MINISTERSTWO ŚRODOWISKA Zleceniodawca
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
MINISTERSTWO ŚRODOWISKA Zleceniodawca PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY Generalny Wykonawca Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000 PRZEDSIĘBIORSTWO BADAŃ GEOFIZYCZNYCH ul. Jagiellońska 76, 03-301 Warszawa OBJAŚNIENIA DO MAPY HYDROGEOLOGICZNEJ POLSKI w skali 1 : 50 000 Arkusz GĄSAWA (0398) Opracowali: ..................................... DYREKTOR NACZELNY dr Józef Mikołajków Państwowego Instytutu Geologicznego Nr uprawnień V-1281 ....................................... mgr Leszek Kacprzak ...................................... mgr Alina Jasińska Redaktor arkusza: .......................................... dr Piotr Herbich Państwowy Instytut Geologiczny Sfinansowano ze środków NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ Praca wykonana na zamówienie Ministra Środowiska Copyright by PIG & MŚ, Warszawa 2000 Spis treści I. Wprowadzenie . 3 I.1.Charakterystyka terenu . .. 5 I.2.Zagospodarowanie terenu . .. 6 I.3.Wykorzystanie wód podziemnych . .. 6 II. Klimat, wody powierzchniowe . 7 III. Budowa geologiczna . 8 IV. Wody podziemne . 10 IV.1.Użytkowe piętra wodonośne . 10 IV.2.Regionalizacja hydrogeologiczna . 15 IV.3. Niezgodności stwierdzone na stykach z arkuszami sąsiednimi. 20 V. Jakość wód podziemnych . .. 21 VI. Zagrożenie i ochrona wód podziemnych . 27 VII. Waloryzacja wód podziemnych . 29 VIII. Literatura i wykorzystane materiały . 32 Spis rycin umieszczonych w części tekstowej: Ryc.1. Położenie arkusza Gąsawa na tle obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony w skali 1:500 000 wg A.S. Kleczkowskiego. Ryc. 2. Zestawienie jednostek hydrogeologicznych arkusza Gąsawa i graniczących z nimi jednostek na arkuszach sąsiednich. Ryc. 3. Histogramy i diagramy częstości skumulowanej ważniejszych składników chemicznych wód podziemnych w utworach czwartorzędowych głównego użytkowego poziomu wodonośnego. Ryc. 4. Histogramy i diagramy częstości skumulowanej ważniejszych składników chemicznych wód podziemnych w utworach mioceńskich głównego użytkowego poziomu wodonośnego. Ryc. 5. Podstawowe wartości statystyczne wybranych składników chemicznych czwartorzędowych i trzeciorzędowych wód podziemnych. Ryc. 6. Waloryzacja głównego poziomu wodonośnego arkusza Gąsawa Mapy hydrogeologicznej Polski 1:50 000 skala 1:100 000. Ryc. 7. Parametry oceny waloryzacyjnej arkusza Gąsawa MhP. 1 Spis załączników umieszczonych w części tekstowej: Zał. 1. Przekrój hydrogeologiczny wzdłuż linii I-I. Zał. 2. Przekrój hydrogeologiczny wzdłuż linii II-II Zał. 3. Przekrój hydrogeologiczny wzdłuż linii III-III Zał. 4. Mapa głębokości występowania głównego poziomu wodonośnego w skali 1:100 000. Zał. 5. Mapa miąższości i przewodności głównego poziomu wodonośnego w skali 1:100 000. Zał. 6. Mapa dokumentacyjna w skali 1:100 000. Zał. 7. Wybrane warstwy informacyjne w skali 1:200 000. Spis tabel: Tab. 1a. Reprezentatywne otwory studzienne. Tab. 1b. Reprezentatywne studnie kopane. Tab. 1c. Reprezentatywne źródła. Tab. 1d. Inne reprezentatywne punkty dokumentacyjne umieszczone na planszy głównej (sztolnie, szyby, studnie drenażowe, hydrogeologiczne otwory badawcze, otwory bez opróbowania hydrogeologicznego, inne). Tab. 2. Główne parametry jednostek hydrogeologicznych. Tab. 3a. Wyniki analiz wód podziemnych wykonanych dla mapy – reprezentatywne otwory studzienne. Tab. 3c. Wyniki analiz wód podziemnych wykonanych dla mapy - reprezentatywne źródła. Tab. 3e. Wyniki analiz wód podziemnych wykonanych dla mapy – otwory studzienne pominięte na planszy głównej. Tab. 4. Obiekty uciążliwe dla wód podziemnych. Tab. A. Otwory studzienne pominięte na planszy głównej. Tab. B. Inne punkty dokumentacyjne pominięte na planszy głównej (sztolnie, szyby, studnie drenażowe, hydrogeologiczne otwory badawcze, otwory bez opróbowania hydrogeologicznego, inne). Tab. C1. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych – materiały archiwalne – reprezentatywne otwory studzienne. Tab. C2. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych – materiały archiwalne – reprezentatywne studnie kopane. Tab. C4. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych – materiały archiwalne – inne reprezentatywne punkty dokumentacyjne. Tab. C5. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych – materiały archiwalne – otwory studzienne pominięte na planszy głównej. 2 I. WPROWADZENIE Arkusz Gąsawa Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000 został wykonany w Przedsiębiorstwie Badań Geofizycznych w Warszawie przez: Józefa Mikołajków, Leszka Kacprzaka i Alinę Jasińską w latach 1998 – 2000. Mapę wykonano zgodnie z ,,Instrukcją opracowania i komputerowej edycji Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000’’, na podkładzie topograficznym w układzie 1942. Równocześnie wykonywano dwa sąsiadujące arkusze: Łabiszyn w SEGI-PBG oraz Rogowo w PG ,,Polgeol” Warszawa, Zakład w Łodzi. Arkusz Pakość został wykonany w roku 1997 w PG ,,Polgeol’’ w Warszawie – Zakład w Gdańsku (18). Arkusz Mogilno zostanie wykonany w późniejszym terminie. W trakcie opracowania mapy zebrano i wykorzystano materiały informacyjne z: Centralnego Archiwum Geologicznego Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie, Przedsiębiorstwa Geologicznego ,,Polgeol’’ w Warszawie, Banku Danych elektrooporowych wykonanych dla celów hydrogeologii i kartografii geologicznej, Centralnego Banku Danych Hydrogeologicznych w Warszawie, Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, Archiwum Przedsiębiorstwa Badań Geofizycznych w Warszawie, Mapa przedstawia stan rozpoznania warunków hydrogeologicznych. Wskazano główne piętro wodonośne, scharakteryzowano jakość wód głównego użytkowego piętra wodonośnego oraz przedstawiono zagrożenia jakości i zasobów wód podziemnych. Dotychczas jedynie wschodnia część arkusza Gąsawa była objęta szczegółowymi badaniami hydrogeologicznymi w ramach dwóch dokumentacji regionalnych. Są to: „Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów zwykłych wód podziemnych systemu wodonośnego Wielkopolskiej Doliny Kopalnej – podsystemu Górnej Noteci” z 1984 roku (4) oraz ,,Dokumentacja określająca warunki hydrogeologiczne dla ustanowienia stref ochronnych zbiornika wód podziemnych w utworach czwartorzędowych Inowrocław- Dąbrowa – GZWP 142’’ z 1998 roku (1, 12), w ramach której wykonano szczegółowe kartowanie hydrogeologiczne, przeprowadzono badania geoelektryczne (15), wykonano 4 hydrogeologiczne otwory badawcze (2 w granicach arkusza Gąsawa), a także badania modelowe, określające odnawialne i eksploatacyjne zasoby wód podziemnych piętra czwartorzędowego. 3 W 1995 roku północno-wschodnia części arkusza została objęta badaniami modelowymi określającymi wpływ odkrywkowej kopalni wapieni Wapienno i Bielawy na wody podziemne (8). Należy podkreślić dużą rolę jaką odegrała w rozpoznaniu budowy geologicznej, a pośrednio i warunków hydrogeologicznych Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000 arkusz Gąsawa (21, 22). Podczas realizacji MHP arkusz Gąsawa dokonano przeglądu terenu obejmującego lokalizację ujęć wód podziemnych oraz ognisk zanieczyszczeń środowiska, głównie wodnego (Tab. 4). W wytypowanych studniach pobrano 8 próbek wody do analiz chemicznych i wykonano pomiary statycznego zwierciadła wody (Tabela 3a, 3e). Ponadto zinwentaryzowano źródła i pobrano z nich 2 próby wody do analiz chemicznych (Tabela 3c). W trakcie realizacji arkusza MHP zebrano, przeanalizowano i zinterpretowano następujące materiały: Dane z 79 wierceń studziennych (52 zakończone w utworach czwartorzędowych, 27 zakończonych w utworach trzeciorzędowych); spośród których wytypowano 42 otwory reprezentatywne zamieszczone w Tabeli 1a, a pozostałe zamieszczono w Tabeli A. Dane z 2 hydrogeologicznych otworów badawczych wykonanych dla potrzeb ,,Dokumentacji określającej warunki hydrogeologiczne dla ustanowienia ...” (Tabela 1d) Dane z 57 otworów geologicznych (13 zamieszczonych w Tabeli 1d, 44 otwory zamieszczone w Tabeli B). Wyniki pomiaru wydajności źródeł (Tabela 1c). Wyniki analiz chemicznych wód studni kopanych i otworów hydrogeologicznych (reprezentatywne otwory studzienne – materiały archiwalne – Tabela C1, reprezentatywne studnie kopane – materiały archiwalne - Tabela C2, wyniki analiz wód podziemnych – materiały archiwalne – inne reprezentatywne punkty dokumentacyjne – Tabela C4, wyniki analiz chemicznych wód podziemnych- materiały archiwalne – otwory studzienne pominięte na planszy głównej - Tabela C5). Wyniki pomiaru zwierciadła wód w studniach kopanych (Tabela 1b). Wyniki pomiarów zwierciadła statycznego w 20 studniach wierconych ujmujących wody z głównych użytkowych poziomów wodonośnych. Dane dotyczące obiektów uciążliwych dla wód podziemnych (Tabela 4). 4 I.1. CHARAKTERYSTYKA TERENU Granice arkusza Gąsawa Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000 wyznaczają współrzędne geograficzne: 17045’ - 18000’długości geograficznej wschodniej i 52040’- 52050’ szerokości geograficznej północnej. Powierzchnia arkusza wynosi 314 km2 i znajduje się w granicach województwa kujawsko-pomorskiego. Zachodnia i niewielka północno- wschodnia część arkusza leży w powiecie Żnin - gminy: Żnin, Gąsawa, Rogowo i Barcin. Pozostała część arkusza leży w granicach powiatu Mogilno - gminy; Mogilno i Dąbrowa. Wg J. Kondrackiego (9) charakteryzowany teren leży w obrębie Pojezierza Gnieźnieńskiego (mezoregion 315. 54) wchodzącego w skład Pojezierza Wielkopolskiego (makroregion 315.5). Pod względem geologicznym znaczna część obszaru objętego arkuszem leży w obrębie synklinorium mogileńskiego. Niewielka północno-wschodnia część leży w granicach antyklinorium pomorskiego – struktura