DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
PRACOWNIA PROJEKTOWA MAGNUS MEDIA 30-009 KRAKÓW UL. FRIEDLEINA 4-6/201 tel. 12-632-25-08 e-mail: [email protected]
KRAKÓW, LISTOPAD 2016
SPIS TREŚCI 2 1. PODSTAWA DIAGNOZY SŁUŻĄCEJ WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI W GMINIE PAŁECZNICA ...... 4 1.1 PODSTAWA PRAWNA ...... 4 1.2 METODOLOGIA DIAGNOZY SPOŁECZNEJ ...... 4 1.3 POŁOŻENIE GMINY PAŁECZNICA ...... 8 2. SYTUACJA SPOŁECZNA ...... 10 2.1 STRUKTURA DEMOGRAFICZNA ...... 10 2.2 BEZROBOCIE ...... 13 2.3 UBÓSTWO I POMOC SPOŁECZNA ...... 14 2.4 EDUKACJA I OPIEKA NAD DZIEĆMI ...... 17 2.5 KAPITAŁ SPOŁECZNY...... 21 3 GOSPODARKA I ROLNICTWO ...... 24 4. WARUNKI ŚRODOWISKOWE ...... 27 5. PARAMETRY PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNE ...... 29 5.1 JAKOŚĆ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ ...... 29 5.2 JAKOŚĆ OBSŁUGI KOMUNIKACYJNEJ ...... 30 6. BAZA TECHNICZNA ...... 31 6.1 ZASOBY MIESZKANIOWE ...... 31 6.2 MOŻLIWOŚCI EFEKTYWNEGO UŻYTKOWANIA BUDYNKÓW ...... 32 7. WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI .. 34 7.1 ANALIZA ZBIORCZA DEFICYTÓW W SOŁECTWACH GMINY ...... 34 7.2 WNIOSKI DLA WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO ...... 39 7.3 PODSTAWA WYZNACZENIA OBSZARU REWITALIZACJI ...... 40 7.4 ZNACZENIE OBSZARU REWITALIZACJI DLA GMINY ...... 40 7.5 SUGESTIE DLA UCHWAŁY RADY GMINY O WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I REWITALIZACJI ...... 43
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
SPIS TABEL Tabela 1. HARMONOGRAM KONSULTACJI SPOŁECZNYCH UCHWAŁY RADY GMINY O WYZNACZENIU OBSZARU 3 ZDEGRADOWANEGO I REWITALIZACJI ...... 8 Tabela 2. PARAMETRY TERYTORIALNO-LUDNOŚCIOWE W JEDNOSTKACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA W ROKU 2015 ...... 9 Tabela 3. OCZEKIWANA PRZECIĘTNA DŁUGOŚĆ ŻYCIA W POLSCE W LATACH 2015 - 2050 ...... 10 Tabela 4. UDZIAŁ LUDNOŚCI W WIEKU 65 LAT I WIĘCEJ W POPULACJI ...... 10 Tabela 5. PRZYCZYNY PRZYZNANIA POMOCY SPOŁECZNEJ W JEDNOSTACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA ...... 16 Tabela 6. WYNIKI SPRAWDZIANU PO 6. KLASIE W SZKOŁACH GMINY PAŁECZNICA...... 18 Tabela 7. WYNIKI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO W GMINIE PAŁECZNICA...... 18 Tabela 8. MODEL EDUKACYJNEJ WARTOŚCI DODANEJ ...... 18 Tabela 9. OCENA WŁADZ SAMORZĄDOWYCH W POLSCE W LATACH 2011 - 2015 ...... 21 Tabela 10. FREKWENCJA W LOKALACH WYBORCZYCH W GMINIE PAŁECZNICA W LATACH 2014 - 2015 ...... 21 Tabela 11. OBWODY WYBORCZE W GMINIE PAŁECZNICA ...... 21 Tabela 12. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE W JEDNOSTKACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA ...... 23 Tabela 13. PARAMETRY AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ W SOŁECTWACH GMINY PAŁECZNICA W LATACH 2011 i 2015 ...... 24 Tabela 14. WYNIKI POMIARU JAKOŚCI WODY W PUNKCIE KONTROLNO-POMIAROWYM MAŁOSZÓWKA - KAZIMIERZA WIELKA W 2014 ROKU...... 28 Tabela 15. OCENA JAKOŚCI WODY W RZECE MAŁOSZÓWKA NA TLE WÓD MAŁOPOLSKI ...... 28 Tabela 16. BUDYNKI KULTURY W GMINIE PAŁECZNICA ...... 30 Tabela 17. WSKAŹNIK DOSTĘPNOŚCI KOMUNIKACYJNEJ W JEDNOSTKACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA ...... 30 Tabela 18. STRUKTURA WIEKU BUDYNKÓW W KRAJU ...... 31 Tabela 19. KUMULACJA KOTŁÓW ZASILANYCH PALIWEM STAŁYM W SOŁECTWACH GMINY PAŁECZNICA...... 33 Tabela 20. PARAMETRY OCENY DEFICYTÓW W GMINIE PAŁECZNICA...... 34 Tabela 21. PRZEGLĄD DEFICYTÓW SPOŁECZNYCH ...... 35 Tabela 22. PRZEGLĄD DEFICYTÓW GOSPODARCZYCH, ŚRODOWISKOWYCH, PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNYCH I TECHNICZNYCH...... 36
SPIS WYKRESÓW Wykres 1. OGÓLNY MODEL WZAJEMNEGO ODDZIAŁYWANIA DEFICYTÓW SPOŁECZNYCH I POZOSTAŁYCH DEFICYTÓW ...... 5 Wykres 2. POPULACJA JEDNOSTEK REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA W 2015 ROKU ...... 11 Wykres 3. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA GMINY PAŁECZNICA Z PODZIAŁEM NA GRUPY WIEKOWE ...... 11 Wykres 4. UDZIAŁ OSÓB W WIEKU POPRODUKCYJNYM W POPULACJI W 2015 ROKU ...... 12 Wykres 5. UDZIAŁ OSÓB W WIEKU PRZEDPRODUKCYJNYM W POPULACJI W 2015 ROKU ...... 12 Wykres 6. UDZIAŁ OSÓB W WIEKU PRODUKCYJNYM W POPULACJI W 2015 ROKU ...... 12 Wykres 7. TENDENCJE BEZROBOCIA W GMINIE PAŁECZNICA ...... 13 Wykres 8. LICZBA DECYZJI O POMOCY SPOŁECZNEJ Z TYTUŁU BEZROBOCIA / 1000 os...... 14 Wykres 9. ODSETEK OSÓB OTRZYMUJĄCYCH POMOC SPOŁECZNĄ (PONIŻEJ I POWYŻEJ KRYTERIUM DOCHODOWEGO) ...... 15 Wykres 10. LICZBA DECYZJI O PRZYZNANIU POMOCY SPOŁECZNEJ /1000 MIESZKAŃCÓW ...... 16 Wykres 11. EDUKACYJNA WARTOŚĆ DODANA GIMNAZJÓW W GMINIE PAŁECZNICA W ZAKRESIE PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH ...... 19 Wykres 12. EDUKACYJNA WARTOŚĆ DODANA GIMNAZJÓW W GMINIE PAŁECZNICA W ZAKRESIE PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH ...... 20 Wykres 13. LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ W KRAJU, WOJEWÓDZTWIE I GMINIE PAŁECZNICA NA 10 TYS. MIESZKAŃCÓW ...... 24 Wykres 14. LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH W PRZELICZENIU NA 10 TYS. MIESZKAŃCÓW W JEDNOSTKACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA ...... 25 Wykres 15. TENDENCJE ROZWOJU GOSPODARCZEGO W GMINIE PAŁECZNICA ...... 26 Wykres 16. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA PYŁEM PM10 W WYBRANYCH STREFACH W KRAJU W LATACH 2010 - 2014 ..... 27 Wykres 17. LICZBA DOMÓW I OŚRODKÓW KULTURY, KLUBÓW I ŚWIETLIC W POLSCE - 2013 - 2015 r...... 29 Wykres 18. LICZBA DOMÓW I OŚRODKÓW KULTURY, KLUBÓW I ŚWIETLIC W MAŁOPOLSCE - 2013 - 2015 r...... 29 Wykres 19. UDZIAŁ BUDYNKÓW MIESZKALNYCH WZNIESIONYCH W PRZESTARZAŁEJ TECHNOLOGII (PRZED 1944 ROKIEM) W OGÓLE BUDYNKÓW...... 32 Wykres 20. PUNKTOWA OCENA JEDNOSTEK REFERENCYJNYCH DLA WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO ...... 38
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
1. PODSTAWA DIAGNOZY SŁUŻĄCEJ WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI W GMINIE PAŁECZNICA 4 1.1 PODSTAWA PRAWNA
Niniejszy dokument stanowi gruntowną analizę czynników społecznych, gospodarczych i terytorialnych, a także podstawę do dalszych prac w celu wyznaczenia obszarów zdegradowanych oraz obszarów, które winny zostać zrewitalizowane dla poprawy jakości życia mieszkańców gminy Pałecznica. W dłuższej perspektywie jest on niezbędnym etapem na drodze do opracowania gminnego programu rewitalizacji, stanowiącego podstawę działań naprawczych w obszarach dotkniętych deficytami społecznymi. Dokument jest zgodny z wymogami zawartymi w:
Ustawie o rewitalizacji z dn. 9 października 2015 roku, zwanej dalej Ustawą. Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014 - 2020, przyjętych 2 sierpnia 2016 r. przez Ministra Rozwoju, zwanych dalej Wytycznymi. Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Małopolskiego na lata 2014 - 2020, zwanym dalej RPO WM 2014 - 2020.
Status prawny oraz wymogi odnośnie obszarów zdegradowanego oraz rewitalizacji podane zostały w rozdziale 3. Ustawy z dn. 9 października 2015 roku o rewitalizacji (art. 8-13). Można z niego wywieść następujące definicje:
OBSZAR ZDEGRADOWANY to obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym. Ponadto w obszarze tym występuje przynajmniej jeden z deficytów: gospodarczy, środowiskowy, przestrzenno- funkcjonalny lub techniczny.
OBSZAR REWITALIZACJI wyznaczony jest jako całość lub część obszaru zdegradowanego, przy czym nie może on obejmować obszaru większego niż 20% powierzchni gminy, na którym zamieszkuje więcej niż 30% mieszkańców gminy. Niezamieszkałe tereny poprzemysłowe, w tym poportowe i powydobywcze, tereny powojskowe albo pokolejowe mogą wejść w skład obszaru rewitalizacji jedynie w przypadku, gdy zaplanowane działania będą przeciwdziałały deficytom społecznym.
Zarówno obszar zdegradowany, jak i obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym nieposiadające ze sobą wspólnych granic. W tym przypadku każdy z podobszarów musi spełniać warunki określone w Ustawie - zdiagnozowane deficyty społeczne oraz deficyty w jednym z obszarów; gospodarczym, środowiskowym, przestrzenno-funkcjonalnym lub technicznym.
1.2 METODOLOGIA DIAGNOZY SPOŁECZNEJ Wewnętrzna systematyka dokumentu wynika z przywoływanych wcześniej definicji obszaru zdegradowanego i rewitalizacji. Stąd część diagnostyczną podzielono na 5 zasadniczych działów: Sytuacja społeczna,
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Sytuacja gospodarcza, Warunki środowiskowe, 5
Warunki przestrzenno-funkcjonalne, Warunki techniczne.
W każdym z tych działów dokonano diagnozy występowania poszczególnych zjawisk przestrzenno-społecznych oraz wskazano deficyty pojawiające się w poszczególnych analizowanych grupach, przy uwzględnieniu podziału administracyjnego gminy, co ma za zadanie dokładne określenie, zarówno skali jak i lokalizacji poszczególnych zjawisk.
Wykres 1. OGÓLNY MODEL WZAJEMNEGO ODDZIAŁYWANIA DEFICYTÓW SPOŁECZNYCH I POZOSTAŁYCH DEFICYTÓW
• Deficyty środowiskowe: • Deficyty gospodarcze: • Przekroczenie standardów • Niski poziom jakości środowiska, przedsiębiorczości, • Obecność odpadów • Słaba kondycja stwarzających zagrożenie dla przedsiębiorstw życia ludzi, zwierząt lub stanuśrodowiska
Wysokie bezrobocie, Zapotrzebowanie na Wysokie pomoc społeczną zapotrzebowanie na (niepełnosprawność, pomoc społeczną długotrwała lub ciężka (ubóstwo) choroba)
Niski poziom edukacji, Niska dzietność, Niski poziom Wysokie uczestnictwa w życiu zapotrzebowanie na • Deficyty porzestrzenno- społecznym i pomoc społeczną funkcjonalne: • Niewystarczające zaopatrzenie kulturalnym (ubóstwo) • Deficyty techniczne: w infrastrukturę techniczną i • Degradacja stanu społeczną, technicznego obiektów • Niedostosowanie rozwiązań budowlanych, urbanistycznych, • Niski poziom komunikacji • Wysoka energochłonność • Niedobór odpowiednio budynków przygotowanych terenów publicznych
Podstawą podziału terytorium gminy na obszary, w celu dalszego wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji jest dobór odpowiedniej wielkości jednostek. Podział na jednostki mniejsze daje możliwość diagnozowania skupisk deficytów społecznych z większą precyzją. Jest to konieczne w przypadku zwartych obszarów miejskich, charakteryzujących się dużym zagęszczeniem mieszkańców i wysokim stopniem anonimowości, który w znacznym stopniu utrudnia zaangażowanie mieszkańców w proces rewitalizacji.
Podział terytorium gminy na jednostki zbyt małe niesie ze sobą zagrożenia:
1. Brak odpowiedniego powiązania przyczyn i skutków negatywnych zjawisk, zwłaszcza gdy źródło deficytu zlokalizowane jest poza wyznaczoną jednostką (np. gdy problemy zdrowotne mieszkańców wynikają z zanieczyszczenia środowiska, którego źródło zlokalizowane jest w innej jednostce lub gdy słabe wyniki uczniów powiązane są z niskim poziomem nauczania w szkole zlokalizowanej w innej jednostce). W takiej sytuacji pojawia się konieczność prowadzenia działań naprawczych w obszarach leżących poza jednostką, w której zdiagnozowano deficyt. Prowadzi to do trudności w
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
zrozumieniu procesu rewitalizacji i osiągnięciu odpowiedniego poziomu partycypacji społecznej. 6
Spójne i zrozumiałe działania wymagają, żeby deficyty minimalizowane były przede wszystkim działaniami naprawczymi w samej jednostce. 2. Zbyt mała liczba mieszkańców, która skutkować może: a. Brakiem możliwości efektywnego przeprowadzenia analiz statystycznych (przyjmuje się, że badania porównawcze mogą być prowadzone, gdy do dyspozycji są dane minimum 150 - 200 przypadków). b. Brakiem możliwości wyłonienia społeczności interesariuszy, mogących wziąć aktywny udział w konsultacjach społecznych. 3. Wyłonienie się sprzecznych interesów wewnątrz lokalnej społeczności, co w skrajnych przypadkach może uniemożliwić przeprowadzenie konstruktywnych konsultacji społecznych, a nawet powodować kolejne deficyty (np. mniejsze uczestnictwo w życiu publicznym w przyszłości).
W związku z powyższym uznano, że jednostki, na które podzielony zostanie teren gminy muszą odpowiadać następującym cechom:
1. Muszą być zamieszkałe przez przynajmniej 150-200 osób, 2. Muszą stanowić spójną całość pod względem funkcjonalnym i terytorialnym, tzn.: a. Powinny posiadać infrastrukturę publiczną wpływającą na poziom realizacji usług publicznych, zwłaszcza placówkę edukacyjną, kulturalną lub sportową, b. Muszą gwarantować warunki do rozbudowy lub lokalizacji nowej infrastruktury w taki sposób, aby zmniejszały deficyty społeczności lokalnej w jednostce, 3. Muszą dysponować odpowiednią społecznością interesariuszy, mogących w aktywny sposób wziąć udział w konsultacjach społecznych.
Społeczności lokalne tworzą się w sposób naturalny na bazie wspólnoty terytorialnej i wspólnoty interesów (np. dbałości o przestrzeń publiczną, z której korzystają wszyscy członkowie). W większości sołectw działają organizacje pozarządowe lub oddziały organizacji. Jednak wielkość i populacja części sołectw nie gwarantuje możliwości efektywnego zabezpieczenia usług publicznych, dedykowanych poszczególnym wspólnotom. Stąd decyzja o przeprowadzeniu analiz z podziałem na sołectwa, a tam gdzie jest to uzasadnione, z podziałem uwzględniającym jednostki referencyjne składające się z dwóch sołectw. PODZIAŁ GMINY NA JEDNOSTKI REFERENCYJNE 1. Nadzów 2. Czuszów 3. Lelowice-Kolonia 4. Gruszów 5. Winiary 6. Pamięcice 7. Pałecznica 8. Ibramowice 9. Łaszów + Bolów 10. Solcza + Niezwojowice 11. Sudołek + Pieczonogi
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Rysunek 1. UKŁAD JEDNOSTEK REFERENCYJNYCH 7
Źródło: Opracowanie własne
Biorąc powyższe pod uwagę, dla prawidłowego opracowania niniejszego dokumentu Wójt Gminy Pałecznica pozyskał dane z następujących źródeł:
Urząd Gminy Pałecznica, Jednostki organizacyjne Gminy (szkoły publiczne, Ośrodek Pomocy Społecznej w Pałecznicy), Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie, opracowane wcześniej dokumenty planistyczne gminy, w tym min. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Pałecznica.
Formy i terminy prowadzenia konsultacji społecznych odnośnie kształtu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, wynikają z rozdziału 2. Ustawy (art. 5-7). Co ważne, Wójt Gminy zobligowany jest do umożliwienia mieszkańcom i pozostałym interesariuszom
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
przekazywania uwag w postaci papierowej lub elektronicznej, a także w ramach przynajmniej dwóch z wymienionych form konsultacji: 8
Spotkania, Debaty, Warsztaty, Spacery studyjne, Ankiety, Wywiady, Wykorzystanie grup przedstawicielskich, Zbieranie uwag ustnych.
Tabela 1. HARMONOGRAM KONSULTACJI SPOŁECZNYCH UCHWAŁY RADY GMINY O WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I REWITALIZACJI1 TERMIN MIEJSCE FORMA PRZEBIEG
Źródło: Opracowanie własne
Analiza przedstawionych w dokumencie danych statystycznych, uzupełniona została innymi metodami badawczymi, w tym:
1. W części dotyczącej sfery przestrzenno-funkcjonalnej gminy przeprowadzono analizę dostępności poszczególnych typów infrastruktury. 2. W części dotyczącej obszaru edukacji, dla opisu poziomu nauczania w gimnazjach posłużono się wskaźnikiem edukacyjnej wartości dodanej (EWD), zgodnie z metodologią Instytutu Badań Edukacyjnych.
1.3 POŁOŻENIE GMINY PAŁECZNICA
Gmina Pałecznica położona jest w powiecie proszowickim, ok. 20 km na północny wschód od Krakowa. Należy do Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego. Gmina o powierzchni 47,8 km2 zamieszkuje 3661 mieszkańców, co oznacza że gęstość zaludnienia wynosi 76,6 os./km2. Najmniejsze zagęszczenie odnotowano w jednostce, na którą składają się sołectwa Sołcza i
1 Tabela zostanie uzupełniona po przeprowadzeniu konsultacji społecznych zgodnie z postanowieniami Ustawy z dn. 9 października 2015 r. o rewitalizacji.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Bolów (51 os./km2), a najwyższe w Czuszowie - 115,5 os./km2, co stanowi ok. połowę średniej w województwie małopolskim (222 os/km2). 9
Tabela 2. PARAMETRY TERYTORIALNO-LUDNOŚCIOWE W JEDNOSTKACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA W ROKU 2015 JEDNOSTKA POWIERZCHNIA [ha] POPULACJA GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA [os./km2] Sudołek i Pieczonogi 233,32 396 75,9 Solcza i Niezwojowice 583,08 262 54,2 Nadzów 499,94 448 89,6 Czuszów 528,86 611 115,5 Łaszów i Bolów 376,32 192 51,0 Winiary 322,39 301 93,4 Pamięcice 407,69 247 60,6 Lelowice Kolonia 307,32 196 63,8 Gruszów 369,41 287 77,7 Pałecznica 692,66 533 76,9 Ibramowice 210,08 188 89,5 ŁĄCZNIE 4781,23 3661 76,6 Źródło: GUS, Dane Urzędu Gminy Pałecznica, obliczenia własne
W gminie nie występują formy ochrony przyrody wymienione w art. 6 ustawy z dn. 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
2. SYTUACJA SPOŁECZNA 10 2.1 STRUKTURA DEMOGRAFICZNA
W kraju obserwowane są tendencje społeczne analogiczne do tych, jakie mają miejsce w przeważającej części krajów Unii Europejskiej. Z punktu widzenia potrzeb rewitalizacyjnych, na szczególną uwagę zasługuje zmiana struktury wiekowej społeczeństw, a zwłaszcza proces ich starzenia się, za którym idzie konieczność korekty polityki społecznej.
Proces starzenia się społeczeństwa, mierzony zarówno wzrostem liczby osób w wieku poprodukcyjnym, jak i zmniejszeniem się udziału dzieci i młodzieży w strukturze wiekowej, wzmacniany jest wzrostem spodziewanej długości życia.
"Prognoza ludności na lata 2014 - 2050" sporządzona przez Główny Urząd Statystyczny przewiduje, że w 2050 roku populacja kraju będzie wynosiła niespełna 34 miliony osób, przy czym spadek liczby ludności będzie nasilał się w kolejnych dekadach. W 2020 roku liczba mieszkańców Polski będzie wynosiła 38,14 mln, co będzie oznaczało spadek o ok. 1% w stosunku do 2014 roku.
Tabela 3. OCZEKIWANA PRZECIĘTNA DŁUGOŚĆ ŻYCIA W POLSCE W LATACH 2015 - 2050 PŁEĆ/ROK 2015 2020 2025 2050 Mężczyźni 73,4 74,6 75,9 82,1 Kobiety 81,2 82,1 83 87,5 Źródło: "Prognoza ludności na lata 2014 - 2050"
Tabela 4. UDZIAŁ LUDNOŚCI W WIEKU 65 LAT I WIĘCEJ W POPULACJI 2014 2020 2050 Udział ludności w wieku powyżej 65 lat w populacji kraju 15,3% 18,9% 32,7% Źródło: "Prognoza ludności na lata 2014 - 2050", obliczenia własne
Zgodnie z danymi Urzędu Gminy Pałecznica, w 2015 roku w granicach gminy mieszkało 3661 osób. Największym pod względem liczby mieszkańców sołectwem był Czuszów zamieszkiwany przez ok. 17% mieszkańców gminy.
Zasadniczo sytuacja demograficzna w gminie jest stabilna. W ciągu ubiegłych 5 lat liczba mieszkańców zmniejszyła sie jedynie o 10 osób, co stanowiło ułamek procenta. Co bardziej istotne, zaobserwowano wyraźny spadek liczby mieszkańców centrum administracyjnego gminy, czyli Pałecznicy - w latach 2011 - 2015 spadek o 21 osób, a także sołectwa Pamięcice - spadek o 15 osób, tj. o blisko 6%.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Wykres 2. POPULACJA JEDNOSTEK REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA W 2015 ROKU 11 700 601 611 600 554 533 500 439 448 398 396 400 291 287 297 301 300 262 247 266 262 185 192 184 188 194 196 200 100 -
2011 2 015
Źródło: Dane Urzędu Gminy Pałecznica
Biorąc pod uwagę teren całej gminy, rozkład ludności na poszczególne grupy wiekowe jest bardzo zbliżony do średnich w województwie małopolskim. Notuje się nieco większy odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym.
Wykres 3. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA GMINY PAŁECZNICA Z PODZIAŁEM NA GRUPY WIEKOWE
70,0 62,4 60,0 60,0
50,0
40,0 MAŁOPOLSKIE 30,0 GMINA PAŁECZNICA 18,9 20,1 18,6 19,9 20,0
10,0
0,0 WIEK WIEK PRODUKCYJNY WIEK POPRODUKCYJNY PRZEDPRODUKCYJNY
Pomiędzy poszczególnymi jednostkami referencyjnymi odnotowano wyraźne różnice w strukturze wiekowej, choć należy przy tym zauważyć, że w żadnym z sołectw nie stwierdzono daleko posuniętego deficytu demograficznego. Udział osób w wieku przedprodukcyjnym wahał się od 17% do 25%, a w wieku poprodukcyjnym - od 12,2% do 19,9%.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Wykres 4. UDZIAŁ OSÓB W WIEKU POPRODUKCYJNYM W POPULACJI W 2015 ROKU 12 25,0% 19,9% 20,0% 16,0% 16,3% 16,7% 16,7% 16,9% 13,8% 14,6% 15,0% 12,2% 12,9% 13,2% 10,0% 5,0% 0,0%
Źródło: Dane Urzędu Gminy Pałecznica, obliczenia własne
Wykres 5. UDZIAŁ OSÓB W WIEKU PRZEDPRODUKCYJNYM W POPULACJI W 2015 ROKU 30,0% 23,2% 24,9% 25,0% 25,0% 22,2% 22,3% 22,6% 22,9% 22,9% 18,8% 20,0% 20,0% 17,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0%
Źródło: Dane Urzędu Gminy Pałecznica, obliczenia własne
Wykres 6. UDZIAŁ OSÓB W WIEKU PRODUKCYJNYM W POPULACJI W 2015 ROKU 80,0% 69,2% 63,8% 64,1% 64,5% 65,4% 65,5% 70,0% 58,8% 60,4% 60,9% 61,1% 60,0% 55,1% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0%
Źródło: Dane Urzędu Gminy Pałecznica, obliczenia własne
WNIOSKI - DEMOGRAFIA Zasadniczo sytuacja demograficzna w gminie Pałecznica jest stabilna. Różnice w strukturze wiekowej poszczególnych jednostek referencyjnych nie stanowią podstawy dla stwierdzenia istotnego deficytu. Praktycznie jedyną istotną negatywną tendencją jest zmniejszenie liczby mieszkańców w miejscowościach Pałecznica i Pamięcice.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
2.2 BEZROBOCIE 13 Poprawa parametrów gospodarczych w kraju wpłynęła na odczuwalną poprawę sytuacji materialnej gospodarstw domowych. W ciągu minionej dekady w kraju wyraźnie zmniejszyło się bezrobocie - obecny stały trend spadkowy notowany jest od 2013 roku.
2011 ROK 2015 ROK POLSKA 8,0% 6,5%
MAŁOPOLSKA 6,8% 5,7%
Parametry bezrobocia w gminie Pałecznica niewiele odbiegają od średniej notowanej w Małopolsce. Podobna jest też tendencja w spadku poziomu bezrobocia: w latach 2011 - 2015 zmniejszyło się ono z 6,7% do 6,2% w skali całej gminy.
Wykres 7. TENDENCJE BEZROBOCIA W GMINIE PAŁECZNICA 9,0 8,0 8,0 6,8 7,0 6,5 6,7 6,2 6,0 5,7
5,0 2011 4,0 2015 3,0
2,0
1,0
0,0 POLSKA MAŁOPOLSKIE GMINA PAŁECZNICA
Źródło: GUS
Należy jednak pamiętać, że gmina Pałecznica znajduje się na terenach wiejskich, a co za tym idzie, oficjalne wskaźniki nie w pełni oddają skalę zjawiska. Wynika to z faktu występowania w obszarach rolniczych, zwłaszcza rolnictwa rozdrobnionego, problemu bezrobocia ukrytego.
W związku z tym dla opisu zjawiska bezrobocia wykorzystano dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, odnośnie liczby przyznawanych zasiłków ze względu na bezrobocie.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Wykres 8. LICZBA DECYZJI O POMOCY SPOŁECZNEJ Z TYTUŁU BEZROBOCIA / 1000 os. 18,0 16,6 14 15,6 16,0 14,0 11,3 12,0 10,1 10,4 10,0 8,0 5,3 6,0 3,8 4,0 4,0 1,6 2,0 0,0 0,0 0,0
Źródło: Dane Urzędu Gminy Pałecznica
Jak wskazuje powyższe zestawienie, statystycznie najwyższe zapotrzebowanie na pomoc ze względu na bezrobocie notowane jest w Pieczonogach, Łaszowie, Winiarach, Nadzowie i miejscowości Pałecznica. Nie przyznawano w 2015 roku pomocy społecznej z uwagi na bezrobocie mieszkańcom Gruszowa i Lelowic-Kolonii.
2.3 UBÓSTWO I POMOC SPOŁECZNA
"Ubóstwo" nie jest terminem jednoznacznym. Zasadniczo wyróżnia się jego dwa typy: ubóstwo absolutne, rozumiane jako brak możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych czy społecznych oraz ubóstwo relatywne - w tym przypadku bierze się pod uwagę dystans dzielący poziom życia jednostki czy gospodarstwa domowego od średniego poziomu życia na danym obszarze.
Pomimo złożoności pojęcia, wciąż podstawowym parametrem określającym poziom ubóstwa jest skala dochodów. Tzw. ustawowa granica ubóstwa aktualizowana jest co 3 lata na drodze rozporządzenia Rady Ministrów2, stanowiącego uszczegółowienie zapisów Ustawy z dn. 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Od 1 października 2015 roku obowiązującymi kryteriami dochodowymi są:
dla osoby samotnie gospodarującej – dochód w wysokości 634 zł, dla osoby w rodzinie – dochód w wysokości 514 zł;
POMOC SPOŁECZNA Za pomoc społeczną w gminie, stanowiącą główne narzędzie przeciwdziałania ubóstwu, odpowiada Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, działający na podstawie Ustawy z dn. 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej. Podstawę i opis możliwych przyczyn udzielenia pomocy społecznej stanowi art. 7 Ustawy. Poza ubóstwem, do najważniejszych zalicza się: bezdomność, bezrobocie, alkoholizm, długotrwałą chorobę i niepełnosprawność. Oznacza to, że fakt korzystania z pomocy społecznej nie jest tożsamy z doświadczaniem ubóstwa. W
2 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 14 lipca 2015 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
2014 roku ze środowiskowej pomocy społecznej korzystało prawie 8% ludności kraju (2,95 mln ludzi), z czego 2,05 mln ludzi w kraju żyło w rodzinach, spełniających kryterium 15 dochodowe ubóstwa.
Jak wynika z analizy GUS pn. "Ubóstwo w Polsce w latach 2013 i 2014", najbardziej zagrożoną grupą są dzieci i młodzież. Ponad 10% z nich żyje w skrajnym ubóstwie, podczas gdy analogiczny współczynnik dla osób w wieku produkcyjnym wynosi 7%, a dla osób w wieku poprodukcyjnym - 4,3%.
Notowana w ostatnich latach poprawa sytuacji gospodarczej miała wpływ na malejące zapotrzebowanie na pomoc społeczną, której zasięg zmniejszył się w latach 2009 - 2015 z 9,1 do 7,1% w skali kraju oraz z 7,3% do 6,1% w Małopolsce.
ZASIĘG POMOCY SPOŁECZNEJ 2009 rok 2014 rok POLSKA 9,1% 7,1%
MAŁOPOLSKA 7,3% 6,1%
W całej gminie Pałecznica, w 2015 roku, odsetek osób otrzymujących pomoc z opieki społecznej wynosił 7,1%, a zatem był równy przeciętnemu poziomowi w kraju oraz nieco wyższy niż w Małopolsce (6,4%).
Wykres 9. ODSETEK OSÓB OTRZYMUJĄCYCH POMOC SPOŁECZNĄ (PONIŻEJ I POWYŻEJ KRYTERIUM DOCHODOWEGO) 8,0 6,0 2,1 2,0 3,5 4,0 5,0 2,0 4,1 3,6 0,0 POLSKA WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE GMINA PAŁECZNICA
PONIŻEJ KRYTERIUM DOCHODOWEGO POWYŻEJ KRYTERIUM DOCHODOWEGO
Źródło: GUS
W 2015 roku wydano w gminie Pałecznica decyzje o przyznaniu pomocy społecznej 214 razy. Najwięcej decyzji motywowanych było względami zdrowotnymi (długotrwała choroba i niepełnosprawność). Zdecydowanie rzadziej przyczyną interwencji były kwestie ubóstwa, siłą rzeczy powiązane najczęściej ze złą sytuacją finansową.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Tabela 5. PRZYCZYNY PRZYZNANIA POMOCY SPOŁECZNEJ W JEDNOSTACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA 16
Gruszów Ibramowice Kolonia Lelowice Łaszów i Bolów Nadzów Pałecznica Pamięcice Pieczonogi i Sudołek i Solcza Niezwojowice Winiary Razem Przyczyna Czuszów Ubóstwo 4 0 1 1 3 8 9 6 7 1 4 44 Sieroctwo 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bezdomność 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności 3 0 0 1 0 7 5 0 2 0 2 20 Bezrobocie 1 0 1 0 2 7 6 1 4 1 5 28 Niepełnosprawność 2 2 1 1 4 9 8 4 9 1 3 44 Długo trwała lub ciężka choroba 4 3 1 1 1 6 10 5 11 3 4 49 Bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 3 Przemoc w rodzinie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Alkoholizm 0 0 0 0 1 5 4 0 1 1 1 13 Narkomania 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Trudności w integracji osób które otrzymały status uchodźcy 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 Zdarzenie losowe 1 1 0 3 1 2 0 0 2 0 0 10 Sytuacja kryzysowa 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 2 ŁĄCZNIE 16 7 4 7 13 46 42 16 36 7 20 214 Źródło: GOPS w Pałecznicy
Statystycznie pomoc społeczną w największym zakresie otrzymywali mieszkańcy Nadzowa, jednostki referencyjnej Sudołek i Pieczonogi oraz Pałecznicy. Pomoc powyżej przeciętnej w gminie, wynoszącej 58,5 decyzji/1000 os., przyznawana była też mieszkańcom Bolowa i Łaszowa, Winiar i Pamięcic.
Wykres 10. LICZBA DECYZJI O PRZYZNANIU POMOCY SPOŁECZNEJ /1000 MIESZKAŃCÓW 120,0 102,7 100,0 90,9 78,8 80,0 64,8 66,4 67,7 60,0 35,7 40,0 26,7 21,3 24,4 26,2 20,0
0,0
Źródło: GOPS w Pałecznicy, opracowanie własne
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
WNIOSKI - BEZROBOCIE I UBÓSTWO Analiza struktury pomocy społecznej w gminie wskazuje na większe niż przeciętnie problemy 17 zdrowotne mieszkańców gminy Pałecznica. Ponad 40% decyzji o pomocy motywowanych było chorobą lub niepełnosprawnością. Równocześnie problemy powiązane z bezrobociem miały zdecydowanie mniejsze znaczenie. Najgorszą sytuację, zarówno odnośnie zapotrzebowania na pomoc społeczną, jak i bezrobocia, zdiagnozowano w Nadzowie, Pałecznicy i Winiarach.
2.4 EDUKACJA I OPIEKA NAD DZIEĆMI Zakres edukacji publicznej należy do zadań własnych gminy, co wynika z art. 7 Ustawy z dn. 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Podstawowym dla organizacji szkolnictwa aktem jest Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Z Ustawy wynika nie tylko obowiązek zapewnienia odpowiedniej infrastruktury w granicach gminy, ale też zlokalizowania jej w odpowiedniej odległości od miejsca zamieszkania uczniów. Zgodnie z postanowieniami art. 17 ust. 2 Ustawy, droga dziecka do placówki szkolnej nie może przekraczać 3 km (w przypadku dzieci uczęszczających do przedszkoli i uczniów klas I-IV szkół podstawowych) i 4 km w przypadku uczniów V i VI klasy szkoły podstawowej i gimnazjum. W przeciwnym wypadku, gmina zobowiązana jest do zorganizowania bezpłatnego transportu lub zwrotu kosztów przejazdu dziecka środkami transportu publicznego.
Główne placówki edukacyjne w gminie funkcjonują w ramach Zespołu Szkół w Pałecznicy: Samorządowa Szkoła Podstawowa w Pałecznicy; o Filia Integracyjna w Ibramowicach; Gimnazjum w Pałecznicy; Opieka przedszkolna sprawowana jest w 4 miejscowościach w następujących placówkach: Punkt Przedszkolny nr 1 w Pałecznicy; Punkt Przedszkolny nr 2 w Nadzowie; Punkt Przedszkolny nr 3 w Czuszowie; Punkt Przedszkolny nr 4 w Ibramowicach. Dla przedstawienia poziomu edukacji uczniów, porównano średnie wyników egzaminów (sprawdzian po 6. klasie szkoły podstawowej i egzamin gimnazjalny). Ze względu na stosunkowo niewielką liczbę zdających, uniemożliwiającą efektywne porównanie wyników metodami statystycznymi dla poszczególnych lat, przedstawiono średnie dla okresu lat 2011 - 2015. Dla egzaminów gimnazjalnych wzięto pod uwagę średnie wyniki z części humanistycznej, matematyczno-przyrodniczej i językowej w zakresie języka angielskiego na poziomie podstawowym.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Tabela 6. WYNIKI SPRAWDZIANU PO 6. KLASIE W SZKOŁACH GMINY PAŁECZNICA W LATACH 2011 - 2015 18 ŚREDNI % RÓŻNICA % ŚREDNI % WYNIK MIĘDZY WYNIKI SPRAWDZIANU PO SZKOLE WYNIK SPRAWDZIANU ŚREDNIM PODSTAWOWEJ W LATACH 2011 - SPRAWDZIANU PO SZKOLE WYNIKIEM W SZKOŁA 2015 PO SZKOLE PODSTAWOWEJ SZKOLE I PODSTAWOWEJ W LATACH ŚREDNIĄ W W LATACH 2011 - 2015 W WOJ. 2011 - 2015 WOJ. 2011 2012 2013 2014 2015 MAŁOPOLSKIM MAŁOPOLSKIM Samorządowa Szkoła Podstawowa w Pałecznicy 68,18 57,63 49,18 55,8 54,9 57,14 64,8 -7,66 Samorządowa szkoła Podstawowa Filia 59,3 61,45 54,55 69,5 65 Integracyjna w Ibramowicach 61,96 64,8 -2,84
ŁĄCZNIE 63,74 59,5375 51,865 62,65 59,95 59,55 64,8 -5,25 Źródło: OKE Kraków, opracowanie własne
Z danych wynika, że słabsza sytuacja w ostatnich latach występowała w głównym ośrodku edukacyjnym gminy, czyli w Szkole Podstawowej w Pałecznicy. Rozkład wyników poszczególnych latach nie pozwala wskazać jednoznacznej tendencji wzrostowej czy spadkowej. Nie zmienia to faktu, że w latach 2014 – 2015 statystycznie wyraźnie lepsze wyniki na sprawdzianie po 6. klasie uzyskiwały dzieci z Ibramowic.
Tabela 7. WYNIKI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO W GMINIE PAŁECZNICA W LATACH 2011 - 2015 RÓŻNICA ŚREDNI % MIĘDZY ŚREDNI % WYNIK ŚREDNIM WYNIKI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO W LATACH 2011 - WYNIK EGZAMINU WYNIKIEM W 2015 EGZAMINU GIMNAZJALNEGO SZKOLE I GIMNAZJALNEGO W LATACH 2011 ŚREDNIĄ W W LATACH 2011 - 2015 W WOJ. WOJ. SZKOŁA / SOŁECTWO 2011 2012 2013 2014 2015 - 2015 MAŁOPOLSKIM MAŁOPOLSKIM
Gimnazjum w Pałecznicy3 40,87 53,22 51,92 60,92 62,12 53,81 59,1 -5,29 Źródło: OKE Kraków, opracowanie własne Jak wskazano wyżej, analiza danych statystycznych odnośnie końcowych wyników egzaminów może być tylko częściową wskazówką, zwłaszcza, kiedy mamy do czynienia z ograniczoną liczbą zdających. W takich sytuacjach z pomocą przychodzi współczynnik edukacyjnej wartości dodanej (EWD), pozwalający porównać wyniki uczniów na początku i na końcu nauki w danej placówce. Dzięki temu minimalizuje się wpływ takich czynników jak kapitał kulturowy wyniesiony z domu lub możliwości finansowania dodatkowych zajęć przez rodziców, a wysuwa się na pierwszy plan poziom nauczania w danej szkole.
Tabela 8. MODEL EDUKACYJNEJ WARTOŚCI DODANEJ KAPITAŁ KULTUROWY ŚREDNIE WYNIKI W DOBRE WYNIKI W UCZNIÓW SŁABE WYNIKI W NAUCE NAUCE NAUCE WYNIESIONY Z DOMU WYSOKI EWD - UJEMNY (BARDZO NISKI) EWD - UJEMNY EWD - DODATNI EWD - DODATNI NISKI EWD - NEUTRALNY EWD - DODATNI (WYSOKI) Źródło: http://ewd.edu.pl, Instytut Badań Edukacyjnych
3 Dane za 2011 rok obliczono łącznie dla istniejących wówczas w gminie placówek gimnazjalnych
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
W Polsce EWD oblicza się przede wszystkim dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Poniżej przedstawiono parametr dla obydwu gimnazjów działających w gminie w latach 2014 19
- 2016. Wykorzystano przy tym materiały graficzne Instytutu Badań Edukacyjnych.
Wykres 11. EDUKACYJNA WARTOŚĆ DODANA GIMNAZJÓW W GMINIE PAŁECZNICA W ZAKRESIE PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH
Źródło: http://ewd.edu.pl, Instytut Badań Edukacyjnych
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Wykres 12. EDUKACYJNA WARTOŚĆ DODANA GIMNAZJÓW W GMINIE PAŁECZNICA W ZAKRESIE PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH 20
Źródło: http://ewd.edu.pl, Instytut Badań Edukacyjnych
Analiza danych EWD wskazuje, że poziom Gimnazjum w Pałecznicy plasuje się w okolicach średniej w kraju. Problemem jest natomiast fakt, iż młodzież po szkole podstawowej rozpoczyna naukę z wynikami niższymi niż przeciętnie. Stąd również na koniec gimnazjum legitymuje się słabszymi wynikami egzaminu.
WNIOSKI - EDUKACJA Zasadniczo niski poziom edukacji należy do największych deficytów społecznych w gminie. Świadczy o tym przegląd wyników w edukacji dzieci ze szkół podstawowych i młodzieży z gminnego gimnazjum (w obydwu przypadkach wyniki są wyraźnie niższe niż w województwie). Ze względu na fakt, iż w gminie funkcjonują tylko dwa ośrodki szkolne, trudno jest wskazać jednoznacznie, w których jednostkach referencyjnych problem edukacyjny jest szczególnie nasilony. Odnośnie szkoły podstawowej określono, że wyższe wyniki sprawdzianu po 6. klasie, zwłaszcza w ostatnich latach, notują dzieci z placówki w Ibramowicach.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
2.5 KAPITAŁ SPOŁECZNY W społeczeństwach zachodnich, przejawem współdziałania obywateli na poziomie lokalnym 21 są przede wszystkim zaangażowanie w sprawy samorządu lokalnego i aktywność w ramach organizacji pozarządowych.
Jak podkreślono w opracowanym w 2015 roku raporcie "Państwo i my. Osiem grzechów głównych Rzeczypospolitej" pod redakcją prof. Jerzego Hausnera, pomimo częstych dysfunkcji, instytucje samorządu lokalnego cieszą się pozytywnymi recenzjami blisko 2/3 obywateli.
Tabela 9. OCENA WŁADZ SAMORZĄDOWYCH W POLSCE W LATACH 2011 - 2015 OCENA WŁADZ 2011 2012 2013 2014 2015 MIASTA/GMINY Dobra 65 - 69% 60 - 63% 56 - 62% 59 - 65% 63% Zła 20 - 24% 26 - 29% 27 - 34% 25 - 30% 23% Źródło: "Państwo i my. Osiem grzechów głównych Rzeczypospolitej", CBOS
Parametrem, który służy najczęściej do opisu zaangażowania mieszkańców w sprawy społeczności lokalnej i kraju jest frekwencja wyborcza, a także aktywność na polu organizacji pozarządowych. W poniższej tabeli podano wdane odnośnie frekwencji w gminie Pałecznica i poszczególnych lokalach wyborczych, a także województwie małopolskim.
Jak wynika z zestwienia, najniższą frekwencję notowano w ostatnich latach w lokalu wyborczym w Winiarach, obsługującym poza samymi Winiarami, wyborców z Bolowa i Łaszowa.
Tabela 10. FREKWENCJA W LOKALACH WYBORCZYCH W GMINIE PAŁECZNICA W LATACH 2014 - 2015 DO PARLAMENTU PARLAMENTARNE PREZYDENCKIE - EUROPEJSKIEGO - SAMORZĄDOWE -
(SEJM) - 2015 [%] 2015 [%] 2014 [%] 2014 [%] ŁĄCZNIE
SOŁECTWA SOŁECTWA SOŁECTWA SOŁECTWA SOŁECTWA
LOKALE WYBORCZE
WOJEWÓDZTWO WOJEWÓDZTWO WOJEWÓDZTWO WOJEWÓDZTWO WOJEWÓDZTWO
Zespół Szkół w Pałecznicy 51,15% 50,91% 21,84% 65,08% 47,25%
Zespół Szkół w Pałecznicy - filia integracyjna w Ibramowicach 52,30% 46,67% 13,79% 66,81% 44,89%
Szkoła podstawowa w Czuszowie 44,81% 49,20% 14,93% 59,23% 42,04%
Szkoła Podstawowa w Nadzowie 43,40% 48,26% 12,80% 60,06% 41,13%
Szkoła Podstawowa w Winiarach 36,53% 34,58% 14,36% 60,70% 36,54%
GMINA 47,52% 54,90% 47,19% 58,90% 16,75% 27,60% 63,35% 48,50% 43,70% 47,47% Źródło: www.pkw.gov.pl
Tabela 11. OBWODY WYBORCZE W GMINIE PAŁECZNICA ZESPÓŁ SZKÓŁ W ZESPÓŁ SZKÓŁ W PAŁECZNICY - FILIA SZKOŁA PODSTAWOWA SZKOŁA PODSTAWOWA SZKOŁA PODSTAWOWA PAŁECZNICY INTEGRACYJNA W W CZUSZOWIE W NADZOWIE W WINIARACH IBRAMOWICACH Lelowice Kolonia Gruszów Czuszów Nadzów Bolów
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Pałecznica Ibramowice Łaszów Pamięcice Pieczonogi Winiary 22 Niezwojowice Sudołek Solcza Źródło: UCHWAŁA NR VI/120/2012 RADY GMINY PAŁECZNICA z dnia 30 października 2012 r. w sprawie podziału gminy Pałecznica na stałe obwody głosowania ustalenia ich numerów, granic oraz siedzib obwodowych komisji wyborczych
ORGANIZACJE POZARZĄDOWE W gminie działa 19 organizacji pozarządowych. Oznacza to, że na 1000 mieszkańców średnio przypada 5,2 organizacji. Najczęstszymi typami aktywności mieszkańców jest przynależność do ugruntowanych w przestrzeni publicznej instytucji - zwłaszcza Ochotniczej Straży Pożarnej. Warto również zauważyć aktywność NGO powstałych w ostatnich latach, a posiadających charakter typowo lokalny. Organizacje takie działają przede wszystkim w miejscowości Pałecznica. Jedynym sołectwem, w którym nie działały organizacje pozarządowe były Lelowice-Kolonia. Niski poziom aktywności stwierdzono również w Nadzowie i jednostce referencyjnej Sudołek i Pieczonogi, gdzie pomimo stosunkowo dużej liczby mieszkańców, jedynymi organizacjami były oddziały Ochotniczej Straży Pożarnej.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Tabela 12. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE W JEDNOSTKACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA 23 LICZBA LICZBA JEDNOSTKA POPULACJA ORGANIZACJE ORGANIZACJI / ORGANIZACJI 1000 OS. STOWARZYSZENIE "RAZEM PLUS" CZUSZÓW 611 2 3,3 OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W CZUSZOWIE OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W GRUSZÓW 287 1 3,5 GRUSZOWIE SPÓŁDZIELNIA PRODUCENTÓW IBRAMOWICE 188 1 5,3 WARZYW "IBROL" LELOWICE 196 BRAK 0 0 KOLONIA OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W ŁASZÓW I BOLÓW 192 1 5,2 BOLOWIE OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W NADZÓW 448 1 2,2 NADZOWIE STOWARZYSZENIE NA RZECZ ROZWOJU KULTURY I SPORTU W GMINIE PAŁECZNICKIE STOWARZYSZENIE PROMOCJI I ROZWOJU GMINY STOWARZYSZENIE NA RZECZ ROZWOJU I PROMOCJI GMINY PAŁECZNICA PAŁECZNICA "MUSZELKA"
STOWARZYSZENIE NA RZECZ
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU 533 7 13,1 SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO "KLUCZ"
ODDZIAŁ W PAŁECZNICY
ZWIĄZEK PRODUCENTÓW TRZODY
CHLEWNEJ W PAŁECZNICY SPÓŁDZIELNIA KÓŁEK ROLNICZYCH RACŁAWICE-PAŁECZNICA W PAŁECZNICY OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W PAŁECZNICY OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W PAMIĘCICE 247 1 4,0 PAMIĘCICACH STOWARZYSZENIE KOŁA GOSPODYŃ SOLCZA I 262 WIEJSKICH "SOLCZA" W SOLCZY 2 7,6 NIEZWOJOWICE FUNDACJA "PSZCZÓŁKI" SUDOŁEK I OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W 396 1 2,5 PIECZONOGI PIECZONOGACH OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W WINIARY WINIARACH 301 2 6,6 STOWARZYSZENIE NA RZECZ ROZWOJU WSI ŁĄCZNIE 3661 19 ORGANIZACJI 5,2 Źródło: bazy.ngo.pl, mojepanstwo.pl
WNIOSKI - AKTYWNOŚĆ MIESZKAŃCÓW Zasadniczo najwyższy poziom aktywności mieszkańców obserwuje się w centralnie położonej Pałecznicy. Dotyczy to zarówno frekwencji wyborczej, jak i aktywności w organizacjach pozarządowych. Najniższe parametry odnotowano w Winiarach, Bolowie i Łaszowie (frekwencja) oraz Lelowicach-Kolonii, Nadzowie, Sudołku i Pieczonogach (NGO).
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
3 GOSPODARKA I ROLNICTWO 24 W kraju notuje się systematyczny wzrost liczby podmiotów gospodarki narodowej, przy czym związane jest to przede wszystkim ze zwiększeniem liczby mikroprzedsiębiorstw, tzn. firm zatrudniających do 9 osób. Liczba małych podmiotów zmniejszyła się po latach największego nasilenia kryzysu gospodarczego (lata 2008 - 2009), a następnie ustabilizowała się. Liczba największych firm systematycznie spada.
Zatrudnienie 2009 2015 0-9 3,74 mln 4,18 mln 10-49 159,7 tys. 147,1 tys. 50-249 29,7 tys. 29,2 tys. 250-1000 4,06 tys. 3,68 tys. 1000+ 827 768
Pod względem średniej liczby podmiotów gospodarki narodowej, gmina nie ustępuje znacząco pozostałym obszarom kraju. Podczas gdy średnio w Małopolsce na 10 tys. mieszkańców zarejestrowanych jest 1078,9 podmiotów, na badanym obszarze współczynnik wynosi 702 podmioty.
Wykres 13. LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ W KRAJU, WOJEWÓDZTWIE I GMINIE PAŁECZNICA NA 10 TYS. MIESZKAŃCÓW 1200,0 1088,6 1078,9 1000,0 800,0 702,0 600,0 400,0 200,0 0,0 POLSKA MAŁOPOLSKIE GMINA PAŁECZNICA
Źródło: GUS
Tabela 13. PARAMETRY AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ W JEDNOSTKACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA W LATACH 2011 i 2015
POPULACJA LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ
2011 2015 WZROST LICZBA / 10 LICZBA / 10 SOŁECTWO 2011 2015 LICZBA TYS. OSÓB LICZBA TYS. OSÓB LICZBOWY % GMINA 3671 3661 213 580,2 257 702,0 44 20,7% BOLÓW I ŁASZÓW 185 192 5 270,3 7 364,6 2 40,0% CZUSZÓW 601 611 34 565,7 47 769,2 13 38,2% GRUSZÓW 291 287 18 618,6 23 801,4 5 27,8% IBRAMOWICE 184 188 13 706,5 12 638,3 -1 -7,7% LELOWICE KOLONIA 194 196 13 670,1 11 561,2 -2 -15,4% NADZÓW 439 448 30 683,4 27 602,7 -3 -10,0% PAŁECZNICA 554 533 43 776,2 60 1125,7 17 39,5% PAMIĘCICE 262 247 13 496,2 18 728,7 5 38,5%
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
SOLCZA I NIEZWOJOWICE 266 262 16 601,5 14 534,4 -2 -12,5% SUDOŁEK I PIECZONOGI 398 396 14 351,8 21 530,3 7 50,0% 25 WINIARY 297 301 14 471,4 17 564,8 3 21,4% Źródło: GUS, Urząd Gminy w Pałecznicy, opracowanie własne
Analiza terytorialna wykazała duże zróżnicowanie pod względem aktywności gospodarczej. Statystycznie na 10 tys. mieszkańców w gminie działają 702 podmioty gospodarki narodowej. W poszczególnych jednostkach liczba ta waha się od 364,6 w Bolowie i Łaszowie do 1125,7 w miejscowości Pałecznica. Parametry wyraźnie poniżej przeciętnej, poza wymienionymi, notowane są w Sudołku i Pieczonogach, Solczy i Niezwojowicach, Lelowicach- Kolonii i Winiarach.
Wykres 14. LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH W PRZELICZENIU NA 10 TYS. MIESZKAŃCÓW W JEDNOSTKACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA 1200,0 1125,7 1000,0 801,4 728,7 769,2 800,0 638,3 561,2 564,8 602,7 600,0 530,3 534,4 364,6 400,0 200,0 0,0
Źródło: GUS, opracowanie własne
W gminie obserwowano w ostatnich latach wzrost aktywności gospodarczej. W ciągu 5 lat liczba podmiotów gospodarki narodowej zwiększyła się o ponad 20% (z 213 do 257). Tendencja ta rozkładała się jednak nierównomiernie w poszczególnych miejscowościach. W części obszarów widoczne było pogorszenie sytuacji.
Statystycznie największy spadek liczby podmiotów gospodarczych odnotowano w Lelowicach- Kolonii. W latach 2011 - 2015 liczba ta zmniejszyła się o 1/6. Spadki odnotowano również w Solczy i Niezwojowicach, Nadzowie i Ibramowicach. Z kolei największy procentowy wzrost zaobserwowano w Sudołku i Pieczonogach. Wynikał on z rejestracji 7 nowych podmiotów gospodarki narodowej. Zdecydowanie większe znaczenie dla całej gminy miał jednak rozwój gospodarczy w Pałecznicy i Czuszowie, gdzie łącznie w badanym okresie powstało 30 nowych podmiotów gospodarki narodowej.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Wykres 15. TENDENCJE ROZWOJU GOSPODARCZEGO W GMINIE PAŁECZNICA 60,0% 26 50,0% 50,0% 38,2% 38,5% 39,5% 40,0% 40,0% 27,8% 30,0% 21,4% 20,0% 10,0% 0,0% -10,0% -7,7% -12,5% -10,0% -20,0% -15,4%
Źródło: GUS, opracowanie własne
GOSPODARKA - WNIOSKI W gminie notuje się pozytywne tendencje w rozwoju gospodarczym. Najlepszą sytuację zdiagnozowano w położonej centralnie miejscowości Pałecznica, a także w Gruszowie i Czuszowie. Wyraźnie najsłabszą sytuację pod względem poziomu rozwoju gospodarczego stwierdzono w Bolowie i Łaszowie. Działa tam tylko 7 podmiotów gospodarczych, choć należy podkreślić pozytywne tendencje polegające na wyraźnym wzroście aktywności gospodarczej. Negatywne tendencje polegające na ograniczeniu aktywności gospodarczej odnotowano w Lelowicach-Kolonii, Solczy i Niezwojowicach, Nadzowie i Ibramowicach.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
4. WARUNKI ŚRODOWISKOWE 27 JAKOŚĆ POWIETRZA Główne parametry środowiska naturalnego w kraju i województwie systematycznie poprawiają się. Wpływ na to mają różne czynniki, do najważniejszych należą:
Rozwój technologii umożliwiający osiąganie lepszych parametrów energetycznych urządzeń, pojazdów i budynków, w ślad za którym idą zmiany prawne, Działania inwestycyjne w przemyśle, których rezultatem jest wdrożenie energooszczędnych procesów produkcyjnych, Działania inwestycyjne w przestrzeni publicznej oraz w sektorze komunalno-bytowym, w tym termomodernizacja budynków, wpływająca na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza oraz rozbudowa infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, wpływająca na zmniejszenie zanieczyszczenia wód, Inne procesy, w tym wdrażanie programów edukacji ekologicznej czy zmiana trybu życia, zwłaszcza w dużych miastach (np. przesiadanie się z samochodów do transportu publicznego lub na rowery).
Tendencję krajową zobrazowano, przedstawiając średnie roczne zanieczyszczenie powietrza pyłem PM10 w wybranych rejonach. Poprawę obserwuje się zwłaszcza w strefach położonych w południowych województwach, które pierwotnie wykazywały wyższe zanieczyszczenie (małopolskie, podkarpackie).
Wykres 16. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA PYŁEM PM10 W WYBRANYCH STREFACH W KRAJU W LATACH 2010 - 2014
60,0 51,5 50,0 45,1 42,6 39,0 37,3 36,1 35,2 40,0 33,6 33,5 34,9 32,5 31,7 32,3 32,4 32,2 2010 30,0 2012 20,0 2014
10,0
0,0 Strefa Strefa Strefa Strefa Strefa małopolska dolnośląska mazowiecka wielkopolska podkarpacka
Źródło: http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/archives, opracowanie własne
Na omawianym terenie nie prowadzi się regularnego monitoringu poziomu zanieczyszczenia powietrza. Główną przyczyną zanieczyszczenia jest bliskość Krakowa (ok. 20 km w linii prostej).
Na terenie samej gminie liczba źródeł zanieczyszczeń jest stosunkowo niewielka. Nie występują istotne źródła liniowe. Praktycznie jedynym jest biegnąca wzdłuż północnej granicy gminy droga wojewódzka nr 783.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Zapotrzebowanie na energię cieplną budynków położonych w gminie Pałecznica zaspokajane jest niemal wyłącznie z wykorzystaniem paliwa stałego. Analizę kumulacja kotłów węglowych 28 w jednostce powierzchni, przeprowadzono w dalszej części Diagnozy.
JAKOŚĆ WÓD Zdecydowanie większym problemem środowiskowym jest jakość wód. Ogólnie, w całej Małopolsce jest ona niska. Wynika to z niewystarczającego stopnia skanalizowania, a także braku dostatecznej kontroli nad gospodarką wodno-ściekową w miejscach, gdzie ścieki odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych. W przypadku gminy Pałecznica można mówić dodatko o zanieczyszczeniach pochodzących z rozdrobnionego rolnictwa.
Stan ekologiczny fragmentu jednolitej części wód powierzchniowych klasyfikuje się na podstawie danych uzyskanych w wyniku realizacji badań monitoringowych w punkcie pomiarowo-kontrolnym monitoringu obszarów chronionych.
Na terenie gminy Pałecznica nie zostały zlokalizowane punkty monitoringu jakości wód powierzchniowych. Ocenę jakości wody opiera się w tym przypadku na wynikach badań JCWP Małoszówka z dopływami, z punktu Małoszówka Kazimierza Wielka (ok. 7 km na wschód od granicy gminy Pałecznica). Wyniki oceny podano poniżej.
Tabela 14. WYNIKI POMIARU JAKOŚCI WODY W PUNKCIE KONTROLNO-POMIAROWYM MAŁOSZÓWKA - KAZIMIERZA WIELKA W 2014 ROKU NAZWA STAN CHEMICZNY W PPK NAZWA PUNKTU STAN / OCENIANEJ MONITORINGU STAN POMIAROWO- POTENCJAŁ JEDNOLITEJ OBSZARÓW RZEK KONTROLNEGO EKOLOGICZNY CZĘŚCI WODY CHRONIONYCH Małoszówka z Małoszówka – Słaby B/d ZŁY dopływami Kazimierza Wielka Źródło: "Wyniki klasyfikacji i oceny stanu części jednolitych wód powierzchniowych w województwie świętokrzyskim w roku 2015 "
Tabela 15. OCENA JAKOŚCI WODY W RZECE MAŁOSZÓWKA NA TLE WÓD MAŁOPOLSKI STAN / POTENCJAŁ EKOLOGICZNY Bardzo dobry Dobry Umiarkowany Słaby Zły Małopolska 4,4% 44,3% 29,2% 15,9% 6,2% Małoszówka z Słaby dopływami Źródło: "Wyniki klasyfikacji i oceny stanu części jednolitych wód powierzchniowych w województwie małopolskim w 2014 roku"
WNIOSKI - STAN ŚRODOWISKA Możliwości wskazania najbardziej zanieczyszczonych terenów w gminie jest ograniczona. Nie ma w gminie ruchliwych dróg, ani nadmiernej kumulacji zabudowy mieszkaniowej, skutkującej niską emisją. Z kolei stan wód jest pochodną czynników zarówno w samej gmine, jak i w jej otoczeniu. Należy mieć jednak na uwadze, że jakość środowiska ma istotny wpływ na stan zdrowia mieszkańców, a także wynikającą z niego strukturę pomocy społecznej, w tym fakt, że pomoc ta jest przyznawana w około połowie przypadków ze względu na chorobę lub niepełnosprawność.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
5. PARAMETRY PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNE 29 Z punktu widzenia Ustawy z dn. 9 października 2015 roku o rewitalizacji, w zakres deficytów przestrzenno - funkcjonalnych w gminie zalicza się przede wszystkim niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną, brak dostępu do podstawowych usług, niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do zmieniającej się funkcji obszaru, niewystarczającą obsługę komunikacyjną, a także niskiej jakości tereny publiczne.
W rozdziale przeanalizowano:
1. Jakość przestrzeni i infrastruktury użyteczności publicznej, ze szczególnym uwzględnieniem obiektów kulturalnych i wielofunkcyjnych, 2. Jakość sieci komunikacyjnej i transportu zbiorowego, a także ich wpływu na sytuację mieszkańców.
5.1 JAKOŚĆ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ
W ostatnich latach w kraju obserwowany był stopniowy rozwój infrastruktury publicznej, co skutkowało poprawą jakości usług dla ludności. W Małopolsce łączna liczba obiektów kultury wzrosła w ciągu 3 lat z 430 do 444. Na koniec 2015 roku, ponad połowa obiektów dostosowana była do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Wykres 17. LICZBA DOMÓW I OŚRODKÓW Wykres 18. LICZBA DOMÓW I OŚRODKÓW KULTURY, KLUBÓW I ŚWIETLIC W POLSCE - KULTURY, KLUBÓW I ŚWIETLIC W 2013 - 2015 r. MAŁOPOLSCE - 2013 - 2015 r.
100% 5000 80% 4000 248 235 243 1 854 1 844 1 892 3000 60%
2000 40% 2047 2175 2178 182 190 201 1000 20%
0 0% 2013 2014 2015 2013 2014 2015
Źródło: GUS
Rozbudowywana była również infrastruktura sportowa. Jak wskazują dane statystyczne, rósł również odsetek szkół posiadających własną salę gimnastyczną. Przykładowo liczba gmin, które nie posiadają żadnej sali gimnastycznej obniżyła się w latach 2000 - 2014 z 340 do 94. Dostęp do sal gimnastycznych posiadało w 2012 roku 72% szkół podstawowych, 75% gimnazjów i 79% szkół ponad gimnazjalnych4.
Z punktu widzenia rewitalizacji, a także terenów wiejskich, na których położona jest gmina Pałecznica, szczególnie istotne znaczenie ma dostęp mieszkańców do obiektów kultury,
4 Program rozwoju sportu do roku 2020 - projekt
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
obiektów wielofunkcyjnych oraz infrastruktury rekreacyjno-sportowej. Poniżej przedstawiono najważniejsze obiekty infrastrukturalne w poszczególnych jednostkach referencyjnych gminy. 30
Ogólnodostępnych obiektów o funkcji społecznej brakowało w sołectwach Nadzów i Pamięcice.
Tabela 16. BUDYNKI KULTURY W GMINIE PAŁECZNICA OBIEKT SPOTU LUB JEDNOSTKA REFERENCYJNA OBIEKT KULTURY OBIEKT WIELOFUNKCYJNY REKREACJI BOLÓW I ŁASZÓW Remiza OSP Remiza OSP (planowany
CZUSZÓW Dom Ludowy)
GRUSZÓW Dom Ludowy IBRAMOWICE Dom Ludowy Boisko piłkarskie LELOWICE KOLONIA Dom Ludowy
NADZÓW BRAK Gminna Biblioteka Środowiskowy Dom Zespół boisk sportowych PAŁECZNICA Publiczna Samopomocy "Orlik 2012"
PAMIĘCICE BRAK SOLCZA I NIEZWOJOWICE Dom Ludowy SUDOŁEK I PIECZONOGI Dom Ludowy
WINIARY Remiza OSP Źródło: Plany rozwoju poszczególnych miejscowości w gminie
5.2 JAKOŚĆ OBSŁUGI KOMUNIKACYJNEJ W gminie Pałecznica zlokalizowanych jest 60 przystanków transportu zbiorowego, z tego 16 na drogach gminnych, a 44 - na drogach powiatowych. Oznacza to, że średnio na 1000 mieszkańców gminy przypada 16,4 przystanku transportu zborowego. Niskie parametry dostępności komunikacyjnej stwierdzono w jednostce Sudołek i Pieczonogi oraz w miejscowości Pałecznica. Statystycznie w najlepszej sytuacji byli mieszkańcy Gruszowa (12 przystanków, w tym 10 przy drogach powiatowych). Tabela 17. WSKAŹNIK DOSTĘPNOŚCI KOMUNIKACYJNEJ W JEDNOSTKACH REFERENCYJNYCH GMINY PAŁECZNICA LICZBA PRZYSTANKÓW WSKAŹNIK DROGI SOŁECTWO POPULACJA DROGI POWIATOWE GMINNE ŁĄCZNIE [przyst. / 1000 os.] BOLÓW I ŁASZÓW 192 0 4 4 20,8 CZUSZÓW 611 10 0 10 16,4 GRUSZÓW 287 10 2 12 41,8 IBRAMOWICE 188 2 0 2 10,6 LELOWICE KOLONIA 196 0 2 2 10,2 NADZÓW 448 6 0 6 13,4 PAŁECZNICA 533 3 2 5 9,4 PAMIĘCICE 247 2 4 6 24,3 SOLCZA I NIEZWOJOWICE 262 4 0 4 15,3 SUDOŁEK I PIECZONOGI 396 3 0 3 7,6
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
WINIARY 301 4 2 6 19,9 31 ŁĄCZNIE 3661 44 16 60 16,4 Źródło: UCHWAŁA NR VI/194/2013 RADY GMINY PAŁECZNICA z dnia 28 października 2013 roku w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych [...]których właścicielem jest Gmina Pałecznica, www.zdp.proszowice.pl/przystanki
WNIOSKI - PARAMETRY PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNE Poszczególne sołectwa charakteryzują się stosunkowo niewielką liczbą mieszkańców, stąd możliwość utrzymania kompleksowej oferty usług publicznych w każdy z nich jest niemożliwa. Stąd tak istotny jest sprawny i dobrze zorganizowany transport zbiorowy. Stosunkowo gęsta sieć przystanków nie przekłada się jednak na dobrą dostępność komunikacyjną. Wynika to z faktu, iż transport realizowany jest przez podmioty prywatne, bez odpowiedniej koordynacji. Skutkuje to praktycznym wyłączeniem z oferty komunikacji zbiorowej części sołectw gminy. W niemal wszystkich jednostkach referencyjnych gminy znajdują się obiekty, w których można rozwijać ofertę kulturalną lub działania wspólnotowe, np. w ramach organizacji pozarządowych. Obiekty tego typu nie występują jednak w Nadzowie i Pamięcicach.
6. BAZA TECHNICZNA Zgodnie z Ustawą z dn. 9 października 2015 r. o rewitalizacji, szczególne znaczenie dla oceny deficytów w poszczególnych sołectwach ma stan budynków (również mieszkalnych) oraz możliwości ich efektywnego użytkowania, w sposób niestanowiący uszczerbku dla środowiska. W związku z tym, opis bazy technicznej w jednostkach referencyjnych gminy przeprowadzono z podziałem na: 1. Opis zasobów mieszkalnych, 2. Opis możliwości efektywnego użytkowania zasobów mieszkalnych. 6.1 ZASOBY MIESZKANIOWE Podstawowym parametrem dla oceny stanu bazy mieszkaniowej, poza powierzchnią i rodzajem budynków (jednorodzinne lub wielorodzinne), jest wiek budynków. Starsze budynki, w związku z wykorzystaniem niższej jakości materiałów i technologii, charakteryzują się większą energochłonnością. Sam fakt występowania skupisk budynków wykonanych w starszej technologii nie jest przesłanką dla stwierdzenia deficytu technicznego. Występuje on, kiedy na duży udział starszych budynków w bazie mieszkaniowej, nakłada się brak wystarczających prac termomodernizacyjnych. Rezultatem jest wysoka energochłonność, a co za tym idzie - wysokie koszty użytkowania i podwyższony poziom emisji zanieczyszczeń do powietrza. Tabela 18. STRUKTURA WIEKU BUDYNKÓW W KRAJU ROK BUDOWY OKRES PRZED 1918 - 1945 - 1971 - 1979 - 1989 - 2003 - NIEZNANY / W BUDOWY 1918 1944 1970 1978 1988 2002 2011 TRAKCIE BUDOWY UDZIAŁ W OGÓLE 7% 14% 25% 12% 14% 12% 9% 12% MIESZKAŃ Źródło: Krajowy Plan mający na celu zwiększenie liczby budynków o niskim zużyciu energii.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Ostatnie całościowe badania odnośnie wieku budynków, z podziałem na sołectwa, zostały przeprowadzone w 2002 roku w czasie Narodowego Spisu Powszechnego. Dodatkową 32 trudnością dla badań statystycznych jest fakt, że wiek niektórych budynków (zwłaszcza starszych) pozostaje nieznany. Stan bazy lokalowej opisano wobec tego za pomocą współczynnika udziału budynków wzniesionych przed 1944 rokiem, w bazie lokalowej poszczególnych jednostek referencyjnych.
W skali całej gminy, jedynie 5,3% budynków mieszkalnych wzniesionych zostało przed 1944 rokiem. Najwyższy udział zanotowano w miejscowości Lelowice-Kolonia, a nieco mniejszy, ale również powyżej średniej - w Pałecznicy i jednostce referencyjnej Solcza i Niezwojowice.
Wykres 19. UDZIAŁ BUDYNKÓW MIESZKALNYCH WZNIESIONYCH W PRZESTARZAŁEJ TECHNOLOGII (PRZED 1944 ROKIEM) W OGÓLE BUDYNKÓW 18,0% 16,3% 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 10,0% 7,4% 8,0% 5,5% 6,0% 4,6% 3,3% 4,0% 2,1% 2,2% 2,2% 2,4% 2,8% 2,0% 0,0%
Źródło: Narodowy Spis Powszechny 2002, opracowanie własne
6.2 MOŻLIWOŚCI EFEKTYWNEGO UŻYTKOWANIA BUDYNKÓW W kraju do ogrzewania budynków stosuje się przede wszystkim paliwa stałe (49,1% gospodarstw domowych w 2012 r.), często z wykorzystaniem przestarzałych rozproszonych jednostek grzewczych. Dostęp do sieci gazowej posiada wg danych GUS nieco ponad połowa mieszkańców kraju, przy czym poziom ten w ciągu ostatniej dekady prawie się nie zmienił. Należy to łączyć z wysokimi kosztami samego paliwa gazowego, dostaw do odbiorców końcowych, a także wykonania przyłączy.
Jak wynika z badania przeprowadzonego w 2015 roku na potrzeby Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, w gminie Pałecznica do celów grzewczych wykorzystuje się niemal wyłącznie paliwo stałe, tj. węgiel i ekogroszek (99,4% budynków).
Poniżej przedstawiono parametr nagromadzenia kotłów zasilanych paliwem stałym w poszczególnych sołectwach. Wykorzystano przy tym parametry powierzchni sołectw i szacowanej liczby kotłów zasilanych paliwem stałym.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Statystycznie największe nagromadzenie kotłów węglowych odnotowano w sołectwie Czuszów (27,2 / km2). Wyższy niż przeciętnie w gminie poziom stwierdzono również w 33
Nadzowie (21,8/ km2) i Pałecznicy (20,2 / km2).
Tabela 19. KUMULACJA KOTŁÓW ZASILANYCH PALIWEM STAŁYM W SOŁECTWACH GMINY PAŁECZNICA WSKAŹNIK KUMULACJI KOTŁÓW NA LICZBA KOTŁÓW NA POWIERZCH SOŁECTWO PALIWO STAŁE PALIWO STAŁE NIA [ha] [kotły / km2] Bolów i Łaszów 46 376,32 12,2 Czuszów 144 528,86 27,2 Gruszów 71 369,41 19,2 Ibramowice 41 210,08 19,5 Lelowice-Kolonia 49 307,32 15,9 Nadzów 109 499,94 21,8 Pałecznica 140 692,66 20,2 Pamięcice 65 407,69 15,9 Solcza i Niezwojowice 68 483,48 14,1 Sudołek i Pieczonogi 89 583,08 15,3 Winiary 60 322,39 18,6 ŁĄCZNIE 882 4781,23 18,4 Źródło: GUS, Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Pałecznica, obliczenia własne
WNIOSKI – BAZA TECHNICZNA Możliwości efektywnego użytkowania bazy lokalowej w jednostkach referencyjnych jest bezpośrednio powiązany z charakterem terenu, tj. z faktem iż gmina Pałecznica położona jest na terenach wiejskich. Pomimo tego, że udział starych budynków w bazie mieszkaniowej jest niewielki, obiekty są najczęściej użytkowane w sposób nieekologiczny. Wiąże się to ze stosowaniem paliw stałych do ogrzewania i brakiem możliwości przyłączenia do sieci ciepłowniczej czy gazowej.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
7. WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI 7.1 ANALIZA ZBIORCZA DEFICYTÓW W SOŁECTWACH GMINY Zasady wyznaczania obszaru zdegradowanego wynikają z Ustawy z dn. 9 października 2015 r. o rewitalizacji, stanowiącej, że dany obszar może zostać uznany za zdegradowany, pod warunkiem spełnienia równocześnie dwóch warunków: 1. Musi charakteryzować się deficytami w sferze społecznej, w tym wysokim poziomem bezrobocia, ubóstwa, przestępczości czy niskim poziomem edukacji lub kapitału społecznego. 2. Musi charakteryzować się dodatkowymi deficytami w przynajmniej jednej z wymienionych sfer: gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej. Dla przejrzystości procesu wyznaczania obszaru zdegradowanego i rewitalizacji, zebrano w tabelach najważniejsze wskaźniki, analizowane w części opisowej dokumentu. Poszczególne parametry odniesiono do średniej gminy Pałecznica. Tabela 20. PARAMETRY OCENY DEFICYTÓW W GMINIE PAŁECZNICA Cecha Parametr Średni poziom w gminie Bezrobocie Liczba przyznanych zasiłków pomocy społecznej z tyt. 7,6 zasiłku/1000 mieszk. bezrobocia na 1000 mieszkańców. Ubóstwo Liczba zasiłków przyznanych w 2015 roku na 1000 58,5 decyzji o pomocy / 1000 mieszkańców, mieszkańców Poziom kapitału społecznego Liczba organizacji pozarządowych/1000 mieszkańców 5,2 organizacji pozarządowych/1000 mieszkańców Uczestnictwo w życiu Średnia frekwencja w wyborach w latach 2014 - 2015 43,7% publicznym Deficyty gospodarcze Liczba podmiotów gospodarczych w 2015 roku w 702 przeliczeniu na 10 tys. os. Przekroczenia standardów Kumulacja źródeł zanieczyszczeń środowiska W zależności od jednostki jakości środowiska referencyjnej Dostępność komunikacyjna Liczba przystanków komunikacji publicznej 16,4 przypadająca na 1000 osób Stan budynków mieszkalnych Odsetek budynków wzniesionych przed 1944 r. 5,3% Źródło: Opracowanie własne W poniższych tabelach zamieszczono opisy, tylko w przypadku występowania deficytu. Jeśli pole "opis" jest puste, oznacza to, że w sołectwie lub jednostce referencyjnej nie stwierdzono deficytu dla danej cechy.
Tabela 21. PRZEGLĄD DEFICYTÓW SPOŁECZNYCH Jednostka referencyjna / zjawiska Opis / Bezrobocie Ubóstwo Poziom kapitału społecznego Uczestnictwo w życiu Łączna 35 negatywne punktacja publicznym punktacja
Waga 5 5 3 2 15
Opis Liczba decyzji o pomocy Frekwencja z lat 2014 – społecznej 2015 – 36,54% / 1000 os. – 67,7 BOLÓW I ŁASZÓW Punktacja 5 2 7
Opis
CZUSZÓW Punktacja
Opis
GRUSZÓW Punktacja
Opis
IBRAMOWICE Punktacja
Opis Brak organizacji
pozarządowych LELOWICE KOLONIA Punktacja 3 3
Opis Liczba decyzji o pomocy Liczba zasiłków z tytułu 2,2 organizacji pozarządowej społecznej / 1000 os. – bezrobocia / 1000 os. – 15,6 / 1000 os. 102,7 NADZÓW Punktacja 5 5 3 13
Opis Liczba zasiłków z tytułu Liczba decyzji o pomocy bezrobocia / 1000 os. – 11,3 społecznej / 1000 os. – 78,8 PAŁECZNICA Punktacja 5 5 10
Opis Liczba decyzji o pomocy
społecznej / 1000 os. – 64,8 PAMIĘCICE Punktacja 5 5
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Opis
36
SOLCZA I NIEZWOJOWICE Punktacja
Opis Liczba decyzji o pomocy 2,5 organizacji pozarządowej
społecznej / 1000 os. – 90,9 / 1000 os. SUDOŁEK I PIECZONOGI Punktacja 5 3 8
Opis Liczba zasiłków z tytułu Liczba decyzji o pomocy Frekwencja z lat 2014 – bezrobocia / 1000 os. – 16,6 społecznej / 1000 os. – 66,4 2015 – 36,54% WINIARY Punktacja 5 5 2 12
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 22. PRZEGLĄD DEFICYTÓW GOSPODARCZYCH, ŚRODOWISKOWYCH, PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNYCH I TECHNICZNYCH Jednostka referencyjna / zjawiska Opis / Aktywność gospodarcza Deficyty środowiskowe Dostępność komunikacyjna Stan budynków Łączna negatywne punktacja mieszkalnych punktacja
Waga 2 2 2 2 8
Opis Liczba podmiotów gospodarczych / 10 tys.
mieszkańców – 364,6 BOLÓW I ŁASZÓW Punktacja 2 2
Opis
CZUSZÓW Punktacja
Opis
GRUSZÓW Punktacja
Opis
IBRAMOWICE Punktacja
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Opis Liczba podmiotów Udział budynków gospodarczych / 10 tys. wzniesionych przed 1944 r. 37 mieszkańców – 561,2 – 16,3% LELOWICE KOLONIA Punktacja 2 2 4
Opis Liczba podmiotów gospodarczych / 10 tys.
mieszkańców – 602,7 NADZÓW Punktacja 2 2
Opis Występowanie zanieczyszczonej rzeki Udział budynków (Małoszówka), kumulacja wzniesionych przed 1944 r.
kotłów węglowych (20,2 – 10% kotła/km2) PAŁECZNICA Punktacja 2 2 4
Opis
PAMIĘCICE Punktacja
Opis Liczba podmiotów gospodarczych / 10 tys.
mieszkańców – 534,4 SOLCZA I NIEZWOJOWICE Punktacja 2 2
Opis Liczba podmiotów Liczba przystanków gospodarczych / 10 tys. transportu zbiorowego /
mieszkańców – 530,3 1000 os. – 7,6 SUDOŁEK I PIECZONOGI Punktacja 2 2 4
Opis Liczba podmiotów gospodarczych / 10 tys.
mieszkańców – 564,8 WINIARY Punktacja 2 2
Źródło: Opracowanie własne
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Wykres 20. PUNKTOWA OCENA JEDNOSTEK REFERENCYJNYCH DLA WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO 38 16 14 2 2 12 4
10 4
8 2 13 6 12 4 10 4 8 7 5 2 3 2 0
Deficyty społeczne Pozostałe deficyty
Źródło: Opracowanie własne
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
7.2 WNIOSKI DLA WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO 39 Wcześniejsze analizy pozwoliły przedstawić wnioski i sugestie odnośnie wyznaczenia obszaru zdegradowanego w gminie. Sołectwami w największym stopniu dotkniętych deficytami, a zatem typowanymi jako wchodzące w skład obszaru zdegradowanego są:
1. Nadzów, 2. Winiary, 3. Pałecznica.
Miejscowości uzyskały zgodnie z przyjętymi zasadami oceny od 14 do 15 punktów. Wskazuje to na występujący w nich porównywalny poziom deficytów. Co więcej, stwierdzone deficyty dotyczą zarówno sfery społecznej, jak i jednej z wymienionych: gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej. Oznacza to, że zgodnie z postanowieniami ust. 1 art. 9 Ustawy z dn. 9 października 2015 r. o rewitalizacji, istnieje podstawa dla włączenia wszystkich trzech miejscowości w skład obszaru zdegradowanego.
Ust. 2 art. 9 Ustawy z dn. 9 października 2015 r. o rewitalizacji stanowi, że istnieje możliwość podziału obszaru zdegradowanego na podobszary, w sytuacji gdy wszystkie one spełniają warunki stawiane obszarom zdegradowanym. W związku z powyższym przyjęto podział jak poniżej, zgodnie z wcześniejszym podziałem gminy na jednostki referencyjne.
Przy wyznaczeniu terenów wchodzących w skład obszaru zdegradowanego, przyjęto konieczność koncentracji późniejszych działań. Oznacza to, że obszar wyznaczono tam, gdzie występuje najgęstsza zabudowa mieszkalna oraz obiekty czy tereny mogące służyć do rozwoju funkcji społecznych. Pominięto zabudowę rozproszoną, zlokalizowaną w dużej odległości od centrów miejscowości, a także zdecydowaną większość terenów rolnych czy leśnych.
PODOBSZAR ZDEGRADOWANY I - NADZÓW Liczba mieszkańców 292 Powierzchnia [ha] 95,92
PODOBSZAR ZDEGRADOWANY II - WINIARY Liczba mieszkańców 240 Powierzchnia [ha] 55,86
PODOBSZAR ZDEGRADOWANY III - PAŁECZNICA Liczba mieszkańców 442 Powierzchnia [ha] 78,52
Łącznie obszar zdegradowany zamieszkuje 974 osób, co stanowi 26,6% populacji całej gminy. Obszar wyznaczony jest na powierzchni 230,3 ha (2,303 km2), tj. 4,8 % powierzchni gminy.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
7.3 PODSTAWA WYZNACZENIA OBSZARU REWITALIZACJI Ustawa z dn. 9 października 2015 r. o rewitalizacji w art. 10 ust. 1. podaje przesłanki dla 40 wyznaczenia obszaru rewitalizacji:
1. Musi on charakteryzować się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk w obszarze społecznym oraz przynajmniej jednym z wymienionych: gospodarczym, środowiskowym, przestrzenno-funkcjonalnym lub technicznym, 2. Musi mieć istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gminy, 3. Nie może być większy niż 20% powierzchni gminy i równocześnie nie może być zamieszkany przez więcej niż 30% mieszkańców gminy, 4. Może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic.
Wyznaczony dzięki analizie obszar zdegradowany posiada powierzchnię mieszczącą się w ustawowych granicach, a także zamieszkiwany jest przez populację mniejszą niż 30% mieszkańców gminy. Oznacza to, że nie ma przeciwwskazań, aby obszar rewitalizacji w pełni pokrywał się z obszarem zdegradowanym.
Tak wyznaczony obszar rewitalizacji zamieszkuje 974 osób, co stanowi 26,6 % populacji całej gminy. Obszar wyznaczony jest na powierzchni 230,3 ha (2,303 km2), tj. 4,8 % powierzchni gminy.
7.4 ZNACZENIE OBSZARU REWITALIZACJI DLA GMINY Podobszar I - Pałecznica
Pomimo tego, że ustępuje pod względem liczby mieszkańców sołectwu Czuszów, Pałecznica stanowi główne centrum administracyjne gminy. Znajdują się tu obiekty o charakterze społecznym, w tym: Urząd Gminy, Zespół Szkół wraz z przedszkolem, Boisko "Orlik 2012".
Centralne położenie sprawia, że praktycznie wszystcy mieszkańcy mogą korzystać z istniejącej tu infrastruktury. Najdalszy punkt gminy oddalony jest od miejscowości o ok. 6 km na południe, ale zdecydowana większość terenów mieszkalnych dzieli od miejscowości nie więcej niż 3 km. W związku z tym, że w Pałecznicy przecinają się praktycznie wszystkie istotne drogi gminy, w tym drogi powiatowe prowadzące do położonej przy jej północnej granicy drogi wojewódzkiej 783.
Podsumowując, przestrzeń publiczna i infrastruktura miejscowości Pałecznica wykorzystywana jest w różnym stopniu przez większość, jeżeli nie prawie wszystkich mieszkańców gminy. Oznacza to, że prowadzone tu działania rewitalizacyjne pozwolą na poprawę sytuacji społecznej w całym obszarze rewitalizacji.
Podobszar II - Winiary
W winiarach przez lata funkcjonowała szkoła podstawowa. W 2011 roku, w ramach reorganizacji, placówka została przeniesiona do nowoutworzonego centrum edukacyjnego w Pałecznicy. Od tego czasu opróżniony budynek czeka na zagospodarowanie.
W związku ze stosunkowo korzystnym położeniem, tj. w odległości ok. 1,5 km od 4 sołectw (Pałecznica, Niezwojowice, Łaszów, Bolów), infrastruktura zlokalizowana w Winiarach może
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
efektywnie i na bieżąco służyć blisko połowie mieszkańców gminy. Co więcej, były obiekt szkolny powinien służyć uzupełnieniu oferty publicznej, świadczonej w Pałecznicy. Przewiduje 41 się, że zostanie tu zorganizowany inkubator przedsiębiorczości, wykorzystany dla pobudzenia aktywności gospodarczej, w tym w obszarze gasnącego od lat rolnictwa.
Podobszar III - Nadzów
W Nadzowie położony jest jeden z bardziej znanych i charakterystycznych obiektów gminy, tj. dwór z I połowy XIX wieku (tzw. Dwór w Nadzowie). Obiekt ze względu na daleko posuniętą degradację nie jest obecnie wykorzystywany, ale może z powodzeniem służyć celom społecznym; rekreacyjnym i kulturalnym, a także przy odpowiednim wykorzystaniu - może stanowić potencjał w rozwoju lokalnej aktywności gospodarczej. Obiekt odpowiednio zmodernizowany i przystosowany do nowych funkcji stanie się naturalnym centrum społecznym południowej części gminy.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
Rysunek 2. OBSZAR ZDEGRADOWANY I REWITALIZACJI W GMINIE PAŁECZNICA - MAPA POGLĄDOWA 42
Źródło: opracowanie własne
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA
7.5 SUGESTIE DLA UCHWAŁY RADY GMINY O WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I REWITALIZACJI 43 Zgodnie z ust. 5 art. 9 Ustawy z dn. 9 października 2015 r. o rewitalizacji, rada gminy może ustanowić na obszarze rewitalizacji:
1. Prawo pierwokupu na rzecz Gminy wszystkich nieruchomości zlokalizowanych w obszarze rewitalizacji; 2. Zakaz wydawania decyzji o warunkach zabudowy, o której mowa w art. 59 Ustawy z dn. 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym dla wszystkich albo określonych w uchwale zmian sposobu zagospodarowania terenu, jeżeli stan zagospodarowania obszaru rewitalizacji oraz stopień jego pokrycia miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego wskazują, że nieustanowienie zakazu może doprowadzić do niekorzystnych zmian w zagospodarowaniu obszaru rewitalizacji, które prowadzić będą do pogłębienia niekorzystnych zjawisk społecznych, gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych lub technicznych.
Ad 1. Należy pamiętać, że wprowadzenie uchwałą prawa pierwokupu Gminy prowadzi do powstania nowych obowiązków administracyjnych dla mieszkańców, którzy chcieliby zbyć nieruchomość, również poza obszarem rewitalizacji. W przypadku sprzedaży terenu lub obiektu budowlanego, właściciel zobowiązany będzie do załączenia do dokumentacji zaświadczenia potwierdzającego, że nieruchomość leży poza obszarem rewitalizacji.
W związku z tym, że inwestycje prowadzone będą przede wszystkim na terenach należących do Gminy i jej jednostek organizacyjnych, zakłada się, że wprowadzenie uchwałą prawa pierwokupu w obszarze rewitalizacji nie będzie konieczne.
Ad 2. Na obecnym etapie teren gminy pokryty jest planami zagospodarowania przestrzennego w marginalnym stopniu. Podobnie, większa część obszaru zdegradowanego i rewitalizacji nie będzie na etapie działań rewitalizacyjnych regulowana MPZP. Nie stwierdzono jednak zagrożenia niekorzystnym z punktu widzenia rewitalizacji zagospodarowaniem gruntów. W rezultacie nie planuje się wprowadzać opisanego wyżej zakazu.
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY PAŁECZNICA