' Onafhankelijkheid Is Dé Kernwaarde Van De Burgemeester' Op Zoek Naar
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
BURGEMEESTER NEDERLANDS GENOOTSCHAP VAN BURGEMEESTERS | JAARGANG 25, DECEMBER 2020 97 Waarnemer Johan Remkes ‘ Onafhankelijkheid is dé kernwaarde van de burgemeester’ Op zoek naar een actievere dialoog tussen gemeenten en Defensie Jeugd aan Zet in coronatijd INHOUD 12 16 Remkes4 in Den Haag Jeugd aan Zet Terugblik Najaarscongres Burgerjaarsverslag22 Maasgouw 34Waarden van het ambt COLOFON Jaargang 25, nummer 97, nov/dec 2020 | verschijnt 3 keer per jaar | Redactieleden Mieke Baltus, Titia Cnossen, Maarten Houben, Ellen van Selm en Joost van Oostrum Eind redactie Hilde Westera en Reineke Ponsioen | Fotografie cover Den Haag Centraal/Brain Mul Opmaak OntwerpKeuken | Redactieadres Nederlands Genootschap van Burgemeesters | Postbus 30435 | 2500 GK Den Haag | Tel: (070) 373 83 83 e-mail: [email protected] Het Burgemeestersblad is mede mogelijk door een bijdrage van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. 2 BURGEMEESTER 97 | ngb INHOUD 20 VOORWOORD Dialoog met Defensie Johan en Linda. Ik heb net als u een topbaan. Eén van de leukere onderdelen is dit magazine. Als hoofdredacteur van dit blad voel ik me net een beetje Linda de Mol. Alleen heet dit blad niet de LINDA maar de BURGEMEESTER. Ik kan iedereen vragen voor een interview of een artikel, zeker binnen Nederland, en het antwoord is altijd ‘ja’ (tot nu toe). Ik hoef me alleen maar af te vragen ‘wie zou ik graag willen interviewen’ en ‘wie is voor u, de lezer, interessant om over te lezen’? In mijn Top 3 van interessante mensen, naast Mark Rutte en Beatrice de Graaf, stond Johan Remkes. Remkes en ik kennen 9 Ooit… elkaar nog uit de tijd dat ik secretaris van de kring van CdK’s was. Een soort Column NGB-voorzitter Liesbeth Spies NGB, maar dan voor CdK’s. Tot het aantreden van Jan van Zanen was Johan Remkes tijdelijk burgemees- 10 Vakatelier 2020 ter van mijn eigen stad, Den Haag. Wat heeft die man een bijzonder jaar Tijdssensitief besturen gehad in het ogenschijnlijk ‘nette’ Den Haag! Het begon al met de bekend- making van zijn naam als waarnemer. Die lekte uit nadat er geheime opnames waren gemaakt van het gesprek tussen de fractievoorzitters en 24 Quick Scan Lokale Democratie commissaris van de Koning, Jaap Smit. Vervolgens stond vier dagen na het Hoe staan we ervoor? aantreden van Remkes de hele binnenstad vol groot materieel van Defensie, omdat de boeren met hun tractoren probeerden door te stomen naar het Binnenhof. Enkele weken later worden de beruchte vreugdevuren afgeblazen 26 Digitale veiligheid en gaat er een vuurwerkbom af onder een ME-busje. Remkes is woedend en Bestuurlijke zorgplicht spreekt zelfs van een poging tot doodslag. En dan nog de ‘overpeinzingen onder de kerstboom’ waarmee Remkes publiekelijk en onomwonden zijn visie gaf op de lokale politiek in Den Haag. Zelfs het ogenschijnlijk saaie Den Haag, 28 Behoorlijke klachtafhandeling bleek een meer dan spannende stad. Ik snap wel dat Johan Remkes na tien Advies substituut Nationale Ombudsman maanden Den Haag de smaak van het burgemeestersambt te pakken heeft. De enige domper op het interview met deze bestuurlijke routinier was na- tuurlijk weer corona. Het plan was om naar Groningen af te reizen voor het 31 Burgemeester op reis interview, in café De Prinsenhof af te spreken en aansluitend mijn Groningse Column Jan de Boer schoonmoeder nog even op te zoeken. Het werd dus een aan huis gekluisterd telefonisch interview. Gelukkig is dat voor iemand die weet wat hij wil zeggen 32 Verbinden in coronatijd geen probleem. Bij Remkes geen politiek correcte antwoorden of tien slagen Advies Marco Zannoni – COT om de arm. Wat hij zegt, is raak. Spreken met gezag noemen we dat, zoals een goed burgemeester betaamt. 36 Preventieve beveiliging Hilde Westera woning Directeur Nederlands Genootschap van Burgemeesters BURGEMEESTER 97 | ngb 3 BURGEMEESTERSCHAP JOHAN REMKES OVER ZIJN BURGEMEESTERSCHAP IN DEN HAAG ‘IK HAD DEZE HELE ERVARING NIET WILLEN MISSEN!’ Om burgemeester te worden ben je nooit te oud. Dat bewees Johan Remkes afgelopen jaar in Den Haag. Van half oktober 2019 tot juli 2020 was de 69-jarige Remkes burgemeester van de hofstad. Zijn naam was begin oktober 2019 al uitgelekt doordat geheime gesprekken tussen CdK Jaap Smit en de Haagse fractievoorzitters waren gelekt naar de pers. Tien boeiende maanden volgden, waarin meer gebeurde dan verwacht. In zijn ‘overpeinzingen onder de kerstboom’ gaf hij publiekelijk en onomwonden zijn visie op bestuurlijk Den Haag. Genoeg reden én stof voor een interview met deze doorgewinterde bestuurder. Tekst | Hilde Westera Foto | ANP Je kende het burgemeestersambt al dilemma’s zij geconfronteerd worden. Wat heeft je in je Haagse burgemeesters- vanuit je periode als commissaris van Het voorzitten van een college van periode het meest aangenaam verrast? de Koning in de provincie Noord-Holland Gedeputeerde Staten en Provinciale Ik had deze hele ervaring totaal niet (2010-2019) en als minister van BZK Staten is in de kern gelijk aan het willen missen! Wat mij aangenaam (2002-2007). Maar in Den Haag heb je voorzitten van het college van B&W heeft verrast is het nadere zicht dat je het ambt pas echt aan den lijve ondervon- en de gemeenteraad. Het veiligheids- krijgt op het operationele vlak van de den. Is je beeld over het ambt bijgesteld? domein kende ik qua achtergronden openbare orde en veiligheid. Die Nee, niet echt. Ik heb als CdK heel veel wel, maar de operationele kant niet. operationele spoedcursus heb ik én intensief met burgemeesters Ik ben wat dat betreft redelijk in het echt als een verrijking ervaren. En de te maken gehad en weet met welke diepe gegooid. twee bezoeken die ik aan de honderd- 4 BURGEMEESTER 97 | ngb ‘Onafhankelijkheid jarigen mocht afleggen waren heel zitten. Er is dan weinig behoefte in de bijzonder! Meer dan twee zijn het er de kernwaarde samenleving om in jou als waarnemer helaas niet geworden vanwege corona. is van de te investeren en vice versa. Jaap Smit gaf in het (uitgelekte) gesprek met de Nu heb ik wel eens gehoord dat je de burgemeester’ fractievoorzitters al aan dat de waar- nachtelijke ‘WvGGZ-telefoontjes’ het minst nemer er niet is voor de ‘feesten en aangenaam vond, klopt dat? partijen’, maar wel om een aantal za- Nee, dat viel erg mee. Wat ik het ken op orde te brengen. Ik heb in mijn minst prettig vond waren de lange kennismakingsgesprek met de raad vergaderingen. De Haagse vergader- gelijk aangegeven dat mijn prioriteit ligt discipline is niet groot. De Haagse raad Collega Eenhoorn heb ik wel eens horen bij openbare orde en veiligheid, bij in- is erg versnipperd, met onevenwich- zeggen dat er weinig verschil zit tussen tegriteit én bij het functioneren van de tige afspraken over de spreektijden. een waarnemerschap en een kroon- gemeenteraad, niet bij het intensiveren Wat meespeelt is dat Den Haag een benoeming. Hoe zie jij dat? van de contacten met de bevolking. zeer geseculariseerde stad is, met Je kunt waarnemingen niet over Andere zaken zijn voor elke burge- alle spanning die daar onder zit. De één kam scheren, vooral de duur is meester, waarnemer of kroonbenoemd, politieke discussies zijn daar deels een bepalend. Iedereen wist dat ik maar hetzelfde. Kijk naar de uitbraak van co- weerspiegeling van. een korte periode in Den Haag zou rona. Die is ons allemaal ‘overkomen’. BURGEMEESTER 97 | ngb 5 BURGEMEESTERSCHAP Binnen het NGB wordt regelmatig gespro- NGB. Toen heb ik het punt van de blijft regelmatig achterwege, waardoor ken over de ‘kwetsbaarheid van het ambt’, kwetsbaarheid uitdrukkelijk benoemd de juiste context ontbreekt en repu- over de afhankelijkheid van de raad, over en dat is nog steeds actueel. Niet tatieschade snel kan ontstaan. De burgemeesters die zich ‘inhouden’ rond alleen de toegenomen taken in het verschraling van de traditionele media hun herbenoeming. Hoe onafhankelijk is veiligheidsdomein zijn hierbij relevant, en de opkomst van social media heb- een burgemeester nog? En wat kunnen we maar ook het veranderende media- ben een enorme dynamiek, met alle hieraan doen? landschap. De traditionele media, de gevolgen van dien. Ik heb een aantal keren voor het NGB ‘waakhond van de democratie’, is bij gesproken, de laatste keer in 2015 raadsvergaderingen veelal niet meer Een ander punt is de afhankelijkheid tijdens het 60-jarig jubileum van het ‘live’ aanwezig. Hoor en wederhoor van de burgemeester van de raad. De verharding en versplintering van raden en de steeds kortere zittingsduur van raadsleden, vragen het nodige van het vakman(vrouw)schap van de burge- meester. Raden hebben een belangrij- ke rol bij de benoeming en herbenoe- ming van burgemeesters. Die HRM-rol is volstrekt anders dan de politieke rol van een raadslid. In veel gemeen- teraden ontbreekt het aan relevante HRM-ervaring. Politieke motieven ver- Johan Remkes Geboren 15 juni 1951 te Zuidbroek, Groningen Studeerde Economie aan de RU Groningen Politieke kleur VVD Was o.a. gemeenteraadslid in Gro- ningen, lid van PS van Groningen, Tweede Kamerlid, staatssecretaris Volkshuisvesting, minister van BZK, vicepremier (kabinet Balkenende I), commissaris van de Koning(in) in Noord-Holland, voorzitter van het IPO, voorzitter van de Staatscom- missie parlementair stelsel, voorzit- ter van het adviescollege Stikstof- problematiek én burgemeester van Den Haag. 6 BURGEMEESTER 97 | ngb BURGEMEESTERSCHAP vuilen soms de zuivere rol die de raad lijke kwaliteit van kandidaten. Over integriteit gesproken…. De burge- als werkgever wordt geacht te spelen. Mocht de discussie over de aan- meester dient de bestuurlijke integriteit Daarom is in de discussie over de stellingswijze weer oppoppen, zal ik te bevorderen, zonder concrete bevoegd- aanstellingswijze van de burgemeester me daar zeker tegenaan bemoeien. heden. Sommige burgemeesters hebben een verdergaande invloed van de raad Voorafgaand aan een debat over de behoefte aan bevoegdheden op dit terrein, de allerslechtste route. Omdat het de aanstellingswijze zal echter eerst een maar kunnen vaak niet aangeven welke onafhankelijkheid van de burgemees- discussie over het totale lokale bestel bevoegdheden dat dan moeten zijn.