeve van de ontwikkeling van de doelstellingen van het gemeentelijke sportbeleid volgens de Sportnota.

Bestuurlijk belang Aandeelhouders nemen plaats in algemene vergadering. De algemene vergadering kiest de raad van commissarissen en het bestuur.

01-01-2020 1 stem van de totaal 1 stem in AV 31-12-2020 1 stem van de totaal 1 stem in AV

Financieel belang 01-01-2019 € 0 01-01-2020 € 0

Eigen vermogen 01-01-2018 € 256.817 31-12-2018 € 256.817

Vreemd vermogen 01-01-2018 € 2.111.826 31-12-2018 € 2.111.826

Resultaat 31-12-2017 nihil

Risico’s of veranderingen De vervanging van het zwembad is uitgevoerd.

174 NV Bank Nederlandse Gemeenten

Vestigingsplaats Den Haag

Openbaar belang BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. BNG is een betrouwbare eigentijdse bank en expert in het financieren van publieke voorzieningen. Met gespecialiseerde financiële dienstverlening draagt BNG bij aan het zo laag mogelijk houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarmee is de bank essentieel voor de publieke taak.

Bestuurlijk belang Aandeelhouders nemen plaats in algemene vergadering van aandeelhouders. De algemene vergadering van aandeelhouders kiest de raad van commissarissen.

01-01-2018 144.066 (0,14%) aandelen van de totaal 100.000.000 aandelen 31-12-2018 144.066 (0,14%) aandelen van de totaal 100.000.000 aandelen

Financieel belang 01-01-2020 € 358.000 31-12-2020 € 358.000

Eigen vermogen 01-01-2018 € 4.687 mln 31-12-2018 € 4.991 mln

Vreemd vermogen 01-01-2018 € 135.169 mln 31-12-2018 € 132.502 mln

Resultaat 2017 € 337 mln

Risico’s of veranderingen De bank is een structuurvennootschap. Aandeelhouders van de bank zijn uitsluitend overheden. De Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, provincies en een hoogheemraadschap. De gemeente ontvangt jaarlijks dividend. De resultaten van deze deelneming fluctueren en daarmee ook de dividenduitkering. In 2018 heeft de gemeente Katwijk € 4.953 mln aan dividend ontvangen. Verder bezit de gemeente 144.066 aandelen, gewaardeerd op de nominale waarde van € 358.000. Deze aandelen zijn niet vrij verhandelbaar. Risico’s beperken zich tot de dividenduitkering en de intrinsieke waarde van de aandelen als deze ooit vrij verhandelbaar worden.

175 NV Dunea

Vestigingsplaats Leidschendam-Voorburg

Openbaar belang a. Voorzien in de behoefte aan drink- en industriewater binnen en buiten het distributiegebied. b. Verantwoord natuurbeheer van het duingebied dat door de Vennootschap wordt beheerd. c. Beheer van andere onderdelen van de waterketen.

Bestuurlijk belang Aandeelhouders nemen plaats in algemene vergadering van aandeelhouders. De algemene vergadering van aandeelhouders kiest de raad van commissarissen.

01-01-2018 198.447 van de totaal 4.000.000 aandelen (4,96%) 31-12-2018 198.447 van de totaal 4.000.000 aandelen (4,96%)

Financieel belang 01-01-2019 € 0 31-12-2019 € 0

Eigen vermogen 01-01-2018 € 205.272.000 31-12-2018 € 220.923.000

Vreemd vermogen 01-01-2018 € 371.377.000 31-12-2018 € 358.540.000

Resultaat 2018 € 15.651.000

Risico’s of veranderingen Risico voor de aandeelhouder beperkt zich tot de wettelijke risico’s. De drinkwaterwet geeft ruimte voor het uitbetalen van een (beperkt) dividend aan de aandeelhouders. De aandeelhouders vinden echter dat het uitbetalen van dividend niet past bij een drinkwaterbedrijf en hebben daarom besloten om de blokkade op het uitkeren van dividend in stand te houden. Hierdoor kan de volledige winst worden gebruikt voor het aflossen van leningen. Dit leidt tot lagere rentekosten en dus tot lagere tarieven op termijn. De gemeente Katwijk bezit 198.447 aandelen. Deze aandelen zijn niet vrij verhandelbaar en staan voor € 0 op de balans van de gemeente. Over de aandelen wordt geen dividend verstrekt. In de aandeelhoudersvergadering medio 2014 is dit nogmaals bij meerderheid herbevestigd.

176 Alliander NV

Vestigingsplaats Arnhem

Openbaar belang Verzorgen van een netwerk voor de distributie van energie, 24 uur per dag, met zo min mogelijk storingen.

Bestuurlijk belang Aandeelhouders nemen plaats in algemene vergadering van aandeelhouders. De algemene vergadering van aandeelhouders kiest de raad van commissarissen.

01-01-2018 1.464.193 van in totaal 350 mln aandelen (0,41%) 31-12-2018 1.464.193 van in totaal 350 mln aandelen (0,41%)

Financieel belang 01-01-2019 € 4.605.000 01-01-2020 € 4.605.000

Eigen vermogen 31-12-2017 € 3.942 mln 31-12-2018 € 4.129 mln

Vreemd vermogen 31-12-2017 € 4.127 mln. 31-12-2018 € 4.216 mln

Resultaat 2018 € 334 mln.

Risico’s of veranderingen De gemeente ontvangt dividend. De gemeente bezit 1.464.193 aandelen die voor € 4.605.000 op de balans zijn opgenomen. De aandelen zijn niet vrij verhandelbaar.

177 Zeehaven IJmuiden NV

Vestigingsplaats IJmuiden

Openbaar belang Ontwikkelen en beheren van de havens van IJmuiden. Op 10 april 1989 is het Staatsvissershavenbedrijf geprivatiseerd door de oprichting van Zeehaven IJmuiden N.V. Hierin zijn alle activa en activiteiten van het oude bedrijf ondergebracht. De constructie van een private havenbeheerder met participatie van bedrijven en overheden is uniek in Nederland. Hierdoor zijn ondernemerskracht en ondernemerszin verenigd. Het bedrijf heeft een eigen verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van de havens in IJmuiden.

Bestuurlijk belang De leden van de raad van commissarissen worden benoemd door het Stichtingsbestuur in de AVA. De gemeente Velsen heeft het recht om één commissaris te benoemen. De OR heeft het recht om leden aanbevelen. De AVA heeft het recht om een lid aan te bevelen voor zover het een door de gemeente Velsen te benoemen lid betreft.

01-01-2018 12.000 van in totaal 180.000 aandelen (6,66%) 31-12-2018 112.000 van in totaal 180.000 aandelen (6,66%)

Financieel belang 01-01-2019 € 136.000 01-01-2020 € 136.000

Eigen vermogen 31-12-2017 € 22.030.000 31-12-2018 € 24.711.000

Vreemd vermogen 31-12-2017 € 37.604.000 31-12-2018 € 36.930.000

Resultaat 2018 € 2.755.000

Risico’s of veranderingen De gemeente Katwijk bezit 12.000 aandelen die voor € 136.000 op de balans zijn opgenomen. De gemeente Katwijk heeft afgezien van dividendontvangsten. Gezien de hoogte van de reserves (ruim € 22 mln) loopt de gemeente Katwijk geen risico.

178 Stichtingen en verenigingen

Stichting Marketing Katwijk

Vestigingsplaats Katwijk

Openbaar belang Werken aan de marketing en promotie van Katwijk. Hiertoe brengt zij de kwaliteiten van Katwijk actief onder de aandacht van relevante doelgroepen bewoners, bezoekers en bedrijven. Daarnaast ontwikkelt zij of laat zij nieuwe activiteiten ontwikkelen die aan het gewenste profiel (kunnen) bijdragen. De stichting beheert het merk Katwijk.

Bestuurlijk belang De bestuurder werkt binnen de kaders die vastgesteld worden door de raad van toezicht. Deelnemers benoemen ieder 1 lid in de raad van toezicht. De gemeente Katwijk benoemt er 2 (afkomstig uit B&W). Leden van de raad van toezicht namens de gemeente Katwijk hebben elk 3 stemmen, overige leden hebben elk 1 stem.

01-01-2019 2 van de 5 stemmen in het bestuur 01-01-2020 6 van de minimaal 9, maximaal 11 stemmen in de raad van toezicht

Financieel belang 01-01-2019 € 157.000 + €50.000 aanvullende marketingmiddelen 31-12-2019 € 157.000

Eigen vermogen 31-12-2017 nihil 31-12-2018 nihil

Vreemd vermogen 31-12-2017 nihil 31-12-2018 nihil

Resultaat 2018 nihil

Risico’s of veranderingen Er wordt gewerkt aan een toekomstvisie; dit leidt voor de begroting 2020 echter nog niet tot veranderingen.

179 Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Vestigingsplaats Den Haag

Openbaar belang a. Leden collectief en individueel bijstaan bij de vervulling van hun bestuurstaken. b. Voor de leden of groepen van leden afspraken maken met andere overheden over het arbeidsvoorwaardenbeleid in de overheidssector en overeenkomsten betreffende de arbeidsvoorwaarden van personeel in de sector gemeenten aangaan met werknemersorganisaties

Bestuurlijk belang De leden van de raad van commissarissen worden benoemd door het Stichtingsbestuur in de AVA. De gemeente Velsen heeft het recht om één commissaris te benoemen. De OR heeft het recht om leden aanbevelen. De AVA heeft het recht om een lid aan te bevelen voor zover het een door de gemeente Velsen te benoemen lid betreft.

01-01-2019 12.000 van de totaal 180.000 aandelen (6,66%)

Financieel belang 01-01-2019 € 136.000 01-01-2020 € 136.000

Eigen vermogen 31-12-2017 € 71.308.000 31-12.2018 € 69.930.000

Vreemd vermogen 31-12-2017 € 75.185.000 31-12-2018 € 76.807.000

Resultaat 2018 € 154.000

Risico’s of veranderingen Vanaf 1 januari 2020 wordt het werkgeverschap van gemeenten niet meer geregeld in de Ambtenarenwet, maar in de Wet op de collectieve arbeidsovereenkomst. Momenteel is de VNG via haar statuten gemachtigd om bindende afspraken te maken voor haar leden als het gaat om de arbeidsvoorwaarden binnen de gemeentelijke sector. De beoogde inwerkingtreding van de Wnra is 1 januari 2020. Dit heeft veel gevolgen voor gemeenten en voor de VNG. De VNG is hard bezig met de voorbereiding op de inwerkingtreding van de wet.

Kaders Paragraaf 7 Verbonden partijen

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Link Datum Zaaknr.

Nota verbonden partijen 2018 https://katwijk.notubiz.nl/vergade- 31-1-2019 1305382 ring/600431#ai_4487122

180 Paragraaf 8 Duurzaamheid Duurzaamheid heeft uitwerking op vrijwel maatschappelijk draagvlak, dat de alle beleidsterreinen van de gemeente. actieve steun heeft van zoveel mogelijk Het gaat om de toekomstbestendigheid bijdragende partijen. De uitdaging is groot. van Katwijk. Het gaat om het behoud Iedereen zal een bijdrage moeten leveren. van de waarde van de leefomgeving Het raakt aan het leven van alledag. Het is en de mensen die erin leven, wonen en een maatschappelijke transitie. Burgers en werken. Op dit moment zijn de concrete bedrijven staan voor een reeks beslissingen ambities op dit gebied nog op genomen die van invloed zijn op hoe we wonen, ons in de Duurzaamheidsagenda 2016-2020. verplaatsen, wat we eten, de producten die In verband met samenhang tussen de we kopen, hoe we ons geld verdienen. Het verschillende begrotingsprogramma’s zijn niet gemakkelijke keuzen. Inwoners en wordt in deze afzonderlijke paragraaf bedrijven zijn op elkaar en op de overheid duurzaamheid de voortgang van deze aangewezen. ambities beschreven en worden recente ontwikkelingen en planning weergegeven. De opgave van verduurzaming is voor de gemeente Katwijk weliswaar vergelijkbaar Uit het coalitieakkoord en de doelstellingen met de rest van Nederland, maar kent ook van de Omgevingsvisie spreken ambities eigen elementen. Binnen de bestaande voor een duurzaam Katwijk, met name gebouwde omgeving en het landelijke ten aanzien van de energietransitie en gebied moeten stappen gezet worden. een circulaire economie. We hebben daar Stappen die recht doen aan en passen bij de voorliggende periode best de nodige de burgers en ondernemers van Katwijk. stappen in gezet. Er zijn echter op het Hierbij streeft Katwijk naar een leefbare mondiale vlak majeure ontwikkelingen op gemeente waarin de klimaatopgaven dit gebied aan de orde, die een herijking gecombineerd worden met verschillende van ambities en beleid noodzakelijk andere functies en opgaven in de maken. In juni 2019 heeft het kabinet leefomgeving. Dat is ook de essentie die het Nederlandse Klimaatakkoord in de Omgevingsvisie is neergelegd. De gepresenteerd. Dit akkoord is het nationale klimaatopgave, duurzame mobiliteit en antwoord op het akkoord van Parijs in 2015. circulaire economie zijn hiermee geen op Er is op basis van ‘Parijs’ een wereldwijde zichzelf staande opgaven, maar dragen bij coalitie om de klimaatverandering zoveel aan een mooier en toekomstbestendiger mogelijk te beperken en te handelen met en duurzaam Katwijk voor alle burgers en de optredende gevolgen. Daaraan zal ook ondernemers. Daarbij is het onmogelijk om Katwijk naar rato moeten bijdragen. Katwijk los te zien van de omgeving en de bestuurlijke en maatschappelijke partners. Om de klimaatdoelstellingen te realiseren Juist in de duurzaamheidsopgave is de zijn drastische maatregelen nodig, vooral samenwerking in regionaal, nationaal en in het reduceren van de uitstoot van internationaal verband pure noodzaak. Ook broeikasgas (CO2). Zo zou er tot 2030 vraagt de opgave om creatieve oplossingen tenminste een reductie van 49% van de in aanpak, techniek en ruimtegebruik. uitstoot moeten hebben plaatsgevonden. Voor Katwijk betekent dit onder meer dat Dit lijkt een vrij technische doelstelling, we onze inspanningen en mogelijkheden maar op de achtergrond speelt de vraag ook aanhaken aan de afspraken die we hoe we onze zorg voor de toekomst van in het kader van Hart van Holland en aarde en mens in ons handelen van Holland Rijnland maken en de coalitie nu kunnen vertalen. Het Nederlandse moeten zoeken met de bestuurlijke, Klimaatakkoord omvat een pakket aan maatschappelijke en commerciële partners. maatregelen met een zo breed mogelijk

181 Duurzaamheid in Katwijk Uitvoering 2020 Dit alles maakt dat we in 2018 een traject In de Strategische Duurzaamheidsagenda zijn gestart om de Duurzaamheidagenda worden ook de drie focusgebieden uit te lijnen op de nieuwe ontwikkelingen van de ‘oude’ duurzaamheidsagenda en opgaven. In de in 2020 vast te stellen geïncorporeerd: Energie, Afval en Inkoop. In Strategische Duurzaamheidsagenda zullen het gekozen scenario Krachtig Katwijk en vier thema’s worden opgenomen: de aanpassing daarop in het kader van het 1. Energietransitie. Actieplan Maatschappelijk Verantwoord 2. Circulaire economie. Inkopen (MVI) zijn drie hoofddoelen 3. Duurzame mobiliteit. geformuleerd, die op dit moment nog onze 4. Klimaatbestendige leefomgeving aanpak bepalen: (klimaatadaptatie en -mitigatie). 1. 14% duurzame energie opwekking in 2020. In de agenda zetten we onze ambities voor 2. 80% afvalscheiding van huishoudelijk deze thema’s op scherp en geven we aan afval in 2023. welke interventies we willen plegen om de 3. 100% maatschappelijk verantwoord doelen te bereiken. Daarbij is participatie inkopen in 2020. een belangrijk gegeven. We leggen in de In deze paragraaf richten we ons nu nog op voorbereiding directe verbindingen met deze focusgebieden. onze maatschappelijke partners, inwoners en ondernemers in het besef dat het Energie (thema: Energietransitie) doorwerking heeft in de leefomgeving In het Katwijkse Energieprogramma en het leven van iedereen. Doordat de 2015-2020 is naast een target voor thema’s het algehele duurzaamheidsbeeld energiebesparing een doelstelling van van Katwijk dekken, vormt de strategische toename van duurzaam opgewekte energie duurzaamheidsagenda straks ook opgenomen van 1,24% in 2014 naar 14% een basis voor andere agenda’s en in 2020 en 16% in 2023. In 2019 heeft een programma’s (verstedelijkingsagenda en evaluatie van het energieprogramma mobiliteitsagenda). plaatsgevonden. Daaruit blijkt dat Katwijk er relatief goed voor staat als het gaat om Aan het realiseren van de energiebesparing, maar achterloopt op het duurzaamheidsambities zullen grote gebied van duurzame energieopwekking. inspanningen en kosten zijn verbonden, De nuancering is wel dat effecten ook voor de gemeentelijke organisatie. nog na-ijlen, maar duidelijk is dat het In de begroting voor 2020 is een eerste thema energie (en warmte) hoog op de invulling opgenomen voor wat betreft de duurzaamheidsagenda moet komen te sturing en coördinatie op de strategische staan. De uit de evaluatie voortkomende duurzaamheidagenda. Aan de uitvoering voorstellen (focus en inzet) worden in 2020 zullen investeringen zijn verbonden. Het in lijn gebracht met de nieuwe landelijke, Klimaatakkoord geeft hiervoor een eerste provinciale en regionale ambities en landelijke indicatie. Hoe dit verder zal planvorming. worden uitgewerkt en de exacte omvang en de financiering daarvan ook voor wat Ook in onze regio (Holland Rijnland) betreft onze gemeente, wordt in een later staat de energietransitie hoog op de stadium duidelijk. Bij het voorstel voor de agenda. In het nationale Klimaatakkoord Strategische Duurzaamheidsagenda zal ook is een versnelling van de energietransitie worden aangegeven hoe duurzaamheid voorgesteld en uitgewerkt. Nederland in de gemeentelijke begroting zal worden is hiervoor opgedeeld in dertig energie- verwerkt. regio’s. Samen met de andere gemeenten, de provincie en het waterschap werken we binnen Holland Rijnland samen met stakeholders aan de Regionale Energiestrategie (RES). Deze RES komt uiteindelijk in 2020 tot stand en is het

182 instrument om gezamenlijk te komen warmte gewonnen uit oppervlaktewater tot keuzes voor de opwekking van (aquathermie). In onderzoek en ontwerp duurzame elektriciteit, de warmtetransitie werkt de gemeente nauw samen met in de gebouwde omgeving en de Dunavie en het Hoogheemraadschap van daarvoor benodigde opslag en energie- Rijnland. infrastructuur. Eén van de speerpunten in de uitwerking is dat er geen nieuwe Afval/grondstoffen (thema: Circulaire gasnetten meer worden aangelegd in economie) nieuwbouwwijken en dat de aansluitplicht De duurzaamheidsdoelstelling en op gasinfrastructuur wordt vervangen acties ten aanzien van deze ambitie door een algemeen warmterecht. Dat zijn ondergebracht bij programma 7 betekent dat gemeenten moeten sturen (Volksgezondheid en milieu), taakveld 7.3. op aardgasvrije wijken. In de RES wordt (Afval). geschetst hoe de warmtetransitie vorm moet krijgen, welke alternatieven voor Maatschappelijk Verantwoord aardgas het meest geschikt zijn en in welke (Duurzaam) Inkopen (thema: Circulaire wijken mogelijk het eerst gestart kan economie) worden. Op 14 december 2017 is Katwijk toegetreden tot het Manifest Maatschappelijk In de RES wordt aangegeven op welke Verantwoord Inkopen (MVI). In het Manifest energiethema’s Katwijk samen met de hebben de (>150) ondertekenaars toegezegd regionale partners zal inzetten en hoe zich te zullen inspannen om bij alle inkopen de doelstellingen te realiseren. Door en aanbestedingen niet alleen rekening activiteiten regionaal te organiseren houden met het prijskaartje (Profit) maar kunnen schaalvoordelen worden ook veel meer met milieu (Planet), mens en behaald, trajecten worden versneld en maatschappij (People). kan meer impact worden gerealiseerd. De uitvoeringslijnen waar aan gewerkt Met MVI geeft Katwijk samen met de wordt zijn: energiebesparing, energie op anderen een voorbeeld in het rekening daken, mobiliteit, greenports en warmte. houden met de maatschappelijke thema’s Wat daarop volgt is een aanpak waarbij die we belangrijk vinden en zuinig zijn op wijk voor wijk wordt bekeken op welke ons klimaat en sociale omgeving. Ook wil wijze deze daadwerkelijk aardgasloos Katwijk via de aanbesteding van werken, kan worden ingericht. We vertalen de RES diensten en producten een concrete in 2020 door in een eigen warmtevisie bijdrage leveren aan de realisatie van de als onderdeel van onze strategische duurzaamheidsdoelen op het gebied van duurzaamheidsagenda. bijvoorbeeld klimaat, milieu, grondstoffen, energie, mensenrechten en social return. Inmiddels geven we aan de warmtetransitie MVI voegt aan het oorspronkelijke in Katwijk ook concrete vorm. Daarbij duurzaamheidsbegrip gezichtspunten en springt in het oog onze ambitie samen accenten toe, zoals bijvoorbeeld circulaire met het Rijksvastgoedbedrijf om van economie en eerlijke arbeid. Ook zijn er Nieuw Valkenburg een tenminste energie- concretere doelstellingen en termijnen, die neutrale wijk te maken. Hiervoor wordt de overigens voor wat betreft duurzaamheid mogelijkheid voor een collectief warmtenet aansluiten bij de doelen die in de onderzocht en de mogelijkheden voor het Duurzaamheidsagenda zijn opgenomen. opwekken van alternatieve energie. Een Als doestelling is vastgesteld dat in 2020 andere concrete uitwerking is Hoornes de helft (50%) van de totale geldwaarde Aardgasvrij. Hiervoor hebben we in aan inkopen (‘spend’) aantoonbaar volgens 2018 een rijksbijdrage ontvangen voor MVI is ingekocht en dat vanaf 2025 alle het uitvoeren van een pilot waarmee inkopen en aanbestedingen MVI-waardig gebouwen worden verwarmd met zijn (100%).

183 Voor de uitvoering van Maatschappelijk gemeentelijke organisatie te vergroten. Verantwoord Inkopen is in 2018 het In het actieplan zijn de volgende ambities Actieplan MVI vastgesteld. Het primaire voor 2025 opgenomen: doel van het actieplan is om de effectiviteit en de draagwijdte van MVI in de

Focusgebieden Ambitie: In 2025

1. Energie & klimaat Realiseren we als gemeente energieneutraal inkopen.

2. Circulaire economie Handelen we circulair in onze inkopen

Minimale footprint of herstel Richten we ons op het maximaal behoud en verbetering van natuurlijk 3. van footprint uit het verleden kapitaal, van de ecologische structuur en biodiversiteit.

Sociale inclusie Kopen we in op het realiseren van zoveel mogelijk sociale inclusie in de 4. (waaronder social return) maatschappij

Het Actieplan richt zich in eerste instantie Manifest). In 2020 zijn de volgende op de periode tussen 1 januari 2018 en projecten aan de orde, die in het kader van 31 december 2020 (de looptijd van het MVI bijzonder aandacht zullen krijgen:

Onderwerp Activiteit Initiërende 2019 2020 afdeling

Meubilair Vervangen en aanvullen meubilair i.v.m. huisvesting BV X X

Verbouw gemeentehuis Nog relevante aspecten t.a.v. bouw en sloop PRO X X

Openbare Verlichting Uitvoering innovatie i.h.k.v. het beleidsplan Openba- BenV X X re Verlichting

Vervanging bedrijfsvoer- Vervangingsprogramma 2020 BenV X tuigen

GWW-projecten Aanleg Fietspad Westerbaan PRO X X Riolering Vogelbuurt B&V X Vervangen Julianabrug/HOV PRO X X IGA Hoornes/Kalkoven BenV X Hoornes aardgasvrij RenV X

Kaders Paragraaf 8 Duurzaamheid

Kaderstellende nota’s en verordeningen

Taakveld Nota of verordening Datum Zaaknr.

7.4 Duurzaamheidsagenda 20-4-2017 842622

7.4 Energieprogramma 2015-2020 17-12-2015 551662

184 Paragraaf 9 Maatschappelijke agenda

De Maatschappelijke Agenda (MAG) wel raad mee weten en niet te vergeten In Katwijk moet iedereen naar jongeren zelf. Wat zien zij voor kansen? vermogen mee kunnen doen met de Willen zij andere ouders of jongeren samenleving. Hiervoor is het nodig dat helpen? Hoe kunnen hun ervaringen gemeente, inwoners, ondernemers en andere versterken? Het is een doorlopend maatschappelijke partners voor elkaar proces waarin alle partners zich klaar staan. Met elkaar hebben we daartoe gezamenlijk inzetten om maatschappelijke een Maatschappelijke Agenda voor de effecten te bereiken. komende vier jaar opgesteld. Alle verandering kost tijd en gaat gepaard De vijf ambities uit de MAG met vallen en opstaan, met succes en De huidige maatschappelijke agenda richt falen en met vrolijke boodschappen zich op vijf ambities: en met moeilijke keuzes. Dit is het pad 1. Sociale Veiligheid: Inwoners leven in dat de gemeente Katwijk is ingeslagen een veilige omgeving. voor het vaststellen en uitvoeren van 2. Gezondheid: Inwoners zijn gezond en haar maatschappelijke agenda en de hebben een gezonde levensstijl. toekomstige financiering van initiatieven. 3. Zorg en Ondersteuning: Inwoners die We trekken hiervoor de komende twee jaar hulp nodig hebben, ervaren een hoge uit. kwaliteit van leven en hebben regie over hun leven. De agenda verwijst naar de belangrijke en 4. Opgroeien en Ontwikkelen: Kinderen concrete vraag: welke sociale vraagstukken krijgen optimale kansen. pakken we als eerste aan? Wat vraagt nu 5. Meedoen: Inwoners nemen deel en om actie als het gaat om onze jeugd, onze dragen bij aan de maatschappij. ouderen? Aan welke problemen geven we voorrang, van overgewicht tot aan De maatschappelijke agenda is meer verslavingsproblemen? In maart 2020 dan alleen een agenda voor het sociaal moeten de opdrachten hier helderheid over domein. Er wordt verbinding gemaakt met geven. de Omgevingsvisie, wijkgericht werken, de bouwstenen lerend ontwikkelen, de Ondertussen zitten we niet stil en zijn we bouwsteen Opgavegericht werken, de aan de slag gegaan met de implementatie bouwsteen resultaatgericht sturen en de van de MAG, langs 4 deelprojecten: Tools Pilot Hoornes. (databoek en instrumenten), Beleid (werken in opgaventeams langs de 5 hoofdopgaven) De gemeente beoogt een andere manier en Scholing (basisvaardigheden en nieuwe van werken en denken. Sturen op het rollen van beleid) en ‘Oefenen in de behalen van maatschappelijke doelen in Hoornes’ (vervolg op de pilot ‘fans van de plaats van het financieren van activiteiten. Hoornes’). Daarnaast hebben we eerste Op elk van de samen geformuleerde stappen gezet in vormen van coalities op wensen zoeken we ‘beweging’. Hiervoor het gebied van Sport en Kunst & Cultuur. wil de gemeente de denkkracht en energie van inwoners en maatschappelijke partijen herkennen, erkennen en inzetten. Onlineverslaving? Daar is professionele hulp voor. Maar er zijn ook ouders die daar

185 Besluitvorming De gemeenteraad stelde op 23 mei 2019 de In 2020 zijn de budgetten te traceren via maatschappelijke agenda vast. Door middel een zogenaamde “projectadministratie”; van twee nota’s van beantwoording is de dit ten behoeve van de monitoring. Tevens gemeenteraad nader geïnformeerd over de heeft MAG dan een eigen paragraaf in de context van de maatschappelijke agenda. begroting / jaarstukken. Verder is voor 2020 en 2021 jaarlijks een Sturen op maatschappelijke effecten innovatiebudget beschikbaar gesteld In de Maatschappelijke Agenda worden 5 van € 100.000,-. Via de voorjaars- en opgaves benoemd. Voor de monitoring van najaarsrapportage wordt teruggekoppeld de MAG wordt een databoek opgesteld, in hoeverre aanspraak is gemaakt op het met daarin trends en ontwikkelingen. innovatiebudget. In het databoek staan ook de ambities, doelen en indicatoren. Het is de bedoeling Middelen: ambtelijke inzet dat de indicatoren uiteindelijk worden De nieuwe werkwijze van de MAG wordt voorzien van een realistische normering ingeregeld terwijl de oude werkwijze en voor het aankomende jaar. De raad stelt afspraken nog lopend zijn. Dit brengt jaarlijks het ambitieniveau (normering) spanning met zich mee op de realisatie van het databoek vast in de begroting. van de MAG. Vraagt om duidelijkheid en De normering per indicator zal in overleg koers vastheid in de aansturing van de met het veld worden opgesteld en worden implementatie. En doet een groot beroep voorgelegd aan de raad (najaar 2019). op het verandervermogen van de betrokken medewerkers. Die vertrouwen en ruimte Mijlpalen moeten krijgen om in deze veranderingen De belangrijkste mijlpalen in het jaar 2020 mee te kunnen gaan. Waarbij lerend zijn o.a.: ontwikkelen voorop staat en fouten maken 1. Het formuleren van de opdrachten. mag. 2. Het verstrekken van opdrachten aan partners in de vorm van een subsidie of P&C-cyclus door middel van inkoop. Het budget wat beschikbaar komt voor de 3. Inrichten van een data analyse MAG, is afkomstig uit huidige budgetten en doorontwikkelen van het van gemeente Katwijk. Via de documenten contractmanagement. uit de P&C-cyclus vindt monitoring en 4. Koppeling van de werkwijze met het verantwoording van MAG plaats. De databoek aan het sturen op effecten. monitoring op de uitvoering van de 5. Uitbreiden van de werkwijze van de opdrachten voert de ambtelijke organisatie pilot Hoornes naar andere wijken. uit.

Middelen: beschikbare budgetten Proces De huidige structurele subsidiemiddelen Alle organisaties en verenigingen die worden eind 2019 onderverdeeld in de vijf bijdragen aan de ambities uit de MAG hoofdopgaven uit de MAG. Aan de hand kunnen als uitvoerder van de MAG van de uitgeschreven opdrachten (maart aan de slag gaan. In het voorjaar van 2020) wordt duidelijk hoeveel budget per 2020 zijn spelregels geformuleerd voor opgaven beschikbaar komt. De exacte het aanvragen en verantwoorden van verdeling per opgaven is bekend zodra MAG-bijdragen. Te denken valt aan: een organisaties en verenigingen een aanvraag vastgesteld databoek, een MAG-platform is hebben ingediend wat bijdraagt aan een ingeregeld, de formats voor de aanvragen van de vijf (of meerdere) opgaven (juni zijn gereed, de opdrachten liggen klaar en 2020). de budgetten zijn gekoppeld aan de vijf hoofdopgaven. In de najaarsrapportage

186 Juridisch wordt gerapporteerd in hoeverre de Om de MAG te kunnen implementeren ingediende aanvragen de inhoudelijke en om zo een gelijk speelveld te kunnen beweging en verandering van de MAG creëren voor de partijen is het noodzakelijk daadwerkelijk in zich hebben en wat er om de subsidierelaties met ingang van 1-1- nog nodig is om dit te bereiken. Ook wordt 2021 te beëindigen. Ingevolge de Algemene hierbij gekeken in hoeverre de inzet van wet bestuursrecht (Awb) dient de gemeente de beleidsregisseurs (voor twee jaar extra bij het beëindigen van de subsidies met middelen beschikbaar) bijdragen aan de de partijen een redelijke termijn in acht te gewenste verandering en wat hierop nog nemen. Bovendien dient zowel het proces nodig is. als besluit zorgvuldig tot stand te komen. De stappen van ‘beleidsvoornemen’, De verwachting is dat de werkwijze van de ‘zienswijze’ en een ‘definitief besluit tot MAG twee jaar tijd nodig heeft voordat de beëindiging’ worden in het kader van de eerste effecten en resultaten zichtbaar zijn. zorgvuldigheid dan ook doorlopen. Er wordt Op diverse manieren wordt de voortgang ten aanzien van het proces een onderscheid van de MAG gemonitord. In september gemaakt tussen de subsidierelaties lager 2019 zijn de eerste MAG aanvragen tot dan € 5000 en boven de € 5000. stand gekomen door de zogenoemde ‘koplopers van de MAG’. Medio 2021 wordt Partijen kunnen in het geval dat zij het teruggekeken op het eerste jaar waarin niet een zijn met het definitieve besluit gewerkt werd met de MAG opdrachten tot beëindiging van de subsidie hiertegen en de nieuwe initiatieven die in 2020 zijn bezwaar en beroep instellen. Dit kan leiden ontplooid. tot vertraging in het implementatieproces van de MAG. Indien het bezwaar dan wel Ook zal rond voorjaar 2021 een beroep gegrond wordt verklaard, dan zal de ervaringsonderzoek worden uitgevoerd gemeente mogelijk een langere redelijke om inzicht te krijgen in het eerste werkjaar termijn in acht moeten nemen dan wel de met de MAG en de gevolgen die dit heeft. ontstane frictiekosten moeten vergoeden. Om de voortgang van de MAG-doelen te meten, vindt er een jaarlijkse actualisering van het MAG-databoek plaats en zullen er gesprekken met MAG-partners plaatsvinden via het MAG-platform. Op die manier houdt de gemeente inzicht in de voortgang van de MAG en kan er tijdig worden bijgestuurd indien nodig.

De gemeenteraad stelt de opgaves, indicatoren en normering vast. De ambities en indicatoren in de MAG zijn duurzaam, het is niet nodig om de gehele agenda elke 4 jaar te herzien. Wel is het nodig om constant bij te houden wat de bewegingen zijn in de samenleving, de indicatoren te monitoren en waar nodig de opdrachten bij te stellen. Dit is een doorgaand proces. Wel zullen we de MAG evalueren na 3 jaar, zowel de agenda als de werkwijze.

187 188 Deel 4 Financiële begroting 4.1 Algemeen Deze financiële begroting bevat het De toelichting op de cijfers ten opzichte van overzicht van de baten en de lasten en de begroting 2020 en ten opzichte van de toelichting en de uiteenzetting van de meerjarenbegroting 2020-2023 is in deel financiële positie. 2 van de begroting bij de programma’s opgenomen onder het kopje “Wat mag het kosten”. Conform het afwijkingbeleid zijn de mutaties van € 50.000 en hoger toegelicht.

4.2 Overzicht baten en lasten 2018-2023 Rekening 2018 wijzigingen 2019 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

Hoofdstuk Bedragen x € 1.000 - = nadeel

Lasten

0. Bestuur en ondersteuning 6.859 6.852 6.620 6.514 6.439 6.435 (excl. Alg.dekkingsmiddelen, overhead en onvoorzien)

1. Veiligheid 5.182 6.037 6.232 6.193 5.597 5.684

2. Verkeer, vervoer en waterstaat 13.045 22.986 13.589 14.361 15.100 15.220

3. Economie 5.922 6.540 4.278 3.678 5.311 4.022

4. Onderwijs 6.105 6.532 6.478 6.416 6.728 6.914

5. Sport, cultuur en recreatie 14.256 13.449 13.959 13.340 13.246 13.218

6. Sociaal domein 57.044 60.870 60.987 59.776 59.076 58.691

7. Volksgezondheid en milieu 14.275 15.702 15.006 15.149 15.374 15.743

8. VHV/RO/stedelijke vernieuwing 23.057 30.733 18.010 11.203 10.462 11.189

Algemene dekkingsmiddelen 1.348 2.067 1.907 2.452 1.555 1.842

Overhead 18.582 19.936 19.718 20.150 19.687 18.896

Onvoorzien 0 0 130 130 130 130

Totaal - Lasten 165.675 191.704 166.914 159.362 158.705 157.984

Vervolg op volgende pagina

189 Rekening 2018 wijzigingen 2019 Begroting na Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

Hoofdstuk Bedragen x € 1.000 - = nadeel

Baten

0. Bestuur en ondersteuning 5.335 3.977 5.226 3.183 2.821 2.821 (excl. Alg.dekkingsmiddelen, overhead en onvoorzien)

1. Veiligheid 378 588 614 614 434 434

2. Verkeer, vervoer en waterstaat 1.724 1.583 1.655 1.655 1.655 1.655

3. Economie 4.440 5.761 3.695 3.162 4.866 3.578

4. Onderwijs 1.128 1.362 1.097 1.261 1.426 1.426

5. Sport, cultuur en recreatie 2.145 2.272 2.316 2.383 2.382 2.383

6. Sociaal domein 13.843 13.502 13.552 13.710 13.745 13.745

7. Volksgezondheid en milieu 13.682 14.639 14.075 14.242 14.464 14.820

8. VHV/RO/stedelijke vernieuwing 22.199 27.681 17.817 11.024 7.967 8.590

Algemene dekkingsmiddelen 101.051 102.847 106.942 107.363 105.839 107.176

Overhead 286 204 204 204 204 93

Onvoorzien 0 0 0 0 0 0

Totaal - Baten 166.211 174.416 167.193 158.801 155.803 156.721

Saldo

0. Bestuur en ondersteuning -1.524 -2.875 -1.394 -3.331 -3.618 -3.614 (excl. Alg.dekkingsmiddelen, overhead en onvoorzien)

1. Veiligheid -4.804 -5.449 -5.618 -5.579 -5.163 -5.250

2. Verkeer, vervoer en waterstaat -11.321 -21.403 -11.934 -12.706 -13.445 -13.565

3. Economie -1.482 -779 -583 -516 -445 -444

4. Onderwijs -4.977 -5.170 -5.381 -5.155 -5.302 -5.488

5. Sport, cultuur en recreatie -12.111 -11.177 -11.643 -10.957 -10.864 -10.835

6. Sociaal domein -43.201 -47.368 -47.435 -46.066 -45.331 -44.946

7. Volksgezondheid en milieu -593 -1.063 -931 -907 -910 -923

8. VHV/RO/stedelijke vernieuwing -858 -3.052 -193 -179 -2.495 -2.599

Algemene dekkingsmiddelen 99.703 100.780 105.035 104.911 104.284 105.334

Overhead -18.296 -19.732 -19.514 -19.946 -19.483 -18.803

Onvoorzien 0 0 -130 -130 -130 -130

Geraamd totaal saldo van baten en lasten 536 -17.288 279 -561 -2.902 -1.263

0.10 Toevoeging aan reserves 17.567 9.697 7.284 5.140 2.566 2.567

0.10 Onttrekking aan reserves 20.943 26.889 7.196 5.273 4.971 4.721

Geraamd resultaat 3.912 -96 191 -428 -497 891

190 Per saldo laat de begroting meerjarig na mutaties over de reserves een resultaat te zien van:

2020 : € 191.000 voordelig 2021 : -/- € 428.000 nadelig 2022 : -/- € 497.000 nadelig 2023 : € 891.000 voordelig

De onderstaande reservemutaties zijn na de kaderbrief 2021 in de voorliggende begroting verwerkt:

Reservemutaties na kaderbrief 2020 2020 2021 2022 2023

Algemene reserve: bevrijdingsfeest 75

Algemene reserve: afboeking boekwaarde Krulder 320

Reserve parkeren 35 69 47 37

Reserve grondexploitatie: winstneming -2.537 -1.973 -30 -5

Reserve BSI: voordelig begrotingssaldo 2020 -2.200

Reserve afschrijvingen: Bibliotheek -11.600

Reserve BSI: Bibliotheek 11.600

Reserve afschrijvingen: Bibliotheek kap.lst -580 -580 -580

Reserve afschrijvingen:

Reconstructie Rhijnsburgerweg 28 28

Herinrichting terrein v.m. Savoy 8 8 8 8

Verlenging westerbaan 32 32 32 32

Aanleg Botenpad 9 9 9

Reconstructie Ambachtsweg 1 1 1 1

Herinrichting openbare ruimte Zeeweg 6 6 6 6

Openbare ruimte Hoornespassage 18 18

Johan Cruiff Court 4 4 4 4

191 4.3 Overzicht geraamde incidentele baten en lasten

Incidentele baten en lasten Om te kunnen beoordelen of de begroting structureel in evenwicht is, dat wil zeggen structurele lasten worden door structurele baten afgedekt, dienen de incidentele lasten en baten inzichtelijk te worden gemaakt.

4.4.2 Overzicht geraamde incidentele lasten & baten Basten Lasten Programmahoofdstuk 2020 2021 2022 2023 2020 2021 2022 2023 0.1 Uitkering voormalig personeel -223 -77 0.2 Verkiezingen 67

0.3 Verkoop vastgoed 2.495 438 -75 -15 0.4 Huisvesting Heerenhuis - voornamelijk huur -529 -383 0.4 Huisvesting Heerenweg - huuropbrengst 111 111 111 0.4 Organisatieontwikkeling -300 -195 -145 -95 0.4 Stelpost B2019 Overhead -54 -15

0.8 Stelpost vertragingseffect investeringen 250 0.8 Stelpost zorg (Coalitieakkoord 2018-2022) -110 -200 0.10 Reserve sociaal domein: hogere storting 2020+2021 -300 -300

0.10 Algemene reserve: bevrijdingsfeest 75 0.10 Reserve BSI, deel positief begrotingssaldo -2.200 Totaal programma 0 Bestuur en ondersteuning 2.681 549 111 0 -3.474 -1.185 -145 -95 1.1 Asbestsanering brandweerkazerne -85 1.2 Opruiming conventionele explosieven bijdrage derden 180 180 -600 -600 1.2 Reserve Bommenregeling 420 420 Totaal programma 1 Veiligheid 600 600 0 0 -600 -600 0 -85 2.1 Openbare verlichting - schilderwerk stalen en houten masten -132 2.1 Openbare verlichting - inhuur derden -32 Totaal programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat 0 0 0 0 -32 0 0 -132 3.1 Projecten Economie071 -65 3.1 Projecten Economische Agenda Duin- en Bollenstreek -70 -70 Totaal programma 3 Economie 0 0 0 0 -135 -70 0 0 4.3 Algemene reserve: afboeking boekwaarde de Krulder 320 -320 Totaal programma 4 Onderwijs 320 0 0 0 -320 0 0 0 5.3 Cultuur - bevrijdingsfeest -75 5.7 Openbaar groen - hanging baskets -63 -63 Totaal programma 5 Sport, cultuur en recreatie 0 0 0 0 -138 -63 0 0

Vervolg op volgende pagina

192 4.4.2 Overzicht geraamde incidentele lasten & baten Basten Lasten

Programmahoofdstuk 2020 2021 2022 2023 2020 2021 2022 2023 6.1 Reserve sociaal domein: maatschappelijke agenda (effect coalitieak- 368 100 -368 -100 koord) 6.1 Reserve sociaal domein: zorg (effect coalitieakkoord) 59 200 6.1 Coalitieakkoord Zorg, maatschappelijke agenda -40 6.61 Dorpshuis Valkenburg kosten beheer -45 -45 6.72 Reserve sociaal domein: jeugd PGB's (Kadernota 2018) 200 6.72 Reserve sociaal domein: Veilig thuis (Kadernota 2018) 100 6.72 Reserve sociaal domein: voortgezette jeugdhulp (Kadernota 2018) 200 6.72 Reserve sociaal domein: GR KDB 101 6.72 Reserve sociaal domein: dekking kaderbrief 250 Totaal programma 6 Sociaal domein 1.278 300 0 0 -453 -145 0 0 7.4 Duurzaamheid - beleidsintensivering energieprogramma -257 Totaal programma 7 Volksgezondheid en milieu 0 0 0 0 -257 0 0 0 8.1 Programmamanagement cluster PLV -145 8.2 Grondexploitatie: winstneming De Horn 119 76 30 5 8.2 Grondexploitatie: winstneming 't Duyfrak 3 99 8.2 Grondexploitatie: winstneming Rijnsoever Noord fase 3 2.188 1.798 8.2 Grondexploitatie: winstneming Oeverpolder 227 8.2 Reserve grondexploitaties: storting a.g.v. winstneming grondexploi- -2.537 -1.973 -30 -5 taties 8.3 Reserve wonen: verkoop woningen Asterstraat 730 615 -250 -314 8.3 Afname boekwaarde / taxatiekosten Asterstraat -480 -301 8.3 Reserve wonen: woonvisie 40 35 -40 -35 8.3 Omgevingswet -197 8.3 Reserve BSI: Unmanned Valley 375 -375 Totaal programma 8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke 3.642 2.588 70 40 -3.984 -2.588 -70 -40 vernieuwing Totaal incidentele lasten en baten 8.521 4.037 181 40 -9.393 -4.651 -215 -352 Saldo incidentele lasten en baten (- = nadeel) -872 -614 -34 -312

193 Uit bovenstaand overzicht blijkt dat in 2020 € 872.000 meer incidentele lasten waren dan baten. Dit nadeel moet uit het begrotingssaldo worden gehaald om het structureel evenwicht te kunnen bepalen. In de onderstaande tabel wordt meerjarig het structurele begrotingsresultaat weergegeven.

Tabel 46 Structureel begrotingsresultaat

Structureel begrotingsresultaat Bedrag * € 1.000 - = nadeel, + = voordeel

Omschrijving 2020 2021 2022 2023

Begrotingssaldo 2020-2023 1.791 -778 -1.147 -259

Dekking + toevoeging begrotingssaldo aan BSI -1.600 350 650 1.150

Begrotingssaldo na dekking 191 -428 -497 891

Elimineren saldo incidentele lasten en baten 872 614 34 312

Structureel reëel begrotingsresultaat 1.063 186 -463 1.203

194 4.4 Overzicht beoogde structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves

Overzicht structurele toevoegingen reserves Bedragen x € 1.000

Taakveld Omschrijving 2020 2021 2022 2023 2.1 Bruggen 233 233 233 233 2.1 Wegen 1.005 1.530 1.510 1.510 5.7 Speelplaatsen 276 276 276 276 5.7 Groenbeleidsplan: jaarlijkse storting 235 102 102 102 6. Transitie sociaal domein: saldo 3D 48 48 48 48 Sociaal domein: GR KDB 164 167 192 ado Transitie sociaal domein: saldo 3D 200 200 200 200 Totaal 1.997 2.553 2.536 2.561

Overzicht structurele toevoegingen reserves Bedragen x € 1.000

Taakveld Omschrijving 2020 2021 2022 2023 1.2 Afschrijvingen: KRB -21 -21 -21 -21 2.1 Bruggen: onderhoud -268 -112 -374 -179 Wegen: groot onderhoud -975 -1.341 -1.374 -1.322 Afschrijvingen: Fietsroutes -17 -17 -17 Afschr.: reconstr Rhijnsburgerweg -28 -28 Afschr.: herinrichting terrein savoy -8 -8 8 -8 Afschr.: verlenging Westerbaan -32 -32 -32 -32 Afschr.: reconstr Ambachtweg -1 -1 -1 -1 Afschr.: herinr. Ruimte Zeeweg -6 -6 -6 -6 Afschr.; recreatievoorziening PH kanaal -4 -4 -4 -4 Afschr.: aanleg Botenpad 9 -9 -9 Afschr.: Valkenburgse meer -11 -11 -11 Afschr.: ruimte Hoornespassage -18 -18 2.2 Parkeren: exploitatie saldo -35 -69 -47 -37 2.5 Bijdr. regionaal investeringsfonds -1.764 -1.764 -1.764 -1.764 5.2 Afschr.: Middelmors -34 -34 -34 -34 Afschr.: KBS -6 -6 -6 -6 Afschr.: J. Cruijff Court -4 -4 -4 -4 Aquamar: rente en exploitatie -396 -396 -396 -396 5.7 Speelplaatsen: onderhoud -360 -310 -360 -365 Groenbeleidsplan: besteding groenplan -535 -130 -140 -145 6.1 Sociaal domein: VIP makelaar -13 -13 -13 -13 6.1 Afschr.: wijkgebouw de Coligny -83 -83 -83 -83 Afschr.: dorpshuis Valkenburg -81 -81 -81 -81 Afschr.: De Burght -101 -101 -101 -101 Totaal -4.727 -4.553 -4.932 -4.685

195 4.5 Uiteenzetting financiële positie

4.5.1 Balans • Activa

Activa (Bedragen x € 1.000) 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Vaste activa per 31-12 (im) Materiële vaste activa 194.301 212.394 246.442 257.842 263.175 268.570 Financiële vaste activa: Kapitaalverstrekkingen 5.239 5.239 5.239 5.239 5.239 5.239 Financiële vaste activa: Leningen 14.382 15.207 15.123 15.039 14.955 14.871 Financiële vaste activa: Uitzettingen > 1 jaar 20.500 Totaal vaste activa 234.422 232.840 266.804 278.120 283.369 288.680 Vlottende activa Voorraden: Onderhanden werk & Overige grond- en hulpstoffen 26.221 20.694 21.779 18.397 6.201 -4.336 Voorraden: Gereed product en handelsgoederen & vooruitbeta- 2.765 2.765 2.765 2.765 2.765 2.765 lingen Uitzettingen <1 jaar 31.673 19.808 15.727 14.727 14.727 14.727 Liquide middelen 670 205 206 206 206 206 Overlopende activa 5.240 2.100 2.100 2.100 2.100 2.100 Totaal Vlottende Activa 66.569 45.572 42.577 38.195 25.999 15.462 Totaal Activa 300.991 278.412 309.381 316.315 309.368 304.142

Passiva (Bedragen x € 1.000) 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Vaste activa per 31-12 Eigen vermogen 104.882 87.706 87.794 87.661 85.256 83.102 Voorzieningen 10.172 9.725 8.950 8.423 8.198 7.712 Vaste schuld 149.849 149.410 182.118 192.327 185.536 180.745 Totaal Vaste Passiva 264.903 246.841 278.862 288.577 279.215 272.044 Vlottende schuld 26.508 22.500 21.500 21.015 21.500 22.500 Overlopende passiva 9.580 9.071 9.019 6.723 8.653 9.598 Totaal Vlottende Passiva 36.088 31.571 30.519 27.738 30.153 32.098 Totaal Passiva 300.991 278.412 309.381 316.315 309.368 304.142

196 4.5.2 Mutaties reserves en voorzieningen De reserves worden samen met het De voorzieningen maken onderdeel uit van resultaat na bestemming gerekend tot het vreemd vermogen (artikel 44 BBV) en het eigen vermogen. In artikel 43 van worden gevormd door: het BBV worden drie soorten reserves onderscheiden: 1. Verplichtingen en verliezen waarvan de 1. Algemene reserve: middelen zonder omvang per jaareinde onzeker is maar een directe bestemming. Deze dienen redelijkerwijs kan worden geschat. als waarborg voor continuïteit 2. Risico’s waarvan op de balansdatum en het afdekken van financiële de te verwachten verplichtingen risico’s en maken deel uit van het of verliezen waarvan de omvang weerstandsvermogen. redelijkerwijs is te schatten. 2. Egalisatiereserves tarieven: dienen 3. Middelen voor egalisatie van bepaalde om ongewenste schommelingen op te kosten, zoals groot onderhoud. vangen in de tarieven die aan derden in 4. Middelen van derden met een rekening worden gebracht. specifieke bestedingsrichting. 3. Overige bestemmingsreserves: reserves waaraan de raad een bepaalde Het belangrijkste verschil tussen reserves bestemming heeft gegeven. en voorzieningen is dat de raad voor reserves een grote vrijheid heeft om de bestemming van deze gelden te wijzigen. Om die reden worden reserves als eigen vermogen aangeduid. Bij voorzieningen is veelal sprake van verplichtingen. Zolang de raad de bestemming van geoormerkt geld nog kan veranderen, is sprake van een bestemmingsreserve. Als dit niet meer kan, is sprake van een voorziening.

Stand per 31-12 2019 2020 2021 2022 2023 Algemene reserve 12.414 12.018 12.018 12.018 12.018 Bestemmingsreserves 75.277 75.761 75.627 73.222 71.069 Totaal reserves 87.691 87.779 87.645 85.240 83.087 Totaal voorzieningen 9.725 8.950 8.589 8.423 8.197 Totaal reserves en voorzieningen 97.416 96.729 96.234 93.663 91.284

Alle reservemutaties worden cijfermatig op taakveld 0.10 verantwoord. In bijlage 4 Meerjarenoverzicht reserves en voorzieningen zijn alle mutaties opgenomen.

197 198 Bijlage 1 Overzicht personeel

Personele Afdeling FTE 2020 FTE 2021 FTE 2022 FTE 2023 lasten 2020 (€)

Directie 289.500 2,0 2,0 2,0 2,0

Concernstaf 1.319.200 15,8 15,8 15,8 15,8

Griffie 395.000 4,5 4,5 4,5 4,5

Bedrijfsvoering 6.381.900 85,2 83,0 83,0 83,0

Beheer en Vastgoed 6.135.700 95,0 95,0 95,0 95,0

Dienstverlening 3.626.800 54,0 54,0 54,0 54,0

Projecten 1.951.100 21,9 21,9 21,9 21,9

Ruimte en Veiligheid 6.324.100 83,0 83,0 83,0 83,0

Samenleving 5.564.100 78,0 78,0 78,0 78,0

Totaal personele lasten organisatie en 31.987.400 439,39 437,20 437,20 437,20 formatie per 1 januari

Verwerkte aanpassingen 2020 2021 2022 2023

In formatie verwerkte ombuigingen 345.000 495.000 517.000 517.000

Personele Overige personele lasten FTE 2020 lasten 2020 (€)

Flexafdeling 0 0,0

Logopedie 100.000 1,6

Muziekschool 704.000 9,4

Ambtenaar burgelijke stand 33.000 0,0

Panbos 64.000 1,0

Rampenbestrijding 32.000 0,0

Omgevingswet 105.000 0,0

Reservering CAO 345.000

Detachering Sportbedrijf 107.000

Overige personeelslasten overwerkver- 370.000 goeding, gratificaties, ambtsjubilea e.d.

Totaal overige personele lasten 1.860.000 12,0

Personele las- Bestuur FTE 2020 ten 2020 (€)

Raadsleden 617.000 33,0

College B&W 1.038.000 5,7

Totaal Bestuur 1.655.000 38,7

Totaal personele lasten 2020 35.502.400 490,1

199 200 Bijlage 2 MIP 2019-2023

De begrote kapitaallasten 2020-2023 zijn aangevuld met de mutaties uit het geactualiseerde meerjaren investeringsplan (MIP). Het MIP wordt anders gepresenteerd dan vorige jaren. Er is een indeling gemaakt in fasering, waardoor meer inzicht wordt verkregen in de voortgang van investeringen en de beschikbaar gestelde kredieten.

Faseringen MIP

Fase Toelichting

Nog te starten Kredieten waarvan de voorbereiding moet nog starten.

Geen voorbereiding nodig Kredieten waarvoor geen substantiële voorbereiding nodig is.

In uitvoering Kredieten waarvan de voorbereidingsfase is afgerond en in uitvoeringsfase zijn.

In voorbereiding Kredieten waarvan al een substantieel deel is voorbereid.

Fasering investeringen 2020 2021 2022 2023

Nog te starten 11.328 14.604 15.924 14.629

In uitvoering 3.627 2.341 2.350 2.350

In voorbereiding 34.928 6.095 563 779

Geen voorbereiding nodig 188 256 38 153

Totaal investeringsvolume 50.071 23.296 18.875 17.911

In onderstaand overzicht staan alle kapitaallasten en investeringsbedragen.

Kapitaallasten 2020 2021 2022 2023

Afschrijvingen 10.947 12.132 12.649 12.175

Rente 3.550 4.055 4.310 4.242

Kapitaallasten 14.497 16.187 16.959 16.417

Opmerking voor leesbaarheid op een iPad: Schakel automatisch draaien uit op uw apparaat zodat de tabellen op de volgende pagina's goed leesbaar zijn.

201 aanvraag jaar van nog te starten te nog 2020 2018 2019 7 B B B B B B B B A A A A A B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B C B A B A B A B A B C B B B C B A B B B C B/ A/ 17 9000608 9000480 9000230 9000609 9000498 9000229 9000520 9000232 9000224 9000225 9000518 9000214 9000519 9000521 1240038 1722660 1722698 1580140 1210440 1722699 1722658 1210422 1722649 1221050 1560138 1210287 krediet krediet 1310010 1210558 1531208 1210549 1214062 1210586 1531220 1210569 1531209 1531204 1722655 1722679 1531222 1560125 1210576 1210557 1531223 1560110 1210421 1210441 1560121 1531210 1221051 1531218 1531221 1531219 1531216 1531214 1531212 1210411 1211168 1531215 1211190 1531217 1211185 1531211 1211191 nr. Sp de Krom mini hockeyveld Krom de mini Sp Sp de Krom hockeyveld belt Krom de hockeyveld Sp VRI Molentuinweg/Rijnstraat Verv. 2020 lichtmasten Armaturen 2020 Armaturen Rehabilitatie Frederiksoord 2020 fase FrederiksoordRehabilitatie 5 2020 Vervanging strooimaterieel 2019 Voertuig T.D. Voertuig Vervanging monitoren Informatieschermen vergaderruimte Meubilair + stoelen Meubilair A0.40 Fietspad Biltlaan (Hoorneslaan-De Krom) (Hoorneslaan-De Biltlaan Fietspad Reconstructie Rijnsburgerweg Reconstructie Update zaaksysteem Update Verbouwing dorpskantoor Rijnsburg dorpskantoor Verbouwing Vervanging Wifi Accesspoints Vervanging Oracle servers Oracle Vervanging Zaaksysteem/DMS 2016 Inrichting lunchroom Inrichting Verv. investeringen FZ repro FZ Verv. investeringen Verv bureauopstelling/ladeblokken/kast Verv Verv riolering 2019 voorber Kalkovenbuurt Verv riolering 2019 relinen 2019 Verv riolering Verv gemalen mech elektr 2019 Verv mech gemalen Aanhangunit hogedruk-reiniger Verv riolering 2019 riolering Verv Bestelwgn tbv speelplts W35 Vb/KadR.Bestelwgn W35 tbv speelplts Valkenburgse meer voorbereidingsfase Valkenburgse Laadbak groenv. W11 KaZ Tractor (voor o.a. watertank) Tractor groenvoorziening V'burg/KadR W 36 Sp Krom verv kunstgras hockeyveld Krom vervSp kunstgras Sp Kooltuin ren natuurgras veld 5 ren natuurgras Kooltuin Sp Sp Kooltuin ren natuurgras veld 4 ren natuurgras Kooltuin Sp Sp Krom ren natuurgras veld 2 Krom renSp natuurgras Sp Nieuw Zuid verv kunstgras veld 5 verv kunstgras Zuid Nieuw Sp Brug Lambrechtsveld Brug Sp Nieuw Zuid verv kunstgras veld 4 verv kunstgras Zuid Nieuw Sp Noordwijkerwegbrug Sp Duyfrak kunstgras 2018 kunstgras Duyfrak Sp Herinr. openbare ruimte Visserijschool ruimte openbare Herinr. Sp Duyfrak kunstgras veld 4 Rehabilitatie FrederiksoordRehabilitatie 2019 Sp Duyfrak kunstgras veld 3 Meubilair huisvesting Sp Kooltuin kunstgras veld 3/train kunstgras Kooltuin Sp Verv.meubilair centrale hal centrale Verv.meubilair Sp Kooltuin kunstgras veld 2 kunstgras Kooltuin Sp Rijnstraat rioolgemalen Sp De Krom kunstgras veld De 3 Sp Krom kunstgras Verleggen fietspad nabij Ambachtsweg 2 Ambachtsweg nabij Verleggen fietspad Middelmors kunstgras hoofdveld (veld 1) (veld hoofdveld Middelmors kunstgras Realisatie ICT uitwijk Vaarverbinding percelen Noordw weg Rb Telefooncentrale Beschoeiingen 2019 Beschoeiingen Herinrichting Hoftuinplein Damwanden 2019Damwanden Verv. riool gemaal rondom Rijnstraat Aanleg kunstgras Kooltuin kunstgras Aanleg 4 De fase Noord Parkeerplaatsen Rotonde Trappenberg-Kloosterschuur uitvoering Trappenberg-Kloosterschuur Rotonde Pollers Vinkenweg Rijnsburg Vinkenweg Pollers omschrijving krediet oud krediet 1.403.766 2.135.743 380.000 500.000 420.000 343.000 987.000 629.400 160.000 130.000 399.848 334.848 334.848 399.848 429.848 189.000 150.000 325.848 325.848 235.073 381.848 876.845 381.848 585.025 204.747 130.924 517.000 178.500 590.545 537.055 376.565 187.963 106.750 157.500 394.361 105.124 80.000 30.000 30.000 50.000 32.000 33.000 34.000 63.000 25.000 60.042 75.000 25.200 27.300 52.500 52.500 52.500 52.500 70.446 55.700 78.750 65.646 51.450 31.250 52.657 52.657 52.657 0 kredietnieuw 1.336.928 1.403.766 2.133.974 400.000 900.000 343.000 243.000 608.500 242.600 352.900 220.700 504.063 330.626 199.300 178.500 362.375 362.375 362.375 362.375 362.375 362.375 362.375 157.500 412.076 547.325 159.383 826.155 135.100 174.100 210.351 30.000 60.000 610.177 50.000 32.000 88.900 62.900 25.200 75.000 52.500 63.603 52.500 52.500 72.400 52.500 27.500 39.226 55.700 31.400 78.750 63.766 31.260 51.450 61.766 61.766 81.192 0 0 0 0 0 0 0 kredieten oud oud kredieten en nieuwen verschil verschil -460.083 -847.500 -446.155 987.000 274.000 130.000 -147.477 -45.000 537.055 298.774 106.750 -27.500 120.774 -12.228 -36.527 -36.527 -60.351 20.000 -27.527 -27.527 173.661 33.000 34.000 -25.152 -17.955 -11.109 34.246 23.665 -8.900 13.863 -4.063 67.473 -2.858 19.473 19.473 29.617 -9.109 -9.109 -6.192 -7.527 41.521 -4.176 -1.954 3.000 5.447 1.769 -200 -10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 bijdrage bijdrage derden derden 1-1-2019 stand 23.884 27.063 39.226 45.977 3.060 4.355 6.192 -26 0 0 0 343.000 243.000 436.400 436.400 436.400 220.700 496.500 564.200 210.351 30.000 50.000 32.000 50.000 88.900 28.200 62.900 75.000 63.603 52.500 72.400 86.502 26.438 27.500 55.700 31.400 76.366 74.366 74.366 11.888 5.363 2019 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1.067.000 400.000 850.000 660.200 608.500 242.600 436.400 436.400 436.400 436.400 477.000 199.300 178.500 157.500 301.379 135.100 132.945 174.100 917.852 60.000 75.000 25.200 52.500 52.500 52.500 51.450 2020 0 0 0 0 1.067.000 352.900 332.574 78.750 50.511 2021 0

50.511 2022 0 1.290.856 821.800 2023

202 aanvraag jaar van 2020 2022 2021 B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B A B A B C B C B C B C B C B C B C B B B B C B C B C B C B B C B C B C B C B B B B B B C B/ A/ 9000234 9000233 9000622 9000607 9000235 9000610 9000218 9000616 9000491 9000612 9000615 9000514 1630039 1240037 1610002 9000611 1722688 1210388 1722700 1722690 1210580 1740001 1210289 1722694 1570001 1221058 1722687 1560120 krediet 1421043 1221062 1421042 1210582 1210394 1560128 1610001 1722672 1560134 1724018 1221059 1210566 1531230 1210563 1210570 1531228 1722674 1722675 1531226 1210601 1722657 1210579 1722691 1531225 1221061 1531227 1714010 1722671 1210577 1541021 1530131 1721148 1210571 1721158 1721149 1211181 nr. Aansluiten ongerioleerde panden ongerioleerde Aansluiten Renovatie rioolgemalen mini-gemalen en Verv riolering 2021 Herinrichting / opwaardering Duinpark / opwaardering Herinrichting Toren Grote Kerk Rb gevelwerk Grote Rb Kerk Toren Sportpark Middelmors veld 5 Sportp de Krom de Sportp veldafzetting hoofdveld Sportpark De Krom 6) (veld Sportpark Nieuw Zuid (veld 3) (veld Zuid Sportpark Nieuw Drainage 2022 Drainage Mobiele telefoons Mobiele Damwanden 2021 Damwanden Aanbrengen isolerende beglazing Kon. Julianalaan 3 Julianalaan Kon. beglazing isolerende Aanbrengen Beschoeiingen 2021 Beschoeiingen Drainage 2023 Drainage VRI Sandtlaan-Spinozalaan Verv. Riolering 2023 Brug Rijnweide Oosterstraat Rijnweide Brug Verv. Riolering 2022 Vervangen armaturen voor LED 2021 Ondergrondse milieuparkjes 2020 milieuparkjes Ondergrondse Vervanging meubilair Renovatie toiletgroepen Jeugdsociëteit Scum Renovatie toiletgroepen Jeugdsociëteit Vervanging bureauopstellingen Vervanging Renovatie toiletgroepen wijkgebouw 't zandgat Renovatie toiletgroepen wijkgebouw Afkoppelen riolering Hoftuin Theehuis Panbos renovatie keuken en toiletgroep en keuken renovatie Panbos Theehuis Renovatie jongerencentrum Scum jongerencentrum Renovatie Renovatie kleedkamers clubgebouw Madjoe Renovatie kleedkamers clubgebouw Renovatie scholen 2022 Renovatie scholen Beschoeiingen 2022 Beschoeiingen Nieuwbouw school 2021 school Nieuwbouw Damwanden 2022 Damwanden IGA `t Joght Verv armaturen voor LED 2022 Reconstructie Molentuinweg-Tulpstraat Reconstructie Pollers Hoofdstraat Valkenburg N206 uren N206 Verv stenen stedelijk tapijt stedelijk Verv stenen Mobiele telefoons Mobiele Goudsbloembrug Vervanging Qlikview Vervanging financieel pakket financieel Vervanging Vervanging Backend serversVervanging Backend Vervanging systeem begraafplaatsadministratie systeem Vervanging Verv kassasysteem Verduurzaming gemeentelijk vastgoed faseVerduurzaming 3 Vervanging gegevensmakelaar/data distributie Uitvoering wegenbeleidsplan 2021 Uitvoering wegenbeleidsplan 18 multifunctionals decentr Verv. Diameter vergroting Thorbeckestraat Renovatie/ uitbreiding WaterbosRenovatie/ uitbreiding Aanleg zinker Katwijks kanaal Katwijks zinker Aanleg Rotonde Industrieweg Rotonde Inzamelwagen W69 (BX-BR-91) W69 Inzamelwagen Afkoppelen riolering voorstraatAfkoppelen Verv. inzamelmiddelen laagbouw Verv. inzamelmiddelen Herinrichting Voorstraat Herinrichting Verhuurverbeteringen `t Kwadrant `t Verhuurverbeteringen Vervanging Core switches Vervangen HP 4000 plotter 4000 HP Vervangen W51 groen Rb Bestelwagen Verv. mech elec BBB Ten Brugghenstraat/Sandtlaan Ten BBB elec Verv. mech Panbos werkplaats en Opslagloods omschrijving

krediet oud krediet 4.000.000 2.000.000 3.800.000

1.208.000 1.202.072 1.500.000 1.064.793 1.666.000 1.126.000 2.207.756 200.000 200.000 840.000 230.000 230.000 278.000 304.500 585.000 588.500 588.500 258.089 900.100 105.000 105.000 105.000 105.000 500.927 341.000 714.000 222.100 952.963 236.565 313.698 313.698 313.698 130.867 103.750 222.150 248.915 135.034 157.500 157.500 347.214 135.134 30.000 85.000 85.000 46.000 113.774 25.000 83.299 62.948 36.503 52.500 85.720 26.250 26.250 96.542 59.646 81.246 64.821 37.815 41.911 0 kredietnieuw 1.204.000 1.067.000 5.023.045 1.666.000 1.481.000 1.475.000 1.202.072 2.207.756 1.268.345 1.064.793 2.012.565 1.105.825 608.000 608.000 308.000 840.000 250.400 304.500 585.000 296.300 210.000 506.988 210.000 323.500 323.500 323.500 160.000 103.800 105.000 105.000 102.600 105.000 150.000 257.300 341.000 501.400 255.500 255.500 134.820 928.163 222.150 112.900 135.100 141.509 131.250 30.000 84.000 46.000 39.300 25.000 93.900 25.000 93.900 84.700 72.000 26.400 70.200 68.700 73.400 51.625 0 0 0 0 kredieten oud oud kredieten -1.023.045 en nieuwen verschil verschil 2.694.175 -349.000 -353.000 -273.000 -315.382 296.000 -159.774 -30.000 -30.089 222.100 -10.000 -10.000 -28.063 135.034 -25.500 -25.500 -26.250 -19.500 -20.501 -19.500 -10.642 -21.046 -59.735 -13.810 -12.565 -13.754 52.500 -8.900 -8.900 -9.802 -9.802 -9.802 -6.058 -2.500 -8.385 -2.754 -2.797 -5.379 -9.150 -5.752 7.500 1.020 7.689 1.250 -473 -150 34 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 bijdrage bijdrage derden derden 1-1-2019 stand 2019 400.000 210.000 160.000 150.000 341.000 109.939 222.150 552.453 110.583 131.250 30.000 46.000 35.000 26.400 54.200 65.885 66.108 2020 0 0 0

2.486.036 1.067.000 1.666.000 1.103.878 400.000 440.000

250.400 304.500 585.000 273.000 323.500 323.500 323.500 242.098 105.000 342.620 102.600 105.000 255.500 721.625 497.621 111.900 42.000 65.000 80.885 39.300 25.000 93.900 25.000 84.700 70.200 73.400 21.600 68.712 2021 2.277 - 0 0 0 0

2.486.036 1.037.900 1.475.000 1.103.878 1.612.565 902.525 566.000 343.168 296.300 210.000 103.800 105.000 686.065 235.700 255.500 561.033 112.900 149.367 497.621 135.100 141.509 40.000 84.000 42.000 93.900 72.000 68.700 49.348 54.429 2022 0 0 1.441.000 566.000 352.033 560.542 299.547 2023 0 0

203 aanvraag jaar van Geen voorbereiding nodig voorbereiding Geen 2020 2023 2022 2022 2023 2021 C C C C C C C B B B B B B B A B B B B B B B C B C B C C C C C C B/ A/ 9000620 9000618 9000613 9000621 9000619 9000617 1570002 1210604 1210603 1210602 1210588 1210605 1722693 1722692 1210590 krediet krediet 1221066 1221064 1221063 1421044 1221065 1421045 1560132 1210435 1210593 1210587 1140012 1531232 1210591 1560115 1531231 1211195 nr. Vervanging riolering 2024 Drainage 2024 Drainage VRI Oegstgeesterweg/Oranjelaan Vervanging wegwijzers Brug Akkerwinde/Schans Brug Uitvoering wegenbeleidsplan 2023 Uitvoering wegenbeleidsplan Nieuwbouw school 2023 school Nieuwbouw Vervanging ICT omgeving Vervangen keepwagenVb groenvoorziening W32 Vervanging decentrale switches decentrale Vervanging Verv. bestelwagen straatwerk /meubilair W50 Rb W50 /meubilair straatwerk Verv. bestelwagen Vervanging mech. Elect BBB Eikenlaan Vervangen veegwagen W13 Kaz Verv 2023 elect gemalen Verv oriëntatieborden strand Verv oriëntatieborden Sportpark de Kooltuin (veld 1) (veld Sportpark Kooltuin de Vervanging kastanjeschermen strand kastanjeschermen Vervanging Sportpark Middelmors korfbalvelden Vervangen vrachtwagen met kraan W54 Rb W54 kraan met vrachtwagen Vervangen Beschoeiing 2023 Beschoeiing Vervanging Urilift Badstraat Urilift Vervanging Damwanden 2023 Damwanden Identity en accessmanagement en Identity Verv armaturen voor LED 2023 Beveiligingsmaatregelen Vuurbaakplein Rehabilitatie Rehabilitatie Sandtlaan RB RB Sandtlaan Rehabilitatie BIS / RIS BIS Archiveren mail en agenda 2022 Uitvoering wegenbeleidsplan 2022 school Nieuwbouw Subtotaal nog te starten te Subtotaal nog Subtotaal geen voorbereiding nodig voorbereiding Subtotaal geen omschrijving krediet oud krediet 60.933.373 4.000.000 2.050.000 1.666.000 1.666.000 634.400 200.000 230.000 209.848 232.700 374.848 365.700 181.600 40.000 38.000 50.000 50.000 42.000 85.000 49.000 25.000 74.000 70.400 47.800 55.000 50.500 42.500 42.500 43.063 52.500 52.500 87.736 97.057 kredietnieuw 59.777.140 2.050.000 1.666.000 1.666.000 634.400 3.155.284 380.800 800.837 232.700 255.500 377.500 215.700 181.600 250.741 40.000 38.000 50.000 50.000 50.000 42.000 49.000 90.500 25.000 74.000 93.900 47.800 55.000 50.500 42.500 42.500 72.900 52.500 85.144 kredieten oud oud kredieten -2.955.284 1.156.233 en nieuwen verschil verschil 3.199.163 -153.684 -25.500 -42.081 -15.100 -8.900 -2.500 -2.652 -5.852 -2.764 2.500 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 bijdrage bijdrage derden derden 0 0 1-1-2019 149.731 stand 0 4.462.343 2019 0 11.327.694 187.500 50.000 42.500 42.500 52.500 2020 14.603.987 255.600 181.600 49.000 25.000 2021 15.923.798 1.666.000 38.000 685.943 38.000 2022 14.629.341 2.050.000 1.666.000 2.469.341 153.300 380.800 800.837 232.700 255.500 377.500 215.700 250.741 40.000 50.000 50.000 42.000 90.500 74.000 93.900 47.800 55.000 50.500 72.900 85.144 2023

204 aanvraag jaar van In voorbereiding 2020 2023 2022 2018 2019 2021 2017 B B B B B B B B B B B B B B B B B A B B B B B B B B B B C B C B C B B C B A B A B C B A B C B A C C A C A A C A C B A C B/ A/ 9000220 9000238 9000236 9000226 9000237 1250000 9000517 1822045 1210600 1210408 1610005 1210409 1520010 1722686 1722683 1210420 1210606 1003017 1210438 1210286 1722685 1421038 1210432 1210407 1210439 krediet krediet 1722678 1210589 1210436 1722695 1722654 1210426 1120100 1210443 1722697 1722656 1210592 1214065 1214052 1722667 1210564 1560139 1221054 1210437 1210427 1722681 1210410 1140014 1221055 1210573 1722677 1423147 1721160 1120101 1721159 1211186 1211182 1211192 1211193 1721211 nr. Verv riolering 2019 fase 4 Vogelbuurt Verv riolering Moleneind, Schoolsteeg, Verdeel- en Koestraat en Verdeel- Schoolsteeg, Moleneind, Verv riolering Vervangen riolering 2018 Rijnstraat 2018 riolering Vervangen Vervangen 2017 De leidingen Noord F5 (IGA) Afkoppelen riolering 2019 Fietsverbinding Westerbaan (uitvoering) Fietsverbinding De Noordgebiedsgerichte 2020 Multifunctioneel voertuig W 41 W Rb voertuig Multifunctioneel Bestelwgn straat/meub W30 Vb/KadR. W30 straat/meub Bestelwgn Renovatie toiletgroepen A-vleugel Kon. Julianalaan 3 Renovatie toiletgroepen Julianalaan Kon. A-vleugel Multifunction voertuig W 40 KN 40 W voertuig Multifunction Inzamelwagen W 63 (21-BBN-3) 63 W Inzamelwagen KN W24 straat/meubilair Bestelwagen Inzamelwagen W 62 (25-BBL-6) 62 W Inzamelwagen Electrisch voertuig toezicht nr 2 Electrisch voertuig toezicht nr 1 Voertuig TD W 72 (9-VXX-49) Fietsroute langs Botenpad langs Fietsroute Strooimateriaal (w74/15/30/aanhanger) Strooimateriaal Diverse investeringen Facilitaire zaken Facilitaire investeringen Diverse W 75 kraan/kipper (BZ-ZB-93) Renovatie Redschuur Renovatie Voertuig TD W 71 BZ-ZZ-42) ( Vervangen riolering 2018 Vogelbuurt Schuiver/opzetstooiers Vervangen leidingen 2018 Molenwijk 2.0 (IGA) 2.0 Molenwijk 2018 leidingen Vervangen Informatie/ tekstbord Milieustraat tekstbord Informatie/ Afkoppelen riolering 2018 Molenwijk Parkeerplaats Olympiaweg Parkeerplaats Parkeervergunningensysteem Uitvoering wegenbeleidsplan 2020 Uitvoering wegenbeleidsplan Rehabilitatie Biltlaan Noord ** Verv Julianabrug Kon. Rehabilitatie Biltlaan Rehabilitatie Warmtepomp gemeentehuis Warmtepomp Molenwijk 2018 gebiedsgerichte aanpak gebiedsgerichte 2018 Molenwijk Brandmeldinstallatie gemeentehuis Brandmeldinstallatie HOV Verv elektr gemalen mech 2020 Voorbereidingskrediet Julianabrug Kon Verv riolering 2020 Rehabilitatie FrederiksoordRehabilitatie 2018 Valkenburgse meer uitvoeringsfase Valkenburgse Cameratoezicht Andreasplein Damwanden 2020 Damwanden Herin openbare ruimte Hoornespassage ruimte openbare Herin Beschoeiingen 2020 Beschoeiingen ICT Huisvesting Nieuwbouw ruimte Cardea/de Kok (bij Windvang school) Cardea/de Windvang ruimte (bij Kok Nieuwbouw Subtotaal in voorbereiding Subtotaal in Nieuwbouw gymzaal Windvang/Krulder Nieuwbouw gemeentehuis Verbouwing Windvang en Krulder school Krulder en Windvang riolering f3 2017Afkoppelen Molenwijk Rijnstraat/Turfmarkt weg 30km Praktijkschool Scheurvorming Molenwijk 2017 gebiedsgerichte aanpak gebiedsgerichte 2017 Molenwijk Openbare ruimte Windvang Krulder Windvang Openbare ruimte Realisatie fietsstraat Nieuwe Duinweg Nieuwe fietsstraat Realisatie Vervanging CMS website omschrijving krediet oud krediet 47.151.876 2.050.000 6.633.808 5.826.400 1.666.000 1.252.000 1.536.000 4.056.827 1.056.060 3.810.250 1.109.000 1.150.000 1.015.000 1.228.792 2.731.154 400.000 303.000 230.000 480.408 336.000 336.000 530.000 100.000 549.000 535.000 383.298 183.000 105.000 832.226 204.365 555.300 925.892 286.750 935.934 368.547 273.378 596.550 177.000 133.350 169.449 951.730 30.000 30.000 30.000 50.000 85.000 46.600 46.600 95.000 58.600 65.200 65.200 94.700 52.500 73.500 73.500 84.375 31.500 43.221 93.912 kredietnieuw 52.755.818 5.826.400 5.100.000 2.091.000 4.780.560 2.104.880 1.666.000 1.252.000 1.536.000 4.056.827 1.109.000 1.870.059 5.764.463 1.698.934 1.339.863 1.163.200 336.000 336.000 530.000 242.000 648.003 549.000 262.300 535.000 965.300 183.000 105.000 940.073 555.300 963.598 317.000 454.446 517.000 470.927 460.501 349.742 177.000 133.350 169.449 30.000 30.000 40.000 30.000 46.600 46.600 97.000 94.200 75.000 75.000 92.500 94.700 52.500 24.628 73.500 73.500 54.234 84.375 52.987 31.500 -2.181 kredieten oud oud kredieten -5.603.942 -1.034.940 -4.749.463 en nieuwen -1.289.750 -1.412.184 2.733.335 1.853.248 verschil verschil -281.922 -107.847 -934.125 -39.408 -54.880 -14.000 -12.000 -13.200 -111.071 -60.501 -57.935 20.300 -11.868 -51.453 18.000 -71.148 -11.013 18.600 -9.800 -9.800 18.805 -3.088 -9.200 75.372 -2.987 2.500 9.481 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6.845.175 bijdrage bijdrage 5.766.400 830.000 derden derden 94.000 90.050 64.725 2.873.059 1-1-2019 1.952.396 467.962 145.328 stand 56.860 23.899 65.358 33.471 73.413 27.159 17.734 -2.181 2.987 8.173 500 0 0 0 0 0 0 0 7.688.604 1.000.000 120.000 232.000 250.000 324.000 230.500 360.682 210.000 482.502 150.000 881.500 681.204 349.742 244.014 127.087 473.102 152.484 237.547 353.195 155.935 30.000 30.000 40.000 30.000 35.000 46.600 46.600 67.000 75.000 75.000 37.500 41.300 63.281 55.100 2019 729 0 0 0 0 0 34.928.786 2.425.000 1.066.000 2.588.865 1.109.000 5.018.728 1.567.600 1.612.400 5.543.170 4.711.680 397.000 500.000 242.000 283.900 570.000 540.200 225.000 262.300 183.000 902.250 107.000 555.300 931.200 521.000 317.000 177.000 475.987 265.128 214.041 971.413 117.732 97.000 94.200 92.500 76.030 92.206 42.362 12.500 21.094 2020 6.095.536 2.425.000 600.000 354.000 336.600 523.400 178.000 521.000 254.419 777.750 68.880 31.500 11.000 11.493 2.494 2021 563.350 105.000 178.000 133.350 73.500 73.500 2022 778.734 336.000 336.000 52.500 54.234 2023

205 aanvraag jaar van In uitvoering 2018 2017 A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A C A A A A A A A A A A B A B C A B B A B B A A B A A A B A A B B B A A A C B/ A/ 9000223 9000605 1580050 1570000 1530204 1530203 1530202 1722680 1722608 1310004 1210400 1003016 1630041 1810262 1722648 1722670 1210430 1722666 1722664 1722644 1560109 1580138 1530201 1221048 1421038 1421034 1214058 krediet krediet 1722665 1210584 1210429 1210423 1210424 1210285 1221049 1210270 1560136 1210278 1722652 1210425 1210365 1210585 1560135 1210372 1210279 1210552 1722616 1210418 1531229 1722615 1210419 1210414 1423141 1210551 1211190 1211186 1211182 1211189 1211192 1721157 1211187 1211167 1211174 nr. Vervanging bureaustoelen 2017 Vervanging bureaustoelen Verv. CADbestemmingsplansoftware en Vervangen 2017 Frederiksoord leidingen (IGA) Vervangen riolering vogelbuurt fase 2 fase vogelbuurt riolering Vervangen Afkoppelen riolering 2016Afkoppelen De Noord f2 Afkoppelen riolering 2016 Ridderbos 2016 riolering Afkoppelen Afkoppelen riolering 2016 Molenwijk f2 Verbetering waterkwaliteit Duin) Cleijn (Vijverhof Verv leidingen de Noord fase 2 2 fase Noord de Verv leidingen Maatregln grondwateroverlast Molenwijk grondwateroverlast Maatregln Afkoppelen riolering Katwijk aZ 2015 aZ Katwijk riolering Afkoppelen Ondergrondse containers 2017 beton 2017 containers Ondergrondse Gemeenschapshuis Valkenburg Gemeenschapshuis Voorbereidingskrediet Valkenburgse Meer Valkenburgse Voorbereidingskrediet Afronding parkgebied Westerhaghe Afronding Renovatie Burg. Ridderpark Burg. Renovatie Nieuwbouw zwembad Katwijk (uren) zwembad Katwijk Nieuwbouw Nieuwbouw zwembad Katwijk (inrichting) Nieuwbouw zwembad Katwijk (install) Katwijk zwembad Nieuwbouw Nieuwbouw zwembad Katwijk (gebouw) zwembad Katwijk Nieuwbouw Nieuwbouw Emmaschool in Smidstraat in Emmaschool Nieuwbouw 1e inrichting ISK inrichting 1e Dorpskantoor Rijnsburg Uitbr parkeerterrein Rijnvogels parkeerterrein Uitbr Fietsverbinding Westerbaan-Laan NZ van vb-krediet Fietsverbinding Rotonde Trappenberg-Kloosterschuur, vb-krediet Trappenberg-Kloosterschuur, Rotonde Reconstr Hoofdstraat-Katwijkerweg 30 km 30 Hoofdstraat-Katwijkerweg Reconstr Herin openbare ruimte Hoornespassage; vb-kred Hoornespassage; ruimte openbare Herin Rijnstraat/Turfmarkt weg; vb-krediet 30km Verkeersring Hoorneslaan west Hoorneslaan Verkeersring Upgraden openbare ruimte Boulevard 1 (Savoy) Boulevard Upgraden openbare ruimte Vervanging lichtmasten 2016Vervanging lichtmasten Vervangen armaturen voor LED 2016 Rijnsoever 2017 gebiedsgerichte aanpak Rijnsoever De Noord 2017 gebiedsgerichte aanpak gebiedsgerichte De 2017 Noord Rehabilitatie FrederiksoordRehabilitatie 2017 Rehabilitatie FrederiksoordRehabilitatie 2016 Molenwijk 2016 gebiedsgerichte aanpak gebiedsgerichte 2016 Molenwijk Afkoppelen de Noord fase 3 fase Noord de Afkoppelen Bestelwagen tbv speelplaatsen W 34 W speelplaatsen tbv Bestelwagen Rijn Oude Fietsbrug De Noord 2018 gebiedsgerichte aanpak gebiedsgerichte De 2018 Noord Huisvesting RTV Katwijk RTV Huisvesting `t Heen revital i.h.k.v Recon.Heerenweg E werkE Sandtlaanbrug Beschoeiing natuurvr oevers 18 natuurvr Beschoeiing revit `tRecon. Ambachtsweg Heen Speeltuin Zeeweg Speeltuin Buitenruimte Dorpshuis VB Damwanden 2018Damwanden Middelmors vervangen veld 2 Rotonde NoordwijkerwegRotonde VRI Callaoweg/Zeeweg/Rijnstraat VRI VB project Windvang en Krulder en VB Windvang project Westerbaan Aanpassing infrastr. Voorhouterweg/Bankijkerweg Herint openbare ruimte Zeeweg ruimte openbare Herint Afkoppelen de Noord fase 4 fase Noord de Afkoppelen 2018 gebiedsgerichte aanpak Rijnsoever systeem GBA Modernisering De Noord Noord De pakket financieel Vervangen omschrijving 2019 2019 gebiedsgerichte aanpak gebiedsgerichte krediet oud krediet 2.060.000 4.602.700 2.022.350 1.625.800 9.353.950 3.057.100 1.455.000 1.694.940 1.560.944 1.362.235 2.196.723 1.175.000 6.578.113 1.313.797 400.000 240.000 285.000 285.000 446.080 248.028 237.000 225.000 542.000 560.300 104.800 903.893 555.000 879.886 354.500 300.697 767.000 482.944 683.550 804.759 320.564 213.300 955.500 394.749 175.000 158.700 410.334 161.000 275.100 235.275 622.146 369.557 189.750 312.599 532.124 357.681 352.414 518.570 80.000 615.779 50.000 50.000 35.000 52.800 55.000 47.500 86.758 62.971 kredietnieuw 4.602.700 2.022.350 9.343.950 3.063.554 2.096.013 1.295.890 1.628.607 1.634.108 1.313.820 1.267.998 1.895.941 1.461.322 6.578.113 240.000 866.300 225.000 639.938 446.093 767.000 688.736 265.500 560.270 390.524 304.418 188.966 720.018 248.841 585.363 259.294 549.425 257.233 318.446 302.316 203.156 765.293 101.040 252.255 891.897 366.916 525.647 294.122 395.198 897.727 544.631 374.212 164.267 127.473 471.881 113.339 621.129 140.147 50.000 337.117 50.004 52.800 98.033 47.500 94.506 74.303 86.758 23.810 46.310 kredieten oud oud kredieten en nieuwen verschil verschil -106.800 -761.500 -201.001 -134.297 100.448 265.054 190.207 174.060 159.868 -50.368 165.940 213.678 144.358 144.853 277.273 -16.980 164.821 -19.303 185.126 -36.013 568.116 -14.502 -14.506 -25.641 50.082 48.034 10.000 -11.310 26.442 -8.308 36.783 25.706 62.967 94.237 57.632 10.733 16.353 -6.322 10.144 -5.350 -6.454 11.063 11.996 -5.186 -1.619 9.476 5.575 -813 -23 -13 30 -4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6.469.050 bijdrage bijdrage 225.000 140.000 derden derden 136.800 213.950 112.000 107.131 25.000 30.950 67.300 75.000 90.659 1-1-2019 4.601.449 8.788.174 1.149.090 1.602.146 1.900.155 1.614.628 1.137.334 298.446 456.832 360.524 236.429 242.458 109.063 782.663 509.647 268.418 474.786 349.793 257.233 453.376 324.816 877.897 750.793 321.892 279.697 132.663 244.212 575.363 305.417 293.541 233.315 526.156 717.983 140.531 stand 110.467 104.147 197.156 181.991 20.087 48.606 83.966 46.896 59.990 82.265 74.303 96.523 23.810 46.652 40.183 71.033 95.198 34.713 52.516 49.411 8.982 9.894 1.884 2.130 0 0 0 0 1.682.400 1.308.926 2.049.361 1.360.274 1.114.430 1.711.598 300.000 450.000 249.800 384.700 130.000 105.000 274.400 265.500 510.900 764.870 108.310 101.040 476.549 176.486 158.106 762.316 555.776 238.116 -54.697 20.000 122.195 119.592 30.000 29.000 36.000 36.000 10.000 27.000 96.300 52.800 53.800 40.064 10.000 45.900 16.000 14.000 23.269 37.328 26.768 42.100 14.500 18.505 31.962 31.074 15.287 27.413 6.000 5.000 2.035 3.108 2019 1.251 0 0 0 0 0 263.224 447.250 25.000 27.899 35.018 2020 2.700 2021 2022 2023

206 aanvraag jaar van 2019 2018 C C C B B B B B B B B B B B B B B B A B B B B C B/ A/ 9000219 1520006 1520004 1520003 1520002 1520005 1520007 1610004 1610003 1310009 1540001 1520001 1210384 krediet krediet 1214063 1210562 1722653 1724016 1210556 1210554 1210281 1210555 1724017 1210561 nr. Totaal IGA Cleijn Duin Cleijn IGA IGA Kalkoven Herinrichting Voorstraat rehabilitatie verduurzaming f2 huize Callao f2 huize verduurzaming verduurzaming f2 dorpshuis Valkenburg f2 dorpshuis verduurzaming verduurzaming f2 Katwijks museum f2 Katwijks verduurzaming verduurzaming f2 Madjoe verduurzaming verduurzaming f2 atletiekvereniging verduurzaming verduurzaming f2 schietsportvereniging verduurzaming verduurzaming f2 sporthal Rijnsoever f2 sporthal verduurzaming verduurzaming f2 sporthal Waterbos f2 sporthal verduurzaming verduurzaming f2 sportzaal Boorsmazaal sportzaal f2 verduurzaming verduurzaming f2 gymzaal Dahliastraat gymzaal f2 verduurzaming verduurzaming f2 MFC De Burgt verduurzaming Parkeerplaatsen De Noord fase 5 De fase Noord Parkeerplaatsen Verv. armaturen 2019 armaturen Verv. Verv lichtmasten 2018 Verv lichtmasten Vervangen armaturen voor LED 2018 Rotonde Voorschoterweg Rotonde Verv. AV middelen gem.huis middelen AV Verv. Subtotaal uitvoering in Uitbreiding begraafplaats Kerklaan begraafplaats Uitbreiding Uitbreiding begraafplaats Duinrust begraafplaats Uitbreiding Verv riolering 2018 riolering Verv omschrijving krediet oud krediet 67.414.952 176.134.601 2.977.883 3.784.972 300.200 350.000 160.000 248.650 236.700 214.000 270.927 347.550 263.567 196.350 212.522 114.700 118.350 116.350 80.000 90.000 57.000 115.271 22.100 52.350 31.250 kredietnieuw 66.286.074 179.453.432 3.030.055 4.384.120 300.200 204.800 160.000 252.200 248.650 236.700 103.900 387.670 347.550 196.350 284.521 214.067 114.700 118.350 116.350 57.000 22.100 74.743 82.153 79.126 31.251 kredieten oud oud kredieten 1.128.878 en nieuwen -3.318.831 verschil verschil -599.148 -22.393 -37.670 -13.594 -52.172 11.367 11.371 7.847 7.722 874 -67 -1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 7.692.840 14.538.015 bijdrage bijdrage derden derden 33.067.902 36.090.693 1-1-2019 159.368 stand 31.657 11.567 4.126 1.461 17.539.146 29.690.093 107.900 121.800 121.300 50.000 50.000 80.885 80.885 25.000 46.900 48.450 23.438 22.650 61.800 92.950 50.496 33.699 36.550 70.100 73.282 96.536 2.000 8.750 5.363 2019 3.627.249 50.071.229 202.200 100.885 520.740 154.800 178.900 158.500 124.500 225.750 182.650 101.900 181.600 187.985 110.885 50.000 89.300 43.700 88.550 21.000 16.350 78.150 2020 7.813 2.340.705 23.295.828 1.397.778 942.927 2021 2.349.965 18.875.113 1.397.286 952.679 2022 2.349.965 17.911.340 1.397.286 952.679 2023

207 208 Bijlage 3 Staat van subsidies

Categorie / Taakveld Product Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2019 2020 2021 2022 2023

Incidentele subsidie 3.4 - Economische promotie Toerisme 30.500 30.500 30.500 30.500 30.500 5.1 - Sportbeleid en activering Sport algemeen 11.600 11.600 11.600 11.600 11.600 5.5 - Cultureel erfgoed Monumenten 78.885 6.1 - Samenkracht en burgerparticipatie Algemene voorz. WMO en jeugd 90.000 90.000 90.000 90.000 90.000 7.1 - Volksgezondheid Openbare gezondheidszorg 138.000 100.000 100.000 100.000 100.000 Totaal Incidentele subsidie 348.985 232.100 232.100 232.100 232.100

Structurele subsidie 1.2 - Openbare orde en veiligheid Overige maatregelen 25.950 20.950 15.950 15.950 15.950 2.1 - Verkeer en vervoer Verkeersregelingen 3.600 3.600 3.600 3.600 3.600 2.5 - Openbaar vervoer Veerhuisje subsidie 20.500 20.500 20.500 20.500 20.500 3.4 - Economische promotie Toerisme 46.000 46.000 46.000 46.000 46.000 4.3 - Onderwijsbeleid en leerlingzaken Onderwijs beleid 100.500 722.350 756.350 756.350 756.350 Peuterspeelzalen 9.250 - - - - Uitvoering leerplichtwet 2.700 2.700 2.700 2.700 2.700 5.3 - Cultuurpresentatie, -productie en - participatie Kunstbeoefening 55.700 55.700 55.700 55.700 55.700 5.5 - Cultureel erfgoed Monumenten 64.150 59.150 59.150 59.150 59.150 5.7 - Openbaar groen en (openlucht)recreatie Kinderboerderij Westerhaghe 10.000 10.000 10.000 10.000 Openbaar Groen VB 1.100 1.100 1.100 1.100 1.100 6.1 - Samenkracht en burgerparticipatie Algemene voorz. WMO en jeugd 130.000 75.000 100.000 150.000 150.000 Gebouwen Jeugdsocieteiten 62.800 54.300 37.300 37.300 37.300 Ondersteuningsorganisaties 17.500 17.500 17.500 17.500 17.500 Opvang vergunninghouders 4.200 4.200 4.200 4.200 4.200 6.2 - Wijkteams Clientondersteuning 350.000 350.000 350.000 350.000 350.000 Eerste lijns loket - jeugdbeleid 118.100 118.100 118.100 118.100 118.100 Sociale wijkteams - -75.000 -75.000 -75.000 -75.000 6.81 - Geëscaleerde zorg 18+ Inloopfunctie GGZ 56.000 56.000 56.000 56.000 56.000 7.1 - Volksgezondheid Openbare gezondheidszorg 116.300 116.300 116.300 116.300 116.300 Totaal Structurele subsidie 1.184.350 1.658.450 1.695.450 1.745.450 1.745.450

Subsidie huisvesting multifunctionele accomodaties 1.2 - Openbare orde en veiligheid Overige maatregelen 250 250 250 250 250 4.3 - Onderwijsbeleid en leerlingzaken Peuterspeelzalen 12.450 - - - - 5.1 - Sportbeleid en activering Sportverenigingen 22.600 22.600 22.600 22.600 22.600 5.3 - Cultuurpresentatie, -productie en - participatie Kunstbeoefening 550 550 550 550 550 5.6 - Media Lokale omroepen 17.800 17.800 17.800 17.800 17.800 6.1 - Samenkracht en burgerparticipatie Algemene voorz. WMO en jeugd 250 250 250 250 250 6.2 - Wijkteams Eerste lijns loket - jeugdbeleid 87.200 87.200 87.200 87.200 87.200 Totaal Subsidie huisvesting multifunctio- 141.100 128.650 128.650 128.650 128.650 nele accomodaties

Subsidies oud papier 7.3 - Afval Vuilverwerking communicatie 63.000 63.700 63.700 63.700 64.000 Totaal Subsidies oud papier 63.000 63.700 63.700 63.700 64.000

vervolg op volgende pagina

209 Categorie / Taakveld Product Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2019 2020 2021 2022 2023 Subsidies welzijnsprogramma 0.8 - Overige baten en lasten Onvoorziene lasten en baten 10 98.410 98.410 98.410 98.410 4.3 - Onderwijsbeleid en leerlingzaken Volwasseneneducatie 58.200 58.200 58.200 58.200 58.200 5.1 - Sportbeleid en activering Sportverenigingen 116.650 116.650 116.650 116.650 116.650 Stimulering sportdeelneming 400 400 400 400 400 Stimulering sportdeelneming Welzijns- 52.000 52.000 52.000 52.000 52.000 kwartier 5.2 - Sportaccomodaties Sportpark De Krom -9.000 -9.000 -9.000 -9.000 -9.000 Sportpark de Krom SAM 9.000 9.000 9.000 9.000 9.000 5.3 - Cultuurpresentatie, -productie en - participatie Kunstbeoefening 112.383 112.383 112.383 112.383 112.383 Kunstbeoefening Welzijnskwartier 190.000 190.000 190.000 190.000 190.000 Volksfeesten SAM 31.600 31.600 31.600 31.600 31.600 5.4 - Musea Katwijks museum 17.000 17.000 17.000 17.000 17.000 Katwijks museum SAM 143.100 143.100 143.100 143.100 143.100 Museum genootschap Oud Rijnsburg 1.100 1.100 1.100 1.100 1.100 SAM 5.6 - Media Bibliotheekwerk 1.471.200 1.471.200 1.421.200 1.371.200 1.371.200 Lokale omroepen SAM 45.350 45.350 45.350 45.350 45.350 5.7 - Openbaar groen en (openlucht)recreatie St. Stoomtrein Valkenburgsemeer 18.950 18.950 18.950 18.950 18.950 6.1 - Samenkracht en burgerparticipatie Algemeen maatschappelijk werk 488.050 492.050 500.050 300.050 300.050 Jeugd- en jongerenwerk 192.100 197.500 208.100 208.100 208.100 Ondersteuningsorganisaties 148.850 95.950 112.950 112.950 112.950 Ondersteuningsorganisaties Welzijns- 3.092.200 2.852.500 2.423.200 2.423.200 2.423.200 kwartier Opvang asielzoekers 9.200 9.200 9.200 9.200 9.200 Ouderenzorg 72.750 72.750 72.750 72.750 72.750 Vrijwilligersorganisaties -7 -7 -7 -7 -7 Wijkwerk cultuur 54.302 54.302 54.302 54.302 54.302 Wijkwerk cultuur SAM 350.050 255.250 255.250 255.250 255.250 6.2 - Wijkteams Eerste lijns loket - jeugdbeleid 288.800 238.800 238.800 238.800 238.800 Eerste lijnsloket-jeugdbeleid Welzijns- 50.900 50.900 50.900 50.900 50.900 kwartier 6.3 - Inkomensregelingen Uitvoering minimabeleid wzp 2.600 2.600 2.600 2.600 2.600 6.71 - Maatwerk dienstverlening 18+ Schuldhulpverlening 178.100 178.100 178.100 178.100 178.100 7.1 - Volksgezondheid Jeugdgezondheidszorg uniform deel 9.700 9.700 9.700 9.700 9.700 Openbare gezondheidszorg 160.150 160.150 160.150 160.150 160.150 Totaal Subsidies welzijnsprogramma 7.355.688 7.026.088 6.582.388 6.332.388 6.332.388 Totaal subsidies 2019-2023 9.093.123 9.108.988 8.702.288 8.502.288 8.502.588

210 Bijlage 4 Meerjarenoverzicht reserves en voorzieningen

Jaarreke- Begroting 2019 Begroting 2020 ning 2018 saldo 31 december overige vermeerderingen overige verminderingen saldo 1 januari 2020 overige vermeerderingen overige verminderingen saldo 31 december

Omschrijving

Algemene reserve 15.238.006 450.000 3.274.400 12.413.606 395.300 12.018.306 Subtotaal 15.238.006 450.000 3.274.400 12.416.606 0 395.300 12.018.306 Bestemmingsreserves Grondexploitatie 2.683.053 2.038.750 250.000 4.471.803 2.537.000 7.008.803 Project Westerbaan 980.675 1.800 55.000 927.475 - 927.475 Wonen Katwijk 861.419 9.700 215.000 656.119 250.200 - 906.319 Parkeren 800.000 - 105.350 694.650 - 34.850 659.800 Kunstvoorwerpen 211.056 - 211.056 - 211.056 Restauratie monumenten 454.087 78.885 375.202 375.202 Strategische Investeringen 32.247.674 483.050 2.236.815 30.493.909 2.200.000 375.000 32.318.909 Verkeersveiligheid 473.472 156.100 317.372 0 317.372 Afschrijvingen 12.989.482 537.250 333.200 13.193.532 381.170 12.812.362 Groenbeleidsplan 430.012 385.000 375.600 439.412 235.000 535.000 139.412 Bommenregeling 3.684.159 420.000 3.264.159 420.000 2.844.159 Regionaal Investeringsfonds 19.213.322 10.391.350 8.821.972 1.764.350 7.057.622 Sociaal Domein 2.365.394 1.536.142 1.910.650 1.990.886 548.000 1.290.750 1.248.136 Bovenwijkse voorzieningen 435.415 63.550 498.965 0 498.965 Aquamar 4.881.740 423.450 4.458.290 396.450 4.061.840 Wegen 1.184.806 630.050 1.572.300 242.556 1.005.050 975.000 272.606 Onderhoud speelplaatsen 355.526 276.100 308.000 323.626 276.100 360.000 239.726 Onderhoud bruggen 87.929 215.650 130.500 173.079 232.650 268.000 137.729 Nadeelcompensatie Kustwerk 652.746 652.746 652.746 Aardgasvrije wijken 3.070.403 3.070.403 3.070.403 Nog uit te voeren activiteiten 739.650 739.650 0 0 Subtotaal 85.731.616 9.247.445 19.701.850 75.277.211 7.284.000 6.800.570 75.760.641 Resultaat na bestemming 3.912.544 3.912.545 0 0

Totaal eigen vermogen 104.882.167 9.697.445 26.888.795 87.690.817 7.284.000 7.195.870 87.778.947 vervolg op volgende pagina

211 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 overige vermeerderingen overige verminderingen saldo 1 januari 2020 overige vermeerderingen overige verminderingen saldo 31 december overige vermeerderingen overige verminderingen saldo 31 december

Omschrijving

Algemene reserve - 0 12.018.306 - 0 12.018.306 - 0 12.018.306 Subtotaal 0 0 12.018.306 0 0 12.018.306 0 0 12.018.306 Bestemmingsreserves Grondexploitatie 1.973.000 8.981.803 30.000 9.011.803 6.000 9.017.803 Project Westerbaan - 927.475 - 927.475 - 927.475 Wonen Katwijk 314.000 1.220.319 40.000 1.180.319 35.000 1.145.319 Parkeren - 68.800 591.000 - 46.600 544.400 - 37.050 507.350 Kunstvoorwerpen 211.056 - 211.056 211.056 Restauratie monumenten 375.202 375.202 375.202 Strategische Investeringen - 32.318.909 32.318.909 32.318.909 Verkeersveiligheid 317.372 317.372 317.372 Afschrijvingen 417.540 12.394.822 463.160 11.931.662 463.160 11.468.502 Groenbeleidsplan 102.000 130.000 111.412 102.000 140.000 73.412 102.000 145.000 30.412 Bommenregeling 420.000 2.424.159 2.424.159 2.424.159 Regionaal Investeringsfonds 1.764.350 5.293.272 1.764.350 3.528.922 1.764.350 1.764.572 Sociaal Domein 712.100 313.000 1.647.236 415.350 13.000 2.049.586 439.850 13.000 2.476.436 Bovenwijkse voorzieningen 0 498.965 0 498.965 0 498.965 Aquamar 396.450 3.665.390 396.450 3.268.940 396.450 2.872.490 Wegen 1.530.050 1.340.750 461.906 1.510.050 1.373.950 598.006 1.510.050 1.322.500 785.556 Onderhoud speelplaatsen 276.100 310.000 205.826 276.100 360.000 121.926 276.100 365.000 33.026 Onderhoud bruggen 232.650 112.250 258.129 232.650 373.550 117.229 232.650 179.000 170.879 Nadeelcompensatie Kustwerk 652.746 652.746 652.746 Aardgasvrije wijken 3.070.403 3.070.403 3.070.403 Nog uit te voeren activiteiten 0 0 0 Subtotaal 5.139.900 5.273.140 75.627.401 2.566.150 4.971.060 73.222.491 2.566.650 4.720.510 71.068.631 Resultaat na bestemming 0 0 0

Totaal eigen vermogen 5.139.900 5.273.140 87.645.707 2.566.150 4.971.060 85.240.797 2.566.650 4.720.510 83.086.937

212 Jaarreke- Voorzieningen Begroting 2019 Begroting 2020 ning 2018 saldo 31 december 2018 overige vermeerderingen overige verminderingen saldo 1 januari 2020 overige vermeerderingen overige verminderingen saldo 31 december

Omschrijving

Artikel 44 1a BBV Pensioenen wethouders 3.794.240 141.000 127.300 3.807.940 141.000 127.300 3.821.640 Artikel 44 1c BBV Onderhoud gem gebouwen 2.230.511 1.050.565 1.484.960 1.796.116 1.050.565 1.184.699 1.661.982 Haven fase 2 156.092 156.092 156.092 Kleipetten 87.136 87.136 87.136 Artikel 44 2 BBV Bovenwijkse voorzieningen 475.698 28.400 504.098 504.098 derden Afvalstoffenheffing 1.232.485 0 55.000 1.177.485 0 196.550 980.935 Rioolrechten 2.196.253 200 0 2.196.453 -458.000 0 1.738.453 Subtotaal 10.172.415 1.220.165 1.667.260 9.725.320 733.565 1.508.549 8.950.336 Totaal reserves en voorzieningen 115.054.582 10.917.610 28.556.055 97.416.137 8.017.565 8.704.419 96.729.283

Voorzieningen vervolg Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 overige vermeerderingen overige verminderingen saldo 1 januari 2022 overige vermeerderingen overige verminderingen saldo 31 december overige vermeerderingen overige verminderingen saldo 31 december

Omschrijving

Artikel 44 1a BBV Pensioenen wethouders 141.000 134.000 3.828.640 141.000 137.300 3.832.340 141.000 137.300 3.836.040 Artikel 44 1c BBV Onderhoud gem gebouwen 1.050.565 779.651 1.932.896 1.050.565 858.513 2.124.948 1.050.565 1.176.076 1.999.437 Haven fase 2 156.092 156.092 156.092 Kleipetten 87.136 87.136 87.136 Artikel 44 2 BBV Bovenwijkse voorzieningen 504.098 504.098 504.098 derden Afvalstoffenheffing 0 147.450 833.482 0 72.300 761.185 145.500 0 906.685 Rioolrechten -491.950 0 1.246.503 -298.000 956.703 -248.750 707.953 Subtotaal 699.615 1.061.101 8.588.850 901.765 1.068.113 8.422.502 1.088.315 1.313.376 8.197.441 Totaal reserves en voorzieningen 5.839.515 6.334.241 96.234.557 3.467.915 6.039.173 93.663.299 3.654.965 6.033.886 91.284.378

213 214 Bijlage 5 Voortgang implementatie ombuigingen Kaderbrief 2020

Nr. Naam maatregel Actie (uitvoering)

1 Verkoop vastgoed Verkoop gestart of in voorbereiding

2 LEAN Formatie aangepast en gewijzigd in programmabegroting 2020

3 Verbreden Parkeerlasten Kosten werkzaamheden parkeervergunningen, gpk en straatvegen (maatregel binnen huidig sys- worden meegenomen in de begroting 2020 en in de extracomptabele teem) berekening van het gesloten systeem.

4 Herziening parkeerbeleid Vierde kwartaal 2019 in Parkeerbeleidsplan gereed.

5 Leges titel 2 Maken van één voorstel met wijzigingen in de tarieventabel behorende bij de legesverordening.

6 Leges titel 1 en 3 Maken van één voorstel met wijzigingen in de tarieventabel behorende bij de legesverordening.

7 Pachten en huren Deels verwerkt in de begroting 2020, deels volgend uit nieuw accommo- datiebeleid.

8 Onderuitputting Verwerkt in begroting 2020.

9 Lagere onderhoudskosten door Raming onderhoud aangepast. verkoop vastgoed

10 Afstoten Dierenweide Wester- Het burgerinitiatief krijgt de gelegenheid met een plan te komen (in- haghe: inhuur, veevoer en stro clusief kleinere bijdrage van de gemeente), ook gebruik makend van de middelen van Fonds 1818 (6.000). Besluit eind 2019.

11 Terugdringen kostenniveau Nadere afspraken te maken met de organisatie. opbouw tonnenpoort

12 Huisontruimingen uitbesteden Gewijzigde werkwijze in voorbereiding.

13 Stoppen met “hanging baskets” Het contract wordt opgezegd zodat er vanaf 1/4/2021 geen hanging baskets meer zijn. Besparing kan daardoor eerder gerealiseerd worden.

14 Beheermaatregelen Cantineweg Aframen budget uitgevoerd.

15 Hondenuitrenplaats Aframen budget uitgevoerd.

16 Koppeling systemen openbare Twee systemen worden met elkaar geïntegreerd. Door middel van een verlichting digitale (API) koppeling tussen twee systemen wordt een handmatige processtap geautomatiseerd. Momenteel wordt onderzocht vanuit welk systeem (het klachtenmeldsysteem of het beheersysteem) de koppeling het beste kan worden gemaakt. Het streven is om de koppeling eind 2019 gereed te hebben. Na testfase kan volledig over worden gestapt op het nieuwe digitale systeem en komen de handmatige werkzaamheden te vervallen.

17 Sanering verkeersborden Om inzicht te krijgen welke borden kunnen worden verwijderd, is een inventarisatie gemaakt. Op basis daarvan is een PvA sanering borden op- gesteld. Wijkbeheer haalt, tijdens de reguliere werkrondes, de bebording weg en zorgt voor het afvoeren.

18 Verlagen budget wegen Het is een verlaging van het budget dat is gekregen om achterstallig on- derhoud op te kunnen pakken. De verlaging betekent dat er een herprio- ritering in de uitvoering van werkzaamheden plaatsvindt. Dit wordt in de jaarplannen verwerkt.

215 Nr. Naam maatregel Actie (uitvoering)

19 Verlagen budget openbaar groen Het voorstel is het beëindigen van een aantal werkzaamheden per 2020. Dit zijn: 1. Renovaties van het groen € 15.000. 2. Luisbestrijding bomen en bemesting bomen €25.000. 3. Rooien bomen € 20.000. 4. Extra bloembakken (niet hanging baskets) € 10.000. 5. Minder activiteiten vanuit het Ingenieursbureau op groenbudget € 27.000.

20 Erfgoed en monumenten Ombuiging wordt bereikt door € 5.000 op jaarbasis te korten op mo- numentensubsidies en € 10.000 op uitvoeringsbudget erfgoedagenda. Voor erfgoedplatform en uitvoering erfgoedagenda wordt daarnaast op projectbasis gezocht naar aanvullende financiering van particulieren, bedrijfsleven en/of overheidssubsidies.

21 Verlaging evenementsubsidie Er komt dit najaar nog een raadssessie over de evenementensubsidies. SKA De SKA wordt daarnaast nog een keer formeel geïnformeerd over het raadsbesluit tot verlaging van de subsidie en dit wordt daarna verwerkt in de subsidiebeschikkingen.

22 Herijking Economische structuur- Het gaat hier om een integrale afweging op basis van ontwikkelingstra- versterking jecten die eerste helft 2020 worden afgerond: evaluatie Katwijk Marke- ting, aflopen convenant Economie 071, opstellen nieuwe Economische Visie en Agenda. Concretisering van de ombuiging vindt plaats binnen deze trajecten. In de programmabegroting 2020 wordt de besparing op 2020 ingevuld.

23 Onderuitputting sociaal domein Correctie foutieve raming overhead muziekschool op taakveld muziek- school in programmabegroting 2020

24 Muziekschool In de brief van 1 juli is de raad hierover separaat geïnformeerd. en 34

25 Onttrekking overschot reserve Verwerkt in de begroting 2020. sociaal Domein

26 Doorontwikkeling Maatwerk Aframing budget in de begroting, zie ook 28. naar Algemeen: dagbesteding.

27 Toegangsmaatregel: inzet POH Er is reeds besloten tot subsidieverlening voor de inzet van 1,0 FTE POH jeugd bij de huisartsen Jeugd. Er is een pilotjaar afgesproken van 1 september 2019 t/m 31 augus- tus 2020. De resultaten van het pilotjaar zullen worden afgezet tegen de resultaten van een nulmeting over heel 2018. Met tussenmetingen zal de realisatie van de taakstelling worden gemonitord.

28 Toegangsmaatregel Van Maat- Per 2020 start na positieve besluitvorming door de raad het nieuwe werk naar Algemeen Wijkteam. In het implementatieplan Toegang worden voorstellen gedaan voor verbetering van de monitoring en sturing, waaronder inzet van een data-analist en een ac countmanager.

29 Besparing door wetswijziging Verwerkt in de begroting 2020. kinderopvang (harmonisatie peuterspeelzalen)

30 Besparing Welzijnsbudgetten Het Welzijnskwartier (WZK) heeft een begroting aangeleverd waarin de gevraagde besparing in 2020 wordt gerealiseerd. Op basis van de MAG wordt inzichtelijk gemaakt welke inhoudelijke opdrachten de gemeente wil beleggen bij het WZK, rekening houdend met de noodzakelijk bespa- ring. De korting van 100.000,- bij de bibliotheek wordt meegenomen in de business case cultuurcoalitie. Op het verdere totale budget van de MAG rust een taakstelling van € 200.000. Door coalitievorming moet dit resultaat bereikt worden. De raad wordt hierover in het vervolgtraject van de MAG geïnformeerd.

216 Nr. Naam maatregel Actie (uitvoering)

31 Vervallen structurele budgetten Verwerkt in de begroting 2020. vanuit transitie 3D

32 Vervallen stelpost Sociaal domein Verwerkt in de begroting 2020.

33 Onderuitputting overhead Verwerkt in de begroting 2020.

34 Muziekschool In de brief van 1 juli is de raad hierover separaat geïnformeerd.

35 Opleidingen ramen op CAO norm Verwerkt in de begroting 2020.

36 Reductie Interne Controle Verwerkt in de begroting 2020 en de formatiestaat.

37 Repro functie Er ligt een werkvoorstel voor een besparing op papier, druk- en bindwerk en overige materiële uitgaven.

38 Abonnementen verlagen Verwerkt in de begroting 2020.

39 Budget garantiebaan aframen Verwerkt in de begroting 2020.

217 218 219 220