Nurbanu Sultan

Nurbanu Sultan (Doğum adı: Olivia / Cecilia Venier- Baﬀo[1] veya Rachel Marié Nassi[2], 1525 - 6 Ara- ,(خاصكي سلطانة نور بانو :lık 1583) (Osmanlıca adı Osmanlı Padişahı II. Selim'in hasekisi ve Sultan III. Mu- rat'ın annesi. Haseki Hürrem Sultan'ın gelinidir. Kökeni ve nereden geldiği hakkında çeşitli rivayetler vardır. Şehzade Selim'in 1559 Ekim'inde Venedik'e gönderdi- ği Hasan Çavuş'un senatoda verdiği bilgilere göre adı- nın Cecilia olduğu, Paros adasında Venedikli idareci 'Nicolò Venier ile Baffo ailesinden Violante'nin kızı olarak doğduğu söylenir.Rivayetler arasında Korfu'da Vene- dikli soylu ve zengin bir aile olan Quartaniler'e mensup bulunduğu da söylenir.[3] Stephan Gerlach Korfu'da esir alındığını Korfulu ya da Paros adasından Rum asıllı olduğunu belirtirken günlü- ğünün bir başka yerinde Venedikli olabileceğini söyler. Benjamin Arbel ''Nur Banu (1530-1583) A Venetian Sul- tana'' makalesinde Nurbanu'nun Korfulu olduğunu açık- lar. Ahmed Refik ise devlet işlerine Yahudileri bulaştır- dığından Yahudi olduğunu söyler. Hakkındaki çeşitli rivayetler Nurbanu Sultan'ın Rum mu, Yahudi mi, İtalyan mı olduğu sorusunu muallakta bırakmıştır.[4]

Nûr-Banû Valide Sultan'ın sandukası kocası II. Selim'in Ayasofya Camii'ndeki türbesindedir. (Türbenin içinin görünü- mü).

eşi Hürrem Sultan tarafından saraya alınarak eğitime yol- landı. Daha sonraki yıllarda kendisine Haseki Hürrem Sultan tarafından Nurbanu yani "ışık saçan kraliçe” adı verilerek II. Selim ile evlendirildi. İlk adı Afife ise “na- muslu” anlamına gelmektedir. Henüz on yaşındayken Os- manlı korsanları tarafından kaçırılan Nurbanu Sultan ze- kasıyla Hürrem Sultan'ın ilgisini çekmiş ve onun tarafın- dan Manisa sancağına eğitime yollanmıştır. Döndüğün- de ise güzelliğiyle de Hürrem Sultan'ın beğenisini kazan- Kocası II. Selim'in türbesinde yer alan Aﬁfe Nûr-Banû Valide mayı başaran Nurbanu Sultan Şehzade Selim ile evlenir Sultan'ın adı yazılı olan kitabe. ve Hürrem Sultan'ın gelini olur. Şehzade Selim'in Nurba- nu'nun aşkıyla yazdığı şiirler Divan Edebiyatı'nın en gü- zel örnekleri arasında yer alır. Selim tüm kardeşlerinin ölümüyle önce Kanuni Sultan 1 Hayatı Süleyman'nın varisi, daha sonra da 29 Eylül 1566 tarihinde I. Süleyman'ın vefat etmesi üzerine Osmanlı Padi- 1525 yılında, o devirde Venedik Cumhuriyeti'nin topra- şahı oldu. Selim'in 21 Aralık 1574 tarihinde ölümü üze- ğı olan Ege Denizi'ndeki Páros adasında, Nicolo Veni- rine ise, Nûr-Banû Sultan'ın oğlu Murat'ın Osmanlı tah- er ile Violante Baﬀo'nun kızı olarak dünyaya geldi. Os- tına çıkmasıyla, Nûr-Banû Sultan da Valide-i Atik Sultan manlı kaynaklarına göreyse Yasef Nassi'nin kızıdır (Bu unvanını aldı. “Atik” eski anlamına gelmektedir; ilk ve adam Osmanlı'ya faizi getiren ilk kişidir). I. Süleyman'ın en büyük valideyi kasteder. Bazı tarihçilere göre cariye-

1 2 6 KAYNAKÇA

likden gelerek “Valide Sultan” ünvanını alan ilk kişidir. [3] İslam Ansiklopedisi, Cilt: 33, Sayfa: 250 Bundan dolayı “atik” unvanını aldığı düşünülür. [4] Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. Baskı 2011, Sayfa: 193 2 Yaptırdığı hayır kurumları

Afife Nûr-Banû Sultan Valide Sultanlığı döneminde İstanbul'un Üsküdar semtinde külliye, cami, medrese, tekke, sıbyan mektebi, kervansaray, hamam, darülkurra ve darüşşifa'dan oluşan Nûrbanû Sultan Valide-î Atik Ca- mii ve Külliyesi'ni Mimar Sinan'a yaptırdı. Bu eserin 1583 tarihinde tamamlanmasının hemen ardından 7 Ara- lık 1583 tarihinde oğlu III. Murat'ın saltanatı döneminde vefat etti. Ayasofya Camii'nde bulunan II. Selim Türbe- si'ne defnedildi.

3 Popüler kültürdeki yeri

2011-2015 yılları arasında yayınlanan Muhteşem Yüzyıl adlı Türk televizyon dizisinde Nurbanu Sultan'ı Merve Boluğur canlandırdı.

4 Galeri

• Nûr-Banû Valide Sultan'ın eşi Sultan II. Selim (1524-1574)

• İçinde Nûr-Banû Valide Sultan'nın mezarının bu- lunduğu II. Selim Türbesinin yer aldığı İstanbul Ayasofya Camii

• Afife Nûr-Banû Sultan'nın defnedildiği yer olan Ayasofya Camii

• Valide Sultanlığı döneminde Nûr-Banû Valide Sul- tan için tahsis edilmiş olan Ayasofya Camii'indeki Valide Sultan Tekkesi

• Afife Nûr-Banû Sultan'ın oğlu Sultan III. Murad (1546-1595)

5 Ayrıca bakınız

• Nurbanu Sultan Valide-i Atik Camii

6 Kaynakça

[1] The Private World of Ottoman Women, Godfrey Go- odwin, Saqi Book, ISBN 0863567452, sayfa:128, ISBN 3631368089, 2001

[2] Cultures in Colors, Valeria Heuberger, Geneviève Hum- bert, Geneviève Humbert-Knitel, Elisabeth Vyslonzil, sayfa:68, ISBN 3631368089, 2001 3

7 Metin ve görüntü kaynakları, yazarlar ve lisans

7.1 Metin

• Nurbanu Sultan Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Nurbanu_Sultan?oldid=17472510 Katkıda bulunanlar: Ato, Dbl2010, Fagus, Ugur Basak, İncelemeelemani, Vikiyazar, Tanyel, Tarih, Dünya vatandaşı, Bahar, Tarkovsky, Kibele, Atuncez, Thijs!bot, Stambouliote, Mach, Eldarion, VolkovBot, Ravages, Calipso~trwiki, Sakhalinio, SieBot, Vikiçizer, Loveless, Sabri76, Sefasungur, Takabeg, Cobija, Zolaks, Alexbot, Sayginer, Myrat, Alecs.bot, Kuz, Théoden, Superyetkin, Kudelski, Ptbotgourou, Sadrettin, Reality006, Khutuck Bot, Xqbot, Ri- botBOT, Rapsar, Türk Süvarisi, Restorasyon, Akil13, NKOzi, EmausBot, YBot, ChuispastonBot, Hedda Gabler~trwiki, Stultiwikia, Gerçek tarih, MerlIwBot, Westnest, KediÇobanı, Ail Subway, Kaslifter, Keivan.f, SeyitA, Vadaada, Buketaltuncu, Bilalokms, Eğitmen, ElphiBot, Sıla Bal, Muratero, Sessizbilgin, E4024, Makecat-bot, YFdyh-bot, Selenagomezgonzalez, Caglarctr, Kara Şah, Zorluşah, Addbot, Cavitdil- men, Ebrudilmen, Beyazmavi, Çakır, Doruk455, Mert Taşkın, Phtgrphr, İlhncnmma, Ayrıntılı Bilgi, Tarihdanismani, İtalyakurdu, Mümtaz tekkalan, Yogabagaba2, Lolefelol, Okanfan, Hasbey8, Umitk aydin, İsawthesun, Jellybeanxd, Yaslient1, Berkayy97, Kelpom ve Anonim: 127

7.2 Resimler

• Dosya:Tomb_of_Sultan_Selim_II_-_01.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/Tomb_of_Sultan_ Selim_II_-_01.JPG Lisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Mogadir • Dosya:Tomb_of_Sultan_Selim_II_-_09.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d7/Tomb_of_Sultan_ Selim_II_-_09.JPG Lisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Mogadir

7.3 İçerik lisans

• Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0