STRATEGICZNA OCENA

ODDZIAŁYWANIA

NA ŚRODOWISKO

Lokalnego Programu Rewitalizacji

Gminy Konopiska na lata 2007-2013

(aktualizacja dokumentu z 2007r.)

2009

1

G MINA KONOPISKA Spis tre ści

1 WST ĘP ...... 4 1.1 Podstawa i cel opracowania ...... 4 1.2 Zakres opracowania ...... 5 1.3 Zastosowane metody przy sporz ądzaniu prognozy ...... 6 1.4 Główne cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym i krajowym oraz ich uwzgl ędnienie podczas opracowywania projektu dokumentu ...... 7 2 OPIS, CHARAKTERYSTYKA i CELE PROJEKTU LPR ...... 8 2.1 Informacje podstawowe projektu ...... 8 2.2 Ogólna zawarto ść dokumentu LPR ...... 23 2.3 Powi ązanie projektu LPR z innymi dokumentami ...... 24 3 CHARAKTERYSTYKA I OCENA OBECNEGO STANU ŚRODOWISKA NA TERENIE OBJ ĘTYM LPR ...... 27 3.1 Analiza i ocena aktualnego stanu środowiska oraz problemy jego ochrony istotne z punktu widzenia realizacji projektu z uwzgl ędnieniem obszarów podlegaj ących ochronie ...... 27 3.1.1 Powietrze atmosferyczne ...... 27 3.1.2 Klimat 28 3.1.3 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne ...... 28 3.1.4 Środowisko wodne ...... 31 3.1.5 Krajobraz i formy ochrony przyrody ...... 32 3.1.6 Powierzchnia ziemi ...... 36 3.1.7 Ludno ść ...... 37 3.1.8 Zabytki i dobra materialne ...... 39 3.2 Problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji LPR, w szczególno ści dotycz ące obszarów podlegaj ących ochronie ...... 40 3.3 Ocena stanu środowiska na obszarach obj ętych przewidywanym znacz ącym oddziaływaniem ...... 41 3.4 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji celów zawartych w projekcie LPR ...... 42 4 CHARAKTERYSTYKA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZ ĄCYCH ODDZIAŁYWA Ń NA ŚRODOWISKO ZWI ĄZANYCH Z REALIZACJ Ą LPR ...... 44 4.1 Wpływ realizacji projektu na środowisko w tym obszary chronione ...... 44 4.1.1 Ró Ŝnorodno ść biologiczna, ro ślinno ść , zwierz ęta w tym obszary chronione ...... 44 4.1.2 Klimat 57 4.1.3 Krajobraz ...... 57 4.1.4 Powierzchnia ziemi ...... 58 4.1.5 Środowisko wodne ...... 59 4.1.6 Emisje do atmosfery ...... 60 4.1.7 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne ...... 61 4.1.8 Ludno ść ...... 61 4.1.9 Zasoby naturalne ...... 62 4.1.10 Zabytki i dobra materialne ...... 62 4.2 Przewidywane znacz ące oddziaływania (bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe, pozytywne i negatywne) na środowisko, w tym na obszar Natura 2000 ...... 63 4.3 Transgraniczne oddziaływanie na środowisko ...... 66 4.4 Opis przewidywanych działa ń maj ących na celu ograniczenie, zapobieganie negatywnym oddziaływaniom na środowisko w zwi ązku z realizacj ą projektu ...... 66 4.5 Propozycja rozwi ąza ń alternatywnych do rozwi ąza ń zaproponowanych w projekcie oraz uzasadnienie ich wyboru ...... 69 5 INFORMACJE KO ŃCOWE ...... 71 5.1 Przewidywalne metody analizy skutków realizacji projektu LPR ...... 71 5.2 Wykaz materiałów źródłowych ...... 72 6 STRESZCZENIE ...... 73

2

Spis tablic

Tablica 1. Komplementarno ść Lokalnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi 25 Tablica 2. Klimat w gminie ------28 Tablica 3. Charakterystyka klimatu akustycznego wzdłu Ŝ wybranych tras komunikacyjnych powiatu cz ęstochowskiego ------29 Tablica 4. Wielko ści równowa Ŝnych poziomów d źwi ęku monitorowanych całodobowo w punktach pomiarowych ------30 Tablica 5. Obszary chronione w Województwie Śląskim ------34 Tablica 6. Obszary chronione w Subregionie Północnym Województwa Śląskiego ------35 Tablica 7. Własno ść gruntów w gminie Konopiska ------36 Tablica 8. Struktura gruntów w Gminie Konopiska w % ------36 Tablica 9. Liczba ludno ści w Gminie Konopiska ------38 Tablica 10. Struktura ludno ści w Gminie Konopiska ------38 Tablica 11. Wska źniki modułu gminnego ------38 Tablica 12. Ruch naturalny wg płci ------38 Tablica 13. Obszary Natura 200 w najbli Ŝszym otoczeniu ------44 Tablica 14. Obszar Natura 2000 – Ostoja Mirowsko - Olszty ńska ------46 Tablica 15. Park Krajobrazowy Orlich Gniazd ------51 Tablica 16. Park Krajobrazowy Lasy Nad Górn ą Liswart ą ------53 Tablica 17. Rezerwaty przyrody (stan na dzie ń 30.04.2009r.) ------53 Tablica 18. Parki Krajobrazowe (stan na dzie ń 30.04.2009r.) ------54 Tablica 19. U Ŝytki ekologiczne ------55 Tablica 20. Rejestr Pomników Przyrody ------56 Tablica 21. Ocena wpływu realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji na stan środowiska i zdrowie ludzi oraz obszary chronione ------64 Tablica 22. Potencjalne oddziaływania na środowisko i proponowane środki zapobiegawcze dla zminimalizowania lub wykluczenia wpływu ------66

3

1 WST ĘP

1.1 Podstawa i cel opracowania

Przedmiotem opracowania dokumentu, zwanego Prognoz ą Oddziaływania na Środowisko jest Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Konopiska na lata 2007 – 2013 – aktualizacja dokumentu z 2007r. (zwany LPR), który stanowi wieloletni, zintegrowany program operacyjny, wyszczególniaj ący procesy przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych przyczyniaj ących si ę do poprawy jako ści Ŝycia mieszka ńców, wzrostu atrakcyjno ści turystycznej oraz rozwoju gospodarczego i społecznego miejscowo ści. Jest to równie Ŝ dokument niezb ędny do aplikowania o fundusze unijne w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013. Podstawa prawna Podstaw ę prawn ą do sporz ądzenia Prognozy Oddziaływania na Środowisko Lokalnego Programu Rewitalizacji stanowi ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 Nr 199 poz. 1227), która weszła w Ŝycie 15 listopada 2008 roku (Dz.U. Nr 199, poz. 1227 z pó źn. zm.) - zwanej ustaw ą OO Ś. Przedmiotowa prognoza stanowi jeden z etapów przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Ustawa OO Ś stanowi przeniesienie wytycznych z prawodawstwa europejskiego (Dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko) do prawa polskiego. Cel opracowania Cele Prognozy oddziaływania na środowisko: • okre ślenie, analiza i ocena ewentualnych skutków środowiskowych zwi ązanych z wdra Ŝaniem projektu LPR, • analiza wpływu realizacji dokumentu na poszczególne komponenty środowiska, • ocena potencjalnych zmian środowiska w przypadku braku realizacji celów zawartych w projekcie, • ocena, czy w nale Ŝyty sposób został uwzgl ędniony w dokumencie interes środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz zdrowie i Ŝycie ludzi, • przedstawienie rozwi ąza ń maj ących na celu kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń, mog ących by ć rezultatem realizacji projektowanego dokumentu.

4

1.2 Zakres opracowania

„Prognoza Oddziaływania na Środowisko Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Konopiska na lata 2007 – 2013” – aktualizacja dokumentu z 2007r. została sporz ądzona zgodnie z wymaganiami art. 51 ustawy OO Ś. W zwi ązku z powy Ŝszym niniejsza Prognoza: 1) Zawiera: • informacje o zawarto ści, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powi ązaniach z innymi dokumentami; • informacj ę o metodach zastosowanych przy sporz ądzaniu prognozy; • propozycje dotycz ące przewidywanych metod analizy realizacji postanowie ń projektowanego dokumentu oraz cz ęstotliwo ści jej przeprowadzania; • informacje o mo Ŝliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko; • streszczenie sporz ądzone w j ęzyku niespecjalistycznym; 2) Okre śla, analizuje i ocenia: • istniej ący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu; • stan środowiska na obszarach obj ętych przewidywanym znacz ącym oddziaływaniem; • istniej ące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, w szczególno ści dotycz ące obszarów podlegaj ących ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; • cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym albo krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione podczas opracowywania dokumentu; • przewidywane znacz ące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, a tak Ŝe na środowisko a w szczególno ści na: ró Ŝnorodno ść biologiczn ą, ludzi, zwierz ęta, ro śliny, wod ę, powietrze, powierzchni ę ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, z uwzgl ędnieniem zale Ŝno ści mi ędzy tymi elementami środowiska i oddziaływaniem na te elementy; 3) Przedstawia: • rozwi ązania maj ące na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko, mog ących by ć rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególno ści na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ści tego typu; • rozwi ązania alternatywne do rozwi ąza ń zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadz ącej do tego wyboru, w tym tak Ŝe wskazania napotkanych trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

5

Informacje zawarte w Prognozie Oddziaływania na Środowisko Lokalnego Programu Rewitalizacji zostały opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny. Równie Ŝ stopie ń jej szczegółowo ści został dostosowany do szczegółowo ści zało Ŝeń projektu LPR. W przedmiotowej Prognozie uwzgl ędniono informacje zawarte w prognozach sporz ądzonych dla innych, przyj ętych ju Ŝ dokumentów, powi ązanych z projektem poddawanym procedurze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.

1.3 Zastosowane metody przy sporz ądzaniu prognozy

Prognoza oddziaływania na środowisko jest podstawowym dokumentem w ramach procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji. Została ona sporządzona na podstawie w/w dokumentu, przy uwzgl ędnieniu wskaza ń zawartych w przepisach prawnych oraz ustaleniach dokonanych z wła ściwymi organami. Niniejszy dokument został sporz ądzony przy zastosowaniu nast ępuj ących metod: • Metody opisowe - charakterystyki i oceny istniej ącego stanu poszczególnych elementów środowiska oraz analizy jako ściowe oparte na danych uzyskanych z Urz ędu Gminy, a tak Ŝe wojewódzkiego monitoringu środowiska prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach oraz ich opracowa ń. • Metoda warto ściowania skutków przewidywanych zmian w środowisku, podczas wdra Ŝania projektu i wpływu poszczególnych celów projektu na komponenty środowiska. • Metoda macierzowa zastosowana do oceny wpływu realizacji celów zawartych w projekcie LPR na: ró Ŝnorodno ść biologiczn ą, ludzi, zwierz ęta, ro śliny, wod ę, powietrze, powierzchni ę ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne i obszary Natura 2000. Przyj ęta macierz to zestawienie tabelaryczne, w którym w wierszach wpisano uruchamiane przez realizacj ę LPR działania (obszary wsparcia), a w kolumnach wska źniki charakteryzuj ące środowisko. Na podstawie oceny skutków środowiskowych wdra Ŝania projektu, zakwalifikowano poszczególne cele projektu do tych o wpływie pozytywnym, negatywnym bądź neutralnym. Ponadto w Prognozie uwzgl ędniono informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko sporz ądzonego dla projektu „Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000- 2020”, jak równie Ŝ informacje z „Programu Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego do 2004 oraz cele długoterminowe do roku 2015 ”.

6

1.4 Główne cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym i krajowym oraz ich uwzgl ędnienie podczas opracowywania projektu dokumentu

Głównym dokumentem w zakresie ochrony środowiska ustanowionym przez pa ństwo Polskie jest „Polityka ekologiczna pa ństwa Polskiego na lata 2007 – 2010 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011 -2014” , który okre śla kierunki polityki ekologicznej kraju. Dokument ten wyznacza ramy strategicznej polityki wspólnotowej na okres 4 lat z perspektyw ą na nast ępne 4 lata. Polska przyst ępuj ąc do Unii Europejskiej zobowi ązała si ę do spełnienia postanowie ń Traktatu Akcesyjnego, mi ędzy innymi do sporz ądzenia omawianego dokumentu.

Strategiczny cel polityki ekologicznej pa ństwa Polskiego :

stworzenie bezpiecze ństwa ekologicznego kraju (mieszka ńców, zasobów przyrodniczych, infrastruktury społecznej), tworzenie podstaw do zrównowa Ŝonego rozwoju społeczno - gospodarczego oraz szybkiego rozwi ązania wielu problemów ochrony środowiska.

Cele realizacyjne polityki ekologicznej pa ństwa : • wzmacnianie systemu zarz ądzania ochron ą środowiska; • ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody, zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii; • dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszka ńców Polski; • ochrona klimatu. W/w cele zgodne s ą z celami VI Program Działa ń na Rzecz Środowiska UE oraz Strategi ą UE dotycz ącą Trwałego Rozwoju . W zwi ązku z czym realizacja krajowej polityki ekologicznej wpisuje si ę w cele na poziomie całej Wspólnoty Europejskiej. Dokument ten okre śla priorytetowe pola działa ń w zakresie ochrony środowiska, co pozwala na skuteczn ą odpowied ź zarówno na wyzwania stawiane w wymiarze całej Ziemi, jak i na okre ślone problemy napotkane na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym czy lokalnym. Do głównych priorytetów w okresie funkcjonowania programu zaliczono nast ępuj ące zagadnienia: zmiana klimatu, przyroda i zró Ŝnicowanie biologiczne, środowisko naturalne, zdrowie i jako ść Ŝycia, zasoby naturalne i odpady. Polityka ochrony środowiska Unii Europejskiej jest jedn ą z polityk wspólnotowych o najszerszym zasi ęgu. Jej zakres obejmuje wszystkie dziedziny Ŝycia społeczno - gospodarczego. Okre śla główne priorytety oraz zaplanowane działania w dziedzinie ochrony środowiska, o czym mówi ą w/w strategia i działania UE.

7

Dokumenty regionalne odnosz ące si ę do ochrony środowiska w województwie śląskim w szerokim zakresie nawi ązuj ą do ustale ń środowiskowych zawartych zarówno w opracowaniach krajowych i mi ędzynarodowych. Kluczow ą zasad ą polityki Samorz ądu Województwa jest zasada zrównowa Ŝonego rozwoju. Głównym dokumentem w regionie śląskim w zakresie środowiskowym jest „Programu Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego do 2004 oraz cele długoterminowe do roku 2015 ”, którego nadrz ędnym celem jest wdra Ŝanie polityki ekologicznej pa ństwa w regionie, a tak Ŝe „Plan gospodarki odpadami dla województwa śląskiego”. Naczeln ą zasad ą Programu Ochrony Środowiska jest: zasada zrównowa Ŝonego rozwoju, umo Ŝliwiaj ąca harmonizacj ę rozwoju gospodarczego i społecznego z ochron ą walorów środowiskowych. Długoterminowy cel programu brzmi nast ępuj ąco: Rozwój województwa, w którym mo Ŝliwy jest post ęp ekonomiczny i społeczny w harmonii z wymogami ochrony środowiska.

2 OPIS, CHARAKTERYSTYKA i CELE PROJEKTU LPR

2.1 Informacje podstawowe projektu

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Konopiska został opracowany na lata 2007 – 2013 i stanowi podstaw ę do planowania i wprowadzenia działa ń przywracaj ących terenom zdegradowanym utracone funkcje społeczno - gospodarcze. Ponadto stanowi wa Ŝny dokument strategiczny dla gminy przy aplikowaniu o środki z UE, z „Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007 – 2013”, oś priorytetowa 6 „Zrównowa Ŝony rozwój miast”. LPR zakłada zło Ŝony i długotrwały proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych zdegradowanych obszarów, okre śla konkretne działania maj ące na celu popraw ę sytuacji na obszarze rewitalizowanym. Cały proces działa ń w ramach LPR przyczyni si ę do poprawy jako ści Ŝycia mieszka ńców, przywrócenia ładu przestrzennego, jak równie Ŝ do o Ŝywienia gospodarczego i odbudowy wi ęzi społecznych na obszarze poddanym rewitalizacji. W zało Ŝeniu działania w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji maj ą zwi ększy ć atrakcyjno ść gminy, a podejmowane zadania społeczne i gospodarczej maj ą zwróci ć uwag ę przedsi ębiorców Rewitalizacja jest szans ą na zastosowanie kompleksowych i nowoczesnych rozwiąza ń w zakresie rozwoju obszarów zdegradowanych, które w wyniku przemian gospodarczych i społecznych, zostały dotkni ęte problemami i ograniczone barierami w rozwoju.

8

Rewitalizacja jest procesem zło Ŝonym z działa ń inwestycyjnych oraz szeregu działa ń wspomagaj ących maj ących na celu wła ściwe wykorzystanie powstałej i odnowionej infrastruktury.

Proces rewitalizacji obejmuje trzy podstawowe aspekty: • Aspekt urbanistyczno – przestrzenny • Aspekt społeczno – kulturowy • Aspekt ekonomiczno – gospodarczy.

9

Wszelkie działania wynikaj ące z programów rewitalizacji powinny prowadzi ć do osi ągni ęcia celów inwestycyjnych, gospodarczych oraz społecznych.

Wdro Ŝenie Lokalnych Programów Rewitalizacji wymaga zastosowania działa ń wspomagaj ących maj ących na celu jak najszybsze i mo Ŝliwe najefektywniejsze realizowanie przyj ętych działa ń inwestycyjnych. Podstawowymi instrumentami wspomagaj ącymi są: • działania w obszarze przygotowania koncepcji projektowych i technicznych dla zada ń uj ętych w LPR, • organizowanie pomocy tec hnicznej i konsultacji dla podmiotów realizuj ących poszczególne działania inwestycyjne, • szkolenia i programy informacyjne, • skuteczne zarz ądzanie realizacj ą działa ń inwestycyjnych

10

Metodyka przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji

11

. Zasadniczym celem rewitalizacji zdegradowanych obszarów, obj ętych dokumentem jest oŜywienie gospodarcze i społeczne gminy, a tak Ŝe jego zwi ększony potencjał turystyczny i kulturalny, w tym nadanie obiektom i terenom zdegradowanym nowych funkcji społeczno – gospodarczych. Proces ten ukierunkowany jest na rozwój lokalny poprzez wspieranie miejscowych inicjatyw z zakresu infrastruktury technicznej, przestrzennej, społecznej a tak Ŝe infrastruktury słu Ŝą cej rozwojowi gospodarczemu. Lokalny Program Rewitalizacji okre śla szczegółowe cele i kierunki rewitalizacji, które realizowane b ędą za pomoc ą zaplanowanych działa ń, etapów i przedsi ęwzi ęć . Lokalny Program Rewitalizacji obejmuje obszary:

12

Obszar A Zdegradowany teren powojskowy Tytuł projektu PODCZ ĘSTOCHOWSKA STREFA AKTYWNO ŚCI GOSPODARCZEJ W GMINACH: POCZESNA, KAMIENICA POLSKA, KONOPISKA, STARCZA Beneficjent Gmina Poczesna – lider projektu, Gmina Konopiska, Gmina Kamienica Polska, Gmina Starcza

Koszt projektu 14.117.647,07 PLN Opis projektu Na obszarze gmin: Kamienica Polska, Konopiska, Poczesna i Starcza wyst ępuj ą zdegradowane obszary powojskowe i poprzemysłowe. Realizacja projektu zmierza do ich ponownego wielofunkcyjnego wykorzystania, poprzez rozwój infrastruktury dla działalno ści gospodarczej, tj. utworzenie Podcz ęstochowskiej Strefy Aktywno ści Gospodarczej. Wzrost atrakcyjno ści inwestycyjnej oraz wzrost gospodarczy na tym obszarze przyczyni si ę do rozwi ązania istotnych problemów społeczno-gospodarczych poprzez powstanie nowych przedsi ębiorstw i miejsc pracy. O atrakcyjno ści inwestycyjnej terenów decyduj ą: rozwini ęta infrastruktura (w tym: droga krajowa DK-1, planowana autostrada A1, mi ędzynarodowy port lotniczy „Pyrzowice”), wykwalifikowane zasoby ludzkie (blisko ść wy Ŝszych uczelni ekonomicznych, technicznych). Cele projektu to: rekultywacja, zagospodarowanie i wielofunkcyjne wykorzystanie zdegradowanych obszarów oraz gospodarcze i społeczne o Ŝywienie południowego obszaru Subregionu Północnego. Główne zadania w ramach projektu to: przygotowanie dokumentacji technicznej, odminowanie terenów po- wojskowych, kompleksowe przygotowanie terenu pod działalno ść gospodarcz ą (infrastruktura teletechniczna, drogi wewn ętrzne i dojazdowe, itp.), nadzór inwestorski, zarz ądzanie projektem oraz promocja projektu. Rezultaty projektu • utworzenie nowych przedsi ębiorstw, • utworzenie nowych powierzchni usługowych, • aktywizacja podmiotów gospodarczych, w tym rozwój usług, • zmniejszenie zjawiska marginalizacji i patologii społecznej, • aktywizacja na rynku pracy i zmniejszenia bezrobocia poprzez utworzenie nowych miejsc pracy, • poprawa bezpiecze ństwa publicznego.

13

Lokalizacja projektu

Stan istniej ący – dokumentacja fotograficzna

14

Obszar B Centrum m. Konopiska Tytuł projektu Rewitalizacja centrum Konopisk Beneficjent Gmina Konopiska Koszt projektu 490.000 PLN Opis projektu W pierwszym etapie rewitalizacji centrum Konopisk zaprojektowano zagospodarowanie południowej cz ęś ci kwartału ograniczonego ul. Lipow ą, Sportow ą, Cz ęstochowsk ą i boiskiem piłkarskim. W ramach tej inwestycji zaprojektowano ci ąg pieszo – jezdny z ograniczonym ruchem kołowym i miejscami postojowymi, ł ącz ący ul. Lipow ą z ul/ Sportow ą oraz ł ącznik do ul. Cz ęstochowskiej. Wzdłu Ŝ głównego ci ągu pieszo – jezdnego zaprojektowano ci ągi komunikacyjne piesze z elementami małej architektury. W ramach rewitalizacji zaprojektowano równie Ŝ odbudow ę starej stajni oraz plac zabaw dla dzieci. Rezultaty projektu • poprawa wizerunku gminy w oczach mieszka ńców i turystów, • aktywizacja podmiotów gospodarczych, • aktywizacja na rynku pracy i zmniejszenie bezrobocia, poprzez powstanie nowych miejsc pracy, • zmniejszenie zjawiska marginalizacji i patologii społecznej, • powstanie nowych punktów usługowych.

Obszar B Centrum m. Konopiska Tytuł projektu MUZEUM POLSKIEJ TRADYCJI WESELNEJ W KONOPISKACH Beneficjent Gmina Konopiska Koszt projektu 3.402.672,6 PLN Opis projektu Celem projektu jest utworzenie pierwszego w Polsce Muzeum Polskiej Tradycji Weselnej w odbudowanym obiekcie, stanowi ącym niegdy ś własno ść Klasztoru Jasnogórskiego. Cel projektu zostanie osi ągni ęty poprzez: • Całkowit ą odbudow ę i wyposa Ŝenie pod k ątem muzeum dawnego dworu, stanowi ącego niegdy ś własno ść Ojców Paulinów, • Utworzenie stałej oraz rotacyjnej ekspozycji strojów, pami ątek i innych eksponatów zwi ązanych z polsk ą i europejsk ą tradycj ą weseln ą, • Utworzenie stałej audiowizualnej ekspozycji dokumentów filmowych, obrazuj ących tradycje weselne na całym świecie,

15

• Utworzenie warsztatów twórczych, w których „na Ŝywo” i uczestnicz ąc mo Ŝna b ędzie poznawa ć sposób szycia dawnych szat weselnych, • Organizowanie imprez kulturalnych, maj ących na celu zaprezentowanie polskich obrz ądków weselnych, • Organizowanie prelekcji, wykładów i szkole ń dotycz ących polskich i zagranicznych obrz ądków weselnych. Rezultaty projektu • promocja osi ągni ęć kulturalnych i gospodarczych gminy, • zachowanie to Ŝsamo ści lokalnej i regionalnej oraz tradycji i dziedzictwa kulturowego, • aktywizacja podmiotów gospodarczych, • aktywizacja na rynku pracy i zmniejszenie bezrobocia, poprzez powstanie nowych miejsc pracy, • zmniejszenie zjawiska marginalizacji i patologii społecznej, • powstanie nowych punktów usługowych, • wzrost liczby turystów. Lokalizacja inwestycji

16

Stan docelowy – dokumentacja fotograficzna

Obszar C Teren rekreacyjno – wypoczynkowy „Paj ąk” Tytuł projektu BUDOWA O ŚRODKA REKREACYJNO – SPORTOWEGO „PAJ ĄK” W KONOPISKACH Beneficjent Gmina Konopiska Koszt projektu 3.905.000 PLN Opis projektu Zakres inwestycji obejmuje budow ę infrastruktury sportowej i rekreacyjnej, w tym: boisko główne do piłki no Ŝnej, bie Ŝni ę, skoczni ę do skoku wzwy Ŝ, w dal i trójskoku miejsce do rzutu kul ą, skoku o tyczce, boiska treningowe do piłki no Ŝnej, siatkówki, siatkówki pla Ŝowej, kometki, koszykówki, korty tenisowe. W ramach projektu planuje si ę budow ę: trybun na nasypie, pla Ŝę trawiast ą, parkingu, pomostu przystani kajakowej. Realizowany projekt ma na celu zaoferowanie przede młodym ludziom alternatywy w postaci aktywnego, wyczynowego uprawiania sportu. Stworzenie odpowiednich warunków, współpraca trenerów i instruktorów zagwarantuj ą wła ściwe efekty wdro Ŝenia projektu. Rezultaty projektu • rozwój funkcji rekreacyjno – wypoczynkowych terenu, • zwi ększenie atrakcyjno ści i estetyki terenów zielonych, • pobudzenie i promocja aktywnych form wypoczynku, • aktywizacja podmiotów gospodarczych m.in. zwi ązanych z obsług ą ruchu turystycznego, • aktywizacja na rynku pracy i zmniejszenie bezrobocia, • poprawa bezpiecze ństwa publicznego.

17

Realizacja inwestycji – dokumentacja fotograficzna

Stan docelowy – dokumentacja fotograficzna

Obszar D Zdegradowany obszar poprzemysłowy po kopalniach rud Ŝelaza Tytuł projektu Rozbudowa dróg gminnych w rejonie ul. Przemysłowej w Konopiskach Beneficjent Gmina Konopiska Koszt projektu 2.000.000,00 PLN Opis projektu Zakres inwestycji obejmuje rozbudowanie sieci drogowej w rejonie ul. Przemysłowej. Przyczyni si ę to do poprawy konkurencyjno ści regionu oraz zminimalizowanie lub odwrócenie niekorzystnych trendów

18

demograficznych i gospodarczych na terenie gminy. Rozbudowa dróg, przyczyni si ę do poprawy dost ępno ści potencjalnych terenów inwestycyjnych, które mog ą wzbogaci ć si ę o nowe podmioty o ró Ŝnorodnym profilu działalno ści. Zmniejszenie skali problemów dotykaj ących gmin ę da argumenty dla pozyskania średnich i du Ŝych inwestorów, co radykalnie poprawi sytuacj ę na lokalnym rynku pracy. Dodatkowym aspektem jest wzrost odczu ć społecznych o prawidłowym zagospodarowaniu przestrzeni publicznej i wła ściwym wykorzystaniu środków publicznych. Rezultaty projektu • poprawa wizerunku gminy w oczach mieszka ńców i turystów, • aktywizacja podmiotów gospodarczych, • aktywizacja na rynku pracy i zmniejszenie bezrobocia, poprzez powstanie nowych miejsc pracy, • zmniejszenie zjawiska marginalizacji i patologii społecznej, • powstanie nowych punktów usługowych. Tytuł projektu Rozbudowa i cz ęś ciowa rekultywacja składowiska gminnego Beneficjent Gmina Konopiska Koszt projektu 1.000.000,00 PLN Opis projektu Zakres inwestycji obejmie rozbudow ę o lini ę pozwalaj ącą na odbieranie ze strumienia odpadów komunalnych odpadów niebezpiecznych, odpadów opakowaniowych, zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, baterii itp. Przyczyni si ę to do zmniejszenia ilo ści odpadów w tym odpadów niebezpiecznych deponowanych w środowisku, a tym samym zmniejszenia obci ąŜ eń i polepszenie jako ści środowiska przyrodniczego. Przyniesie równie Ŝ maksymalizacj ę korzy ści gospodarczych, minimalizacj ę kosztów oraz mo Ŝliwo ść utworzenia nowych miejsc pracy a tak Ŝe umo Ŝliwi procesy odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów. Celem jest tak Ŝe podniesienie świadomo ści z zakresu prawidłowego post ępowania z odpadami oraz zach ęta mieszka ńców do segregacji odpadów i do uczestnictwa w procesie zbiórki odpadów niebezpiecznych. Rekultywacja obejmie przykrycie cz ęś ci kwatery składowiska warstw ą mas mineralnych tzw. warstw ą rekultywacyjn ą, ukształtowanie rze źby terenu, regulacja stosunków wodnych, a nast ępnie wprowadzenie ro ślinno ści odtwarzaj ącej warunki biologiczne i hamuj ące erozj ę. Rekultywacja cz ęś ci składowiska przyczyni si ę do ograniczenia ujemnego wpływu nieczynnej kwatery na powietrze atmosferyczne, gleb ę i wod ę. Ograniczy dost ęp wód opadowych do zło Ŝa przez wykonanie szczelnej okrywy eliminuj ącej infiltracj ę wód do gleby. Rezultaty projektu • ochrona środowiska naturalnego; • poprawa wizerunku gminy w oczach mieszka ńców i turystów,

19

• aktywizacja podmiotów gospodarczych, • aktywizacja na rynku pracy i zmniejszenie bezrobocia, poprzez powstanie nowych miejsc pracy,

20

Lokalny Program Rewitalizacji zakłada realizacj ę nast ępuj ących przedsi ęwzi ęć :

Działania przestrzenne

Etap zadania, czas Instytucje i podmioty uczestnicz ące we Nr Nazwa zadania Obszar Nakłady do poniesienia realizacji wdra Ŝaniu Podcz ęstochowska Strefa Aktywno ści Gospodarczej w Gminy: Konopiska, Kamienica Polska, 1 2007-2011 A 14 117 647,07 gminach: Poczesna, Kamienica Poczesna - lider projektu, Starcza Polska, Konopiska, Starcza 2 Rewitalizacja centrum Konopisk 2008-2011 B Gmina Konopiska 490 000,00 Budowa Gminnego O środka 3 Rekreacyjno – Sportowego w 2008-2011 C Gmina Konopiska 3 905 000,00 Konopiskach Muzeum Polskiej Tradycji Weselnej 4 2007-2010 B Gmina Konopiska 3 402 672,60 w Konopiskach Rozbudowa dróg gminnych w 5 rejonie ul. Przemysłowej w 2012-2013 D Gmina Konopiska 2 000 000,00 Konopiskach Rozbudowa i cz ęś ciowa 6 2012-2013 D Gmina Konopiska 1 000 000,00 rekultywacja składowiska gminnego

Działania gospodarcze

Etap zadania, czas Instytucje i podmioty uczestnicz ące we Nr Nazwa zadania Obszar Nakłady do poniesienia realizacji wdra Ŝaniu Promocja Podcz ęstochowskiej Gminy: Konopiska, Kamienica Polska, 1 2012-2013 A 100 000,00 Strefy Aktywno ści Gospodarczej Poczesna - lider projektu, Starcza Przygotowanie i wdro Ŝenie 2 Programu Promocji Lokalnych 2010-2011 B Gmina Konopiska 80 000,00 Produktów Kulturowych Rozwój przedsi ębiorczo ści poprzez 3 doradztwo i szkolenia dla 2011-2013 A, B, C, D Gmina Konopiska 60 000,00 przedsi ębiorców

21

Działania społeczne

Nr Nazwa zadania Etap zadania, czas Obszar Instytucje i podmioty uczestnicz ące we Nakłady do poniesienia realizacji wdra Ŝaniu

1 Podnoszenie kwalifikacji w gminie Gmina Konopiska, społeczno ść lokalna, 2010-2011 A, B, C, D 100 000,00 Konopiska lokalne podmioty gospodarcze 2 Promocja samozatrudnienia w śród Gmina Konopiska, społeczno ść lokalna, osób bezrobotnych w gminie 2011-2013 A, B, C, D 80 000,00 lokalne podmioty gospodarcze Konopiska 3 Organizacja wydarze ń i imprez Gmina Konopiska, społeczno ść lokalna, 2010-2013 B, C 115 000,00 kulturalnych lokalne podmioty gospodarcze

22

2.2 Ogólna zawarto ść dokumentu LPR

Projekt Lokalnego Programu Rewitalizacji został zaktualizowany oraz poddany konsultacjom społecznym. Aktualizacja wynikała z konieczno ści dostosowania LPR do nowych uwarunkowa ń społeczno – gospodarczych oraz zmienionych wytycznych w zakresie aplikowania o fundusze unijne w ramach Regionalnego programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007 – 2013. Dokument Programu otwiera - wst ęp, w którym znajduj ą si ę podstawowe informacje o procesie rewitalizacji i jego znaczeniu dla zdegradowanych obszarów. Ponadto w rozdziale tym opisano wst ępne informacje o projekcje, a mianowicie metodyk ę przygotowania LPR, potrzeb ę rewitalizacji na obszarach obj ętych wsparciem oraz wyst ępuj ące tam problemy. W rozdziale 1 opisano charakterystyk ę obecnej sytuacji w gminie. W szczególno ści skupiono si ę na dokładnym opisie i analizie trzech głównych sektorów (zagospodarowanie przestrzenne, gospodarka, strefa społeczna), w obr ębie których planuje si ę działania w zakresie rewitalizacji. Ponadto w ka Ŝdym sektorze zidentyfikowano główne problemy na obszarze wsparcia, co umo Ŝliwiło ukierunkowa ć działania w zakresie rewitalizacji. Równie Ŝ w rozdziale tym znalazły si ę dane statystyczne (z lat 2003 - 2007), dotycz ące wy Ŝej wymienionych sektorów, przedstawione w postaci zestawie ń tabelarycznych i wykresów.. W rozdziale 2 przedstawiono powi ązania Lokalnego Programu Rewitalizacji ze strategicznymi dokumentami dotycz ącymi rozwoju przestrzenno - społeczno - gospodarczego na poziomie regionu, powiatu i gminy. W postaci opisowej zestawiono wspólne cele aby wskaza ć zgodno ść i komplementarno ść LPR z zapisami strategicznych dokumentów. W rozdziale 3 przeprowadzono analiz ę SWOT, przedstawiaj ąc silne i słabe strony obszaru rewitalizowanego oraz szanse i zagro Ŝenia, co pozwoliło wyznaczy ć obszary wsparcia w ramach rewitalizacji oraz oceni ć zasadno ść wdro Ŝenia projektu W rozdziale 4 wyszczególniono główne zało Ŝenia i cele programu rewitalizacji ze wskazaniem obszaru czasowego realizacji zada ń inwestycyjnych oraz kryteria wyboru projektów. W dziale tym opisano zasi ęg terytorialny rewitalizowanego obszaru (opis i mapa z naniesionymi obszarami wsparcia) oraz uzasadnienie i rezultaty zada ń w ramach programu. W rozdziale tym zawarto oczekiwane wska źniki osi ągni ęć (produkty i rezultaty), które posłu Ŝą do analizy post ępu realizacji LPR. W rozdziale 5 zawarto informacje nt. planowanych działa ń, w podziale na: przestrzenne, gospodarcze i społeczne oraz lokalizacji na danym obszarze. Wyszczególniono kwoty realizacji zada ń i okres ich realizacji, jak równie Ŝ wnioskodawc ę projektu. W rozdziale 6 przedstawiono plan finansowy realizacji rewitalizacji: działania, okres realizacji i całkowit ą warto ść danego projektu. W rozdziale tym okre ślono równie Ŝ kwalifikowalno ść wydatków w ramach RPO WSl dla poszczególnych przedsi ęwzi ęć oraz źródła ich finansowania w podziale na lata.

23

Rozdział 7 przedstawia system wdra Ŝania programu rewitalizacji. Za wdro Ŝenie, monitoring i ewaluacj ę Programu odpowiedzialny jest: Wójt Gminy. Do pomocy we wła ściwym wdro Ŝeniu projektów gminnych Wójt dysponuje aparatem wykonawczym, w postaci Urz ędu Gminy oraz jednostek organizacyjnych gminy i jednostek zale Ŝnych. Rozdział 8 zawiera analiz ę i zało Ŝenia do strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. W rozdziale 9 przedstawiono system monitorowania programu, jego oceny oraz komunikacji społecznej. Za proces monitorowania i raportowania odpowiada ć b ędzie Wójt Gminy wraz z podległym mu aparatem wykonawczym w postaci Urz ędu Gminy i gminnych jednostek organizacyjnych, oraz inne podmioty realizuj ące zadania zawarte w Lokalnym Programie Rewitalizacji. Wójt Gminy jest zobowi ązany do corocznego przedkładania Radzie Gminy raportu monitoringowego z wdra Ŝania Programu. Oprócz raportu monitoringowego, Wójt przedkłada ć będzie Radzie Gminy prognoz ę, dotycz ącą wdra Ŝania Programu w kolejnym roku wraz z propozycj ą ewentualnych modyfikacji, która poddawana b ędzie analizie ka Ŝdorazowo przy okazji zatwierdzania bud Ŝetu. Zakres przedmiotowy raportów okresowych przedkładanych przez Wójta Gminy winien obejmowa ć co najmniej: • przebieg procesu wdra Ŝania poszczególnych projektów, • realizacj ę planu finansowego, • sposoby promocji projektów, • zidentyfikowane i przewidywane zagro Ŝenia realizacji programu.

2.3 Powi ązanie projektu LPR z innymi dokumentami

Lokalny Program Rewitalizacji jest komplementarny z wieloma dokumentami strategicznymi dotycz ącymi rozwoju przestrzenno – społeczno - gospodarczego zarówno samej gminy jak i całego regionu śląskiego. Komplementarno ść tych dokumentów z LPR ma podnie ść efektywno ść planowanych do realizacji działa ń.

24

Tablica 1. Komplementarno ść Lokalnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi Strategia Rozwoju Główny cel: podniesienie poziomu i jako ści Ŝycia mieszka ńców Polski: Kraju na lata 2007 – poszczególnych obywateli i rodzin 2015 PRIORYTET 6. Rozwój regionalny i podniesienie spójno ści terytorialnej Kierunek działa ń: Podniesienie konkurencyjno ści polskich regionów Kierunek działa ń: Wyrównanie szans rozwojowych obszarów problemowych Narodowe Celem strategiczny: tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjno ści Strategiczne Ramy gospodarki opartej na wiedzy i przedsi ębiorczo ści zapewniaj ącej wzrost Odniesienia na lata zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójno ści społecznej, gospodarczej i 2007 – 2013 przestrzennej. (Narodowa Strategia Cel szczegółowy: Wzrost konkurencyjno ści polskich regionów i Spójno ści) przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej Obszar strategiczny: Przeciwdziałanie marginalizacji i peryferyzacji obszarów problemowych Strategia Rozwoju Priorytet: Ochrona i kształtowanie środowiska oraz przestrzeni Województwa Cel strategiczny: Wzrost innowacyjno ści i konkurencyjno ści gospodarki Śląskiego na lata Kierunek działa ń: Podnoszenie atrakcyjno ści inwestycyjnej regionu 2000-2020 Cel strategiczny: Poprawa jako ści środowiska naturalnego i kulturowego oraz zwi ększenie atrakcyjno ści przestrzeni Kierunek działa ń: Zagospodarowanie centrów miast oraz zdegradowanych dzielnic Kierunek działa ń: Rewitalizacja terenów zdegradowanych Kierunek działa ń: Kształtowanie o środków wiejskich Regionalny Program Priorytet VI. Zrównowa Ŝony rozwój miast Operacyjny Działanie 6.2. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych Województwa Poddziałanie 6.2.2. Rewitalizacja – „małe miasta” Śląskiego na lata 2007 Celem działania jest wielofunkcyjne wykorzystanie obszarów – 2013 zdegradowanych. Poddziałanie 6.2.2., którego celem jest rewitalizacja obszarów zdegradowanych, w tym obszarów poprzemysłowych, powojskowych i popegeerowskich w gminach wiejskich, miejsko – wiejskich i miejskich do 50 tys. mieszka ńców. Szczegółowy Opis Priorytet VI. Zrównowa Ŝony rozwój miast Priorytetów Działanie 6.2. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych Regionalnego Poddziałanie 6.2.2. Rewitalizacja – „małe miasta” Programu Celem działania jest wielofunkcyjne wykorzystanie obszarów Operacyjnego zdegradowanych.

25

Województwa Poddziałanie 6.2.2., którego celem jest rewitalizacja obszarów Śląskiego na lata 2007 zdegradowanych, w tym obszarów poprzemysłowych, powojskowych i - 2013 popegeerowskich w gminach wiejskich, miejsko – wiejskich i miejskich do 50 tys. mieszka ńców. Program Rozwoju Cel główny: poprawa poziomu i jako ści Ŝycia mieszka ńców – od wzrostu Subregionu atrakcyjno ści inwestycyjnej regionu oraz konkurencyjno ści i Północnego na lata innowacyjno ści jego gospodarki do wzrostu zamo Ŝno ści gospodarstw 2007 - 2013 domowych. Cel szczegółowy: poprawa wizerunku i zwi ększenie atrakcyjno ści inwestycyjnej i turystycznej wybranych obszarów subregionu – rewitalizacja obiektów i przestrzeni publicznych. Strategia Rozwoju Cel generalny (misja): Zapewnienie mieszka ńcom, odwiedzaj ącym i Powiatu inwestorom dogodnych warunków Ŝycia, pracy i odpoczynku przy Cz ęstochowskiego zachowaniu harmonii ze środowiskiem przyrodniczym poprzez ukształtowanie zró Ŝnicowanej struktury społeczno – gospodarczej ze znacz ącym udziałem nowoczesnego i efektywnego sektora gospodarki Ŝywno ściowej oraz ró Ŝnych form turystyki i pozarolniczej działalno ści gospodarczej. Cele strategiczne: - osi ągni ęcie wysokich standardów cywilizacyjnych Ŝycia mieszka ńców i wysokiej jako ści kapitału ludzkiego, - ochrona i kultywowanie warto ści przyrodniczych i kulturowych, - kreowanie i wspieranie pozytywnych zmian w sferze gospodarczej, - ukształtowanie stosunków partnerstwa z podmiotami i jednostkami wewn ątrz społeczno ści powiatowej i w jej otoczeniu. Strategia Rozwoju Podstawowym celem Gminy Konopiska b ędzie zapewnienie dogodnych Gminy Konopiska warunków Ŝycia, pracy i odpoczynku mieszka ńcom oraz odwiedzaj ącym. Gmina podejmie działania dla rozwoju małych i średnich przedsi ębiorstw, mieszkalnictwa, ró Ŝnych form turystyki i rekreacji oraz wzmocnienia i poprawy swojego wizerunku przy równoczesnym zachowaniu równowagi środowiska naturalnego. GŁÓWNE CELE ROZWOJU GMINY KONOPISKA: •Wykorzystanie szans wynikaj ących z podmiejskiego poło Ŝenia gminy oraz jej zasobów dla: trwałej, systematycznej poprawy standardów Ŝycia mieszka ńców w sferze mieszkania, pracy i wypoczynku, •Wzrost atrakcyjno ści gminy dla rozwoju małej i średniej przedsi ębiorczo ści, mieszkalnictwa i turystyki.

26

3 CHARAKTERYSTYKA I OCENA OBECNEGO STANU ŚRODOWISKA NA TERENIE OBJ ĘTYM LPR

3.1 Analiza i ocena aktualnego stanu środowiska oraz problemy jego ochrony istotne z punktu widzenia realizacji projektu z uwzgl ędnieniem obszarów podlegaj ących ochronie

W przedmiotowej Prognozie zostały scharakteryzowane zagadnienia dotycz ące aktualnego stanu środowiska na terenie obj ętym rewitalizacj ą oraz mog ące mie ć potencjalny wpływ na obszary wsparcia i kluczowe projekty zapisane w LPR. W Prognozie przedstawiono ocen ę stanu poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego gminy.

3.1.1 Powietrze atmosferyczne

Na stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie gminy maj ą wpływ przede wszystkim emitory zlokalizowane poza jej granicami (Cz ęstochowa, Myszków, Kalety, Górno śląski Okr ęg Przemysłowy, emitory zlokalizowane na terenie woj. Opolskiego). W gminie najwi ększym problemem jest tzw. niska emisja. Zjawisko to jest spowodowane wprowadzeniem do powietrza zanieczyszcze ń przez niskie emitory tj. emitory poni Ŝej 40 m npt. Do takich źródeł na terenie omawianego obszaru mo Ŝna zaliczy ć indywidualne kotłownie grzewcze zapewniaj ące utrzymanie komfortu cieplnego w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych i budynkach u Ŝyteczno ści publicznej, kotłownie grzewcze oraz źródła technologiczne zlokalizowane w zakładach i warsztatach. Na terenie gminy Konopiska do źródeł zainstalowanych w budynkach u Ŝyteczno ści publicznej mo Ŝna zaliczy ć: − kotłowni ę grzewcz ą Zespołu Szkół, w którego skład wchodzi Szkoła Podstawowa i Gimnazjum, − kotłowni ę w budynku szkolnym Kopalni, − kotłowni ę w budynku szkolnym w R ększowicach, − kotłowni ę w budynku szkolnym w miejscowo ści Łaziec, − kotłowni ę ogrzewaj ącą budynek Remizy Ochotniczej Stra Ŝy Po Ŝarnej. Wszystkie wymienione obiekty wyposa Ŝone s ą w kotły na paliwo stałe starego typu tj. niskiej sprawno ści i stosunkowo wysokiej emisji zanieczyszcze ń pyłowo – gazowych. Ponadto źródła emituj ące zanieczyszczenia do powietrza zlokalizowane s ą m.in. w: - obiektach Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, - Banku Spółdzielczym w Konopiskach, - Browarze „GAB” w W ąsoszu,

27

- „MARSZ” s.c. w Wygodzie, − Przedsi ębiorstwie Produkcyjno – Handlowo – Usługowym „ALEKSBUD” s.c. w Konopiskach, - Gospodarstwie Ogrodniczym w Aleksandrii, - „FORMES” Sp. z o.o. w Konopiskach. W niektórych z ww. obiektów zainstalowane zostały ju Ŝ urz ądzenia emituj ące zmniejszone ilo ści substancji zanieczyszczaj ących powietrze. Nale Ŝą do nich: Browar „GAB” w Wąsoszu, Przedsi ębiorstwo Produkcyjno – Handlowo – Usługowe „ALEKSBUD” s.c. w Konopiskach, Zakłady Mi ęsne „Aleksandria” w Aleksandrii. Du Ŝy wpływ na stan zanieczyszczenia powietrza ma równie Ŝ emisja powodowana ruchem samochodowym i emisja zanieczyszcze ń pyłowych z dróg i parkingów nieutwardzonych.

3.1.2 Klimat

Analizowany teren znajduje si ę w małopolskim regionie klimatycznym. Jest to region wy Ŝynny. Na zachodzie dominuj ą wpływy oceaniczne, które malej ą w miar ę posuwania si ę na wschód. Lato i zima s ą dłu Ŝsze w cz ęś ci wschodniej. Charakterystyka poszczególnych elementów klimatu przedstawia si ę nast ępuj ąco.

Tablica 2. Klimat w gminie Temperatura powietrza śr.roczna 7,5 – 8,0 oC Temperatura pow. śr. półrocza ciepłego 14 – 15 oC Temperatura pow. śr. półrocza chłodnego 0,5-1,5 oC Śr. roczna suma opadów 600-700 mm Śr. suma opadów półrocza ciepłego 400-450 mm Śr. suma opadów półrocza chłodnego 200-300 mm Śr. roczna liczba dni z pokryw ą śnie Ŝną ok.70

3.1.3 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne

Hałasem przyj ęto okre śla ć wszelkie niepo Ŝą dane, nieprzyjemne, dokuczliwe, uci ąŜ liwe lub szkodliwe d źwi ęki oddziałuj ące na narz ąd słuchu i inne zmysły oraz cz ęś ci organizmu człowieka. Wg ustawy Prawo ochrony środowiska hałas to d źwi ęki w przedziale cz ęstotliwo ści od 16Hz do 16 000Hz. Klimat akustyczny człowieka w zale Ŝno ści od spełnianych funkcji i zagospodarowania terenu ma ustalone, uregulowane prawnie standardy akustyczne. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku okre śla Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826)

28

Do głównych źródeł uci ąŜ liwo ści akustycznej dla środowiska nale Ŝą przede wszystkim: ruch drogowy i kolejowy, prowadzona działalno ść przemysłowa, oraz ró Ŝnego rodzaju zakłady rzemie ślnicze, handlowe, szczególnie usytuowane w zabudowie mieszkaniowej. Dominuj ącym źródłem zakłóce ń klimatu akustycznego środowiska jest hałas komunikacyjny. Obserwowany wzrost liczby pojazdów zarówno osobowych jak i ci ęŜ arowych, wzmo Ŝony ruch tranzytowy (towarowy i osobowy) w komunikacji krajowej i mi ędzynarodowej powoduj ą ci ągły wzrost poziomu hałasu w środowisku. Staje si ę to coraz bardziej uci ąŜ liwe dla mieszka ńców, szczególnie w otoczeniu dróg o wysokim nat ęŜ eniu ruchu pojazdów. Dla drogi krajowej nr 1 średnia ze zmierzonych warto ści równowa Ŝnego poziomu d źwi ęku w porze dziennej poza obr ębem miast (w odległo ści 7,5m od kraw ędzi jezdni) wynosił 74,3dB(A). Zgodnie z opracowan ą przez Pa ństwowy Zakład Higieny skal ą subiektywnych uci ąŜ liwo ści zewn ętrznych hałasów komunikacyjnych, hałas o nat ęŜ eniu: • poni Ŝej 52dB(A) – stanowi mał ą uci ąŜ liwo ść , • od 52 do 62dB(A) – średni ą uci ąŜ liwo ść , • od 63 do 70dB(A) – du Ŝa uci ąŜ liwo ść , • powy Ŝej 70dB(A) – bardzo du Ŝą uci ąŜ liwo ść .

Dominuj ącym źródłem zakłóce ń klimatu akustycznego zwłaszcza w porze nocy s ą pojazdy ci ęŜ arowe, oraz osobowe rozwijaj ące du Ŝe pr ędko ści, powy Ŝej 90 km/h. Brak bada ń monitoringowych hałasu przemysłowego, oraz kolejowego uniemo Ŝliwia ocen ę stopnia jego uci ąŜ liwo ści.

Tablica 3. Charakterystyka klimatu akustycznego wzdłu Ŝ wybranych tras komunikacyjnych powiatu cz ęstochowskiego L L Punkt monitoringowy Aeqz Aeqp [dB] * [dB] ** Wanaty, ul. Warszawska 20, odcinek od drogi 904 od drogi 789, I-sza linia zabudowy (strona prawa jezdni) 73,6 - - dzie ń Wanaty, ul. Warszawska 20, odcinek od drogi 904 od drogi 789, I-sza linia zabudowy (strona prawa jezdni) 70,5 0,5 - noc Wanaty, ul. Warszawska 20, odcinek od drogi 904 od drogi 789, I-sza linia zabudowy (strona lewa jezdni) 77,7 2,7 - dzie ń Wanaty, ul. Warszawska 20, odcinek od drogi 904 od drogi 789, I-sza linia zabudowy (strona lewa jezdni) 74,7 4,7 - noc Cz ęstochowa, Al. Wojska Polskiego 5, odcinek od DK 76 do 79,7 4,7 granicy miasta, I-sza linia zabudowy - dzie ń Cz ęstochowa, Al. Wojska Polskiego 5, odcinek od DK 76 do 77,1 7,1 granicy miasta, I-sza linia zabudowy - noc Blachownia, ul. Skłodowskiej 2, odcinek od granicy Cz-wy do 73,9 - drogi nr 493, I-sza linia zabudowy- dzie ń Blachownia, ul. Skłodowskiej 2, odcinek od granicy Cz-wy do 71,6 1,6 drogi nr 493, I-sza linia zabudowy- noc

* L Aeqz [dB] – uśredniony dla danej trasy poziom równowa Ŝny hałasu zakłócaj ącego środowisko ** L Aeqp [dB] – wska źnik stopnia naruszenia poziomu progowego klimatu akustycznego – 75 dB (dzie ń) i 70 dB (noc)

29

W sprawozdaniu WIO Ś w Katowicach zostały zamieszczone wyniki bada ń hałasu w 5 punktach na terenie powiatu:

Tablica 4. Wielko ści równowa Ŝnych poziomów d źwi ęku monitorowanych całodobowo w punktach pomiarowych

odległo ść L L pierwszej Aeq 16h Aeq 8h lokalizacja punktu Ilo ść pora dzienna pora nocna miejscowo ść linii 00 00 00 00 pomiarowego budynków 6 - 22 22 - 6 zabudowy [db] [db] [m] Ul. Warszawska 20 Odcinek od drogi 904 do drogi 789, Wanaty 58 30 73,6 70,5 I-sza linia zabudowy (strona prawa jezdni) Ul. Warszawska 20 Odcinek od drogi Wanaty 904 do drogi 789, 58 8 77,7 74,7 I-sza linia zabudowy (strona lewa jezdni) Ul. Skłodowskiej 2 odcinek od granicy Blachownia Cz-wy do dr. nr 86 6 73,9 71,6 493, I-sza linia zabudowy Ul. Katowicka, odcinek od granicy Cz-wy do dr. nr Wrzosowa 64 25 73,4 70,5 904, I-sza linia zabudowy (strona prawa drogi) Ul. Katowicka, odcinek od granicy Cz-wy do dr. nr Wrzosowa 48 20 70,0 67,1 904, I-sza linia zabudowy (strona lewa drogi)

Klimat akustyczny na terenie powiatu jest wi ęc niekorzystny wzdłu Ŝ głównych ci ągów komunikacyjnych. Szczególny stopie ń degradacji środowiska akustycznego dotyczy odcinka drogi krajowej nr 1 (Cz ęstochowa – Katowice) w miejscowo ści Wanaty, gdzie nawet w porze nocnej jest przekroczony poziom 70 dB. Jest to wynikiem wzrostu nat ęŜ enia ruchu pojazdów, braku naturalnych ekranów d źwi ękochłonnych (naturalne pasy zieleni) i złego stanu technicznego pojazdów.

Dokładne badania hałasu b ędą przeprowadzone w zwi ązku z konieczno ści ą wykonania mapy akustycznej dla powiatu, w tym gminy.

30

Dopuszczalne poziomy promieniowania elektromagnetycznego w środowisku zostały okre ślone w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów. Na terenie gminy Konopiska przebiegaj ą linie elektroenergetyczne EN1 III oraz zlokalizowana jest jedna stacja bazowa telefonii komórkowej wykonana zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami. Rozporz ądzenie MO ŚZNiL z 11 sierpnia 1998r. na obszarach zabudowy mieszkaniowej, oraz na obszarach, na których zlokalizowane s ą zwłaszcza szpitale, Ŝłobki, przedszkola, internaty dopuszczało nat ęŜ enie pola elektrycznego nie wi ększe ni Ŝ 1kV/m przy elektroenergetycznym promieniowaniu niejonizuj ącym o cz ęstotliwo ści 50Hz. Wzdłu Ŝ linii powinien wi ęc pozosta ć wolny od zabudowy i wysokiej ro ślinno ści pas terenu. Strefy techniczne wokół urz ądze ń stacji energetycznych z reguły zawieraj ą si ę wewn ątrz ogrodzenia stacji.

3.1.4 Środowisko wodne

Wszystkie cieki wodne w obr ębie gminy Konopiska znajduj ą si ę w swoim pocz ątkowym biegu, i tak: − Rzeka Konopka płynie w obr ębie gminy na długo ści 9,5 km ( w kilometra Ŝu: 8+ 800 do 18+300) w tym odcinek uregulowany to 7,70 km; − Rzeka Liskonopka płynie na odcinku 11 km ( w kilometra Ŝu: 0+00 do 11+00), w tym uregulowana na odcinku 2,8 km; − Rzeka Aleksandria płynie na długo ści 5,40 km ( w kilometra Ŝu: 2+800 do 8+200) i nie jest uregulowana.

Na terenie gminy Konopiska zlokalizowano na rzece Konopce zbiornik wodny „Paj ąk”, wykorzystywany do celów rekreacyjnych. Stanowi on baz ę dla organizowanych tu rokrocznie kolonii harcerskich dla dzieci i młodzie Ŝy. Na rzece Konopce utworzono stawy dla celów hodowli ryb. Prowadzone okresowo przez Śl. WIO Ś w Katowicach Oddział w Cz ęstochowie analizy jako ści wód rzeki Konopki wykazały wi ększe jej zanieczyszczenia powy Ŝej zbiornika w Paj ąku (III klasa czysto ści), a mniejsze poni Ŝej zbiornika (II klasa), co świadczy o prawidłowo zachodz ących procesach samooczyszczania si ę wód w zbiorniku. Wody w toni zbiornika w czerwcu, ze wzgl ędu na poziom zanieczyszczenia zwi ązkami chemicznymi odpowiadały III klasie czysto ści, za ś w sierpniu utrzymywały si ę w granicach norm dla II klasy. Pod wzgl ędem zanieczyszcze ń sanitarnych oraz stopnia saprobowo ści w obu miesi ącach wody te spełniały stawiane wymogi dla wód o II klasie czysto ści.

31

Do potencjalnych źródeł zanieczyszcze ń wprowadzanych do wód powierzchniowych w gminie zaliczy ć mo Ŝna: • Wody opadowe i roztopowe z odwadniania dróg, placów, które bez uprzedniego oczyszczenia trafiaj ą wprost do wód powierzchniowych; • Spływy powierzchniowe z terenów u Ŝytkowanych rolniczo; • Przecieki z nieszczelnych zbiorników na ścieki gospodarcze, gnojówk ę i gnojowic ę, powoduj ące m.in. wzbogacanie wód w zwi ązki biogenne.

3.1.5 Krajobraz i formy ochrony przyrody

Gmina Konopiska poło Ŝona jest w północno – zachodniej cz ęś ci Województwa Śląskiego. Poło Ŝenie to pod wzgl ędem geograficznym zgodnie z regionami fizyczno – geograficznymi wg. J. Kondrackiego (1981) mo Ŝna okre śli ć nast ępuj ąco: - prowincja – Wy Ŝyny Polskie (34), - podprowincja – Wy Ŝyna Śląsko – Krakowska (341), - makroregion – Wy Ŝyna Wo źnicko – Wielu ńska (341.2), - mezoregion – Próg Herbski (341.24), - mezoregion – Obni Ŝenie Liswarty – Prosny (341.22) – niewielki fragment, - dodatkowe okre ślenie to pogranicze dwóch mezoregionów: Obni Ŝenia rzek: Konopki i Liskonopki oraz Progu Herbskiego. Gmina Konopiska poło Ŝona jest na Wy Ŝynie Wo źnicko – Wielu ńskiej w obr ębie dwóch regionów geograficznych: Obni Ŝenie Górnej Warty – ci ągnie si ę w cz ęś ci z NW na SE . Od NE ograniczone jest kuest ą jurajsk ą, a od SW wyniesieniami „Garbu Herbskiego”. Obni Ŝenie to o szeroko ści 8 – 12 km powstało w iłach doggeru podatnych na erozj ę. W rozległe, wyrównane działy wykształcone na iłach doggeru i gliniasto – piaszczystych utworach czwartorz ędu wci ęły si ę doliny rzeczne o płaskim, cz ęsto podmokłym dnie ( Konopka, Stradomka, Paskówka ) Progu Środkowo – Jurajskiego nosz ącego nazw ę „Progu Herbskiego”, który zbudowany jest z piaskowców ko ścieliskich i rozci ąga si ę mi ędzy G ęŜ ynem n/ Wart ą a Kluczborkiem. Powierzchnia progu łagodnie pochylona jest ku N, obni Ŝa si ę do 330 m n.p.m. w cz ęś ci SE do 230 m n.p.m. na NW. Na S próg opada 10 -30 metrowym czołem ku subsekwentnej Dolinie Liswarty. Na terenie gminy nie wyodr ębniono obszarów parków narodowych, nie utworzono tak Ŝe Ŝadnego rezerwatu przyrody. Wyodr ębniono obszar chronionego krajobrazu – parku krajobrazowego „Lasy nad Górn ą Liswart ą” obejmuj ący teren wsi Aleksandria oraz fragmenty wsi: Korzonek, Le śniaki, Konopiska, Kopalnia. Rozporz ądzeniem nr 12/2002 wojewody śląskiego z dniem 13 marca 2002 roku utworzono u Ŝytek ekologiczny, torfowisko przej ściowe, zbiornik wodny pod nazw ą „Jeziorko”. To dwa doły potorfowe, okresowo zalewane wod ą, rozdzielone cz ęś ciowo szerok ą grobl ą z resztkami

32

boru bagiennego. Spotkamy tu dobrze wykształcone płaty ro ślinno ści torfowiskowej i bagiennej, z charakterystycznymi dla tego typu zbiorowisk gatunkami ro ślin ni Ŝszych – torfowców oraz licznymi gatunkami ro ślin naczyniowych. W bezpo średnim s ąsiedztwie torfowiska wykształciły si ę płaty boru bagiennego. Na terenie gminy Konopiska wyró Ŝniamy nast ępuj ące pomniki przyrody: - aleja lip drobnolistnych wzdłu Ŝ ulicy Lipowej w Konopiskach. Alej ę tworz ą okazy o obwodach pni od 210 – 390 cm wysoko ści około 25 m i szacunkowym wieku 150-200 lat, - grupa drzew: modrzew europejski, świerk pospolity – zlokalizowane w Konopiskach przy ul. Sko śnej, - wi ąz szypułkowy – zlokalizowany w Konopiskach przy boisku sportowym, - lipa drobnolistna – zlokalizowana w Aleksandrii przy ul. Pi ęknej, - dąb szypułkowy - zlokalizowany w Konopiskach przy ul. Opolskiej.

Najwi ększy udział w powierzchni gminy posiadaj ą ł ąki i pastwiska. Ich udział ocenia si ę na około 29%. Rozmieszczenie zbiorowisk ł ąkowych na terenie gminy jest dosy ć równomierne. Są one zwi ązane z dolin ą rzeki Konopki i z dolinami mniejszych cieków wodnych. Kwa śne ł ąki mszyste z turzyc ą pospolit ą wyst ępuj ą w dolinie Konopki i w dolinie cieku w okolicach Aleksandrii. Tworz ą one nisk ą muraw ę turzycowo-trawiast ą z du Ŝym udziałem mszaków. Dolina Konopki jest miejscem wyst ępowania tzw. mokrej psiary. Zbiorowiska szuwarowe zajmuj ą niewielkie powierzchnie i s ą rozrzucone na całym obszarze gminy. Wyst ępuj ą przede wszystkim w dolinie Konopki i innych zbiorników oraz cieków wodnych, zarówno naturalnych (okolice Aleksandrii I), jak i sztucznych. Lasy pa ństwowe na terenie gminy Konopiska nale Ŝą do Nadle śnictwa Herby obr ęb Herby (ODLP-Katowice) i zajmuj ą powierzchni ę 1777 ha, co stanowi 22,7 % powierzchni gminy. Dominuj ą tu bory sosnowe na siedliskach suchych, świe Ŝych, wilgotnych i bagiennych. Bory te na terenie gminy s ą rzadko zbiorowiskami naturalnymi, w wi ększo ści nale Ŝy je traktowa ć jako zbiorowiska zast ępcze. S ą to przewa Ŝnie drzewostany młode, których wiek nie przekracza 80 lat.

Na terenie gminy wyst ępuj ą nast ępuj ące gatunki ro ślin chronionych: ▪ Goryczka w ąskolistna – wilgotne ł ąki w okolicy Wygody, Pałysza, Walaszczyk, ▪ Mieczyk dachówkowaty – podmokłe ł ąki w okolicy Aleksandrii, Pałysza, Walaszczyk, ▪ Rosiczka okr ągłolistna – torfowisko w okolicy Aleksandrii i Korzonka, ▪ Rosiczka długolistna – łąka koło starych stawów rybnych w Pile, ▪ Rosiczka Drosera – j.w. Piła, ▪ Storczyk plamisty – podmokłe Ł ąki w okolicach Aleksandrii, Wygody, Walaszczyk, ▪ Widłak torfowy – torfowiska w okolicy Piły i Aleksandrii, ▪ Widłak go ździsty – las w okolicy osady Pochulanka k. Aleksandrii II.

Ochron ą cz ęś ciow ą obj ęte s ą: ▪ Bagno zwyczajne – torfowiska wysokie w okolicy Aleksandrii I, Korzonka,

33

▪ Ciemi ęŜ yca zielona – wzdłu Ŝ cieku wodnego w okolicy Aleksandrii I, ▪ Grzybienie północne – stawy rybne nad rzek ą Konopk ą – Kijas k. Konopisk, ▪ Kruszyna pospolita – liczna po lasach na terenie całej gminy, ▪ Kalina koralowa – licznie w zaro ślach na omawianym terenie, ▪ Konwalia majowa – licznie wyst ępuj ąca w lasach li ściastych i mieszanych na terenie gminy.

Tablica 5. Obszary chronione w Województwie Śląskim

Źródło: www.zpk.com.pl

34

Tablica 6. Obszary chronione w Subregionie Północnym Województwa Śląskiego

Źródło: opracowanie własne na podstawie Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego

35

3.1.6 Powierzchnia ziemi

Gmina Konopiska poło Ŝona jest na obszarze ok. 78 km 2, tj. 7811 ha. U Ŝytki rolne stanowi ą: 60%, lasy 31% natomiast pozostałe grunty i nieu Ŝytki stanowi ą: 9% ogółu obszaru gminy.

Tablica 7. Własno ść gruntów w gminie Konopiska Powierzchnia Powierzchnia Rodzaj Własno ści w ha w % powierzchni gminy Lasy pa ństwowe 1919,00 24,56 Mienie gminy 236,00 3,02 Własno ść ko ścielna 35,18 0,45 Własno ść prywatna, w 4586,82+489 58,72+6,26 tym lasy prywatne Skarb Pa ństwa w tym 398,41+145,67 5,1+1,86 Agencja Nieruchomo ści Rolnych Własno ść spółdzielcza 147,59 1,89 Pozostałe grunty i nieu Ŝytki 1.068 Źródło: Bank Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny, www.stat.gov.pl

Tablica 8. Struktura gruntów w Gminie Konopiska w %

POZOSTAŁE GRUNTY I NIEU śYTKI 9%

LASY 31%

UśYTKI ROLNE 60%

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Bank Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny, www.stat.gov.pl

Do niekorzystnych zjawisk charakteryzuj ących współczesn ą gospodark ę nale Ŝy oddziaływanie przemysłu na środowisko przyrodnicze. Jego efektem jest zanieczyszczenie gleb wód powierzchniowych, podziemnych oraz powietrza atmosferycznego.

36

Na obszarze gminy Konopiska wyst ępuj ą gleby wytworzone z utworów czwartorz ędowych tj. piaski, Ŝwiry, gliny, torfy oraz powstałe ze skał wieku jurajskiego: iły, piaski i piaskowce. Zmienno ść litologii skał macierzystych oraz pewne zró Ŝnicowanie w rze źbie terenu zadecydowały o znacznym zró Ŝnicowaniu typologicznym gleb gminy. Wi ększo ść gleb nale Ŝy do typu brunatnego i podtypu gleb brunatnych wyługowanych oraz do typu gleb pseudobielicowych. - gleby wytworzone ze Ŝwirów – wyst ępuj ą fragmentarycznie na terenie miejscowo ści Aleksandria, o składzie mechanicznym Ŝwiru gliniastego, zaliczone zostały w cało ści do V klasy bonitacyjnej gruntów ornych, - gleby wytworzone z piasków wyst ępuj ą na terenie całej gminy w zwartych kompleksach lub mniejszych areałach. Wytworzone z piasków słabogliniastych całkowitych i słabogliniastych na piasku lu źnym zaliczone zostały do V-VI klasy bonitacyjnej gruntów ornych. S ą to gleby ubogie w składniki pokarmowe pozwalaj ące na otrzymywanie przeci ętnych plonów, - gleby wytworzone z glin wyst ępuj ą tylko jako plamy w kompleksie gleb piaskowych. Skład mechaniczny tych gleb to gliny lekkie na glinie średniej, gliny na ile oraz gliny lekkie na piasku gliniastym lekkim lub słabogliniastym. S ą to gleby średniej jako ści, - czarne ziemie spotykamy na terenie całej gminy w obr ębie dolin rzecznych lub w obni Ŝeniach terenu. Zaliczone zostały do VI-V klasy bonitacyjnej gruntów ornych i IV klasy bonitacyjnej uŜytków zielonych, - gleby mułowo-torfowe i torfowe wyst ępuj ą w dnie doliny rzecznej Konopki i Rększowiczanki oraz dopływów Stradomki. Skład mechaniczny tych gleb to torfy (niskie) na piasku lu źnym oraz muły na torfie.

Na terenie gminy wyst ępuj ą nast ępuj ące zagro Ŝenia zwi ązane z glebami: • Zasklepianie gleb asfaltem, betonem, smoł ą; • Oddziaływania mechaniczne powodowane m. in. przez pracuj ące maszyny; • Erozja i zanieczyszczenia chemiczne; • Przenikanie zanieczyszcze ń z powietrza i wód; • Erozja wodna; • Erozja wietrzna • Brak rekultywacji zanieczyszczonych i zdegradowanych terenów poprzemysłowych.

3.1.7 Ludno ść

Liczba ludno ści na terenie Gminy Konopiska wynosiła w 2007r.: 10.493 osoby i w latach 2003 – 2007 uległa nieznacznemu zwi ększeniu.

37

Tablica 9. Liczba ludno ści w Gminie Konopiska Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 2007 Ludno ść wg miejsca zameldowania/zamieszkania i płci – stan w dn. 31.12 ogółem osoba 10 395 10 448 10 471 10 467 10 493 męŜ czy źni osoba 5 059 5 080 5 097 5 101 5 129 kobiety osoba 5 336 5 368 5 374 5 366 5 364

Źródło: Bank Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny, www.stat.gov.pl

W porównaniu z latami ubiegłymi maleje liczba osób w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym, a wzrasta odsetek mieszka ńców w wieku produkcyjnym.

Tablica 10. Struktura ludno ści w Gminie Konopiska Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 2007 Udział ludno ści wg ekonomicznych grup wieku w % ludno ści ogółem w wieku przedprodukcyjnym osoba 2 218 2 148 2 093 2 040 1 975 w wieku produkcyjnym osoba 6 415 6 513 6 603 6 664 6 745 w wieku poprodukcyjnym osoba 1 728 1 744 1 707 1 728 1 734

Źródło: Bank Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny, www.stat.gov.pl

Tablica 11. Wska źniki modułu gminnego Wyszczególnienie J. m. 2004 2005 2006 2007 ludno ść na 1 km2 osoba 133 133 133 133 kobiety na 100 m ęŜ czyzn osoba 106 105 105 104 mał Ŝeństwa na 1000 ludno ści para 6,9 4,5 6,0 5,2 urodzenia Ŝywe na 1000 ludno ści osoba 9,8 9,4 8,1 9,4 zgony na 1000 ludno ści osoba 9,9 12,6 10,1 10,6 przyrost naturalny na 1000 ludno ści osoba -0,1 -3,1 -2,0 -1,1

Źródło: Bank Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny, www.stat.gov.pl

Liczba ludno ści na 1 km² w 2007r. wyniosła: 133 osoby. W gminie przypada 104 kobiety na 100 m ęŜ czyzn. W Konopiskach kształtuje si ę ujemny przyrost naturalny na 1000 ludno ści w 2007r. wyniósł: - 1,1. Ujemny wska źnik przyrostu naturalnego ulega nieznacznym wahaniom w poszczególnych latach. Według płci przyrost naturalny zarówno kobiet, jak i m ęŜ czyzn kształtuje si ę na poziomie ujemnym.

Tablica 12. Ruch naturalny wg płci Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 2007 Urodzenia Ŝywe ogółem osoba 88 102 99 85 99 męŜ czy źni osoba 42 50 51 47 56 kobiety osoba 46 52 48 38 43 Zgony ogółem

38

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 2007 ogółem osoba 98 103 132 106 111 męŜ czy źni osoba 48 65 67 55 58 kobiety osoba 50 38 65 51 53 Przyrost naturalny ogółem osoba -10 -1 -33 -21 -12 męŜ czy źni osoba -6 -15 -16 -8 -2 kobiety osoba -4 14 -17 -13 -10 Źródło: Bank Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny, www.stat.gov.pl

3.1.8 Zabytki i dobra materialne

Obszary obj ęte ochron ą konserwatorsk ą – strefy konserwatorskie:

• Fragment wsi Konopiska obejmuj ący historyczne centrum wokoło ulicy Cz ęstochowskiej, Opolskiej, Lipowej i Śląskiej wraz z zabudow ą zwart ą z okresu mi ędzywojennego. W rejonie powy Ŝszym znajduj ą si ę:

− ko ściół neogotycki wraz z ogrodzeniem od strony parkingu,

− budynek parafii współczesny ko ściołowi,

− cmentarz z XIX wieku z kaplic ą grzebaln ą,

− kapliczka murowana,

− park podworski wi ększo ści ą drzew – pomników przyrody. Na ww. terenie obowi ązuje utrzymanie sieci ulicznej w istniej ących liniach rozgraniczaj ących, istniej ącej linii zabudowy, utrzymania starodrzewu, ograniczenie wysoko ści zabudowy do 2 kondygnacji, docelowa likwidacja istniej ącej piekarni GS i zlewni mleka, zachowanie na terenie cmentarza układu grobów, nagrobków z ko ńca XIX wieku, starodrzewu oraz pełnego muru ogrodzeniowego ko ścioła i cmentarza, wewn ątrz którego ze starych likwidowanych grobów nale Ŝy wykona ć lapidarium. Teren powy Ŝszy winien posiada ć odr ębny plan szczegółowy,

• pozostało ść parku przy byłym obiekcie administracyjnym kopalni rudy w Konopiskach – Górka,

• fragmenty wsi Aleksandria obejmuj ące:

− w przysiółku śabie zachowany teren byłych zabudowa ń folwarcznych z budynkiem rz ądówki, parkiem, sadem i alejami przydro Ŝnymi,

− w przysiółku Ignaców zachowanie pozostało ści parku z zachowanym starodrzewem oraz aleja śródpolna. Na powy Ŝszych terenach obowi ązuje nakaz zachowania u Ŝytkowania, bez zmian przyległych obszarów rolnych i le śnych oraz nakaz uzgadniania z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków wszelkich prac budowlanych.

Obszary obj ęte ochron ą archeologiczn ą Do chwili obecnej na terenie gminy nie ustalono miejsc wymagaj ących wprowadzenia ochrony archeologicznej. Jednak Ŝe analiza historycznych materiałów kartograficznych daje przesłanki

39

do wprowadzenia tzw. stref obserwacji archeologicznych na obszarach obecnie niezabudowanych, niegdy ś zainwestowanych, do których nale Ŝą : - domniemane tereny d. D źbowa Wójtowskiego (obecnie W ąsosz), - fragmenty terenu w rejonie wsi R ększowice, Hutki, Korzonek i Jamki.

Obiekty historyczne, które figuruj ą w rejestrze zabytków oraz w ewidencji zabytków Województwa Śląskiego i podlegaj ą ochronie konserwatorskiej.

Obiekty w rejestrze zabytków: Konopiska: 1. Cmentarz parafialny z ogrodzeniem, bramk ą i kaplic ą cmentarn ą. Obiekty w ewidencji zabytków: Konopiska: 2. Ko ściół p.w. św. Walentego, 3. Plebania, 4. Kapliczka, ul. Cz ęstochowska, 5. Pozostało ści parku dworskiego. Aleksandria: 6. Rz ądcówka z pozostało ściami parku w przysiółku śabie, 7. Pozostało ści zało Ŝenia folwarcznego (park, aleja śródpolna) w przysiółku Ignaców. Wygoda: 8. Budynek dawnej przychodni zdrowia, 9. Budynek zarz ądu kopalni z pozostało ściami parku.

3.2 Problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji LPR, w szczególno ści dotycz ące obszarów podlegaj ących ochronie

W powy Ŝszych podrozdziałach opisano aktualny stan środowiska oraz jego główne zagro Ŝenia dla poszczególnych aspektów środowiska. Spo śród wy Ŝej opisanych problemów ochrony środowiska istniej ących na terenie obj ętym analiz ą nie mo Ŝna jednoznacznie zdefiniowa ć tych, które okre śla si ę mianem istotnych z punktu widzenia realizacji ustale ń LPR. W zwi ązku z tym, Ŝe zało Ŝenia Programu maj ą na celu popraw ę estetyczn ą, wizualn ą i kształtowanie ładu przestrzennego gminy, nie przyczyni ą si ę do znacznych zmian w środowisku. Zadania te uwzgl ędniaj ą zachowanie równowagi przyrodniczej, minimalizacj ę wytwarzania odpadów i zanieczyszcze ń oraz popraw ę jako ści środowiska.

40

3.3 Ocena stanu środowiska na obszarach obj ętych przewidywanym znacz ącym oddziaływaniem

Na obszar rewitalizacji składają si ę cztery obszary, zlokalizowane w ró Ŝnych punktach gminy Konopiska. Tereny te borykają si ę z nast ępuj ącymi problemami: • Degradacja terenów powojskowych, w tym obiektów powojskowych, • Wymagaj ąca modernizacji infrastruktura techniczna i drogowa, • Niskie i ograniczone nakłady na inwestycje i modernizacj ę obszarów powojskowych, • Niewła ściwe zabezpieczenie terenu lub jego brak, • Zagro Ŝenie bezpiecze ństwa ze wzgl ędu na zły stan i dewastacj ę obiektów powojskowych, • Zjawisko marginalizacji i patologii społecznej, • Wy Ŝszy poziom przest ępczo ści. • Zły stan zabytków kulturowych i atrakcji turystycznych (pogł ębiaj ąca si ę degradacja dziedzictwa kulturowego), • Nieefektywne wykorzystanie budynków zlokalizowanych na obszarze obj ętym ochron ą konserwatorsk ą pomimo jego atrakcyjnej lokalizacji, • Niskie i ograniczone nakłady na inwestycje i modernizacj ę obiektów kulturalnych, • Niewła ściwe zabezpieczenie obiektów dziedzictwa kulturowego lub jego brak, • Niewystarczaj ąca ekspozycja, oznakowanie i promocja obiektów kultury, • Niezadowalaj ący stan infrastruktury technicznej i drogowej, brak miejsc parkingowych o odpowiednim standardzie, • Wysoka stopa bezrobocia. • Zły stan bazy rekreacyjno – wypoczynkowej i sportowej, bazy noclegowo – gastronomicznej oraz tzw. „małej architektury”, • Pogł ębiaj ąca si ę degradacja i derewaloryzacja przyrody (w tym: zbiornika wodnego), • Wymagaj ąca modernizacji infrastruktura techniczna i drogowa, alejki, place, itp., • Niskie i ograniczone nakłady na inwestycje i modernizacj ę bazy rekreacyjno – wypoczynkowej, sportowej oraz noclegowo - gastronomicznej i rewaloryzacj ę przyrody, • Niewła ściwe zabezpieczenie obiektów lub jego brak, • Niewystarczaj ąca ekspozycja, oznakowanie i promocja atrakcji turystycznych oraz bazy rekreacyjno – wypoczynkowej, • Ograniczona mo Ŝliwo ść uprawiania aktywnych form wypoczynku, • Konieczno ść zagospodarowania terenów zielonych oraz zbiornika wodnego. Analizuj ąc opisany w powy Ŝszych podrozdziałach aktualny stan poszczególnych komponentów środowiska, mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe na obszarach rewitalizowanych wyst ępuj ą nast ępuj ące problemy środowiskowe: • Niezadowalaj ący stan jako ści powietrza w gminie.

41

• Przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu zarówno w porze dziennej jak i nocnej zwi ązane głównie z komunikacj ą i przemysłem. • Pogorszaj ący si ę stan jako ści wód w rzekach spowodowany dopływem zanieczyszczeń komunalnych i przemysłowych. • Nieuporz ądkowanie terenów zielonych na terenie gminy. • Niedostateczna infrastruktura techniczna. • Niska świadomo ść ekologiczna miejscowej ludno ści, która przekłada si ę na stopniowo post ępuj ącą degradacje środowiska w poszczególnych miejscowo ściach.

3.4 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji celów zawartych w projekcie LPR

Działania dotycz ące rewitalizacji nakierunkowanie s ą na rozwój trzech sektorów: • infrastrukturalno – przestrzenny, którego oczekiwanymi rezultatami b ędą mi ędzy innymi: kompleksowe zagospodarowanie przestrzeni publicznej, budowa infrastruktury drogowej, wodoci ągowej, kanalizacyjnej i teletechnicznej. • gospodarczy, którego oczekiwanymi rezultatami b ędą: powstawanie nowych firm, zmniejszenie bezrobocia, pozyskanie inwestorów dla miejscowo ści, zwi ększenie przychodów do bud Ŝetu gminy, podniesienie poziomu Ŝycia mieszka ńców; • społeczny, którego oczekiwanymi rezultatami b ędą: likwidacja grup wykluczonych społecznie, wyrównanie szans rozwojowych ró Ŝnych grup społecznych, zmniejszenie poziomu patologii społecznych, poprawa bezpiecze ństwa. Działania zaproponowane do realizacji w ramach LPR mają d ąŜą do rozwoju społeczno- gospodarczego na terenie gminy. Prawidłowo realizowany musi uwzgl ędnia ć ochron ę istniej ącego ekosystemu oraz eliminowa ć wszystkie zagro Ŝenia mog ące zakłóci ć jego funkcjonowanie. Problemy dotycz ące wymiaru przestrzennego rozwoju społeczno-gospodarczego wskazuj ą, i Ŝ system gmin Polski cechuje znaczny stan nierównowagi w zakresie działalno ści gospodarczej i sfery społecznej, co osłabia jego spójno ść . Elementem osi ągania spójno ści terytorialnej powinno by ć inwestowanie w gminy, zwłaszcza w ich zdegradowane obszary. Przywrócenie funkcji obszarom zdegradowanym poprzemysłowym i powojskowych poprzez popraw ę dost ępno ści i uzbrojenie terenów inwestycyjnych bez w ątpienia jest jednym z istotniejszych problemów na obszarze gminy. Pojawianie si ę w tych obszarach nowej działalno ści gospodarczej, w znacznej mierze finansowanej ze źródeł zewn ętrznych przyczyni si ę do o Ŝywienia gospodarczo – społecznego, w tym rozwoju przedsi ębiorczo ści. Rozwój przedsi ębiorczo ści powinien by ć kreowany poprzez tworzenie przyjaznego otoczenia przyczyniaj ącego si ę do powstawania i wzrostu przedsi ębiorstw. Wspomaganie konkurencyjno ści gospodarki, wzrostu gospodarczego oraz zmian struktury gospodarczej wymaga m.in. wspierania przedsi ębiorstw w zakresie tworzenia i wdra Ŝania innowacji produktowych, procesowych i organizacyjnych.

42

W rozwoju sektora przedsi ębiorstw upatruje si ę szans ę na dywersyfikacj ę i rozwój regionalnej gospodarki oraz tworzenie nowych miejsc pracy. Mała dynamika rozwoju gospodarczego oraz znaczna liczba bezrobotnych w gminie wymusza podj ęcie działa ń maj ących na celu przeciwdziałanie tym zjawiskom. Szczególnie istotne jest równie Ŝ kompleksowe przygotowanie terenów inwestycyjnych w celu prowadzenia działalno ści gospodarczej. Działania zmierzaj ące w tym kierunku powinny obejmowa ć nast ępuj ące elementy: − ułatwienie dost ępu obszarów do infrastruktury technicznej, − zagwarantowanie odpowiedniego poł ączenia terenów i obiektów z sieci ą drogow ą, − atrakcyjno ść pod wzgl ędem ceny.

Realizacja zada ń LPR w sektorze przestrzennym ma na celu rewitalizacj ę zdegradowanych obszarów na cele działalno ści gospodarczej, co przyczyni si ę do wzrostu atrakcyjno ści inwestycyjnej. Brak realizacji działa ń z tego sektora spowoduje pogorszenie atrakcyjno ści gminy, post ępuj ącą degradacj ę obszarów, b ądź w najlepszym wypadku zatrzymanie si ę jej na aktualnym poziomie.

Zaniechanie realizacji działa ń nakierunkowanych na rozwój gospodarczy mo Ŝe spowodowa ć pogorszenie si ę sytuacji gospodarczej w gminie, a mianowicie zmniejszenie si ę atrakcyjno ści miejscowo ści dla inwestorów i brak powstawania nowych firm, czego konsekwencj ą b ędzie wzrost i tak wysokiego ju Ŝ stopnia bezrobocia. Brak potencjalnych inwestorów i zmniejszenie ilo ści powstawania firm sprawi, Ŝe dochody gminy będą sukcesywnie si ę zmniejsza ć, co w konsekwencji mo Ŝe doprowadzi ć do brak środków finansowych na niezb ędne inwestycje.

Brak realizacji działa ń w sektorze społecznym mo Ŝe przyczyni ć si ę do dalszego pogł ębiania si ę ró Ŝnic i podziałów społeczno ści, wzrostu poziomu patologii społecznych (akty wandalizmu, dewastacja terenów, za śmiecanie). Zaniechanie realizacji zaproponowanych działa ń społecznych mo Ŝe po średnio doprowadzi ć do ogólnego pogorszenia si ę stanu środowiska przyrodniczego, bowiem wśród społecze ństw uboŜszych, gorzej wykształconych, powszechnie akceptowane s ą postawy antyekologiczne, a brak perspektyw na polepszenie lub zmian ę sytuacji b ędzie tylko pogł ębiał patologie w społecze ństwie. Tylko zrównowa Ŝony rozwój gminy zapewni wysok ą jako ść środowiska i Ŝycia mieszka ńców ludno ści oraz pr ęŜ nie działaj ącą gospodark ę. W zwi ązku z czym rezygnacja z zada ń realizowanych w ramach któregokolwiek z omawianych wy Ŝej sektorów spowoduje zachwianie równowagi w rozwoju. Analiza powy Ŝszych skutków braku realizacji Programu prowadzi do wniosku, i Ŝ brak realizacji dokumentu mo Ŝe mie ć powa Ŝne, negatywne konsekwencje. Prowadzona zgodnie z zasadami zrównowa Ŝonego rozwoju rewitalizacja bezpo średnio przyczyni si ę do poprawy stanu środowiska w regionie.

43

4 CHARAKTERYSTYKA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZ ĄCYCH ODDZIAŁYWA Ń NA ŚRODOWISKO ZWI ĄZANYCH Z REALIZACJ Ą LPR

4.1 Wpływ realizacji projektu na środowisko w tym obszary chronione

4.1.1 Ró Ŝnorodno ść biologiczna, ro ślinno ść , zwierz ęta w tym obszary chronione

Tereny zaplanowane do rewitalizacji znajduj ą si ę poza obszarami Natura 2000 . Nie wyst ępuj ą na nim równie Ŝ obszary obj ęte ochron ą na podstawie zapisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z pó źn. zm.). Na terenach siedliskowych sieci Natura 2000 zabrania sie podejmowania działa ń mog ących w znacz ący sposób pogorszy ć stan siedlisk gatunków ro ślin i zwierz ąt, a tak Ŝe w znacz ący sposób wpłyn ąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000. Działania proponowane w Programie LPR nie b ędą negatywnie wpływa ć na ten obszar, natomiast po średnio przyczyni ą si ę do poprawy stanu środowiska w tym regionie, a wi ęc i warunków siedliskowych Ŝyj ących tam organizmów.

Tablica 13. Obszary Natura 200 w najbli Ŝszym otoczeniu

44

Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach

Natura 2000 – OBSZAR OSTOJA OLSZTY ŃSKO-MIROWSKA Powierzchnia: 2210,88 ha. Obszar w cało ści poło Ŝony na terenie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd (59 730,5 ha; 1982); obejmuje 2 rezerwaty przyrody: Zielona Góra (19,66 ha; 1953), Sokole Góry (215,95 ha; 1953).

Obszar obejmuje kompleks wzgórz wapiennych (mogotów) z licznymi formami krasowymi, takimi jak: jaskinie, osta ńce, studnie i leje krasowe. Wzgórza pokrywaj ą naturalne fitocenozy le śne lub zbiorowiska murawowe. Tereny w s ąsiedztwie wzgórz zaj ęte s ą przez lasy (przewa Ŝnie sosnowe) uŜytkowane gospodarczo lub pola uprawne, W śród pól, na ugorach i miedzach, wyst ępuj ą mozaikowo rozmieszczone czy Ŝnie - zaro śla ciepłolubnych krzewów, takich jak: tarnina, głóg i dere ń. Wzgórza zbudowane s ą z wapieni górnej jury. Najtwardsze z nich - wapienie skaliste tworz ą charakterystyczne osta ńce w postaci wie Ŝ, bloków, grzybów i bram skalnych. Zbiorowiska le śne na stokach wzgórz reprezentowane s ą przez buczyny i gr ądy. W dolinach mi ędzy wzgórzami wypełnionymi piaskami fluwioglacjalnymi wyst ępuj ą bory sosnowe, wrzosowiska i murawy napiaskowe. Wzgórza u Ŝytkowane do niedawna jako pastwiska, pokrywaj ą kwieciste murawy kserotermiczne i naskalne z udziałem gatunków stepowych. Teren cechuje du Ŝe zró Ŝnicowanie siedliskowe. Szczególnie wa Ŝne s ą siedliska niele śne zwi ązane z wapiennymi skałami stanowi ącymi miejsce wyst ępowania licznych rzadkich i zagro Ŝonych, ciepłolubnych gatunków ro ślin i bezkr ęgowców (w tym gatunku z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG - modraszka telejus). Ł ącznie zidentyfikowano na terenie obszaru 14 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Szereg gatunków osi ąga tutaj kres zasi ęgu (na ogół północny). Do najcenniejszych gatunków ro ślin nale Ŝy Galium cracoviense - endemit wyst ępuj ący jedynie na murawach naskalnych kilku wzgórz w okolicy Olsztyna. Obszar stanowi enklaw ę naturalnych i półnaturalnych ekosystemów w śród silnie zurbanizowanych terenów okr ęgów przemysłowych Śląska i Cz ęstochowy. Obszar charakteryzuje si ę bogat ą chiropterofaun ą (m.in. 6 gatunków z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG) - łącznie odnotowano tu wyst ępowanie 11 gatunków ro ślin i zwierz ąt z Zał ącznika II Dyrektywy. Głównym zagro Ŝeniem dla naturalnych warto ści obszaru s ą: intensywna penetracja terenu przez ludzi, np. w trakcie masowych imprez, takich jak koncerty, pokazy ogni sztucznych itp oraz wspinaczka skałkowa, nielegalne biwakowanie i parkowanie poza wyznaczonymi miejscami w rejonie Zamkowej Góry i Ostrej Góry, wydeptywanie runa le śnego i muraw naskalnych, hałas, za śmiecanie terenu, oraz erozja gleb w wyniku intensyfikacji "dzikiej" turystyki i rekreacji. Potencjalnym

45

zagro Ŝeniem jest niekontrolowany rozwój infrastruktury turystycznej, takiej jak parkingi, hotele, szlaki oraz domki letniskowe, wpływaj ące na niszczenie warto ści krajobrazowych. Bardzo istotnym zagro Ŝeniem wydaj ą si ę zanieczyszczenia powietrza spowodowane wzrostem intensywno ści ruchu samochodowego i emisji przemysłowych z aglomeracji miejskich, zwłaszcza Cz ęstochowy, zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych wpływaj ące na obni Ŝenie bogactwa gatunkowego, zwłaszcza porostów i innych cennych roślin

Tablica 14. Obszar Natura 2000 – Ostoja Mirowsko - Olszty ńska

Źródło: www.mos.gov.pl

46

Bagno w Korzonku OPIS OBSZARU Teren torfowiska "Bagno w Korzonku" znajduje si ę w gł ębi borów sosnowych w pobli Ŝu miejscowo ści Konopiska. Tworzy go mozaika zbiorowisk ro ślinnych typowych dla torfowiska wysokiego (dominuj ące), torfowiska przej ściowego i z du Ŝo mniejszym udziałem - zbiorowiska szuwarowe. W obr ębie powierzchni torfowiska znajduj ą si ę 2, stosunkowo du Ŝe zbiorniki wodne, o pow.około 0,5 ha, powstałe w wyniku eksploatacji torfu. Do torfowiska przylega ró Ŝnej szeroko ści pas boru bagiennego, w wi ększo ści dobrze wykształconego o ró Ŝnym stopniu uwilgotnienia podło Ŝa. Bór ma typowy dla tego zbiorowiska skład florystyczny i struktur ę. Miejsca mniej wilgotne zajmuj ą płaty z dorodnym, bardzo starym drzewostanem. Dalej od torfowiska teren si ę wznosi i jest poro śni ęty przez dobrze wykształcone zbiorowisko subatlantyckiego boru świe Ŝego. WARTO ŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE Siedliska zbiorowisk torfowych wysokich i przej ściowych, zajmuj ących ł ącznie powierzchni ę około 60%, a tak Ŝe boru bagiennego, są wykształcone typowo i w wi ększo ści dobrze zachowane. Płaty boru bagiennego s ą wa Ŝnym elementem naturalnej otuliny torfowiska. Pozostał ą cz ęść powierzchni torfowiska stanowi ą zbiorniki wodne, fitocenozy zbiorowisk szuwarowych i boru bagiennego. Płaty poszczególnych zbiorowisk torfowisk słabo wyodr ębniaj ą si ę w ro ślinno ści, jedynie wyra źnie zaznaczaj ą si ę granice pomi ędzy brzegami zbiorników wodnych, szuwarów i boru bagiennego. We florze opisywanego terenu odnotowano licznie rosn ące tu gatunki chronione i rzadkie dla województwa śląskiego i Polski jaknp.: rosiczka okr ągłolistna (tysi ące okazów), bagno zwyczajne, Ŝurawina błotna, borówka bagienna i inne gatunki torfowiskowe. Do bardzo cennych walorów przyrodniczych opisywanego terenu nale Ŝą du Ŝe powierzchnie dobrze wykształconych i zachowanych zbiorowisk torfowisk wysokich, przej ściowych i boru bagiennego. Z rzadkich gatunków zwierz ąt gniazduje tutaj Ŝuraw i brodziec samotny. Torfowisko jest dobrze izolowane przez rozległe powierzchnie otaczaj ących go borów. Dobry stan zachowania typowych siedlisk zbiorowisk ro ślinnych, a tak Ŝe gniazdowanie Ŝurawi - typowych elementów dla torfowisk wysokich i przej ściowych, świadczy o trwało ści i stabilno ści układów przyrodniczych w "Bagnie w Korzonku". Ma to du Ŝe znaczenie dla zachowania tego typu siedlisk i ro ślinno ści w województwie śląskim oraz w Polsce w sytuacji ich zanikania, zachodz ącej degeneracji i istnienia potencjalnych zagro Ŝeń. Zagro Ŝenia Torfowisko jest zagro Ŝone przez nadmierne zarastanie krzewami i drzewami, co jest wynikiem naturalnej sukcesji w kierunku zbiorowisk le śnych. Bardzo niekorzystnie na warunki siedliskowe wpływa nadmierna wycinka drzew w przylegaj ącym do torfowiska borze bagiennym (cz ęś ciowo ju Ŝ wyci ętym!). Tak Ŝe szkodliwe cho ć niewspółmiernie mniejsze znaczenie ma rozdeptywanie powierzchni torfowiska i jego za śmiecanie przez grzybiarzy i amatorów Ŝurawiny. Status ochronny Torfowisko "Bagno w Korzonku" jest chronione w randze u Ŝytku ekologicznego, utworzonego w 1996r. na pow. 2,5 ha pod nazw ą

47

"Jeziorko". Obj ęte jest tak Ŝe, w 100%, ochron ą poprzez Park Krajobrazowy "Lasy nad Górn ą Liswart ą", od 1998 r.

Poczesna koło Cz ęstochowy Opis : W miejscowo ści Poczesna (Poczesna Ł ąkowa) koło Cz ęstochowy wyst ępuje rozległy kompleks ł ąkowo-le śny na terenach po dawnej eksploatacji rud Ŝelaza. Powierzchnia : 39.2 ha. Teren w 77% pokrywaj ą siedliska ł ąkowe i zaro ślowe, pozostał ą cz ęść obszaru zajmuj ą siedliska rolnicze. Szat ę ro ślinn ą tworz ą du Ŝe powierzchnie ł ąk z rz ędów Arrhenatheretalia, Molinietalia, zbiorowisk szuwarowych oraz ró Ŝnej wielko ści słabo wykształcone zagajniki z młodym drzewostanem osikowym i brzozowym, nawi ązuj ące warunkami siedliskowymi i składem florystycznym do lasów ł ęgowych i gr ądów. Siedliska najwarto ściowszych przyrodniczo ł ąk trz ęś licowych s ą wykształcone typowo i dobrze zachowane. Nale Ŝy podkre śli ć du Ŝe bogactwo florystyczne i liczny udział wielu gatunków chronionych i rzadkich, takich jak: kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, goryczka w ąskolistna, sierpik barwierski i kukułka szerokolistna. Ogólnie ł ąki s ą zdegenerowane i w znacznym stopniu niewykaszane, z tendencj ą do zarastania krzewami i drzewami. Do najsłabiej wykształconych nale Ŝą łąki rajgrasowe. Teren ten posiada tak Ŝe du Ŝe walory krajobrazowe.

Zagro Ŝenia : Du Ŝym zagro Ŝeniem dla zachowania we wła ściwym stanie ł ąk trz ęś licowych w Poczesnej koło Cz ęstochowy jest zaniechanie wykaszania i wypasu przez wła ścicieli tych ł ąk. Prowadzi to do stopniowego zarastania krzewami i drzewami w ramach naturalnych procesów sukcesji w kierunku lasu. Obecnie tylko cz ęść ł ąk jest wykaszana. Równie Ŝ potencjalna zmiana u Ŝytkowania z ł ąkowego na inny typ, np. pola orne lub działki budowlane z pewno ści ą doprowadziłoby do zniszczenia tych ł ąk, podobnie jak przesuszenie terenu przez ewentualne wykopanie rowów odwadniaj ących.

Działania obj ęte LPR w Ŝaden sposób nie wpłyn ą negatywnie na przedmiotowy obszar.

Walaszczyki w Cz ęstochowie OPIS OBSZARU Kompleks ł ąk o pow. 40 ha znajduje si ę w dzielnicy Cz ęstochowy - Walaszczykach, na terenach dawnej eksploatacji rud Ŝelaza. Obecnie tworz ą go w wi ększo ści słabo wykształcone, cz ęsto znacznie zdegenerowane zbiorowiska z rz ędu Arrhenatheretalia iznacznie lepiej zachowane i wykształcone fitocenozy z rz ędu Molinietalia, a zwłaszcza ze zwi ązku Molinion. Ponadto stwierdzono tu tak Ŝe niewielkie fragmenty torfowiska przej ściowego, ro ślinno ści szuwarowej i wodnej w istniej ących tu niewielkich zbiornikach oraz zadrzewie ń i zaro śli krzewów. Dobrze wykształcone płaty zbiorowiska z rz ędu Molinietalia zajmuj ą siedliska Ŝyzne i wilgotne.

48

WARTO ŚCI PRZYRODNICZE I ICH ZNACZENIE Siedliska ł ąk trz ęś licowych s ą wykształcone typowo i bardzo dobrze zachowane. Podobnie jak i porastaj ące je płaty zespołów Molinietum caereuleae. W tym kompleksie ł ąki trz ęś licowe stanowi ą około 20% powierzchni. Poprzez swoj ą fizjonomi ę i skład gatunkowy (zwłaszcza obecno ść kosa ćca syberyjskiego) dobrze wyodr ębniaj ą si ę w śród innych zbiorowisk, tworz ąc z nimi wyra źne granice. Charakteryzuj ą si ę du Ŝym bogactwem florystycznym i udziałem wielu gatunków chronionych i rzadkich jak np.: kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, goryczka w ąskolistna, sierpik barwierski i storczyki: kruszczyk błotny, kukułka szerokolistna i podkolan biały. Do najcenniejszych zalicza si ę tu dobrze wykształcone fitocenozy zespołu Molinietum caeruleae. ZAGROZENIE Du Ŝym zagro Ŝeniem dla zachowania we wła ściwym stanie ł ąk trz ęś licowych w Walaszczykach (dzielnicy Cz ęstochowy), jest zaniechanie wykaszania i wypasu przez wła ścicieli tych ł ąk. Prowadzi to do stopniowego zarastania krzewami i drzewami w ramach naturalnych procesów sukcesji w kierunku lasu. Równie Ŝ potencjalna zmiana u Ŝytkowania z ł ąkowego na inny typ, np. pola orne lub działki budowlane z pewno ści ą doprowadziłaby do zniszczenia tych ł ąk. Tak Ŝe planowana w pobli Ŝu budowa obwodnicy Cz ęstochowy stanowi dla nich bardzo du Ŝe zagro Ŝenie.

Najbli Ŝsze Paki Krajobrazowe to: Parki Krajobrazowy Orlich Gniazd i Lasy nad Górn ą Liswart ą

Park Krajobrazowy Orlich Gniazd Administracyjnie obszar Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd poło Ŝony jest na terenie województwa śląskiego i małopolskiego. Park obejmuje teren Wy Ŝyny Krakowsko – Cz ęstochowskiej. Powierzchnia parku to 600,85 km2, otuliny 483,88 km2. Powierzchnia i budowa geologiczna terenu Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd ma odbicie w zróŜnicowaniu krajobrazowym i przyrodniczym. Zbudowany jest głównie ze skał mezozoicznych. Zasadnicza cz ęść utworów pochodzi z okresu jurajskiego. Czynnikiem wpływaj ącym na rozwój rze źby tego terenu jest zjawisko krasowienia. Wyst ępuj ące tutaj jaskinie oraz schroniska skalne to jedne z najbardziej interesuj ących i pi ękniejszych obiektów. Jest ich około 500 w granicach województwa śląskiego. Najwi ększymi skupiskami odznaczaj ą si ę Sokole Góry i rejon Olsztyna – około 80 jaski ń, z najgł ębsz ą na obszarze całej wy Ŝyny jaskini ą Studnisko o gł ęboko ści 75 m. Pierwszoplanow ą form ą krajobrazu Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd stanowi ącą równie Ŝ jeden z elementów rze źby krasowej s ą licznie wyst ępuj ące tu osta ńce wapienne zwane inaczej mogotami. Najbardziej charakterystycznymi elementami krajobrazu tego terenu jest mozaika wierzchowin wapiennych, urozmaiconych pasmami skałek oraz rozcinaj ących je, pozbawionych wody dolin krasowych. Budowa geologiczna ma zasadniczy wpływ na warunki hydrologiczne tego obszaru. Omawiany teren jest bardzo ubogi w wody powierzchniowe (rzek i potoków). Mała ilo ść stałych systemów wodnych uzupełniana jest przez sie ć cieków okresowych, które pojawiaj ą si ę po ulewnych

49

deszczach, szczególnie w okresie letnim. Wiele wód powierzchniowych ginie pod ziemi ą w tzw. ponorach, by wypłyn ąć ponownie w pewnej odległo ści w postaci źródła krasowego zwanego tak Ŝe wywierzyskiem. Urozmaicona rze źba terenu, niejednolity mikroklimat i stosunki glebowe oraz bogata przeszło ść historyczna s ą przyczyn ą ró Ŝnorodno ści zbiorowisk ro ślinnych jakie spotykamy na Wy Ŝynie Krakowsko – Cz ęstochowskiej, a tym samym w Parku Krajobrazowym Orlich Gniazd. Wyst ępuj ą tu bardzo blisko siebie zbiorowiska ro ślinne, które wykazuj ą skrajne cechy pod wzgl ędem florystycznym i ekologicznym. Flora według dotychczasowych doniesień liczy ok. 1300 gatunków. Spo śród zwierz ąt na szczególn ą uwag ę zasługuj ą nietoperze, które znajduj ą znakomite ostoje w licznych na terenie parku jaskiniach, schroniskach skalnych i starych wyrobiskach. Wyst ępuje tu kilkana ście gatunków tych ssaków. Na terenie parku wyst ępuje tak Ŝe wiele rzadkich ciepłolubnych gatunków bezkr ęgowców. Na uwag ę zasługuje tak Ŝe obfituj ąca w gatunki rzadkie i endemity specyficzna fauna drobnych bezkr ęgowców Ŝyj ących w jaskiniach. Przez ruiny średniowiecznych zamków prowadzi Szlak Orlich Gniazd, który stanowi główn ą o ś turystyczn ą Jury. Zamki usytuowane na niedost ępnych skalnych wzniesieniach – orle gniazda, dały nazw ę PK Orlich Gniazd. Wi ększo ść z nich powstało w XIV w., stanowiły wtedy lini ę umocnie ń na południowo – zachodniej granicy pa ństwa piastowskiego. S ą to m.in. zamki: w Olsztynie, Mirowie, Bobolicach, Morsku, Smoleniu czy te Ŝ jeden z najwi ększych w Europie – zamek w Podzamczu, który powstał nieco później – w XVI w. Ruiny mniejszych budowli obronnych – tzw. stra Ŝnic spotykamy w Suliszowicach, Ostr ęŜ niku, Przewodziszowicach, Łutowcu.

50

Tablica 15. Park Krajobrazowy Orlich Gniazd

Źródło: www.zpk.com.pl

Park Krajobrazowy Lasy nad Górn ą Liswart ą Rok utworzenia: 1998 Akt prawny: Rozporz ądzenie Wojewody Cz ęstochowskiego Nr. 28/98 z dn.21.12.1998r. w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego „Lasy nad Górn ą Liswart ą” Park wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego od 01.01.2000r. na mocy Rozporz ądzenia Nr 222/99 Wojewody Śląskiego z 19.11.1999r Powierzchnia Parku: 38 701 ha Powierzchnia otuliny Parku: 12 045 ha, Ł ącznie 50746 ha Poło Ŝenie administracyjne: województwo śląskie, gminy Przystaj ń, Panki i Wr ęczyca Wielka w powiecie Kłobuck, gminy Blachownia, Konopiska i Starcza w powiecie Cz ęstochowa oraz gminy Boronów, Wo źniki, Kosz ęcin, Herby, Kochanowice i Ciasna w powiecie Lubliniec. Terytorialnie rejon Nadle śnictw Herby, Lubliniec, Kosz ęcin i Kłobuck.

51

Park Krajobrazowy Lasy nad Górn ą Liswart ą obejmuje zwarty kompleks le śny poło Ŝony na zachód od Cz ęstochowy, na zachodnim skraju Wy Ŝyny Śląsko-Krakowskiej. Obszar Parku stanowi nieck ę, środkiem której płynie Liswarta, wypływaj ąca na wysoko ści 315m.n.p.m w pobli Ŝu miejscowo ści Mzyki. Rzeka płynie szerok ą na kilkaset metrów dolin ą w otoczeniu lasów, ł ąk oraz zabudowa ń wsi. Jej najwi ększymi dopływami w obr ębie Parku s ą: Olszynka, Turza i Potok Je Ŝowski. Lasy zajmuj ą tu 63% powierzchni Parku i jego otuliny, 31% zaj ęte jest przez u Ŝytki rolne, pozostał ą cz ęść stanowi ą tereny zabudowane i stawy (ok.6 %). Lesisto ść samego parku to 66%. W śród lasów Parku przewa Ŝaj ą bory mieszane świe Ŝe oraz wilgotne, w drzewostanie dominuje sosna zwyczajna. Wzdłu Ŝ cieków rosn ą bogate lasy ł ęgowe z cennym zbiorowiskiem podgórskiego ł ęgu jesionowego. Cennymi zespołami le śnymi s ą tak Ŝe spotykane w południowej cz ęś ci Parku gr ądy niskie z udziałem jesionu i olszy oraz świetlista d ąbrowa ze stanowiskami ro ślin ciepłolubnych. W śród zbiorowisk ro ślinno ści niele śnej w Parku na uwag ę zasługuj ą wrzosowiska, wilgotne ł ąki oraz zespoły ro ślinno ści wodno-torfowiskowej. Najwi ększ ą osobliwo ści ą jest stanowisko pomnikowe ró Ŝanecznika katawbijskiego (gm. Kochanowice). Du Ŝą grup ę gatunków rzadkich stanowi ą ro śliny górskie: widłak wroniec, ciemi ęŜ yca zielona. Spo śród innych gatunków rzadkich na uwag ę zasługuj ą: wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, mieczyk dachówkowaty, storczyki, rosiczka okr ągłolistna. Najcenniejszym elementem fauny Parku s ą ptaki, znajduj ące tu dogodne warunki gniazdowania. Stwierdzono tu gniazdowanie 127 gatunków ptaków. Do bardzo cennych przedstawicieli awifauny l ęgowej nale Ŝą : bielik, rybołów, orlik krzykliwy, błotniaki, bocian czarny. W grupie drobnych ssaków na uwag ę zasługuj ą: popielica, koszatka, ryjówka aksamitna i malutka oraz kilka gatunków nietoperzy. W śród gadów najrzadszy jest gniewosz plamisty. Fauna płazów liczy 12 gatunków. W granicach Parku znajduj ą si ę cztery rezerwaty przyrody: le śno-florystyczne "Cisy nad Liswart ą", "Cisy w Łebkach"- gm.Herby oraz le śne "Rajchowa Góra" - gm.Boronów i "Ł ęg nad Młynówk ą" - Gm. Ciasna. Znajduj ą si ę tu równie Ŝ u Ŝytki ekologiczne: "Bagno w Jeziorze", "Jeziorko", i "Bagienko w Pietrzakach" oraz projektowany u Ŝytek Brzoza. Spo śród kilkudziesi ęciu pomników przyrody warto wymieni ć głaz narzutowy w Olszynie czy okazałe d ęby szypułkowe w Boronowie.

52

Tablica 16. Park Krajobrazowy Lasy Nad Górn ą Liswart ą

www.zpk.com.pl

Do najcenniejszych zabytków architektury na terenie Parku nale Ŝą : drewniane ko ścioły w Boronowie i Cieszowej, murowany klasycystyczny ko ściół w Kochanowicach, zespoły pałacowe w Ciasnej, Kochanowicach. Zwiedza ć Park mo Ŝna poruszaj ąc si ę po 4 ście Ŝkach dydaktycznych: „Na brzoz ę”, „Kierzkowskie bagna”, „Paj ąk”, ”Cisy nad Liswart ą” lub szlakach turystycznych: niebieskim – im. J. Lompy i Ŝółtym - „Pomników przyrody”.

Tablica 17. Rezerwaty przyrody (stan na dzie ń 30.04.2009r.) 1) Forma ¤ RODZAJ, TYP i PODTYP Nazwa Powierzch Data utworzenia, własno ści Plan Poło Ŝenie rezerwatu rezerwatu nia (ha) podstawa prawna 2) Rodzaj ochrony Opis formy ochrony gruntu 27.04.1953r. 1) Skarb Obszar obejmuj ący wzgórza Zarz. ML Pa ństwa ~ Olsztyn Zielona M.P. Nr A-42, poz. 510 wapienne z ró Ŝnymi typami lasów 19,66 NIE * cz ęstochowski Góra (8.07.1963r. mieszanych, wychodnie skał, jaskinie 2) le śny # śląskie Zarz. MLiPD itp. M.P. Nr 57, poz. 290) 1) Skarb Fragment lasu mieszanego jodłowo- ~ Janów 18.12.1953r. Pa ństwa sosnowego z domieszk ą Kaliszak 14,64 Zarz. ML NIE * cz ęstochowski innych gatunków o cechach zespołu M.P. Nr A-1, poz. 20 # śląskie 2) le śny naturalnego. 08.12.1953r. Zarz. ML 1) Skarb ~ Olsztyn Ró Ŝne typy lasów mieszanych i Sokole M.P. Nr A-116, poz. Pa ństwa 215,95 1509 NIE * cz ęstochowski sosnowych, wychodnie skał Góry (26.04.1963r. # śląskie wapiennych, jaskinie. Zarz. MLiPD 2) le śny M.P. nr 47, poz. 233)

Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach

53

Tablica 18. Parki Krajobrazowe (stan na dzie ń 30.04.2009r.)

Lp Nazwa, Informacje o planie okre ślenie formy Powierzchnia z ochrony, oznaczenie ochrony Data utworzenia(ustanowienia) formy Okre ślenie poło Ŝenia geograficznego i wyszczególnieniem dziennika przyrody – ochrony przyrody administracyjnego formy ochrony Opis formy ochrony przyrody formy własno ści i urz ędowego w rodzaj zespołu Numer Dziennika Urz ędowego przyrody rodzajów gruntów którym został plan przyrodniczo- ochrony krajobrazowego 1) Park Data utworzenia: tereny chronione ze wzgl ędu na Opracowano Gminy le Ŝą ce na terenie Parku Krajobrazowy 20 czerwca 1980r wiele form krasowych, olbrzymie Projekt Planu Krajobrazowego: „Orlich Powierzchnia parku systemy jaskiniowe, Ochrony Parku Cz ęstochowa, D ąbrowa Górnicza, Gniazd” Uchwała nr III/11/80 Woj. Rady krajobrazowego - przestrzenna zmienno ść Krajobrazowego Janów, Kroczyce, Łazy, Mstów, Narodowej w Katowicach z 20 czerwca 483,88 km² zbiorowisk ro ślinnych: bory „Orlich Gniazd” i Niegowa, Ogrodzieniec, Olsztyn, 1980r oraz Rozp.17/95 Woj. Powierzchnia otuliny sosnowe, buczyny, naskalne „Stawki” (Katowice, Pilica, Poczesna, Włodowice, Katowickiego z 1 lutego 1995r (Dz. Urz. parku murawy wapienne, bogata pod listopad 2000); Zawiercie, śarki, śarnowiec; Woj. Katowickiego Nr 3/95) , Uchwała krajobrazowego wzgl ędem jako ściowym i

Woj. Rady Narodowej w Cz ęstochowie - 600,85 km² ilo ściowym fauna nietoperzy , Gminy le Ŝą ce na terenie otuliny z 17 czerwca 1982r nr XVI/70/82 oraz Powierzchnia wśród których jest wiele rzadkich Parku Krajobrazowego „Orlich Rozp nr 15/98 Woj. Cz ęstochowskiego całkowita parku gatunków. Na uwag ę zasługuj ą Gniazd”: Cz ęstochowa, Irz ądze, z 22 czerwca 1998r ( Dz. Urz. Woj. krajobrazowego równie Ŝ reliktowe gatunki Janów, Kamienica Polska, Kroczyce, Cz ęstochowskiego nr 10poz 74 zmiana - 1.084,73 km² typowych owadów jaskiniowych Lelów, Mstów, Myszków, Niegowa, 1998Nr 20 poz. 220 tzw. troglobiontów. Olsztyn, Poczesna, Poraj, Przyrów, Rozporz ądzenie Nr 18/06 Wojewody Woj. małopolskie – 12 Na terenie parku znajduje si ę Włodowice, śarki, Śląskiego z dnia 18 kwietnia 2006 r. w 842,2 ha (pow. parku) 10 rezerwatów przyrody, 3 Dąbrowa Górnicza, Łazy, sprawie Parku Krajobrazowego Orlich - 78 836,9ha (pow. uŜytki ekologiczne i Ogrodzieniec, Pilica, Sławków, Gniazd – 51/1423 otuliny) kilkadziesi ąt pomników Zawiercie, śarnowiec przyrody

2) Park Data utworzenia: Gminy le Ŝą ce na terenie Parku Powierzchnia Tereny chronione ze wzgl ędu na Podpisano umow ę Krajobrazowy 21 grudnia 1998r Krajobrazowego „Lasy nad Górn ą całkowita parku lasy sosnowe z udziałem świerka na wykonanie „Lasy nad Rozp. Nr 28/98 Woj. Cz ęstochowskiego Liswart ą”: krajobrazowego pospolitego, lasy bukowe oraz Planu ochrony Górn ą z 21 grudnia 1998r (Dz. Urz. Woj. . Blachownia, Boronów, Ciasna, Herby, - 511,34 km² grupy drzew: olsza, d ąb jesion. Parku Liswart ą” Cz ęstochowskiego z 1998r nr 26, poz Kochanowice, Konopiska, Kosz ęcin, Powierzchnia parku Obok lasów wyst ępuje ro ślinno ść Krajobrazowego 269) Panki, Przystaj ń, Starcza, Wo źniki, krajobrazowego wodno – bagienna, torfowiskowa Rozporz ądzenie Nr 55/08 z dnia 25 Wr ęczyca Wielka, - 387,31 km² i ł ąkowa. Na terenie parku sierpnia 2008 r. w sprawie Parku Gminy le Ŝą ce na teranie otuliny Parku Powierzchnia otuliny wyst ępuje wiele gatunków ro ślin Krajobrazowego „Lasy nad Górn ą Krajobrazowego „Lasy nad Górn ą parku podlegaj ących ochronie prawnej Liswart ą” – 163/3071 Liswart ą”: krajobrazowego min. cis pospolity, bluszcz Blachownia, Ciasna, Kochanowice, - 124,03 km² pospolity, rosiczka okr ągłolistna i 54 Konopiska, Kosz ęcin, Starcza, inne. Wo źniki, Tablica 19. UŜytki ekologiczne Podstawa prawna Obr ęb 1. Pow(ha) Data utworzenia Dziennik Urz ędowy ewidenc Powiat Nadle śnict Cel Nazwa 2. Forma własno ści Gmina Akt prawny, powołuj ący Województwa yjny Województwo wo ochrony 3. Rodzaj gruntu Śląskiego Zapadliska 1. 3 Rozporz ądzenie Wojewody Nr Dz. Urz. Nr 42/02 z Olsztyn Poczesna Cz ęstochowa Złoty Potok Torfowisko 2. Skarb Pa ństwa 26/02 z 10.06.02 14.06.02 poz. 1458 śląskie 3. nieu Ŝytek Zapadliska I 1. 28.97 Rozporz ądzenie Wojewody Nr Dz. Urz. Nr 47/02 z Olsztyn Poczesna Cz ęstochowa Złoty Potok Torfowisko 2. Skarb Pa ństwa 43/02 z 19.06.02 1.07.02 poz. 1613 śląskie 3. nieu Ŝytek Mokradła I 1. 6.41 Rozporz ądzenie Wojewody Nr Dz. Urz. Nr 47/02 z Olsztyn Poraj Myszków Złoty Potok Torfowisko 2. Skarb Pa ństwa 42/02 z 19.06.02 1.07.02 poz. 1612 śląskie 3. nieu Ŝytek Mokradła II 1. 2 Rozporz ądzenie Wojewody Nr Dz. Urz. Nr 47/02 z Olsztyn Poraj Myszków Złoty Potok Torfowisko 2. Skarb Pa ństwa 45/02 z 26.06.02 1.07.02 poz. 1615 śląskie 3. nieu Ŝytek Góry Towarne 1. 10.384 Rozporz ądzenie Wojewody Nr Dz. Urz. Nr 77/03 z Olsztyn Olsztyn Cz ęstochowa Złoty Potok Skały 2. Prywatne 17/03 z 29.07.03 8.08.03 poz. 2147 śląskie krasowe 3. nieu Ŝytek

Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach

55

Tablica 20. Rejestr Pomników Przyrody Lp Podstawa prawna, oznaczenie dziennika poło Ŝenie Wyszczególnienie Nr rej. opis formy Uwagi urz ędowego, data utworzenia geograficzne, nazwa ochrony przyrody Informacja o ochronie adres, bli Ŝsza zgodnie z prawem lokalizacja mi ędzynarodowym (je śli istnieje) POWIAT CZ ĘSTOCHOWSKI Gmina:. KAMIENICA POLSKA Rozporz ądzenie nr 4/96 z dn. 06.02.1996r. Dąb szypułkowy Kamienica Polska 1) Wojewody Cz ęstochowskiego – zm. Dz. U. nr obwód 340cm 25/281 przy drodze z Osin 2/96, poz. 5. POWIAT CZ ĘSTOCHOWSKI Gmina:. KONOPISKA Rozporz ądzenie nr 4/96 z dn. 06.02.1996r. Konopiska Lipa drobnolistna Zabiegi w 2004/05 roku 1) Wojewody Cz ęstochowskiego – zm. Dz. U. nr za ko ściołem – ul. aleja (18 szt.) 28/134 (cao ść obiektów ZPKW Ś) 2/96, poz. 5 Lipowa obwody 210-390cm grupa wielogat. Rozporz ądzenie nr 4/96 z dn. 06.02.1996r. Konopiska 4 szt. modrzew e. 2) Wojewody Cz ęstochowskiego – zm. Dz. U. nr 28/135 ul. Sko śna 2 szt169, 235cm 2/96, poz. 5. świerk posp. 119cm Rozporz ądzenie nr 4/96 z dn. 06.02.1996r. Lipa drobnolistna Aleksandria Zabiegi w 2007r. (cs, rk,) 3) Wojewody Cz ęstochowskiego – zm. Dz. U. nr pojedyncze 388cm 28/137 ul. Pi ękna 132 ZPKW Ś 2/96, poz. 5.

Rozporz ądzenie nr 4/96 z dn. 06.02.1996r. Konopiska Dąb szypułkowy Zabiegi w 2005r. przez 4) Wojewody Cz ęstochowskiego – zm. Dz. U. nr ul. Opolska obwód 480cm 28/294 ZPKW Ś (cs, rk) 2/96, poz. 5. przy remizie OSP Zabiegi w 2007r. (cs, rk) POWIAT CZ ĘSTOCHOWSKI Gmina: POCZESNA . Rozporz ądzenie nr 4/96 z dn. 06.02.1996r. Zawodzie Dąb szypułkowy 1) Wojewody Cz ęstochowskiego – zm. Dz. U. nr 44/208 cmentarz Obwód 344cm 2/96, poz. 5.

Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach

56

Obszar przeznaczony do rewitalizacji dotkni ęty jest problemem degradacji środowiska w znacznym stopniu. LPR zakłada uporz ądkowanie i zagospodarowanie zdegradowanego obszaru. Planowane działania przestrzenne wi ąŜą si ę z budow ą lub rozbudow ą infrastruktury technicznej, w zwi ązku z czym zmniejszy si ę powierzchnia czynna biologicznie – będą to jednak niewielkie zmiany w środowisku, które nie wpłyn ą w znaczny sposób na spadek bioró Ŝnorodno ści. W ramach Programu nie planuje si ę usuwania drzew i krzewów na obszarze rewitalizowanym. Ewentualna wycinka b ędzie dopuszczona jedynie w miejscach kolizji z pracami budowlanymi, gdy nie b ędzie mo Ŝliwo ści omini ęcia zieleni. Na obszarze rewitalizowanym nie wyst ępuj ą licznie dziko Ŝyj ące gatunki zwierz ąt, przewa Ŝaj ą tu organizmy typowe dla bardziej zaludnionych terenów - gatunki synantropijne. Planowane działania inwestycyjne nie przyczyni ą si ę w zauwa Ŝalny sposób do zmiany warunków bytowania zwierz ąt zamieszkuj ących tereny rewitalizowane, w zwi ązku z czym przedsi ęwzi ęcia planowane do realizacji w ramach LPR nie wpłyn ą na zwierz ęta i ptactwo na obszarze obj ętym rewitalizacj ą. Wymienione w powy Ŝszych rozdziałach działania planowane w ramach wsparcia przyczyni ą si ę do zrównowa Ŝonego rozwoju. Działania, które bezpo średnio wi ąŜą si ę z pracami budowlanymi jak budowa i modernizacja dróg czy budynków mog ą wpływa ć negatywnie na środowisko. B ędzie to jednak oddziaływanie krótkotrwałe, chwilowe i w wi ększo ści przypadków odwracalne. Trwałe zmiany w środowisku wyst ąpi ą tylko w miejscach budowy nowych obiektów, gdzie zostanie usuni ęta powierzchnia biologicznie czynna, zjawisko to jednak nie b ędzie miało znacznego wpływu na środowisko. W zwi ązku, z czym oddziaływanie LPR na obszary chronione jest neutralne.

4.1.2 Klimat

Realizacja działa ń w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji nie wi ąŜ e si ę z dodatkow ą emisj ą gazów b ądź pyłów do atmosfery, które mog ą przyczyni ć si ę do zmiany panuj ącego klimatu. Planuje si ę głównie prowadzenie prac remontowych i budowlanych w zakresie komunikacji, które wpłyn ą na upłynnienie ruchu na drogach, co przyczyni si ę do zmniejszenia ewentualnych ilo ści powstaj ących spalin. W zwi ązku z powy Ŝszym mo Ŝna stwierdzi ć i Ŝ realizacja działa ń LPR b ędzie miała neutralny wpływ na mezoklimat.

4.1.3 Krajobraz

Działania w ramach LPR opisane w powy Ŝszych podrozdziałach to zadania, w ramach których planuje si ę m.in. rewitalizacj ę obiektów budowlanych. Planuje si ę prowadzi ć prace budowlane i projektowe z dbało ści ą o lokalny, cz ęsto historyczny i tradycyjny styl, tak aby nie

57

zaburzy ć ładu przestrzennego. Nowe obiekty b ędą tak zaprojektowane, aby komponowały si ę z otoczeniem i były dostosowane architektonicznie do pozostałych obiektów, nie powoduj ąc dysharmonii krajobrazu. Odremontowana infrastruktura przyczyni si ę do poprawy wizerunku zdegradowanych obszarów, które lepiej b ędą komponowa ć si ę z otoczeniem. Roboty ziemne, wykonywane w zwi ązku z pracami budowlanymi chwilowo zmieni ą lokalny krajobraz. Oddziaływanie to wywołane b ędzie przede wszystkim przemieszczeniami mas ziemnych oraz prac ą urz ądze ń mechanicznych (koparki, zag ęszczarki gruntu). Działania proponowane w LPR z zało Ŝenia maj ą na celu popraw ę wizerunku gminy, uporz ądkowanie przestrzeni oraz jej odpowiednie zagospodarowanie w zwi ązku z czym rewitalizacja wpłynie pozytywnie na krajobraz gminy.

4.1.4 Powierzchnia ziemi

Obszary obj ęte rewitalizacj ą znajduj ą si ę poza obszarami wykorzystywanymi rolniczo, w zwi ązku z czym nie wpłyn ą w Ŝaden sposób na pogorszenie si ę jako ści gleb. Realizacja przedsi ęwzi ęcia nie b ędzie wpływa ć na zło Ŝa kopalin, gdy Ŝ jak wynika z analizy danych geologicznych oraz z analizy materiałów archiwalnych dotycz ących planu zagospodarowania przestrzennego na trasie projektowanego przedsi ęwzi ęcia nie wyst ępuj ą zło Ŝa kopalin naturalnych, które wymagałyby ochrony.

Realizacja zada ń uj ętych w LPR mo Ŝe wi ąza ć si ę ze zwi ększon ą ilo ści ą wytwarzania odpadów, szczególnie podczas prac remontowo – budowlanych. W zwi ązku z tym, Ŝe prace te s ą nieuniknione, zakłada si ę wykonywa ć je tak, aby w jak najwi ększym stopniu ograniczy ć wytwarzanie odpadów w czasie trwania robót budowlanych. Do działa ń tych zalicza si ę: • racjonalne gospodarowanie materiałem budowlanym; • prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprz ętu i placu budowy; • wła ściwe zarz ądzanie realizacj ą prac, zgodnie z harmonogramem robót; • segregacja śmieci powstaj ących na terenie budowy. Powstałe odpady b ędą odpowiednio zagospodarowywane i segregowane zgodnie z zaleceniami ustawy z dnia 13 wrze śnia 1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236 poz. 2008) oraz ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39 poz. 251 z pó ź. zm.). Aby zminimalizowa ć w tym zakresie oddziaływanie na środowisko istnieje mo Ŝliwo ść wykorzystania cz ęś ci odpadów betonowych i ceglanych powstaj ących podczas remontów i rozbiórek obiektów budowlanych. Odpady tego typu po odpowiedniej przeróbce (mechaniczne przetwarzanie, rozdrabnianie i uszlachetnianie) z powodzeniem s ą wykorzystywane w budownictwie drogowym na przykład do formowania i zag ęszczania terenu, utwardzania parkingów i dróg dojazdowych. Z jednej strony pozwala to na wykorzystanie i likwidacj ę narastaj ących hałd składowanego gruzu, a z drugiej ogranicza eksploatacj ę zasobów naturalnych kruszyw. Wi ąŜ e si ę to z ograniczeniem degradacji środowiska.

58

W Programie nie przewiduje si ę takich zada ń, które wi ązały by si ę z wytwarzaniem i wprowadzaniem toksycznych substancji i ścieków do gleby, mog ących wpłyn ąć na jako ść środowiska gruntowo - wodnego. Jedynie podczas prac budowlanych mog ą zdarzy ć si ę niekontrolowane wycieki substancji szkodliwych, w zwi ązku z czym nale Ŝy zachowa ć szczególne środki ostro Ŝno ść pod tym wzgl ędem. Ścieki bytowo - gospodarcze wytwarzane przez pracowników firmy wykonawczej b ędą odprowadzane do istniej ącej kanalizacji lub magazynowane w szczelnym zbiorniku bezodpływowym, a nast ępnie wozem asenizacyjnym wywiezione na oczyszczalni ę ścieków. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 roku w sprawie warunków jakie nale Ŝy spełnia ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137 poz. 984) nie przewiduje si ę wprowadzenia do gruntu lub wód Ŝadnych ścieków, bez uprzedniego ich oczyszczenia. Realizacja niektórych zada ń LPR b ędzie si ę wi ąza ć z konieczno ść przemieszczania mas ziemnych. Grunt ten b ędzie wywieziony w miejsce wskazane przez Inwestora. Wykonywanie prac budowlanych spowoduje chwilowe zniszczenie istniej ącej powierzchni ziemi i naruszenie struktury gleby. B ędzie ono wyst ępowa ć fragmentarycznie, a po zako ńczeniu prac powierzchnia ziemi zostanie przywrócona do stanu pierwotnego. Zadania przewidziane do realizacji w ramach rewitalizacji w wi ększo ści przypadków będą miały pozytywny lub neutralny wpływ na powierzchnię ziemi.

4.1.5 Środowisko wodne

W zasi ęgu rewitalizowanych obszarów nie ma bezpo średnio zlokalizowanych wód powierzchniowych, które mogłyby by ć bezpo średnio nara Ŝone na ewentualne zanieczyszczenia. Realizacja zada ń LPR nie wi ąŜ e si ę jednak z dodatkowym wytwarzaniem zanieczyszcze ń (ścieków, odpadów), które mogły by pogorszy ć stan czysto ści rzek. W zwi ązku z czym realizacja działa ń Programu nie b ędzie oddziaływa ć na wody powierzchniowe. Równie Ŝ nie przewiduje si ę działa ń, które mogły by powodowa ć wytwarzanie i wprowadzanie szkodliwych substancji, ścieków do gruntu, mog ących wpłyn ąć na jako ść wód gruntowych. śadne z planowanych inwestycji nie będzie zlokalizowane w pobli Ŝu lub bliskim s ąsiedztwie uj ęć wody i ich stref ochronnych. W zwi ązku z tym nie przewiduje si ę jakichkolwiek oddziaływa ń na wody gruntowe. Powstaj ące w nowo wybudowanych obiektach ścieki bytowo – gospodarcze b ędą wprowadzane do istniej ącej sieci kanalizacji sanitarnej, sk ąd trafi ą do oczyszczalni ścieków. Odpady b ędą magazynowane w kontenerach i wywiezione na składowisko. Prace budowlane mog ą przej ściowo oddziaływa ć na środowisko wodne, w zwi ązku z tym aby nie pogorszy ć ich stanu i nie zachwia ć równowagi ekologicznej systemu wodnego nale Ŝy roboty wykonywa ć z dbało ści ą o wody powierzchniowe i podziemne. W trakcie trwania prac budowlanych, w przypadku wyst ąpienia wód gruntowych w wykopach powinna by ć ona odprowadzana pompami przeponowymi poza teren wykopu. Po

59

zako ńczeniu prac budowlanych poziom wód gruntowych powinien by ć przywrócony do stanu pierwotnego. Przewidziane do realizacji w ramach LPR działania maj ą neutralny wpływ na wody powierzchniowe i podziemne.

4.1.6 Emisje do atmosfery

Główne źródła zanieczyszcze ń powietrza na obszarze gminy to zanieczyszczenia komunikacyjne, lokalne kotłownie obsługuj ące budynki mieszkalne oraz lokalny przemysł. W ramach LPR przewiduje si ę działania, które maj ą na celu popraw ę jako ści istniej ących dróg oraz powstanie nowych. Rozbudowa sieci infrastruktury technicznej przyczyni si ę do poprawy funkcjonowania systemu komunikacyjnego, upłynnienia ruchu, zmniejszenia zatorów na drogach, co wi ąŜ e si ę ze zmniejszon ą emisj ą szkodliwych składników spalin do atmosfery. Podczas prac budowlanych mog ą by ć wytwarzane dodatkowe emisje do powietrza, zwi ązane z prac ą maszyn i ruchem pojazdów budowlanych. B ędzie to jednak oddziaływanie krótkotrwałe – podczas prac budowlanych, chwilowe – tylko w porze dziennej i odwracalne. Emisja zwi ązana z robotami budowlanymi będzie miała charakter niezorganizowany, ustanie wraz z zako ńczeniem prac i w głównej mierze b ędzie zale Ŝała od stanu technicznego pojazdów Aby zminimalizowa ć wpływ na jako ść powietrza atmosferycznego zastosowane b ędą nast ępuj ące metody: • prace budowlane b ędą prowadzone sprz ętem budowlanym sprawnym technicznie, zapewniaj ącym minimaln ą emisj ę zanieczyszcze ń spalin do powietrza, • do wykonywania wszelkich prac stosowane b ędą maszyny i urz ądzenia o wysokim standardzie technologicznym, a zatem charakteryzuj ące si ę mi ędzy innymi stosunkowo niskim poziomem emisji spalin, • ruch drogowy b ędzie wła ściwie zorganizowany tak aby ograniczy ć zasi ęg wzmo Ŝonej emisji zanieczyszcze ń do powietrza, • w miejscach wzmo Ŝonego pylenia podczas rozbiórek i remontów obiektów budowlanych zastosowane zostan ą metody ograniczaj ące te zjawisko jak zwil Ŝanie pyl ących powierzchni czy zaniechanie w miar ę mo Ŝno ści obróbki i destrukcji mechanicznej demontowanego wyrobu, nie posługiwanie si ę narz ędziami nap ędzanymi elektrycznie ( jak piły, wiertarki, wyzwalaj ącymi znaczn ą emisj ę, ale narz ędziami r ęcznymi - najlepiej wolnoobrotowych o specjalnie wyprofilowanych ostrzach, zaopatrzonych w odsysanie pyłu). Staranno ść i dokładno ść wszelkich czynno ści wykonywanych podczas prac budowlanych oraz wykonywanie ich według z góry przygotowanego, logicznego planu zapewni ą bezpiecze ństwo środowisku przyrodniczemu i mieszka ńcom gminy. W ramach LPR nie przewiduje si ę zada ń, które swoim funkcjonowaniem b ędą emitowa ć substancje do środowiska mog ące pogorszy ć jego jako ść . Nie zostan ą równie Ŝ przekroczone dopuszczalne normy i poziomy okre ślone w rozporz ądzeniu Ministra

60

Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47 poz. 281). W zwi ązku z powy Ŝszym mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe realizacja LPR wpłynie neutralnie na jako ść powietrza w obszarze rewitalizowanym.

4.1.7 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne

Głównym źródłem hałasu powstaj ącego w obr ębie rewitalizowanych obszarów jest ruch drogowy i kolejowy, a tak Ŝe drobny lokalny przemysł. Przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu s ą jednym z głównych problemów z jakimi boryka si ę gmina. W Programie nie planuje si ę bezpo średnich działa ń, które maj ą na celu zmniejszenie poziomu hałasu, jednak niektóre z zada ń po średnio przyczyni ą si ę do zmniejszenia nat ęŜ enia d źwi ęków w dzielnicach rewitalizowanych. Remonty nawierzchni dróg upłynni ą ruch, dzi ęki czemu b ędą emitowały one słabszy hałas. Ponadto nowe nasadzenia w pobli Ŝu dróg b ędą tłumiły uci ąŜ liwy hałas komunikacyjny. Realizacja zaplanowanych zada ń docelowo nie b ędzie źródłem nadmiernego hałasu, w zwi ązku z czym obecnie wyst ępuj ące poziomy d źwi ęków pozostan ą bez zmian lub ulegn ą niewielkiemu zmniejszeniu. Jedynym dodatkowym źródłem hałasu mog ą by ć prace remontowo – budowlane, jednak Ŝe b ędzie to oddziaływanie krótkotrwałe, wytupuj ące tylko w porze dziennej i odwracalne. Aby ograniczy ć emisj ę hałasu do środowiska w miar ę mo Ŝliwo ści b ędą stosowane maszyny o najlepszych parametrach w tym zakresie a uci ąŜ liwe prace b ędą prowadzone w godzinach od 07:00 do 19:00. W zadaniach przewidzianych do realizacji w ramach LPR dla gminy nie przewiduj ę si ę Ŝadnych działa ń, które b ędą powodowa ć promieniowanie elektromagnetyczne (nie b ędą montowane linie wysokiego napi ęcia, stacje transformatorowe itp.), mog ące szkodliwie oddziaływa ć na otoczenia. Maj ąc na uwadze powy Ŝsze stwierdza si ę, Ŝe realizacja celów LPR nie wpłynie w Ŝaden sposób na środowisko w zakresie promieniowania elektromagnetycznego.

4.1.8 Ludno ść

Jednym z głównych zało Ŝeń LPR jest rozwój społeczny gminy i stworzenie miejsca przyjaznego dla ludzi oraz rozwój przedsi ębiorczo ści. Planuje si ę działania koncentruj ące si ę na zapobieganiu patologiom i wykluczeniu społecznemu (przest ępczo ści, marginalizacji, bezrobociu) oraz maj ące na celu wzrost poziomu integracji mieszka ńców. Gmina boryka si ę z wieloma problemami w strefie społecznej ( migracje młodych ludzi, mała aktywno ść społeczna w zakresie organizowania czasu wolnego itp.). Program z zało Ŝenia ma wspiera ć grupy społeczne i prowadzi ć działania przyczyniaj ące si ę do poprawy jako ści ich Ŝycia. Wi ększo ść działa ń ma charakter prospołeczny i w wi ększym

61

bądź mniejszym stopniu wpłyn ą pozytywnie na lokaln ą społeczno ść , a tak Ŝe turystów. Realizacji działa ń LPR wpłynie mi ędzy innymi na popraw ę poziomu przedsi ębiorczo ści oraz utworzenie nowych miejsc pracy dla lokalnych mieszka ńców. Negatywne oddziaływanie na mieszka ńców zauwa Ŝalne mo Ŝe by ć jedynie w fazie prowadzenia prac remontowo – budowlanych. Uci ąŜliwo ści b ędą jednak wyst ępowa ć tylko w najbli Ŝszym s ąsiedztwie z obszarami obj ętymi rewitalizacj ą gdzie prowadzone b ędą roboty. Zwi ązane to b ędzie z u Ŝyciem maszyn budowlanych (emisja hałasu, pyłu i wibracji) i utrudnieniami komunikacyjnymi. Oddziaływanie to będzie krótkotrwałe, chwilowe i odwracalne i ustanie po zako ńczeniu prac. W zwi ązku z powy Ŝszym stwierdza si ę, Ŝe działania w ramach LPR wpłyn ą pozytywnie na ludno ść i jako ść Ŝycia mieszka ńców.

4.1.9 Zasoby naturalne

Działania prowadzone w obszarach wsparcia nie b ędą wpływały na zasoby naturalne wyst ępuj ące w obr ębie miejscowo ści. W czasie prowadzenia prac remontowo – budowlanych b ędą wykorzystywane przede wszystkim woda, Ŝwir, piasek i energia. Zakłada si ę racjonalne wykorzystanie tych materiałów, w zwi ązku z czym nie przewiduje si ę negatywnego oddziaływania w tym zakresie. LPR wpłynie neutralnie na zasoby naturalne.

4.1.10 Zabytki i dobra materialne

W ramach Programu nie przewiduje si ę ingerencji w zabytki. Ponadto zaplanowane w ramach rewitalizacji działania nie b ędą oddziaływa ć na obiekty wpisane do rejestru zabytków, które zostały w poprzednich rozdziałach wymienione. W zwi ązku z powy Ŝszym działania prowadzone w ramach LPR będą miały neutralny wpływ na zabytki i dobra materialne.

62

4.2 Przewidywane znacz ące oddziaływania (bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe, pozytywne i negatywne) na środowisko, w tym na obszar Natura 2000

Wpływ realizacji projektu na poszczególne komponenty środowiska w postaci opisowej przedstawiono w powy Ŝszych rozdziałach. Ten rozdział stanowi sentencj ę i podsumowanie oceny wpływu realizacji poszczególnych celów projektu LPR, w postaci metody macierzowej. Przyj ęta macierz jest wykresem siatki, w której w wierszach wpisano uruchamiane przez realizacj ę LPR działania, a w kolumnach wpisano wska źniki charakteryzuj ące i opisuj ące środowisko. Bior ąc pod uwag ę oceny skutków środowiskowych wdra Ŝania projektu, zakwalifikowano poszczególne cele projektu do pozytywnych, negatywnych b ądź neutralnych w zakresie analizowanego zagadnienia w stosunku do poszczególnych aspektów środowiska. Oznaczenia do Tablicy: (+) - realizacja celu spowoduje pozytywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia (-) - realizacja celu spowoduje negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia (0) - realizacja celu nie wpływa w sposób zauwa Ŝalny na analizowane zagadnienie (+/-) - realizacja celu mo Ŝe spowodowa ć zarówno pozytywne, jak i negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia (N) – brak mo Ŝliwo ści jednoznacznego okre ślenia spodziewanego oddziaływania i skutków – są one zale Ŝne od wyboru szczegółowych rozwi ąza ń lub innych niemo Ŝliwych obecnie do przewidzenia i uwzgl ędnienia w symulacji, uwarunkowa ń.

63

Tablica 21. Ocena wpływu realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji na stan środowiska i zdrowie ludzi oraz obszary chronione

Komponenty środowiska

ść

ta ta ść Działania ę liny liny ś Woda Woda Klimat Klimat Dobra Dobra Ro ziemi ziemi norodno Zabytki Zabytki Zasoby Zasoby Obszary Obszary Ludno Ŝ Zwierz Krajobraz Krajobraz Powietrze Powietrze naturalne naturalne chronione chronione materialne materialne biologiczna biologiczna Powierzchnia Powierzchnia Ró

PLAN DZIAŁA Ń PRZESTRZENNYCH

Działania dotycz ące rozwoju infrastruktury technicznej

Podcz ęstochowska Strefa Aktywno ści Gospodarczej w gminach: 0 0 0 0 0 0 + + + 0 0 0 0 Poczesna, Kamienica Polska, Konopiska, Starcza

Działania dotycz ące rozwoju transportu

Rozbudowa dróg gminnych w rejonie ul. Przemysłowej w Konopiskach 0 0 0 0 0 + + 0 + + 0 0 0

Działania dotycz ące rozwoju kluczowych przestrzeni publicznych na cele kulturalne, społeczne i gospodarcze

Rewitalizacja centrum Konopisk + + N + 0 + + + + 0 0 + 0

Działania dotycz ące rozwoju infrastruktury społecznej, kulturalnej, turystycznej, oraz ochrony dziedzictwa kulturowego Budowa Gminnego O środka Rekreacyjno – Sportowego w Konopiskach 0 + 0 0 0 + + 0 + + 0 0 0

Muzeum Polskiej Tradycji Weselnej w Konopiskach +/_ 0 0 0 0 0 + 0 + + 0 0 0

Działania dotycz ące ochrony i poprawy środowiska naturalnego

Rozbudowa i cz ęś ciowa rekultywacja składowiska gminnego + + + + + + + + + + 0 0 0

PLAN DZIAŁA Ń GOSPODARCZYCH

Działania dotycz ące rozwoju przedsi ębiorczo ści oraz sektorów gospodarki lokalnej

Promocja Podcz ęstochowskiej Strefy Aktywno ści Gospodarczej 0 0 0 0 0 0 + 0 0 0 0 0 0

Przygotowanie i wdro Ŝenie Programu Promocji Lokalnych Produktów 0 0 0 0 0 0 + 0 0 0 0 0 0 Kulturowych

64

Komponenty środowiska

ść

ta ta ść Działania ę liny liny ś Woda Woda Klimat Klimat Dobra Dobra Ro ziemi ziemi norodno Zabytki Zabytki Zasoby Zasoby Obszary Obszary Ludno Ŝ Zwierz Krajobraz Krajobraz Powietrze Powietrze naturalne naturalne chronione chronione materialne materialne biologiczna biologiczna Powierzchnia Powierzchnia Ró

Rozwój przedsi ębiorczo ści poprzez doradztwo i szkolenia dla

przedsi ębiorców

PLAN DZIAŁA Ń SPOŁECZNYCH

Działania dotycz ące rozwoju zasobów ludzkich i zapobieganiu bezrobociu

Podnoszenie kwalifikacji w gminie Konopiska 0 0 0 0 0 0 + 0 0 0 0 0 0

Promocja samozatrudnienia w śród osób bezrobotnych w gminie Konopiska 0 0 0 0 0 0 + 0 0 0 0 0 0

Działania na rzecz promocji i rozwoju kultury i turystyki

Organizacja wydarze ń i imprez kulturalnych 0 0 0 0 0 0 + 0 0 0 0 0 0

65

4.3 Transgraniczne oddziaływanie na środowisko

Skala przedsi ęwzi ęć zaproponowanych do realizacji w ramach Programu ma charakter lokalny i ewentualne, negatywne oddziaływanie tych przedsi ęwzi ęć b ędzie miało niewielki zasi ęg, ograniczony tylko do przestrzeni miejskiej. Na etapie Prognozy stwierdzono, Ŝe realizacja Programu nie wskazuje na mo Ŝliwo ść negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko, mog ącego obj ąć terytorium innych pa ństw.

4.4 Opis przewidywanych działa ń maj ących na celu ograniczenie, zapobieganie negatywnym oddziaływaniom na środowisko w zwi ązku z realizacj ą projektu

Projekt LPR przewiduje prowadzenie prac realizacyjnych zgodzie z zasadami społecznej i środowiskowej odpowiedzialno ści oraz ide ą zrównowa Ŝonego rozwoju. Rozwój społeczno-gospodarczy gminy w oparciu o ekologiczne rozwi ązania jest głównym zało Ŝeniem procesu rewitalizacji. Program nie zakłada bezpo średnio rozwi ąza ń maj ących na celu zapobieganie i kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko, gdy Ŝ nie przewiduje si ę działa ń, które mogły by znacz ąco wpływa ć na środowisko. Do przedsi ęwzi ęć realizowanych w ramach LPR, które mog ą powodowa ć przej ściowe uci ąŜ liwo ści dla środowiska nale Ŝą przede wszystkim inwestycje w zakresie: remontów i budowy na etapie ich realizacji. Jednak Ŝe oddziaływania te b ędą miały charakter odwracalny i b ędą wyst ępowały krótkoterminowo. Negatywne oddziaływanie na środowisko inwestycji wymienionych w projekcie mo Ŝna ograniczy ć poprzez wykonanie prawidłowego projektu, uwzgl ędniaj ącego potrzeby ochrony środowiska zarówno na etapie budowy jaki i w fazie eksploatacji. Poni Ŝsza tabela przedstawia potencjalne wyst ępowanie oddziaływania na środowisko i proponowane środki zapobiegawcze dla zminimalizowania lub wykluczenia wpływu.

Tablica 22. Potencjalne oddziaływania na środowisko i proponowane środki zapobiegawcze dla zminimalizowania lub wykluczenia wpływu Przedmiot Zadanie Wpływ / zagro Ŝenia Środki zapobiegawcze ochrony • zachowanie obowi ązuj ących przepisów budowlanych • zanieczyszczenie wód • zagwarantowanie środków do gruntowych przez wi ązania i usuwania olejów na czas maszyny budowlane środowisko prac budowlanych • zniszczenie warstwy wodne • czynno ści w zakresie odwodnienia wodono śnej wykopów • zanieczyszczenie wód • zasypanie warstwy wodono śnej powierzchniowych Prace budowlanePrace materiałem o jednakowym przewodnictwie wody

66

Przedmiot Zadanie Wpływ / zagro Ŝenia Środki zapobiegawcze ochrony • przebieg prac ziemnych przy neutralnym bilansie mas gruntów • usuwanie wi ększych • konieczny materiał Ŝwirowy musi mas ziemnych posiada ć odpowiednie certyfikaty grunty • dowo Ŝenie • stosowanie rodzimego gruntu przy dodatkowych zasypywaniu wykopów materiałów do zasypu • zabezpieczenie i pó źniejsze wykorzystanie Ŝyznej wierzchniej warstwy humusowej • zdejmowanie warstwy • zminimalizowanie miejsca wierzchniej gruntu potrzebnego do prowadzenia prac organizmy Ŝywe • wycinanie krzewów budowlanych i drobnej ro ślinno ści • odnowa naruszonych powierzchni • unikanie, minimalizowanie powstawania odpadów odpady • powstawanie odpadów • prawidłowy zbiór, segregacja i utylizacja odpadów • stosowanie sprawnego sprz ętu, • emisja spalin maszyn i pojazdów powietrze • pylenie • zastosowanie technik przyjaznej dla środowiska • zastosowanie maszyn o mo Ŝliwie najmniejszej emisji hałasu hałas • emisja hałasu • prace budowlane prowadzone w dni robocze w godzinach od 07.00 – 19.00 • przestrzeganie obowi ązuj ących niebezpie - • niebezpiecze ństwo przepisów bhp cze ństwo powstania wypadków • odpowiednie zabezpieczanie wypadków placów budowy • uci ąŜ liwo ści zwi ązane • stosowanie wy Ŝej wymienionych z hałasem ludzie środków zapobiegawczych aby i zanieczyszczeniami zminimalizowa ć uci ąŜ liwo ści powietrza i wód • remonty starych i budowa nowej infrastruktury o architekturze • powstanie nowych zgodnej z najbli Ŝszym otoczeniem krajobraz elementów w ju Ŝ • maskowanie np. zieleni ą istniej ącym krajobrazie szpec ących, dysharmonijnych obiektów, gdy nie ma mo Ŝliwo ści ich modernizacji • ograniczenie miejsca robót budowlanych i remontowych do • zanik bioró Ŝnorodno ści minimum w miejscach • utworzenie szlaków wybudowania obiektów komunikacyjnych dla pojazdów • usuwanie drzew pod i maszyn budowlanych organizmy Ŝywe nowe inwestycje • zabezpieczanie w miar ę mo Ŝliwo ści • uszkodzenia wierzchniej drzew, krzewów warstwy ziemi wraz i zieleni niskiej w pobli Ŝu robót z znajduj ącymi si ę tam • stosowa ć zasad ę kompensacji ro ślinami przyrodniczej, prowadzi ć nowe nasadzenia w zamian za ro śliny wyci ęte Prace remontowebudowa i nowych obiektów środowisko • zanieczyszczenia wód • w miar ę mo Ŝliwo ści stosowanie gruntowo - powierzchniowych rodzimego gruntu

67

Przedmiot Zadanie Wpływ / zagro Ŝenia Środki zapobiegawcze ochrony wodne i gruntowych przez • zabezpieczenie i pó źniejsze maszyny i pojazdy wykorzystanie Ŝyznej wierzchniej budowlane warstwy humusowej • wywóz lub dowóz gruntu w celu np. wyrównania terenu • zastosowanie maszyn i pojazdów o niskiej emisji hałasu i spalin do powietrze • emisja spalin otoczenia atmosferyczne i • pylenie • w czasie działa ń zwi ązanych klimat • z wzmo Ŝonym pyleniem stosowa ć akustyczny emisja hałasu odpowiednie siatki zabezpieczaj ące i zwil Ŝać pyl ące powierzchnie

Do ogólnych działa ń ograniczaj ących oddziaływanie środowiskowe nale Ŝą : • prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprz ętu i placu budowy w czasie realizacji inwestycji; • stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwi ąza ń konstrukcyjnych; • dostosowanie prac do harmonogramu robót; • wła ściwe kierowanie pracami robót; • dotrzymywanie terminów wykonywania prac budowlanych; • nadzór nad skuteczno ści ą i jako ści ą realizacji; • stosownie wysokiej klasy rozwi ąza ń technicznych; • ograniczanie i oszcz ędzanie podczas budowy surowców takich jak: woda, piasek i energia. W fazie budowy b ędą powstawa ć odpady socjalno – bytowe wytwarzane przez pracowników firmy wykonawczej i budowlane. Zaleca si ę aby Wykonawca robót budowlanych, na 30 dni przed rozpocz ęciem działalno ści, zło Ŝył zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z pó źn. zm.) informacj ę o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania tymi odpadami oraz zapewnił prawidłowy sposób gospodarowania wytworzonymi odpadami na etapie realizacji inwestycji zgodnie z postanowieniami w/w ustawy. Odpady powinny by ć segregowane, gromadzone w szczelnych oznakowanych pojemnikach i wywiezione na składowisko. Ścieki socjalno – bytowe wytwarzane przez pracowników firmy wykonawczej b ędą odprowadzane do istniej ącej kanalizacji lub magazynowane w szczelnym zbiorniku bezodpływowym, a następnie wozem asenizacyjnym wywiezione na oczyszczalnię ścieków. Natomiast wszystkie nowo powstałe budynki b ędą podł ączone do istniej ącej kanalizacji, a nast ępnie trafi ą do oczyszczalni ścieków, gdzie zostan ą poddane procesom oczyszczania. Na etapie eksploatacji zrealizowanych inwestycji nie przewiduje si ę niekorzystnego oddziaływania na środowisko. W wyniku realizacji ustale ń LPR nie zaistniej ą straty w istniej ących i proponowanych obszarach sieci Natura 2000. Prace w obr ębie obszaru Wisłoka

68

z dopływami będą prowadzone ze szczególnym uwzgl ędnieniem warunków środowiskowych, tak aby nie wpłyn ąć na siedliska cennych tam organizmów.

4.5 Propozycja rozwi ąza ń alternatywnych do rozwi ąza ń zaproponowanych w projekcie oraz uzasadnienie ich wyboru

Lokalny Program Rewitalizacji jest opracowaniem konkretnie okre ślaj ącym planowane działania zmierzaj ące do wzrostu atrakcyjno ści turystycznej oraz rozwoju gospodarczego i społecznego gminy. W celu sporz ądzenia Lokalnego Programu Rewitalizacji przeprowadzono analiz ę potrzeb. Nast ępnie sprecyzowano wykaz i zakres zada ń rewitalizacyjnych z zaproponowanych przez mieszka ńców i instytucje przedsi ęwzi ęć . Okre ślono równie Ŝ obszary wsparcia w obr ębie których b ędzie prowadzony proces rewitalizacji. W kontek ście powy Ŝszego, trudno wskaza ć rozwi ązania alternatywne. LPR jest spójn ą koncepcj ą przebudowy i rewitalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy. Obszary wsparcia i działania rewitalizacyjne zostały wybrane na podstawie skrupulatnie przeprowadzonych analiz i okre ślone w najbardziej zdegradowanych i zaniedbanych terenach miejscowo ści. Poszukiwanie rozwi ąza ń alternatywnych byłoby kwestionowaniem całej, kompleksowej wizji przebudowy, rozwoju i o Ŝywienia gminy, zaprezentowanej w Programie i wymagałoby stworzenia zupełnie nowej koncepcji. W zwi ązku z powy Ŝszym o rozwi ązaniach alternatywnych nie mo Ŝna wi ęc mówi ć w kontek ście ogólnej koncepcji rewitalizacji gminy, jednak Ŝe na etapie wdra Ŝania LPR i realizacji jego działa ń mo Ŝe si ę pojawi ć potrzeba wariantowania. Dla przyj ętych w Programie rozwi ąza ń, na etapie ich wdra Ŝania mo Ŝna zaproponowa ć nast ępuj ące alternatywy: • wybór innych od pierwotnie zakładanych, funkcji dla poszczególnych obszarów/obiektów; • inna koncepcja zagospodarowania poszczególnych przestrzeni w tym terenów zielonych; • zmiana kolejno ści działa ń wynikaj ąca z nakładania si ę prac b ądź te Ŝ z zachwiania harmonogramu robót lub te Ŝ inne czynniki, które w chwili obecnej ci ęŜ ko okre śli ć; • wybór innych materiałów budowlanych i technologii wykonania np. stosowanie bardziej ekologicznych metod.

Jako alternatyw ę nale Ŝy równie Ŝ wzi ąć pod uwag ę brak realizacji projektu LPR, który został bli Ŝej omówiony w rozdziale: „potencjale zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji celów zawartych w projekcie LPR”. Metodologia opracowania Prognozy nakazuje dokonanie propozycji rozwi ąza ń alternatywnych w stosunku do przewidywanych w projekcie dokumentu rozwi ąza ń, które pozwoliłyby osi ągn ąć zamierzone cele przy mniejszej skali uci ąŜ liwo ści i oddziaływa ń na ró Ŝne elementy środowiska. Oceniaj ąc wpływ na ró Ŝne elementy środowiska nale Ŝy zauwa Ŝyć, Ŝe zmiany pozytywne b ędą istotne i zauwa Ŝalne, podczas gdy prognozowane zmiany negatywne

69

będą niewielkie i zauwa Ŝalne jedynie w fazie wdra Ŝania i realizacji. Cała koncepcja rewitalizacji ma słu Ŝyć środowisku w zwi ązku z czym wszystkie zaproponowane tu zadania po średnio lub bezpo średnio wpłyn ą na popraw ę stanu środowiska b ądź w najgorszym wypadku pozostan ą dla niego neutralne.

W trakcie opracowywania prognozy oddziaływania na środowisko projektu „Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Konopiska na lata 2007 – 2013” nie napotkano na trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

70

5 INFORMACJE KO ŃCOWE

5.1 Przewidywalne metody analizy skutków realizacji projektu LPR

Istotnym elementem procesu wdra Ŝania Lokalnego Programu Rewitalizacji b ędzie kontrola realizacji zało Ŝonych w nim celów i uzyskanych rezultatów m.in. poprzez monitorowanie uzyskanych efektów ekologicznych oraz zmian w stanie środowiska. Za proces monitorowania i raportowania odpowiada ć b ędzie Wójt Gminy wraz z podległym mu aparatem wykonawczym w postaci Urz ędu Gminy oraz gminnych jednostek organizacyjnych. Monitoring projektu b ędzie głównie skupiony na kontroli realizacji projektów inwestycyjnych. B ędzie on prowadzony w dwóch kategoriach: rzeczowym i finansowym. Zakres rzeczowy b ędzie dotyczy ć wska źników produktu, rezultatu i oddziaływania, będzie on równie Ŝ dostarczał danych, które obrazuj ą post ęp we wdra Ŝaniu Lokalnego Programu Rewitalizacji oraz umo Ŝliwi ocen ę jego wykonania w odniesieniu do celów ustalonych w programie. Natomiast zakres finansowy b ędzie obrazowa ć dane dotycz ące finansowych aspektów realizacji programu, b ędących podstaw ą do oceny sprawno ści wydatkowania przeznaczonych na niego środków. Monitorowanie to odbywa si ę w oparciu o sprawozdania okresowe, roczne oraz ko ńcowe. Ocena wykonania Lokalnego Programu Rewitalizacji powinna zawiera ć rzeczywiste oraz zawarte w poszczególnych wnioskach daty rozpocz ęcia i zako ńczenia poszczególnych projektów, metody zarz ądzania projektami w czasie ich realizacji oraz po wdro Ŝeniu poszczególnych projektów, ocen ę społeczn ą oddziaływania poszczególnych projektów oraz szczegółowy wykaz kosztów poniesionych w fazie realizacji projektu oraz jego funkcjonowania. Na podstawie powy Ŝszej oceny zostanie sporz ądzony Lokalny Program Rewitalizacji na kolejny okres programowania.

71

5.2 Wykaz materiałów źródłowych

• Polityka Ekologiczna Pa ństwa

• Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000 - 2020

• Program Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego

• Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007 - 2013

• Uszczegółowienie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007 – 2013

• Strategia Rozwoju Powiatu Cz ęstochowskiego na lata 2007 - 2015

• Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Cz ęstochowskiego

• Strategia Rozwoju Gminy Konopiska

• Program Ochrony Środowiska dla Gminy Konopiska

• Projekt Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Konopiska na lata 2007 – 2013

• Raporty o Stanie środowiska w województwie śląskim - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach

• Strony internetowe: 1. www.wsse.katowice.pl 2. www.zpk.com.pl 3. http://natura2000.mos.gov.pl/natura2000/pl 4. www.silesia-region.pl

72

6 STRESZCZENIE

Niniejsze opracowanie stanowi Prognoz ę oddziaływania na środowisko projektu „Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Konopiska na lata 2007 - 2013” – aktualizacja dokumentu z 2007r.. Prognoza LPR została sporz ądzona zgodnie z obowi ązuj ącą ustaw ą z dnia 03.10.2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. LPR opisuje trzy obszary wsparcia, które stanowi ą podstaw ę konkretnych działa ń: przestrzennych, społecznych i gospodarczych. Celem opracowania było ustalenie skutków dla środowiska realizacji poszczególnych zada ń wskazanych do realizacji w ramach LPR Wyznaczone w projektowanym dokumencie cele i kierunki działa ń wpisuj ą si ę w cele w zakresie ochrony środowiska, ustalonymi na poziomie mi ędzynarodowym, krajowym i lokalnym. Zakres merytoryczny niniejszej prognozy został uzgodniony z wła ściwymi organami i zawiera: informacje ogólne o LPR, w tym analiza zawarto ści projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji stanowi ąca skrócon ą charakterystyk ę ustale ń LPR, głównych celów Programu oraz opis powi ąza ń projektu z innymi dokumentami, co pozwoliło wykazać konieczno ść przeprowadzenia rewitalizacji w gminie. W Prognozie opisano aktualny stan środowiska. Charakterystyka i ocena środowiska na obszarze obj ętym rewitalizacj ą skupia si ę przede wszystkim na opisie problemów i analizie zagro Ŝeń dla poszczególnych elementów środowiska. Obszary rewitalizowane znajduj ą si ę poza obszarami Natura 2000. W prognozie szczegółowo omówiono potencjalne zmiany stanu środowiska oraz skutki gospodarcze i społeczne w przypadku braku realizacji celów zawartych w projekcie LPR. Do podstawowych konsekwencji w tym zakresie nale Ŝą : • stopniowe pogarszanie si ę jako ści poszczególnych elementów środowiska: powietrza atmosferycznego, klimatu akustycznego, środowiska gruntowo – wodnego, flory i fauny; • dalsze pogarszanie si ę stanu dróg i obiektów budowlanych; • spadek warto ści krajobrazowych regionu; • pogł ębianie si ę patologii społecznych; • spadek bezpiecze ństwa; • pogorszenie jako ści i poziomu Ŝycia mieszka ńców; • pogł ębianie si ę kryzysu gospodarczego w regionie. Kolejny etap prognozy po świ ęcono analizie przewidywanych oddziaływa ń na środowisko zwi ązanych z realizacja zada ń rewitalizacyjnych. Omówiono wpływ tych działa ń na nast ępuj ące elementy środowiska: ró Ŝnorodno ść biologiczn ą, ludno ść , zwierz ęta, ro śliny, wod ę, powietrze, powierzchni ę ziemi, klimat, krajobraz, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne oraz obszary chronione. Przeprowadzona analiza wykazała, Ŝe działania rewitalizacyjne docelowo b ędą miały pozytywny b ądź neutralny wpływ na środowisko. Ich realizacja przyczyni si ę przede wszystkim do poprawy jako ści powietrza i środowiska gruntowo - wodnego, klimatu akustycznego,

73

wzrostu bioró Ŝnorodno ści i cech krajobrazotwórczych. Najwi ększy pozytywny wpływ rewitalizacja wywrze na mieszka ńców gminy oraz regionu, bowiem oni s ą odbiorcami inwestycji. Nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe realizacja wielu zada ń wi ąŜ e si ę z pracami remontowo – budowlanymi i ziemnymi, które mog ą by ć uci ąŜ liwe dla środowiska naturalnego i ludzi. Negatywne oddziaływania, zwi ązane głównie z emisja gazów i pyłów do atmosfery oraz emisj ą hałasu, będą miały charakter krótkotrwały i chwilowy i nie wpłyn ą w znacz ący sposób na pogorszenie si ę stanu środowiska. Dodatkowe uci ąŜ liwo ści dla ludzi mog ą powodowa ć utrudnienia komunikacyjne. W pojedynczych przypadkach zmiany w środowisku b ędą trwałe na przykład zanik bioró Ŝnorodno ści w miejscach budowy nowych obiektów budowlanych. Oddziaływania te mog ą by ć znacznie ograniczone poprzez wykonanie prawidłowo projektu, trzymanie się harmonogramu robót i przestrzeganie podstawowych zasad dotycz ących bezpiecze ństwa i jako ści robót budowlanych. Zasadnicz ą ocen ę działa ń zawartych w poszczególnych priorytetach przedstawiono w formie tabeli. Maj ąc na uwadze potrzeb ę minimalizacji negatywnych oddziaływa ń niektórych przedsi ęwzi ęć i wynikaj ących z nich projektów inwestycyjnych przedstawiono najwa Ŝniejsze propozycje zapobiegania, łagodzenia i kompensacji negatywnego wpływu na środowisko, który mo Ŝe by ć wywołany ich realizacj ą. Dla niektórych inwestycji trudno jest na etapie programowania okre śli ć mo Ŝliwe oddziaływanie na środowisko, głównie ze wzgl ędu na fakt, i Ŝ nie s ą jeszcze znane szczegółowe rozwi ązania architektoniczne, bardzo istotne przy ocenie wpływ działania na poszczególne elementy środowiska. W prognozie przedstawiono równie Ŝ propozycje innych alternatyw do zało Ŝeń LPR, głownie dotycz ących zastosowanych technik w czasie realizacji zadań. Ze wzgl ędu na fakt, i Ŝ Program jest spójn ą koncepcja ł ącz ąca elementy poprawy przestrzeni, infrastruktury, z oddziaływaniem na sfer ę społeczn ą - nie brano pod uwag ę innych wariantów lokalizacyjnych. Wiele problemów środowiskowych istniej ących na zdegradowanych obszarach, gdzie przewiduje si ę rewitalizacj ę zostanie rozwi ązana poprzez realizacj ę zada ń wyznaczonych w projekcie LPR. Pozytywne oddziaływania na środowisko zada ń zaproponowanych w Programie zdecydowanie przewa Ŝaj ą nad negatywnymi. Z uwagi na poło Ŝenie geograficzne gminy oraz charakter zada ń przewidzianych do realizacji w ramach LPR, nie przewiduje si ę wyst ąpienia oddziaływa ń transgranicznych. Analiza materiału zawartego w projekcie Programu pozwoliła stwierdzi ć, Ŝe dokument ten nie ma istotnych braków informacyjnych i analitycznych, które ograniczałyby mo Ŝliwo ści dokonania niniejszej prognozy. Podsumowuj ąc mo Ŝna stwierdzi ć, i Ŝ LPR jest programem o charakterze prospołecznym i pro środowiskowym - zarówno w kontek ście oddziaływa ń bezpo średnich, jak i po średnich i nie wpłynie negatywnie na środowisko.

74