Odnowy Miejscowości Obra Dolna

Projekt jest finansowany z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013

P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

I. Strona tytułowa...... 1 II. Spis treści ...... 2 III. WSTĘP ...... 3 III 1. Przesłanki do opracowania planu odnowy Obry Dolnej ...... 4 III 2. Uczestnicy debaty strategicznej ...... 6 III 3. METODOLOGIA ...... 7 IV. Charakterystyka miejscowości ...... 9 IV 1. Położenie (mapa) ...... 9 IV 2. Powierzchnia...... 10 IV 3. Ludność...... 10 IV 4. Ilość gospodarstw ...... 10 IV 5. Zakłady i Zatrudnienie...... 11 IV 6. Stowarzyszenia ...... 11 V. Inwentaryzacja zasobów, służących ujęciu stanu rzeczywistego ...... 12 V 1. Analiza zasobów ...... 12 V 2. Środowisko kulturowe...... 13 V 3. Obiekty i tereny...... 14 V 4. Gospodarka i rolnictwo ...... 15 V 5. Mieszkańcy i kapitał ludzki...... 15 VI. Ocena mocnych i słabych stron miejscowości Obra Dolna ...... 16 VI 1. Mocne strony ...... 17 VI 2. Słabe strony...... 18 VI 3. Szanse ...... 19 VI 4. Zagrożenia ...... 20 VII. Ocena sytuacji społeczno gospodarczej miejscowości Obra Dolna ...... 21 VIII. Misja...... 22 VIII 1. Misja...... 22 VIII 2. Wizja ...... 23 VIII 3. Prognoza rozwoju...... 23 IX. Diagnoza Stanu...... 24 X. Priorytety rozwoju społeczno gospodarczego...... 26 XI. Cele i kierunki działania ...... 27 XI 1. Gospodarka ...... 27 XI 2. INFRASTRUKTURA...... 28 XI 3. SPOŁECZNOŚĆ ...... 29 XII Obszar i czas realizacji planu odnowy miejscowości Obra Dolna ...... 30 XIII Opis zadań priorytetowych planowanych do sfinansowania ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich ...... 31 XIII 1. Działanie – Odnowa i rozwój wsi ...... 31 XIII.2. Działanie ,,Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej’’...... 31

2 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

Podstawą rozwoju miejscowości Obra Dolna jest dokument pn. „Plan Odnowy Miejscowości, który określa misję, cele i kierunki działania wraz z zadaniami inwestycyjnymi na lata 2007 - 2013. Dokument ten poddany ocenie mieszkańców, a następnie uchwalony przez Zebranie Wiejskie zawiera również wariant rozwoju.

Plan Odnowy Miejscowości jest dokumentem o charakterze planowania strategicznego. Obowiązek opracowania planu wynika z wielu istniejących programów służących wspieraniu obszarów wiejskich i społeczności wiejskiej takich jak Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 i Regionalne Programy Operacyjne oparte na środkach Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej. Dotyczy to przede wszystkim inwestycji mających poprawić komfort życia lokalnym społecznościom.

Zapisy „Planu Odnowy Miejscowości Obra Dolna” są spójne z Narodową Strategią Spójności, Strategią Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa na lata 2007-2013, ze Strategią Rozwoju Województwa Lubuskiego do roku 2020, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Kargowa oraz Planem Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Kargowa 2008 - 2015. Cele i działania zaproponowane w omawianym opracowaniu nawiązują do dokumentów strategicznych wyższego rzędu.

W dalszej części opracowania przedstawiono analizę SWOT, wybrano misję, cele i kierunki działania oraz Wieloletni Plan Inwestycyjny dla miejscowości Obra Dolna.

3 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

III 1. PRZESŁANKI DLA OPRACOWANIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI OBRA DOLNA NA LATA 2008-2015

nnnn określa działania natury społecznej, gospodarczej i przestrzennej, zmierzające do aktywizacji obszarów wiejskich na terenie gminy Kargowa. Cele i zadania zawarte w dokumencie wpisują się w założenia n – Oś Priorytetowa 3: „Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej” – Działanie: „Odnowa i rozwój wsi” (Kod Działania 313, 322, 323). Celem głównym Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 jest wsparcie rozwoju obszarów wiejskich przez nnn , zgodnie z Rozporządzeniem Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. (Dz. Urz. UE L 277/1 z 21.10.2005 r.) oraz Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) - (Dz. Urz. UE L 368/15 z 23.12.2006 r.). Działanie „Odnowa i rozwój wsi” zawarte w Osi 3 PROW 2007-2013 realizuje cel polegający na poprawie jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Umożliwi to rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich. Realizacja działania tworzy warunki dla rozwoju społeczno-ekonomicznego obszarów wiejskich i aktywizacji ludności wiejskiej przez wsparcie inwestycyjne przyznawane na realizację projektów związanych z zagospodarowaniem przestrzeni publicznej, w tym utrzymaniem, odbudową i poprawą stanu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi oraz podniesienie atrakcyjności turystycznej obszarów wiejskich. Plan Odnowy Miejscowości Obra Dolna na lata 2008-2015 spełnia kryteria dostępu wyznaczone w Działaniu „Odnowa i rozwój wsi” i będzie stanowił obligatoryjny załącznik wniosków aplikacyjnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007- 2013.

4 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

Plan Odnowy Miejscowości Obra Dolna na lata 2008-2015 składa się z pięciu głównych części: - Charakterystyki miejscowości; - Inwentaryzacji zasobów służącej ujęciu stanu rzeczywistego; - Oceny mocnych i słabych stron miejscowości; - Opisu planowanych w perspektywie 8 lat; - Procedur monitoringu, aktualizacji i upowszechniania.

Plan Odnowy Miejscowości Obra Dolna stanowi także podstawę działań zmierzających do poprawy sytuacji na obszarze sołectwa Obra Dolna, poprzez realizacje celów strategicznych, określonych w Planie Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Kargowa na lata 2007 – 2013, uwzględniających: Realizacja wymienionych celów przyczyni się do modernizacji infrastruktury technicznej i społecznej miejscowości. Wszystkie inwestycje związane z rozwojem infrastruktury technicznej i społecznej będą znacząco wpływały na poprawę warunków życia i pracy mieszkańców Obry Dolnej i całej gminy. Plan Odnowy Miejscowości przygotowany został wspólnie z mieszkańcami sołectwa Obra Dolna, tak by realizowane zadania odpowiadały rzeczywistym potrzebom mieszkańców i mogły w pełni wykorzystać istniejący potencjał i szanse rozwoju miejscowości.

5 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

III 2. UCZESTNICY DEBATY STRATEGICZNEJ REPREZENTUJĄCY MIEJSCOWOŚĆ OBRA DOLNA

1. Zielonka Michał 2. Zygmunt Justyna 3. Zygmunt Krzysztof 4. Zewar Małgorzata 5. Wilczak Józef 6. Grzelka Władysław 7. Polak Władysław 8. Nawracała Dorota 9. Fabiś Jerzy

6 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

III 3. METODOLOGIA

„Plan Odnowy Miejscowości Obra Dolna” opracowano przyjmując za podstawę wyniki szkolenia zakresu odnowy i rozwoju miejscowości, organizowanej metodą aktywnego planowania strategicznego, prowadzonej przez doświadczonych moderatorów, zarekomendowanych przez Marszałka Województwa Lubuskiego.

Przeprowadzono trzy debaty z udziałem liderów lokalnych, reprezentujących mieszkańców miejscowości Obra Dolna, Sołtysa, Przewodniczącego Rady Sołeckiej, Zastępcy Przewodniczącego Rady Miejskiej, Zastępcy Burmistrza Miasta i Gminy oraz mieszkańców miejscowości.

Sesja strategiczna odbyła się w dniu 25.02.2008 roku, a jej zadaniem było zidentyfikowanie celów i kierunków działania w poszczególnych przyjętych teoretycznie obszarach życia społeczno – gospodarczego oraz wyznaczenie wariantu rozwoju miejscowości.

Na podstawie wypracowanej n która przedstawia n n (wewnętrzne) miejscowości, n (wewnętrzne), n (zewnętrzne) i n (zewnętrzne) odpowiedziano na pytanie: Co należy zrobić, albo, jakie podjąć działania lub spowodować efekty tych działań, żeby zlikwidować słabe strony miejscowości i zniwelować zagrożenia? Na podstawie tak postawionego pytania przygotowano kilkanaście celów opierając się na wcześniej wybranych w wyniku dyskusji słabych stronach i zagrożeniach.

Podobnie pracowano przy budowaniu celów określonych na podstawie mocnych stron i szans. Kolejnym krokiem procesu konsultacji społecznej była hierarchizacja celów w poszczególnych obszarach życia społeczno - gospodarczego.

Przyjęto, że winny zostać wyróżnione trzy cele pierwszorzędne, bez których dana miejscowość nie może się rozwijać oraz, o ile to możliwe, trzy cele drugorzędne, które przyspieszają rozwój danego obszaru społeczno-gospodarczego.

W ten sposób wynikiem konsultacji po debacie strategicznej było wypracowanie celów w trzech obszarach: Infrastruktura, Społeczność, Gospodarka oraz określenie wybranego wariantu rozwoju.

7 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

Jednocześnie mieszkańcy zgłaszając inwestycje niezbędne do realizacji na terenie swojej miejscowości dokonali ich hierarchizacji poprzez dyskusję i uzyskanie konsensusu. Wynik ustaleń miał bezpośredni wpływ na hierarchizację celów i kierunków (inwestycji) w poszczególnych obszarach rozwoju społeczno – gospodarczego.

Ponadto dla stworzenia lepszych podstaw do oceny sytuacji społeczno- gospodarczej w miejscowości Obra Dolna przeprowadzono ankietę, której celem była ocena komfortu życia mieszkańców w stosunku do innych podobnych miejscowości w gminie oraz ocena trendów w życiu społeczno – gospodarczym na przestrzeni ostatnich lat. Wyniki tej ankiety poprzedziły bezpośrednio analizę SWOT.

Jednocześnie mieszkańcy zgłaszając inwestycje niezbędne do realizacji na terenie swojej miejscowości dokonali ich hierarchizacji pod kątem ich niezbędności dla podniesienia poziomu życia mieszkańców Obry Dolnej.

8 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

IV CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI

IV 1. POŁOŻENIE (mapa): Wieś Obra Dolna usytuowana jest przy drodze powiatowej prowadzącej z Nowego Jaromierza, położonego prostopadle do drogi wojewódzkiej nr 314. Od wschodu graniczy z wsią Nowa Obra gm. Wolsztyn, od północy wsią Jażyniec gm. Siedlec i od południowego - zachodu Starym Jaromierzem oraz od południa sołectwem Nowy Jaromierz.

9 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

IV 2. POWIERZCHNIA: Sołectwo o powierzchni 1281 ha położone jest wśród lasów o powierzchni 1016 ha, na terenie równinnym. Grunty rolne zajmują 205 ha. Historia Obry Dolnej liczy ponad 300 lat. Na przełomie XVII i XVIII wieku osiedlali się tutaj prześladowani na Śląsku protestanci. Znaleźli oni azyl na tych terenach, przygarnięci przez tolerancyjną rodzinę Unrugów, właścicieli Kargowej. Wieś rozlokowana jest wzdłuż jednej osi – drogi gruntowej o długości 2,5 km.

IV 3. LUDNOŚĆ: Wieś zamieszkuje 110 mieszkańców: -55 kobiet i 55 mężczyzn i 29 młodzieży do 18 roku życia. Ludność to repatrianci pochodzenia bukowińskiego – płd. Polska. Luźna zabudowa wsi podkreśla charakter zagrodowy i rolniczy wsi. W przeszłości wieś wyłącznie rolnicza, aktualnie z rolnictwa utrzymuje się jedna rodzina. W środku wsi znajduje się świetlica wiejska wraz ze sklepem. W pobliżu wsi usytuowane jest boisko wiejskie i plac służący do organizacji imprez wiejskich takich jak – Dzień Dziecka, Dożynki, Święto Kobiet, Święto Pieczonego Ziemniaka. Świetlica jest miejscem spotkań młodzieży i dorosłych. Służy do organizacji różnego rodzaju imprez i spotkań szkoleniowych. Na placu koło świetlicy usytuowana jest Kaplica, adaptowana w przeszłości z remizy strażackiej. Kaplica w ubiegłym roku przeszła remont i rozbudowę. Dzięki inicjatywie sołtysa i Rady Sołeckiej podjęto się kosztownej inwestycji. Mieszkańcy czynnie włączyli się do pracy oraz wsparli finansowo inwestora proboszcza dr-a Jana Szulca.

IV 4. ILOŚĆ GOSPODARSTW: W okresie powojennym wieś utrzymywała się głównie z rolnictwa. Rozdrobnienie gospodarstw i niska jakość gruntów spowodowała przekwalifikowanie się coraz to większej liczby gospodarzy. W latach dziewięćdziesiątych rolnictwem zajmowała się tylko jedna rodzina. Mieszkańcy utrzymują się z pracy najemnej w zakładach pracy w Kargowej, Jażyńcu i pobliskich miejscowościach. We wsi mieszka kilkanaście osób w przeszłości posiadających gospodarstwa, a dzisiaj przebywających na zasłużonych emeryturach rolniczych.

10 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

IV 5. ZAKŁADY I ZATRUDNIENIE: We wsi brak jest zakładów pracy i miejsc pracy. Duże połacie lasu na terenie Sołectwa stwarzają możliwości zatrudnienia dla niewielkiej liczby mieszkańców w pobliskim leśnictwie Stary Jaromierz. Mieszkańcy dojeżdżają do pracy w Kargowej, Jażyńcu, Wolsztynie i Kopanicy.

IV 6. STOWARZYSZENIA: Rada Sołecka zrzeszająca trzy osoby jest inicjatorem i wykonawcą szeregu zadań na terenie Sołectwa. Sołtys Michał Zielonka jest pomysłodawcą imprez i jednocześnie wykonawcą, najczęściej wspólnie z Radą Sołecką i rodziną. Dzięki inicjatywie sołtysa kilku mężczyzn zgłosiło swój akces do Ochotniczej Straży Pożarnej w Starym Jaromierzu, prowadzącej działalność także na terenie Obry Dolnej.

11 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

V INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCA UJĘCIU STANU RZECZYWISTEGO

V 1. ANALIZA ZASOBÓW Użytki rolne otoczone lasami, tworzą swoisty mikroklimat. Gleby charakteryzują się słabymi warunkami wilgotnościowymi z uwagi na niskie opady i częste posuchy – dni z wysokimi temperaturami bez opadów. Rejon ten narażony jest na przymrozki. Rola kompleksów leśnych jest korzystna z uwagi wyrównywanie amplitud dobowych przebiegów temperatur i wilgotności. Przeważają lasy sosnowe bogate w runo leśne – grzyby i jagody. Lasy obfitują w zwierzynę leśną, dominują sarny i dzikie lisy. Na terenie sołectwa znajduje się wiele cennych przyrodniczo okazów drzew. Płd. zachodnią granicę sołectwa i gminy stanowi rów melioracyjny i droga dzieląca sołectwa Obry Dolnej i Nowego Jaromierza. Od gminy Siedlec oddziela Sołectwo płn. kanał Obry. W mało dostępnych lasach Obry Dolnej swoje ostoje posiada zwierzyna leśna. Kontrolę łowiecką na tym terenie i pozostałym sprawuje koło łowieckie –Żuraw. Na terenie wsi myśliwi posiadają stanicę myśliwską. Gleby na terenie sołectwa należą do niskiej klasy bonitacji. Uprawia się na nich żyto, owies i ziemniaki. Pomimo wysokiego poziomu wód gruntowych na tym terenie stosunki wilgotnościowe w warstwie uprawnej nie sprzyjają wegetacji, szczególnie w okresach bez opadów, z uwagi na brak podsiąkania. Dominują gleby bielicowe, piaszczyste. Niska jakość gruntów sprawiła, że tereny te w większości pokryte są lasami. Jakość dróg w Sołectwie jest zła, gorsza niż w innych wsiach w gminie. Droga powiatowa przebiegająca przez wieś, jest drogą gruntową piaszczystą, trudną do pokonania w okresach suszy lub wiosennych roztopów. Najstarszym budynkiem we wsi jest budynek świetlicy wiejskiej. Duży budynek jest w złym stanie technicznym, wymaga wymiany dachu i modernizacji zaplecza socjalnego. Przed rokiem 1945 we wsi był młyn – wiatrak, funkcjonowała piekarnia, szkoła oraz dwie restauracje. Jedna z nich mieściła się w dzisiejszej świetlicy. Tuż za wsią w lesie znajduje się cmentarz katolicki, na którym po wojnie odbywały się jeszcze pochówki.

12 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

W latach siedemdziesiątych, w wyniku reformy oświatowej zamknięto czteroklasową szkołę. Dzisiaj budynek pełni funkcję dwurodzinnego mieszkania komunalnego. Z uwagi na walory przyrodnicze Sołectwa i ciszę tam panującą mieszkańcy miast osiedlają się we wsi, szukając azylu.

V 2. ŚRODOWISKO KULTUROWE: W przeważającej większości dominuje zabudowa z okresu międzywojennego – 1920 – 1940. Nieliczne budynki mieszkalne zostały wybudowane w ostatnich latach przez nowoprzybyłych mieszkańców Obry Dolnej. Po 1945 roku, w wyniku zakończonej wojny, ludność niemiecka opuściła wieś, a na te tereny przybyli mieszkańcy południowej Polski, repatrianci z Bukowiny (Tereblacze, Nowy Wołczyniec, Czerniowce). Swoją nową ojczyznę mieszkańcy Bukowiny znaleźli w Obrze Dolnej, również porośniętej lasami, tyle, że sosnowymi. Zmiana klimatu z surowego na łagodniejszy zwiększyła zachorowalność mieszkańców, co spowodowało szereg zgonów, zaraz po przesiedleniu, głównie osób starszych. Mieszkańcy Bukowiny przywieźli ze sobą drobne sprzęty gospodarskie, ale przede wszystkim bogatą kulturę, zwyczaje i swoisty język. Powszechnie nie wymawiano litery „ł” zastępując ją „l”. Mówiono „dala, miala, chciala”. Pewne sformułowania mieszkańców Bukowiny z okresu powojennego przetrwały do dzisiaj „wesele nie udalo się, bo fasolka była likawa”. Wieś ukształtowana jest wzdłuż jednej osi i nie posiada prostopadłych odgałęzień. Centralne położenie świetlicy ze sklepem sprawia, że jest to miejsce często odwiedzane przez mieszkańców całej wsi, szczególnie podczas organizacji imprez. Miejsce to w przeszłości i dzisiaj służy mieszkańcom do realizacji imprez rozrywkowych. Dawniej zabawy ludowe z orkiestrą, przygrywającą do tańca znane polskie melodie m.in. „Polkę”, a dzisiaj festyny, biesiady, ale również tańce. Funkcje sołtysa piastowali: - Józef Żachowski, - Józef Przybyła, - Jerzy Wota, - Aniela Skibińska, - Michał Zielonka.

13 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

Zasługą sołtysa Jerzego Woty było adaptowanie nieczynnej remizy na kaplicę, która od ponad 20 lat służy mieszkańcom. Sołtys Michał Zielonka, wykonujący funkcje drugą kadencje swoją charyzmą, zaangażowaniem i pracowitością znacznie ożywił życie społeczne i kulturalne na wsi. Inicjował i organizował imprezy związane ze Świętem Kobiet, Dniem Dziecka, a także przygotowywał Święto Pieczonego Ziemniaka. Wspólnie z Radą Sołecką i mieszkańcami wsi uczestniczył w szkoleniu z zakresu „Odnowy i rozwoju wsi”. Wieś Obra Dolna należała do zintegrowanych od samego początku. Mieszkańcy Bukowiny ze swoją kulturą i zwyczajami stanowili enklawę odmienności od mieszkańców innych wsi. Z uwagi na osobliwy język i pochodzenie z płd. Polski pogardliwie nazywano ich Rumunami. Ten nawyk zachowań sąsiadów w stosunku do mieszkańców Obry w zasadzie przetrwał do dzisiaj. Niski poziom zamożności sprawiał, że mieszkańcy w okresie powojennym, pomimo biedy służyli sobie pomocą. Osobliwymi nazwami we wsi są „Chutong” – nazwa gruntów na północ od wsi oraz „Ługi” lub dzisiaj „Diabli Dołek” podmokłe łąki – bagna na płd. – wschód od Obry Dolnej.

V 3. OBIEKTY I TERENY: Zdecydowana większość zabudowań pochodzi z okresu międzywojennego. Nieliczne domy mieszkalne powstały w ostatnich dziesięcioleciach. Z okresu przedwojennego zachowały się dwa „Zollhausy”, duże budynki niemieckiej straży granicznej. Obecnie stanowią mieszkania komunalne dla 4 rodzin. W końcu lat sześćdziesiątych we wsi wybuchł groźny pożar, który strawił trzy domy mieszkalne i trzy stodoły. Rozprzestrzenianiu pożaru sprzyjało słomiane pokrycie dachów. We wsi znajduje się dużo terenów pod budownictwo – stanowią one własność prywatną oraz gminy i nadleśnictwa. Osoby poszukujące spokoju, wypoczynku z dala od aglomeracji miejskich, hałasu znajdą w Obrze Dolnej azyl i możliwość wypoczynku na łonie natury. Jedyną przeszkodą dla mieszkańców i nowo przybyłych jest droga we wsi – nie posiadająca utwardzonej nawierzchni.

14 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

V 4. GOSPODARKA I ROLNICTWO We wsi jest jedno gospodarstwo rolne, w którym hoduje się bydło, trzodę chlewną, produkuje się zboże i ziemniaki. Pełna mechanizacja gospodarstwa eliminuje potrzebę zatrudniania pracowników. Aktualnie prowadzone są prace przygotowawcze pod dużą inwestycję w branży drobiarskiej – budowa 8 kurników o łącznej obsadzie 240 tys. kurczaków.

V 5. MIESZKAŃCY I KAPITAŁ LUDZKI: Społeczeństwo Obry Dolnej stanowią dzisiaj pracownicy okolicznych zakładów pracy (50%), emeryci (20%), uczniowie i dzieci (30%). Mieszkańcy chętnie angażują się w inicjatywy gminne, turnieje, zawody sportowe, a także zrzeszają się.

15 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

VI OCENA SŁABYCH I MOCNYCH STRON MIEJSCOWOŚCI STARY JAROMIERZ – ANALIZA SWOT

Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagrożenia w otoczeniu).

Jest ona efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron miejscowości oraz badania szans i zagrożeń, jakie stoją przed miejscowością. SWOT zawiera określenie czterech grup czynników:

- nn – uwarunkowań wewnętrznych, które stanowią silne strony miejscowości i które należycie wykorzystane sprzyjać będą jej rozwojowi (utrzymać je jako mocne, i na których należy oprzeć jej przyszły rozwój);

- n – uwarunkowań wewnętrznych, które stanowią słabe strony miejscowości i które nie wyeliminowane utrudniać będą jej rozwój (ich oddziaływanie należy minimalizować);

- n - uwarunkowań zewnętrznych, które nie są bezpośrednio zależne od zachowania społeczności wiejskiej, ale które mogą być traktowane jako szanse, i przy odpowiednio podjętych przez nią działaniach, wykorzystane jako czynniki sprzyjające rozwojowi miejscowości;

- - uwarunkowań zewnętrznych, które także nie są bezpośrednio zależne od zachowania społeczności wiejskiej, ale które mogą stanowić zagrożenie dla jej rozwoju (należy unikać ich negatywnego oddziaływania na rozwój miejscowości).

Przedstawiona poniżej analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń jest syntezą poszczególnych obszarów życia społeczno-gospodarczego miejscowości.

Poniższy zbiór informacji o mocnych i słabych stronach miejscowości i stojących przed nią szansach i zagrożeniach jest uzgodnioną wypadkową wiedzy o stanie i potrzebach miejscowości ułożonych przekrojowo (w ramach poszczególnych obszarów życia społeczno - gospodarczego).

Ponadto dla stworzenia lepszych podstaw do oceny sytuacji społeczno- gospodarczej w miejscowości Świeca przeprowadzono ankietę, której celem była ocena komfortu życia

16 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

mieszkańców w stosunku do innych podobnych miejscowości w gminie oraz ocena trendów w życiu społeczno – gospodarczym na przestrzeni ostatnich lat.

17 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

VI 1. MOCNE STRONY

• Świetlica wiejska • Boisko sportowe • Położenie w otoczeniu dużych kompleksów leśnych • Działalność Koła Łowieckiego Żuraw/ Stanica • Działalność Ochotniczej Straży Pożarnej • Sprzyjający mikroklimat • Aktywność i życzliwość mieszkańców • Aktywność i kreatywność Rady Sołeckiej • Czyste środowisko • Uporządkowana gospodarka odpadami • Sieć telefoniczna • Walory przyrodnicze i rekreacyjne • Położenie w bliskiej odległości od miasta Kargowa • Wyremontowana Kaplica • Napływ nowych mieszkańców

18 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

VI 2. SŁABE STRONY • Słaba infrastruktura drogowa • Brak sieci wodociągowej • Brak sieci kanalizacji sanitarnej • Zanieczyszczenie środowiska (opróżnianie szamb na pola) • Niedostateczna ilość połączeń komunikacyjnych • Brak placu zabaw dla dzieci • Niedostateczny stopień integracji społeczności lokalnej • Brak klubu dla młodzieży • Stan techniczny Świetlicy Wiejskiej • Brak infrastruktury do rozwoju turystyki

19 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

VI 3. SZANSE

• Rozwój przedsiębiorczości – różnicowanie działalności pozarolniczej • Budowa infrastruktury wodociągowej • Remont i rozbudowa Świetlicy Wiejskiej • Powstanie kawiarenki internetowej • Budowa sieci kanalizacji sanitarnej • Stworzenie sieci ścieżek rowerowych i szlaków turystycznych • Rozwój turystyki i agroturystyki • Rozwój budownictwa mieszkaniowego – jednorodzinnego • Powstanie placu zabaw dla dzieci • Aktywność samorządu wiejskiego • Czyste środowisko – oaza szczęśliwości

20 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

VI 4. ZAGROŻENIA

• Brak autorytetów wśród młodzieży • Alkoholizm – również wśród młodzieży • Budowa kurników • Długie okresy suszy • Opróżnianie zbiorników bezodpływowych na pola uprawne • Ograniczone środki na rozwój wsi • Emigracja wykształconej młodzieży lub praca „na czarno” • Niż demograficzny

21 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

Uczestnicy debaty strategicznej na podstawie przeprowadzonej ankiety dokonali oceny sytuacji społeczno – gospodarczej miejscowości Obra Dolna pod kątem jakości i komfortu życia w danej miejscowości w porównaniu z innymi miejscowościami znajdującymi się na terenie gminy Kargowa.

nnnnnn

5% 7% 30%

58%

bardzo dobra dobra zadowolajaca niezadowalająca

22 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

VIII.MISJA

VIII 1. MISJA jest wyrażeniem, które określa główny cel miejscowości, jej „sens życia”. Jest wyrazem dążeń i oczekiwań w stosunku do miejscowości, dla której została sformułowana. Wypracowana misja rozwoju miejscowości poprzez wizję, pokazuje pozytywny obraz miejscowości Obra Dolna na kolejne 10 lat. Przeprowadzone analizy i wyartykułowane potrzeby mieszkańców, pozwalają na określenie głównych celów planu. Cele te będą wyznacznikiem kierunku wszystkich działań objętych planem. Misja dla miejscowości Obra Dolna jest opisem wizji miejscowości oraz jej głównego pola działań w przyszłości. Koncentruje się ona na istocie rzeczy, dostosowuje kierunki działań do długoterminowych celów, równocześnie pełni funkcje motywacyjne i promocyjne. Misja wyraźnie określa charakter miejscowości i wskazuje jej atuty. Z misji bezpośrednio wynikają obszary, które powinny być rozwijane. Obszary rozwojowe Obry Dolnej, które wypracowano wspólnie na debacie strategicznej wzajemnie się uzupełniają. Wiele zadań realizacyjnych wskazanych w obszarze "gospodarka" powiązanych będzie zarówno z obszarem "infrastruktura", jak dotyczyć będzie samych mieszkańców. Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości będzie zarówno kreował nowe miejsca pracy, jak również będzie wpływał na inwestycje w dziedzinie infrastruktury czy ochrony środowiska naturalnego. Zadania realizowane w obszarach związanych z kulturą, oświatą i sportem wpłyną na podnoszenie poziomu wykształcenia mieszkańców oraz integracji kulturalnej z gminą i regionem. W dalszej części planu przedstawiono obszary, cele i kierunki działania dla każdego z obszarów życia społeczno – gospodarczego (gospodarka, infrastruktura, społeczność).

W obszarze gospodarczym w miejscowości Obra Dolna w najbliższych latach będą się dokonywać procesy zbliżające mieszkańców wsi do standardów życia w podobnych miejscowościach w rozwiniętych gospodarczo regionach Unii Europejskiej.

23 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

VIII 2. WIZJA W Obrze jest dobrze grzyby, zwierzęta, las ludzie zapraszają was

VIII 3. PROGNOZA ROZWOJU

- rolnictwo - restrukturyzacja rolnictwa w skali makro i procesy doprowadzające do specjalizacji istniejących gospodarstw oraz możliwa absorpcja dotacji Unii Europejskiej zapewni wzrost nowoczesności, opłacalności i konkurencyjności produkcji rolniczej miejscowych gospodarstw dążących do specjalizacji i ich ściślejsze powiązanie z przetwórstwem rolno-spożywczym. Atutem rolnictwa będzie „czysta produkcja rolnicza” powiązana ze stojącym na wysokim poziomie przemysłem rolno – spożywczym – wysokotowarowe rolnictwo produkujące zdrową i smaczną żywność.

- usługi - rozwój usług bytowych dla ludności opierać się będzie na dobrze rozwiniętych mikroprzedsiębiorstwach (samozatrudnieniu). Usługi związane z obsługą nowoczesnej gospodarki rynkowej (usługi finansowe, rachunkowe, bankowe, ubezpieczeniowe itp.) służące rozwojowi małej i średniej przedsiębiorczości na terenie Obry Dolnej zlokalizowane będą, jak do tej pory, w pobliskim Kargowej oraz Zielonej Górze.

- działalność produkcyjna pozarolnicza –rozwój rzemiosła produkcyjnego opartego na spółdzielczości nowego typu oraz przedsiębiorstwa społeczne (preferowane formy zatrudnienia - dofinansowywane przez Rząd RP i fundusze strukturalne) są przyszłością mikro przedsiębiorczości w gminie. Nadal rozwijać się będzie przetwórstwo rolno spożywcze, drobiarskie w oparciu o lokalne zasoby i łatwość pozyskania surowca .

- turystyka - funkcja o rosnącym znaczeniu w gospodarce miejscowości – gospodarstwa agroturystyczne oraz turystyka kwalifikowana (szlaki piesze, konne, rowerowe).

24 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

W diagnozie wyszczególniono najważniejsze cechy poszczególnych obszarów przyjętych do oceny oraz określenia celów i kierunków działania. Diagnoza Stanu jest syntezą oceny miejscowości Obra Dolna. Charakterystykę obszarów cechuje wyszczególnienie ich cech w odniesieniu do miejscowości jako całości, jej zróżnicowań wewnętrznych oraz pozycji w gminie. Poszczególnym wnioskom przyporządkowano znaki wartościujące znaczenie treści: (+) wartość pozytywna dla rozwoju miejscowości, (0) wartość o niewielkim znaczeniu na obecnym etapie rozwoju miejscowości, (–) wartość negatywna dla rozwoju społeczno – gospodarczego miejscowości. Ocenę potencjału wewnętrznego dokonano metodą analizy SWOT, która jest bilansem słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń.

(0) liczba podmiotów gospodarczych (+) struktura użytków rolnych (0) miejsca pracy (0) obszary turystyczne (–) produkcja żywności ekologicznej (–) usługi (–) przetwórstwo rolno-spożywcze (–) wykształcenie się procesów rozwojowych w sektorze prywatnym (+) oświata (–) więzi społeczne (0) ubożenie społeczeństwa (+) aktywność społeczna (0) kultura masowa (+) stowarzyszenia i organizacje pozarządowe

25 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

(-) sieć wodociągowa (–) sieć kanalizacyjna (-) stopień zgazyfikowania miejscowości (0) stan dróg i chodników (+) stan sieci telefonii przewodowej (-) dostęp do Internetu (-) stan infrastruktury sportowej i rekreacyjnej (0) infrastruktura około biznesowa (-) baza turystyczna

26 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

Hierarchizacji celów dokonano w trzech obszarach rozwoju społeczno - gospodarczego. Dla każdego z tych obszarów wyznaczono trzy cele pierwszorzędne, bez których miejscowość Obry Dolnej nie ma możliwości dalszego rozwoju. Dodatkowo, o ile było to możliwe wskazano na trzy cele drugorzędne, które powinny znacznie przyspieszać rozwój w danym obszarze. Na podstawie tak zhierarchizowanych celów o których mowa w rozdziale X. określono priorytety w poszczególnych obszarach rozwoju społeczno-gospodarczego i zapisano je poniżej.

Priorytetem w obszarze gospodarczym jest podjęcie działań w kierunku wykorzystania położenia Obry Dolnej w bliskiej odległości od miasta Kargowa dla rozwoju działalności produkcyjno - usługowej oraz działania na rzecz rozwoju turystyki i agroturystyki, przy jednoczesnym podjęciu działań w kierunku tworzenia warunków dla absorpcji środków funduszy strukturalnych i wspierania przedsiębiorczości. Priorytetem w tym obszarze jest podjęcie działań w kierunku rozbudowy infrastruktury kulturalnej i sportowej przy jednoczesnym intensywnym działaniu na rzecz poprawy dostępu do Internetu oraz zwodociągowania i skanalizowania miejscowości Obra Dolna.

Obszar społeczny za priorytetowe cele przyjął podjęcie działań na rzecz utrzymania bezpieczeństwa oraz porządku publicznego na terenie miejscowości oraz tworzenie warunków do poprawy funkcjonowania i dostępności mieszkańców do opieki zdrowotnej, społecznej i edukacyjnej /Internet/. Działania te winny być wsparte przeciwdziałaniem występującym na terenie miejscowości patologiom społecznym.

27 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

Cele wraz z kierunkami działania zostały podzielone na obszary strategiczne. Obszary strategiczne są najistotniejszymi polami działania, a jednocześnie wytyczają kierunki prac na najbliższe lata. Działalność miejscowości Obra Dolna koncentrować będzie się na trzech obszarach: • • • Tablica celów w poszczególnych obszarach (gospodarka, infrastruktura, społeczność) uporządkowuje pod względem ważności i znaczenia dla rozwoju poszczególne zidentyfikowane cele. n - w każdym z tych obszarów wyznaczono takie cele, bez których utrzymanie obecnego status quo (rozwoju danego obszaru) nie jest możliwe. Przewidziano, że czas realizacji tych celów z przyporządkowanymi tym celom inwestycjami powinien się zamknąć przed 2015 rokiem. n to cele, które w skrócie można określić jako cele prorozwojowe (ich realizacja przyspieszy rozwój danego obszaru), a czas realizacji tych celów łącznie z przypisanymi im inwestycjami może wykroczyć poza rok 2015. Kierunki działania zmierzające do realizacji poszczególnych celów strategicznych przedstawiono poniżej każdego z celów w układzie tabelarycznym. Jednocześnie zidentyfikowane inwestycje niezbędne do realizacji na terenie miejscowości Obra Dolna zhierarchizowano dla zbudowania podstaw logicznego uporządkowania celów i kierunków (inwestycji) w poszczególnych obszarach rozwoju społeczno – gospodarczego. Hierarchizacja ta poprzedza późniejsze tabele z celami i przyporządkowanymi im działaniami.

XI 1. GOSPODARKA

1. Podjęcie działań w kierunku wykorzystania położenia Obry Dolnej w pobliskiej odległości od miasta Kargowa, drogi krajowej i lotniska (CP): 1.1 Tworzenie korzystnych warunków lokalizacyjnych dla rozwoju

28 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

działalności pozarolniczej, 1.2 Pomoc w tworzeniu grup producenckich. 2. Podjęcie działań w kierunku wykorzystania walorów przyrodniczych dla rozwoju działalności turystycznej i agroturystycznej (CP): 2.1 System ulg podatkowych dla gospodarstw agroturystycznych, 2.2 Promocja walorów przyrodniczych. 3. Podjęcie działań w kierunku stworzenia warunków do absorpcji środków funduszy europejskich w wspieraniu przedsiębiorczości (CP): 3.1 Opracowywanie miejscowych planów zagospodarowania, 3.2 Uruchomienie punktu informacji dla przedsiębiorców (okienko przedsiębiorczości w gminie).

XI 2. INFRASTRUKTURA

1. Podjęcie działań w kierunku rozbudowy infrastruktury kulturalnej i sportowej (CP): 1.1 Remont i przebudowa świetlicy wiejskiej. 1.2 Wyposażenie świetlicy wiejskiej. 1.3 Urządzenie placu zabaw dla dzieci przy świetlicy. 2. Podjęcie działań w kierunku budowy wodociągu i kanalizacji sanitarnej (CP). 2.1 Budowa wodociągu. 2.2 Budowa systemu kanalizacji. 3. Podjęcie działań w kierunku rozbudowy infrastruktury rekreacyjno-wypoczynkowej (CD): 3.1 Urządzenie terenu sportowo-rekreacyjnego. 4. Podjęcie działań w kierunku poprawy infrastruktury publicznej (CP): 4.1 Rozbudowa remizy OSP. 4.2 Zakup motopompy gaśniczej. 5. Podjęcie działań w kierunku rozbudowy infrastruktury drogowej (CD): 5.1 Modernizacja drogi do przysiółka Jaromiersko (Zysloch). 5.2 Budowa chodnika we wsi.

29 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

XI 3. SPOŁECZNOŚĆ

1. Podjęcie działań na rzecz zwiększeni aktywności oraz integracja społeczności lokalnej (CP): 1.1 Organizacja kursów i szkoleń mieszkańców dla rozwoju zainteresowań kulturalnych i sportowych. 1.2 Wsparcie działalności istniejących lokalnych organizacji. 1.3 Organizacja imprez kulturalnych i rekreacyjnych.

2. Podjęcie działań w kierunku organizacji zajęć dla dzieci i młodzieży (CP): 2.1 Utworzenie klubu z kawiarenką internetową. 2.2 Upowszechnianie sportu wśród młodzieży. 3. Przeciwdziałanie patologiom społecznym (CP): 3.1 Tworzenie i realizacja programów profilaktycznych. 3.2 Edukacja lokalnej społeczności w zakresie przeciwdziałania agresji oraz monitoring i opieka przed rodzinami paro logicznymi.

30 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

XII OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI OBRA DOLNA

W celach znajdujących się w niniejszym dokumencie zawarte są kierunki działania, które stanowią naturalny obszar realizacji Planu Odnowy Miejscowości Obra Dolna.

Plan ten określa szczególne obszary, które stanowią wyodrębnione elementy przestrzeni miejscowości:

- n

- nnn

- nnnn

- nn

- n

Powyższe obszary zapisane w celach pierwszorzędnych i drugorzędnych traktuje się jako obszary rozwoju społeczno-gospodarczego miejscowości Obra Dolna na lata 2008- 2015.

Wymienione obszary zidentyfikowane na podstawie celów i kierunków działania stanowią o podziale przestrzeni społeczno – gospodarczej miejscowości, w których będą realizowane poszczególne przedsięwzięcia zamieszczone w Planie Odnowy Miejscowości Obra Dolna. Dotyczy to inwestycji finansowanych w oparciu o montaż finansowy środków z budżetu gminy i funduszy strukturalnych, jak i realizowanych tylko w oparciu o środki własne.

31 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

XIII OPIS ZADAŃ PRIORYTETOWYCH

XIII 1. Działanie – Odnowa i rozwój wsi (kod działania 313, 322, 323) zadanie Remont i przebudowa świetlicy wiejskiej w Obrze Dolnej.

Zadaniem priorytetowym, planowanym do realizacji w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, działania Odnowa i Rozwój Wsi jest ,,Remont i przebudowa świetlicy wiejskiej w Obrze Dolnej. W zakresie inwestycji ujęte zostaną zadania: - naprawa dachu, - wymiana stolarki okiennej i drzwi, - naprawa tynków i malowanie wewnętrzne i zewnętrzne, - wyposażenie świetlicy i urządzenie placu zabaw. Koszt zadania szacuje się na kwotę 340 tys. zł.

XIII.2. Działanie ,,Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej’’ (kod działania 321). Zadaniem priorytetowym planowanym do realizacji w niedalekiej perspektywie czasowej jest budowa wodociągu i systemu kanalizacji sanitarnej. W zakresie inwestycji ujęte zostaną zadania: - budowa wodociągu – magistrali i przyłączy, - budowa kanalizacji – rurociągu tłocznego i przykanalików. Wartość zadania wyniesie ok. 2 mln zł.

Wyremontowana Świetlica Wiejska będzie miała charakter klubu wiejskiego, w którym odbywać się będą różnego typu zebrania i imprezy masowe, a także szkolenia dla rolników a także zajęcia profilaktyczne dla mieszkańców zagrożonych uzależnieniami. Realizacja inwestycji odgrywać będzie dużą rolę dla społeczności lokalnej, związaną przede wszystkim ze zwiększeniem możliwości jej integracji, ale również będzie zapewniała warunki dla realizacji przedsięwzięć edukacyjnych i kulturalnych. Działalność świetlicy będzie miała na celu upowszechnianie kultury oraz zagospodarowanie czasu wolnego młodzieży i dorosłych mieszkańców Obry Dolnej. Świetlica Wiejska pełnić będzie funkcję centrum kulturalnego dla miejscowości Obra Dolna. Ponadto Świetlica Wiejska stanie się

32 P L A N O D N O W Y M I E J S C O W O Ś C I O B R A D O L N A N A L A T A 2 0 0 8 - 2 0 1 5

miejscem spotkań dzieci, młodzieży szkolnej oraz pozostałych mieszkańców szukających różnych form rozrywki i dostępu wiedzy. Łącznie koszt zadania priorytetowego będzie wynosił 340 000,00 zł. Jego realizacja jest planowana na rok 2009. Należy jednak zaznaczyć, że szczegółowe określenie kosztów będzie możliwe dopiero po opracowaniu dokumentacji projektowej dla przedmiotowej inwestycji. Zadanie drugie „Budowa wodociągu i systemu kanalizacji” jest inwestycją chroniąca środowisko i podnoszącą jakość życia mieszkańców Obry Dolnej. W związku z dużym rozproszeniem domostw koszt inwestycji będzie wysoki. Realizacja tych zadań inwestycyjnych wpłynie na poziom integracji społeczeństwa, poprawi jakość środowiska i przyczyni się do wypełnienia celów strategicznych, wyznaczonych w dokumentach programowych gminy.

Zespół redakcyjny Jerzy Fabiś Michał Zielonka