Maart 2009 jaargang 25 1 De Proosdijkoerier Historie van

Dit zal na de verhuizing niet meer voorkomen gedaan om allereerst voor de nieuwe gemeente De lichte drang vanuit de provincie werd ook in De Ronde Ronde Venen een werkbare situatie te doen ontstaan. Venen de regeling aangenomen. Inhoud Op de omslag Burgemeester en wethouders hebben het onderhavige advies begin 1991 onderschreven en ook de gemeente- Benoeming streekarchivaris De archieven zijn verhuisd raad heeft daarover een positief oordeel uitgesproken. Intussen was drs J. Berghoef aangesteld als streekar- 02 Op de omslag Een situatie, zoals aangegeven op de foto’s op de omslag, zal gelukkig nooit Het gevolg was dat ons voormalige bestuurslid Ton chivaris die de kar in het gehele gebied moest gaan 04 Geschiedenisvragen meer voor kunnen komen. Er is eindelijk ook voor het gebied van de Vecht Hagen aan de Archiefschool in Den Haag de opleiding trekken. Een aantal jaren later, in 2002, sloot ook 05 Is er nog nieuws? en de Venen een goede oplossing en huisvesting gevonden. Dit heeft echter voor archivaris ging volgen en met goed gevolg heeft de gemeente De Bilt zich bij de regeling aan zodat vele jaren geduurd. afgerond. Hierna werd hij benoemd tot gemeente­ voldoende draagkracht ontstond voor de bouw en 07 De kattenmepper van archivaris van De Ronde Venen. vestiging van een streekarchief. Er kwamen bovendien Een archief is een modern en hedendaags bedrijf, dat moet worden geleid arbeidsplaatsen bij en door haar inzet als vrijwillig- door goed opgeleide krachten, voorzien van moderne bedrijsmiddelen en De heer Hagen kon dus aan de slag. Tijdens zijn ster kon mevrouw Dinie van Tol van haar hobby haar 08 De Lindeboom ten dienste staan van het bestuur en de burger. stageperiode had hij reeds het oude archief van Wil- beroep maken. 12 Verzamelen als hobby nis beschreven en geïnventariseerd. Hij keek echter 14 Electriciteit- en Het beeld dat in het verleden is ontstaan, tegen grote achterstanden aan. Een berekening van de Gedurende de laatste jaren heeft men niet stil gezeten. dat archieven een stoffig geheel vormden en tijdsduur om de achterstanden in te lopen kwam uit op Onder andere zijn de burgerlijke stand en de oude ­rijwielzaak werden geleid door mensen die buiten het circa zeven manjaren. De bestuurders vonden dit wel bevolkingsregisters op microfiches gezet waardoor de 16 Dorpsgenoten en de dagelijkse gebeuren stonden, is inmiddels erg pessimistisch maar in de praktijk bleek echter dat genealogen op eenvoudige wijze hun gegevens kunnen wel grotendeels achterhaald maar het heeft er nog meer tijd nodig was. verzamelen en er geen slijtage meer op kan treden bij broekriem lang geduurd. Het gevolg was dat slechts de originele stukken. Het fotoarchief is deels gedigi- 19 Voorouders gezocht mondjesmaat financiële middelen beschik- komt erbij taliseerd en met het bewerken van de bouwvergun- 20 Polderjongen baar kwamen. De noodzaak ervan werd Inmiddels stond de ontwikkeling op het terrein van de ningen is grote vooruitgang geboekt. Dit zijn slechts niet voldoende gezien. Het aanstellen van archieven niet stil. Bij de uitbreiding van het gemeen- enkele voorbeelden van de grote vooruitgang in het 21 De weg naar de Kerk vakbekwame ambtenaren bleef mede daar- tehuis in Mijdrecht was een kluis gebouwd die voldeed toegankelijk maken van de vele archieven. Deze werk­ 22 Van veenslik tot door achterwege. Dit heeft in de loop der jaren aan de daaraan te stellen wettelijke eisen zodat voor de zaamheden verdienen een goede accommodatie. grote achterstanden opgeleverd. Het gemeentelijke gemeente De Ronde Venen een oplossing was gevon- brandbare turf archief was een ondergeschoven kindje, niet alleen den. Er was zelfs enige ruimte over. De buurgemeente Bouw streekarchief in Breukelen 25 Vergelijking met in het gebrek aan vakkennis maar ook bewaarplaatsen waren volkomen Abcoude worstelde met grote problemen. Met die Na gedegen voorbereiding kwam uiteindelijk het Mijdrecht en ontoereikend en ongeschikt. Gedeelten van de te bewaren stukken verble- gemeente werd overeengekomen de archieven onder te streekarchief tot stand. In Breukelen verrees een ven op zolders en in veel te vochtige of te droge ruimten. Klimaatbeheer- brengen in de kluis in Mijdrecht en de dienstverlening geheel nieuw archief dat werd ondergebracht in 28 De Proosdijlanden in sing ontbrak en in archieven die in kluizen waren opgeborgen was o.a. de op te dragen aan de gemeentearchivaris van De Ronde een gebouwencomplex aan de Schepersweg. In de vervlogen tijden luchtcirculatie onvoldoende waardoor de temperaturen te hoog dan wel te Venen. Het archief in Mijdrecht was vrijwel dagelijks afgelopen drie maanden zijn alle archieven, inclusief laag waren. te bezoeken en trok daarom veel bezoekers ook van die uit het Utrechts Archief, verhuisd. 29 Archief buiten de gemeente. Op 3 maart j.l. opende het Regionaal Historisch Reactie van een lezer Na de herindeling van 1989 ­Centrum Vecht en Venen zijn deuren voor het publiek. 30 Verenigingsnieuws Bij de gemeentelijke herindeling in 1989 bleek al ras dat vooral de oude Gemeenschappelijke regeling Het is gevestigd: Schepersweg 6E, 3621 JK Breukelen, statische archieven, ouder dan twintig jaar, van de onderscheidene ge- In het gebied van Vecht en Venen was echter nog Telefoon: 0346 - 259425 31 Jubileumfietstocht en meenten niet waren opgeborgen zoals het behoort. Geen der overkomende steeds geen goede oplossing gevonden voor alle E-mail: [email protected] receptie archieven voldeed maar enigszins aan de daaraan te stellen wettelijke eisen. problemen die zich voordeden. Naast de gemeente Website: www.rhcvechtenvenen.nl Dat was geen wonder want de vakkennis ontbrak omdat er nimmer een ge- Abcoude konden ook Loenen, Breukelen en Maarssen 32 Uitnodiging Algemene meentearchivaris was aangesteld. De gemeentesecretaris was uit hoofde van niet voldoen aan de wettelijke vereisten. De proble- Breng gerust op korte termijn een bezoek aan dit Ledenvergadering zijn functie tevens archivaris. Geen enkele secretaris had hiertoe ook maar men waren even groot en soms (veel) groter dan in De schitterende centrum. Uw wordt er gastvrij ontvangen enigszins een opleiding gevolgd. Het nieuwe college van burgemeester en Ronde Venen. De raden van die gemeenten gingen in en bovendien kan nu de historie van de gehele streek wethouders van De Ronde Venen verzocht ondergetekende over de archie- 1998, op instigatie van de provincie en met provinciaal worden bestudeerd. ven een advies uit te brengen dat verbetering zou kunnen brengen in de subsidie, over tot het aangaan van een gemeenschappe- GEZOCHT: bestaande toestand. In overleg met de provinciale inspecteur der archieven, lijke regeling waaruit een streek archivariaat ontstond. De foto’s zijn beschikbaar gesteld door Dinie van Tol. mevrouw mr. E.S.C. Erkelens-Buttinger, zijn daarna inspecties uitgevoerd Bezorger van alle archieven, ook die jonger waren dan twintig jaar. Onze vereniging was blij met deze regeling maar min- Piet Grundmann voor de Bozenhoven in Mijdrecht der enthousiast over het archivariaat en deed daarvan De uitkomsten van deze inspecties waren ontluisterend. Zonder op de mededeling aan het gemeentebestuur. Wij waren van Inleverdatum kopij juni 2009: 8 mei 2009 ­uitkomsten van de afzonderlijke voormalige gemeenten in te gaan kon mening dat een archivariaat, waarbij de archieven in de Het betreft een wijk van ongeveer worden geconstateerd dat de inventarisatie ernstig te kort schoot. De onderscheidene gemeenten bleven gevestigd, weinig Doelstelling van de vereniging: De vereniging 35 adressen. Vrijwilligers kunnen ­toegankelijkheid was ontoereikend en de ordening, indien aanwezig, openbaarheid verschafte, veel reistijd vereiste en in stelt zich tot doel belangstelling te wekken voor de zich aanmelden bij: ­volledig verouderd. feite een moeilijk werkbare situatie opleverde. Geop- geschiedenis van De Ronde Venen en een stimulerend Chris Remmelenkamp Tel: 286170 of 06-533 633 24 teerd werd voor een streekarchief gevestigd op één aandeel te leveren in de ontwikkeling van de regio- In een daartoe opgesteld advies uit 1990 worden een aantal voorstellen plaats. Dit standpunt leidde tot enige commotie en met nale en plaatselijke geschiedenis in de ruimste zin.

 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009  Geschiedenisvragen Is er nog nieuws? Door Stef Veerhuis Waarom houden we ons bezig met wat er vroeger gebeurd is? Zo verschrikkelijk leuk is het niet om te lezen hoe de omstandigheden in vroeger eeuwen waren. Het hoeft toch ook niet leuk te zijn, zult u direct kunnen denken. Een zin die wellicht altijd een cliché zal blijven. Ouderen bijvoorbeeld zijn er mee opgegroeid, want nieuws ging Interessant is ook goed. Heeft u al eens wat langer stil gestaan bij de vraag wat geschiedenis voor u betekent? destijds van mond tot mond maar wilde overdrachtelijk nog wel eens aangevuld of veranderd worden. Het …. “Heb je het al gehoord ?” werd echter met het vorderen der jaren steeds vaker gelezen en de berichtgeving over innen ons onderwijsstelsel is de aandacht voor Van harte aanbevolen het plaatselijk sociale gebeuren toch wat meer eensluidend. het verleden niet onbelangrijk. Waarom vallen Deze keer kunt u lezen over weB onze jongelingen lastig met allerlei gebeurtenissen de familie Bras uit Wilnis en dorpsgenoot die het belang hiervan uit het verre verleden? Eén van de hierbij genoemde en over dorpsgenoten in cri- reeds in 1895 inzag, was Joh. Verweij, redenen is het feit dat we lering kunnen trekken uit wat sistijd. Ook heeft Stef Veer- directeurE van de gelijknamige drukkerij, er gebeurd is. Opdat we niet nog eens de zelfde fouten huis een selectie gemaakt die in dat jaar een wekelijks nieuws- en maken, die al eerder de mensheid of onze gemeen- van ons dorpsnieuws uit het advertentieblad “DE RONDE VEENEN” uit schap getroffen hebben. jaar 199. Stuk voor stuk ging geven. Eenenveertig jaar later kreeg dit Tsja, een loffelijk streven. Ik kan me overigens niet lezenswaardige artikelen, inmiddels tot “het stinkerdje” gestigmatiseerde aan de indruk onttrekken, dat we in ons onderwijs dan die een hoog ‘o ja ge- weekblad, een facelift. En wat opviel was, dat er in nog wel een aardige noot te kraken hebben. Het is in halte’ hebben. Fred de Wit de kop van “VEENEN”, één letter E was verdwenen. ieder geval nog niet zo, dat we wereldwijd voldoende beschrijft de geschiedenis Ook de Hoef was nu aan het verspreidingsgebied toe- lering getrokken hebben van fouten uit het verleden. van de koekfabriek De gevoegd en indien men daar gebruik van zou willen En dat zit hem natuurlijk vooral in het feit, dat we niet Lindeboom en in dit num- maken, kon men het abonnementsgeld ad 5 cent per allemaal dezelfde ideeën hebben over wat goed en fout mer ook volop aandacht kwartaal nu ook naar Postgiro 074 overmaken. is. U weet maar al te goed, dat het direct afhankelijk is voor onze Dvd-box, verjaardagskalender en de diverse In ons jubileumjaar wil ik u in vier afl everingen van aan welke kant je staat of je een bepaalde hande- jubileumactiviteiten. Jan Rouwenhorst sprak met Toon chronologisch verslag doen van gebeurtenissen die ling of gebeurtenis als goed of als slecht betiteld. Een van der Meer, terwijl Fons Compier het en onze (voor)ouders in 199 in deze regionale krant lastige zaak. Waverveen beschrijft van vlak voor de oorlog. Marian onder ogen kregen. Sterenborg was in gesprek met het echtpaar Oudshoorn Natuurlijk is heden en verleden in deze mediavorm schaatswedstrijden die waren uitgeschreven door Familiegeschiedenis over de geschiedenis van hun woning. niet te vergelijken, maar ik weet welhaast zeker dat de plaatselijke ijsclubs in Wilnis “de Vriendschap” Nee, dan is het simpeler om gewoon wat meer Kortom, we bieden telkens weer voor elk wat wils. de nieuwsgierigheid van toen en nu nog steeds veel en “Nooitgedacht,” mislukten volledig, omdat de aardigheid te vinden in het lezen over vroeger. De Geniet er van en mijmer mee, terug naar vervlogen met elkaar gemeen hebben. belangstelling daarvoor volledig ontbrak vanwege de grootvader van mijn grootvader was een uit Duitsland tijden. Maar vooral willen we u natuurlijk van harte barre omstandigheden. afkomstige veenarbeider. Hij vestigde zich als gastar- uitnodigen om deel te nemen aan de diverse jubileum- Winter beider aan de en ruim honderd jaar activiteiten die we dit jaar organiseren. Tijdens de jaarwisseling van 198/199 regeerde Burgerlijke stand later, kwam ons gezinnetje uit Amsterdam ook naar Koning Winter en niet zo’n beetje ook. De krant deed Een rubriek die nimmer werd overgeslagen en veel die plek toe. Jaap Meulstee wekenlang verslag van de barre omstandigheden en aandacht kreeg was de “Burgelijke Stand” De tussenliggende geschiedenis zal ik u besparen, die de vele ongelukken. Het ging gepaard met extreem Statistisch telde Mijdrecht begin januari 199, is voor ons wellicht interessant, maar niet direct voor hoge waterstanden, die het gevolg waren van hevige 461 inwoners (40 mannen en 18 vrouwen). iedereen. Nieuwe Leden sneeuwval en een bedreiging gingen vormen voor In het voorafgaande jaar werden 7 jongens en 57 Deze inleiding is eigenlijk niet meer dan een lange Mw. J.E.G.M. Gasse Uithoorn de polder Westveen. Het verkeer dat gebruik moest meisjes geboren, overleden er 1 mannen en 19 Dhr. J.C.N.G. Gasse Beuningen aanloop naar de constatering dat geschiedenis en Dhr. C.H. Kuiters Wilnis maken van de Ter Aasche Zuwe stagneerde bijna vrouwen en werden er  huwelijken gesloten. Er vooral de beleving daarvan ook voor een groot deel Dhr. C. Meer, van der Mijdrecht dagelijks vanwege de enorme sneeuwwallen, die vertrokken 494 ingezetenen maar er werden er 88 toevalsafhankelijk is. Zoals wij toevallig in De Ronde Dhr. Zeldenrijk Abcoude zich alleen maar leken te verplaatsen, er was geen opnieuw ingeschreven. In het nieuwe jaar werd Dhr. Dood Waverveen Venen terecht gekomen zijn. Althans in het gebied wat Mw. Jansen De Hoef ruimen aan. Desondanks waren er verkeersdeelne- melding gemaakt van het overlijden op 98-jarige nu zo genoemd wordt. En zelfs die naamgeving is in Dhr. K. Bruin, de Mijdrecht mers, die zich er niet door lieten afschrikken. Zoals leeftijd van haar oudste inwoner, Pieter Gijzen. zekere zin toevallig, want de gemeentenaam De Ronde Mw. M. Duchart-van Acker Wilnis de melkrijder, in dienst bij de fi rma K. van Vliet, die In de krant van  maart 199 bijvoorbeeld zag de Venen gebruiken we in de offi ciële stukken ook pas Dhr. A. Boerma Vinkeveen vanwege een stremming over de naastgelegen bevro- berichtgeving er zo uit; (citaat) Dhr. W.A.M. Voorbij Vinkeveen twintig jaar. Over een aantal jaren vinden we het al Dhr. L. Asselen, van Vinkeveen ren sloot probeerde weg te komen en prompt door weer heel gewoon om te spreken over ons gebied als Dhr. D. Mulckhuyse Vinkeveen het ijs zakte. Ook de autobus van de fi rma Verhoek WILNIS zijnde Vecht en Venen… Dhr. A.T. Rosendaal Wilnis moest zijn meerdere erkennen in de elementen en (vertrokken) P. Vis naar Mijdrecht - P. van Heeringen Mw. W.M. Samsom-de Jong Uithoorn Het is goed om te beseffen dat het allemaal wat toeval- Dhr. J. Berg, van den Mijdrecht kon pas na uren graven door opgeroepen werkelozen naar Abcoude - M.M. van Eijk naar Vinkeveen - lig is. Maar des te aardiger is het om je er mee bezig Mw. J. Kramer Mijdrecht zijn weg vervolgen. Maar ook het kleine leed werd B. van Leeuwen naar Amersfoort en P. Oudshoorn te houden. Te lezen over hoe het er vroeger uitgezien Fam. L. Mulckhuyse South Africa niet overgeslagen, zoals veehouder D. Treur aan het naar de Haarlemmermeer. heeft en hoe mensen zich destijds door het leven werk- Fam. C. Mulckhuyse Vinkeveen Molenland die uitgleed op de spiegelgladde dorsvloer Dhr. G. Molenaar Mijdrecht ten. In ons kwartaalblad stellen wij vele vragen over en Dhr. J. Voshart Wilnis en met een zware hersenschudding moest worden VINKEVEEN en WAVERVEEN aan de geschiedenis. opgenomen. Zelfs de winterse genoegens, zoals de (geboren) Jacoba M.H. d.v. L. van der Sluis en

4 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 5 W.C. Driehuis - Hendrika W. d.v. J. van Wolven Treinbotsing het nachtelijk uur, zeer tot last van de burgerij, die en M.W.P. Rademaker - Elisabeth d.v. J.B. Huisman Op 1 maart 199 rond 19.00 uur, vond er een trein- hierdoor in haar nachtrust wordt gestoord. Vier uur en A. Verheul botsing plaats in Vinkeveen, waarbij twee locomo- of even later in de vroege ochtend kan men de vuilnis- (getrouwd) Marinus H. Pothuizen en Hendrika tieven botsten en vervolgens met enige rijtuigen uit wagen met zijn “welluidende klanken” door ons dorp De katten- G. van Schaik - Gijsbertus G. Pothuiizen en de rails liepen. De schade was aanzienlijk en daarbij hooren ratelen. Is dit nu inderdaad noodzakelijk? Johanna van Schaik - Dirk W. v. d. Vliet en raakten tevens vijftien reizigers gewond. Zij moes- Aaltje H. Kruiswijk ten door de plaatselijke artsen Pierrot en Bijleveld Namens vele dorpsbewoners. mepper van (overleden) Jan van den Heuvel oud 49 jaar verbonden worden. Een autobus van Verhoek werd ingezet als vervangend vervoer, zodat de gestrande Verenigingen MIJDRECHT reizigers hun reis konden vervolgen. Een leger Maar ook het verenigingsleven kreeg de nodige aan- Mijdrecht (geboren) Hendrik z.v. K. v.d. Hoef hulptroepen afkomstig uit Uithoorn en Nieuwersluis dacht. Zoals het zaalconcert van de muziekvereniging en H. Heidenrijk (de Hoef) zorgde er voor dat het hoofdspoor de volgende och- “VIOS” dat plaatsvond in het Nutsgebouw. De lovende (Dit artikel stond op 28 maart 1941 in het toen- (getrouwd) Jacobus van der Helm, 9 j. tend om 9.00 uur weer kon worden vrijgegeven. woorden in de berichtgeving deden vermoeden dat de malige weekblad De Ronde Venen) en Wilhelmina H. Korver 6 j. Maar ook de kleinere ongelukjes haalden de voor- verslaggever óf een fervent muziekliefhebber moest (overleden) Catharina Molleman  j. d.v. pagina, zoals de bakfi ets van “de Veluwe” die op de zijn geweest, óf mogelijk een vrijkaartje had gekregen Eind januari heerste er L.P. Molleman en M.F. Vennemeijer Amstelkade geparkeerd stond en door de wagen van van voorzitter D. Bakker. In Wilnis zat men bij de mu- schrik en ontzetting in de schillenophaler werd aangereden en vervolgens in ziekvereniging “Viribus Unitis” ook niet stil en maakte de Mijdrechtse poesen- Plannen het water belandde. En er zal ongetwijfeld ingetogen het bazaarcomité bekend dat men langs wilde komen wereld. Want niemand Begin 199 laat zien dat de werkgelegenheid in het zijn gegniffeld, toen bericht werd dat de knecht van om eventuele goederen in ontvangst te mogen nemen minder dan de twintig- slop zat. Er stonden 119 werkzoekenden in Mijdrecht slager J. Bader in plaats van het varken, zichzelf in ter versterking van de altijd noodzakelijke kasmidde- jarige schipper H. had ingeschreven die dagelijks tussen 11 en 1 moesten zijn been had gestoken. len. zijn begerig oog op de komen stempelen. Omdat de werkverschaffi ngs- Die zorgen hadden de penningmeesters van de plaat- zachte velletjes die haar projecten in de polders van Wilnis-veldzijde en De De krant droeg niet alleen een steentje bij aan de selijke voetbalclubs vermoedelijk niet. De competitie- nu levend lijf omsloten Derde Bedijking stil lagen, werd men tijdens deze openbare veiligheid… (citaat ) standen halverwege maakten duidelijk, dat er aan het laten vallen. Kreeg hij haar winterperiode ingezet om sneeuw te komen ruimen in einde van het seizoen niet veel te vieren zou zijn. Want te pakken, dan, en hier waren de Dorpsstraat. In Vinkeveen brak er een staking uit Weggebruikers, opgepast ! --- Het gebeurt de laatste zowel s.c. Mijdrecht, Stormvogels als Hertha “bungel- alle poesen in Mijdrecht van overtuigd, betekende omdat men er niet uitkwam met nieuwe loonovereen- dagen herhaaldelijk dat schippers, welke in den Ach- den er aan” zoals dat heet. Gelet op de verslaggeving dit onherroepelijk het einde en haar velletjes komsten. Arbeiders en werkgevers stonden bij “Op tervaart passeeren en onder de brug in de Stationslaan was dit verwachtingspatroon duidelijk waarneembaar zouden dan voor een paar kwartjes van de hand hoop van Zegen” geruime tijd lijnrecht tegenover door moeten, deze op eigen gelegenheid opdraaien bij de club uit Vinkeveen. Slechts zes regels had de worden gedaan. De Mijdrechtse poesen keken dus elkaar. en daarbij “vergeten” de brug weer heelemaal neer correspondent nodig om de malaise kenbaar te maken. extra goed uit hun groene kattenogen, maar zelfs Toch zijn er plannen en lichtpuntjes die de voorpa- te laten, zoodat het deze week eenige malen gebeurd Het vlaggenschip verloor namelijk thuis met 1- van de felste waakzaamheid schiet op een gegeven mo- gina haalden. Zoals W. Habben Jansen, die is, dat wielrijders, welke vanuit de Nutslaan enz. Actif en de reserves delfden het onderspit tegen Saes- ment wel eens te kort en zo kon het gebeuren dat aan architect B. van Rinsum te Wilnis naar het dorp gingen, mede door de tum  met -0. de zwarte bonte kat van K. en de driekleur van L. opdracht gaf een plan te schet- duisternis, op onzachte wijze Maar ook het individu dat met zijn hobby bezig was, een vroegtijdig einde vonden. De zwart bonte werd sen om tegenover de waterto- kennis maakten met de half werd niet vergeten, zoals P. Verheggen uit Mijdrecht, verzopen en de driekleur gemept. Vrijdagmiddag ren bebouwing met straten te neergelaten brug. Dat die op de postduivententoonstelling in Uithoorn met werd H. ter verantwoording geroepen voor zijn ontwikkelen. En aannemer dit zeer gevaarlijk is twee eervolle vermeldingen huiswaarts kon keren. daden voor de politierechter, doch hij was niet ver- A. de Bruijn slaagde erin zal een ieder duidelijk schenen, hetgeen wel het geval was met een vijftal als laagste inschrijver zijn. Klaarblijkelijk had men destijds genoeg aan de we- getuigen. Allereerst vertelde van K. dat hij op  (Fl. 470,-), alle kelijkse vier pagina’s, die qua formaat en uitvoering februari zijn zwart bonte kat had gemist. Even had werkzaamheden uit maar bood tevens ruimte nog wel eens wilde afwijken, ongetwijfeld een gevolg hij zijn buurman van .M een kat zien villen, die te mogen voeren aan verontruste dorps- van het beperkte papieraanbod, dat in de crisisjaren bij nader onderzoek de zwart bonte bleek te zijn, aan de oprit van de genoten die hun grieven beschikbaar was. Maar dat er gelezen werd, tonen de die van M, nog kletsnat, voor f. 1,5 van H. had nieuwe, in uitvoe- kenbaar wilden ma- vele advertenties die “beleefd aanbevelend” verwezen gekocht. De tweede getuige van M. had zijn drie- ring zijnde ken… (citaat) naar de ruim aanwezige middenstand en onmisbaar kleur op 1 januari gemist. Het was een mooie kat Amstelbrug. waren voor zowel het voortbestaan van de krant als de geweest, een rood zwart gekleurd vel, en zij was Het komt Ingezonden adverteerders zelve. Deze afhankelijkheid werd nog volgens getuige zeker f. 5.00 waard geweest. Waar enigszins kil stukken eens onderstreept met de wetenschap dat er destijds, in de driekleur gebleven was vertelden de twee laatste over maar voor Zoals iedere Mijdrecht, Wilnis en Vinkeveen/Waverveen gezamen- getuigen, oom en neef van V, die de driekleur voor de rijwielherstel- gemeente heeft ook onze lijk, slechts 108 telefoonaansluitingen waren. 75 cent van H. hadden gekocht. De offi cier van jus- lers kon de koek niet gemeente een tak van Deze communicatieve wisselwerking zal destijds titie achtte de poesenbelaging een gemene streek op meldde “de Ronde dienst, welk nuttig en nood- ongetwijfeld een bijdrage hebben geleverd aan het en eiste een gevangenisstraf van twee weken. Het Vener”. De gladheid zakelijk is, n.l. het afhalen van plaatselijk sociaal gebeuren. Om “dat gevoel van” vonnis luidde conform, waarbij de twee huiden, die namelijk droeg niet alleen vuilnis bij de burgerij. Waar overal enigszins te kunnen ervaren, nemen we plaats achter voor onderzoek in beslag waren genomen, weer bij aan een legio valpartijen, maar veroor- elders deze taak dagdienst is, vindt de stoel van onze ouders en bladeren we zeventig jaar vrij werden gegeven. zaakte ook veel schade aan de rijwielen. dit in onze gemeente echter plaats in na dato opnieuw terug.

6 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 7 school toch gesloten zou moeten worden vanwege een De Lindeboom: onvoldoende leerlingenaantal, omdat de ouders van de kinderen het onderwijs op de bijzondere scholen, ge- baseerd op een geloofsovertuiging, prefereerden boven voor de oorlog een begrip het “neutrale” onderwijs van de openbare school.

in koekminnend Nederland De naamsverandering De vraag naar de artikelen van de koekfabriek, die Door Fred de Wit inmiddels was omgedoopt in “Biscuitfabriek De Lin- deboom“, nam nog steeds toe. Bijna elk jaar is er in het Vlak na de Napoleontische tijd, in 1815, moesten de burgemeesters op verzoek van de minister van oorlog een gemeentelijk archief van Mijdrecht wel een bouwaan- vragenlijst invullen over de lokale toestanden in hun gemeente. De toenmalige Mijdrechtse burgemeester, Hen- vraag van de directie te vinden omdat de fabriek weer drikus Abraham van Doorn van Noordscharwoude - die overigens helemaal niet uit Noordscharwoude kwam, moest uitbreiden om aan de gestegen vraag te voldoen. maar in Asperen was geboren - heeft deze vragenlijst op 12 augustus 1815 nauwgezet ingevuld. De naam “De Lindeboom” was ontleend aan een linde die voor de winkel stond. In 1917 was de fabriek op- e vragenlijst met de antwoorden is bewaard geble- er uit zagen en hoe ze toen gemaakt werden, is onbe- nieuw aan een uitbreiding toe. De directie had daartoe ven en zo weten we onder andere dat Mijdrecht kend. Eén ding was echter zeker: ze waren buitenge- het oog laten vallen op een straat. Voor 1919 liep er inD die tijd 000 inwoners telde, waaronder 0 am- woon lekker. Van Doesburg wachtte niet tot de klanten evenwijdig aan de huidige Kerkstraat ook een straat bachtslieden, te weten 5 timmerlieden,  smeden, 1 vanzelf bij hem kwamen, maar hij bracht zijn koekjes naar de toenmalige hervormde kerk, nu Janskerk, die koperslager,  metselaars, 6 bakkers, 8 kledermakers ook bij de mensen aan huis. Eerst met de kruiwagen de naam had gekregen van Kerklaan. De straat was en 6 schoenmakers. Of onder die bakkers zich al een en later met de hondenkar. Zelfs in Ouderkerk wist hij even smal als de Kerkstraat en was feitelijk overbo- van Doesburg bevond, is niet met zekerheid te zeggen. zijn koekjes te verkopen. dig omdat de mensen net zo goed van de Kerkstraat In 186 was dit wel het geval. Het jaartal 186 werd gebruik konden maken bij het ter kerke gaan. namelijk op de facturen van de latere koekfabriek “De De eerste uitbreidingen Wel was het zo dat aan die Kerklaan de sigarenfabriek Lindeboom” als stichtingsdatum aangehouden. Dat De eerste 75 jaar breidde het bedrijf zich wel uit, maar van Pieneman gevestigd was. Pieneman verhuisde later koekfabriekje zal toen nog niet zo veel hebben voor- toch niet in die mate zoals dat in het begin van de twin- met zijn fabriek naar de hoek van de Prinses Beatrix- gesteld. De specialiteit van Van Doesburg schijnt het tigste eeuw zou gebeuren. Het winkeltje op de hoek laan en de Dorpsstraat. Op deze plek is nu het ABN- maken van suikerkussentjes te zijn geweest. Hoe ze van de Kerkstraat en Dorpsstraat had nog niet de allure AMRO kantoor gevestigd. Na lange onderhandelingen van een fabriekscomplex. Dat zou pas in de jaren vóór was de gemeente bereid het kerklaantje aan de familie Oud-werknemer van Van Doesburg rond 1910 die in zijn AOW- de Eerste Wereldoorlog gebeuren. In 190 werkten er Van Doesburg te verkopen. Wel moest aan Pieneman loze tijd bijverdiende met het doen van boodschappen voor Van in de koekfabriek zes mannen en tien jongens. De in het altijddurende recht van onbelemmerde uitgang Doesburg. Door zijn klompen met ijzers eronder hoorde men hem al van een afstand aan komen lopen. de fabriek aanwezige stoomketel en stoommachine van door de Kerklaan worden verleend. Omdat zich op ,5 PK mocht tussen tien uur ‘s avonds en vijf uur ‘s dat terrein ook het gemeentelijk brandspuitenhuisje morgens van gemeentewege niet worden gebruikt. De bevond, moest de koopster de gemeente te allen tijde overige tijden mocht er kennelijk wel worden gewerkt. toegang verlenen en kreeg de gemeente daartoe de De koekjes uit Mijdrecht waren hoe langer hoe meer sleutels. Voor een bedrag van totaal f 59,- werd de gewild want vier jaar later, in 1906, werkten er 105 directie van de koekfabriek eigenaar van de Kerklaan. mensen en was de stoommachine vervangen door één en van het bedrijf. Fotocollectie Henk Verburg. van 5 PK. Aan de Amsterdamse Lijnbaansgracht had de directie Hoewel die uitbreiding een geweldige stimulans was inmiddels een verkoopkantoor gevestigd zodat over voor de werkgelegenheid in Mijdrecht, was niet ie- heel het land de koekjes van de Mijdrechtse fabriek dereen er blij mee. Die uitbreiding ging namelijk met bekend waren geworden. Er werden eigen recepten overlast voor de omwonenden gepaard. De milieu- ontwikkeld en deze bleken door de afnemers erg wetgeving was veel minder stringent dan nu, maar gewild te zijn, zelfs zo dat ze over de grenzen werden de gemeente raakte er toch bij betrokken omdat de verkocht. In Duitsland waren de koekjes zo gewild dat openbare school vlak bij de fabriek aan de Kerkstraat in de plaats Gildehaus, vlak over de grens bij Olden- gelegen was. Er kwamen klachten van de onderwijzers zaal, een nieuwe koekfabriek werd gesticht. De aande- en de ouders van de kinderen bij de onderwijsinspectie len waren voor 50% in handen van de broers Arnold, vanwege het lawaai, waardoor goed lesgeven onmoge- Willem en Weijnand van Doesburg, de andere helft van lijk was. Bovendien was de zoete geur van de koekjes de Nederlanders W. Laseur en Arius Rutgers van der zo langzamerhand ondraaglijk geworden. Uiteindelijk Loeft. De kennis van het koekjes bakken werd nu ook werd overwogen om de school te verplaatsen omdat de uit Mijdrecht naar Gildehaus overgebracht. Het bedrijf huisvesting te wensen overliet. Gedeputeerde Sta- werd daar door Laseur en Van der Loeft geleid. ten van Utrecht gaf de gemeente daar zelfs opdracht In 1911 werd de fabriek naar Kleef overgeplaatst. In toe, maar het gemeentebestuur maakte hiervoor geen 199 verkocht de familie Van Doesburg haar aande-

haast. Men zag aankomen dat op termijn de openbare len aan de twee andere aandeelhouders. Hoewel de Het personeel van de koekfabriek De Lindeboom tijdens gloriejar

8 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 9 zoodat er eventueel van deze kwaliteit voldoende met het privé leven van het personeel. Zo verbood men brood gebakken kan worden. Zooals de inzender ons in 1920 de personeelsleden lid te worden van de wo- in een begeleidend schrijven meedeelt. Wij hebben het ningbouwvereniging Patrimonium, die aan de Hoofd- brood geproefd en laten proeven. En algemeen klonk weg twintig woningen verhuurde. de konclusie: het smaakt goed. Ook ziet het brood er Toen het fabriekscomplex in 1937 werd verkocht aan aanlokkelijk uit. Het roept herinneringen op van lang de Drogerijenmaatschappij raakte de naam “De Lin- vervlogen dagen toen we nog smullen konden aan deboom” in onbruik. Tot 1976. Mijdrecht kreeg in dat werkelijk wittebrood. Maar meer kunnen wij er niet jaar een nieuw overdekt winkelcentrum in het gebouw van zeggen. Want over voedzaamheid, verteerbaarheid waar ooit de bekende koekfabriek had gestaan en men en samenstelling laat de fabrikant ons in het duister. En gaf dit winkelcentrum heel toepasselijk de naam: “De juist dat zijn faktoren, die bij de vraag of “Ersatzbrood Lindeboom”. Thans worden daar weer koekjes gebak- geschikt is voor de volksvoeding”, den doorslag geven. ken door een banketbakker die in het winkelcentrum Ook de sluitzegels van de firma waren beroemd. De is gevestigd. De koekjes zijn terug. Nu de trommeltjes naam “De Lindeboom” was voor de oorlog een begrip nog. in koekminnend Nederland. Er zijn nog mensen in Mijdrecht en Wilnis die de koektrommeltjes als een Gegevens voor dit artikel en de bijbehorende afbeel- kleinood hebben bewaard. dingen van Henk Verburg zijn mij indertijd verstrekt De vertegenwoordigers, die de koekjes moesten door van mevrouw Korver-Verburg en de familie verkopen werden behoorlijk achter de broek gezeten. Korver. Wie niet voldoende verkocht, werd al gauw ontslagen. Bovendien moesten zij zich overtuigen of hun klanten voldoende kredietwaardig waren Wanneer de klant niet Zie ook het artikel van Ron Hartsink over de Lin- betaalde werd dit bedrag op het loon van de vertegen- deboom in de Proosdijkoerier van december 2004, woordiger ingehouden. Ook bemoeide de directie zich jaargang 20, nummer 4

Personeelsfoto De Lindeboom 1910 Winkel Van Doesburg fabriek’ in de Eerste Wereldoorlog door brand werd stoomtreintje tussen het Haarlemmermeerstation en verwoest en na de Tweede Wereldoorlog door de Mijdrecht reden zij dan naar hun werk en terug naar oorlogshandelingen in puin lag, werd die na de oorlog huis. Tijdens de treinreis waren er nog al eens onge- weer opgebouwd. In 1963 verkochten de eigenaren het regeldheden. Vandaar dat er marechaussees werden bedrijf aan de National Biscuit Company in New-York, ingeschakeld om de orde te bewaren. In de volksmond die de fabriek in Kleef in 1976 sloot. De dochter heeft kregen die de naam van ‘liefdezusters’. Een van de het dus langer uitgehouden dan het moederbedrijf, Amsterdamse meisjes was Marie Schoonhoven, een want de Mijdrechtse biscuitfabriek moest al in 1937 16-jarige inpakster, die model stond voor de verpak- haar poorten sluiten. king van de frou-frou-wafels. Op het gebied van het reclamemaken verstonden de directieleden hun vak. De ondergang De Dickens biscuits, speculaaskoeken, froufrous, In de jaren ’30 begon de aftakeling van het bedrijf. cheese straws, allegretto wafels, theebeschuitjes en Doordat er in de leiding onbekwame mensen kwamen, nog veel meer producten lagen in prachtige koek­ ging het snel bergafwaarts. De fabriek werd verkocht trommeltjes in de etalages van honderden winkeliers. aan de Rotterdamse concurrent Van Melle maar die kon de zaak ook niet meer redden. Uiteindelijk kocht Kunstbrood Weijnand van Doesburg de zaak weer terug maar in Tijdens de Eerste Wereldoorlog heeft men ook nog de crisistijd was er geen houden meer aan en moest de geprobeerd, om wegens het gebrek aan gewoon brood, zaak worden gesloten. Men had indertijd ook de re- “kunstbrood” met dezelfde voedingswaarde te pro- cepten verkocht, zodat anderen eveneens de bijzonder duceren, maar dat is op niets uitgelopen. De directie lekkere producten van de koekfabriek konden maken. stuurde naar verschillende kranten een “kunstbrood” ter kennismaking met de bedoeling hier landelijke De sluiting was een geweldige slag voor de werk­ bekendheid aan te geven. Het toenmalige dagblad gelegenheid in Mijdrecht, omdat velen hun boterham “Het Volk” reageerde hierop, wat bleek uit een com- bij de koekfabriek hadden verdiend. In de drukste mentaar in de krant op van 25 mei 1918: “De heer A. ­periode waren er 300 mensen werkzaam. Mijdrecht van Doesburg , lid van de firma B. van Doesburg te en de omliggende plaatsen konden zelf onvoldoende Mijdrecht, zond ons ter kennismaking een stukje van ­arbeidskrachten leveren. Vandaar dat er zelfs meisjes zijn “kunstbrood”, gefabriceerd van zijn producten uit Amsterdam werden aangetrokken. Met het die de Nederlandsche bodem ruimschoots oplevert,

10 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 11 De historische vereniging houdt zich aanbevolen voor foto’s, brieven, kranten of ander historisch oud materiaal, dat dan een plaatsje kan krijgen in het archief van de vereniging of waarvoor de leden verzamelaars weten. Dus voor wie opruimt: denk eerst even aan de Proosdijlanden.

waren achtereenvolgens gemeentesecretaris Koedam nen in alle hoeken en gaten. Daarna werd het gehele Hobby- en werknemer Catsburg, vertegenwoordiger van de pand opnieuw gevoegd. Ook de ramen werden geres- Verzamelen drukkerij. Ook zuster Den Hertog zou nog tijdelijk een taureerd in de oude situatie. ,,Het dak was al enigszins rubriek deel bewoond hebben gehad. lek toen we het huis kochten en moest dus toch echt Oudshoorn wel vervangen worden. Dakdekker Cornelissen wist als hobby dat dakleer met koper nog bestond, het materiaal zoals oorspronkelijk gebruikt was. ,,Verkrijgbaar was het Door Marian Sterenborg uiteindelijk wel, maar de dakdekker heeft knap moeten zoeken’’, aldus Co. Maar toen is dan ook het hele dak Een groot aantal inwoners in De Ronde Venen heeft ‘verzamelen’ als hobby. Uit die verzamelin- gedaan (zonder subsidie). Alleen aan de zijkant zitten gen is vaak een heel stuk geschiedenis af te lezen. Af en toe belichten we in de Proosdijkoerier zo’n hobbyist. dakpannen. Voor de verf is Cobie nog langs de Vecht en naar Amsterdam gereden om de kleuren te bekijken. n het kader van de hobbyrubriek dit keer Co en dochter van Johan Frederik Heuvelink, geboren 1866, ,,Uiteindelijk heeft architect Van Vliet uit Loosdrecht Cobie Oudshoorn, die niet zozeer verzamelen als afkomstig uit Arnhem, die het eerste deel liet bou- ons geadviseerd’’, zegt Cobie. Gebruikt zijn twee kleu- welI het natrekken van de geschiedenis van hun huis als wen toen hij trouwde met Maartje van Wieringen uit ren beige en donkergroen. hobby hebben. Onlangs kwam Cobie erachter dat de Mijdrecht. Ze kregen totaal drie kinderen (1901, 1904 woning in het verleden een naam had gehad. Sinds kort en 1905). In plaats van Bozenhoven heette de straat Ingemetselde steen in rechterzijgevel: W.J. Heuvelink, 8 april 1905. Het huis kent nog veel geheimen en veel gegevens prijkt deze naam weer op de gevel. toen Bosch en Haven. Duidelijke bewijzen zijn er nog Volgens het boek “Mijdrecht, meer dan veen alleen”, moeten nog nagetrokken worden. Ondermeer wil niet voor, maar de huidige eigenaar Co Oudshoorn ver- uitgegeven in 1985, was de woning een belastingkan- Oudshoorn weten of het inderdaad ooit twee huizen ‘Aigrette’ zo heeft de familie Oudshoorn laten schilde- moedt dat zijn pand oorspronkelijk uit twee woningen toor op het moment dat het huis door zoon Co Verwey geweest zijn, wanneer het als één huis bewoond werd ren op de gevel van hun huis aan Bozenhoven 49. ,,Die bestond en dat dat middenstuk er later tussen gebouwd werd overgenomen toen deze trouwde met Tiny Mur. en hoe lang de witte verf erop gezeten heeft. Ook alle naam stond al onder het ronde dakraampje. Het bete- is. ,,Ik heb dat nog niet kunnen nagaan. Mede daarom Vijfenwintig jaar later lieten zij aan de overzijde een bewoners zijn nog niet bekend. Nu Oudshoorn (zijn kent zoiets als ‘pluim’ volgens de Wikipedia’’, vertelt wil ik ook naar het gemeentearchief, maar juist toen ik huis bouwen. Het huis werd weer enige tijd verhuurd, verzekeringskantoor aan Hofl and heeft hij een paar Cobie Oudshoorn, samen met haar man Co sinds 1990 die plannen kreeg, ging dat archief in Mijdrecht dicht in totdat in 1990 Co en Cobie Oudshoorn het kochten. jaar geleden overgedragen) en zijn vrouw wat meer tijd eigenaar. ,,En dat klopt wel met de bovenkant van het verband met de verhuizing naar Breukelen’’, aldus Co. hebben, willen ze in de geschiedenis duiken en denken ronde raampje, zo dacht ik nog. Want daar zit zo’n De villa is een gemeentelijk monument en gebouwd zij één van de eerste bezoekers te zijn in het nieuwe pluim op’’. in Neorenaissance stijl. De voorgevel heeft twee top- regionale archief, dat ongeveer om deze tijd in Breuke- gevels en is voorzien van bepleisterde banden. Volgens len haar deuren opent. de omschrijving in de monumentenlijst is sprake van een samengesteld dak: een afgeplat schilddak (links), een koperen dakdeel met daarin een dakgat waarin Aigrette: Frans voor zilverreiger. een oeil-de-boeuf venster (midden) en een zadeldak In de grafi sche mededelingen van 1-6-199 van de (rechts). De afgeknotte topgevel (links) is voorzien Lettergieterij Amsterdam, voorheen N. Tetterode van uitgemetselde schouderstukken en een geprofi - staat onder meer over de Aigrette vermeld: leerde kroonlijst. Ook de trapgevel (rechts) heeft De nieuwe schrijfl etter ontleent terecht haar naam een uitgemetseld schouderstuk en een bolvormige aan de gracieuze voornaamheid van den zilverrei- bekroning. De vensters zijn T-vensters met glas-en- ger. Vlot en verrassend frisch is deze calligrafi sche lood bovenlichten. letter geteekend, terwijl zij elegantie en gemakke- Vooraanzicht met deel van tuin. lijke leesbaarheid in zich Huize Aigrette en het ronde dakraam met de pluim De eerste eigenaar Heuvelink, die volgens Oudshoorn ,,Ik kocht het pand met de bedoeling er mijn verzeke- vereenigt. waar het huis niet naar genoemd is. ook eigenaar was van Ada’s Hoeve, de boerderij aan ringskantoor te vestigen’’, aldus Oudshoorn. Het was De Aigrette Toen ,Aigrette’ er eenmaal hoog en breed opgeschil- de Mijdrechtse Dwarsweg nabij de Ir. Enschedeweg, de architect die zei ‘waarom ga je er niet wonen?’ Na leent zich derd was, hoorde ze tot haar verrassing dat de naam verkocht de woning in 1911, nadat zijn vrouw Maartje een korte aarzeling werd daartoe besloten. Vanbinnen zeer goed heel ergens anders voor staat. Het is de aanduiding was overleden en hij voor de tweede keer trouwde met werd de boel opgeknapt en een jaar later trok het gezin voor het van een lettertype en dat past wel weer bij de vorige Johanna Gerarda Buddingh uit Elst. Het gezin ver- erin. In de loop der tijd is de buitenzijde fl ink aange- bijzondere eigenaar. Want dat was Co Verwey van de gelijkna- trok toen naar Abcoude. De nieuwe eigenaar was de pakt. Eerst de voortuin. Cobie zocht in boekjes wat zou smoutwerk mige drukkerij. ,,Gelukkig is de naam wel geschilderd oprichter van drukkerij Verwey, Jacobus Verwey. Hij passen bij hun type huis. De aanleg met buxushaagjes als menu’s, in dat lettertype’’, aldus Cobie. De letter behoort tot heeft daar met zijn gezin, waaronder latere opvolgers en rozen is daarmee haar ontwerp geworden. Ook aankon- de familie van de schrijfl etters en is door Lettergieterij in de drukkerij, Joh en Co Verwey, gewoond totdat hij achter is de tuin later in dezelfde stijl aangelegd. De digingen, Amsterdam in 199 op de markt gebracht. De ontwer- verhuisde naar villa De Krom. Deze is later afgebroken witte, pleisterachtige laag verf aan de buitenzijde van advertenties, per was ene Bernhard Tango. om plaats te maken voor de huidige villa van de toen- het huis lieten ze verwijderen. program- malige directeur Joh Verwey, die daar nu nog woont. ,,Die verf was niet goed, er zat veel water achter, maar ma’s, waarin Het eerste deel van het huis is gebouwd in 1895 en het De Krom was gelegen tegenover de drukkerij, toen die hoorde er ook niet op en ik was eigenlijk wel benieuwd een decora- tweede deel, aan de rechterkant met de trapgevel, kwam nog stond op Dorpsstraat , de plek waar het huidige naar wat er onder zou zitten’’, aldus Cobie. En dat tief element er in 1905 bij. Een gevelsteen waarop vermeld staat winkelcentrum begint. Nadat de familie Verwey ver- hebben ze geweten: het hele pand werd gezandstraald. moet worden Maartje Heuvelink getuigt daarvan. Zij is de oudste huisd was, werd Aigrette enige tijd verhuurd. Huurders Door de enkelsteens muurtjes kwam het stof ook bin- gebracht.

1 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 1 Elektriciteit- en rijwielzaak ­Cornelis Bras, Herenweg 16 te Wilnis Door Hennie Brouwer-Bras

Cornelis Bras (geboren op 3 april 1890 in Vinkeveen, overleden op 30 oktober 1950 in Wilnis) en Arendina Johanna Bras- Dijkslag (geboren op 21 oktober 1894 in Loenen, overleden op 22 mei 1984 in Harmelen) hadden een winkel met woonhuis en werkplaats aan de Herenweg 16 in Wilnis. De zaak omvatte een Elek- trisch Installatie Bureau, maar er werden ook rijwielen en bromfietsen verkocht. Tevens was er een reparatie- inrichting. Ook werden er naaimachines verhandeld. Bovendien was er een Luxe Auto verhuurinrichting. Verder behoorde er een Shell benzinepomp bij de zaak.

e vader van Cornelis Bras (Leendert Arendina Johanna Dijkslag in Vleuten. Teus van Oudenallen was een schoonzoon van Leen Bras. op het distributiekantoor in Mijdrecht was betrokken. Bras), geboren op 2 februari 1854 Samen kregen ze vier dochters: Leni, De bemaling van Wilnis- Veldzijde is vanaf het begin Bij Kees en Aartje werd ook vaak geluisterd naar de En- inD Werkendam, handelde in gouden Dien, Jans en Hennie. Toen de van de droogmaking van de polder steeds in handen van gelse zender (Radio Oranje). Zij hadden nog een verbor- en zilveren voorwerpen. Leendert woning en de werkplaats aan de één familie geweest. Het gemaal Padmos werd in 1985 gen radio op de zolder weggestopt. Regelmatig kwam was getrouwd met Lena Mole- Dorpsstraat 14 in Wilnis te klein vervangen door een volautomatisch gemaal, genaamd oom Govert Bras De Luistervink* brengen en dan maar naar, geboren op 15 september werd, kochten Kees en Aartje Wilnis- Veldzijde. Het maalpijl van de polder werd vast- luisteren naar de radio. Govert had een oliehandel in 1852 in Dirksland. De vader van op 25 februari 1937 het voorste gesteld op 6.30m - N.A.P. Amsterdam maar verbleef de laatste oorlogsjaren bij de Arendina Johanna Bras- Dijkslag gedeelte van het aan de Heren- familie Jan van Vliet in de Kerkstraat 10 in Wilnis. (Hendrik Dijkslag), geboren op weg in Wilnis gelegen perceel, Oorlogsjaren 1940-1945 Benzine kon niet meer door Shell worden geleverd, 10 september 1858 te Heerde, is kadastraal bekend onder sectie In de oorlog 1940-1945 werd het steeds moeilijker om zodat de benzinepomp moest worden gesloten. Al met overleden op 2 oktober 1942 in A, nummer 1248, groot ongeveer alles goed te regelen, omdat voor bijna alle artikelen die al waren de oorlogsjaren 1940-1945 ook voor vader en Wilnis. Hendrik was ploegbaas bij de 6 are en 80 ca. Zij kochten dit van werden verkocht distributiebonnen nodig waren. Ook moeder Bras met hun vier kinderen niet zo makkelijk. Nederlandse Spoorwegen. Zij woonden Willem Frederik Ultee uit Veenendaal, werd er, vooral in de laatste oorlogsjaren, bijna geen Na het overlijden van vader werd het bedrijf voortgezet op verschillende plaatsen in de provincie vroeger slager te Wilnis. Zijn zoon Philip- elektriciteit meer geleverd. Soms moest Kees twee oude door moeder. Ook werd toen een monteur voor het uit- Utrecht. Hun laatste woonplaats was Heren- pus Ultee, eveneens slager te Wilnis, tekende buitenbanden om een fietswiel leggen, zodat de klanten voeren van elektrotechnische werken in dienst genomen. weg 80 in Wilnis. als gemachtigde van zijn vader de koopakte. dan toch nog konden fietsen . Op dit perceel lieten zij het woonhuis met Ook het gemaal Padmos had geen elektriciteit meer. Bedrijf verkocht aan Frank Voshart Militaire dienst 1914-1918 winkel en werkplaats bouwen. Deze Er werd een flinke opening in de muur van het gemaal Op 1 mei 1955 werd het bedrijf verkocht aan Frank Vos- Toen Kees nog vrij jong was, begon nieuwe vestiging werd in augustus gemaakt. Buiten vóór het gemaal stond een landbouw- hart, die een stuk aan de winkel heeft gebouwd. Later hij al met een eigen rijwielzaak aan 1937 in gebruik genomen. tractor te draaien, waarmee de pomp van het gemaal werd de zaak overgenomen door zijn zoon Jan Voshart, de Dorpsstraat 14 in Wilnis. Naast werd aangedreven. Deze tractors werden ook gebruikt die de zaak nu nog voortzet. hem woonde z’n broer Corstiaan Machinisten gemaal Pad- om dorsmachines aan te drijven. Bras, die een zaak in groente, fruit mos Ook waren er familieleden van Kees en Aartje in Wilnis * De Luistervink was een illegaal krantje dat in Uit- en aardappelen had. In 1923 werd met de droogma- ondergedoken. Sommige van hen waren er ook lid van hoorn werd gedrukt en in de regio werd verspreid. Kees had het bedrijfje nog niet king van Wilnis-Veldzijde een de Wilnisse ondergrondse. Dat waren Jan Bras, Goris zo lang, toen hij voor de militaire aanvang gemaakt. In 1926 was de Bras en Engel (Henk) Bras. dienst werd opgeroepen in verband droogmaking voltooid en werden Ruth Bras was ondergedoken, omdat hij bij de overval Oude foto’s familie Brouwer. Foto heden Nico van Eijk met de eerste wereldoorlog 1914- de drooggevallen gronden publiek 1918. Daarvoor werd hij al opgeroepen verkocht. Aanvankelijk werd de bema- als dienstplichtig militair in verband met ling verzorgd door de machinisten Kees en de voormobilisatie. Zijn zuster Hanna heeft het Leen Bras. Leendert Bras woonde aan de Burg. bedrijfje toen gaande gehouden. Als Kees met verlof Padmosweg 3 te Wilnis en had een loodgieterbedrijf. thuis kwam, deed hij het moeilijke werk. Hij diende bij De gebrpeders Bras waren niet als zodanig in dienst het corps Gele Rijders, dat ook nu nog bestaat. Hij was van het waterschap Wilnis-Veldzijde, maar zelfstan- bij het paardenvolk. Al met al heeft hij toen, met zijn dige ondernemers, die de bediening van het gemaal eerdere rekrutentijd, ruim vijf jaar moeten dienen. De hadden aangenomen. eerste wereldoorlog begon op 28 juli 1914 en eindigde Op 23 januari 1940 is machinist Leen Bras overleden op 11 november 1918. en nadien werd de bemaling geheel verzorgd door ma- chinist Kees Bras. Nadat ook hij op 30 oktober 1950 Nieuwe woning en werkplaats was overleden, werd hij opgevolgd door de machinist Op 24 november 1922 trouwden Cornelis Bras en Teus van Oudenallen, geboren 24 september 1919.

14 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 15 Oproer Dorpsgenoten Naarmate de jaren vorderden werd het geduld nog al eens op de proef gesteld. Men werd mondiger en de normen en waarden van voorheen kwamen onder druk te staan. De grote schaarste en gebrek aan aardappelen en de broekriem en kolen leidden er toe dat er elders voedselrelletjes Door Stef Veerhuis en plunderingen plaatsvonden. De mensen waren het zat en maakten dat duidelijk in juli 1917 toen in De oorlogsverklaring van Oostenrijk aan Servië op 30 juli 1914 zou de opmaat zijn voor het uitbreken van Amsterdam een aardappeloproer uitbrak, waarbij zelfs de eerste wereldoorlog. De neutraliteitspolitiek, die op dezelfde dag door Nederland werd afgekondigd, zou doden en gewonden vielen. Of zoals in het legerkamp een regelrechte vuurproef gaan worden die twee dagen later begon met het mobiliseren van een onvoldoende “de Harskamp”. Wanneer daar de leefomstandigheden geoefende krijgsmacht. Er was gebrek aan alles en toen Nederland direct na de mobilisatie ook nog eens werd onder de maat geraken, breekt in oktober 1918 zelfs Voorafgaande aan de oorlog werd noodgeld uitgegeven overspoeld door zo’n 900.000 Belgische vluchtelingen werd de economische toestand al heel snel met de dag muiterij uit. nijpender. Kermissen en jaarmarkten werden afgezegd en zelfs de verjaardag van Koningin Wilhelmina op Het ontbijt bestond uit een half brood waar je het de Bonnenkaarten 31 augustus werd niet gevierd. hele dag mee moest doen. Het smaakte nergens naar De toenemende schaarste in een kleine gemeente als omdat het uit overlevering gemaakt was van aardap- Wilnis werd al snel duidelijk. Al vanaf het begin van Distributie de bevoegdheid de noodzakelijk geachte distributie- pelschillen en zemelen. Verder was er een klein stukje de oorlog zorgde de broodvoorziening, mede door de Nederland kreeg te maken met een grote schaarste aan regelingen vast te stellen om zodoende te trachten de margarine en surrogaatkoffie zonder melk en suiker. gehanteerde blokkadepolitiek van Engeland, voor de levensmiddelen, brandstoffen en tal van andere con- productie te bevorderen en die in de gewenste richting Het middagmaal bestond uit, of gekookt varkensvlees nodige zorgen omdat men voor de graanvoorziening sumptiegoederen. Prijzen van de eerste levensbehoef- te leiden. met een paar aardappelen, of een varkenspoot met afhankelijk was van het buitenland. ten schoten omhoog en er werd massaal gehamsterd. bonen, alles overgoten met braadvet. De pap werd pas Een herziene broodregeling in 1917 zorgde er voor Minister Posthuma van Landbouw, Nijverheid en Han- In de beginfase werd gebruik gemaakt van lijsten maar veel later verstrekt. Naast het kopje thee ’s middags dat, naast 9000 broodkaarten er ook nog eens 1000 del, die verantwoordelijk was voor de distributie, vatte dat ontaarde in knoeierijen. Dit werd al snel gevolgd lag een blokje kaas, waar heel eenvoudig was aan te toeslagkaarten in omloop werden gebracht. Hierop vervolgens een noodzakelijk geachte regulering samen door een beter controleerbaar distributiebonnensy- komen vanwege een uitgevaardigd exportverbod dat moest door de plaatselijke bakkers in de late avond- in de Distributiewet van 19 augustus1916 (Staatsblad steem. Niet alleen voor diverse soorten brood, voor zorgde voor een enorm groeiend overschot. uurtjes de ingenomen bonnen geplakt worden. Het 416). In de eerste vier artikelen van deze wet werd de boter, kaas, meel, eieren en andere voedingsmiddelen stond allemaal in schril kontrast met de 2300 zeep- wijze van beschikbaarheid uiteengezet. De gemeente- werden distributiekaarten uitgereikt, maar ook voor Maar hoe was de situatie bijvoorbeeld in Wilnis. In kaarten, 2300 peulvruchtkaarten, 2300 rijstkaarten, lijke overheid werd verplicht er voor te zorgen dat er brandstoffen zoals steenkolen en petroleum. vergadering bijeen op 7 november 1916 besloot “de 1500 bak- en braadvetkaarten, 2300 aardappelkaarten voldoende levensmiddelen en huishoudelijke artikelen Ieder kreeg even veel, ongeacht draagkracht. Ingezete- Raad” om de landelijk afgekondigde distributie te laten en 2300 groenezeepkaarten die werden uitgegeven. in hun gebied beschikbaar waren. Voor zover mogelijk nen moesten zich behelpen met karige rantsoenen. Zij slagen door hier een gemeentelijk levensmiddelenbe- Hiervoor was vooraf fl. 55.000,- begroot. Het resul- verstrekte de overheid deze goederen op aanvraag aan kregen vaker te maken met surrogaten of vervalsingen, drijf op te willen richten. Voor de dagelijkse leiding teerde eind 1917 in een nadelig saldo van fl. 5.000,- , de gemeentebesturen en stelde tevens de in- en ver- zoals kleizeep bijvoorbeeld. Vindingrijkheid was dan zou een directeur benoemd worden, die belast zou dat voor rekening kwam van de gemeente en vervol- koopsprijzen vast die aan de gebruiker berekend moch- mooi meegenomen, zoals cichorei en bramenblaadjes worden met het financieel en administratief beheer, gens verhaald moest worden uit de hoofdelijke om- ten worden. De wet verleende aan de regering voorts die koffie en thee vervingen, terwijl fervente pijp- onder direct toezicht van B en W. slag. Gedurende de mobilisatie wordt een mitrailleur in stelling gebracht rokers moeiteloos gingen Zoals eerder aangegeven werd gestart met lijsten, die Al met al leek het zeer voorspoedig te gaan met het pruimen want daar deed door de winkeliers moesten worden ingevuld. Als eind Wilnisse levensmiddelenbedrijf. Over het functione- je nu eenmaal veel langer 1916 de balans wordt opgemaakt, blijken er zo’n 300 ren van haar directeur werd de loftrompet gestoken mee. Correcties op die lijsten te zijn ingeleverd door 3 slagers, 6 bakkers, 15 en het wekte dan ook geen verwondering dat de Raad uniformiteit werden bij hoge melkboeren, 4 groenboeren en 23 winkeliers, waar hem een riant jaarsalaris toekende van fl. 500,-. Maar uitzondering gemaakt voor een totaal bedrag van fl. 11.000,- mee was gemoeid. mogelijk was dat een rechtstreeks gevolg van zijn toe- bijzondere behoeften van De eerste opzet zal ongetwijfeld de nodige aanloop- zegging om zijn omvangrijke werkzaamheden in het zieken, kraamvrouwen of problemen hebben gekend, maar al snel werd duidelijk vervolg ’s avonds thuis af te willen maken. van personen die in speciale dat ook hier sprake was van “dikke dubbele potloden”. omstandigheden leefden zo- Dit was aanleiding om in 1917 deze boekstaving in te Er braken dure tijden aan en overal werd de broekriem als schippers. Werd het ge- ruilen voor het distributiebonnensysteem. Iets wat op- aangehaald. Maar dat houdt natuurlijk een keer op. Het produceerde artikel te duur, nieuw met de nodige scepsis zal zijn ontvangen, zoals werd duidelijk gemaakt wanneer personeel in dienst dan moest dit met steun van onderstaande rijmelarij uit overlevering aangeeft. van de gemeente schriftelijk om een duurtetoeslag overheidswege, verstrekt vroeg. Van nachtwacht T. Vonk bijvoorbeeld was dat kunnen worden. Was de prijs Een bon voor thee, een bon voor koffie, overigens heel begrijpelijk. Hij had eertijds bij zijn be- die de gemeente betaalde een bon voor karnemelksche pap. noeming contractueel laten vast leggen dat hij de zorg echter hoger dan de prijs Een bon voor vet, een bon voor grutten, voor de straatlantaarns in Wilnis op zich zou nemen, waarvoor het werd verkocht, een bonnetje bij elke hap. inclusief de kosten van brandstof en onderhoud. Niet dan zou 90% van het nadelig Een bon ook voor een lief klein kindje, vreemd dus dat toen de petroleumprijs was opgelopen verschil ten laste van het wat de ooievaar ons biedt. naar fl. 0.25 per liter en het aan de lijst van distributie- Rijk komen en de rest voor Maar als je hem geen bon kunt geven, goederen werd toegevoegd, hij de lamp zowel thuis als rekening van de gemeente. krijg je het kindje lekker niet. op de straat maar moeilijk brandende kon houden.

16 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 17 stukje grond huren kostte geld en daarom bundelde men gezamenlijk de krachten in volkstuinvereniging Voorouders gezocht “Samenzorg”, met als achterliggende gedachte hiervoor subsidie aan te kunnen vragen. De vereniging telde De belangstelling voor de genealogische dagen die door de Historische Vereniging “De Proosdijlanden” 31 leden waarvan tien leden, hoofd van een gezin van recentelijk werden georganiseerd, bleken zo succesvol dat naar aanleiding hiervan besloten is om binnen de meer dan vier kinderen waren. Tot twee keer toe werd vereniging een speciale werkgroep samen te stellen. de subsidieaanvraag afgewezen. De vastberadenheid leidde er uiteindelijk toe, dat een bedrag van fl. 100,- et als doelstelling een luisterend oor te bieden met leden van onze genealogiegroep te delen. Op dit zou worden toegekend mits “(...) dit tuinproject na of zo nodig een helpende hand te kunnen reiken moment hebben tientallen stamboomvorsers hun in- toetsing en goedkeuring ook in aanmerking zou komen aanM beginners, maar ook aan hen die zich al langer spanningen bij onze vereniging reeds achtergelaten en voor een rijkssubsidie”. bezig houden met genealogie, over het algemeen vaak het is niet uitgesloten dat het bij u zo lang ontbrekende aangeduid met stamboomonderzoek. familielid al werd terug gevonden. Mocht het echter zo Een laatste “lek” wordt gedicht wanneer in 1917 de Ook suggesties of wensen vernemen we graag. Moge- zijn dat u deze zoektocht inmiddels heeft afgesloten, noodslachtingen op de bon gaan, omdat regelgeving en lijk is er behoefte om cursussen voor u te organiseren, verspreid of misschien wel uitgegeven, maar dat dit toezicht daarop ontbreken. Mogelijk stond niemand er zoals paleografie of genealogie en internet. Genealogie nog niet bekend bij onze vereniging, dan stellen wij het bij stil dat er in vrij korte tijd veel dieren verdronken voor beginners is ook een mogelijkheid. zeer op prijs als u ons dit kenbaar zou willen maken. of na voorafgaande jaren van vrolijk dartelen nu in Een eerste kennismaking daartoe zal plaats gaan vin- diezelfde weide ineens een poot braken. De maat was den op zaterdag 25 april a.s. Hiervoor willen wij een Tenslotte willen wij u melden dat er in Breukelen vol toen een “dolle stier” door twee kinderen aan een ieder, lid of geen lid, graag uitnodigen. Nadere invul- heel hard gewerkt wordt en dat de eerste resultaten kaptouwtje naar de slager werd gebracht en door een ling van deze dag zult u t.z.t. in de weekmedia kunnen heel bescheiden bezocht kunnen worden op veearts, nota bene in dienst van de gemeente, onmid- lezen. www.rhcvechtenvenen.nl (DIAS) dellijk moest worden doodgeschoten. Na deze bijeenkomst in april bestaat de gelegenheid Ziekenhuis uw vorderingen in de zoektocht naar uw voorouders e-mail: [email protected] De levensmiddelen distributie was er debet aan dat er jaarlijks duizenden guldens “gevonden” moesten wor- den om de verwachte verliezen te kunnen bekostigen. De gemeentelijke overheid ging op de kleintjes letten. Een nobel streven in deze moeilijke jaren van gebrek. Zo werd bijvoorbeeld het ‘ziekenhuis’ gesloten. Dit Het bonnenstelsel dat gebruikt werd in de eerste wereldoorlog moet natuurlijk niet zo letterlijk worden genomen, Daarnaast was er een waarschuwing op de gemeen- want het betrof slechts één vertrek, dat deel uit maakte telijke deurmat neer gedwarreld, afkomstig van de van de woning van de veldwachter. Deze jaarlijkse directeur van de centrale brandstoffen commissie besparing (fl. 36.-) kon vervolgens besteed worden die in Mijdrecht zetelde, dat de toegezegde tien ton aan een deel van diens aanvraagde compensatie voor steenkool wel eens zou kunnen stagneren, hetgeen duurtetoeslag. ongetwijfeld weer tot verdere rantsoenering zou Evenmin was men bereid gehoor te geven aan een kunnen leiden. Het was destijds wel aanleiding nieuw aangepast, tevens duurder uitgevallen huurcon- voor het instellen van de ook nu weer gehanteerde tract door uitbater C. Priemus van de Vergulde Wagen, zomertijd. De brandstoffenvoorraad echter was niet waar de raad van tijd tot tijd vergaderde. Maar men de grootste zorg van de gemeente, omdat bekend bleef vasthouden aan een jaarlijkse bijdrage van slechts was dat er nog genoeg turf aanwezig was onder de fl. 40,-. Het lijkt in schril contrast te staan met de riante waterspiegel van de naast gelegen Wilnisse Plas. salarisverhoging van 50% die reeds na één jaar aan de directeur van het levensmiddelenbedrijf werd toe­ Volkstuinvereniging gewezen. Maar daar liet men het niet bij. Er werd o.a. gewezen op de kap van de bomen langs de Zuwe Als burgemeester M. Fernhout op 30 mei 1919 af- om de opbrengst ten goede te laten komen aan scheid neemt en naar Kampen vertrekt, verkeert - net de brandstofcommissie. Terwijl de rechte takken als elders het geval zal zijn geweest - het distributie­ een tweede leven zouden kunnen gaan krijgen gebeuren in Wilnis in zijn nadagen. Het personeel als bonenstaken. Op een paar plaatsen binnen de van het levensmiddelenbedrijf bleef nog enige tijd in gemeente waren inmiddels graslanden gescheurd dienst om behulpzaam te zijn met het saneren van de om daarop peulvruchten te kunnen verbouwen. nog aanwezige aardappelvoorraden. Dat wil geenszins Ook waren er initiatieven vanuit de bevolking die zeggen dat er voorgoed afscheid genomen kon worden gehoor gaven aan de oproep van overheidswege, van de levensmiddelendistributie, hetgeen velen onder om een eigen volkstuintje in te richten. Maar een u nog volmondig zullen beamen.

18 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 19 Polderjongen De weg naar de kerk Door Peter van Golen Door Fred de Wit

Als polderjongen geboren en getogen in de polder Groot Mijdrecht, zoon van een machinist op een water - Ik weet, wanneer u dit leest, dat de titel van dit artikel een beetje dubieus is. Maar als u misschien denkt dat gemaal, leer je de polder kennen onder alle weersomstandigheden. Er was een dag in mijn leven dat alle onze Proosdijkoerier een religieus blad is geworden, heeft u het mis. Het gaat hier gewoon over de weg die naar weersomstandigheden werden uitgedeeld in de polder, op de dag dat ik was uitgenodigd om bij een vriendje een kerkgebouw leidt. Eeuwenlang is de kerk het middelpunt geweest van het centrum van stad, dorp of buurt. op de verjaardag te komen. Vandaar dat we in bijna elke plaats wel een Kerkstraat, Kerklaan of Kerkweg zullen vinden. En als die er niet is, is die straat, vooral in katholieke streken, vernoemd naar de patroonheilige van het kerkgebouw. Het was een dag in november 1944 De Duitsers waren nog de baas in het noordwesten e Kerkstraat in Mijdrecht wijst ons de weg naar waar de voormalige gemeenten Mijdrecht en Wil- van Nederland en zij waren toen nog niet van plan om de Janskerk, de vroegere hervormde kerk, die nis aan elkaar grenzen in de buurtschap Driehuis. De te vertrekken. De machinist van gemaal “De Voogt”, bijD het samengaan van de gereformeerde, hervormde grenspaal, op het pleintje voor het kerkgebouw, geeft mijn vader, kreeg opdracht een aantal belangrijke on- en lutherse kerk tot de protestantse kerk (PKN), de duidelijk aan dat de pastorie in Mijdrecht staat en de derdelen van de machine, de kogellagerdeksels met de naam Janskerk ontving. Die naam gaat terug naar de kerk in Wilnis. Dit als gevolg van een compromis smering, te demonteren en aan de Duitsers af te geven. tijd, toen op dezelfde plaats van de huidige kerk, een tussen de Wilnisse en Mijdrechtse katholieken die in Het gevolg: De polder Groot Mijdrecht verdween heel katholieke kerk stond. Deze was genoemd naar Johan- Mijdrecht tegenover de Rabobank, en in Wilnis op langzaam onder water. Het werd een grote waterplas. nes de Doper, tot het kerkgebouw na de hervorming de kerkwerf tegenover Herenweg nummer 114, een Vanaf het hoog gelegen gemaal “De Voogt” tot aan het sterdamse hongerlijertje kan een warm onthaal tege- omstreeks 157 in hervormde handen overging. Ook in schuurkerk hadden en twee kerkgebouwen niet konden mistige Waverveen één grote watervlakte. moet kunnen zien. Ik meldde me keurig netjes aan de die kringen wordt over Johannes de Doper met eerbied onderhouden vanwege de fi nanciën en het feit dat er De boerderijen en de huizen vormden eilanden, met de achterdeur. Zo hoort dat in de polder waar vrienden en gesproken. Onlangs verscheen van de hand van domi- maar één pastoor beschikbaar was. De Mijdrechtse en kale bomen die als in een grote jammerklacht de kale bekenden altijd achterom moeten komen. Moeder de nee Harry Tacken nog een boekje met als titel Johan- Wilnisse katholieken hebben dus geen straat die hun takken omhoog hieven. vrouw en een paar dochters stonden gereed om mij met nes de Doper, Wegwijzer en Naamgever. Evenwijdig de weg naar de kerk aangeeft, evenals de katholieken open armen te ontvangen. aan de Kerkstraat liep vroeger nog een kort laantje dat in De Hoef. De weg naar de hervormde kerk in Wil- Als jongetje van 7 jaar besef je niet hoe dramatisch het Zij waren zichtbaar teleurgesteld toen ik mijn naam zei de naam Kerklaan had. In 1919 is dit laantje door de nis wordt de gelovigen eveneens gewezen door een is een polder onder water. Het is een boeiend uitzicht. en het doel van mijn komen. Het werd een gezellige koekfabriek De Lindeboom gekocht en bij de fabriek Kerkstraat. De kruiskerk in kan men ook Dus zó zag de polder Groot Mijdrecht er uit voor dat dag met pannenkoeken en melk, vers uit de koe. Toen getrokken. Maar daarmee zijn we er nog niet, want vinden wanneer men daar de Kerklaan afl oopt. In Vin- het gemaal “De Voogt” als stoommachine het eerste ik in de middag naar huis sprong, van heuveltje op met de boot konden de mensen ook nog via de Kerk- keveen vindt men de katholieke kerk aan de Kerklaan. water er uit slurpte en via de rivieren de Waver, de heuveltje, scheen de zon en was er een koude noord- vaart de kerk bezoeken. We hebben in Mijdrecht wel Achter de kerk is enige jaren geleden nog een wijk Amstel, het IJ naar het IJsselmeer pompte. ooster. Het kon wel eens gaan vriezen dacht ik, dan een Sint Jansstraat, een korte straat, die zo genoemd is gebouwd die de naam Kerkelanden heeft gekregen De weg stond al onder water op de dag dat mijn kunnen we schaatsenrijden. Het werd het begin van de omdat die in de wijk Proosdijland ligt, waar de straten omdat die grond oorspronkelijk aan de katholieke kerk vriendje zijn verjaardag vierde. Hij woonde aan de strenge winter van 1944. Op de schaats gingen we naar vernoemd zijn naar de proosten van het kapittel van toebehoorde. De hervormde kerk en de gereformeerde Proosdijerdwarsweg, ongeveer drie kwartier lopen. Vinkeveen, Wilnis of Mijdrecht. Sint Jan, die het in Mijdrecht van 1085 tot 1795 voor kerk in Vinkeveen staan aan de Herenweg. Toepasse- Het onderhoud van de grindwegen was niet optimaal, het zeggen hadden. De katholieken van Mijdrecht en lijk zou men kunnen zeggen: “De weg naar de Heer” daardoor was de weg enigszins hol en de rand van de Zo maar een waar gebeurd verhaal uit de Polder. Wilnis hebben sinds 178 een kerkgebouw op de plek wordt de kerkbezoekers gewezen door de Herenweg af weg stak net en soms net niet, boven water uit. Ik ken er nog meer. te lopen. De overige kerkgebouwen of re- Herkent u deze nog? ligieuze onderkomens in onze gemeente Warm ingepakt door mijn moeder vertrok ik opgewekt Het verhaal van de leefwereld van Piet de Visser, hebben geen binding met een straatnaam naar de verjaardag. Springend van heuveltje naar heu- 1750 - 1800, vertel ik op onze ledenvergadering die de weg naar het gebouw wijst. Ten veltje met mijn klompen al snel vol water trotseerde ik op 22 april 2009. slotte: In het oktobernummer van vorig het polderweer. jaar van de Proosdijkoerier stond in het Het waaide hard en om de beurt viel er regen en Woensdag 22 april artikel van Stef Veerhuis een afbeelding sneeuw, kortom polderweer. Uiteindelijk kwam ik als Voorjaarsledenvergadering van een rijbewijs, waarop te lezen stond een verzopen katje (jongetje) aan bij de verjaardag. Met aansluitend een lezing door de heer P.A. van dat de bezitter woonde op de Kerklaan te De polderwegen waren in 1944 niet druk bezocht, dus Golen over de leefwereld in de Noorder-Zuiderpolder Mijdrecht. Een oplettende lezer maakte iedereen die voorbijging werd gezien. te Waverveen aan het einde van de 18e eeuw. de redactie erop attent dat dit niet kon Al van verre hadden de ouders van mijn vriendje mij Locatie: Hervormd verenigingsgebouw, omdat in Mijdrecht geen Kerklaan is zien aankomen. Het medelijden met de arme kleine Herenweg 07, Vinkeveen maar wel een Kerkstraat. Uit het hier- wandelaar was al helemaal aanwezig. Dat kleine Am- Aanvang: 0.00 uur boven geschrevene zal het duidelijk zijn dat er in Mijdrecht inderdaad sprake is geweest van een Kerklaan. Overigens had het rijbewijs geen betrekking op de Kerklaan in Mijdrecht maar woonde de eigenaar van het rijbewijs op de Kerklaan in Amstelhoek.

0 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 1 er in de turfwinning allerlei mensen nodig voor het Van veenslik werken op de baggermachine, die het veenslik uit het water baggerde en dat op het land stortte.”

Broekriem tot brandbare turf De baggermachine begon begin april te draaien. Door Jan Rouwenhorst Van vroeg in de ochtend tot ‘s avonds laat en dat tot eind september. Op en bij de baggermachine waren In de hoek van de kamer staat een groen geverfde kist. Het blijkt een houten broodtrommel te zijn, of - anders diverse werkzaamheden te verrichten. Toon van der gezegd - een grote schaftkist. Voor de kenners is het een knip. En in een rieten mand liggen enkele blokjes turf, Meer vertelt over het proces van de tufwinning. samen met twee rood geverfde aanstampplankjes en bijbehorende steunstokken. Voor Toon van der Meer (70) “Als “schuttenkoning” liep je in feite één dag voor zijn het de tastbare herinneringen aan de periode van ongeveer tien jaar dat hij werkzaam was in de turfwinning. de baggermachine uit. Je moest dan een stuk land gelijk maken en de schotten op het land plaatsen. Aan urf vindt zijn oorsprong in veen. Van der Meer: “In het veen ziet men niet op een turfje beteekent daar de achterzijde van schotten werden paaltjes met een “Veen is gewoon vergaan blad en bomenafval men overvloed van iets heeft, is men op zoodanig iets houten moker de grond in geslagen. De schotten aan enT door een verrottingsproces geeft dat veen.” niet karig”. Vervolgens staat er:”Hij weet eenen turf in weerszijden van het land waren met elkaar via stevige Onlangs is hij nog gebeld door iemand die vroeg of drieën te kloven” en daarmee wordt dan bedoeld dat lijnen verbonden. Je kreeg zo een opstaande rand om Toon van der Meer er nog turf te koop was voor het roken van metworst. iemand “hoogzuinig” is. een perceel land van ongeveer 60 cm hoog, dat later “Maar het is er bijna niet meer. Het is nostalgie en “Mijn ouders hadden een groot gezin. Ik was de oudste over het toenmalige Kerklaantje. Hij werd daarop gevuld werd met veenslik. Het gebeurde wel eens dat komt niet meer terug.” Turf als energiebron heeft in van twaalf kinderen. We woonden aan het ”, aangesproken door de plaatselijke politie, die patrouil- een schot aan de rand van het perceel wegsloeg.” Nederland eeuwenlang een belangrijke rol gespeeld. zo vertelt Toon van der Meer. Al op de lagere school leerde op de fiets. “Zeg Willem, dat kan echt niet, die “Dat overkwam een broer van mij toen hij schutten­ moest hij zijn vader helpen. “De school was tegenover jongen achter het stuur!” Hij waarschuwde míjn vader, koning was. Hij kwam in het water terecht, maar kon Brandbare veenkluit het klooster aan de Herenweg. Steeds op een drafje want bij brokken zou de verzekering moeilijk kunnen niet zwemmen. Dat was paniek, want hij bleef on- Het Nederduitsch Taalkundig Woordenboek van Pieter naar huis, want een fiets hadden we niet. Met tien gaan doen: “Bij een ongeluk kost het je je hele bedrijf. der. Uiteindelijk heeft men hem met behulp van een Weiland uit 1810 geeft de volgende omschrijving van minuten was ik thuis. En dan helpen. Met de auto mee, Het kan echt niet. Laat ik het niet meer zien!” pikhaak aan zijn broekriem omhoog weten te trekken turf. Turf “(is) eene brandbare veenkluit, uit zeekere we vonden dat prachtig.” “Ik moest er achter vandaan. Maar ja, ik kon wel en uit het water kunnen halen. We waren allemaal wel vette veenaarde gevormd, die - op verscheidene plaat- Eén van de activiteiten van zijn vader betrof het opha- sturen en de zware vuilnis tillen en in de wagen gooien geschrokken, want hij was bijna verdronken. Al het sen - uit den lage grond opgebaggerd, vastgetrapt, tot len van het huisvuil in de gemeente Vinkeveen en Wa- was heel iets anders. De politieagent stapte op de fiets werk werd stilgelegd. Hij moest beklopt worden, om vierkante brokken gestoken, gedroogd en tot brandstof verveen. “Ik was een jaar of twaalf en zat toen achter en ik reed weer verder in de vuilniswagen. Ik herinner het water uit zijn longen te krijgen. Toen hij uiteinde- gebezigd wordt.” het stuur van de vuilnisauto. Mijn vader liep er achter- me nog dat het stuur aan de rechterkant zat.” lijk bijkwam, vroeg hij: “Waar ben ik geweest?” Hij Daarbij worden ook twee zegswijzen aangehaald. aan en gooide de vuilnis op de wagen.Ik reed langzaam is er heel goed af gekomen en heeft er geen nadelige Mensen nodig gevolgen aan over gehouden.” “Toen ik van school af kwam moest ik helpen in het bedrijf. Verder doorleren was er niet bij, want er moest Raamwerk vol veen geld verdiend worden. Mijn vader had een brandstof- “Eerst werd, tot net onder het waterpeil, de grondlaag Baggermachine “Op Hoop van Zegen” fenzaak. Eerst ging het om turf, later kwamen de kolen van ongeveer een halve meter afgegraven. Dat was bij het Museum De Ronde Venen en er is ook nog gehandeld in olie. de zogeheten bovengrond, een soort tuingrond. Tevens had mijn vader een transportbedrijfje. Wij re- De tuinders hier waren er gek op. En pas onder die den veel groente van de tuinders uit de omgeving naar laag begon het echte veen.Ook werd dit gebruikt om de veiling en doorgedraaide groente naar de koeien. het land te egaliseren. De baggermachine schoof er Daarna hadden we een taxibedrijf. Wij reden rouw- en ­vervolgens met een raamwerk overheen. Dat veenslik trouwpartijen.” werd machinaal omhoog getrokken. Het was de “han- “We zaten nog in de turf toen ik ging helpen. Alles delsman” die vervolgens dat raamwerk steeds weer moest aan huis afgeleverd worden. Onze klanten zaten naar beneden liet vallen. Dat gebeurde altijd met een in de wijde regio. Gelukkig had mijn vader ooit een enorm veel lawaai Onder water werd zo een plak veen vrachtauto van het leger kunnen kopen. Het was er één losgesneden tot een diepte van zes meter, over een met een neusje. Mijn vader was één van de eersten in breedte van anderhalve meter en 40 centimeter dikte het dorp die een auto had. Maar als jongens hadden we van voor- naar achterkant. Dan werd het raamwerk nog geen rijbewijs en daarom was er ook een driewie- - vol met veen - omhoog getrokken.” ler, met een motor op het voorwiel. Daar reden wij “Bij de baggermachine hoorden ook de zogeheten toen kolen mee naar de klanten. Op die wagentjes kon “richtermannen”. Dat waren de arbeiders, die werk- wel een vracht van 750 kilo.” ten tussen de schotten en de waterkant. Op die smalle “Hoe ik in de veenderij verzeild ben geraakt? Kijk, wij strook werden stukken hardhout, een soort bielsen, hadden dat kolenbedrijf, maar dat was erg seizoensge- neergelegd met een railsysteem, ter ondersteuning bonden. ’s Winters was het heel hard werken, ’s zomers en sturing van de baggermachine. Die richtermannen was er weinig te doen. En precies in die periode waren moesten dan steeds die stukken hout met een pikhaak

22 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 23 verplaatsen als de baggermachine naar voren ging. Die knieën rij voor rij de lange turven langs om ze met stukken hout moesten het wiel aan de zijkant van de je handen los te maken. Je deed er steeds vier tege- Vergelijking met baggermachine ondersteunen, anders was er onvol- lijkertijd. De losse turven werden naast elkaar neer doende stabiliteit.” gezet om te drogen. Na veertien dagen moesten ze dan weer gekeerd worden. Die turven stonden heel dicht Beweegbare pijp op elkaar. Als je niet oplette, dan kon je zo een turf ­Mijdrecht en Wilnis “Op de baggermachine stond de “uithaler” beneden- omstoten, met als gevolg dat een hele rij turven als Door Fons Compier deks achter het op- en neergaande raamwerk. Met dominostenen omviel.” een sloothaak moest je dan zo’n afgesneden plak in “In juli en augustus droogde het veen het snelst. Als In de laatst verschenen Proosdijkoerier (van december 2008) publiceerden we een artikel over jubileums in 1938 stukken uit het raamwerk trekken en er voor zorgen dat de losse turven droog genoeg waren, dan moesten ze in Vinkeveen en Waverveen. De gegevens daarvoor waren afkomstig uit allerlei verschillende bronnen. Het raad- die brokken veen dan in een bun terecht kwamen. Die in rieten manden gedaan worden en naar de zogeheten plegen daarvan leverde tal van andere vermeldenswaardige zaken op, die één ding met elkaar gemeen hadden: te bun moet je je voorstellen als een groot vierkante bak, turfhoop gebracht worden. Steeds zo’n vijftig turven klein voor een apart verhaal; interessant genoeg voor een algemener artikel over ”Vinkeveen en Waverveen, vlak waarin die brokstukken vermengd werden met water. in een mand. Het gewicht van een turf varieerde. In de voor de oorlog”. Via een “emmerladder” - een constructie te vergelijken buurt van Achterbos was een turf ongeveer 250 gram, met een schuin geplaatste lopende band, waarop em- maar in de directe omgeving van de provinciale weg eïsoleerd cijfermateriaal zal niet veel zeggen. mers waren bevestigd - ging het dan omhoog en daar N201 woog een turf wel meer dan 350 gram. De lichte Maar in vergelijking met Mijdrecht en Wilnis werd het veen vermalen en met het water via de pijp turf vlamde meer, de zware turf smeulde vooral. zalG onderstaand overzicht wel iets duidelijker kunnen op het land gestort. Er was altijd wel wat te doen en je was overal inzet- maken. Landelijk behaalde de - vooral in 1935 succesvolle Die pijp kon heen en weer bewegen, maar het storten baar. Het was altijd hard werken, twaalf uur per dag - N.S.B. in 1939 nog slechts 3,89% van de stem- gebeurde niet erg gelijkmatig, omdat er vaak nog dikke en dat zes dagen in de week.” men. Het Ronde Venen - overzicht van 19 april 1939 veenstukken uit de pijp kwamen. De werkers op het toont aan, dat de N.S.B. - score in Wilnis en vooral land moesten die veenstukken uit elkaar trekken en Op de hoop Mijdrecht ver onder dat landelijke percentage is geble- de stort egaliseren. Anders zouden er ongelijke turven “Uiterlijk eind september moest de turf op de hoop ven. Maar in Vinkeveen & Waverveen was het N.S.B. ontstaan. Dat gelijk maken was echt zwaar werk.” staan, zoals dat werd genoemd. De legakkers waren Dit overzicht is ontleend aan de Provinciale Alma- - percentage bijna tweemaal hoger dan landelijk, i.c. Na de stort bleef het veenslik vier dagen liggen drogen. destijds de droogstroken voor de natte veenslik. Na nak 1937 voor Utrecht. De gegevens daaruit roepen 6,97% versus 3,89%. Die proportie van ‘twee keer Dan begon het proces om turf te maken. Toon van der afloop van de turfmakerij zijn die legakkers voor ­jammer genoeg ook vragen op. Tel bijvoorbeeld meer’ spoort overigens totaal niet met de gevestigde Meer demonstreert in zijn woonkamer hoe men dan het een deel verdwenen, omdat de bovengrond en het bij “Vinkeveen & Waverveen de vier specificatie- beeldvorming, dat het allemaal nog veel erger gesteld veen ging treden. Onder elke schoen of laars werd een onderliggende veen machinaal zijn wegegraven. Het kolommen” maar eens bij elkaar op en vergelijk de geweest moest zijn met het N.S.B. - gehalte van de plankje met leren veters gebonden. “Zo ging je voor- materiaal werd op het land gestort en een paar keer ­uitkomst, i.c. 4.322 vervolgens met het aantal inwo- gemeente Vinkeveen & Waverveen. zichtig het hele land over, met beide plankjes steeds omgezet, zodat het rulle grond werd. Na verloop van ners. i.c. 4.443. Dat geeft een verschil van 121 te zien. naast elkaar. Door het gewicht werd het water er verder tijd werd deze grond per schip afgevoerd naar Bos- Het lijkt me onwaarschijnlijk, dat dit relatief grote aan- uit geperst. Om het evenwicht te bewaren had je in elk koop en Naaldwijk. In Leidschendam verwerkte men tal te verklaren valt uit ongeldig uitgebrachte stemmen hand een stok met aan onderzijde een soort schoteltje het ook tot potgrond. Eigenlijk is dat gebeurd omdat en leden van kleinere Reformatorische kerkgenoot- van hout, om de druk te verdelen. Het moest dan weer de provincie de veenbazen niet wilde compenseren schappen. Het overzicht maakt in ieder geval wel verder drogen.” voor het beëindigen van de veenderij.” duidelijk, dat Vinkeveen een overwegend R.K. dorp Een dergelijke turfhoop werd vanuit een cirkelvormig was. Bij de interpretatie van de aantallen moeten we Op je knieën patroon opgebouwd, maar visueel leek de omtrek ‘meenemen’, dat Waverveen overwegend protestants, “Daarna gingen we met een haak recht op elkaar enigszins stervormig, omdat de lagen turf in verband i.c. ‘hervormd’ was. staande lijnen werden gestapeld met een kleine opening tussen elke trekken. Elk turf, zodat de wind er door heen kon waaien. Qua aantal inwoners ontliepen de gemeenten Vinke- Er bestaan - nu nog - hardnekkige verhalen, dat de vierkantje “Aan de bovenkant was de turfhoop afgedekt met riet, veen & Waverveen en Mijdrecht elkaar in 1937 nog N.S.B. tot wel bijna de helft van de stemmen zou werd dan een waarop plaggen uit de grond werd gestoken en deze niet zoveel. En de dorpen, zeg maar ‘de bebouwde hebben gekregen. Onzin, zoals uit de cijfers c.q. de turf. Zo’n werden gelegd op de turfhoop tegen het wegwaaien kommen’ elkaar nog minder. Daarbij is het besef van feiten blijkt. En ook in Vinkeveen & Waverveen bleek turf stond dan van het riet. De turf werd het ene jaar gebaggerd en belang, dat een aanzienlijk deel van de 4.717 bewoners de N.S.B. in 1939 op z’n retour, zeker in vergelijking als het ware ging pas het jaar daarop in de verkoop. Uiteindelijk van de gemeente Mijdrecht in de Amstelhoek en de met de verkiezingen voor de Provinciale Staten van recht op het bleven er na de lange droogperiode turven over, die Mennonietenbuurt en de Hoef (Oostzijde) woonachtig 1935. Toen werden in deze gemeente zelfs 169 van de land en had elk zo’n vijftien cm lang waren. Het hele proces van was. Dit deel was beduidend groter dan dat van Waver- 1.853 stemmen op de partij van Mussert uitgebracht oorspronkelijk turfwinning en turfmakerij was erg arbeidsintensief. veen (+ Nessersluis) binnen de gemeente Vinkeveen & uitgebracht, een erg hoog - en zelfs landelijke aandacht een hoogte Er zijn nu nog maar enkele mensen in leven die uit Waverveen: in 1939 ontliepen de dorpen Vinkeveen en trekkend - percentage van 9,12%. van zo’n 60 eigen ervaring weten hoe het werken op de bag- Mijdrecht elkaar nauwelijks, qua aantal bewoners. Deze vele N.S.B - stemmen gingen vooral ten koste centimeter, germachine “Op Hoop van Zegen” werkelijk was. Wél was er een opmerkelijk groot verschil in stemge- van de C.H.U. en de S.G.P. De C.H.U. in Vinkeveen maar door het De veenbazen hadden een goede boterham door de drag, als het om de Nationaal - Socialistische Bewe- & Waverveen behaalde in 1935 slechts 138 stemmen; drogen klonk turfwinning, maar voor de veenarbeiders betekende ging (N.S.B.) ging. in 1939 was dat aantal tot 190 toegenomen. Maar in dat allemaal het dagelijkse werk keihard buffelen om een grijp- Op 19 april 1939 waren er verkiezingen voor de Pro- vergelijking met Wilnis en vooral Mijdrecht was dat in. Vervolgens stuiver te verdienen. Er is hier een heleboel armoede vinciale Staten en de uitslag daarvan is de volgende nog altijd opvallend laag. De C.H.U. rekruteerde de Turfmand en egaliseerplankjes ging je op je geweest.” vermelding waard. aanhang voornamelijk uit de leden van de Nederlandse

24 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 25 Hervormde kerk. Stel, dat Nederlands Hervormd De volgende tekst betreft een citaat uit het weekblad Laadt u - in uw gedachten - eens een dergelijke krui- boemeltrein van 08:11 uur vanuit Wilnis te wachten. Al Vinkeveen hetzelfde stemgedrag had vertoond als de “De Ronde Venen” van vrijdag 23 september 1938. wagen met een grint, die aldus verzwaard een aantal zeven minuten later werd Nieuwersluis bereikt en kon Hervormden in Mijdrecht, dan had dat - vergelijken- ”Het gevolg van slechte wegen”. Naar wij van bevoeg- meters door het rulle zand geduwd moet worden, niet er even later overgestapt worden op de stoptrein vanuit derwijs - tot 398 stemmen moeten leiden, in plaats van de zijde vernemen, bestaat het plan, dat de autobus van één of twee keer, maar vele malen gedurende een Breukelen naar het nog niet voltooide Amstel Station. de daadwerkelijke 190. Op een zo’n vergelijking valt de firma H. Verhoek te Vinkeveen in het vervolg niet werkdag van 08:00 uur tot 18:00 uur. Op weg daar naartoe werd enkel even in Abcoude halt in meerdere opzichten wel wat aan te merken, maar ik meer door Waverveen zal rijden, vanwege de slechte gehouden. Reeds om 08:36 uur, dus slechts 25 minuten vind deze bruikbaar en legitiem genoeg om de omvang wegen aldaar. Dit feit is op zichzelf reeds erg genoeg, Openbaar vervoer later! - kon student Pierrot vanaf het Amstel Station van een belangrijke afwijking te kunnen benaderen. daar onze plaats zodoende weer geheel geïsoleerd Het zou kunnen dat noeste polderwerkers zich ook op weg naar het collegegebouw van de Gemeentelijke Over de oorzaken en achtergronden van de ontrouw komt te liggen”. hebben bezig gehouden met het opknappen van de Universiteit van Amsterdam. U ziet het goed, een reis- aan de C.H.U. doen tal van verklaringen en verhalen Tot zo ver dit citaat. Voor de autobusdienst van Ver- Waverveense wegen, die van belang waren voor met tijd van 25 minuten, van Vinkeveen naar Amsterdam. de ronde. Wellicht een onderwerp voor een volgende hoek was vooral het Waverveensepad - gedeelte tussen name autobusdienst- exploitant H. Verhoek uit Vinke- “Ja maar”, hoor ik de kritische lezer reeds opmerken, Proosdijkoerier. Achterbos en de Cliffordweg in Waverveen bijkans veen (Schans). De kans is groot dat er het nodige aan “je moet een overstap- vergelijking maken op basis letterlijk een struikelblok. Maar ook de Hoofdweg, in onderhoud van het oostelijke gedeelte van het Waver- van een reis naar Utrecht C.S., want daar hadden we Verkeer en Vervoer de polder Groot - Mijdrecht vormde vooral in nattere veensepad is gedaan: ‘Waverveen’ stond in ieder geval het over!”. Vinkeveen was vlak voor de oorlog nog altijd een periodes een onbegaanbaar traject. nog op genomen in de Mijdrecht <0> Utrecht dienstre- Inderdaad. Ik neem ter vergelijking wederom om tamelijk geïsoleerd dorp. Dat zou pas echt anders De meerderheid van de Gemeenteraad lag er niet van geling voor 1939. 07:23 uur Connexxion bus 130 naar Breukelen en stap worden, toen de S21, de provinciale weg Hilversum wakker van en zoiets deden burgemeester G.E. Mühl- daar over op de stoptrein naar Utrecht C.S, , alwaar ik - Heemstede, in gebruik werd genomen. Maar dat radt en de Vinkeveense raadsleden N. Aarsman. J. Daar was niks mis mee, met die Verhoek - bus­ om 08:14 arriveer, na een reistijd van 51 minuten. ­gebeurde pas in 1945. Dat betrekkelijke isolement, Beuker, A. van Diemen, J. Driehuis, A. Kolenberg, P. verbinding. Ik heb er in de jaren ’70 en ’80 met 70 jaar geleden stapte je voor dezelfde reisbestem- de slechte wegen en de crisis vermochten toch niet Oussoren, Joh. Van Vliet Wzn. en N. Verrips trouwens ­waardering over horen praten, door (toentertijd al) ming om 07:20 uur bij het Spoorhuis op de trein vanuit te verhinderen, dat het verkeer in Vinkeveen steeds nooit, als het om Waverveense aangelegenheden ging. oudere Vinkeveners. Maar zij vonden het wel jammer, ­Wilnis. Na het overstappen in Nieuwersluis werd dan drukker werd. Bij een verkeerstelling op zondag 9 Hun standpunt: “prima idee, dat opknappen van die dat de bus slechts een paar keer per dag zijn ronde om 07:54 uur Utrecht C.S. bereikt, na een reistijd van... augustus 1938 vond registratie plaats van 1.550 fiet- Hoofdweg, maar dan wel op kosten van de omwonen- Mijdrecht < > Utrecht deed. 34 minuten! sen, 166 auto’s, 78 motorrijwielen, 358 wandelaars den; hun bezittingen zullen immers door de verbeterde En toch is die spoorlijn van Uithoorn naar en 42 tandems. “166 auto’s”, dat is voor de huidige bereikbaarheid in waarde toenemen!”. De raadsleden ­Nieuwersluis v.v. nooit een succes geweest. Korte, begrippen natuurlijk helemaal niks, maar toch werden Piet Smit (Proosdijerdwarsweg) en Theo Nieuwendijk krachtige verklaring daarvoor van emeritus - huisarts de auto’s ruim 70 jaar geleden in Vinkeveen al een (Nessersluis) kregen het niet voor elkaar hun Vinke- W.P.J.M. Pierrot (1919): “Bij de bevolking van de probleem. Dat had met name te maken met de geringe veense collega’s van de onredelijkheid van dit stand- Ronde Venen vóór en vlak na de oorlog was er nauwe- duurzaamheid van de vooroorlogse wagens. In 1938 punt te overtuigen; hier werd immers een uitgangspunt lijks een aanleiding om te reizen, je hoefde toen zelden moest er wijziging van de politieverordening plaatsvin- gehanteerd, dat in Vinkeveen zelf nooit zal zijn toege- ergens naar toe”. Ook van andere Boemeltrein - rei- den, als maatregel tegen het ontstaan van zogenaamde past. zigers heb ik vroeger vernomen, dat het daarbij om in “autokerkhoven” binnen de bebouwde kom. Afgaande op de - selectief weergegeven - dienstrege- feite prima openbaar vervoer ging. En niet duur, als je Uiteindelijk is de ling per 15 mei 1938 werden er op werkdagen 4 of 5 ‘3e klasse’ reisde. En men wees mij er ook op, dat de Hoofdweg in de ‘rondjes’ uitgevoerd. Als je als Vinkevener om 07:30 spoorverbinding Uithoorn - Nieuwersluis v.v. te allen zomer van 1938 toch uur bij De Schans instapte, was je al om 08:10 uur tijde voldeed aan een titel, die Heinrich Böll destijds ‘geteerd’. Dit weg- bij Utrecht -Centraal Station. De verleiding is niet (1948) aan één van zijn boeken zou verlenen: onderhoud werd ter te weerstaan om een vergelijking te maken met de “Der Zug war pünktlich”. hand genomen door reistijden van ons huidige openbaar vervoer. Welnu, als een aantal zogenaamde ik om 07:23 uur opstap bij Connexxion - halte Hoge polderwerkers. Hun Biezenpad zorgen bus en trein ervoor, dat ik om 08:14 inzet kwam er op uur Utrecht - C.S. bereikt zal hebben in een reistijd van neer, dat de grondei- 51 minuten; elf minuten langzamer dan de busrit van genaren in de polder 70 jaar geleden! ‘Groot - Mijdrecht’ “Ja maar”, hoor ik oplettende lezers al nuanceren: voor de kosten heb- “die busverbinding van nu doet er dan weliswaar wat ben moeten opdraaien, langer over, maar die biedt wel 4 ritten per uur”. “En via de toch al zo hoge bovendien, de huidige verbinding is gebaseerd op een polderlasten. En deze afzonderlijke bus- en treinrit en ‘overstappen’ kost nou polderwerkers zullen eenmaal tijd”. ongetwijfeld hebben opgedraaid voor menig Dat kan allemaal best wezen, maar... 70 jaar geleden In zekere zin beoefen ik die eigenschap eveneens: ik Zomer 1938. Het ‘teren’ van de Hoofdweg, aan de zuidkant van de kruising met de Botsholsedwarsweg. uurtje zware arbeid. hadden we ook al zo’n overstap - situatie, Deze werd had de redactie toegezegd voor een bijdrage van vier Op het gemeentehuis werd deze weg hardnekkig met ‘Schoolweg’ aangeduid. Mijn ouders op het adres Let u bijvoorbeeld op geboden de zogenaamde boemeltrein, die in Vinkeveen bladzijden te zorgdragen. Deze zitten er inmiddels ­Botsholsedwarsweg 19 kregen met name van gemeentewege post toegestuurd, met als adressering “School- het houten wiel aan de een halte had bij het Spoorhuis. op. Maar... ik ben nog beslist niet uitgepraat over weg VW 74”. Ook na de oorlog ging de Gemeentelijke diensten daar nog jarenlang stug mee door. Nogal bizar, want de benaming “Botsholsedwarsweg” is in 1878 officieel ingevoerd en daar is nooit verandering in kruiwagen, met daarom 70 jaar geleden stond de toen negentienjarige student “Vinkeveen & Waverveen 70 jaar geleden”: volgende ­gekomen. De foto is afkomstig uit het archief van Jan Compier - Waverveen. heen een ijzeren band. medicijnen W.P.J.M. Pierrot aldaar dagelijks op de keer méér!

26 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 27 Op zich is het noemenswaardig, dat er in ons gebied De Proosdijlanden enkele “melkfabrieken” opereerden, wier melk over het water met vletten werd aangevoerd in melkbussen. En verbazingwekkend is het dat in Vinkeveen een au- tobedrijf was gevestigd, dat met drie bussen het lokale in vervlogen tijden openbaar vervoer verzorgde. Ook hiervan bieden wij u Unieke fi lmbeelden van Mijdrecht, Vinkeveen en Wilnis in de periode tot 1970. Flitsen uit de diverse buurtschap- wederom unieke beelden. pen Amstelhoek, De Hoef en Waverveen. Originele fi lmbeelden vanuit de kerktoren in Wilnis, sfeerbeelden van dorpsgenoten in vervlogen tijden. Prachtige amateurfi lmbeelden, die ons belangeloos ter beschikking zijn gesteld, Veel tijd is gestoken in het zorgvuldig samenstellen aangevuld met een aantal bijzondere foto’s uit ons verleden. van deze beelden. Dit is op vrijwillige basis gebeurd, mede om de prijs op een acceptabel niveau te houden. ankzij de medewerking van velen uit onze vrijwillige brand- Het mag duidelijk zijn dat door de grote hoeveelheid dorpsgemeenschappen is het mogelijk om deze weer. Genietend beelden geschiedkundig onjuistheden zijn weergege- origineleD historische beelden te verspreiden. van enkele ven. Hiervoor bieden wij bij voorbaat onze excuses Ter gelegenheid van de viering van het vijfentwintig- sfeerbeelden uit aan. jarig jubileum van de historische vereniging De Proos- de polder, ver- dijlanden brengt de stichting Proosdijer Publicaties een volgen we onze Wat kunt u met de dvd allemaal doen? unieke cassette uit met daarin drie dvd’s met vele uren reis richting Natuurlijk geven wij geen advies aangaande uw nog niet eerder gepubliceerde foto- en fi lmbeelden Vinkeveen. vrijetijdsinvulling. Maar genoeglijk wegzwijmelen uit Mijdrecht, Vinkeveen, Wilnis en de aangrenzende Het heeft de bij deze beelden en het opnieuw beleven van mooie buurtschappen. samenstel- herinneringen aan vroeger is hetgeen we verwachten lers van deze dat u zult doen. Natuurlijk kunt u ook samen kijken. Een speciale werkgroep bestaande uit Nico van Eijk, unieke opna- Als u in besloten kring met een aantal gelijkgestemden Archief Henk Gille, Floor Groenendijk, Ben Hofkamp, Piet men verbaasd, de beelden van vroeger wilt bekijken dan is dat bijna Afscheid van Rondeveens archief Koster, Herman van Soest, Ed Swaab en Antoon dat er om wat zeker een garantie voor een gezellig samenzijn. Verhaar is vele maanden samen aan de slag geweest voor reden Geniet ervan! e laatste dag dat het archief in het gemeentehuis om uit het grote aanbod van materiaal de meest dan ook in te Mijdrecht toegankelijk was, was dinsdag 5 geschikte beelden te verzamelen. Een uniek product het verleden novemberD 008. Een aantal vaste klanten was toen ook is het resultaat. veel op “de aanwezig: van links naar rechts Fred de Wit (Proosdij- gevoelige De Proosdijlanden koerier), Wim Timmer (van de historische vereniging Wat krijgt u allemaal te zien? plaat” is vastgelegd. Abcoude en ), Marian Sterenborg (Proos- We doen een greep: Sommige aanbrengers hadden zelfs een volledige in vervlogen tijden dijkoerier). Samen met Carin Lustig, die de foto maak- De smalfi lmbeelden die we u te koop aanbieden, zijn geschreven documentatie rondom de beelden die u gaat te, zijn zij de laatste bezoekers geweest in Mijdrecht, door hun ouderdom op zich al uniek. Dat de mogelijk- zien, waardoor twijfel uitgesloten is over de juistheid Unieke fi lmbeelden van Mijdrecht, Vinkeveen waar behalve het archief van De Ronde Venen ook het heid nog bestaat deze beelden heden ten dage af te van het verhaal. en Wilnis in de periode tot 1970. archief van Abcoude en Baambrugge opgeslagen lag. spelen is op zich al noemenswaardig. Als leidraad hebben wij de oude “Haarlemmermeer- Ook zijn er beelden van de aanleg van de discutabele, Productie: Quincent Video Wilnis spoorlijn” genomen, die ons door de geschiedenis ondemocratische aanleg van de N1, die er voor zorg- Montage: Ben Hofkamp leidt vanaf de brug bij Amstelhoek. In die tijd was, net de dat het landschap een blijvend ander karakter kreeg Voice over: Paula Hofkamp als nu, openbaarvervoer gemeengoed, dus niet direct en een dorp in tweeën scheurde. Unieke panden en Muziek: Concordia en Viribus Unitis iets waar je uitgebreid foto- of fi lmopnamen van ging vergezichten gingen voor eeuwig verloren. Wij kunnen Reactie van een lezer maken Dit neemt niet weg dat de beelden die we nog u nog tonen hoe het ooit was. hebben op zich een uniek tijdsbeeld geven. Verkoopprijs €25, - In de vorige uitgave stond een artikel over het Wat dacht u van een vergezicht vanaf Mijdrecht naar We zien veel beelden van mensen die Oranjefeesten stationsgebouw in Mijdrecht. Vinkeveen in een tijd dat Johnson Wax in Amerika vierden met kussengevechten, ringsteken, voetbal met Bij voorinschrijving tot 0 april is de Dvd-box De heer A. Verhaar uit Amstelhoek reageerde nog opgericht moest worden? Een boerderij waar verklede spelers. Allemaal heel vermakelijk om te zien. te bestellen voor de prijs van €19,50 daarop. Hij meldt dat de spoorlijnverbinding van Van Walraven nu gevestigd is. Een molen midden in Scholen met spelende kinderen, die inmiddels al opa Aalsmeer tot aan Nieuwersluis liep en niet tot de bebouwde kom. Het oude stadhuis van Mijdrecht, zijn, bokje over en touwtje springen en kringspelen. De offi ciële presentatie van de Dvd-box is op maandag Loenen. Bovendien noemt hij de precieze datum de koekjesfabriek, drukkerij Verweij. En wist u dat Beelden die we zelden nog aantreffen 0 april a.s. in Rabobank Veenstromen te Mijdrecht. waarop het reguliere personenvervoer op alle in Mijdrecht ooit een zadel- en een kruiwagenfabriek op school pleinen. Haarlemmermeerspoorlijnen beëindigd is: zaterdag waren gevestigd? De vele opnamen die we vonden van de plaatselijke De historische vereniging “De Proosdijlanden” dankt  september 1950. middenstand duiden er op dat ons gebied een self- alle betrokkenen voor het beschikbaar stellen van Het metselwerk van alle stationsgebouwen aan het Vanaf station Mijdrecht gaan we richting station Wilnis supporting systeem had. We waren in die tijd duidelijk het fi lmmateriaal op deze dvd’s. Onze speciale dank baanvak Nieuwersluis tot Haarmemmermeerstation om daar getuige te zijn van een varkensvangwedstrijd, niet afhankelijk van de ‘buitenwereld’. Eerder nog gaat uit naar Rabobank Veenstromen alsook naar in Amsterdam werd uitgevoerd door de families uitgevoerd door enkele lokale dames. Even later was die buitenwereld afhankelijk van ons gebied, vele anderen die vrijwillig hebben meegewerkt aan dit Van Schepppingen uit Mijdrecht en De Hoef. maken we spuitvoetbal mee, gespeeld door de lokale wat betreft brandstof (veen), boter, kaas en eieren. unieke project.

8 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 9 Verenigingsnieuws Programma activiteiten Jubileumfi etstocht Door Jaap Meulstee Maandag 20 april 2009 Presentatie Dvd-box met historische beelden en receptie Jubileumjaar Het bestuur nodigt u uit voor een wandeling op de van De Ronde Venen Het zal u niet ontgaan, dat onze vereniging in 009 buitenplaats VreedenHoff. De heer Lisman zal u Locatie: Rabobank Veenstromen Mijdrecht er gelegenheid van het vijfentwintigjarig be- vijfentwintig jaar bestaat. In het kader van dit jubileum meenemen voor een rondleiding door de tuinen van staan van onze historische vereniging organi- organiseren we dit jaar diverse activiteiten. We vinden het zijn buiten in Nieuwersluis. Woensdag 22 april serenT wij een fi etspuzzeltocht van ongeveer dertig hierbij extra belangrijk dat we voor zoveel mogelijk leden Voorjaarsledenvergadering kilometer langs vele monumentale bezienswaar- een aantrekkelijk programma of begerenswaardige publi- De landschappelijke aanleg dateert van omstreeks 1800. Met aansluitend een lezing door de heer P.A. van digheden in onze gemeente de Ronde Venen. Dit caties bieden. We hebben het idee daar prima in tegemoet Dit vroegst bekende aanzicht van de buitenplaats geeft Golen over de leefwereld in de Nooorder-Zuiderpolder evenement zal op zaterdag 6 juni a.s. plaatsvinden. te komen door de uitgave van de dvd-box, de tentoonstel- naast de koepel met aan weerszijden een scheerheg, de te Waverveen aan het einde van de 18e eeuw. De startpunten van de fi etstocht zijn Dorpshuis De ling in het museum, de fi etstocht en de receptie op 6 juni straatweg en het grote en kleine smeedijzeren hek ook Locatie: Hervormd verenigingsgebouw, Boei in Vinkeveen, Café-restaurant Rendez Vous in en de speciale Proosdijkoerier van september. iets weer van de nog bestaande tuinaanleg met zijn lief- Herenweg 07, Vinkeveen Mijdrecht en Dorpshuis De Willisstee in Wilnis. lijke slingerende paden. Wanneer en door wie deze tuin Aanvang: 0.00 uur De monumenten waar u langs komt zijn kort Actief is ontworpen is niet bekend. Deze aanleg volgde op een beschreven of in de route vermeld. De beleidsvoornemens hebben we in concept strakke (formele) tuin. Zaterdag 25 april geformuleerd. In het lopende jubileumjaar hanteren De ‘hemelhooge boomen’ staan er nog steeds, ondanks Genealogiemiddag in het Hervormd U kunt tus- we de bestaande speerpunten. In de loop van dit jaar het veranderen van de tuinaanleg van formeel naar Verenigingsgebouw te Vinkeveen. sen 1.00 en herformuleert het bestuur haar beleid aangaande de landschappelijk. Gehandhaafd was ook de hoofdzichtas 14.00 uur verschillende aandachtsgebieden van onze vereniging. van vroeger. Zaterdag 2 mei 2009 starten en In onze najaarsvergadering op 6 november willen we Hoogstwaarschijnlijk is de huidige parkaanleg rond Wandeling in twee groepen van 25 personen over uw puzzel- dan een nieuw beleidsplan aan de leden presenteren. 1800 ontstaan. Toen is de waterpartij achter het huis de Buitenplaats Vreedenhoff aan de Rijksstraatweg oplossingen Belangrijk aandachtspunt in alle plannen is de betrok- vergraven tot de vorm, die het nu heeft. Een tweede te Nieuwersluis. Opgave vooraf of reserveren van inleveren tot kenheid van onze leden. Vele honderden inwoners vijver met eiland kwam tot stand in het achterste deelname noodzakelijk. 16.45 uur. van onze gemeente zijn geïnteresseerd in de regionale gedeelte van de buitenplaats. De beide vijvers staan De prijsuit- geschiedenis. We stimuleren de actieve deelname van ondergronds met elkaar in verbinding door een houten Zaterdag 6 juni 2009 reiking is in deze mensen in onze activiteiten. koker. Met meerdere kokers wordt de eerste vijver van- Jubileumfi etstocht langs diverse gemeentelijke en Dorpshuis Een mooi voorbeeld van deze betrokkenheid is bijvoor- uit de Vecht voorzien van water. Twee zeer oude beuken rijskmonumenten binnen De Ronde venen. Start De Wil- beeld onze dvd-commissie. Een groep actieve heren, bevinden zich aan beide kanten van de eerste vijver. tussen 12.00 en 14.00 uur in Mijdrecht, Wilnis of lisstee te die met elkaar de publicatie van de historische fi lmbeel- Eveneens vindt men er eiken, beuken, esdoorns, linden Vinkeveen. Aansluitend om 17.00 uur onze jubileum- Wilnis om den mogelijk gemaakt hebben. Ook de werkgroepen enz. receptie in Dorpshuis de Willisstee in Wilnis. 17.00 uur. voor archeologie en genealogie bestaan uit enthousiaste Ook zeldzame vogels als de houtsnip, nachtegaal, leden, die graag een uurtje vrije tijd besteden aan het grauwe vliegenvanger, goudhaantje en het ijsvogeltje Midden 2009 Aansluitend organiseert het bestuur van de histo- uitpluizen van onze geschiedenis. behoren tot de fauna van deze zeer uitgestrekte buiten- Tentoonstelling over de Historische Vereniging in en rische vereniging “De Proosdijlanden” een receptie Het jubileumprogramma en de hieraan gekoppelde plaats. in samenwerking met het museum De Ronde Venen. ter gelegenheid van het vijfentwintigjarig bestaan activiteiten vallen onder de verantwoordelijkheid van van de vereniging. U bent van harte welkom ook onze pr/commissie. Het is mooi dat deze werkgroep De wandeling duurt ongeveer anderhalf uur. Per September 2009 als u niet meegefi etst heeft. onlangs uitbreiding heeft gekregen. Ook u bent na- wandeling kunnen er slechts 5 personen mee. Dus Genealogiedag met lezingen, workshops en drukkelijk uitgenodigd om deel te nemen aan onze wie het eerst komt, die het eerst maalt. Het beste kunt tentoongestelde voorbeelden. activiteiten. Bekijkt u onze website eens en neem u stevige wandelschoenen meenemen !Er zijn geen contact op met één van de bestuursleden. kosten aan verbonden. Donderdag 26 november 2009 Deelname aan de fi etstocht is gratis. Najaarsledenvergadering. U doet mee op eigen risico. ANBI Er zijn slechts weinig parkeerplaatsen beschikbaar. U Onze vereniging heeft van de belastingdienst bericht kunt ook bus 10 nemen vanaf Abcoude of Breukelen. gekregen, dat zij sinds 1 januari 008 een Algemeen Uitstappen bij ‘Het Stoute Soldaatje’. Hiervandaan Nut Beogende Instelling (ANBI) is, waardoor het is het 10 minuten lopen naar VreedenHoff (richting mogelijk is dat donateurs hun giften van hun belasting Loenen). Een andere mogelijkheid is misschien om met Steun onze vereniging kunnen aftrekken. elkaar mee te rijden. Koop nu onze verjaardagskalender voor €5.00 Wandeling in de tuinen van de buitenplaats Aanmelden vòòr 15 april a.s bij W.Dijkxhoorn, Vreedenhoff Botdrager 1, 641 LA Mijdrecht. Tel.: 097 - 857 bij Boekhandel Mondria, Lindeboom Mijdrecht Datum: zaterdag  mei 009 Mail: [email protected] Drogisterij Nachtegaal, Dorpsstraat Wilnis Verzamelen: Rijksstraatweg 5, Nieuwersluis Boekhandel Readshop, Zuiderwaard Vinkeveen Tijd: 11.00 uur en 14.00 uur Het bestuur wenst u een prettige wandeling toe!

0 De Proosdijkoerier • Maart 2009 De Proosdijkoerier • Maart 2009 1 Aan de leden van de Colofon ‘De Proosdijkoerier’ is een kwartaal- uitgave van de Historische Vereniging ‘De Proosdijlanden’ geregistreerd onder Historische Vereniging ISSN 1388-7165

Redactie ‘De Proosdijlanden’ John Driedonks (eindredacteur) Piet Grundmann Vinkeveen, februari 2009. Jan Rouwenhorst Marian Sterenborg Geachte leden, Vormgeving Sandra Loogman Hierbij wordt u uitgenodigd voor een Algemene Ledenvergadering, www.graphix-design.nl welke zal worden gehouden op woensdag 22 april 2009 in het personeels- Redactieadres restaurant van de Rabobank, Bozenhoven te Mijdrecht. John Driedonks, Dijkgraaf 42, 3648 KC Wilnis A G E N D A e-mail: [email protected] Drukwerk • Opening 20.00 uur Drukkerij Avanti Wilnis • Mededelingen • Ontwikkelingen van Museum naar Paviljoen en participatie Voorzitter Dhr. J. Meulstee, tel: 0297-264494 van de Vereniging in dit project • 5 jarig bestaan van de vereniging. Feest! Secretaris en genealogie • Presentatie feestprogramma Dhr. P.A. van Golen, Achterveld 51, 3645 HN Vinkeveen, tel: 0297-261672 • Verslag van de algemene ledenvergadering van november 2008 • Jaarverslag 2008 Penningmeester • Bespreking jaarrekening 2008 Dhr. A. Schuil, tel: 0297-241827 • Verslag van de financiële commissie Vice voorzitter en PR en benoeming nieuwe financiële commissie Dhr. E. Swaab, tel: 0297-287469 • Vaststellen jaarrekening 2008 • Mededelingen over de Stichting Proosdijer Publicaties Archeologie, monumenten, excursies en lezingen • Presentatie/demonstratie historisch filmmateriaal op DVD Mw. W. Dijkxhoorn, tel: 0297-285373 • Bestuursverkiezing: Aftredend en herkiesbaar: E. Swaab • Rondvraag Algemeen adjunct Dhr. D. Koeleman, tel: 0297-284609 • Sluiting Ledenadministratie P A U Z E Dhr. L.M. Remmelenkamp, Rozenobel 27, 3641 NJ Mijdrecht, tel: 0297-286170 [email protected] Lezing door Peter van Golen. Over de leefwereld in de Noorder-Zuiderpolder te Waverveen aan het einde Fotograaf van de 18e eeuw. (zie ook aankondiging elders in deze Proosdijkoerier) Dhr. N. van Eyk Postadres vereniging Historische Vereniging ‘De Proosdijlanden’ Postbus 65, 3648 ZH Wilnis Postbus 65, 3648 ZH Wilnis. Bankrekening nummer 36 96 18 505. Bankrekeningnummer E-mail: [email protected] website: www.proosdijlanden.nl 36.96.18.505 Secretaris: P.A.van Golen, Achterveld 51, 3645 HN Vinkeveen. Tel. 0297-261672. E-mail: [email protected] Website: www.proosdijlanden.nl E-mail: [email protected]

Lidmaatschap Lid worden kan door aanmelding bij de Rectificatie: In het cover-artikel van de laatste editie van het vorige jaar is als datum ledenadministratie op bovenstaand adres. van de aquarel abusivelijk 1811 vermeld. Dit moet zijn 1813. Contributie In dat zelfde artikel wordt De Vergulde Wagen aangeduid als gemeentehuis van Wilnis. Dit 1 kan waarschijnlijk het gemeentehuis van Oudhuizen geweest zijn. Overigens is dit wel enigs- 15,00 per jaar zins discutabel want er zijn in de 18e en 19e eeuw telkens samenvoegingen en splitingen geweest, n.l. 1798 - samenvoeging; 1801 - splitsing; 1811 - samenvoeging; 1818 - splitsing Oplage en 1857 - samenvoeging. In welk gebouw men in die tijd vergaderde is niet bekend. Dit kan circa 1050 geweest zijn in De Vergulde Wagen maar ook in het nog bestaande pand Herenweg 2-4.

32 De Proosdijkoerier • Maart 2009