Kameroen: Positie van LHBT’ers

Kameroen || Rapport

De positie van LHBT’ers

24 juni 2021

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Colofon

Titel Kameroen: Positie van LHBT’ers

Auteur Ministerie van Justitie en Veiligheid Immigratie en Naturalisatiedienst Directie Dienstverlenen | Afdeling Expertise Team Onderzoek en Expertise Land en Taal (TOELT) Turfmarkt 147 | 2511 DP | Den Haag Postbus 16275 | 2500 BG | Den Haag

[email protected]

Pagina 3 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Inhoud

Colofon - 3 Inleiding - 6

1 Juridisch kader - 11 1.1 Verbod op homoseksuele handelingen - 11 1.2 Verbod op organisaties van seksuele minderheden - 11 1.3 Recht op huwelijk of geregistreerd partnerschap voor mensen van gelijk geslacht - 11 1.4 Recht op het wijzigen van geslacht - 12 1.5 Overige wetten - 12

2 Toepassing van de strafwet (arrestatie, detentie en vervolging) - 13 2.1 Met betrekking tot LHBT’ers - 13 2.1.1 Chronologisch overzicht van arrestaties, detenties en juridische vervolging - 15 2.2 Met betrekking tot daders van geweld tegen LHBT’ers - 22

3 Houding overheid(sintellingen) - 25 3.1 Houding van de overheid - 25 3.2 Houding veiligheidsdiensten - 26

4 Behandeling door de maatschappij - 27 4.1 Publieke opinie - 27 4.2 Behandeling door familie en medeburgers - 27 4.3 Rol van politici en bekende personen - 31 4.4 Rol van religie en religieuze leiders - 32 4.5 Rol van de pers en (sociale) media - 32 4.6 Behandeling van LHBT’ers met hiv/aids - 34

5 Maatschappelijk leven - 35 5.1 Sociale positie - 35 5.2 Onderwijs - 37 5.3 Werk - 38 5.4 Gezondheidszorg - 38 5.5 Belangenorganisaties - 39 5.6 Opvanghuizen (Safe houses) - 41 5.7 Evenementen - 42

6 Lijst van gebruikte bronnen - 44

Bijlage 1 Originele wetteksten - 57

Bijlage 2 Tabel van geconstateerde gevallen van mishandelingen in de periode 2012 – 2020 - 59

Bijlage 3 Omschrijving van gebruikte bronnen - 60

Pagina 5 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Inleiding

Abstract

This report describes the position of LGBT people in Cameroon. In the first chapter the legal situation, the penal code and any other laws used against LGBT people are discussed. The second chapter deals with the actual application of the law in Cameroon. In chapter three actions of state actors and of security forces are presented. Chapter four describes public opinion, actions of family and fellow citizens against LGBT people, the role of prominent persons, the role of religion, the role of the press and social media and the way persons with HIV/aids are treated. The fifth chapter describes gay life in Cameroon, the way LGBT people are organized by LGBT organisations and events organized for LGBT people in Cameroon. Sources used to write this report can be found in chapter six. The original text of the law articles mentioned in the report can be found in annex one. Annex two contains a table of documented violation cases from 2012 to 2020. In annex three there is a description of the sources used to write this report, by source.

Doel

TOELT heeft dit rapport opgesteld met het doel inzage te geven in de positie van LHBT’ers in Kameroen. De informatie in dit rapport kan worden gebruikt bij het voorbereiden en beoordelen van gehoren van asielzoekers die afkomstig zijn uit Kameroen en stellen LHBT te zijn.

Indeling van het rapport

In hoofdstuk 1 wordt ingegaan op het juridisch kader waaronder de strafwet en andere wetgeving. Hoofdstuk 2 gaat in op de toepassing van de regelgeving. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de houding van de overheid en veiligheidsdiensten ten opzichte van LHBT’ers. In hoofdstuk 4 komt de bejegening door familieleden en medeburgers aan de orde en wordt ingegaan op de publieke opinie en de rol van religie, prominente personen en de (sociale) media. Hoofdstuk 5 behandelt het maatschappelijk leven van LHBT’ers. Hoofdstuk 6 geeft een alfabetische opsomming van de gebruikte bronnen. In bijlage 1 zijn een aantal van de vertaalde wetteksten die in hoofdstuk 1 van het rapport zijn gebruikt in hun originele taal opgenomen. In bijlage 2 is een tabel opgenomen van het aantal gevallen van mishandelingen en arrestaties in de periode tussen 2012 tot en met 2020. Bijlage 3 geeft een korte omschrijving van de voor dit rapport gebruikte bronnen.

Omdat het waarschijnlijk niet zo is dat daarbij het hele rapport in één keer doorgelezen zal worden, maar alleen de op dat moment relevante delen worden bekeken, komen dezelfde casus-voorbeelden bij verschillende onderwerpen terug en is in die zin soms sprake van herhaling.

Pagina 6 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Terminologie

Met de term “homoseksuelen” worden in dit rapport zowel mannen als vrouwen bedoeld, tenzij dit in de tekst nadrukkelijk anders is vermeld.

In het gebruik van termen is zoveel mogelijk de terminologie van de bron overgenomen. Als de geciteerde bron spreekt over LHBT wordt dus LHBT gebruikt, als de bron LHBTI (Q)1 noemt wordt LHBTI (Q) gebruikt, als de bron spreekt van MSM2 dan wordt MSM gebruikt, enzovoort.

Het is verder van belang dat de lezer zich realiseert dat verschillende begrippen niet in iedere cultuur dezelfde betekenis hebben. Het is echter praktisch onmogelijk om dat iedere keer exact te omschrijven, ook omdat het zelfs per streek, subcultuur of zelfs per individu en levensfase of veranderende opvatting kan verschillen wat onder een bepaald begrip precies verstaan wordt. Volstaan wordt hier daarom met de opmerking dat een bepaald Nederlands begrip (zoals bijvoorbeeld homoseksueel) in een andere context mogelijk een (deels) andere betekenis kan hebben. Zo kan de term homoseksueel in een bepaald land automatisch geassocieerd worden met de passieve rol tijdens seks of met vrouwelijke gedragingen terwijl dat elders niet automatisch het geval hoeft te zijn.

Individuele factoren

De in dit rapport verzamelde informatie over de positie van LHBT’ers in Kameroen heeft uiteraard een algemeen karakter. Het is echter van belang om zich te realiseren dat de positie van een individuele vreemdeling behorend tot een seksuele of genderminderheid ook in hoge mate beïnvloed zal worden door individuele factoren zoals de sekse van iemand, de sociaaleconomische status (rijken hebben over het algemeen meer mogelijkheden dan armen), de geografie (stadsbewoners hebben vaak meer mogelijkheden om individuele keuzes te maken dan mensen op het platteland), het sociale netwerk waarin iemand functioneert, het aanwezig zijn of juist het ontbreken van ondersteuning door de familie en de mate waarin iemand zich conformeert aan standaarden die gelden voor uiterlijk, gedrag en sekse-rol. De algemene informatie over de positie van LHBT’ers in dit rapport moet daarom altijd worden beoordeeld tegen de achtergrond van die mogelijk zeer verschillende individuele factoren.

Disclaimer

Dit rapport is geschreven aan de hand van de EASO-richtlijnen voor het verwerken van feitelijke landeninformatie.3 Het is samengesteld op basis van zorgvuldig geselecteerde bronnen. Elke bron is vermeld middels een referentie.4 Geprobeerd wordt om meer dan een bron te vinden die de informatie levert, maar dit is niet altijd mogelijk. Indien er slechts één bron beschikbaar is dan wordt door de auteur een afweging gemaakt om de

1 Lesbian, Gay, Bisexual, Transsexual, Intersexual and Queer or Questioning 2 Men who have Sex with Men 3 EASO Country of Origin Information (COI) Report Methodology (June 2019), https://coi.easo.europa.eu/administration/easo/PLib/2019_EASO_COI_Report_Methodology.pdf 4 De voetnoten bevatten beknopte verwijzingen. Volledige titelbeschrijvingen met internetadressen zijn te vinden in de lijst van geraadpleegde bronnen aan het einde van de tekst.

Pagina 7 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

informatie wel of niet te vermelden. Een omschrijving van de gebruikte bronnen is te vinden in de bijlage. Bekende bronnen (denk aan rapporten van Amnesty International, Human Rights Watch, et cetera) worden niet in de bijlage beschreven.

Alle geleverde informatie is met uiterste zorg onderzocht, geëvalueerd en verwerkt binnen een beperkte tijdsspanne.

TOELT pretendeert niet dat dit document volledig is. Evenmin geeft het rapport uitsluitsel in het kader van een aanvraag om een verblijfsvergunning asiel. Termen als “vluchteling”, “risico” en vergelijkbare begrippen die (ook) een vreemdelingrechtelijk relevante betekenis hebben worden in dit rapport in algemene zin gebruikt. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) of een van de personen of afdelingen die onder verantwoordelijkheid van de IND functioneren, zijn niet verantwoordelijk voor eventueel gebruik door derden van de informatie uit dit rapport. Indien specifieke informatie uit dit rapport wordt gebruikt, wordt de gebruiker verzocht om te verwijzen naar de onderliggende bron(nen).

Indien bepaalde gebeurtenissen, personen of organisaties niet in dit rapport worden genoemd, betekent dit niet dat de gebeurtenis niet heeft plaatsgevonden of dat de persoon of organisatie niet bestaat, alleen dat TOELT deze niet in openbare bronnen heeft teruggevonden. Bij twijfel over bronnen, brongebruik of inhoud, kunt u contact opnemen met TOELT.

De onderzoekswerkzaamheden voor dit rapport zijn begin april 2021 afgesloten. Daarna verschenen informatie is niet verwerkt.

Commentaar door externe(n)

Het concept van dit rapport is door EASO van commentaar voorzien. Dat commentaar is verwerkt. Dit betekent echter niet noodzakelijkerwijs dat EASO de inhoud van het rapport onderschrijft. Het rapport is onder verantwoordelijkheid van de IND uitgebracht.

Spelling

In dit rapport wordt gebruik gemaakt van de meest gebruikelijke spelling van namen van plaatsen en/of personen. Soms zijn alternatieve namen tussen haakjes opgenomen om het digitale zoeken ernaar te vergemakkelijken.

Pagina 8 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Lijst van gebruikte afkortingen

ACODEVO Association des Communautés Démunies et Vulnérables de l'Océan AI Amnesty International AJO Avenir Jeune de l’Ouest AVAF Association pour la valorisation de la femme CAMFAIDS Cameroonian Foundation for AIDS CRTV Cameroon Radio Television DSF Défenseurs sans Frontières ELLES Ensemble pour la Lutte des Libertés des Entités Sociales HFC Humanity First Cameroon ILGA International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association LHBT(I) Lesbiennes, Homoseksuelen, Biseksuelen, Transgenders (en Interseksuelen) MSM Men who have Sex with Men RJC Rassemblement de la Jeunesse Camerounaise US DoS United States Department of State

Pagina 9 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

1 Juridisch kader

5 1.1 Verbod op homoseksuele handelingen Seksuele handelingen met iemand van dezelfde sekse zijn strafbaar gesteld volgens artikel 347-1 Homosexualité6 (voorheen artikel 347bis, gewijzigd in 2016) van het wetboek van strafrecht uit 2016 (Loi no. 2016/007 Portant Code Pénal, 12 juli 2016). Homoseksuele handelingen kunnen bestraft worden met een gevangenisstraf van zes maanden tot vijf jaar en een boete van 20.000 tot 200.000 CFA.7 In het in 1972 gewijzigde wetboek van 1965 (Loi no. 65-LF-24 van 12 november 1965) was dit artikel 347bis. Het artikel werd in 1972 door president Ahmadou Ahidjo middels een decreet toegevoegd aan het wetboek, zonder dat dit eerst door het parlement werd goedgekeurd.8

De wet op cyberveiligheid en cybercriminaliteit (Loi no. 2010/012 rélative a la cybersécurité et la cybercriminalité au Cameroun) stelt seksuele voorstellen tussen leden van hetzelfde geslacht strafbaar. In artikel 83, lid 1 is het strafbaar gesteld om seksuele voorstellen via elektronische communicatie te doen aan een persoon van zijn of haar eigen geslacht. Dit kan worden bestraft met een gevangenisstraf van één tot twee jaar en/of met een boete van 500.000 tot 1.000.000 CFA. Volgens artikel 83, lid 2, worden de straffen verdubbeld wanneer na het voorstel daadwerkelijk geslachtsgemeenschap plaatsvindt.9 In 2016 werd minstens een persoon in Yaoundé op basis van dit artikel gearresteerd en vervolgd.10

1.2 Verbod op organisaties van seksuele minderheden De wet Loi n° 99/014 - régissant les organisations non gouvernementales van 22 december 1999 regelt de registratie van ngo’s in Kameroen. Om te worden geregistreerd moeten deze ngo’s doelen nastreven die in het publiek belang zijn.11 Hierdoor kunnen LHBT-gerichte belangenorganisaties zich niet als zodanig laten registreren (homoseksualiteit is bij wet officieel verboden) en laten zij zich dan ook meestal als algemene mensenrechtenorganisaties of op de gezondheidszorg gerichte organisaties registreren.12

1.3 Recht op huwelijk of geregistreerd partnerschap voor mensen van gelijk geslacht In Kameroen is het volgens artikel 52, lid 3 van de Ordonnance n° 81/02 Portant organisation de l’état civil et diverses dispositions relatives à l’état des personnes physiques (organisatie van de burgerlijke staat en diverse bepalingen met

5 Onder homoseksueel worden zowel mannen als vrouwen verstaan die zich seksueel aangetrokken voelen tot personen van hetzelfde geslacht. 6 Voor de originele wettekst zie bijlage 1 van dit rapport. 7 Cameroun, Loi no 2016/007 du 12 juillet 2016 portant code pénal, 12 juli 2016 8 ILGA, State-Sponsored Homophobia 2019: Cameroon, maart 2019, p. 312 9 Cameroun, Loi n°2010/012 du 21 décembre 2010 relative a la cybersécurité et la cybercriminalité au Cameroun, 21 december 2010, art. 83 10 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon: alternative report, oktober 2017, p. 3; HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., pp. 8-9 11 Cameroun, Loi n°99/014 du 22 décembre 1999 régissant les organisations non gouvernementales, art. 2 en 3 12 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021; HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 14

Pagina 11 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

betrekking tot de status van natuurlijke personen) verboden om te trouwen met een persoon van hetzelfde geslacht.13

1.4 Recht op het wijzigen van geslacht Wettelijke geslachtswijziging is volgens de International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association (ILGA) niet mogelijk in Kameroen.14

1.5 Overige wetten Volgens het Country Report van het US Department of State (US DoS) over 2020 is er geen wet die specifiek discriminatie van LHBT’ers op het gebied van werk, huisvesting of de toegang tot overheidsdiensten verbiedt; de grondwet bepaalt echter wel dat alle personen gelijke rechten en plichten hebben en dat elke persoon het recht en de plicht heeft om te werken.15

Kameroen kent geen specifieke wet met betrekking tot hiv/aids. In het wetboek van strafrecht is wel een artikel opgenomen (artikel 260) waarin het strafbaar is gesteld om via zijn of haar gedrag een besmettelijke ziekte over te brengen. Hier staat minimaal drie maanden tot maximaal drie jaar gevangenisstraf op.16

13 Cameroun, Ordonnance n° 81/02 du 29 juin 1981 portant organisation de l’état civil et diverses dispositions relatives à l’état des personnes physiques, 29 juni 1981, art. 52 14 ILGA, Trans Legal mapping report 2019 – Recognition before the law: Cameroon, 2020, p. 27 15 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021; Cameroon, Constitution of the Republic of Cameroon, 18 januari 1996 (includes all amendments up to November 2011) 16 Cameroun, Loi no 2016/007 du 12 juillet 2016 portant code pénal, 12 juli 2016, art. 260; HIV Justice Worldwide, La pénalisation du VIH en Afrique francophone: état des lieux, november 2017, p. 18

Pagina 12 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

2 Toepassing van de strafwet (arrestatie, detentie en vervolging)

2.1 Met betrekking tot LHBT’ers Verschillende bronnen melden dat Kameroen een van de weinige landen in de wereld is die veelvuldig vervolging instelt tegen van homoseksualiteit verdachte personen.17

Arrestaties van LHBT’ers vinden veelal plaats puur op verdenking of op uiterlijk. Zo zijn er gevallen bekend van burgers die gearresteerd werden omdat ze condooms en/of glijmiddel op zak hadden.18 Vier door de ngo Advocates for Human Rights geraadpleegde ngo’s gaven aan dat ze nog nooit een geval waren tegen gekomen waarbij de politie LHBT’ers tijdens het hebben van seks zouden hebben betrapt.19

Transgenders worden regelmatig opgepakt alleen vanwege hun uiterlijk, niet vanwege enige activiteit.20 Een transgender vrouw zat in 2020 een gevangenisstraf uit van een jaar omdat zij vrouwenkleren droeg.21 Transgender vrouwen worden niet als zodanig erkend door de politie en worden na arrestatie bij de mannen opgesloten. Ook worden ze dan met hun oorspronkelijke (mannen)naam geregistreerd.22

Volgens de president van de ngo Alcondoms Cameroun, geinterviewd door de Canadese Immigration and Refugee Board (IRB), worden de meeste gerechtelijke procedures met betrekking tot homoseksualiteit gekenmerkt door ernstige mensenrechtenschendingen, zoals foltering, het afdwingen van bekentenissen, weigering van toegang tot juridische bijstand en een discriminerende behandeling van de persoon door wetshandhavers en de gerechtelijke autoriteiten.23

Niet alle zaken van vervolging met betrekking tot homoseksuelen betreffen ook daadwerkelijk homoseksuelen. Vervolging van (vermeende) LHBT’ers wordt regelmatig gebaseerd op informatie van een buurman of onbekende, op stereotypering zoals kleding en gedrag, of op ‘bekentenissen’ verkregen door middel van mishandelingen of martelingen. Deze informatie wordt mede gebruikt voor de bewijsvoering ten aanzien van de beschuldiging van homoseksuele praktijken.24 De Kameroense strafwet voorziet niet in het bestraffen van verkrachtingen van mannen. Om deze zaken strafrechtelijk te kunnen vervolgen wordt dan (gedwongen) homoseksualiteit opgevoerd als vervolgingsgrond.25

17 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon: alternative report, oktober 2017, p. 2; VOA, In face of threats, Lawyer defends gays in Cameroon, 10 maart 2020; Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 18 US DoS, Country Report on Human Rights Practices for 2018 – Cameroon, 13 maart 2019; HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., p. 9; Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 6 19 Advocates (the) of Human Rights en Alternatives-Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 4 20 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon: alternative report, oktober 2017, p. 4 21 Erasing 76 Crimes, Donors cover Cameroon prisoners’ fines, not food or sanitary pads, 4 juni 2020 22 UN OHCHR, Privation de liberté: expériences des lesbiennes et femmes bisexuelles et personnes trans, 23 september 2018, p. 3 23 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 24 Société Civile, Rapport de la Société Civile au Comité des droits de l’homme, oktober 2017, p. 11; Advocates (the) for Human Rights en Alternatives-Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 4 25 UN OCHA, Cameroon: North-West and South-West Situation Report No. 08, juni 2019, p. 7; Advocates (the) for Human Rights en Alternatives Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 4

Pagina 13 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

In Kameroen zouden er slechts vier of vijf advocaten zijn die LHBT’ers willen bijstaan tijdens hun proces, onder andere omdat een advocaat die een LHBT’er vertegenwoordigt al snel zelf wordt gestigmatiseerd en het slachtoffer wordt van bedreigingen, en soms ook mishandeling.26 Zo werd advocaat Walter Atoh en zijn familie met de dood bedreigd nadat Atoh de zaak in behandeling had genomen van een man die een seksuele relatie had gehad met een jongeman van 19 jaar oud.27

In Kameroen vinden ‘weekend’-arrestaties plaats waarbij (vermeende) LHBT’ers op vrijdag worden gearresteerd met het doel ze af te persen, om na het weekend en het betalen van een som geld te worden vrijgelaten.28

Om te ‘controleren’ of een persoon wel of niet homoseksueel is, worden personen die gearresteerd zijn door de politie regelmatig onderworpen aan een gedwongen anaal onderzoek.29 Zo werd op 25 februari 2021 een transgender vrouw gedwongen een anaal onderzoek te ondergaan tijdens haar arrest.30

De jaarrapporten van Human Rights Watch en US DoS over het jaar 2020 meldden dat de politie in dat jaar doorging met het arresteren en lastigvallen van personen waarvan zij het vermoeden hadden dat ze LHBT waren.31 In 2020 was er een toename van het aantal willekeurige arrestaties en detenties; tot en met november van 2020 hadden ngo’s 80 gevallen van arbitraire arrestaties en detenties op grond van homoseksualiteit geregistreerd. In zestien van die gevallen volgde een veroordeling en gevangenisstraf op basis van artikel 347-1 van het wetboek van strafrecht.32 Eind 2020 was het aantal arrestaties gestegen naar 98.33

In 2019 werden er minder arrestaties gerapporteerd dan in de jaren daarvoor; er vonden slechts 27 arrestaties plaats.34 In 2018 waren er 56 arrestaties en vier gevangennemingen en veroordelingen op basis van seksuele geaardheid of identiteit.35

Uit het jaaroverzicht over 2017 van de ngo’s Humanity First Cameroon (HFC) en Alternatives Cameroun blijkt dat er acht LHBT’ers vastzaten op beschuldiging van vermeende homoseksualiteit (op uiterlijk of iemand die ze had aangegeven) in de gevangenis in Yaoundé, waarbij een aantal wel al een proces hadden gehad. In dat jaar hadden er verder nog 27 willekeurige arrestaties plaatsgevonden.36 In 2016 vonden er in totaal 33 arrestaties plaats, voornamelijk in de meest afgelegen gebieden van het land.37 Volgens een andere bron hadden er in 2016 35 arrestaties plaatsgevonden.38

26 FIDH, Cameroon: homophobia and violence against defenders of the rights of LGBTI persons, februari 2015, p. 13; Lawyers for Lawyers, Michel Togué’s fight against sexual and gender discrimination, 24 oktober 2019; VOA, In face of threats, Lawyer defends gays in Cameroon, 10 maart 2020 27 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Gay prisoner’s attorney defies death threats, 9 oktober 2015 28 HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 11 29 HRW, Dignity debased, 2016, p. 19; HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 11; US DoS, Country Report on Human Rights Practices for 2018 – Cameroon, 13 maart 2019 30 HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 31 HRW, World report 2021: Cameroon – events of 2020, 13 januari 2021; US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021 32 HFC et al., Communiqué de presse, 10 december 2020 33 Unity Plateforme, Transphobie: le visage d’une nouvelle crise, 2021, p. 22 34 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020; HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 18 35 HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 10 36 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel 2017 sur les violations fondées, december 2017, pp. 7-8 37 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., p. 6 38 Advocates (the) for Human Rights en Alternatives Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 5

Pagina 14 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Volgens diverse bronnen vonden er in 2015 minder arrestaties en vervolgingen van LHBT’ers plaats dan in het voorgaande jaar.39

2.1.1 Chronologisch overzicht van arrestaties, detenties en juridische vervolging Hieronder volgt een uitgebreid overzicht van een aantal in nieuwsberichten of in mensenrechtenrapporten genoemde incidenten m.b.t. de periode 2015 tot en met maart 2021. Lang niet alle incidenten worden bekend. TOELT heeft dan ook niet de pretentie dat het overzicht compleet is. Het feit dat een incident niet genoemd wordt, wil dus niet zeggen dat het niet heeft plaatsgevonden.

De informatie met betrekking tot deze rubriek is voornamelijk afkomstig van een beperkt aantal bronnen, te weten Erasing 76 Crimes, Rights Africa en de jaarrapporten van de Kameroense ngo’s Humanity First Cameroon en Alternatives Cameroun.

2.1.1.1 2015 Overzicht: in 2015 hebben er minstens 16 arrestaties en detenties plaatsgevonden van (vermeende) LHBT’ers.40

Na het stappen in Yaoundé wordt een tiental personen gearresteerd; ze worden meteen vrijgelaten nadat hun identiteit is geverifieerd, op een persoon na. Een meisje wordt vier dagen lang vastgehouden omdat zij een ‘vreemd’ kapsel heeft. Volgens de politie hebben ze te maken met een lesbienne.41

Twee meisjes worden een tijdlang lastig gevallen door jongens. De jongens, die het beu zijn steeds afgewezen te worden, vallen de twee aan terwijl ze buiten lopen. De meisjes roepen de hulp in van de politie. Eenmaal ter plekke melden de jongens aan de politie dat het zou gaan om twee lesbiennes. De politie neemt de meisjes mee naar het bureau waar ze worden gedetineerd en laat de jongens gaan. Ook de tante van een van de meisjes wordt gearresteerd omdat zij onderdak biedt aan een lesbienne.42

24 juni 2015 – in het noorden van Kameroen worden twee homoseksuele mannen door een hotelreceptionist aangegeven bij de politie die de mannen arresteert. Zij krijgen een straf opgelegd van vijf jaar.43 Na het uitzitten van vier jaar en het betalen van een geldbedrag van circa $ 777,- (€ 691) komen ze op 30 augustus 2019 vrij.44

Augustus 2015 – twee personen worden tot een gevangenisstraf van vier jaar veroordeeld vanwege hun homoseksuele activiteiten.45

39 AI, Amnesty International Report 2015/2016: Cameroon, 24 februari 2016; Advocates (the) for Human Rights en Alternatives Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 3; US DoS, Country Reports on Human Rights practices for 2015 – Cameroon, 13 april 2016 40 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 18 41 HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., p. 6 42 HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., p. 18 43 Erasing 76 Crimes, Gay Muslim in a Cameroon prison, ‘almost a slave’, 29 november 2018 en We freed 3 gay men from prison, 24 september 2019; Rights Africa, 6 years in prison because Abdelaziz loved a man, 1 december 2018 44 Erasing 76 Crimes, We freed 3 gay men from prison, 24 september 2019 45 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 3

Pagina 15 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

2.1.1.2 2016 Overzicht: In 2016 vonden er in totaal 3346 arrestaties plaats, het merendeel in de meest afgelegen gebieden van het land.47 In Douala hebben in totaal 12 arrestaties plaatsgevonden in 2016.48

Een jonge man vertelt aan zijn moeder, een politieagente, dat hij homoseksueel is. Zij neemt hem mee naar het politiebureau waar zij werkt en laat hem opsluiten. Daar wordt hij door haar collega’s mishandeld. Zijn tante krijgt hem vier dagen later vrij door te stellen dat hij minderjarig is en de arrestatie illegaal.49

Na een ontmoeting met een man begeeft een jongeman zich terug naar huis. Onderweg stopt hij om tegen een schutting te plassen. Hij wordt daarbij betrapt door de huiseigenaar. Deze beschuldigt hem van het willen beroven van zijn huis en begint op de jongeman in te slaan. Al snel komen de buurtbewoners de huiseigenaar helpen. De jongeman vertelt hoe het in het echt zit maar in plaats van te stoppen worden de aanvallen heviger nu de buurt beseft dat het een homo betreft. De politie komt erbij en arresteert de jongeman. Hij wordt verhoord en er wordt een proces- verbaal opgemaakt. Na een aantal dagen detentie komt de jongeman vrij met de hulp van de HFC. Hij wordt niet voorgeleid.50

2 januari 2016 – een jonge man wordt door twee mannen mishandeld. De politie grijpt in. Als zij horen dat de jonge man een homoseksueel zou zijn wordt hij gearresteerd. Door tussenkomst van de ngo Cameroonian Foundation for AIDS (CAMFAIDS) komt hij alsnog vrij.51

4 april 2016 – een jonge man uit Yaoundé heeft contact met een man van de presidentiele garde via sms. Via een smoes zorgt de man dat de jongeman een paar dagen later met hem afspreekt. De jongeman wordt bij de ontmoetingsplaats door de politie opgewacht en gedetineerd. Onder druk tekent de jongeman een proces- verbaal waarin hij toegeeft homoseksueel te zijn. Hij wordt na een aantal dagen met de hulp van een advocaat op borg vrijgelaten.52 Op 14 april wordt hij voorgeleid en krijgt te horen dat 12 mei zijn zaak zal voorkomen.53 De man wordt op basis van wetsartikel 83 van de wet op cyberveiligheid en cybercriminaliteit vervolgd.54

Juni 2016 – een homoseksuele man in het noorden van het land wordt gearresteerd nadat zijn buren hem hebben aangegeven bij de politie. Hij wordt schuldig bevonden aan homoseksualiteit (artikel 347-1) en krijgt 3 jaar gevangenisstraf opgelegd.55 In juli 2019 komt hij vrij na het betalen van een som geld, gekregen via donaties.56

Augustus 2016 – een homoseksuele jongen in Yaoundé wordt door zijn aanvaller gedwongen zijn seksuele geaardheid te onthullen aan een groep toeschouwers. Zij brengen hem naar een politiebureau waar hij gearresteerd wordt. Tijdens zijn

46 Volgens hun rapport over 2019 waren het er 35. Bron: HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 18 47 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., p. 6 48 Advocates (the) for Human Rights en Alternatives Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 4 49 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., p. 16 50 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., pp. 7-8 51 Erasing 76 Crimes, One arrest, one scam, one threat in Cameroon, 23 februari 2016 52 Erasing 76 Crimes, Cameroon police detain accused gay man for 9 days, 15 april 2016; HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., pp. 8-9 53 Erasing 76 Crimes, Cameroon police detain accused gay man for 9 days, 15 april 2016 54 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., p. 9 55 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Have a male partner? 3 years in prison, 30 november 2018 56 Erasing 76 Crimes, Donors, activists free gay man from Cameroon prison, 6 augustus 2019 en We freed 3 gay men from prison, 24 september 2019

Pagina 16 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

rechtszaak wordt hem een advocaat geweigerd en mag hij zichzelf niet verdedigen.57

2 september 2016 – drie mannelijke dansers van de club ‘Le Mistral’ (in Yaoundé) worden door de politie meegenomen naar het bureau nadat zij weigeren de agenten gratis van drank te voorzien. Daar worden ze mishandeld en als homoseksuelen behandeld.58 Met de hulp van de ngo CAMFAIDS komen de jongens vrij. Een klacht wordt ingediend tegen de agenten maar door een gebrek aan financiële middelen kan de aanklacht niet worden gehandhaafd.59

29 november 2016 – twee jonge mannen worden ‘s avonds door de veiligheidsdienst van de wijk Emombo (Yaoundé) opgepakt. De jongens kunnen zich niet identificeren en worden meegenomen naar het bureau waar blijkt dat ze o.a. glijmiddel en condooms op zak hebben. Na mishandeld te zijn vertellen de jongens dat ze de middelen onlangs hebben gekocht in een videotheek in de buurt. De gendarmes gaan hier meteen naar toe en arresteren alle 10 aanwezigen, zonder de reden van arrestatie op te geven. Een dag later hoort een advocaat van de gearresteerden dat zij onder druk zijn gezet om de gendarmes te betalen omdat anders naar buiten wordt gebracht dat zij homoseksueel zouden zijn. Drie dagen na de arrestaties worden ze allemaal vrijgelaten.60

November 2016 – twee personen worden tot 20 maanden gevangenisstraf veroordeeld vanwege hun homoseksuele activiteiten.61

2.1.1.3 2017 Overzicht: In 2017 hebben er 35 arrestaties plaatsgevonden, waaronder 27 willekeurige en 8 gevangennemingen.62

Januari 2017 – een homoseksuele man gaat naar het politiebureau om een klacht in te dienen in verband met een fysieke aanval. Hij wordt echter door een agent gechanteerd en als blijkt dat hij niet kan betalen wordt de man gevangen gezet. Na verloop van tijd wordt de man alsnog vrijgelaten.63

5 februari 2017 – Een homoseksuele man wordt in Bafoussam gearresteerd. De president van de ngo Avenir Jeunes de l’Ouest (AJO) komt op 11 februari naar het huis van de openbare aanklager om te bemiddelen maar wordt door de aanklager gegijzeld die geld van hem eist voor zijn vrijlating. De gearresteerde man komt op 11 februari weer vrij door bemiddeling van twee advocaten. De AJO-president weet met hulp van een AJO-vertegenwoordiger weg te komen.64

57 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 8 58 Observatoire National des Droits des Personnes LGBTI et de leurs Defenseurs, Phase pilote « rapport national de violations de droits humains » Septembre 2016 – Février 2017, februari 2017, p. 27; Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon: alternative report, oktober 2017, p. 4 59 Observatoire National des Droits des Personnes LGBTI et de leurs Defenseurs, Phase pilote « rapport national de violations de droits humains » Septembre 2016 – Février 2017, februari 2017, pp. 27-28 60 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., p. 9; Erasing 76 Crimes, 12 arrested in Cameroon for possessing condoms, 6 december 2016 61 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 3 62 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel 2017 sur les violations fondées, december 2017, pp. 7-8 63 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 5 64 Erasing 76 Crimes, Cameroon prosecutor locks up LGBT activist, demands money, 1 maart 2017

Pagina 17 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Januari – maart 2017 - in Douala zijn er in de periode januari tot maart negen vermeende LHBT’ers gearresteerd.65

14 maart 2017 – een 16 jaar oude transgender vrouw wordt bij het politiebureau van Ebolowa afgeleverd door een jongen die dacht dat ze een meisje was tot dat niet zo bleek te zijn. Ze wordt op 17 maart voorgeleid waarna ze naar de gevangenis wordt gestuurd. Op 6 april zou de volgende zitting plaatsvinden.66 (NB: er is verder geen informatie gevonden m.b.t. de genoemde zitting)

20 maart 2017 – een jongeman gaat in Bertoua naar een voorlichtingsbijeenkomst en krijgt wat spullen mee (condooms en gel). Op weg naar huis wordt hij aangesproken door een aantal jongens die de spullen zien en hem voor homo uitmaken. De jongeman wordt in elkaar geslagen en meegenomen naar het politiebureau waar hij in een cel wordt gezet. Na twee dagen in detentie te hebben gezeten komt zijn vader hem ophalen, waarna hij uit huis wordt gezet ondanks het feit dat hij stelt geen homoseksueel te zijn.67

April 2017 – twee transgenders worden meerdere keren die maand gearresteerd in de stad Yaoundé vanwege hun uiterlijk.68

8 augustus 2017 – twee homoseksuele mannen worden betrapt en door familie en buren mishandeld. De politie grijpt in en neemt de twee mannen naar het bureau waar ze, na toegegeven te hebben dat ze homo’s zijn, worden gedetineerd. Na een aantal dagen worden de mannen, na het betalen van respectievelijk circa $80 (€ 68) en $87 (€ 74), vrijgelaten.69

Oktober 2017: minstens zeven vermeende LHBT’ers zitten in voorarrest in afwachting van een rechtszaak. Zij worden vastgehouden op grond van artikel 347-1 van de strafwet. Vier andere zitten gevangenisstraffen uit.70

22 november 2017 – drie jonge transgender mannen worden in Garoua gearresteerd op de aanklacht homoseksualiteit. Hun ouders weigeren actie te ondernemen en de hulp van de ngo Association Jeunes Solidaires de Garoua wordt ingeroepen. Deze krijgt de jongemannen na drie dagen detentie vrij.71

8 december 2017 – twee vriendinnen (hebben geen relatie met elkaar) uit Douala gaan niet in op de avances van een aantal mannen waarna de mannen ze voor lesbiennes uitmaken. De politie bemoeit zich ermee en arresteert de vrouwen. De vrouwen worden drie dagen mishandeld en bekennen uiteindelijk lesbisch te zijn. Een ngo komt hen ter hulp en krijgt te horen dat de politie geld wil (circa 100.000 CFA = $182,-) om ze vrij te laten. Het geld wordt verzameld, aan de politie betaald en de vrouwen worden op 11 december vrijgelaten.72

17 december 2017 – twee jonge mannen worden gearresteerd voor het willen hebben van seks met een man waarvan later blijkt dat hij onderdeel uitmaakt van

65 Advocates (the) for Human Rights en Alternatives Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 4 66 Erasing 76 Crimes, 2 weeks (so far) in Cameroon prison for being trans, 31 maart 2017 67 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel 2017 sur les violations fondées, december 2017, pp. 7-8 68 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 5 69 Erasing 76 Crimes, Battered and slashed, gay man seeks escape from Cameroon, 4 december 2018 70 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 5 71 Observatoire National des Droits des Personnes LGBTI et de leurs Defenseurs, Phase pilote « rapport national de violations de droits humains » Septembre 2016 – Février 2017, februari 2017, p. 40 72 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Two women arrested for walking together, 28 december 2017

Pagina 18 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

een militaire operatie om homoseksuelen in Ebolowa te ontmaskeren. Na een verhoor en het moeten inleveren van hun mobiele telefoons en geld mogen ze naar huis om een dag later bij hun huis opnieuw te worden gearresteerd. Een advocaat krijgt ze op borg vrij.73

2.1.1.4 2018 Overzicht: In 2018 werden minstens 60 personen gearresteerd op basis van hun seksuele geaardheid en/of –identiteit.74 In de eerste helft van dat jaar werden 25 mannen en twee vrouwen gearresteerd.75 In 2018 vonden er vier veroordelingen plaats.76

16 januari 2018 – in Douala worden twee meisjes door de ouders van een van de meisjes betrapt terwijl ze seks hebben. De vriendin wordt door de ouders naar een politiebureau gebracht waar ze in een cel wordt opgesloten. Doordat de ouders geen aanklacht indienen lukt het de ngo Ensemble pour la Lutte des Libertés des Entités Sociales (ELLES) om haar de volgende dag vrij te krijgen.77

8 maart 2018 - een lesbienne wordt gearresteerd terwijl zij in Douala een snackbar bezoekt waarvan bekend is dat daar regelmatig LHBT’ers komen. De volgende dag wordt ze voorgeleid en op borg vrijgelaten met de hulp van een advocaat. Op 13 april vindt de rechtszaak plaats en wordt ze schuldig bevonden aan het overtreden van de wet tegen homoseksuele activiteiten en wordt ze tot drie jaar gevangenisstraf veroordeeld. De straf wordt geschorst op voorwaarde dat ze niet nogmaals op beschuldiging van homoseksualiteit wordt gearresteerd.78

5 april 2018 – in Kumbo nodigt een man een vriend uit met wie hij al een tijd via sociale media contact heeft, om thuis samen naar homoseksuele pornografische films te kijken. De ‘vriend’ wil geld van de man, de man weigert en de ‘vriend’ meldt aan de buren en de huisbaas van de man dat de man homoseksueel is. De politie wordt erbij gehaald en de man wordt gearresteerd. Na het betalen van een geldsom wordt de man na vier dagen detentie vrijgelaten.79

20-21 april 2018 - vijf leden van de AJO worden in Dschang gearresteerd op verdenking van homoseksuele activiteiten. Op 24 april krijgen de gearresteerden pas toegang tot een advocaat en worden zij op borgtocht vrijgelaten door de rechter. Deze stelt wel dat de vijf zich op 2 mei moeten melden voor een anaal onderzoek.80 Op aanraden van hun advocaat hebben de vijf zich niet gemeld op 2 mei. Er zijn verder geen stappen ondernomen door justitie.81 Volgens het jaarrapport 2018 van US DoS zou in verband hiermee nog eens 18 mannen zijn gearresteerd.82 (NB: Hier is verder geen informatie over gevonden)

13 mei 2018 – in Yaoundé voert de politie een aanval uit op een videotheek in de wijk Embombo en op Le Mistral, een bar in de wijk Essos. 25 mannen worden gearresteerd – 18 in Emombo en zeven in Essos, van al hun bezittingen ontdaan en mishandeld. Twee mannen worden dezelfde dag nog vrijgelaten. De overige 23 mannen worden twee dagen zonder aanklachten vastgehouden om daarna te

73 Erasing 76 crimes, Anti-gay military action in Cameroon: 2 arrests, 23 december 2017 74 HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 10 75 HRW, World Report 2019: Cameroon, events of 2018, 17 januari 2019 76 HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 10 77 Erasing 76 Crimes, Lesbian lovers face parents’ wrath, police lockup, 12 februari 2018 78 Rights Africa, Cameroon: visit to gay-friendly night spot leads to arrest, conviction, 10 juli 2018 79 HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 11 80 Erasing 76 crimes, Cameroon: 5 activists skip anal tests, free on bail, 7 mei 2018; OMCT, Cameroon: Arrest and arbitrary detention of five members of the association Avenir Jeune de l'Ouest (AJO), 25 april 2018 81 Erasing 76 crimes, Cameroon: 5 activists skip anal tests, free on bail, 7 mei 2018 82 US DoS, Country Report on Human Rights Practices for 2018 – Cameroon, 13 maart 2019

Pagina 19 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

worden vrijgelaten.83 Volgens het rapport van HFC zouden de mannen vijf dagen vast hebben gezeten.84

14 juli 2018 – een transgender vrouw wordt door een aantal mannen op straat aangevallen en mishandeld. De politie grijpt in en neemt iedereen mee naar het bureau. De mannen worden al snel vrijgelaten, de transgender vrouw wordt gedetineerd. De reden – het zou haar schuld zijn, had zij zich maar niet in vrouwenkleren moeten kleden. Een vriend betaalt de borg waarna de transgender vrouw mag gaan.85

1 augustus 2018 – twee homoseksuele mannen worden gearresteerd nadat een van hen via Facebook met de jongere broer van een politieagent contact heeft gehad. De jonge man bracht zijn broer op de hoogte nadat hij genoeg had gekregen van de contacten en op aanraden van hem spreekt hij af met een van de twee homo’s, de andere komt ook mee en beide mannen worden gearresteerd. De twee komen op borgtocht vrij.86

September 2018 – in Garoua, in het noorden van Kameroen, arresteert de politie twee lesbiennes. In afwachting van hun proces lukt het de dames de politie ervan te overtuigen hen vrij te laten als ze betalen. De politieagenten gaan akkoord, nemen circa $514 in ontvangst en laten de vrouwen twee dagen later met een waarschuwing vrij.87

2.1.1.5 2019 Overzicht: In 2019 hebben er 25 willekeurige arrestaties en twee onterechte detenties plaatsgevonden. Tien arrestaties betroffen transgenders.88

In 2019 wordt een transgender door leden van een veiligheidsdienst gearresteerd. Zij ontkleden de persoon om diens sekse vast te stellen en nemen daarna foto’s, welke zij dreigen op sociale media te zetten. De transgender is ziek maar een onderzoek door een arts wordt geweigerd. Later wordt de persoon door bemiddeling van een ngo vrijgelaten.89

1 september 2019 – volgens CAMFAIDS arresteren militairen zes mensen in een snackbar in Emombo, Yaoundé, zonder arrestatiebevel. De zes worden beschuldigd van homoseksualiteit en onfatsoenlijk gedrag.90

2.1.1.6 2020 Overzicht: volgens drie ngo’s hebben er tot en met november van 2020 minstens 80 gevallen van buitengerechtelijke arrestaties en detenties plaatsgevonden in Kameroen. Zestien van de gedetineerden werden veroordeeld op basis van artikel 347-1 (homosexualiteit) van het wetboek van strafrecht.91

83 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Police arrest 25 for suspected homosexuality, 12 mei 2018; Rights Africa, Homophobes of the Week: Cameroon’s baton-swinging police, 14 mei 2018; Pink News, Cameroon police arrest and torture 25 men for being gay, 15 mei 2018; HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 10 84 HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 10 85 Erasing 76 Crimes, Popular trans woman beaten and arrested in Cameroon, 27 juli 2018 86 Erasing 76 Crimes, Gay man woos policeman’s brother in Cameroon. Result: 3 arrests, 14 augustus 2018 87 Erasing 76 Crimes, Cameroon: 2 lesbians had to pay $514 bribe for freedom, 15 november 2018 88 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, pp. 13-14 89 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 14 90 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices 2019 – Cameroon, 11 maart 2020 91 HFC et al., Communiqué de presse, 10 december 2020

Pagina 20 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

17 (1692) mei 2020 - 53 LHBT’ers worden gearresteerd in Bafoussam (west Kameroen) terwijl zij een COVID-19 bijeenkomst bijwonen die georganiseerd is door de ngo Colibri. De bijeenkomst, in een hotel, was meteen ook de viering van de internationale dag tegen homofobie, transfobie en bifobie (IDAHOBIT).93 Hen is ten laste gelegd: homoseksualiteit, prostitutie en meewerken aan prostitutie. Tien worden op 17 mei vrijgelaten en de overige op 21 mei.94 Alle aanklachten worden ingetrokken.95 Volgens Human Rights Watch werden minstens zes van hen, waaronder minderjarigen, aan een anaalonderzoek blootgesteld.96

9 juni 2020 - vier mannen worden in Kekem (in het westen) gearresteerd op beschuldiging van homoseksualiteit.97 12 juni wordt hun zaak voorgeleid, een man wordt vrijgelaten dankzij de hulp van zijn broer, een advocaat, de andere drie blijven in detentie tot de hoorzitting op 15 juni.98 Op 28 juli komt de zaak voor, de mannen bekennen en krijgen een mildere straf: alle vier een geldboete en een man een maand cel.99

22 december 2020 – kort voor kerst arresteert de politie in Ebolowa een man die een rode string draagt. Deze kwam even in zicht toen de man op een motor klom. Ze nemen hem mee naar het bureau, ondervragen hem en doorzoeken zijn mobiel voor belastende foto’s. Na twee dagen detentie wordt de man naar een arts gebracht voor een anaal onderzoek. De conclusie is niet eenduidig, maar hij wordt niet vrijgelaten. Pas nadat een vriend geld heeft betaald aan de politie, komt de man vrij.100

2.1.1.7 2021 8 februari 2021 – een bekende101 transgender vrouw en haar metgezel worden in Douala gearresteerd nadat zij bij een politiecontrole geen ID-kaarten kunnen overleggen. Erasing 76 Crimes meldt dat zij op 9 februari door de politie worden beschuldigd van homoseksualiteit, niet vanwege het ontbreken van identificatiedocumenten.102 Echter, volgens Reuters worden ze beschuldigd voor het dragen van vrouwenkleding.103 Human Rights Watch zegt dat ze beschuldigd worden van homoseksueel gedrag, het zich niet kunnen identificeren en schending van de openbare eerbaarheid.104 De twee worden hardhandig verhoord en moeten een verklaring ondertekenen zonder deze te mogen inzien.105 Op 10 februari begint de rechtszaak tegen de twee vrouwen.106 Op 24 maart weigert de rechter de vrouwen op borg vrij te laten en wordt de rechtszaak uitgesteld tot 5 april (volgens Human Rights Watch 26 april 2021).107

92 HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 93 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Charges dropped against 53 arrested in Bafoussam, 2 juni 2020; HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 94 HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 95 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Charges dropped against 53 arrested in Bafoussam, 2 juni 2020 96 HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 97 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Four gay men arrested, beaten in Kekem, 15 juni 2020; Rights Africa, Homosexuality in Cameroon: 4 plead guilty and are set free, 19 augustus 2020 98 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Four gay men arrested, beaten in Kekem, 15 juni 2020 99 Rights Africa, Homosexuality in Cameroon: 4 plead guilty and are set free, 19 augustus 2020; HFC, Condamnation pour homosexualité à Bafang au Cameroun, 29 augustus 2020 100 Erasing 76 Crimes, Cameroon: A flash of red thong leads to arrest, 4 januari 2021 101 Shakiro is een Kameroense internetsensatie. Haar facebookpagina heeft meer dan 100.000 volgers. 102 Erasing 76 Crimes, Trans celebrity Shakiro under arrest in Cameroon, 11 februari 2021 103 Reuters, Transgender women facing homosexuality charges in Cameroon denied bail, 25 maart 2021 104 HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 105 Erasing 76 Crimes, Trans celebrity Shakiro under arrest in Cameroon, 11 februari 2021 106 Africanews, Cameroon police arrest 9 for practicing homosexuality, 25 februari 2021 107 Reuters, Transgender women facing homosexuality charges in Cameroon denied bail, 25 maart 2021; HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021

Pagina 21 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

NB108: half mei 2021 wordt bekend dat de twee veroordeeld zijn tot 5 jaar gevangenisstraf en een geldboete van 200.000 CFA (circa € 350) voor poging tot homoseksualiteit. Ook moeten zij de kosten van de rechtszaak betalen en krijgen ze nog eens 12 maanden celstraf erbij als zij niet de boete kunnen betalen.109

11 februari 2021110 – twaalf jongeren worden tijdens de viering van Youth Day gearresteerd in Bertoua op verdenking van homoseksualiteit111 nadat omstanders zien dat ze elkaar zitten te zoenen. Ze worden meegenomen naar het politiebureau waar ze worden mishandeld. De belangenorganisatie Health and Human Rights Cameroon (2HRC) en de ouders van een aantal tieners zorgen ervoor dat acht van de jongens dezelfde avond nog worden vrijgelaten. De vier andere jongens, afkomstig uit de stad Douala, blijven in detentie in afwachting van hun vrijlating.112

24 februari 2021 – de politie voert een inval uit op het kantoor van de ngo Colibri in Bafoussam. Dertien mannen, waaronder zeven medewerkers van de ngo, worden gearresteerd op verdenking van homoseksualiteit.113 Volgens Human Rights Watch werden alle betrokkenen op 26 en 27 februari vrijgelaten.114 Volgens andere bronnen zouden er nog twee vastzitten omdat een van de twee heeft bekend een relatie te hebben met de andere jongen. De twee zullen worden voorgeleid.115

2.2 Met betrekking tot daders van geweld tegen LHBT’ers Volgens een rapport uit 2020 onderzochten de autoriteiten beschuldigingen van schendingen op grond van seksuele geaardheid of genderidentiteit zoals foltering, mishandeling of ‘corrigerende verkrachting’ niet meteen, grondig of onpartijdig. De politie nam er vaak zelf aan deel of keurde de overtredingen goed. Als gevolg hiervan voelden LHBT’ers zich niet veilig om misdrijven die tegen hen waren gepleegd te melden.116 In 2017 durfden LHBT’ers geen aangifte te doen omdat zij bang waren zelf gearresteerd te worden.117

Medewerkers van ngo’s die de belangen van LHBT’ers behartigen meldden incidenten van geweld en dreigementen door burgers of veiligheidsdiensten tegen hen niet bij de politie in 2017 omdat zij overtuigd waren dat de politie deze niet zou onderzoeken.118 Een advocaat die de belangen behartigt van LHBT’ers werd in 2017 met de dood bedreigd. Hij vroeg de Lawyers’ Association om hulp en diende een klacht in bij de politie. Beide instanties suggereerden dat hij maar moest stoppen met het verdedigen van LHBT’ers als hij wilde dat de bedreigingen zouden stoppen. Hij kreeg geen politiebescherming.119

108 Omdat deze zaak veel aandacht heeft gekregen in de media is besloten om een update te geven van de stand van zaken. En alsnog informatie op te nemen van bronnen verschenen na april 2021. 109 JournalduCameroun.com, Cameroon court slams five-year jail term on two transgenders, 11 mei 2021; NRC, Vijf jaar cel voor bekendste transgenders van Kameroen, 12 mei 2021 110 Volgens HRW en Reuters zou het op 14 februari zijn. Bron: HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021; Reuters, Spate of attacks, arrests puts LGBT+ groups on alert in Cameroon, 26 februari 2021 111 Reuters, Spate of attacks, arrests puts LGBT+ groups on alert in Cameroon, 26 februari 2021; HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 112 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Police arrest 12 teens on homosexuality charges, 14 februari 2021 113 Erasing 76 Crimes, Arrest of 13 presumed homosexuals, anti-AIDS workers in Cameroon, 3 maart 2021; HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 114 HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 115 Africanews, Cameroon police arrest 9 for practicing homosexuality, 25 februari 2021; AFP, Cameroon police release seven of nine suspected of homosexuality, 25 februari 2021; Erasing 76 Crimes, Arrest of 13 presumed homosexuals, anti-AIDS workers in Cameroon, 3 maart 2021 116 Advocates (the) for Human Rights en Alternatives-Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 2 117 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon: alternative report, oktober 2017, p. 5 118 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon: alternative report, oktober 2017, p. 6 119 HRW, ‘Je kinderen gaan eraan als je niet stopt’, 13 maart 2017

Pagina 22 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Aangiften van bedreigingen (waaronder ook de dreiging met ‘correctieve’ verkrachting) via sociale media of sms worden door de politie zelden onderzocht.120 Ook andere aangiftes, zoals die van seksuele misbruik of mishandelingen, worden niet in behandeling genomen.121 Een mannelijke danser, die regelmatig werd lastiggevallen en bedreigd vanwege zijn vrouwelijk uiterlijk, deed regelmatig aangifte bij de politie maar deze pakte de klachten nooit op.122

Slachtoffers van mishandelingen zouden terughoudend zijn om hun zaken voor een rechter te brengen uit angst, onwetendheid of de hoge kosten van gerechtelijke procedures.123

Volgens een vertegenwoordiger van de ngo HFC wordt homoseksualiteit als strafbaar delict zwaarder beschouwd dan bijvoorbeeld mishandeling of beroving. De president van Alcondoms Cameroun gaf als voorbeeld een situatie waarbij een lid van zijn organisatie aangifte deed van inbraak maar waarna hij zelf gearresteerd werd nadat de inbreker hem had beschuldigd homoseksueel te zijn.124

In september 2019 werden aanwezige LHBT’ers bij een training over hiv en de medewerkers van de organiserende Défenseurs Sans Frontières (DSF) in Yaoundé aangevallen door een groep jongeren. Van de negen deelnemers liepen er zes verwondingen op. De organisatoren van de trainingssessie werden gesommeerd op het politiebureau te komen en moesten zich verantwoorden. De daders gingen vrijuit.125

Van alle gevallen van geweld tegen LHBT’ers werd slechts één keer strafvervolging ingesteld tegen een dader. Een lesbienne werd in 2017 aangevallen in Douala. De reden die haar aanvaller gaf, was dat ze lesbisch was. Hij werd gearresteerd nadat er aangifte was gedaan. Zijn zaak werd verschillende keren uitgesteld en eind 2018 wachtte hij nog steeds op een veroordeling. De jonge lesbienne werd in haar gerechtelijke procedure begeleid door een pro-deo advocaat.126

In 2017 deed een homoseksuele man aangifte van een aanval op hem. In plaats van de aanvaller op te pakken werd de homoseksuele man door de politie gechanteerd. Toen bleek dat hij niet kon betalen werd hij gearresteerd.127

Een jongeman deed in de stad Bafoussam in 2016 aangifte bij de gendarmerie tegen zijn buurman. De commandant van het bureau werd boos toen hij de vrouwelijk overkomende man zag staan en zette hem het bureau uit. Volgens de commandant was het bureau niet bedoeld voor ‘pédés128’.129

120 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020; Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 121 HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., p. 8; Advocates (the) of human rights en Alternatives-Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 5; Erasing 76 Crimes, Cameroon: Gay dancer shrugs off attacks, gains respect, 15 januari 2018 122 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Gay dancer shrugs off attacks, gains respect, 15 januari 2018 123 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 20 124 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 125 Rights Africa, Cameroon: Police probe victims of homophobic assault, 16 oktober 2019 126 HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 17 127 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon: alternative report, oktober 2017, p. 4 128 Homoseksuelen in Kameroen worden door sommige gezien als pedofielen = pédés. Bron: Erasing 76 Crimes, 2 men help homeless boys, have sex with them, then are arrested, 13 juli 2018; Advocates (the) of human rights en Alternatives-Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 6 129 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., p. 11

Pagina 23 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

In 2015 deed een jongeman aangifte tegen een elektricien die zijn geld had gestolen toen deze bij hem thuis was om een televisie te repareren. De jongeman, die er nogal vrouwelijk uitzag, werd uit het bureau gezet met de opmerking dat de politie er niet was om homoseksuelen te helpen.130

Twee meisjes werden in 2015 in Yaoundé aangevallen door een stel jongens terwijl ze buiten liepen. De meisjes riepen de hulp in van de politie, eenmaal ter plekke meldden de jongens dat het ging om twee lesbiennes. De politie nam de twee meisjes mee naar het bureau ondanks dat zij duidelijk gewond waren en liet de jongens gaan.131

130 HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., p. 16 131 HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., p. 18

Pagina 24 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

3 Houding overheid(sintellingen)

3.1 Houding van de overheid Volgens het BTI132 rapport van de Bertelsmann Stiftung beïnvloeden sociaal- conservatieve waarden de houding van de overheid richting de LHBT- gemeenschap.133

Volgens Freedom House worden LHBT’ers over het algemeen uitgesloten van politieke processen en worden hun belangen slecht behartigd door gekozen functionarissen.134

Volgens een bron krijgen LHBT’ers geen toegang tot bepaalde overheidsdiensten zoals de afgifte van identiteitsdocumenten.135 Bijvoorbeeld in 2017 weigerden sommige ambtenaren, verantwoordelijk voor de afgifte van identiteitsdocumenten, ID-kaarten af te geven aan personen van wie de fysieke kenmerken in hun ogen niet overeenkwamen met hetgeen op de geboorteakte stond vermeld.136

De overheid heeft (gedwongen) anale onderzoeken door artsen - om te proberen te achterhalen of mannen seks met elkaar hebben gehad - op verzoek van de politie goedgekeurd.137 Dit ondanks dat wetenschappelijk is bewezen dat anaal onderzoek geen enkele forensische waarde heeft bij het identificeren van consensuele anale gemeenschap.138

Tijdens haar ‘Universal Periodic Review’ door de VN in 2013 ontving Kameroen 15 aanbevelingen met betrekking tot de behandeling van LHBTI’ers. Spanje, Uruguay, Argentinië en vele andere staten drongen er bij Kameroen op aan strafbepalingen op basis van seksuele geaardheid en genderidentiteit in te trekken. Kameroen verwierp alle aanbevelingen op een na: ‘investigate police violence that takes place on people because of their actual or perceived sexual orientation.’ Eind 2017 had de overheid nog geen stappen ondernomen om een onderzoek naar politiegeweld op te starten.139 Ondanks deze toezegging bleken de veiligheidsdiensten, evenals burgerwachten, in 2020 LHBT’ers nog steeds straffeloos aan martelingen en mishandelingen te onderwerpen.140

132 De BTI (Bertelsmann Stiftung’s Transformation Index) is een project van de Bertelsmann Stichting. Het project analyseert en vergelijkt wereldwijd veranderingsprocessen naar een democratie en een inclusieve markteconomie. Het is een samenwerkingsverband van internationale en regionale experts van universiteiten en denktanks. Bron: BTI, Who we are, z.d. 133 Bertelsmann Stiftung, BTI 2020 Country Report: Cameroon, 2020, pp. 8-9 134 Freedom House, Freedom in the World 2020 – Cameroon, 4 maart 2020 135 Advocates (the) of human rights en Alternatives-Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 2 136 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2017 – Cameroon, 20 april 2018 137 HRW, Guilty by association, 21 maart 2013, p. 44; HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 11; HRW, Guilty by association, 21 maart 2013, p. 44; US DoS, Country Report on Human Rights Practices for 2018 – Cameroon, 13 maart 2019 138 HRW, Guilty by association, 21 maart 2013, p. 44; UN OHCHR, Manual on the Effective Investigation and Documentation of Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment ("Istanbul Protocol"), 2004, HR/P/PT/8/Rev.1 139 Advocates (the) of human rights en Alternatives-Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 3 140 Advocates (the) of human rights en Alternatives-Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 11

Pagina 25 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

3.2 Houding veiligheidsdiensten Volgens een bron schendt de politie het eigen Wetboek van Strafvordering (Code of Criminal Procedure) met de manier waarop zij personen arresteren die verdacht worden van homoseksualiteit. Artikel 347-1 is volgens deze bron alleen van toepassing op personen die betrapt worden op homoseksueel gedrag, maar de meeste personen worden gearresteerd op basis van louter verdenking - vaak zonder aanhoudingsbevel - en op elk moment van de dag en nacht, anders dan tijdens de uren waarin aanhoudingsbevelen wettelijk kunnen worden uitgevoerd.141 Een advocaat stelt dat het officieel niet verboden is om homoseksueel of transgender te zijn, de wet ziet op de handelingen. Daarmee zijn de door de politie uitgevoerde arrestaties een schending van de mensenrechten.142

Vermeende LHBT’ers worden vaak puur op uiterlijk, wat ze drinken of hun gedrag door de politie gearresteerd.143 Zo werd in 2015 een meisjes gearresteerd en een paar dagen vastgehouden vanwege haar kapsel. Volgens de politie was dit een teken dat ze lesbisch zou zijn.144

Politieagenten zouden zich tijdens arrestaties regelmatig negatief uitlaten richting (vermeende) LHBT’ers of ze dwingen tot een bekentenis door middel van geweld. Zo vertelde een transgender aan Human Rights Watch begin 2021: “Police told us we are devils, not humans, not normal. They beat a trans woman in the face, slapped her twice in front of me.” Een ander meldde: ‘A gendarme would put a foot on your back so that you could not move, while another gendarme would hit you on the soles of your feet. […] Gendarmes wanted us to confess we were homosexuals. They insulted and threatened us. They said: “You are those destroying our country, we should kill you.”.145

De politie zou ook vermeende LHBT’ers afpersen door te dreigen hen te ontmaskeren.146 In de stad Yaoundé bijvoorbeeld, hebben twee brigades naar verluidt in 2017 willekeurige arrestaties uitgevoerd met als doel de slachtoffers af te persen. Organisaties en LHBT-activisten hebben gemeld dat "weekendarrestaties" van LHBT’ers met het oog op afpersing veel voorkomen in Kameroen.147

Volgens het jaarrapport van US DoS over 2019 reageerde de politie toen over het algemeen niet op verzoeken om bescherming van advocaten die werden bedreigd omdat zij LHBT’ers vertegenwoordigden.148

Ook LHBT-organisaties worden lastiggevallen door veiligheidsdiensten.149 De ngo Cameroonian Foundation for AIDS (CAMFAIDS) werd in 2017 officieel door de politie aangeklaagd voor het bevorderen van homoseksuele praktijken.150 (Zie voor meer voorbeelden onder 5.5 Belangenorganisaties)

141 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 6 142 HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 143 HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., p. 7; HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 10 144 HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., p. 6 145 HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 146 HRW, World report 2021: Cameroon – events of 2020, 13 januari 2021; HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 12; AI, Amnesty International Report 2015/2016: Cameroon, 24 februari 2016 147 HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 11 148 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020 149 Freedom House, Freedom in the World 2020 – Cameroon, 4 maart 2020 150 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2017 – Cameroon, 20 april 2018; Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 3

Pagina 26 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

4 Behandeling door de maatschappij

4.1 Publieke opinie In Kameroen bestaat de overtuiging onder diverse lagen van de bevolking dat homoseksualiteit een psychische aandoening is die ‘genezen’ kan worden.151 Op het platteland, maar ook door sommige families die in steden wonen, wordt homoseksualiteit in verband gebracht met occulte praktijken en hekserij.152 Een moeder sloot haar dochter voor een week op in haar kamer nadat de dochter haar had verteld dat ze homoseksuele gevoelens had. Volgens de moeder zou na de week opsluiting de demonen die bezit hadden genomen van haar dochter haar verlaten moeten hebben.153 Een getrouwde vrouw die een affaire had met een andere vrouw werd door haar familie in eerste instantie naar een priester gebracht om haar ‘te genezen’. Toen dit niet bleek te helpen werd de hulp van een maraboe154 ingeroepen. Toen ook dit niet hielp werd de vrouw uit de familie verstoten.155

Volgens een door het IRB geraadpleegde bron wordt op het platteland homoseksualiteit in verband gebracht met occulte praktijken: ‘[i]n rural areas, since there are no mechanisms for educating people, the issue of homosexuality is directly associated with occult practices.’.156

In Kameroen wordt homoseksualiteit verder veelvuldig gelinkt aan pedofilie. Pedofielen zouden volgens rapporten homoseksuele handelingen uitvoeren op kinderen. Homoseksuelen worden dan ook regelmatig voor ‘pédé’ (=pedofiel) uitgemaakt.157

Uit een onderzoek gehouden in 2015 naar onder andere de intolerantie ten opzichte van homoseksuelen, gaf 85% van de ondervraagde Kameroeners aan geen homoseksueel als buur te willen hebben, 10 % stelde dat het hen niks zou uitmaken.158

4.2 Behandeling door familie en medeburgers (NB: zie bijlage 2 voor een tabel van gedocumenteerde gevallen van mishandeling voor de periode 2012 –2020, naar soort mishandeling)

Discriminatie van de LHBT-gemeenschap is wijdverbreid, en geweld tegen LHBT’ers komt veel voor.159 Volgens het rapport van de Bertelsmann Stiftung worden ieder jaar leden van de LHBT-gemeenschap gedetineerd, lastiggevallen en/of publiekelijk ontmaskerd.160 Uit een onderzoek door de ngo Alternatives Cameroun onder de LHBT-gemeenschap in 2017 bleek dat minstens 73% eerder al slachtoffer was

151 Thomson Reuters Foundation, Lesbian 'witches' chained and raped by families in Cameroon, 2 oktober 2018 152 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020; Erasing 76 Crimes, Scandalized Cameroon family hunts lesbian bride, 5 februari 2018; Thomson Reuters Foundation, Lesbian 'witches' chained and raped by families in Cameroon, 2 oktober 2018 153 HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 12 154 Een maraboe is een geestelijk leider, m.n. van een mystieke beweging in de islam, die zich dankzij zijn vermeen- de bovennatuurlijke kracht onder meer bezighoudt met bezweringen en rituele genezingen. Bron: Dikke van Dale 155 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel 2017 sur les violations fondées, december 2017, p. 12 156 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 157 Erasing 76 Crimes, 2 men help homeless boys, have sex with them, then are arrested, 13 juli 2018; Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon: alternative report, oktober 2017, p. 6; HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel 2017 sur les violations fondées, december 2017, p. 7, 10 158 Afrobarometer, Good neighbours?, Afrobarometer Dispatch no. 74, 1 maart 2016, p. 25 159 Freedom House, Freedom in the World 2020 – Cameroon, 4 maart 2020; US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021 160 Bertelsmann Stiftung, BTI 2020 Country Report: Cameroon, 2020, p. 25

Pagina 27 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

geweest van mishandeling of geweld gerelateerd aan hun seksuele orientatie of genderidentiteit.161

In heel Kameroen zijn LHBT’ers het slachtoffer van mishandeling en misbruik - waarbij het aantal hoger zou liggen in de stedelijke gebieden, gezien het aantal geregistreerde meldingen. Een bron stelt dat dit misleidend is door het feit dat er in de stedelijke gebieden meer belangenorganisaties aanwezig zijn waar meldingen van misbruik en/of mishandeling gedaan kunnen worden. Seksuele minderheden zouden in plattelandsgebieden juist vaker het slachtoffer zijn van geweld en mishandelingen vanwege religie, tradities en de onbekendheid ermee. Volgens ngo’s zouden in het westelijk en noordelijk deel van het land de culturele tradities rigider zijn en daarmee meer homofoob.162

UNAIDS meldt dat sinds de uitbraak van COVID-19 in 2020 LHBT’ers in Kameroen vaker te maken hebben met mishandelingen en geweld. Dit wordt bevestigd door een andere bron.163

Bronnen, geïnterviewd door het IRB, verschillen van mening over de mate van gewelddadige behandeling van LHBT’ers. Volgens een bron worden alle LHBT’ers even slecht behandeld. Een andere bron stelt echter dat lesbiennes minder hard worden aangepakt dan homoseksuele mannen; zij zouden minder last hebben van geweld en mishandeling. Echter een andere bron spreekt dit tegen, deze stelt dat de vorm van mishandeling van lesbiennes anders is. Zij zouden eerder en vaker slachtoffer zijn van ‘corrigerende’ verkrachtingen (‘corrective rape’) en groepsverkrachtingen.164 Corrigerende verkrachtingen zijn een regelmatig terugkerende manier in Kameroen om de seksuele geaardheid van een LHBT’er te proberen te ‘veranderen’. De verkrachtingen vinden soms met medeplichtigheid van, of zelfs in samenwerking met, de familie van het slachtoffer plaats.165 Veel van de slachtoffers zijn lesbiennes.166 In 2019 werden er 19 van dit soort gevallen geregistreerd, waarvan 7 groepsverkrachtingen en 12 gevallen van ‘correctieve verkrachting’.167 In 2017 zou volgens een bron een op de vijf lesbiennes en een op de tien homo’s slachtoffer zijn geweest van verkrachtingen.168

In hun jaaroverzicht over 2019 gaf HFC aan dat 58% van de geregistreerde mishandelingen in dat jaar transgenders betrof (zij zijn zichtbaarder), gevolgd door homo’s en als laatste lesbiennes.169

In Kameroen wordt nog sterk geloofd in hekserij. Familieleden schakelen dan ook regelmatig een heks of tovenaar in die rituele offers brengt om hun familielid te ‘genezen’ van zijn of haar homoseksualiteit. De regering doet weinig om deze illegale praktijken van zwarte magie te stoppen.170

161 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel 2017 sur les violations fondées, december 2017, p. 5, voetnoot 4 162 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 163 UNAIDS, UNAIDS calls on governments to stop arbitrary and discriminatory arrests of LGBTI people and to protect their human rights, 15 mei 2020; Advocates (the) for Human Rights en Alternatives Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 6 164 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 165 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020; HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel 2017 sur les violations fondées, december 2017, p. 7; HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., p. 11; Thomson Reuters Foundation, Lesbian 'witches' chained and raped by families in Cameroon, 2 oktober 2018 166 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 167 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 17 168 Thomson Reuters Foundation, Lesbian 'witches' chained and raped by families in Cameroon, 2 oktober 2018 169 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 18 170 Thomson Reuters Foundation, Lesbian 'witches' chained and raped by families in Cameroon, 2 oktober 2018

Pagina 28 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Burgers sturen vaak anonieme bedreigingen via de telefoon, e-mails, sociale media171 en/of tekstberichten. Ook kunnen vermeende LHBT’ers door medeburgers afgeperst worden die dreigen dat zij hen zullen ‘ontmaskeren’.172 Homoseksuelen waarvan de geaardheid bekend wordt worden vaak gestigmatiseerd.173 Familieleden van LHBT’ers kunnen ook het slachtoffer van bedreigingen worden. Als deze ernstig genoeg zijn, kunnen de familieleden zich gedwongen voelen het land te verlaten.174

Door het Canadese Immigration and Refugee Board (IRB) geraadpleegde bronnen meldden dat homoseksuelen regelmatig door hun eigen familie werden mishandeld, gemarteld, verkracht en zelfs gedood.175 Voorbeelden van hoe mensen hun eigen familieleden behandelen na ontdekking van LHBT, zijn: - In januari 2020 kwam een jonge lesbienne terug van een avondje stappen. Ze werd door haar vader ervan beschuldigd dat ze lesbisch was. Zij gaf dit toe en werd door haar vader in elkaar geslagen waarna ze uit huis werd gezet. Na bemiddeling van de ngo DSF mocht het meisje weer naar huis komen.176 - In oktober 2019 werd een transgender het huis uitgezet nadat haar moeder achter haar genderidentiteit kwam (geboren als man maar voelt zich vrouw). Ook werd haar studie aan de universiteit niet meer betaald.177 - Eind augustus 2019 besloten de ouders van twee mannen niet meer voor hun opleiding te betalen, nadat zij ontdekt hadden dat de twee mannen homoseksueel waren.178 - In juni 2019 werd een 27-jarige vrouw uit het huis van haar broer gezet, waar zij woonde, toen hij haar ervan verdacht lesbisch te zijn.179 - Een man die in april 2019 ontdekte dat zijn vrouw een relatie had met een andere vrouw, mishandelde zijn eigen vrouw, verkrachtte de vriendin en dreigde ze beiden te vermoorden.180 - In augustus 2018 overleed een jongen nadat hij door zijn oudere broer zwaar mishandeld was vanwege zijn vermeende homoseksualiteit. Zijn zus keek toe en greep niet in.181 - Een vader ontdekte in augustus 2018 dat zijn achttienjarige dochter lesbisch was en verbood haar vervolgens om terug naar school te gaan in september.182 - In februari 2018 werd een 13-jarige jongen het huis uitgezet door zijn ouders nadat hij aan een vriend had verteld dat hij op jongens viel. Een dag later mocht de jongen terugkomen nadat er een gesprek was gevoerd met zijn vader.183

171 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 172 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020; Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 8; Advocates (the) for Human Rights en Alternatives Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 3 173 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 174 Erasing 76 Crimes, In Cameroon, life is hell because I support my gay brother, 6 juni 2018; Lawyers for Lawyers, Michel Togué’s fight against sexual and gender discrimination, 24 oktober 2019; Rights Africa, Cameroon: Anti- gay attackers target families too, 1 juni 2018 175 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 176 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Parents evict young lesbian, but she’s not alone, 27 januari 2020 177 Erasing 76 Crimes, Cameroon family evicts their activist trans daughter, 25 februari 2020 178 Rights Africa, Cameroon: You’re gay? No more school for you!, 30 augustus 2019 179 Erasing 76 Crimes, Cameroon man evicts sister over fear that she’s a lesbian, 24 juni 2019 180 Rights Africa, Cameroon: Assaults, rape, death threats over lesbian affair, 13 juni 2019 181 Rights Africa, Cameroon: Brother kills brother for being gay, 20 augustus 2018; Thomson Reuters Foundation, Lesbian 'witches' chained and raped by families in Cameroon, 2 oktober 2018; HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 16 182 Rights Africa, Cameroon father decrees: No school for lesbian daughter, 12 oktober 2018 183 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Stepmother evicts 13-year-old for liking boys, 26 februari 2018

Pagina 29 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

- Een jonge man vertelde aan zijn moeder, een politieagente, dat hij homoseksueel is. Zij nam hem mee naar het politiebureau waar zij werkte en liet hem opsluiten. Daar werd hij door haar collega’s mishandeld. Vier dagen na zijn arrestatie kwam zijn tante naar het bureau waar ze het voor elkaar kreeg hem vrij te krijgen door te stellen dat hij minderjarig was en de arrestatie illegaal.184

Heel soms komt de familie juist op voor een lid van de familie die LHBT’er zou zijn. Zo koos de vader van zijn homoseksuele zoon de kant van zijn zoon toen hun buren probeerden de zoon weg te jagen uit huis in juni 2020.185

Familieleden van homoseksuele jongens proberen soms de geaardheid van de jongen te veranderen door deze op te sluiten in zijn kamer samen met een prostituée in de hoop dat door het hebben van geslachtsgemeenschap met een vrouw, de jongen alsnog hetero wordt.186

LHBT’ers waarvan de geaardheid bekend wordt, worden dikwijls uit hun huurwoning gezet door de huisbaas. Ook kunnen zij uit hun wijk worden gejaagd door buurtbewoners.187 Huizen waar (vermeende) LHBT’ers wonen worden vaak in brand gestoken of bewust ingebroken.188

De jongerenbeweging Rassemblement de la Jeunesse Camerounaise (RJC) zet zich sinds 2012 actief in tegen homoseksualiteit. Zo heeft het 21 augustus verklaard tot anti-homo werelddag.189 Zij hopen dat deze actie wereldwijd wordt overgenomen. Volgens hen is deze dag nodig vanwege: ‘the law, common sense, the Bible and African traditions’. In 2018 hadden de jongeren anti-LHBT-posters en spandoeken opgehangen bij verschillende kruispunten in de hoofdstad met haatdragende en dreigende teksten in de aanloop naar augustus.190

LHBT-belangenorganisaties gaven begin 2021 aan dat er een opleving had plaatsgevonden in aanvallen op (vermeende) LHBT’ers. In de maand februari van dat jaar hadden er al meer dan 20 arrestaties plaatsgevonden en drie LHBT’ers waren vermoord.191 In 2020 waren het er 2031 gevallen van mishandelingen en mensenrechtenschendingen geconstateerd volgens een rapport van de ngo Unity Platform. 192

Het Observatoire National193 bracht volgens het US DoS in 2019 een rapport uit waarin 376 gevallen van mishandelingen van LHBT’ers in 2018 waren opgenomen.194 De organisatie CAMFAIDS, ook geciteerd in het US DoS Rapport over 2019, meldde dat zij in augustus195 al 206 gevallen van mensenrechtenschendingen

184 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., p. 16 185 Rights Africa, Cameroon: For once, father defends his gay son, 23 juni 2020 186 HFC, Le nouveau visage de la haine: Rapport annuel 2015, z.d., p. 12 187 HFC, Le nouveau visage de la haine: Rapport annuel 2015, z.d., p. 10; Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 7; HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 16 188 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 189 FIDH, Cameroon: homophobia and violence against defenders of the rights of LGBTI persons, februari 2015, p 17; Erasing 76 Crimes, Cameroon’s strong voice spewing hatred of homosexuals, 30 maart 2018 190 Erasing 76 Crimes, Cameroon’s strong voice spewing hatred of homosexuals, 30 maart 2018 191 Reuters, Spate of attacks, arrests puts LGBT+ groups on alert in Cameroon, 26 februari 2021 192 Unity Plateforme, Transphobie: le visage d’une nouvelle crise, 2021, p. 22 193 Officiele naam: Observatoire National des Droits des Personnes LGBTI et de leurs Defenseurs en in het Engels: National Observatory of the Rights of LGBTI Persons and Their Defenders. In het rapport afgekort naar Observatoire National. 194 Niet duidelijk is of deze gevallen ook zijn opgenomen in het rapport van HFC en Alternatives Cameroun of dat het hier om andere gevallen gaat. 195 Niet duidelijk is of het hier om augustus 2018 of augustus 2019 gaat.

Pagina 30 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

had gedocumenteerd. De schendingen waren van fysieke, psychologische, 196 economische, verbale, culturele of religieuze aard. De belangenorganisaties Alternatives Cameroun en HFC hadden voor het jaar 2019 1.380 gevallen van mishandelingen gericht tegen LHBT’ers geregistreerd.197 In bijna 57% van de geregistreerde gevallen ging het om mishandeling van een transgender.198

Het jaaroverzicht over 2018 van gedocumenteerde mishandelingen kwam uit op 1.134 gevallen. Twee keer zo hoog als het jaar ervoor.199

In 2017 zouden er 578 gevallen van mishandeling gerelateerd aan LHBT zijn geconstateerd door de ngo’s.200 Volgens belangenorganisaties zouden de getallen veel hoger ligger omdat veel LHBT’ers aanvallen niet durfden te melden.201

Het Observatoire National bracht in februari 2017 haar eerste rapport uit over schendingen gericht tegen LHBT’ers. Deze besloeg de periode september 2016 tot februari 2017 en gaf informatie over de situatie in elf steden in zes regio’s202. In die periode hadden haar leden onder andere 30 gevallen van mensenrechtenschendingen geconstateerd in de regio Centre waarvan 29 gevallen in de hoofdstad Yaoundé, 14 in de stad Douala, zes in de regio Ouest, vier in Nord, drie in Sud en een in de regio Est.203

Volgens de ngo’s HFC en Alternatives Cameroun hadden een aantal – voor LHBT’ers negatieve – ontwikkelingen in 2016, o.a. een bisschoppenconclaaf en de nieuwe strafwet, geleid tot meer meldingen van anti-LHBT-activiteiten in 2016. In dat jaar hadden ngo’s minstens 346 gevallen van mensenrechtenschendingen tegen LHBT’ers gesignaleerd. Bijna drie keer zoveel als in 2015.204

4.3 Rol van politici en bekende personen Toen Gambia in juli 2020 bekend maakte dat er plannen waren om homoseksualiteit niet meer strafbaar te stellen, maakte Pierre Milla Assouté, een bekende Kameroense oppositieleider, bekend dat hij zich in zou zetten om dit niet ook in Kameroen te laten gebeuren.205

Een bekende professor aan de universiteit van Yaoundé II-Soa en lid van het politiek bureau van de leidende partij Cameroon People’s Democratic Movement (CPDM), Pascal Charlemagne Messanga Nyamding, publiceerde in oktober 2020 een bericht in de krant World News Cameroon dat zijn eigen partij geleid werd door homoseksuelen. Tijdens zijn colleges politicologie heeft hij zich regelmatig negatief geuit over homoseksuelen, waarbij hij stelde dat homoseksualiteit onnatuurlijk is en zelfs een duivelse praktijk. Ook stelde hij tijdens zijn lessen: “Cameroon is governed by homosexuals, fags!” en “Many government offices are occupied by “queers”.” In maart 2019 werd Nyamding op het matje geroepen door een commissie van de

196 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020. NB: De door US DoS genoemde rapporten zijn niet teruggevonden bij het zoeken op het internet. 197 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 5 198 Rights Africa, Cameroon: Bad and good news in latest human rights report, 11 november 2020 199 HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 10 200 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel 2017 sur les violations fondées, december 2017, p. 4 201 Thomson Reuters Foundation, Lesbian 'witches' chained and raped by families in Cameroon, 2 oktober 2018 202 Kameroen is opgedeeld in tien regio’s: Adamaoua, Centre, East (Est), Far North (Extreme-Nord), Littoral, North (Nord), North-West (Nord-Ouest), West (Ouest), South (Sud), South-West (Sud-Ouest). Bron: US, CIA, The World Factbook – Cameroon, 5 februari 2021 (update) 203 Observatoire National des Droits des Personnes LGBTI et de leurs Defenseurs, Phase pilote « rapport national de violations de droits humains » Septembre 2016 – Février 2017, februari 2017, p. 21 204 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., pp. 5-6 205 ACP, Pierre Milla Assouté: “Il ne faut pas légaliser l'homosexualité au Cameroun”, 2 juli 2020

Pagina 31 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

universiteit, maar na een berisping mocht hij blijven. Tijdens de verkiezings- campagne in 2018 beschuldigde Nyamding een kandidaat ervan LHBT’er te zijn.206 Op 22 maart 2021 werd de professor uit zijn functie bij de universiteit van Yaoundé ontheven nadat hij tijdens een college had gemeld dat de politieke leiders van Kameroen homoseksuelen zijn. Hij werd overgeplaatst naar de University of Ngaoundéré in Garoua, 400 kilometer buiten de hoofdstad.207

De leider van de beweging RJC, Sismondi Barlev Bidjocka liet zich in 2016 regelmatig negatief uit over LHBT’ers, o.a. via zijn radioprogramma, televisie- uitzendingen en facebook.208

4.4 Rol van religie en religieuze leiders Religieuze leiders spelen een belangrijke rol bij het laten voortduren van discriminatie en de stigmatisering van LHBT’ers. Belangenorganisaties meldden dat religieuze groeperingen openlijk hun afwijzing van homoseksualiteit uiten209 en homoseksueel gedrag met satanisme associëren.210

De moslimgemeenschap heeft geen officiële verklaring afgegeven met betrekking tot homoseksualiteit, maar verschillende imams hebben het onderwerp aangekaart tijdens belangrijke feestdagen. In 2016, tijdens een preek voor Eid al-Adha (het Offerfeest) verklaarde sjeik Mubarak Mbombo Ibrahim, de nationale president van de Kameroense Conference of Imams, dat homoseksualiteit een ‘perversie’ en een ‘vernederende praktijk’ is.211

In 2018 weigerden de moslimautoriteiten een overleden man te begraven toen bleek dat hij homoseksueel was.212

Op 12 januari 2016 vond er een bisschoppenconferentie plaats die gericht was tegen homoseksualiteit: Conclave des évêques Camerounais contre l’homosexualité. Tijdens dit conclaaf riepen de Kameroense bisschoppen, die ook zeer invloedrijke gemeenschapsleiders zijn, de bevolking op om homoseksualiteit niet te tolereren.213

In 2015 riep de nieuwe aartsbisschop van Douala, Samuel Kleda, net als kardinaal Christian Tumi, op tot een oorlog tegen homoseksualiteit.214

4.5 Rol van de pers en (sociale) media Bedreigingen en intimidatie van LHBT’ers via sms of via sociale media komt zeer veel voor in Kameroen.215 In 2019 was er een aanzienlijke toename in haatdragende uitingen en verspreiding van video’s van mishandelingen van LHBT’ers via de sociale

206 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Homophobia as a political ploy, 21 oktober 2020 en Cameroon: Professor under fire for homophobic remarks, 4 april 2019 207 Erasing 76 crimes, Cameroon: Professor’s homophobic remarks get him into trouble, 30 maart 2021 208 Erasing 76 Crimes, Cameroon’s strong voice spewing hatred of homosexuals, 30 maart 2018; HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., p. 14-15 209 OSAC, Cameroon 2020 Crime & Safety Report, 28 april 2020; HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 16 210 HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 5, 16 211 RNS, In Cameroon, LGBTQ people struggle to reconcile faith and sexuality, 23 februari 2018 212 Erasing 76 Crimes, Gay Muslim is dead, but he’s still barred from Cameroon cemetery, 28 oktober 2018 213 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., pp. 17-18; Erasing 76 Crimes, Plea to to Pope: Restrain Cameroon’s gay-bashing Catholics, 10 februari 2016 214 Erasing 76 Crimes, LGBTI life improves in homophobic Cameroon, 28 juli 2015 215 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020; US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021; HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 15

Pagina 32 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

mediakanalen (zie bijlage 2).216 De politie zou deze incidenten, na melding ervan, niet hebben nagetrokken of onderzocht.217

Een populaire tv-zender, Vision 4, laat zich regelmatig laatdunkend uit over LHBT’ers tijdens de show ‘Tour d’Horizon’. Tijdens de show worden sociale onderwerpen besproken door vier journalisten, die negatieve opvattingen hebben over homoseksualiteit en deze ook regelmatig laten blijken in de uitzending. De vier journalisten beschrijven homoseksualiteit als 'tegen de natuur in' en als iets vreemds opgelegd vanuit het Westen. Zij stellen dat LHBT’ers pedofielen zijn en dat zij jonge jongens en meisjes corrumperen. Deze populaire show wordt elke weekdag uitgezonden van 10:30 tot 12:00 en trekt veel kijkers vanwege haar uitgesproken standpunten over populaire onderwerpen. Koppen die de show gebruikt zijn onder andere: ‘NO to homosexuality in our society. We don’t want them here in our land,’ en ‘We have a red alert here, let’s protect our children from the gay threat’. Volgens de manager van de tv-zender zijn LHBT’ers geen gewone mensen. De man achter de zender, Amougou Belinga, was een van de personen die in 2006 een lijst publiceerden met 50 namen van (vermeende) LHBT’ers. Hij deed dat in zijn krant L’Anecdote.218

Op 11 december 2018 werd een lijst van 82 vermeende homoseksuelen anoniem verspreid via sociale media. Het pdf-document had als titel: ‘List of gays in Cameroon and a portion of their dirty deeds’. Door de publicatie van de lijst werden er namen bekend van tot dan toe onbekende vermeende homoseksuelen. Sindsdien wordt er bijna ieder jaar een dergelijke lijst met nieuwe namen via sociale media verspreid. De publicatie van de namen kan als gevolg hebben dat personen op de lijst ontslagen worden, door hun familie worden verstoten of dat ze het slachtoffer worden van mishandelingen. Nieuw aan de lijst van 2018 was dat er voor het eerst namen op stonden van leden van belangenorganisaties en van minderjarigen.219

In 2016 verscheen er steeds meer anti-homopropaganda op de diverse sociale media in Kameroen. Zo verschenen bijvoorbeeld op de Facebook-groep ‘Le Cameroun c’est le Cameroun’, een groep met meer dan 35.000 leden in Kameroen, veel publicaties die opriepen tot haat richting LHBT’ers. Ook op de site van Afrique Media, verantwoordelijk voor een aantal bekende televisiezenders en erg populair, verschenen dat soort berichten.220 In juni 2016 verschenen er op diverse sociale netwerken foto’s en video’s van leden van de ngo Alternatives Cameroun. Vijf leden van de organisatie werden, na te zijn herkend, uit hun huis gezet of moesten vluchten voor boze buren.221

Op 6 oktober 2015 publiceerde de leider van het RJC een artikel dat homoseksualiteit veroordeelde als een misdaad tegen de menselijkheid op de facebookpagina van de organisatie. Een journalist van de radiotelevisiezender Siantou riep in augustus van dat jaar alle jongeren op om te gaan demonstreren tegen homoseksualiteit. Ook de nationale televisiezender Cameroon Radio Television (CRTV) riep hiertoe op.222 Verder zond de CRTV in 2015 een kinderprogramma uit

216 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report , mei 2020, p. 5 217 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020 218 Rights Africa, Cameroonian TV channel promotes homophobia, 6 juli 2019 219 Erasing 76 Crimes, List of alleged homosexuals endangers 82 in Cameroon, 31 december 2018 220 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., p. 17; HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., p. 14 221 Erasing 76 Crimes, Anti-gay Cameroonians target LGBTI rights activists, 7 juli 2016 222 HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., pp. 14-15

Pagina 33 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

genaamd Délire waarin de presentator Foly Dirane, auteur van heel veel homofobe liedjes, de ruimte kreeg om zijn denkbeelden aan kinderen op te dringen.223

In 2015 kreeg de populaire TV-zender Canal2 International een berisping van de Ligue Camerounaise des Consommateurs (LCC) omdat in een van de uitzendingen twee elkaar kussende vrouwen waren te zien. Volgens de liga was dit een serieuze aanval op de goede zeden en zou het homoseksualiteit bevorderen.224

4.6 Behandeling van LHBT’ers met hiv/aids In 2019 hadden circa 510.000 personen (volwassenen en kinderen) in Kameroen hiv. Ongeveer 20,3% van de MSM (Men who have Sex with Men) waren besmet.225

Personen met hiv/aids hebben in Kameroen vaak te maken met discriminatie vanuit de overheid en de maatschappij en worden geïsoleerd van hun familie en de samenleving wegens het sociale stigma dat er op hen rust en de gebrekkige voorlichting over het onderwerp.226

US DoS meldde in haar rapport over 2016 dat een bedrijf van al haar werknemers eiste dat zij ieder jaar een hiv-test zouden ondergaan en de resultaten ervan overlegden. Een medewerker werd positief getest en werd na 27 jaar ontslagen door het bedrijf.227

223 HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 16 224 Agence Ecofin, Cameroun: la chaîne Tv Canal 2 International accusée de faire la promotion de l’homosexualité, 16 juli 2015 225 UNAIDS, UNAIDS Data 2020 – Cameroon, 6 juli 2020, pp. 114-115 226 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021 227 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2016 – Cameroon, 3 maart 2017

Pagina 34 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

5 Maatschappelijk leven

5.1 Sociale positie Discriminatie van LHBT’ers komt nog steeds voor in de hele Kameroense samenleving.228 LHBT-individuen en personen die worden verdacht homoseksueel te zijn, worden volgens een bron geconfronteerd met aanzienlijke culturele belemmeringen waardoor volledige sociale integratie in de Kameroense samenleving niet mogelijk zou zijn. Homoseksualiteit of transgender zijn is nog steeds een taboe binnen de bredere Kameroense cultuur. Individuen worden geconfronteerd met zowel familiale als sociale druk om hun oriëntatie niet bekend te maken aan iemand binnen de grotere gemeenschap. Gemeenschappen in alle delen van Kameroen oefenen druk uit (zowel gewelddadig als niet-gewelddadig) op LHBT’ers en personen die worden verdacht homo te zijn, waarbij ze vaak hun huizen moeten ontvluchten vanwege intimidatie en pesterijen.229

LHBT’ers ontvangen anonieme bedreigingen via de telefoon, e-mails, sociale media en tekstberichten. De autoriteiten onderzoeken deze beschuldigingen over het algemeen niet.230 LHBT’ers lopen de kans te worden afgeperst door medeburgers of de politie met de mededeling dat zij hen zullen ‘ontmaskeren’.231 Ook medewerkers van ngo’s die de belangen behartigen van LHBT’ers worden vaak het slachtoffer van bedreigingen, chantage en mishandelingen.232

Regelmatig worden lijsten op sociale media gepubliceerd van vermeende homoseksuelen. Voor de personen die op de lijsten voorkomen en dus ervan beschuldigd worden homoseksueel te zijn (ook al is dit niet bewezen) kan dit vergaande consequenties hebben. Zij kunnen worden ontslagen, door hun familie worden verbannen of het slachtoffer worden van mishandelingen.233

Sommige mannen die seks hebben met mannen, nemen vrouwelijke partners om hun geaardheid te verbergen.234

Lesbiennes en transgenders Een bron meldt dat vooral lesbiennes en transgenders een grote kans hebben om op openbare plaatsen te maken te krijgen met bedreigingen en fysiek geweld, vooral tijdens het bezoeken van openbare ruimtes zoals markten en clubs en bij het gebruiken van vervoersdiensten.235

Lesbiennes nemen verschillende maatregelen om te voorkomen dat hun seksuele geaardheid ontdekt wordt. Zo gebruiken ze uit voorzorg schuilnamen om met elkaar

228 Advocates (the) for Human Rights en Alternatives-Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 2 229 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 5 230 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020; US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020 231 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020; Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon: alternative report, oktober 2017, p. 6 232 Advocates (the) of human rights en Alternatives-Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 6 233 Erasing 76 Crimes, List of alleged homosexuals endangers 82 in Cameroon, 31 december 2018 234 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021 235 Advocates (the) for Human Rights en Alternatives-Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 7

Pagina 35 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

te communiceren en veranderen ze regelmatig van openbare ontmoetings- plaatsen.236

Lesbiennes en transgender mannen worden volgens een bron geconfronteerd met foltering en andere vormen van geweld, vaak gericht op het uitbannen van hun seksuele geaardheid, waaronder de zogenaamde "corrigerende verkrachting".237 In 2018 werd bijvoorbeeld "Viviane" door haar familie in elkaar geslagen na het vinden van expliciete sms-berichten tussen haar en haar vriendin. Viviane’s tante en broers brachten haar naar de plaatselijke medicijnman die haar dwong kippenbloed te drinken en hete pepers in haar anus stopten als onderdeel van een 'reinigingsritueel'. De familie dwong haar met een plaatselijke pastoor te trouwen die haar ketende en verkrachte.238

Transgenders zouden van alle LHBT’ers het kwetsbaarst en fysiek en psychologisch het vaakst slachtoffer zijn van geweld omdat hun genderidentiteit het meest zichtbaar is.239 Een transgender vrouw werd in juli 2018 door zeven mannen aangevallen. De vrouw en de mannen werden door de politie meegenomen. De mannen werden al snel weer vrijgelaten, terwijl de vrouw werd vastgehouden omdat het haar schuld zou zijn.240 Een andere transgender vrouw werd begin januari 2015 door een jonge man aangesproken die problemen had met haar uiterlijk waarna hij haar aanviel. Hij werd al snel door een groep van 10 (volgens Human Dignity waren het er 14) andere bijgestaan die haar met stenen en stokken sloegen. De vrouw werd uiteindelijk gered door een passerende veiligheidsbeambte.241 Transgenders zijn meestal slachtoffer van afwijzing door familieleden, beledigingen, intimidatie, willekeurige arrestaties en hebben te maken met problemen bij het benaderen van overheidsdiensten. Volgens de bron is 58% van het geweld en de schendingen gericht tegen transgenders.242 In reactie op de kwetsbare positie van transgenders zijn verschillende belangenorganisaties opgericht in de hoofdstad die zich inzetten voor de rechten van deze groep, waaronder Transamical en Transigeance.243

Volgens bronnen hebben sommige LHBT’ers, vooral transgenders, moeite met het verkrijgen van geboortecertificaten en/of andere identiteitsdocumenten.244 Ambtenaren verantwoordelijk voor de afgifte van identiteitsdocumenten weigerden in 2017 identiteitskaarten af te geven aan personen van wie de fysieke kenmerken niet overeenkwamen met hetgeen op hun geboorteakte stond vermeld.245

236 Thomson Reuters Foundation, Lesbian 'witches' chained and raped by families in Cameroon, 2 oktober 2018 237 Advocates (the) of human rights en Alternatives-Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, pp. 11-12; Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 238 Thomson Reuters Foundation, Lesbian 'witches' chained and raped by families in Cameroon, 2 oktober 2018 239 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Trans leader in hiding after transphobic attack, 15 juli 2019; HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 18; Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 240 Erasing 76 Crimes, Popular trans woman beaten and arrested in Cameroon, 27 juli 2018 241 US DoS, Country Reports on Human Rights practices for 2015 – Cameroon, 13 april 2016; Human Dignity Trust, Cameroon, 2020 242 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 18 243 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Trans leader in hiding after transphobic attack, 15 juli 2019 244 Advocates (the) for Human Rights en Alternatives-Cameroun, Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017, p. 6; US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2017 – Cameroon, 20 april 2018; Advocates (the) of human rights en Alternatives- Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 2, 8 245 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2017 – Cameroon, 20 april 2018; Advocates (the) of human rights en Alternatives-Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 8

Pagina 36 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

5.2 Onderwijs Stigmatisering en discriminatie van LHBTI’ers komt volgens de bron veel voor in diverse sociale omgevingen in Kameroen, met name op scholen, in de gezondheidszorg en in het rechtsstelsel.246 Een andere bron stelt dat het voor LHBT’ers zeer moeilijk is om gelijke toegang te krijgen tot gezondheidzorg en onderwijs. Zij worden regelmatig van school gestuurd vanwege hun seksuele geaardheid of genderindenteit.247

Ieder jaar voeren verschillende LHBTI-belangenorganisaties zoals CAMFAIDS, Alternatives Cameroun en HFC bewustmakingsactiviteiten uit om het klimaat voor LHBTI-jongeren op onderwijsinstellingen te verbeteren. De activiteiten zijn speciaal ontworpen voor LHBTI-leerlingen om hen te informeren over hoe ze zich in een schoolomgeving moeten gedragen, inclusief hoe ze moeten omgaan met klasgenoten en docenten om problemen te vermijden.248

LHBTI-studenten worden vaak afgewezen door hun leeftijdsgenoten, geminacht door leraren en schoolbestuurders dreigen hen van school te sturen. Al deze factoren leiden er toe dat veel LHBTI-studenten hun studie staken, een beslissing die onder andere kan leiden tot beperkte kansen op werk of een leven in armoede.249

Sommige ouders die ontdekken dat een van hun kinderen lesbisch of homoseksueel is, verbieden hun zoon of dochter om verder onderwijs te volgen of weigeren ervoor te betalen.250

Niet alleen ouders kunnen hun kinderen van school af halen nadat hun seksuele geaardheid bekend wordt, ook onderwijsinstellingen gaan over tot het van school sturen van leerlingen/studenten. In 2019 kwam dit minimaal vijf keer voor.251 In 2018 werden in Douala twee studentes van school gestuurd door de directeur vanwege vermeende homoseksualiteit. Hij verdedigde zijn actie door te stellen: ‘Homosexuality is an animal business. My institution is not a homosexual dump.’ Bij de ingang van de school werd een brief opgehangen waarin o.a. stond dat de twee meisjes ‘personae non grata’ waren.252 In 2017 werden een drietal leerlingen van de middelbare school, van wie vermoed werd dat ze LHBT waren van school gestuurd om te voorkomen dat ze andere leerlingen zouden ‘infecteren’. Bij een ander incident in januari 2017 werd een middelbare scholier waarvan gedacht werd dat hij homo was, opgeroepen voor een hoorzitting van de tuchtraad. De tuchtraad stuurde de student van school op grond van het feit dat homoseksualiteit een 'virus' was dat zich naar andere studenten zou verspreiden en de goede naam van de school schaden.253

Een LHBT-activist aan de universiteit van Yaoundé II werd in 2019, tijdens zijn studie, door de universiteit verboden om onderwerpen gerelateerd aan homoseksuele thema’s als afstudeeronderwerpen te kiezen.254

246 Erasing 76 Crimes, Cameroon: For gay students, new school year brings worries, 2 oktober 2020 247 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 3 248 Erasing 76 Crimes, Cameroon: For gay students, new school year brings worries, 2 oktober 2020 249 Erasing 76 Crimes, Cameroon: For gay students, new school year brings worries, 2 oktober 2020 250 Rights Africa, Cameroon father decrees: No school for lesbian daughter, 12 oktober 2018 en Cameroon: You’re gay? No more school for you!, 30 augustus 2019 251 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 17 252 Erasing 76 Crimes, Cameroon: School expels 2 allegedly lesbian students, 5 april 2018 253 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 9 254 Erasing 76 Crimes, Cameroon university blocks career of LGBTI activist, 11 maart 2019

Pagina 37 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

In oktober 2018 veroorzaakte een wetenschappelijk lesboek over het leven en de aarde, bestemd voor leerlingen van de vijfde klas lagere school, een schandaal. In het boek werd homoseksualiteit beschreven als ‘afwijkend’, geïdentificeerd met ‘sodomie’, ‘fellatio’ en ‘cunnilingus’. Volgens de uitgevende instantie was de grondgedachte voor deze inhoud de bescherming van kinderen. Het schandaal leidde tot een petitie om het boek uit het lesprogramma te verwijderen en de regering ging uiteindelijk hiermee akkoord.255

5.3 Werk Personen zouden op het werk gediscrimineerd worden vanwege hun vermeende seksuele oriëntatie of hun uiterlijk.256 In een geval werd een vrouw een baan geweigerd omdat zij er té mannelijk uitzag.257

Sommige transgenders zouden volgens de ngo Affirmative Action geen formeel werk durven te zoeken vanwege discriminatie.258

De ngo DSF – een groep advocaten die voor de rechten van LHBT’ers vecht, zet zich onder andere in om de hoge werkeloosheid onder LHBT’ers te verminderen en zo te zorgen dat ze zich niet meer als prostitué hoeven te verhuren om te kunnen (over)leven. 259

5.4 Gezondheidszorg Een bron stelt dat het voor LHBT’ers zeer moeilijk is om dezelfde toegang te krijgen tot gezondheidzorg en onderwijs als niet-LHBT’ers. Zij worden regelmatig medische zorg geweigerd door het ziekenhuispersoneel.260

In 2019 werden er 38 gevallen geregistreerd van discriminatie van LHBT’ers in ziekenhuizen.261 Een jongeman kreeg in 2018 te horen dat medicijnen bedoeld waren voor zieke mensen en niet voor homoseksuelen.262 In 2017 werd een ziek meisje hulp geweigerd door verpleegkundigen in een ziekenhuis omdat ze, volgens hen, lesbisch zou zijn – ze droeg mannelijke kleren.263 Een man in het westen van Kameroen had last van een infectie aan zijn anus en ging daarmee naar het ziekenhuis. Hem werd verteld dat hij eerst van zijn homoseksualiteit moest genezen voordat ze hem zouden helpen.264 In 2015 kreeg een patiënt van een dokter een hele preek te horen over hoe zijn ziekte kwam door zijn seksuele voorkeuren en dat hij maar beter zo snel mogelijk moest veranderen. Diezelfde maand, en in hetzelfde ziekenhuis, werd een persoon weggestuurd door personeelsleden die aangaven dat het ziekenhuis er niet was om homoseksuelen te behandelen.265 Een lesbienne die

255 ACP, Le Conseil national d’agrément des manuels scolaires demande le retrait sur le marché du livre L’excellence en Sciences 5ème, 14 november 2018; ILGA, State-Sponsored Homophobia 2019 - Cameroon, maart 2019, p. 315 256 HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 17; US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021 257 76 Crimes Français, Impossible de travailler: femme différente, masculine!, 23 mei 2015 258 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020 259 Erasing 76 Crimes, New lawyers’ group fights violence and stigma in Cameroon, 11 juni 2019 260 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 3 261 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 17 262 HFC en Alternatives Cameroun, L’ignorance: Rapport annuel 2018, februari 2019, p. 14 263 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel 2017 sur les violations fondées, december 2017, p. 12 264 HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel de violation 2016, z.d., p.15 265 HFC, Le nouveau visage de la haine, z.d., pp. 11-12

Pagina 38 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

tijdens een aanval een ernstige verwonding aan haar been had opgelopen werd medische zorg door een arts geweigerd omdat ze lesbisch was.266

De ngo SUNAIDS heeft sinds 2006 een telefonische hulplijn ‘Allo Sida Info’ waar personen naar toe kunnen bellen om informatie te krijgen over de ziekte aids, waar ze heen kunnen om hulp te krijgen of een vereniging waar ze zich bij aan kunnen sluiten. Ook levert de organisatie psychologische hulp als dat nodig is.267

Volgens US DoS beïnvloedt de angst voor ontmaskering de bereidheid van LHBT’ers om gebruik te maken van hiv/aids-diensten.268

5.5 Belangenorganisaties De wet Loi n° 99/014 - régissant les organisations non gouvernementales van 22 december 1999 regelt de registratie van ngo’s in Kameroen. Om te worden geregistreerd moeten deze ngo’s doelen nastreven die in het publiek belang zijn.269 Hierdoor kunnen LHBT-gerichte belangenorganisaties zich niet als zodanig laten registreren nu homoseksualiteit bij wet officieel is verboden. Omdat zij zich niet als een LHBT-belangenorganisatie kunnen registreren, registreren de meeste organisaties zich dan ook als een organisatie die zich inzet voor de bestrijding van hiv/aids, de gezondheid in het algemeen of als een mensenrechtenorganisatie.270 Veel LHBTI-organisaties zijn namelijk tot de conclusie gekomen dat het verzorgen van gezondheidsprogramma's, met name hiv-programma's, hen beschermt tegen mogelijke intimidatie of sluiting en hebben dit dan ook als hun primaire missie ingesteld in plaats van het bevorderen van de rechten van LHBT’ers.271

In Kameroen zijn veel belangenorganisaties actief die zich richten op de situatie van LHBT’ers of een specifiek genderindenteit. Organisaties die zich breed inzetten voor de belangen van alle LHBT’ers zijn o.a. Alternatives Cameroun, Humanity First Cameroon, CAMFAIDS, Acodevo, etc.272 Een aantal ngo’s die de belangen van transgenders behartigen, o.a. Transamical (Yaoundé), Transigeance (Yaoundé).273 En een aantal ngo’s zet zich specifiek in voor de rechten van lesbiennes, dat zijn: Association pour la valorisation de la femme (AVAF)274, ELLES Cameroun – actief in Douala, zet zich ook in voor biseksuele vrouwen275; en Lady’s Cooperation (actief in Yaoundé)276. Women in Front Cameroon (WIFC), actief in Yaoundé, zet zich in voor zowel transgenders, lesbiennes als biseksuele vrouwen.277

266 Advocates (the) of human rights en Alternatives-Cameroun, Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, 22 juni 2020, p. 8 267 Plateforme Elsa, Présentation de la ligne d’écoute de SUNAIDS au Cameroun, 30 oktober 2014; New Humanitarian (the), Des débuts encourageants pour le numéro vert «Allo Info Sida», 31 januari 2006 268 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021 269 Cameroun, Loi n°99/014 du 22 décembre 1999 régissant les organisations non gouvernementales, art. 2 en 3 270 FIDH, Cameroon: Homophobia And Violence Against Defenders Of The Rights Of LGBTI Persons, februari 2015, p. 11; HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 14 271 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021; 272 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 273 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 7; Erasing 76 Crimes, Cameroon: Trans leader in hiding after transphobic attack, 15 juli 2019 274 HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 3; UN OHCHR, Privation de liberté: expériences des lesbiennes et femmes bisexuelles et personnes trans, 23 september 2018, p. 6 275 QAYN, Elles Cameroun, z.d.; HFC et al., The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Individuals in Cameroon, oktober 2017, p. 3 276 Rights Africa, Cameroon: Burglary and threatened eviction of suspected lesbian, 14 november 2019; Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon: alternative report, oktober 2017 277 Erasing 76 Crimes, Cameroon: Attacks hit new group for LBTQ women, 18 juni 2018

Pagina 39 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

De meeste belangenorganisaties bevinden zich in de steden Yaoundé en Douala en zijn in de rest van Kameroen nauwelijks actief.278

In oktober 2016 besloten 20 LHBT-belangenorganisaties het Unity Platform op te richten.279 Het doel is om ruimte te creëren voor landelijk overleg en het delen van ervaringen en strategieën voor de bescherming van mensenrechten op het gebied 280 van seksuele geaardheid en gender identiteit. Ook doet het aan: ‘documentation and in monitoring cases of violations identified in the four major regions of Cameroon’.281 Het uitvoerend orgaan is het Observatoire National des Droits des Personnes LGBTI et de leurs Defenseurs (National Observatory for the Rights of LGBTI People and their Advocates).282 In 2019 waren 32 LHBTI-belangenorganisaties vertegenwoordigd in het platform.283

Leden of kantoren van belangenorganisaties die opkomen voor LHBT’ers of die zij vertegenwoordigen worden regelmatig het doelwit van acties van veiligheidsdiensten of aanvallen van burgers.284 Een aantal voorbeelden hiervan zijn: • Medio februari 2021 deed de politie een inval op het kantoor van de ngo Colibri in Bafoussam. Een aantal personen, waaronder medewerkers van de ngo, werden gearresteerd op verdenking van homoseksualiteit.285 • In september 2019 werden leden van DSF in de hoofdstad Yaoundé aangevallen door jongeren terwijl zij een trainingssessie aan het geven waren over o.a. de rechten van LHBT’ers. Toen bekend werd in de wijk dat DSF zich bezig hield met LHBT’ers werd de organisatie uit haar kantoor gezet. De leider van de organisatie werd door de politie gesommeerd op het bureau te verschijnen i.v.m. het bevorderen van homoseksuelen activiteiten.286 • In januari 2019 werd het pand van de organisatie Association des Communautés Démunies et Vulnérables de l'Océan (ACODEVO) door jongeren verwoest en gedeeltelijk in brand gestoken, aanwezige personen werden met messen bedreigd en mishandeld. Een persoon die onderdak had gekregen door de organisatie nadat hij door zijn familie was uitgestoten kwam hierbij om.287 • Vanaf juli 2013 tot in ieder geval mei 2017 werden het kantoor van CAMFAIDS in Yaoundé herhaaldelijk vernield door boze buren die CAMFAIDS ervan beschuldigden ‘de buurt te vernietigen’. Mensen die bij de organisatie betrokken waren, waaronder verschillende transgenders die in de CAMFAIDS-faciliteit woonden, werden op weg van en naar het centrum fysiek aangevallen door leden van de gemeenschap. Er werd tevens een formele klacht ingediend bij de politie tegen CAMFAIDS voor de ‘bevordering van

278 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 279 Observatoire National des Droits des Personnes LGBTI et de leurs Defenseurs, Phase pilote « rapport national de violations de droits humains » Septembre 2016 – Février 2017, februari 2017, pp. 12-13, 15 280 Rights Africa, Cameroon’s Unity human rights watchdog project expands, 25 oktober 2019 281 Canada, IRB, Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, 7 augustus 2020 282 Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 1; Observatoire National des Droits des Personnes LGBTI et de leurs Defenseurs, Phase pilote « rapport national de violations de droits humains » Septembre 2016 – Février 2017, februari 2017, p. 11 283 Rights Africa, Cameroon’s Unity human rights watchdog project expands, 25 oktober 2019 284 Freedom House, Freedom in the World 2020 – Cameroon, 4 maart 2020; Reuters, Gay rights groups brave abuse, violence to fight HIV in Cameroon, 27 december 2016 285 Erasing 76 Crimes, Arrest of 13 presumed homosexuals, anti-AIDS workers in Cameroon, 3 maart 2021; HRW, Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021; Africanews, Cameroon police arrest 9 for practicing homosexuality, 25 februari 2021 286 Erasing 76 Crimes, UPDATE: Cameroon legal-aid group battered by evictions, anti-gay attacks, 18 november 2019 287 Rights Africa, Cameroon: Youths disrupt Pride, burn advocacy office, 9 januari 2019

Pagina 40 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

homoseksualiteit’.288 In juli 2017 werden de bedreiging zo ernstig dat CAMFAIDS uit veiligheid haar kantoor een week sloot.289 • In februari 2017 werd de president van de organisatie AJO gedwongen vastgehouden door een openbare aanklager die geld van hem wilde hebben. De directeur was naar de openbare aanklager gegaan om te bemiddelen voor een homoseksueel die een paar dagen eerder was gearresteerd.290 • Begin juni 2016 werd de directeur van de ngo Alternatives Cameroun uit zijn appartement gezet door zijn verhuurder nadat buren hadden geklaagd over homoseksuele activiteiten.291

Drie lokale organisaties (HFC, Alternatives Cameroon en Working for Our Wellbeing) werkten in 2020 aan het Prides-CM-project: ‘a project to strengthen the inclusion, diversity and equality of sexual minorities in Cameroon’, dat werd ondersteund door de Europese Unie.292

5.6 Opvanghuizen (Safe Houses) In Kameroen hebben verschillende belangenorganisaties opvanghuizen opgericht om LHBT’ers op te vangen die bijvoorbeeld door hun familie of huisbaas uit huis zijn gezet.

Vier organisaties openden in januari 2021 een opvanghuis dankzij het Care project Cameroon, een project georganiseerd door de Amerikaanse regering: Health and Human Rights Cameroon (2HRC) in Bertoua, Alcondoms Cameroun in Douala, Colibri in Bafoussam en CAMFAIDS in Yaoundé. Alle huizen kunnen ongeveer 15 personen opvangen. Ze mogen er maximaal drie maanden verblijven. Tijdens hun verblijf kunnen zij psychologische of medische hulp krijgen en nemen ze deel aan het programma ‘Livehood’ – een opleidingsprogramma voor het aanleren van arbeidsvaardigheden.293

De ngo CAMFAIDS had al eerder een opvanghuis in de hoofdstad Yaoundé. Op 6 november 2019 moest de organisatie de deuren van het huis sluiten vanwege een gebrek aan (donor)geld.294 Het huis, gelegen in de wijk Titi-Garage, fungeerde sinds 2017 als opvang voor LHBT’ers. Het had plek voor 16 personen. Gemiddeld bleven de LHBT’ers drie maanden in het huis.295 Begin februari 2020 kreeg CAMFAIDS nieuwe gelddonaties, voldoende om weer een opvanghuis te openen in de hoofdstad.296 Dit huis werd officieel in januari 2021 toegevoegd aan het Care-project dat hierboven is besproken. 297

De HFC heeft in 2016 een opvanghuis in de wijk Titi Garage, Essos in de hoofdstad Yaoundé opgericht. Het heeft ruimte voor zes personen. Zij mogen er drie maanden verblijven (kan eventueel eenmalig worden verlengd) en krijgen twee maaltijden per

288 Erasing 76 Crimes, Under siege, LGBT rights center closes in Cameroon, 26 juli 2017; Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory, Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017, p. 3 289 Erasing 76 Crimes, Under siege, LGBT rights center closes in Cameroon, 26 juli 2017 en Cameroon LGBTI center reopens; police issue summons, 10 augustus 2017 290 Erasing 76 Crimes, Cameroon prosecutor locks up LGBT activist, demands money, 1 maart 2017 291 US DoS, Country Reports on Human Rights Practices for 2016 – Cameroon, 3 maart 2017 292 Rights Africa, Cameroon workshop provides new tools for human rights workers, 13 juli 2020 293 Erasing 76 crimes, Cameroon: 4 shelters welcome LGBTQ+ victims of violence, 5 februari 2021 294 Rights Africa, Cameroon: Money runs out; LGBTI safe house closes, 21 november 2019 295 Erasing 76 Crimes, 4 rooms shelter LGBTI abuse victims in Cameroon, 11 januari 2018; Rights Africa, Cameroon: Money runs out; LGBTI safe house closes, 21 november 2019 296 Rights Africa, New shelter for victims of anti-gay violence and bias in Cameroon, 4 februari 2020 297 Erasing 76 crimes, Cameroon: 4 shelters welcome LGBTQ+ victims of violence, 5 februari 2021

Pagina 41 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

dag. Er is ook een psycholoog beschikbaar voor eventuele hulpverlening. Eind 2018 had het huis in totaal 25 LHBT’ers opgevangen.298

5.7 Evenementen Ondanks de problemen worden er toch regelmatig evenementen georganiseerd door de diverse belangenorganisaties. Niet alleen voor LHBT’ers maar ook over LHBT’ers.

IDAHOBIT/IDAHOT (International Day Against Homophobia, (Biphobia, Intersexism) and Transphobia) – de ngo’s proberen op deze dag, gehouden op 17 mei, ieder jaar wel iets te organiseren: • In 2020 werd door verschillende organisaties wel een activiteit georganiseerd ondanks de COVID-19 pandemie. CAMFAIDS hield discussiebijeenkomsten en de ngo’s Colibri en 2HRC hielden feestelijke avonden, respectievelijk in Bafoussam en Bertoua.299 • Medio 2017 werden de voorbereidingen van de ‘Miss and Mister IDAHOT 2017’ wedstrijd bij de organisatie CAMFAIDS verstoord door mensen die stenen en flessen water gooiden naar de deelnemers en de organisatoren. De organisatie zelf heeft vanaf juli 2017 voor bepaalde tijd haar deuren moeten sluiten n.a.v. diverse bedreigen en vernielingen.300 • De ngo’s Ensemble pour la Lutte des Libertés des Entités Sociales (ELLES Cameroun) en Association pour la valorisation de la femme (AVAF) organiseerden van 6 tot en met 20 mei 2017 diverse activiteiten in de steden Douala en Yaoundé waaronder voetbalwedstrijden, ronde tafelbijeenkomsten over homofobie en een gala-avond.301

Rond 15 juli wordt ieder jaar meerdere manifestaties georganiseerd zoals Human Rights Defenders Day door de verschillende LHBT-belangenorganisaties ter herdenking van de LHBT-activist Eric Ohena Lembembe, die op 15 juli 2013 werd vermoord. De activiteiten vinden altijd in de hoofdstad Yaoundé plaats.302 In 2020 werd de dag in Yaoundé georganiseerd door de ngo DSF, dit jaar was het thema: ‘the human rights defender facing the new challenge: Covid 19’. Meerdere LHBT- organisaties namen deel en de bijeenkomst was op meerder TV- en radiozenders te volgen.303 In 2019 werd de dag georganiseerd door de RECAP+, een netwerk van organisaties van personen besmet met het hiv-virus.304 In 2018 werd van 13 – 15 juli actie gevoerd in de hoofdstad om te protesteren tegen geweld gericht tegen mensenrechtenactivisten. Er werd een demonstratie gehouden. Verder waren er discussiepanels, een voetbalwedstrijd, een bezoek aan het graf van Lembembe en een mis. Het werd georganiseerd door CAMFAIDS.305 In 2016 was er een vreedzame demonstratie op 13 juli tegen het geweld die mensenrechtenactivisten moeten doorstaan. Op 15 juli vonden er verschillende workshops plaats en werd het graf van Lembembe bezocht.306 In 2015 werd op 14 juli een bijeenkomst307 bij het graf van Lembembe georganiseerd en op 15 juli liepen circa 300 mensen mee in de

298 HFC, Comment assurer la pérennité de la maison de refuge de notre Association?, 3 november 2018 299 Rights Africa, IDAHOBIT in Cameroon: Amid Covid-19 crisis, activists demand LGBTI rights, 22 mei 2020; Erasing 76 Crimes, Cameroon: Charges dropped against 53 arrested in Bafoussam, 2 juni 2020 300 Erasing 76 Crimes, Under siege, LGBT rights center closes in Cameroon, 26 juli 2017 301 AVAF, Rapport annuel 2017, april 2018, pp. 14-15 302 Rights Africa, Cameroon human rights activists focus on Covid-19, 20 juli 2020 en Cameroon prepares for annual Human Rights Defender Day, 9 juli 2020 303 Timesnews 2, Journée des Défenseurs des Droits Humains: Mobilisation massive le 15 Juillet 2020, 3 juli 2020; Rights Africa, Cameroon human rights activists focus on Covid-19, 20 juli 2020 304 Rights Africa, Cameroon prepares for annual Human Rights Defender Day, 9 juli 2020 305 Rights Africa, Cameroon marchers seek safety for human rights, 18 juli 2018 306 Erasing 76 Crimes, A busy month seeking LGBT rights in Cameroon, 27 juli 2016 307 Erasing 76 Crimes, Cameroon: 290 march and pray for human rights, 26 augustus 2015; AI, Amnesty International Report 2015/2016: Cameroon, 24 februari 2016

Pagina 42 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

herdenkingsmars, waaronder leiders van verschillende LHBT-belangenorganisaties. De dag werd door de ngo CAMFAIDS georganiseerd en werd door verschillende media (radio, televisie en kranten) gevolgd.308

Ook buiten de herdenkingen in juli wordt de dood van Lemembe herdacht. Bijvoorbeeld in maart 2015 werd er een vreedzame demonstratie georganiseerd in de hoofdstad Yaoundé door de ngo CAMFAIDS ter herdenking van de dood van LHBTI-activist Eric Lembembe.309

Van 25-27 november 2020 organiseerde de ngo Alternatives Cameroun het 3- daagse evenement Relove in de stad Douala. Tijdens deze dagen werden er o.a. presentaties en discussies gehouden over hiv/aids en genderidentiteit. Meer dan 500 mensen namen deel, deelnemers bestonden uit vertegenwoordigers van de rechterlijke macht en civiele organisaties, studenten, docenten, onderzoekers en traditionele en religieuze leiders. Veel LHBT-belangenorganisaties waren ook van de partij, waaronder Humanity First Cameroon, Affirmative Action, Horizons Femmes, Transamical en Cameroon National Association for Family Welfare (Camnafaw).310

Rights Africa meldde begin januari 2019 dat het pand van ACODEVO gedeeltelijk in brand was gestoken door een groep jongeren, wat resulteerde in de annulering van een gay pride-viering. Op 5 januari 2019 zou de allereerste ‘Night of the Mermaids’ gevierd worden, een evenement dat AIDS-voorlichting en een gay pride-viering zou combineren, inclusief strandactiviteiten in de middag, een Pride Night en de verkiezing van Mr. en Miss Ocean.311

308 Erasing 76 Crimes, Cameroon: 290 march and pray for human rights, 26 augustus 2015; Rights Africa, Cameroon prepares for annual Human Rights Defender Day, 9 juli 2020 309 AI, Amnesty International Report 2015/2016: Cameroon, 24 februari 2016; Erasing 76 Crimes, Under siege, LGBT rights center closes in Cameroon, 26 juli 2017 310 Rights Africa, Cameroon: 500 learn modern tactics for fighting AIDS and gender violence, 11 december 2020 311 Rights Africa, Cameroon: Youths disrupt Pride, burn advocacy office, 9 januari 2019

Pagina 43 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

6 Lijst van gebruikte bronnen

76 Crimes Français, Impossible de travailler: femme différente, masculine!, 23 mei 2015 (https://76crimesfr.com/2015/05/23/impossible-de-travailler-femme- differente-masculine/) geraadpleegd op 16-04-2021

ACP (Agence Cameroun Presse) : - Le Conseil national d’agrément des manuels scolaires demande le retrait sur le marché du livre L’excellence en Sciences 5ème, 14 november 2018 (https://agencecamerounpresse.com/education/le-conseil- national-d%E2%80%99agr%C3%A9ment-des-manuels-scolaires- demande-le-retrait-sur-le-march%C3%A9-du-livre- l%E2%80%99excellence-en-sciences-5%C3%A8me.html) geraadpleegd op 03-11-2020 - Pierre Milla Assouté: “Il ne faut pas légaliser l'homosexualité au Cameroun”, 2 juli 2020 (https://agencecamerounpresse.com/tribune-libre/pierre-milla- assout%C3%A9-%E2%80%9Cil-ne-faut-pas-l%C3%A9galiser-l- homosexualit%C3%A9-au-cameroun%E2%80%9D.html) geraadpleegd op 23-06-2021

Advocates (the) for Human Rights en Alternatives-Cameroun: - Report on the violation of rights on the basis of sexual orientation and gender identity in the Republic of Cameroon, oktober 2017 (https://www.theadvocatesforhumanrights.org/uploads/cameroo n_upr_tahr_ac.pdf) geraadpleegd op 11-02-2021 - Republic of Cameroon’s compliance with the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment: Suggested List of Issues Prior to Reporting relating to violence and discrimination on the grounds of sexual orientation or gender identity, 22 juni 2020 (https://www.theadvocatesforhumanrights.org/uploads/cameroo n_lgbt_cat_loipr_tahr_ac_160620.pdf) geraadpleegd op 11-02- 2021

Advocates (the) for Human Rights en The National Observatory for the Rights of LGBT Persons and Their Defenders: - Cameroon: alternative report responding to the Government of Cameroon’s 5th Periodic Report, oktober 2017 (https://www.theadvocatesforhumanrights.org/uploads/cat_came roon_tahr_camfaids_observatory_english.pdf) geraadpleegd op 08-10-2020 - Cameroon - Joint Stakeholder Report for the United Nations Universal Periodic Review, oktober 2017 (https://www.theadvocatesforhumanrights.org/uploads/upr_cam eroon_tahr_camfaids_observatory_english.pdf) geraadpleegd op 10-02-2021

AFP (Agence France Presse), Cameroon police release seven of nine suspected of homosexuality, 25 februari 2021 (via LexisNexis) geraadpleegd op 02-04-2021

Africanews, Cameroon police arrest 9 for practicing homosexuality, 25 februari 2021 (https://www.africanews.com/2021/02/25/cameroon-police-arrest-9-for-practicing- homosexuality//) geraadpleegd op 23-03-2021

Pagina 44 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Afrobarometer, Good neighbours? Africans express high levels of tolerance for many, but not for all, Afrobarometer Dispatch no. 74, 1 maart 2016 (https://afrobarometer.org/sites/default/files/publications/Dispatches/ab_r6_dispatc hno74_tolerance_in_africa_eng1.pdf) geraadpleegd op 28-01-2020

Agence Ecofin, Cameroun: la chaîne Tv Canal 2 International accusée de faire la promotion de l’homosexualité, 16 juli 2015 (https://www.agenceecofin.com/audiovisuel/1607-30734-cameroun-la-chaine-tv- canal-2-international-accusee-de-faire-la-promotion-de-l-homosexualite) geraadpleegd op 14-04-2021

AI (Amnesty International), Amnesty International Report 2015/2016: Cameroon, 24 februari 2016 (https://www.ecoi.net/en/document/1090747.html) geraadpleegd op 24-09-2020

AVAF (Association de Valorisation de la Femme), Rapport annuel 2017, april 2018 (http://associationavaf.s.a.f.unblog.fr/files/2018/04/rapport-annuel-2017-avaf- 1.pdf) geraadpleegd op 10-02-2021

Bertelsmann Stiftung, BTI 2020 Country Report: Cameroon, 2020 (https://www.bti- project.org/content/en/downloads/reports/country_report_2020_CMR.pdf) geraadpleegd op 25-09-2020

BTI (Bertelsmann Transformation Index), Who we are, z.d. (https://www.bti- project.org/en/who-we-are.html) geraadpleegd op 11-03-2021

Cameroon, Constitution of the Republic of Cameroon, 18 januari 1996 (includes all amendments up to November 2011) (https://www.cnpbm.cm/sites/default/files/article/files/cameroon_constitution.pdf) geraadpleegd op 24-03-2021

Cameroun: o - Loi n 2016/007 du 12 juillet 2016 portant code pénal, 12 juli 2016 (https://www.droit-afrique.com/uploads/Cameroun-Code- 2016-penal1.pdf) geraadpleegd op 24-09-2020 o - Loi n 2010/012 du 21 décembre 2010 relative a la cybersécurité et la cybercriminalité au Cameroun, 21 december 2010 (https://ictpolicyafrica.org/api/documents/download?_id=5ebc1 455becbe0001b2536cd) geraadpleegd op 24-09-2020 - Loi n°99/014 du 22 décembre 1999 régissant les organisations non gouvernementales, 22 december 1999 (http://bibliotheque.pssfp.net/index.php/textes-et- lois/lois/1518-loi-n-99-014-du-22-decembre-1999-regissant- les-organisations-non-gouvernementales/file) geraadpleegd op 23-06-2021 - Ordonnance n° 81/02 du 29 juin 1981Portant organisation de l’état civil et diverses dispositions relatives à l’état des personnes physiques, 29 juni 1981 (http://citizenshiprightsafrica.org/wp- content/uploads/2018/06/Cameroun-Ordonnance-no-81-02-du- 29-juin-1981-portant-organisation-de-lEtat-civil.pdf) geraadpleegd op 25-09-2020

Canada, IRB (Immigration and Refugee Board of Canada), Cameroon: Situation of sexual and gender minorities, including legislation, treatment by authorities and

Pagina 45 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

society, state protection and support services (2017-August 2020), 7 augustus 2020 (https://irb-cisr.gc.ca/en/country- information/rir/Pages/index.aspx?doc=458182&pls=1) geraadpleegd op 04-12-2020

Erasing 76 Crimes: - 2 men help homeless boys, have sex with them, then are arrested, 13 juli 2018 (https://76crimes.com/2018/07/13/2- men-help-homeless-boys-have-sex-with-them-then-are- arrested/) geraadpleegd op 17-11-2020 - 2 weeks (so far) in Cameroon prison for being trans, 31 maart 2017 (https://76crimes.com/2017/03/31/2-weeks-so-far-in- cameroon-prison-for-being-trans/) geraadpleegd op 09-12-2020 - 4 rooms shelter LGBTI abuse victims in Cameroon, 11 januari 2018 (https://76crimes.com/2018/01/11/shelter-serves-lgbti- abuse-victims-in-cameroon/) geraadpleegd op 17-11-2020 - 12 arrested in Cameroon for possessing condoms, 6 december 2016 (https://76crimes.com/2016/12/06/12-arrested-in- cameroon-for-possessing-condoms/) geraadpleegd op 04-12- 2020 - A busy month seeking LGBT rights in Cameroon, 27 juli 2016 (https://76crimes.com/2016/07/27/a-busy-month-seeking-lgbt- rights-in-cameroon/) geraadpleegd op 30-04-2021 - Anti-gay Cameroonians target LGBTI rights activists, 7 juli 2016 (https://76crimes.com/2016/07/07/anti-gay-cameroonians- target-lgbti-rights-activists/) geraadpleegd op 09-12-2020 - Anti-gay military action in Cameroon: 2 arrests, 23 december 2017 (https://76crimes.com/2017/12/23/anti-gay-military- action-in-cameroon-2-arrests/) geraadpleegd op 09-12-2020 - Arrest of 13 presumed homosexuals, anti-AIDS workers in Cameroon, 3 maart 2021 (https://76crimes.com/2021/03/03/arrest-of-13-presumed- homosexuals-anti-aids-workers-in-cameroon/) geraadpleegd op s08-04-2021 - Battered and slashed, gay man seeks escape from Cameroon, 4 december 2018 (https://76crimes.com/2018/12/04/battered- and-slashed-gay-man-seeks-escape-from-cameroon/) geraadpleegd op 17-11-2020 - Cameroon: 2 lesbians had to pay $514 bribe for freedom, 15 november 2018 (https://76crimes.com/2018/11/15/cameroon- 2-lesbians-had-to-pay-514-for-freedom/) geraadpleegd op 17- 11-2020 - Cameroon: 4 shelters welcome LGBTQ+ victims of violence, 5 februari 2021 (https://76crimes.com/2021/02/05/cameroon-4- shelters-welcome-lgbtq-victims-of-violence/) geraadpleegd op 18-02-2021 - Cameroon: 5 activists skip anal tests, free on bail, 7 mei 2018 (https://76crimes.com/2018/05/07/cameroon-5-activists-skip- anal-tests-free-on-bail/) geraadpleegd op 09-10-2020 - Cameroon: 290 march and pray for human rights, 26 augustus 2015 (https://76crimes.com/2015/08/26/cameroon-290-march- and-pray-for-human-rights/) geraadpleegd op 10-03-2021 - Cameroon: A flash of red thong leads to arrest , 4 januari 2021 (https://76crimes.com/2021/01/04/cameroon-a-flash-of-red- thong-leads-to-arrest/) geraadpleegd op 06-01-2021 - Cameroon: Attacks hit new group for LBTQ women, 18 juni 2018 (https://76crimes.com/2018/06/18/cameroon-attacks-hit- new-group-for-lbtq-women/) geraadpleegd op 17-11-2020

Pagina 46 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

- Cameroon: Charges dropped against 53 arrested in Bafoussam, 2 juni 2020 (https://76crimes.com/2020/06/02/cameroon- charges-dropped-against-53-arrested-in-bafoussam/) geraadpleegd op 09-09-2020 - Cameroon family evicts their activist trans daughter, 25 februari 2020 (https://76crimes.com/2020/02/25/cameroon-family- evicts-their-activist-trans-daughter/) geraadpleegd op 09-09- 2020 - Cameroon: For gay students, new school year brings worries, 2 oktober 2020 (https://76crimes.com/2020/10/05/cameroon- for-gay-students-new-school-year-brings-worries/) geraadpleegd op 20-10-2020 - Cameroon: Four gay men arrested, beaten in Kekem, 15 juni 2020 (https://76crimes.com/2020/06/15/cameroon-four-gay- men-arrested-beaten-in-kekem/) geraadpleegd op 09-09-2020 - Cameroon: Gay dancer shrugs off attacks, gains respect, 15 januari 2018 (https://76crimes.com/2018/01/15/cameroon- gay-dancer-shrugs-off-attacks-gains-respect/) geraadpleegd op 17-11-2020 - Cameroon: Gay prisoner’s attorney defies death threats, 9 oktober 2015 (https://76crimes.com/2015/10/09/cameroon- gay-prisoners-attorney-defies-death-threats/) geraadpleegd op 02-04-2021 - Cameroon: Have a male partner? 3 years in prison, 30 november 2018 (https://76crimes.com/2018/11/30/cameroon- have-a-male-partner-3-years-in-prison/) geraadpleegd op 17- 11-2020 - Cameroon: Homophobia as a political ploy, 21 oktober 2020 (https://76crimes.com/2020/10/21/cameroon-homophobia-as- a-political-ploy/) geraadpleegd op 22-10-2020 - Cameroon LGBTI center reopens; police issue summons, 10 augustus 2017 (https://76crimes.com/2017/08/10/cameroon- lgbti-center-reopens-police-issue-summons/) geraadpleegd op 09-12-2020 - Cameroon man evicts sister over fear that she’s a lesbian, 24 juni 2019 (https://76crimes.com/2019/06/24/cameroon-man- evicts-sister-over-fear-that-shes-a-lesbian/) geraadpleegd op 28-10-2020 - Cameroon: Parents evict young lesbian, but she’s not alone, 27 januari 2020 (https://76crimes.com/2020/01/27/cameroon- parents-evict-young-lesbian-but-shes-not-alone/) geraadpleegd op 09-09-2020 - Cameroon: Police arrest 12 teens on homosexuality charges, 14 februari 2021 (https://76crimes.com/2021/02/14/cameroon- police-arrest-12-teens-on-homosexuality-charges/) geraadpleegd op 17-02-2021 - Cameroon: Police arrest 25 for suspected homosexuality, 12 mei 2018 (https://76crimes.com/2018/05/12/cameroon-police- arrest-25-for-suspected-homosexuality/) geraadpleegd op 11- 11-2020 - Cameroon police detain accused gay man for 9 days, 15 april 2016 (https://76crimes.com/2016/04/15/cameroon-police- detain-accused-gay-man-for-9-days/) geraadpleegd op 04-12- 2020 - Cameroon: Professor under fire for homophobic remarks, 4 april 2019 (https://76crimes.com/2019/04/04/cameroon-professor- under-fire-for-homophobic-remarks/) geraadpleegd op 24-12- 2020

Pagina 47 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

- Cameroon: Professor’s homophobic remarks get him into trouble, 30 maart 2021 (https://76crimes.com/2021/03/30/cameroon-professors- homophobic-remarks-get-him-into-trouble/) geraadpleegd op 08-04-2021 - Cameroon prosecutor locks up LGBT activist, demands money, 1 maart 2017 (https://76crimes.com/2017/03/01/cameroon- prosecutor-locks-up-lgbt-activist-demands-money/) geraadpleegd op 09-12-2020 - Cameroon: School expels 2 allegedly lesbian students, 5 april 2018 (https://76crimes.com/2018/04/05/cameroon-school- expels-2-allegedly-lesbian-students/) geraadpleegd op 20-10- 2020 - Cameroon: Stepmother evicts 13-year-old for liking boys, 26 februari 2018 (https://76crimes.com/2018/02/26/cameroon- stepmother-evicts-13-year-old-for-liking-boys/) geraadpleegd op 17-11-2020 - Cameroon: Trans leader in hiding after transphobic attack, 15 juli 2019 (https://76crimes.com/2019/07/15/cameroon-trans- leader-in-hiding-after-transphobic-attack/) geraadpleegd op 09- 09-2020 - Cameroon: Two women arrested for walking together, 28 december 2017 (https://76crimes.com/2017/12/28/cameroon- two-women-arrested-for-walking-together/) geraadpleegd op 09-12-2020 - Cameroon university blocks career of LGBTI activist, 11 maart 2019 (https://76crimes.com/2019/03/11/cameroon-university- blocks-career-of-lgbti-activist/) geraadpleegd op 17-11-2020 - Cameroon’s strong voice spewing hatred of homosexuals, 30 maart 2018 (https://76crimes.com/2018/03/30/cameroons- strong-voice-spewing-hatred-of-homosexuals/) geraadpleegd op 17-11-2020 - Donors, activists free gay man from Cameroon prison, 6 augustus 2019 (https://76crimes.com/2019/08/06/donors- activists-free-gay-man-from-cameroon-prison/) geraadpleegd op 17-11-2020 - Donors cover Cameroon prisoners’ fines, not food or sanitary pads, 4 juni 2020 (https://76crimes.com/2020/06/04/donors- cover-cameroon-prisoners-fines-not-food-or-sanitary-pads/) geraadpleegd op 09-09-2020 - Gay man woos policeman’s brother in Cameroon. Result: 3 arrests, 14 augustus 2018 (https://76crimes.com/2018/08/14/gay-man-woos-policemans- brother-in-cameroon-result-3-arrests/) geraadpleegd op 17-11- 2020 - Gay Muslim in a Cameroon prison, ‘almost a slave’, 29 november 2018 (https://76crimes.com/2018/11/29/gay- muslim-in-prison/) geraadpleegd op 05-01-2021 - Gay Muslim is dead, but he’s still barred from Cameroon cemetery, 28 oktober 2018 (https://76crimes.com/2018/10/02/gay-muslim-is-dead-but- hes-still-barred-from-cameroon-cemetery/) geraadpleegd op 17-11-2020 - In Cameroon, life is hell because I support my gay brother, 6 juni 2018 (https://76crimes.com/2018/06/06/in-cameroon-life- is-hell-because-i-support-my-gay-brother/) geraadpleegd op 03-11-2020

Pagina 48 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

- Lesbian lovers face parents’ wrath, police lockup, 12 februari 2018 (https://76crimes.com/2018/02/12/lesbian-lovers-face- parents-wrath-police-lockup/) geraadpleegd op 17-11-2020 - LGBTI life improves in homophobic Cameroon, 28 juli 2015 (https://76crimes.wordpress.com/2015/07/28/lgbti-life- improves-in-homophobic-cameroon/) geraadpleegd op 28-10- 2020 - List of alleged homosexuals endangers 82 in Cameroon, 31 december 2018 (https://76crimes.com/2018/12/31/list-of- alleged-homosexuals-endangers-82-in-cameroon/) geraadpleegd op 29-10-2020 - New lawyers’ group fights violence and stigma in Cameroon, 11 juni 2019 (https://76crimes.com/2019/06/11/new-lawyers- group-fights-violence-and-stigma-in-cameroon/) geraadpleegd op 29-10-2020 - One arrest, one scam, one threat in Cameroon, 23 februari 2016 (https://76crimes.com/2016/02/23/one-arrest-one-scam- one-threat-in-cameroon/) geraadpleegd op 09-12-2020 - Plea to to Pope: Restrain Cameroon’s gay-bashing Catholics, 10 februari 2016 (http://76crimes.com/2016/02/10/plea-to-to- pope-restrain-cameroons-gay-bashing-catholics/) geraadpleegd op 11-03-2021 - Popular trans woman beaten and arrested in Cameroon, 27 juli 2018 (https://76crimes.com/2018/07/27/popular-trans-woman- beaten-and-arrested-in-cameroon/) geraadpleegd op 17-11- 2020 - Scandalized Cameroon family hunts lesbian bride, 5 februari 2018 (https://76crimes.com/2018/02/05/scandalized- cameroon-family-hunts-lesbian-bride/) geraadpleegd op 17-11- 2020 - Trans celebrity Shakiro under arrest in Cameroon, 11 februari 2021 (https://76crimes.com/2021/02/11/cameroon-two-more- transgender-people-under-arrest/) geraadpleegd op 17-02-2021 - Under siege, LGBT rights center closes in Cameroon, 26 juli 2017 (https://76crimes.wordpress.com/2017/07/26/under- siege-lgbt-rights-center-closes-in-cameroon/) geraadpleegd op 16-10-2020 - UPDATE: Cameroon legal-aid group battered by evictions, anti- gay attacks, 18 november 2019 (https://76crimes.com/2019/11/18/cameroon-legal-aid-group- battered-by-evictions-anti-gay-attacks/) geraadpleegd op 09- 09-2020 - We freed 3 gay men from prison, 24 september 2019 (https://76crimes.com/2019/09/24/we-freed-3-gay-men-from- prison/) geraadpleegd op 09-09-2020

FIDH (Fédération internationale pour les droits humains), Cameroon: Homophobia and violence against defenders of the rights of LGBTI persons - International Fact- Finding Mission report, februari 2015 (https://www.fidh.org/IMG/pdf/report_cameroun_lgbti_eng_final.pdf) geraadpleegd op 06-10-2020

Freedom House, Freedom in the World 2020 – Cameroon, 4 maart 2020 (https://freedomhouse.org/country/cameroon/freedom-world/2020) geraadpleegd op 09-09-2020

HFC (Humanity First Cameroon):

Pagina 49 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

- Comment assurer la pérennité de la maison de refuge de notre Association?, 3 november 2018 (https://humanityfirstcameroon.wordpress.com/2018/11/03/co mment-assurer-la-perennite-de-la-maison-de-refuge-de-notre- association/) geraadpleegd op 27-01-2021 - Condamnation pour homosexualité à Bafang au Cameroun, 29 augustus 2020 (https://humanityfirstcameroon.wordpress.com/2020/08/29/co ndamnation-pour-homosexualite-a-bafang-au-cameroun/) geraadpleegd op 27-01-2021 - Le nouveau visage de la haine: Rapport annuel 2015 de Humanity First Cameroon sur les violations des droits de l’homme (https://76crimes.com/wp- content/uploads/2017/09/rapport-annuel-de-violation- humanity-first-2015.pdf) geraadpleegd op 01-10-2020

HFC (Humanity First Cameroon) en Alternatives Cameroun: - Guilty Silence: 2019 annual report - violence and rights violations based on sexual orientation, gender identity and gender expression, mei 2020 (https://humanityfirstcameroon.files.wordpress.com/2020/05/a nnual-report-2010-on-violence-against-msg-in-cameroon.pdf) geraadpleegd op 08-10-2020 - L’ignorance: Rapport annuel 2018 des cas de violences et violations faites sur la base de l’Orientation Sexuelle et de l’Identité de Genre au Cameroun, februari 2019 (https://static1.squarespace.com/static/55098723e4b011797c3 00d41/t/5c6f2f1f652dead6d4000ad1/1550790432861/RAPPORT +DE+VIOLATION+2018+FINAL.pdf) geraadpleegd op 08-10- 2020 - Rapport annuel 2017 sur les violations fondées sur l’orientation sexuelle et l'identité de genre au Cameroun: la violence légitimée, december 2017 (https://humanityfirstcameroon.files.wordpress.com/2018/09/ra pport-annuel-des-violations-final-10-decc81cembre-2017.pdf) geraadpleegd op 08-10-2020 - Rapport annuel de violation 2016: « chantages, arnaques et extorsions: La loi de la rue », z.d. (https://humanityfirstcameroon.files.wordpress.com/2018/09/ra pport-annuel-de-violation-des-droits-des-minoritecc81s-s-2016- au-cameroun.pdf) geraadpleegd op 01-10-2020

HFC (Humanity First Cameroon) et al: - Communiqué de presse, 10 december 2020 (https://humanityfirstcameroon.files.wordpress.com/2020/12/c ommunique-de-presse.pdf) geraadpleegd op 05-02-2021 - The Violations of the Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) individuals in Cameroon -To be submitted for consideration at the 121th Session of the Human Rights Committee, oktober 2017 (https://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CCPR/Shared%20Docum ents/CMR/INT_CCPR_CSS_CMR_29079_E.pdf) geraadpleegd op 02-10-2020

HIV Justice Worldwide, La pénalisation du VIH en Afrique francophone: état des lieux, november 2017 (http://www.hivlegalnetwork.ca/site/la-penalisation-du-vih- en-afrique-francophone-etat-des-lieux/?lang=fr) geraadpleegd op 09-10-2020

Pagina 50 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

HRW (Human Rights Watch): - Cameroon: Wave of Arrests, Abuse Against LGBT People, 14 april 2021 (https://www.hrw.org/news/2021/04/14/cameroon- wave-arrests-abuse-against-lgbt-people) geraadpleegd op 16- 04-2021 - Dignity debased: Forced Anal Examinations in Homosexuality Prosecutions, 2016 (https://www.hrw.org/sites/default/files/report_pdf/globallgbtan alexams0716web.pdf) geraadpleegd op 09-02-2021 - Guilty by Association - Human Rights Violations in the Enforcement of Cameroon’s Anti-Homosexuality Law, 21 maart 2013 (https://www.hrw.org/report/2013/03/21/guilty- association/human-rights-violations-enforcement-cameroons- anti) geraadpleegd op 24-09-2020 - ‘Je kinderen gaan eraan als je niet stopt’, 13 maart 2017 (https://www.hrw.org/nl/news/2017/03/13/301052) geraadpleegd op 20-10-2020 - World report 2021: Cameroon – events of 2020, 13 januari 2021 (https://www.hrw.org/world-report/2021/country- chapters/cameroon#) geraadpleegd op 26-01-2021 - World Report 2020: events of 2019 – Cameroon, 29 januari 2020 (https://www.hrw.org/sites/default/files/world_report_download /hrw_world_report_2020_0.pdf) geraadpleegd op 09-09-2020 - World Report 2019: Cameroon, events of 2018, 17 januari 2019 (https://www.hrw.org/world-report/2019/country- chapters/cameroon) geraadpleegd op 09-09-2020

Human Dignity Trust, Cameroon, 2020 (https://www.humandignitytrust.org/country-profile/cameroon/) geraadpleegd op 06-10-2020

ILGA (International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association): - State-Sponsored Homophobia 2019: Cameroon, maart 2019, pp 312-315 (https://ilga.org/downloads/ILGA_State_Sponsored_Homophobi a_2019.pdf) geraadpleegd op 24-09-2020 - Trans Legal mapping report 2019 – Recognition before the law: Cameroon, 2020, pp. 27-28 (https://ilga.org/downloads/ILGA_World_Trans_Legal_Mapping_ Report_2019_EN.pdf) geraadpleegd op 08-10-2020

JournalduCameroun.com, Cameroon court slams five-year jail term on two transgenders, 11 mei 2021 (https://www.journalducameroun.com/en/cameroon- court-slams-five-year-jail-term-on-two-transgenders/) geraadpleegd op 04-06-2021

Lawyers for Lawyers, Michel Togué’s fight against sexual and gender discrimination, 24 oktobe 2019 (https://lawyersforlawyers.org/en/michel-togues-fight-against- sexual-and-gender-discrimination/) geraadpleegd op 16-10-2020

New Humanitarian (the), Des débuts encourageants pour le numéro vert «Allo Info Sida», 31 januari 2006 (https://www.thenewhumanitarian.org/fr/actualit%C3%A9s/2006/01/31/des- d%C3%A9buts-encourageants-pour-le-num%C3%A9ro-vert-%C2%ABallo-info- sida%C2%BB) geraadpleegd op 05-03-2021

Pagina 51 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

NRC, Vijf jaar cel voor bekendste transgenders van Kameroen, 12 mei 2021 (https://www.nrc.nl/nieuws/2021/05/12/vijf-jaar-cel-voor-bekendste-transgenders- van-kameroen-a4043433) geraadpleegd op 04-06-2021

Observatoire Nationale des Droits des Personnes LGBTI et de leurs Défenseurs, Phase pilote « rapport national de violations de droits humains » Septembre 2016 – Février 2017, februari 2017 (https://76crimesfr.files.wordpress.com/2017/05/rapport-pilote-observatoire.pdf) geraadpleegd op 10-12-2020

OMCT (World Organization against Torture), Cameroon: Arrest and arbitrary detention of five members of the association Avenir Jeune de l'Ouest (AJO), 25 april 2018 (https://www.omct.org/human-rights-defenders/urgent- interventions/cameroon/2018/04/d24837/) geraadpleegd op 23-10-2020

OSAC (Overseas Security Advisory Council), Cameroon 2020 Crime & Safety Report, 28 april 2020 (https://www.osac.gov/Country/Cameroon/Content/Detail/Report/5b1d78b0-241a- 4d0e-baca-188e24fffb5f) geraadpleegd op 03-11-2020

Pink News, Cameroon police arrest and torture 25 men for being gay, 15 mei 2018 (https://www.pinknews.co.uk/2018/05/15/cameroon-police-arrest-and-torture-25- men-for-being-gay/) geraadpleegd op 03-12-2020

Plateforme ELSA (Ensemble Luttons contre le Sida en Afrique), Présentation de la ligne d’écoute de SUNAIDS au Cameroun, 30 oktober 2014 (https://plateforme- elsa.org/presentation-de-la-ligne-decoute-de-sunaids-au-cameroun/) geraadpleegd op 05-03-2021

QAYN (Queer African Youth Network), Elles Cameroun, z.d. (https://qayn.org/en/members-partners/elles-cameroun/) geraadpleegd op 04-11- 2020

Reuters: - Gay rights groups brave abuse, violence to fight HIV in Cameroon, 27 december 2016 (https://www.reuters.com/article/us-cameroon-lgbt- idUSKBN14G0AC) geraadpleegd op 23-09-2020 - Spate of attacks, arrests puts LGBT+ groups on alert in Cameroon, 26 februari 2021 (https://www.reuters.com/article/us-cameroon-lgbt-rights-trfn- idUSKBN2AQ203) geraadpleegd op 23-03-2021 - Transgender women facing homosexuality charges in Cameroon denied bail, 25 maart 2021 (https://www.reuters.com/article/us-cameroon-lgbt-trial- idUSKBN2BG2ZM) geraadpleegd op 02-04-2021

Rights Africa: - 6 years in prison because Abdelaziz loved a man, 1 december 2018 (https://rightsafrica.com/2018/12/01/6-years-in-prison- because-abdelaziz-loved-a-man/) geraadpleegd op 06-01-2021 - Cameroon: 500 learn modern tactics for fighting AIDS and gender violence, 11 december 2020 (https://rightsafrica.com/2020/12/11/cameroon-500-learn- modern-tactics-for-fighting-aids-and-gender-violence/) geraadpleegd op 06-01-2021

Pagina 52 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

- Cameroon: Anti-gay attackers target families too, 1 juni 2018 (https://rightsafrica.com/2018/06/01/cameroon-anti-gay- attackers-target-families-too/) geraadpleegd op 30-10-2020 - Cameroon: Assaults, rape, death threats over lesbian affair, 13 juni 2019 (https://rightsafrica.com/2019/06/13/cameroon- assaults-rape-death-threats-over-lesbian-affair/) - Cameroon: Bad and good news in latest human rights report, 11 november 2020 (https://rightsafrica.com/2020/11/11/cameroon-bad-and-good- news-in-latest-human-rights-report/) geraadpleegd op 11-11- 2020 - Cameroon: Brother kills brother for being gay, 20 augustus 2018 (https://rightsafrica.com/2018/08/20/cameroon-brother- kills-brother-for-being-gay/) geraadpleegd op 30-10-2020 - Cameroon: Burglary and threatened eviction of suspected lesbian, 14 november 2019 (https://rightsafrica.com/2019/11/14/cameroon-burglary-and- eviction-of-suspected-lesbian/) geraadpleegd 30-10-2020 - Cameroon father decrees: No school for lesbian daughter, 12 oktober 2018 (https://rightsafrica.com/2018/10/12/cameroon- father-decrees-no-school-for-lesbian-daughter/) geraadpleegd op 30-10-2020 - Cameroon: For once, father defends his gay son, 24 juni 2020 (https://rightsafrica.com/2020/06/23/cameroon-for-once- father-defends-his-gay-son/) geraadpleegd op 11-11-2020 - Cameroon human rights activists focus on Covid-19, 20 juli 2020 (https://rightsafrica.com/2020/07/20/cameroon-human- rights-activists-focus-on-covid-19/) geraadpleegd op 06-01- 2021 - Cameroon marchers seek safety for human rights, 18 juli 2018 (https://rightsafrica.com/2018/07/18/cameroon-marchers- seek-safety-for-human-rights-activists/) geraadpleegd op 06- 01-2021 - Cameroon: Money runs out; LGBTI safe house closes, 21 november 2019 (https://rightsafrica.com/2019/11/21/cameroon-money-runs- out-lgbti-safe-house-closes/) geraadpleegd op 30-10-2020 - Cameroon: Police probe victims of homophobic assault, 16 oktober 2019 (https://rightsafrica.com/2019/10/16/cameroon- police-probe-victims-of-homophobic-assault/) geraadpleegd op 30-10-2020 - Cameroon prepares for annual Human Rights Defender Day, 9 juli 2020 (https://rightsafrica.com/2020/07/09/human-rights- defender-day/) geraadpleegd op 30-04-2021 - Cameroon: Visit to gay-friendly night spot leads to arrest, conviction, 10 juli 2018 (https://rightsafrica.com/2018/07/10/cameroon-visit-to-gay- friendly-night-spot-leads-to-arrest-conviction/) geraadpleegd op 02-10-2020 - Cameroon workshop provides new tools for human rights workers, 13 juli 2020 (https://rightsafrica.com/2020/07/13/workshop-tools/) geraadpleegd op 30-10-2020 - Cameroon: You’re gay? No more school for you!, 30 augustus 2019 (https://rightsafrica.com/2019/08/30/cameroon-youre- gay-no-more-school-for-you/) geraadpleegd op 28-10-2020 - Cameroon: Youths disrupt Pride, burn advocacy office, 9 januari 2019 (https://rightsafrica.com/2019/01/09/cameroon-youths-

Pagina 53 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

disrupt-pride-burn-advocacy-office/) geraadpleegd op 30-10- 2020 - Cameroon’s Unity human rights watchdog project expands, 25 oktober 2019 (https://rightsafrica.com/2019/10/25/cameroons- unity-human-rights-watchdog-project-expands/) geraadpleegd op 30-10-2020 - Cameroonian TV channel promotes homophobia, 6 juli 2019 (https://rightsafrica.com/2019/07/06/cameroonian-tv-channel- promotes-homophobia/) geraadpleegd op 30-10-2020 - Homophobes of the Week: Cameroon’s baton-swinging police, 14 mei 2018 (https://rightsafrica.com/2018/05/14/homophobes-of-the- week-cameroons-baton-swinging-police/) geraadpleegd op 30- 10-2020 - Homosexuality in Cameroon: 4 plead guilty and are set free, 19 augustus 2020 (https://rightsafrica.com/2020/08/19/homosexuality-in- cameroon-4-plead-guilty-and-are-set-free/) geraadpleegd op 02-10-2020 - IDAHOBIT in Cameroon: Amid Covid-19 crisis, activists demand LGBTI rights, 22 mei 2020 (https://rightsafrica.com/2020/05/22/idahobit-in-cameroon- amid-covid-19-crisis-activists-demand-lgbti-rights/) geraadpleegd op 05-01-2021 - New shelter for victims of anti-gay violence and bias in Cameroon, 4 februari 2020 (https://rightsafrica.com/2020/02/04/new-shelter-for-victims- of-anti-gay-violence-and-bias-in-cameroon/) geraadpleegd op 30-10-2020

RNS (Religion News Service), In Cameroon, LGBTQ people struggle to reconcile faith and sexuality, 23 februari 2018 (https://religionnews.com/2018/02/23/in- cameroon-lgbtq-people-struggle-to-reconcile-faith-and-sexuality/) geraadpleegd op 28-10-2020

Société Civile [Cameroun], Rapport de la Société Civile au Comité des droits de l’homme: examen du 5e rapport du Cameroun, oktober 2017 (https://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CCPR/Shared%20Documents/CMR/INT_CCPR _CSS_CMR_29271_F.pdf) geraadpleegd op 14-10-2020

Thomson Reuters Foundation, Lesbian 'witches' chained and raped by families in Cameroon, 2 oktober 2018 (https://news.trust.org/item/20181002000143-ck5yb) geraadpleegd op 23-09-2020

Timesnews 2, Journée des Défenseurs des Droits Humains: Mobilisation massive le 15 Juillet 2020, 3 juli 2020 (http://timesnews2.info/journee-des-defenseurs-des- droits-humains-mobilisation-massive-le-15-juillet-2020/) geraadpleegd op 25-02- 2021

UN OCHA (UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs), Cameroon: North-West and South-West Situation Report No. 08, juni 2019 (https://www.humanitarianresponse.info/sites/www.humanitarianresponse.info/files /documents/files/ocha_cameroon_nwsw_sitreport_no8_june_19.pdf) geraadpleegd op 02-10-2020

UN OHCHR (UN Office of the High Commissioner for Human Rights):

Pagina 54 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

- Manual on the Effective Investigation and Documentation of Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment ("Istanbul Protocol"), 2004, HR/P/PT/8/Rev.1 (https://www.refworld.org/docid/4638aca62.html) geraadpleegd op 24-03-2021 - Privation de liberté: expériences des lesbiennes et femmes bisexuelles et personnes trans: Communication francophone au Groupe de travail des Nations Unies sur les discriminations faites aux femmes, 23 september 2018 (https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Women/WG/Deprive dLiberty/CSO/Francophone%20LGBT%20Associations.pdf) geraadpleegd op 05-03-2021

Unity Plateforme, Transphobie: le visage d’une nouvelle crise - rapport annuel 2020 des violences faits aux MSG au Cameroun, 2021 (https://healthymboa.org/download/rapport-annuel-2020-de-violences-et-violation- des-droits-des-minorites-sexuelles-et-de-genre- msg/?wpdmdl=320576&refresh=60d32144acf351624449348) geraadpleegd op 23- 06-2021

UNAIDS: - UNAIDS calls on governments to stop arbitrary and discriminatory arrests of LGBTI people and to protect their human rights, 15 mei 2020 (https://www.unaids.org/en/resources/presscentre/pressrelease andstatementarchive/2020/may/20200517_IDAHOT) geraadpleegd op 12-02-2021 - UNAIDS Data 2019, 4 december 2019 (https://www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/2019- UNAIDS-data_en.pdf) geraadpleegd op 23-09-2020 - UNAIDS Data 2020 – Cameroon, 6 juli 2020 (https://www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/2020_ aids-data-book_en.pdf) geraadpleegd op 10-09-2020 - UNITY Platform publishes annual report on violence against sexual and gender minorities in Cameroon, 5 mei 2021 (https://www.unaids.org/en/resources/presscentre/featurestori es/2021/may/20210505_cameroon) geraadpleegd op 04-06- 2021

US, CIA (Central Intelligence Agency), The World Factbook – Cameroon, 5 februari 2021 (update) (https://www.cia.gov/the-world- factbook/countries/cameroon/#government) geraadpleegd op 10-02-2021

US DoS (United States Department of State): - Country Reports on Human Rights Practices for 2020 - Cameroon, 30 maart 2021 (https://www.state.gov/reports/2020-country-reports-on- human-rights-practices/cameroon/) geraadpleegd op 07-04- 2021 - Country Reports on Human Rights Practices for 2019 – Cameroon, 11 maart 2020 (https://www.state.gov/reports/2019-country-reports-on- human-rights-practices/cameroon/) geraadpleegd op 25-09- 2020 - Country Report on Human Rights Practices for 2018 – Cameroon, 13 maart 2019 (https://www.state.gov/wp- content/uploads/2019/03/Cameroon-2018.pdf) geraadpleegd op 29-09-2020

Pagina 55 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

- Country Report on Human Rights Practices for 2017 – Cameroon, 20 april 2018 (https://www.state.gov/wp-content/uploads/2019/01/Cameroon.pdf) geraadpleegd op 09-09-2020 - Country Reports on Human Rights Practices for 2016 – Cameroon, 3 maart 2017 (https://www.state.gov/wp- content/uploads/2019/01/Cameroon-1.pdf) geraadpleegd op 09-09-2020 - Country Reports on Human Rights Practices for 2015 – Cameroon, 13 april 2016 (https://2009- 2017.state.gov/documents/organization/252873.pdf) geraadpleegd op 30-09-2020

VOA (Voice of America), In face of threats, Lawyer defends gays in Cameroon, 10 maart 2020 (https://www.voanews.com/africa/face-threats-lawyer-defends-gays- cameroon) geraadpleegd op 21-10-2020

Pagina 56 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Bijlage 1 Originele wetteksten

Loi no. 2016/007 portant Code Pénal312 Article 260.- Maladies contagieuses (1) Est puni d'un emprisonnement de trois (03) mois à trois (03) ans, celui qui, par sa conduite, facilite la communication d'une maladie contagieuse et dangereuse.

Article 295.- Outrage privé à la pudeur (1) Est puni d'un emprisonnement de quinze (15) jours à deux (02) ans et d'une amende ce dix mille (10 000) à cent mille (1.00 000) francs ou l'une de ces peines seulement, celui qui, même dans un lieu privé, commet un outrage à la pudeur en présence d'une personne de l'un ou l'autre sexe non consentante.

Article 346.- Outrage à la pudeur en présence d'une personne mineure de seize ans (1) Est puni d'un emprisonnement de deux (02) à cinq (05) ans et d'une amende de vingt mille (20 000) à deux cent mille (200 000) francs, celui qui commet un outrage à la pudeur en présence d'une personne mineure de seize (16) ans.

Article 347.- Outrage à la pudeur sur une personne mineure de seize à vingt et un ans (1) Au cas où les infractions visées aux articles 295, 296 et 347-1 ont été commises sur la personne d'un mineur de seize (16) à vingt et un (21) ans, les peines prévues auxdits articles sont doublées.

Article 347-1.- Homosexualité Est punie d'un emprisonnement de six (06) mois à cinq (05) ans et d'une amende de vingt mille (20 000) à deux cent mille (200 000) francs, toute personne qui a des rapports sexuels avec une personne de son sexe.

Loi n°2010/012 du 21 décembre 2010 relative a la cybersécurité et la cybercriminalité au Cameroun313 Article 83.- (1) Est puni d’un emprisonnement d’un (01) à deux (02) ans et d’une amende de 500.000 (cinq cent mille) à 1.000.000 (un million) F CFA ou de l’une de ces deux peines seulement, celui qui par voie de communications électroniques, fait des propositions sexuelles à une personne de son sexe. (2) Les peines prévues à l’alinéa 1 ci-dessus, sont doublées lorsque les propositions ont été suivies de rapports sexuels.

Loi n°99/014 du 22 décembre 1999 regissant les organisations non gouvernementales314 Art.2.- (1) Au sens de la présente loi, une ONG est une association déclarée ou une association étrangère autorisée conformément à la législation en vigueur, et agréée par l’administration en vue de participer à l’exécution des missions d’intérêt général. (2) Par dérogation aux dispositions de l’alinéa (1) ci-dessus, une personne physique ou morale peut créer une ONG unipersonnelle.

312 Cameroun, Loi no 2016/007 du 12 juillet 2016 portant code pénal, 12 juli 2016 313 Cameroun, Loi n°2010/012 du 21 décembre 2010 relative a la cybersécurité et la cybercriminalité au Cameroun, 21 december 2010 314 Cameroun, Loi n°99/014 du 22 décembre 1999 régissant les organisations non gouvernementales, 22 december 1999

Pagina 57 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Art.3. Les missions d’intérêt général visées à l’Art.2 ci-dessus sont définies en fonction des priorités fixées par les pouvoirs publics notamment dans les domaines juridiques, économique, social, culturel, sanitaire, sportif, éducatif, humanitaire, en matière de protection de l’environnement ou de promotion des droits de l’Homme.

Ordonnance n° 81/02 du 29 juin 1981Portant organisation de l’état civil et diverses dispositions relatives à l’état des personnes physiques315 Article 52. — Aucun mariage ne peut être célébré : 1°- si la fille est mineure de 15 ans ou le garçon mineur de 18 ans, sauf dispense accordée par le Président de la République pour motif grave; 2°-s’il n’a été précédé de la publication d’intention des époux de se marier; 3° - si les futurs époux sont de même sexe 4°- si les futurs époux n’y consentent pas; 5°-si l’un des futurs époux est décédé, sauf dispense du Président de la République dans les conditions prévues à l’article 67 ci—dessous

315 Cameroun, Ordonnance n° 81/02 du 29 juin 1981portant organisation de l’état civil et diverses dispositions relatives à l’état des personnes physiques, 29 juni 1981

Pagina 58 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Bijlage 2 Tabel van geconstateerde gevallen van mishandelingen in de periode 2012 – 2020

Evolutie van gedocumenteerde gevallen van geweld tegen LHBT’ers sinds 2012316

Jaar Arrestaties/ Oplichterij/ Fysiek Seksueel Psychisch 318 Haat totaal detenties 317 chantages Geweld Geweld Geweld Speeches 2012 10 7 2 0 4 - 23 2013 9 8 15 0 16 27 75 2014 42 17 5 4 49 55 172 2015 16 27 21 0 49 19 132 2016 35 68 26 7 48 164 348 2017 35 96 110 5 200 132 578 2018 60 198 204 8 509 152 1131 2019 27 249 192 19 656 237 1380 2020 319 98 116 268 54 1398 97 2031 Totaal 332 786 843 97 2929 883 5870

316 HFC en Alternatives Cameroun, Guilty Silence: 2019 annual report, mei 2020, p. 18 317 Voor een gedetailleerd overzicht van arrestaties, detentie en vervolging in de periode 2015 tot en met februari 2021 zie het rapport: TOELT, Positie van LHBT’ers: Arrestaties, detentie en vervolging van LHBT’ers in de periode 2015 tot en met februari 2021 – een chronologisch overzicht, d.d. april 2021 318 Onder psychologische mishandelingen wordt verstaan: verbale aanvallen, het opzeggen van het huurcontract, afwijzingen door het gezin, weigering om een openbare dienst te verlenen, een verplichting tot verandering van seksuele geaardheid, van school worden gestuurd en discriminatie in ziekenhuizen. Bron: HFC en Alternatives Cameroun, Rapport annuel 2017 sur les violations fondées sur l’orientation sexuelle et l'identité de genre au Cameroun, december 2017, p. 11 319 Unity Plateforme, Transphobie: le visage d’une nouvelle crise, 2021, p. 22

Pagina 59 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Bijlage 3 Omschrijving van gebruikte bronnen

Hieronder een beschrijving van bronnen die zijn gebruikt voor het schrijven van dit rapport. Niet alle bronnen worden hier omschreven, bekende organisaties en nieuwsbronnen zoals AI (Amnesty International), HRW (Human Rights Watch), Reuters worden niet opgenomen. De vermelde informatie wordt overgenomen van de bron zelf of van ecoi.net320.

76 Crimes Français – zie Erasing 76 Crimes

ACP (Agence Cameroun Presse) – Agence Cameroun Presse est un site web d’informations générales, publiées essentiellement en français. […] Le but est d’informer et d’éduquer les lecteurs, tout en luttant contre les fléaux tels que le tribalisme, les discours haineux, les fausses nouvelles et autres attaques contre l’image du Cameroun, qui ont tendance à prendre de l’ampleur à travers les réseaux sociaux. (https://agencecamerounpresse.com/tribune-libre/actualit%C3%A9- cameroun-le-site-d%E2%80%99information-agence-cameroun-presse- s%E2%80%99ouvre-au-public.html)

Advocates (the) for Human Rights – The Advocates for Human Rights, a 501(c)(3) organization, works to change systems and conditions that cause human rights abuses. [...] we investigate and expose human rights violations, represent immigrants and refugees seeking asylum, train and assist groups that protect human rights, engage the public, policy-makers, and children; push for legal reform; and advocate for sound policy. (https://www.theadvocatesforhumanrights.org/about_us)

Africanews - Africanews covers sub-African and international news and business stories 24/7 in French and English languages from an African perspective. Africanews adheres to the same editorial charter as its sister channel Euronews, guaranteeing its independence. Africanews is striving to deliver factually-correct information in a non-superficial format. (https://www.africanews.com/page/about/)

Afrobarometer – Afrobarometer is non-partisan, pan-African research institution conducting public attitude surveys on democracy, governance, the economy and society in 30+ countries repeated on a regular cycle. (https://www.afrobarometer.org/about)

Agence Ecofin - L'Agence Ecofin couvre au quotidien l’actualité de 9 secteurs africains: gestion publique, finance, télécoms, agro, électricité, mines, hydrocarbures, communication et formation. Elle conçoit et gère également des médias spécialisés, web et papier, pour des institutions ou des éditeurs africains. (https://www.agenceecofin.com/)

Alternatives Cameroun - Een Kameroense belangenorganisatie die zich inzet voor vrijheid, vrijheid van meningsuiting en het respect voor mensen die sociaal zijn uitgesloten.

320 “ecoi.net, the country of origin information system of the Austrian Red Cross’ department ACCORD, aims at contributing to fair and efficient refugee status determination procedures by securing easy and fast access to high-quality and up-to-date country of origin information (COI) for all actors involved in asylum cases.”

Pagina 60 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

AVAF (Association de Valorisation de la Femme) – Kameroense belangenorganisatie. Heeft als doel het imago van lesbiennes te versterken en het vertrouwen in hunzelf te herstellen.

Bertelsmann Stiftung – The Bertelsmann Stiftung is a German non-profit think tank. (https://www.ecoi.net/en/about/our-sources/)

Erasing 76 Crimes – The “Erasing 76 Crimes” blog focuses on the human toll of 76+ countries’ anti-LGBTI laws and the struggle to repeal them. (https://76crimes.com/about/)

HFC (Humanity First Cameroon) - Een Kameroense LHBT-organisatie. Heeft als hoofddoel het vechten tegen hiv/aids en de mensenrechten in het algemeen.

HIV Justice Worldwide – Hiv Justice Worldwide is a growing, global movement to shape the discourse on HIV criminalisation as well as share information and resources, network, build capacity, mobilise advocacy, and cultivate a community of transparency and collaboration. The mission is to seek to abolish criminal and similar laws, policies and practices that regulate, cont and punish people living with HIV based on their HIV-positive status. (https://www.hivjusticeworldwide.org/en/about/)

Human Dignity Trust – We are an international organisation using the law to defend the human rights of LGBT people. […] Based in London, our team of lawyers, researchers, activists and communications specialists work with activists and lawyers across the world. (https://www.humandignitytrust.org/who-we-are/)

JournalduCameroun.com – JournalduCameroun.com est l’un des premiers sites camerounais d’informations générales. […] Le leitmotiv est de renseigner les lecteurs avec objectivité, en leur donnant des grilles compréhension de leur environnement. (https://www.journalducameroun.com/qui-sommes-nous/)

Lawyers for Lawyers – Wij zetten ons in voor een vrije en onafhankelijke advocatuur. Waar dan ook ter wereld. We verbinden advocaten in Nederland met vakgenoten die bedreigd of vervolgd worden vanwege hun werk. (https://lawyersforlawyers.org/over-ons/)

New Humanitarian (the) – […] an independent non-profit news organisation, allowing us to cast a more critical eye over the multibillion-dollar emergency aid industry and draw attention to its failures at a time of unprecedented humanitarian need. […] Today, we are one of only a handful of newsrooms world-wide specialised in covering crises and disasters – and in holding the aid industry accountable. (https://www.thenewhumanitarian.org/content/about-us)

Observatoire Nationale des Droits des Personnes LGBTI et de leurs Défenseurs – Kameroense belangenorganisatie met als missie om informatie te verzamelen over mensenrechtenschendingen op basis van feitelijke of veronderstelde seksuele geaardheid en genderidentiteit.

OSAC (Overseas Security Advisory Council) - OSAC is a partnership between the U.S. State Department and private-sector security community that enables the safe operations of U.S. organizations overseas through threat alerts, analysis, and peer network groups.(…) Crime & Safety reports: This is an annual report produced in conjunction with the Regional Security Office at the U.S. Embassy in […]. (https://www.osac.gov/About/WhoWeAre)

Pagina 61 van 62

IND | TOELT | Kameroen: Positie van LHBT’ers | juni 2021

Pink News – Pink News is the brand for the global LGBT+ community and the next generation. Our mission is to inform, inspire change and empower people to be themselves. (https://www.pinknews.co.uk/about-us/)

Plateforme ELSA (Ensemble Luttons contre le Sida en Afrique) – ELSA Platform is a pool of French NGOs involved in the fight against AIDS in Africa. […] ELSA facilitates the sharing of information and experience between French actors (North-North co- operation), but also between French and African actors (North-South and South- North co-operation), and between African actors (South-South co-operation). (https://plateforme-elsa.org/english/)

QAYN – […] the Queer African Youth Network (QAYN) is a queer feminist organization working to build a vast network of Support to Promote the well-being and security of LGBTQ people in West Africa and Cameroon. Their work has grown to focus more broadly on facilitating and strengthening the agency and leadership of young queer women in the West African LGBTQ movements, particularly in Francophone countries. (https://www.astraeafoundation.org/stories/queer-african- youth-network-qayn/

Rights Africa – RightsAfrica.com is the central website for the African Human Rights Media Network. The network publishes and distributes news articles, videos, features and commentaries about Africa that educate readers and viewers about the struggles of minorities, including sexual minorities, for respect and recognition of their human rights. (https//rightsafrica.com/about/)

RNS (Religion News Service) – Religion News Service (RNS) is an independent, nonprofit and award-winning source of global news on religion, spirituality, culture and ethics, reported by a staff of professional journalists. […] RNS aims to be the largest single source of news about religion, spirituality and ideas. We strive to inform, illuminate and inspire public discourse on matters relating to belief and convictions. (https://religionnews.com/about-2/)

Thomson Reuters Foundation – “We are the corporate foundation of Thomson Reuters, the global news and information services company. As an independent charity[…] we work to advance media freedom, foster more inclusive economies, and promote human rights. […] We use the combined power of journalism and the law to build global awareness of critical issues faced by humanity, inspire collective leadership and help shape a prosperous world where no one is left behind.” (http://www.trust.org/about-us/#who-we-are)

Timesnews 2 – Timesnews 2 is a bilingual international website that deals mainly with major news items in the fields of politics, economy, health and sports. (http://timesnews2.info/about-us/2)

VOA (Voice of America) – Voice of America (VOA) is the largest U.S. international broadcaster [...] Voice of America has been committed to providing comprehensive coverage of the news and telling audiences the truth. [...] VOA is part of the U.S. Agency for Global Media (USAGM), the government agency that oversees all non- military, U.S. international broadcasting. It is funded by the U.S. Congress. (https://www.insidevoa.com/p/5831.html)

Pagina 62 van 62

Deze publicatie is een uitgave van: Immigratie- en Naturalisatiedienst www.ind.nl

Aan de inhoud van de publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. Tekst uit deze uitgave mag onder bronvermelding worden gebruikt.

Juni 2021