1'!00 BAŞLARI.. Turk sınerııJSı, tıenüz kendı dilinı k ır'Tı...ı, tarıhi:"l oluşturma ç.:ı­ lışınalarınır iç. nde ,ıkışıp kdlmı> bır duruıııdadıc r qu11lerde fle yoğlu, Ye~ilçam ;ok.1<}ındrı ustlemnıı bu dlınya~ın n· lolnlar hl:)r geçen gün <aytca artan, ama ne denli k'ltteli olduğu duşurıulme· den çektlen fılm-lerle, kendilerınce bır çıkı~ yolu bulmuşlardır. Çekilen filmierin Anadolu'nun çe~ıtli lıolgelerınden geler ışletme cılerın tekelinde oluşu da o günlerin b.ışK,ı bır gerçeğidir. ~ınemanın bu sıkıııtııar içınde yol aldığı gtinlerdt" güney sahille­ rinden ı%3 yılı y.ızınd,. Antalya'dan bır lıaber qelır. Antaly~ll lar. ı95b dan tıbaren her yıl yapılan ;e qelenek<>l ~ale getırılen PortJkal Geceleri 3dı ile başlayıp ;onralar• Antalya fest:vaı ' cıarak devartl eden r~nlikler ıç ır de bir film te·ıt va ı ı yapı""aya k~ rar vermişlerdir. A,lında ~unun bır orıcesı v rdır ı <JbO yılında yonetr ıen Behlul Dal, o zaman kı ddıyla 'Ant.ılya fe•tivalı' için de bır film testıvali yapılmdsı fikr.ni atar ortaya. Duşünce done· min belediye başkanı ümer eken tarafından da beğenilir fakat festivali n yapılacağı tarih, hern testıvalin hem de ülkenin kaderi· nı değiştirecek! r Çlinku ı %0 Antalya Festivali, 27 28-29 Ma yıs günleri yapılmak uzere ılan edilnıtştir Darbe ~onraSI gelen sü• reçte Antalyalılar film <enlıgı dlişüncesıne üç yıl ara verirler J9b3'te Behlül Dal bu kez de yeni belediye ba~kanı Dr. Avni To­ lunay· ıkna etriştir ve artık kesin karar verilmiştir Bu karar ve­ rı~in uzerinden geçen tarr 40 yıllık zaman dilimı, Tiirk sıneması nı0 son 40 yıliık ıT .ıcerasına da tanıklık edece~tir aslında Öy• le kı, yıl ıçinde üretilen film ,ayısı 3ttlım .ayısını, filmierin nite· antalya altın portakal liği ise festivalir nitelığıni belırleyecektır zaman çinde. 1'11 4 BİR FESTİVAL DOGUYOR ... film festivali Dönemin belediye başkanı Dr. Avni Tolunay ve yakın arkadaşı • • • Behlül Dal, Antalya'da bır film festivalinin yapılmaSI gerekiiliğın­ den hareketle istanbul'a gelırler ve Prodüktörler Cemiyeti'nde bır grup sinemacı ile toplantı yaparlar. Çıkan karar bu atılımın des· BIR FESTIVALIN teklenmesi yönündedir ve yönetim kurulu başkanlığını, uyesı • • • • • • U mit Utku'nun yapacağı bir destekleme komit~51 kurulur Festi valin henüz bir tuzüğü yoktur ama Çdlış:nalara başlanır Antal· OYKUSU ya'dan l~tanbul'dakı 23 şirkete birer mektup gönderılerek yapı lacak olan festivale katılmak üzere kendılerinden ı Ocak ve 31 Bu öykü Istanbul'nun orta yeri Ağustos 1963 tarihleri arasında sansür kurulundan geçmiş ol· Beyoğlu· nda kurulu, yıldızlı bir dünyanın mak kaydıyla birer filnı istenir. l<ı;a zJnıanda cemiyetin katkısıy­ la toplanan 23 film, istanbul'da oluşturulan b kişilik ön jüri ta· güney sahillerine Antalya ya raftndan 4 gün süreyle izlenir ve Antalya'ya gönderilmek üzeı·e yansımasıydı aslında ACI Hayat, Ağaçlar Ayakta Ölür, Ayniarı Yollar, Gurbet Kuş/art, Kllgtn Delikarılı ve Yartn Bizimdir adlı altı film ,eçilir. Filmleri ALİCAN SEKMEÇ altın portakal film festivali 4 seçilmeyen bazı yapımcılar testıvali prote;to etmeye çalış«laıxı 3. Film K,r nl!k/4 Uy.;ru,ı/.ın "En lyi Yilne1men ALf Yı da, devreye Ümit Utku girerve Be~l(ıl Dalıilnder ç karılarak bu 1K~~~~ Aıı Destan~ En İy i Se.naryo Vedat T !<al so run çözülür. Belediye testıvalde verqecek ödül içıı• heykeıtr~ Uya,..ınlar !n İyı Kadın Oyuncu Faı.r.a !.lı k c~ Bed ii Cemal Akt~lga'ya Antalya'yı simgeleyen bir hey kek k yap­ can En İyi Erkek Oyuncu f' ret 1-121<.ı~ 1<! tırır. ilk heykellerin sahıplerı de şöyle açıklanır m' En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu AfıJ'I' lloo lfep m. a'Vt'· En İyi Film Gurbet Kuşlam En İyi Yönetmen HalitRefiğ (Grır­ ŞiZJ• En İyi Yardımcı Erkek Oyuncıı Erol Taş (Dw.lrlanP (.;e- bet Ku~larıl En İyi Kameraman Ah Uğur (ACI Hdy,ıtJ/ En İyi Kadın Oyuncu Türkan Şoray (ACI Hayati/En Iyi Erkek Oyun­ 1'16tı ŞENLİK İ ÇINDE ŞENLiK. •. cu izzet Gunay (Ağaçlar Ayakta ÖJur!tErı İyi Yardımcı Kadın Uçunr:u fe::)tıvat ~1Gtm.. u dn r _'fllilc ıada, d~z,. ,ı }( ....... ti-':i Oyuncu Yıldız Kenter (Ağaçlar Ayakta Ölüri.'En İyi Yardımcı arasmda tartışmalar dlevlrnir Metın Erk'iilllı<enılı " m St'Vmı"k Erkek Oyuncu Ulvi Uraz <Yarın Bizimeliri Zaman1 filmını festivalder Çe> erken • . jun uyererı ırasırıda t!e- nmı filmimi deijerlendirebılecek b1r kım"' yoktı.r d.,~re• !>o 1965 FESTivAL İKİ YAŞlNDA .. tivali protesto elmekt.edir Komıte Sevm::k Zamant yerıne B •lar Festival, ikinci yılında belediyenin bir yan faaliyeti olarak devam Çbzulmeclen filmini alarak yoluna de~am eder, Bı..,uc ardırıdar eder. İstanbul'da altı kişilik bir ön jüri oluşturulur. Jüri Antalya'ya başta Lütfi ö. Akad olmak üze- r---- ----- gönderilmek üzere Aşk ve Kin, Ahiapolun Kolları, Duvarlarm Öte· re Metın frksan, Erdogan To si, Erkek Ali, Hepimiz Kardeşiz, İstanbul'un K1zları, Kara Meh- katlı, Feyzi Tuna, Selma Güne- med, Karanlıkta Uyanan/ar, Keşanlt Ali Destanı, Üç Tekerlekli Bi· ri, Ayla Algan, !zzet Gilnay, Ta- siklet filmlerini seçer. Uç Tekerlekli Bisiklet ve Hepimiz Kardeşiz rık Dursun K. gibi birçok ımza­ dışındaki filmierin ön jürideld bazı üyelerle ilişkileri tepkilere yol nın yer aldığı 3 maddelik sert ı açar. Mesela Memduh Ün, Keşan/ı Ali Destanı, Erkek Ali ve İs­ bir bildiri yayıntanır. Buna gö• tanbul'un Kızlan filmlerinin yaptmcıst, Turgut Demirağ ise Aşk ve re, festivali dlızeııleyenlerle Kin'ın hem yapımcısı, hem yönetmenidir. Diğer jüri üyelikleri ise prodüktörlerin çıkar birliğı, Nejat Duı·u, Nurhan Nur, Sabahattin Ataker. Mehmet Dinler, Dr. Tilrk sıneması ıçın zararlı ol Burhanettin Onat gibi isimlerden oluşmaktaydı. maya başlamıştır Bıldırı An· Ödüllendi r ıneye bu yıl En İyi 2. Film, En İyi 3. Film, En İyi Se­ talya'da şok etkisi yaratır Beh naryo, En Iyi Film Müziği, En iyi Kısa Metraj\ı Film ve En İyi lu! Dal, bır ıurı uyesı ıle tartı· Stüdyo kategorileri de dahil edilmiştir. Festivale katılan lO film­ den 7 tanesinin kalite açısından aynı seviyede olduğu tüm sinema çevrelerince kabul görmüştür. Bu nedenle jüri de ~nslı sayılmış­ lu'nun arka sokaklarında paspas olmayacakttr. ' Festivale katıkın tır. Fakat jüri birincı film olarak kimsenin beklemediği hatta ka­ filmlerden S tanesi /Harernde Dört Kadın, Ben 0/di.lkçe Yaşanrn. lite sıralamasına dahi almadığı Aşk ve Kin filmini seçer. Bu açık· Muradm Tiırküsu, Toprağın Kanrve Nanıusum ;çin) bir grup mit lamanın ardı n dan Anta lya'da bulunan sinemacıların Turgut De· 1iyetçi ve dinci genç tarafından ahlaksız olarak nitelenir ve jüri mirağ hariç hepsi festivali ve ödülü reddettiklerini açıklayan bir tehdit edilir. Fakat komite bu tehditi onenısemez ve f.lm göste• bildiri yayınlarlar. Bild iride AP'Ii Belediye Başkanı Dr. Avni To­ rimieri başlar. Festival in ilk günü Haremefe Dön Kadm filmi An lunay, yönetmen Turgut Demirağ'ı sağcı görüşlerinden dolayı ka­ talya'nın en güzel salonlarından biri olan Saray sinemasında gös• yırd ı ğı düşüncesiyle protesto ediliyordu. Hemen ardından da ödül terilirken bir grup salonu basar ve filmin gösterimini durdurtur. alan sanatçılardan Fatma Gırik, Aliye Rona, Fikret Hakan, Atıf Politik tartışmalar yarışma sonuçlarına da yansır ... Iddialı film­ Yılmaz, Vedat Tilrkali, Nedim Otyam ve Erol Taş istanbul'da da lerden Hareınde Dört Kadm ve Yılmaz Güney'li Ben Öldükçe Ya­ bir basın toplantısı düzenleyerek Altın Portakalları reddettiklerı­ şartm festivalden ödülsüz dönerler. İki ülkeden kültür ate~elerının ni a,ık l a d ılar. Ancak reddedilen heykelcikleı· İstanbul'da sahiple· de katıldığı ıüri kararları şu şekilde açıklar: ri taraf ı ndan a l ı nır. Bütün bu tepkilere rağmen jürinin birincilik En İyi Film Bozuk Düzen/En İyi 2. Film Toprağın Kam!En İyi ödülü dı ş ındaki ka rar l arı genellikl e makul karşılanır. 3. Film Muradtn Turküsü/En İyi Yönetmen Menıduh Un 'Na­ En İyi Film Aş k ve Kin/En İyi 2. Film Keşa n lı Ali Destam/En İyi nıus um lçin)/En İyi Senaryo Erol Keskin-Hdldım Oormen <Bo- Cv lı 5 altın portakal film festivali 40 yılın öyküsü ıSiiı111ğün KtZJ-Yaprak Dökumül!En İyi Erkek Oyuncu Yılmaz zuk Düzen>tEn İyi Kadın Oyuncu Se lma Güneri <Son l<uşlar>t En Güney !Hudut/ann Kanunui/En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Alı­ İyi Erkek Oyuncu Ek rem Bora <Sürtük>/En İyi Yardımcı Kadın ye Ro na ı Zalimleri/En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu E rol Günay• Oyuncu Yı ldı z Kenter <İsyancılar>t En İyi Yardımcı Erkek dın lG üzel Bir Gün Içini Oyuncu Müşfik Kenter <Bozuk Düzen> ıq68 KAÇ KATEGORiDE ÖDÜL OLMAU? .. 1967 'DRAM, TARİH, KDMEDİ' ... Festival komitesi geçmış yıl l ardan edındiğı tecrübeler ışığında Festival 4 yaş ı na girerken dram, komedi ve tarihi filmler katego­ kalabalık ön jüri kurma uygulamasından vazqeçmiştir. Bu yıl ka­ rilerine ayrılmış ve her kategori için birer birincilik hazırlanmış­ tıl on fılnı şırketlerinin sayısı ıse 20'Ierden ll'e inmiştir Bu du­ tır. istanbul 'dan başvuran 21 film, 13 kişilik ön eleme jünsi ta­ rum Yeşilçam'ın kendini gerı çeknıesı olarak nitelenir Bu arada rafından izlenmiş ve yarışma için aralarında Çalıkuşu, Hudutla­ ıurı oluşumunda sıkıntılar yaşanırken, ödul kdtegorileri konusun· rın Kam11ıu, Kanım Benırn ve Yaprak Dökümü'nün olduğu 12 se­ da da tartışmalar filızlenır. Sonuçta başkanlığını Faruk l<enç'in çilir. yaptığı jürı En Iyi Film d.1lında altın, gunıüş ve bronz olmak üze Fakat bazı ön jüri üyeleri kendilerine baskı yapıldığı gerekçesiy- re uç ödül verilmesine karar verır. Festıv.ılin son gunü jürıde ba­ le ıstila ederler. Ancak asıl olaylar, 5 Haziran 1967 qünll yapıl<ı zı tatsızlıklar yaşanır. Önce 11 kışilik ıurinin 6 uyesı Faruk Kenç, cak olan ıürinin sonuç açıklamasının aynı gün Anadolu Aıansı ta· Muharrem Ergin, Selahattin Akkavuk. Kaya Çakıııakçı, Eskin rafından en az üç saat evvel radyo haber bültenlerine dağıtılma­ Tipi, Refik Kemal Arduman, 'on filmleri izlemeden ve diğer 5 sı ile başlar Radyolardan duyurulan sonuçlar En Iyi Erkek Oyun­ üyenin haberi olmaksızın gizli bir yerde toplanarak kararlar alır­ cu ödülünün ı<artal Tibet'e verildiğ ı şeklindeki açıklamil dııında lar.