Nauka Tatrom Nauki O Ziemi
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Nauka Tatrom Tom I Nauki o Ziemi sekcja1_03-06k2.indd 1 2016-06-08 12:17:19 sekcja1_03-06k2.indd 2 2016-06-08 12:17:19 Tatrzański Park Narodowy Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi – Oddział Krakowski Nauka Tatrom Tom I Nauki o Ziemi Redakcja Anna Chrobak, Adam Kotarba Materiały V Konferencji PRZYRODA TATRZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO A CZŁOWIEK Zakopane, 24–26 września 2015 roku sekcja1_03-06k2.indd 3 2016-06-08 12:17:19 Nauka Tatrom Tom I Nauki o Ziemi Redakcja Anna Chrobak, Adam Kotarba Recenzenci tomu I Janusz Antoniuk, Adam Kotarba, Włodzimierz Jerzy Mościcki, Tadeusz Niedźwiedź, Krystian Pyka, Zofia Rączkowska, Mirosław Żelazny Wydano nakładem Tatrzańskiego Parku Narodowego Projekt okładki i strony tytułowej według koncepcji Zbyluta Grzywacza DTP lookStudio www.lookstudio.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej publikacji nie może być powielana ani rozpowszechniana w jakikolwiek sposób bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich. © Copyright by Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego Kuźnice 1, 34-500 Zakopane tel. +48 18 20 23 240, e-mail: [email protected], www.tatry.tpn.pl Zakopane 2015 ISBN 978-83-941445-5-5 sekcja1_03-06k2.indd 4 2016-06-08 12:17:19 NAUKA TATROM, tom I – Nauki o Ziemi, Zakopane 2015 Spis treści Przedmowa 9 Kazimierz KRZEMIEŃ, Elżbieta GORCZYCA, Dominika WROŃSKA-WAŁACH: Rola zdarzeń ekstremalnych Jarosław BALON, Miłosz JODŁOWSKI, Paweł KRĄŻ: w kształtowaniu rzeźby obszarów średniogórskich Tatry jako region fizycznogeograficzny 11 (Tatry Zachodnie) 83 Jarosław BALON, Miłosz JODŁOWSKI, Paweł KRĄŻ: Typy Włodzimierz Jerzy MOŚCICKI: Temperatura w pokrywie środowiska Tatr w skali przeglądowej 21 śniegowej – wyniki monitoringu na Hali Gąsienicowej w Tatrach Wysokich 91 Jarosław BARANOWSKI, Stanisław KĘDZIA: Zróżnico- wanie temperatury powietrza na górnej granicy lasu Włodzimierz Jerzy MOŚCICKI: Zmienność temperatury na w Dolinie Suchej Wody 27 północno-wschodnim stoku Świnicy i w Koziej Dolince (polskie Tatry Wysokie) w okresie 2007–2014 99 Paulina BOCHENEK, Joanna POCIASK-KARTECZKA: Cechy fizyczne i chemiczne wód w masywie Miedzia- Jakub NOWAK: Inwentaryzacja jaskiń TPN prowadzona ne (Tatry Wysokie) 35 przez Krakowski Klub Taternictwa Jaskiniowego w la- tach 2010–2014 105 Marcin BUKOWSKI, Joanna FIDELUS, Elżbieta GOR- CZYCA, Kazimierz KRZEMIEŃ: Długookresowe prze- Krystyna PIOTROWSKA: Budowa geologiczna Tatr w na- kształcenia rzeźby na stokach na wybranych odcinkach wiązaniu do nowej Szczegółowej Mapy Geologicznej Tatr ścieżek turystycznych w Tatrach Zachodnich 45 w skali 1:10 000 (SMGT) 109 Paweł FRANCZAK, Agnieszka GAJDA, Joanna PO- Krystyna PIOTROWSKA, Agnieszka BORECKA, Weroni- CIASK-KARTECZKA: Przestrzenne zróżnicowanie ka DANEL, Magda DERKACZ, Magdalena KUCHAR- rozmieszczenia jezior na obszarze Tatr 51 SKA, Ewa PIOTROWSKA, Radosław WASILUK, Ry - szard ZABIELSKI: Szczegółowa Mapa Geologiczna Tatr Mirosław KAMIŃSKI, Piotr ZIENTARA, Mirosław w skali 1:10 000 115 KRAW CZYK: Wykorzystanie tomografii elektroopo- rowej ERT i danych wysokościowych LiDAR do roz- Katarzyna POGORZELEC, Jakub KOLECKI, Władysław poznania budowy geologicznej i geomorfologicznej BOROWIEC, Leszek KOLONDRA: Badania dynamiki wybranych obszarów Tatr i Podhala 59 zmian rzeźby terenu z wykorzystaniem zdalnych metod pomiarowych na przykładzie Wielkiego Piargu w Ta- Piotr KŁAPYTA: Deglacjacja północnego i południowego trach 121 skłonu Tatr Zachodnich w trakcie ostatniego zlodowa- cenia w świetle dotychczasowych badań geomorfolo- Zofia RĄCZKOWSKA, Michał DŁUGOSZ, Bogdan GĄ- gicznych 67 DEK, Mariusz GRABIEC, Ryszard J. KACZKA, Elżbieta ROJAN: Uwarunkowania przyrodnicze, skutki i zmiany Maria KRÓL, MICHAŁ Stopka WALKOSZ, Krzysztof aktywności lawin śnieżnych w Tatrach 133 BĄK: Uwarunkowania erozyjnych zmian w rzeźbie Czerwonego Grzbietu w masywie Małołączniaka i pró- Wojciech RĄCZKOWSKI, Martin BOLTIŽIAR, Zofia ba zapobiegania tym zmianom 79 RĄCZKOWSKA: Nowe spojrzenie na mapę geomor- fologiczną Tatr 143 sekcja1_03-06k2.indd 5 2016-06-08 12:17:19 6 Wojciech RĄCZKOWSKI, Tomasz WOJCIECHOWSKI, Anna SZCZERBIŃSKA, Joanna POCIASK-KARTECZKA: Zbigniew PERSKI: Dynamika zmian rzeźby wysoko- Sezon narciarski na Kasprowym Wierchu – tendencje górskiej nad Morskim Okiem w świetle obserwacji z lat i zmienność 171 2011 i 2012 149 Andrzej WIŚLIŃSKI: Typy płatów firnu i lodu w Tatrach Wojciech RĄCZKOWSKI, Antoni WÓJCIK: Osuwi - Polskich. Wstępne ujęcie ilościowe na podstawie ma- ska – zagrożenie dla infrastruktury turystycznej w Ta- teriałów archiwalnych z lat 1981–1985 177 trach? 157 Antoni WÓJCIK, Wojciech RĄCZKOWSKI: Zlodowacenie Joanna P. SIWEK, Joanna POCIASK-KARTECZKA, Prze- Tatr Polskich w świetle Szczegółowej mapy geologicznej mysław WACHNIEW: Badania izotopowe w Tatrach. Tatr w skali 1:10 000 185 Sezonowa dynamika składu izotopowego wód Wywie- rzyska Olczyskiego 163 sekcja1_03-06k2.indd 6 2016-06-08 12:17:19 NAUKA TATROM, tom I – Nauki o Ziemi, Zakopane 2015 Contents Preface 11 Kazimierz KRZEMIEŃ, Elżbieta GORCZYCA, Dominika WROŃSKA-WAŁACH: The role of extreme events in Jarosław BALON, Miłosz JODŁOWSKI, Paweł KRĄŻ: the transformation of middle mountain area (Western The Tatra Mountains as a physico-geographical re- Tatra Mountains) 83 gion 13 Włodzimierz Jerzy MOŚCICKI: The temperature in a snow Jarosław BALON, Miłosz JODŁOWSKI, Paweł KRĄŻ: The cover – the results of the monitoring on Hala Gąsien- types of the natural environment in the Tatra Mountains icowa in the High Tatra Mts. (Poland) 91 at mesoscale 21 Włodzimierz Jerzy MOŚCICKI: Temperature variations on Jarosław BARANOWSKI, Stanisław KĘDZIA: Spatial and the northern slope of the Świnica peak and in the Kozia temporal variability of air temperature on the upper Dolinka valley (Polish Tatra Mts.) in the 2007–2014 limit of the forest in Sucha Woda Valley 27 period 99 Paulina BOCHENEK, Joanna POCIASK-KARTECZKA: Jakub NOWAK: Documentation of Tatra National Park The physico-chemical properties of water at the Mie- caves managed by Cracow Caving Club in years 2010– dziane massif (The High Tatra Mountains) 35 2014 105 Marcin BUKOWSKI, Joanna FIDELUS, Elżbieta GOR- Krystyna PIOTROWSKA: Geological structure of Tatra CZYCA, Kazimierz KRZEMIEŃ: The long-term relief Mountains with reference to the new Detailed Geological transformations on the slopes in selected sections of Map of Tatra Mountains at scale 1:10 000 109 tourist footpaths in the Western Tatra Mountains 45 Krystyna PIOTROWSKA, Agnieszka BORECKA, We roni- Paweł FRANCZAK, Agnieszka GAJDA, Joanna PO- ka DANEL, Magda DERKACZ, Magdalena KU CHAR- CIASK-KARTECZKA: Regional distribution of lakes SKA, Ewa PIOTROWSKA, Radosław WASILUK, Ry- in the Tatra Mountains 51 szard ZABIELSKI: Detailed Geological Map of Tatra Mountains at scale 1:10 000 115 Mirosław KAMIŃSKI, Piotr ZIENTARA, Mirosław KRAW - CZYK: The use of electrical resistivity tomography ERT Katarzyna POGORZELEC, Jakub KOLECKI, Władysław and LiDAR elevation data to study the geological and BOROWIEC, Leszek KOLONDRA: Analysis of changes geomorphological structure of selected areas in the in landforms using remotely sensed data: case study of Tatras and Podhale 59 Wielki Piarg in Tatra Mountains 121 Piotr KŁAPYTA: Deglaciation of northern and southern Zofia RĄCZKOWSKA, Michał DŁUGOSZ, Bogdan GĄ- slope of the Tatra Mountains during the last glaciation, DEK, Mariusz GRABIEC, Ryszard J. KACZKA, Elżbieta in the light of geomorphological studies 67 ROJAN: Environmental conditions, effects and changes in activity of snow avalanches in the Tatra Mts. 133 Maria KRÓL, MICHAŁ Stopka WALKOSZ, Krzysztof BĄK: Factors of and attempt at preventing erosive Wojciech RĄCZKOWSKI, Martin BOLTIŽIAR, Zofia changes in the relief of Czerwony ridge in the Ma- RĄCZKOWSKA: New approach to geomorphological łołączniak massive 79 map of the Tatras 143 sekcja1_03-06k2.indd 7 2016-06-08 12:17:19 8 Wojciech RĄCZKOWSKI, Tomasz WOJCIECHOWSKI, Anna SZCZERBIŃSKA, Joanna POCIASK-KARTECZKA: Zbigniew PERSKI: Dynamics of changes in alpine Ski season on the Kasprowy Wierch – trends and varia- relief above the Morskie Oko Lake in the light of the bility 171 observations in 2011 and 2012 149 Andrzej WIŚLIŃSKI: Types of firn and ice patches in Wojciech RĄCZKOWSKI, Antoni WÓJCIK: Land - Polish Tatra Mountains. The preliminary quantitative slides – a threat to the touristic infrastructure in the depiction based on archival materials from 1981–1985 Tatras? 157 years 177 Joanna P. SIWEK, Joanna POCIASK-KARTECZKA, Prze- Antoni WÓJCIK, Wojciech RĄCZKOWSKI: Glaciation of my sław WACHNIEW: Isotope hydrology research in the Polish Tatra Mts in the light of the Detailed Geolo the Tatra Mts. Seasonality of isotopic composition of gical Map of Tatra Mts in scale of 1:10 000 185 the vaucluse Olczyskie Spring 163 sekcja1_03-06k2.indd 8 2016-06-08 12:17:19 NAUKA TATROM, tom I – Nauki o Ziemi, Zakopane 2015 Przedmowa Pierwsza ogólnopolska konferencja „Przyroda Tatrzań- Na podstawie prac zamieszczonych w tomie I NAUKA skiego Parku Narodowego a Człowiek”, która odbyła się TATROM 2015 można wyróżnić kilka grup tematycznych w roku 1995, zorganizowana z inicjatywy Dyrekcji TPN w których nastąpił znaczący postęp. Należą do nich: i Oddziału Krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1) wyniki dotyczące współczesnej dynamiki rzeźby o Ziemi miała na celu podsumowanie badań naukowych Tatr określane na podstawie zdalnych metod pomiaro - w Tatrach. Wyniki Konferencji były szczególnie wartościo- wych. Lotniczy (LiDAR) i naziemny skaning laserowy zo- we z uwagi na ich interdyscyplinarny charakter. Uznano stały z powodzeniem użyte do ilościowej oceny