Krities En Onafhankelik Verschijnt 2X Per Jaar #0 2019 Indies Gratis Mee Te Nemen Tijdschrift
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
1 KRITIES EN ONAFHANKELIK VERSCHIJNT 2X PER JAAR #0 2019 INDIES GRATIS MEE TE NEMEN TIJDSCHRIFT ANNEKE BRASSINGA FRANS VERHAGEN over Orwell & Forster over de VS als kolonisator CARL HAARNACK MEI LI VOS over zijn Indische vader over Peranakan-Chinezen HERMAN KEPPY JOHN KLEIN NAGELVOORT & ANTON STOLWIJK over een Molukse over Toean Stammeshaus verzetsman en TNI-militair EN EN columns over hedendaags kolonialisme en omgekeerde nieuws afhankelijkheid van onderzoeksinstellingen en musea W 2 INHOUDSOPGAVE 3 REDACTIONEEL MOLUKSE ZAKEN Donald Poetiray, Engelandvaarder, KL-officier en 4 19 WERELDWIJD Amerika is de baas door Frans Verhagen luitenant-kolonel bij de TNI door Herman Keppy 20 LITERATUUR Twee Britten, twee buitenstaanders door Anneke Brassinga Beste lezer, ANDERS INDISCH Erich, Indo-Europeaan tegen wil en dank 6 door Carl Haarnack 21 LITERATUUR Koloniale kitsch door Esther Wils Voor u ligt het nulnummer van een nieuw tijdschrift, dat zich richt Maar in de huidige ijver al het foute (nogmaals) aan te wijzen in de op de (post)koloniale cultuur en geschiedenis. Wij volgen voor u de geschiedenis, en Indische onderwerpen als ‘koloniaal’ taboe te verklaren, ANDERS INDISCH Mijn ongekende Peranakan-geschiedenis door Mei Li Vos 7 22 LITERATUUR Ondernemende vrouwen door Esther Wils tentoonstellingen, het onderzoek en in de eerste plaats de boeken die dit worden nieuwe stigma’s uitgedeeld. Verhalen over Indische mensen dienen terrein verkennen, en we nemen het ruim: niet alleen Nederlands-Indië en vormen van leed aan te nemen om ruimte in de pers (en bij subsidiegevers) ATJEH Toean Stammeshaus interview met John Klein Nagelvoort door 8 23 LITERATUUR Springers stille trom interview met Veronika Kusumaryati door de Molukken, ook de West, andere (oud-)kolonies van Nederland en andere te verdienen – zie de opvallende aandacht voor tentoonstellingen over de Anton Stolwijk Anton Stolwijk naties komen aan de orde. Deze aflevering laat het duidelijk zien: we gaan migratie als vlucht en de overlevenden van Depok. Of een minderheid moet niet alleen de wereld rond, ook in de tijd bewegen we ons van de eerste nadrukkelijk in zijn etnische gedaante worden gepresenteerd in het kader ANTILLEN Hoe Sint-Eustatius rees naar het wereldtoneel en weer verdween 11 24 DEKOLONISATIE Een ervaringsdeskundige veldprediker door contacten tot de dag van vandaag. van ‘empowerment’ – waardoor je afgelopen jaar en ook nu nog hier en daar door Michiel van Kempen Jonathan Verwey Het kolonialisme, zijn gevolgen en zijn huidige vormen staan onverhoeds tegen een (prachtige) zwangere, naakte Molukse vrouw kunt internationaal sterk in de belangstelling. Het onderwerp houdt de aanlopen die in de zeer populaire reizende tentoonstelling Mahina figureert. SURINAME De Hindostaanse stadsmiddenstand door Michiel van Kempen 12 25 VAN DE INSTELLINGEN Appels en peren? door Bart Luttikhuis en Thijs gemoederen bezig, zowel op wetenschappelijk als op persoonlijk niveau; Dat doet denken aan de praktijk om vreemde volkeren tentoon te stellen, op Bruid & bruidegom door Esther Wils Brocades Zaalberg veel nazaten zijn zich – mede door het spectaculaire genenonderzoek de wereldtentoonstelling anderhalve eeuw geleden. Naïviteit en/of gebrek dat binnen ieders handbereik ligt – sterk bewust van hun afkomst. De aan geheugen? Dat deze vrouw uit vrije wil poseerde, neemt de associatie CURAÇAO & SURINAME Curaçao 1945/1963 & De Grote Suriname-tentoon- 13 27 VAN DE INSTELLINGEN Het lange koloniale zwijgen door Matthijs Kuipers veelgehoorde stelling dat de Indische cultuur verloren gaat, onderschrijven niet weg, en je vraagt je af wat dit bijdraagt aan de emancipatie van de stelling door Esther Wils wij niet – ook al leeft er nog maar een kleine minderheid die Indië lijfelijk groep. 28 WETENSCHAPSGESCHIEDENIS Vier cruciale biologen door Ad Maas heeft meegemaakt. ZUID-AFRIKA In Welkom Today domineert het beeld van de nadagen van 14 Dokter Djawa door Esther Wils en Herman Keppy apartheid door Siegfried Huigen Indische erfzonde 29 WETENSCHAPSGESCHIEDENIS Op de deining van de wetenschap door Herman Krities en onafhankelik AFRIKA Gom; Omgekeerde afhankelijkheid door Dorrit van Dalen 15 Keppy Er lijkt een soort Indische erfzonde te zijn uitgevonden: ook wie als blanco U las op het omslag al onze leuze, krities en onafhankelik, in de eigenwijze baby in de kolonie geboren werd, is bij voorbaat schuldig en mag niet WERELDWIJD De Nederlandse wereldgeschiedenis door Boudewijn Walraven 16 30 KUNST In de ban van Bali door Esther Wils spelling van Edgar du Perron, criticus, autodidact en ‘nuchter met gevoel’. met plezier aan de prettige, mooie of leuke aspecten van zijn overigens Hadden we die maar in de gelederen! Zo’n reputatie kan je je niet toe- onherroepelijk ingewikkelde leven terugdenken. Zelfs wie ruim na de WERELDWIJD (Neo)kolonialisme, kapitalisme en de plundering van de natuur 18 31 OP KOMST eigenen, en dat is ook niet de bedoeling: we brengen graag een hommage Indonesische onafhankelijkheid in een Indisch gezin ter wereld kwam door Steven van Schuppen aan dat grote voorbeeld. moet zich schamen. Ook in het blad dat nota bene de geuzennaam Pinda* Onze tweemansredactie – u kunt hiernaast bij ‘Medewerkers’ nader draagt valt die tendens te bespeuren. Hans Goedkoop betreurt het mogelijke kennismaken – is wel kritisch en onafhankelijk, en autodidact op het gebied verlies van zijn Armeens/Chinese afstammingslijn aan een simpele Indische: MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER van de koloniale geschiedenis en cultuur, maar langzamerhand wel ervaren, ‘Terug moeten naar die ene Indische identiteit, dat zet je vast. Het zet je en in het bezit van een groot netwerk aan kenners. En wij hoeven geen in het hokje van de Indo. Het maakt je kwetsbaar voor cliché, van anderen De redactie van Indies tijdschrift en daarna op eigen benen hoopt exotische producten op aarde Helman, Rusteloos en overal aan de Universiteit Leiden in door Nederlandse soldatenogen. aandeelhouders tevreden te stellen; we kunnen het blad maken dat wijzelf en van jezelf, een bitse weerzin overvalt me als ik eraan denk.’ Van Remco wordt gevormd door Herman te staan. Behalve het ministerie (2006) die dit najaar in een (In de Knipscheer, 2016). Van het project ‘Violence strikes Ras, seksualiteit, extreem geweld graag zouden lezen en dat er naar de inhoud nog niet is. Raben, kleinzoon van twee totoks, zullen ‘Indische Nederlanders […] aan Keppy en Esther Wils. heeft – essentieel! – ook een uitgebreide Engelse vertaling Kempen is voorzitter van de root: why vigilantism became en Nederlandse militairen, 1945- de bak moeten om zich tot het eigen koloniale verleden te verhouden. […] Herman Keppy (1960) is grote en deskundige schrijvers- verschijnt bij Leiden University werkgroep Caraïbische letteren central to Indonesian politics, 1950. Eerder was hij betrokken bij We vergeten weleens hoe koloniaal de Indische gemeenschap is’. Thom vrijgevestigd schrijver en jour- groep medewerking toegezegd, Press. en redacteur van Caraïbisch 1943–1955’. Hij coördineert de samenstelling van Soldaat in Rubrieken & illustraties Hoffman stelt in een interview met de TU Delft (Delta, 31 augustus 2015) nalist, en altijd op zoek naar hebben instellingen samenwer- Carl Haarnack (1963) is uitzicht, te vinden op werkgroep- met Thijs Brocades Zaalberg het Indonesië. Ooggetuigenissen van dat wij ons moeten afvragen of wij ‘deep down in ons hart nog dezelfde het onverwachte perspectief king beloofd en verschillende oprichter van Buku Bibliotheca caraibischeletteren.nl programma ‘Comparing the Wars een oorlog aan de verkeerde kant Naar de vorm gaan wij niet nog eens het wiel uitvinden; het tijdschrift mensen [zijn] als de mannen die daar in die witte pakken rondliepen over ter aanvulling en correctie van grootheden uit het Indische Surinamica, een collectie van Matthijs Kuipers (1986) is als of Decolonization. Counter-In- van de geschiedenis (Prometheus biedt een afwisseling van lange artikelen, columns en signalementen, de plantages’; het was de leidraad bij zijn onderzoek ten behoeve van zwart-witbeelden die heersen landschap zich als comité van zeldzame boeken en prenten docent verbonden aan de afde- surgency and Extreme Violence, 2015). een enkel interview en een paar vaste rubrieken. U treft besprekingen van de Beeldbank Nederlands-Indië. Deze aanmaningen klinken niet alleen met betrekking tot de koloniale aanbeveling opgeworpen. U over Suriname. Hij publiceert ling Politieke geschiedenis van 1945-1962’, onderdeel van het Mei Li Vos (1970) is politica. Zij tentoonstellingen en kunstboeken, kijkjes in onderzoeksprojecten in de bevoogdend, de onderliggende beschuldiging is ongegrond; waaruit blijken geschiedenis. Hij publiceerde vindt alle namen op www.indies- regelmatig op zijn website bu- de Universiteit Utrecht. Hij is onderzoek Onafhankelijkheid, is fractievoorzitter van de PvdA in rubriek ‘Van de instellingen’, kritische lezing en herlezing van literatuur, dan die vermeend koloniale gevoelens bij Indische mensen? over Molukkers in dienst van de tijdschrift.nl. kubooks/wordpress.com over medecoördinator en -initiatief- dekolonisatie, geweld en oorlog de Eerste Kamer en maakte indruk recensies van non-fictie, bespiegelingen over individuele levens in ‘Anders Theodor Holman schreef in Het Parool van 21 september 2019 dat Koninklijke Marine, de eerste Aan deze aflevering werkten de geschiedenis van Suriname, nemer van de reeks seminars in Indonesië, 1945–1950 van met haar scherpe bijdrage aan de Indisch’: weg van de clichés, terug naar de veelvormigheid van concrete hij zich altijd verzet